KESATUAN MELAYU

SINGAPURA
JMS 213: Sejarah Politik Malaysia Moden

Mohamad Rafsanjani Shah bin Awang @ Rahim

911112036321
JK/12857/19
Sejarah Dan Latarbelakang Kesatuan Melayu
Singapura
 Parti ini ditubuhkan pada 14 Mei 1926 sebagai sebuah pertubuhan agama, budaya
dan kebajikan bagi masyarakat Melayu Singapura oleh Mohamed Eunos Abdullah.
 Kesatuan ini merupakan salah sebuah pergerakan semi-politik Melayu pertama yang
ditubuhkan pada tahun 1926 di Negeri-Negeri Selat.
 Pada 1954, ia menjadi satu daripada tiga parti politik yang bekerjasama
membentuk Barisan Buroh (LF) bersama-sama Parti Buruh Demokratik dan Parti Sosialis
Singapura.
 Apabila keputusan dibuat untuk menggabungkan semua parti menjadi satu, KMS
menarik diri dan menyertai Parti Perikatan Singapura bersama-sama Pertubuhan
Kebangsaan Melayu Bersatu (UMNO) yang mana cabang Singapuranya ditubuhkan
oleh pemimpin KMS dan Persatuan Cina Tanah Melayu.
 Dalam pilihan raya umum 1955, KMS telah menghantar calon tunggal, Mohamed Sidik
Abdul Hamid, di kawasan undi Pulau-pulau Selatan. Beliau telah menang dengan
perolehan 50.6% undi.
 KMS turut menurunkan seorang calon dalam pilihan raya kecil Cairnhill 1957, tewas
dengan hanya menerima 17% undi sahaja.
 KMS sebelum ini telah bersetuju dengan anggota Perikatan untuk tidak menghantar
calon, menyebabkan mereka dikeluarkan daripada Perikatan atas perbuatan
tersebut.
 Selepas mencuba tetapi gagal membentuk perikatan baharu dengan Parti Islam Se-
Tanah Melayu (PAS) dan Parti Rakyat, KMS bertanding dalam pilihan raya umum
1959 sendirian.
 Mereka menghantar tiga orang calon, tetapi hanya memperoleh 0.5% daripada jumlah
undi, dan tewas di semua kerusi.
 Selepas Ordinan Persatuan dikuatkuasakan pada 1960, KMS gagal untuk didaftarkan
semula.
 Pemimpin-pemimpin KMS kebanyakannya terdiri daripada wartawan Melayu yang
berpendidikan Inggeris, pegawai kerajaan, saudagar, dan orang-orang yang mempunyai
kedudukan tradisional, sekular dan agama.
 Mereka memperjuangkan kemajuan sosio-ekonomi orang Melayu terutamanya dari segi
peluang pendidikan tinggi di kalangan generasi muda.
 Kelahiran KMS menandakan "titik perubahan dalam sikap politik orang Melayu“ kerana ia
menandakan permulaan usaha masyarakat untuk mempromosikan hak dan kepentingan
mereka secara aktif.
 Salah satu pencapaian terawal dan paling ketara ialah penubuhan Penempatan Melayu
Jalan Eunos, juga dikenali sebagai Kampung Melayu, pada tahun 1929.
 Lebih penting lagi, KMS adalah pelopor kepada pelbagai parti politik Melayu yang
muncul kemudian dalam tempoh selepas perang, khususnya Pertubuhan Kebangsaan
Melayu Bersatu (UMNO) di Malaysia.
 KMS juga telah menubuhkan beberapa cawangan lain seperti di Melaka dan Pulau
Pinang.[4]
Tokoh Yang Terlibat dalam Kesatuan Melayu
Singapura
 Kesatuan Melayu Singapura (KMS) ini diasaskan oleh Mohamad Eunos Abdullah dan dibantu oleh
Tengku Abdul Kadir dan Embok Suloh.
 Sebelum menubuhkan KMS ini, Mohamad Eunos merupakan salah seorang ahli Dewan Mesyuarat bagi
Negeri-Negeri Selat (NNS) pada tahun 1924.
