1.

HỆ THỐNG TÊN NGUYÊN TỐ, ĐƠN CHẤT

Với hệ thống tiếng Anh, cả nguyên tố và đơn chất đều được biểu diễn bằng thuật ngữ “element”.
Tên gọi của nguyên tố và đơn chất theo đó giống nhau.
Hydrogen: Nguyên tố H hoặc đơn chất H2 Bromine: Nguyên tố Br hoặc đơn chất Br2
Oxygen: Nguyên tố O hoặc đơn chất O2 Iodine: Nguyên tố I hoặc đơn chất I2
Nitrogen: Nguyên tố N hoặc đơn chất N2 Sulfur: Nguyên tố S hoặc đơn chất S8 (thường viết gọn là S)
Fluorine: Nguyên tố F hoặc đơn chất F2 Phosphorous: Nguyên tố P hoặc đơn chất P4 (thường viết
Chlorine: Nguyên tố Cl hoặc đơn chất Cl2 gọn thành P)
VD: Bảng 1: Kí hiệu hóa học và tên gọi các nguyên tố.
KÍ HIỆU
Z TÊN GỌI PHIÊN ÂM TIẾNG ANH
HÓA HỌC
1 H Hydrogen /ˈhaɪdrədʒən/
2 He Helium /ˈhiːliəm/
3 Li Lithium /ˈlɪθiəm/
4 Be Beryllium /bəˈrɪliəm/
5 B Boron /ˈbɔːrɒn/; /ˈbɔːrɑːn/
6 C Carbon /ˈkɑːbən/; /ˈkɑːrbən/
7 N Nitrogen /ˈnaɪtrədʒən/
8 O Oxygen /ˈɒksɪdʒən/; /ˈɑːksɪdʒən/
/ˈflɔːriːn/ ; /ˈflʊəriːn/
9 F Fluorine
/ˈflɔːriːn/; /ˈflʊriːn/
10 Ne Neon /ˈniːɒn/ ; /ˈniːɑːn/
11 Na Sodium /ˈsəʊdiəm/
12 Mg Magnesium /mæɡˈniːziəm/
13 Al Aluminium /ˌæljəˈmɪniəm/ ; /ˌæləˈmɪniəm/
14 Si Silicon /ˈsɪlɪkən/
15 P Phosphorus /ˈfɒsfərəs/ ; /ˈfɑːsfərəs/
16 S Sulfur /ˈsʌlfə(r)/; /ˈsʌlfər/
17 Cl Chlorine /ˈklɔːriːn/
18 Ar Argon /ˈɑːɡɒn/; /ˈɑːrɡɑːn/
19 K Potassium /pəˈtæsiəm/
20 Ca Calcium /ˈkælsiəm/
21 Sc Scandium /ˈskændiəm/
22 Ti Titanium /tɪˈteɪniəm/; /taɪˈteɪniəm/
23 V Vanadium /vəˈneɪdiəm/
24 Cr Chromium /ˈkrəʊmiəm/
25 Mn Manganese /ˈmæŋɡəniːz/
26 Fe Iron /ˈaɪən/; /ˈaɪərn/
27 Co Cobalt /ˈkəʊbɔːlt/
28 Ni Nickel /ˈnɪkl/ ;
29 Cu Copper /ˈkɒpə(r)/; /ˈkɑːpər/
30 Zn Zinc /zɪŋk/
33 As Arsenic /ˈɑːsnɪk/ ; /ˈɑːrsnɪk/
34 Se Selenium /səˈliːniəm/
35 Br Bromine /ˈbrəʊmiːn/
36 Kr Krypton /ˈkrɪptɒn/ ;/ˈkrɪptɑːn/
37 Rb Rubidium /ruːˈbɪdiəm/
/ˈstrɒntiəm/; /ˈstrɒnʃiəm/ ;
38 Sr Strontium
/ˈstrɑːntiəm/; /ˈstrɑːnʃiəm/
46 Pd Palladium /pəˈleɪdiəm/
 47 Ag Silver /ˈsɪlvə(r)/ ; /ˈsɪlvər/
48 Cd Cadmium /ˈkædmiəm/
50 Sn Tin /tɪn/
53 I Iodine /ˈaɪədiːn/; /ˈaɪədaɪn/
/ˈzenɒn/ ; /ˈziːnɒn/
54 Xe Xenon
/ˈzenɑːn/ ; /ˈziːnɑːn/
55 Cs Caesium /ˈsiːziəm/
56 Ba Barium /ˈbeəriəm/ ; /ˈberiəm/
78 Pt Platinum /ˈplætɪnəm/
79 Au Gold /ɡəʊld/
80 Hg Mercury /ˈmɜːkjəri/ ; /ˈmɜːrkjəri/
82 Pb Lead /liːd/
87 Fr Francium /ˈfrænsiəm/
88 Ra Radium /ˈreɪdiəm/
2. PHÂN LOẠI VÀ CÁCH GỌI TÊN MỘT SỐ PHÂN LOẠI HỢP CHẤT VÔ CƠ
2.1 ION
- Ion dương (Cation - Ion âm (Anion):
K potassium → K +
potassium ion Cl chlorine → Cl- chloride ion
Mg Magnesium → Mg 2+
Magnesium ion O oxygen → O