 Beliau lahir di Singapura, 00 Disember 1876 – meninggal di Singapura, 12 Disember 1933 pada umur 57
tahun)
 Merupakan seorang wartawan, ahli politik, dan pengasas Kesatuan Melayu Singapura.
 Eunos merupakan anak seorang pedagang Minangkabau dari Sumatera Barat, Indonesia.
 Beliau belajar di Raffles Institution pada tahun 1893. Pada tahun 1907 ia menjadi editor akhbar
berbahasa Melayu "Utusan Melayu."
 Beliau merupakan salah seorang Melayu pertama yang menjadi Hakim Perdamaian pada tahun 1922.
 Pada tahun 1926, ia mendirikan "Kesatuan Melayu Singapura" (Singapura Melayu Union), sebuah
organisasi politik yang membela hak-hak kaum Melayu Singapura.
 Destinasi utama dari Kesatuan Melayu Singapura adalah untuk mempromosikan kemajuan Melayu,
serta meningkatkan pendidikan dan minat dalam politik. Boleh dikatakan bahawa Kesatuan Melayu
Singapura merupakan pelopor organisasi Nasionalis Melayu di Singapura.
 Ketika Muhammad Eunos menjadi seorang ahli Dewan Perundangan Straits Settlements, pada tahun
1927 dia meminta kepada pemerintah sebidang tanah untuk membina sebuah Kampung Melayu.
 Kerajaan meluluskan rancangan tersebut dan memberikan wang sejumlah $ 700,000 kepada Eunos
yang digunakannya untuk membeli tanah seluas 600 hektar.
 Kampung ini akhirnya dikenali sebagai Kampung Melayu atau Kampung Eunos.
Peranan Dan Perjuangan Kesatuan
Melayu Singapura
 Menjaga kepentingan sosioekonomi penduduk Melayu Singapura
 Terdapat beberapa matlamat penubuhan KMS ini ialah menggalakkan ahli-ahlinya
bergerak dengan aktif dalam urusan pentadbiran.
 Bukan itu sahaja, KMS juga memperjuangkan kemajuan dan kepentingan masyarakat
Melayu dalam bidang politik dan juga pendidikan serta mewakili masyarakat Melayu
dalam berurusan dengan pemerintah dalam segala aspek yang berkaitan dengan
masyarakat Melayu.
 Di samping itu, KMS juga bertanggungjawab dan mengambil berat mengenai pendidikan
masyarakat Melayu.
 KMS merupakan salah sebuah persatuan separa politik yang bersifat taat setia dan
sentiasa bekerjasama dengan kerajaan semasa penubuhannya.
 Antara perkara yang jelas dilakukan oleh KMS ialah membantu mengadakan parti
meraikan atau parti perpisahan bagi seseorang pegawai yang telah berkhidmat di Tanah
Melayu serta sebagainya.
 Hal ini dapat dibuktikan melalui petikan berikut :
“…. Giving tea parties to greet and farewell arriving and departing governers, presenting loyal
address, and organizing appropriate functions to mark such British royal occasions as the
Jubilee of King George V, the death of that monarch.…”
 Walaupun begitu penubuhan KMS di Singapura ini telah menarik perhatian masyarakat
Melayu melalui bidang kewartawanan.
 Kewartawanan Melayu telah memberikan kesedaran kepada para pembacanya mengenai
penubuhan persatuan-persatuan di negeri-negeri Melayu pada waktu tersebut.
 Dan melalui penubuhan persatuan tersebutlah, masyarakat Melayu boleh menyuarakan hak
dan kebebasan mereka.
 Bukan itu sahaja, persatuan-persatuan tersebut dijadikan sebagai medium untuk membela
nasib-nasib orang Melayu.
 Terdapat beberapa akhbar dan majalah yang digunakan bagi menimbulkan dan memupuk
semangat kesedaran kepada penduduk di Tanah Melayu terutamanya orang Melayu sendiri.
 Antaranya ialah Idaran Zaman, Saudara, Warta Malaya, Majlis, Majalah Malaya dan
sebagainya.
 Justeru itu, pada tahun 1927, empat orang wakil orang Melayu telah dilantik oleh pentadbiran
British di dalam Majlis Mesyuarat Persekutuan dengan tujuan sebagai wakil bagi orang Melayu
Negeri-negeri Melayu Bersekutu.
 Bukan itu sahaja, melalui cadangan penubuhan persatuan negeri itu telah
membolehkan masyarakat Melayu menyuarakan pendapat mereka kepada
kerajaan British.
 Dan ianya juga berfungsi sebagai medium untuk wakil-wakil Melayu untuk
memberikan pandangan mereka kepada kerajaan British di Tanah Melayu.
 KMS juga mempunyai pengaruh dan dijadikan sebagai mentor terutamanya
dalam aspek pentadbiran kepada persatuan-persatuan negeri yang lain.
 Antara persatuan negeri yang terlibat ialah Persatuan Melayu Perak (1937),
Persatuan Melayu Selangor (1938) dan Persatuan Melayu Pahang (1938).
 Maka, kewujudan KMS ini dikatakan memberi pengaruh di Tanah Melayu
melalui akhbar-akhbar yang menimbulkan semangat kesedaran dalam
kalangan masyarakat Melayu sendiri.
 Bahkan KMS juga dirujuk oleh persatuan/kesatuan yang seterusnya selepas
penubuhan KMS.
 Oleh itu, KMS juga dikatakan sebagai perintis kepada penubuhan
persatuan/kesatuan separa politik di Tanah Melayu sebelum tahun 1941.
Sumbangan Kesatuan Melayu Singapura
 Penubuhan bertujuan menggalakkan ahli bergerak aktif dalam pentadbiran,
memperjuangkan kepentingan orang Melayu dalam politik dan pendidikan serta
mementingkan pelajaran teknik dan pengajian tinggi.
 Kejayaan KMS mendorong penubuhan persatuan negeri lain (Persatuan Melayu
Pahang, Persatuan Melayu Selangor dan Persatuan Melayu Negeri Sembilan)
yang dianggotai oleh kakitangan kerajaan. Mereka bekerjasama dengan British
dan meminta supaya lebih banyak peluang diberikan kepada orang Melayu
dalam pentadbiran.
 KMS DAN HUBUNGAN UMNO, Selepas Perang Dunia Kedua, Kesatuan Melayu
Singapura (KMS), bersama-sama lebih 40 kesatuan Melayu lain dari negeri-negeri
Melayu yang berbeza, membentangkan barisan bersatu untuk membantah
cadangan Malayan Union oleh British untuk mengurangkan status dan peranan
raja-raja Melayu dan pemimpin, dan memisahkan Singapura dari Tanah Melayu.
 Malayan Union akhirnya digantikan dengan Persekutuan Tanah Melayu pada
tahun 1948.
 Di bawah pimpinan Dato’ Onn Ja’afar, Pertubuhan Kebangsaan Melayu Bersatu
(UMNO) telah muncul sebagai parti politik yang terkemuka di Tanah Melayu.
 Pada tahun 1953, KMS bergabung dengan UMNO untuk membentuk UMNO
cawangan Singapura.
 Berikutan kemerdekaan Singapura pada tahun 1965, cawangan Singapura
secara rasmi dinamakan Pertubuhan Kebangsaan Melayu Singapura
(PKMS) pada tahun 1967 untuk mematuhi peraturan kerajaan yang
melarang parti tempatan daripada bergabung dengan organisasi asing.
 Kelahiran KMS menandakan satu titik perubahan dalam sikap politik orang
Melayu. Ia menandakan permulaan usaha oleh masyarakat untuk
mempromosikan hak dan kepentingan mereka secara aktif.
 Tidak lama kemudian, kesatuan Melayu lain yang dicontohi KMS telah
ditubuhkan di bahagian lain di Tanah Melayu, dengan tujuan yang sama
dinyatakan untuk mewakili kepentingan sosio-ekonomi dan politik Melayu.
 Apabila perhatian masyarakat beralih daripada bantu diri kepada tadbir
sendiri, pertubuhan politik Melayu, termasuk KMS, berkembang menjadi
parti politik.
 Bagaimanapun, KMS tidak mendesak kemerdekaan pada tahun-tahun
awalnya.
 Malah, ia berikrar untuk mematuhi undang-undang tanah jajahan dan,
sebagai balasan, mendapat sokongan daripada kerajaan kolonial.
Kejayaan terawalnya menubuhkan Kampong Melayu dicapai dengan
geran kerajaan sebanyak $700,000.
 Kampong Melayu, diilhamkan oleh penempatan Melayu Kampung Bahru
di Kuala Lumpur, KMS mengemukakan cadangan kepada kerajaan
kolonial untuk mengetepikan tanah untuk kegunaan eksklusif dan tidak
diganggu sebagai kampung Melayu (“kampung” dalam bahasa Melayu).
 Pendapat umum di kalangan masyarakat Melayu dan pelbagai kelab
dan pertubuhan Melayu terhadap cadangan itu adalah baik.
 Pada awal tahun 1927, Eunos Abdullah, sebagai presiden KMS dan ahli
Majlis Perundangan Melayu, berjaya melobi untuk mendapatkan sokongan
kerajaan.
 Dengan geran yang diterima, sebidang tanah seluas 240 hektar telah
diperoleh pada tahun 1928 di bahagian timur Singapura.
 Tapak ini diberi nama Kampong Melayu, dan kemudiannya dinamakan
Kampong Eunos.
 Penempatan Melayu Kampong Melayu menghadapi banyak masalah
tumbuh gigi pada tahun-tahun barunya.
 Penduduk penempatan itu terpaksa membersihkan tanah itu sendiri untuk membina
rumah baharu mereka. Kadar sewa tanah yang tinggi ditambah dengan
 kos pembinaan rumah yang tinggi menghalang ramai orang Melayu yang layak
untuk memohon peruntukan di Kampong Melayu. Menjelang tahun 1931, hanya 50
hingga 60 buah rumah telah dibina dan diduduki.14
 Pada tahun 1933, pengerusi Lembaga Luar Bandar ketika itu W. S. Ebden mengulas
bahawa penempatan orang Melayu itu gagal kerana lokasinya di pedalaman
menyusahkan orang Melayu yang mata pencariannya bergantung kepada
menangkap ikan dan memerlukan akses mudah ke laut.
 Pembangunan penempatan orang Melayu semakin rancak apabila penduduk dari
kampung Kallang ditempatkan semula di situ bagi memberi laluan kepada
pembinaan Lapangan Terbang Kallang.
 Pada tahun 1960, penempatan orang Melayu telah diperluaskan merangkumi
kawasan Kaki Bukit.
 Daftar peneroka telah ditutup pada tahun 1965 apabila ia mempunyai kira-kira 1,300
rumah.
 Eunos Abdullah dan rakan-rakannya percaya bahawa kehidupan Melayu tulen
paling baik dialami dalam masyarakat Melayu secara eksklusif. Kampong Melayu
dibayangkan sebagai tapak istimewa "bangsa Melayu" (bangsa Melayu) yang
belum dipenuhi, ekspresi material visi KMS tentang bangsa Melayu dan penciptaan
identiti Melayu.
 Hanya pemohon yang boleh menunjukkan "kemelayuan" mereka diberi lesen
pendudukan sementara untuk plot rumah di penempatan itu.
 Antara kriteria lain, pemohon mestilah lelaki, berketurunan Melayu, lazim bercakap
bahasa Melayu, menganut agama Islam dan mematuhi adat resam Melayu.
 Lokasi penempatan yang jauh dari pusat bas juga menimbulkan masalah kepada
penduduknya.
 Pemimpin Melayu yang berkait rapat dengan projek penempatan Melayu menolak
pandangan Ebden, tetapi merayu kerajaan mengurangkan sewa tanah supaya lebih
ramai orang Melayu mampu berpindah ke Kampong Melayu.
 Penyediaan masjid sendiri, sekolah, kelab belia dan koperasi kampung memastikan
Kampong Melayu berdikari.
 Cita-cita seperti yang dibayangkan oleh Eunos Abdullah ini kekal sehingga penempatan
orang Melayu itu dinyahwartakan pada tahun 1981 untuk memberi laluan kepada
pembinaan Lebuhraya Pulau Pan.
 Selepas persaraannya pada tahun 1931 Eunos Abdullah mengalami kesihatan yang
kurang baik dan meninggal dunia pada usia 57 tahun pada 12 Disember 1933 di
rumahnya di Desker Road.
 Jenazahnya dikebumikan di Tanah Perkuburan Bidadari.
Kediaman jenis banglo yang diperbuat daripada kayu dan zink di Kampong
Melayu

Hak cipta terpelihara, Kementerian Kebudayaan Singapura. (1963).

Sosialisme demokratik dalam tindakan, Jun 1959 hingga April 1963 (hlm. 21). Singapura: Kementerian Kebudayaan.
 Karya Dan Penerbitan
 Pengarang pertama akhbar Utusan Melayu ialah wartawan Melayu, Muhammad
Eunos bin Abdullah yang bertugas selama 2 tahun sehingga tahun 1909.
 Utusan Melayu padamula nya dimodali oleh sebuah akhbar bahasa Inggeris, Singapore Free
Press dan diterbitkanhanya 3 kali seminggu dalam tulisan Jawi dan Rumi dan menghentikan
penerbitan pada tahun1921.
 Pada peringkat awal, Utusan Melayu pertama ini benyak bergantung kepada ceretanakhbar
Singapore Fress Press.
 Namun, di bawah pimpinan Mohammad Eunos Abdullah, Utusan Melayu mula berfungsi
sebagai lidah Melayu yang berani menegakkan hak-hak orang Melayu tetapi masih dapat
diterima oleh pihak Inggeris kerana sifat kesederhanaan akhbar.
 Mesej akhbar juga mampu tersebar luas kerana akhbar digunakan sebagi bahan pengajaran
disekolah negeri-negeri Melayu.
 Apabila Utusan Melayu diberhentikan penerbitannya padatahun 1922, Lembaga
Melayu pada masa itu merupakan satu-satunya akhbar harian Melayuyang ada di Malaya.
 Lembaga Melayu diterbitkan pada tahun 1914 dan Eunos Abdullah telahdilantik menjadi
pengarang.
 Sehingga tamat penerbitannya pada tahun 1931, Lembaga Melayu dianggap sebuah akhbar
yang progresif dan sederhana.
 Rujukan
 Abd Aziz Ahmad dan Alias Mohamed, Persatuan Melayu Singapura, Petaling Jaya : Gateway Publishing
House Sdn. Bhd., 2004, hlm. 13.
 Ahmad Mohd Don. (1982, Februari 9). Badan Melayu yang pertama dibentuk. Berita Harian, hlm. 5. Dicapai
melalui NewspaperSG.
 Kementerian Kebudayaan Singapura. (1963). Sosialisme demokratik dalam tindakan, Jun 1959 hingga April
1963 (hlm. 21). Singapura: Kementerian Kebudayaan
 Khoo Kay Kim, Sejarah Masyarakat Melayu Moden, Kuala Lumpur : Persatuan Muzium Malaysia, 1984, hlm. 135.
 Khoo Kay Kim, Sejarah Masyarakat Melayu Moden, hlm. 135.
 Roff, W. R. (1994). The origins of Malay nationalism (pp. 190–191). Kuala Lumpur: Oxford University Press. Call
no.: RSING 320.54 ROF.
Turnbull, C. M. (2009). A history of modern Singapore, 1819–2005 (p. 155). Singapore: NUS Press. Call no.: RSING
959.57 TUR.
Soenarno, R. (1960). Malay nationalism, 1896–1941. Journal of Southeast Asian History, 1(1), p. 10. Retrieved
September 24, 2013, from JSTOR.

Soenarno, 1960, p. 9; Turnbull, 2009, p. 156.
 William R. Roff, The Origins of Malay Nationalism, Kuala Lumpur : Oxford University Press, 1994, hlm. 193.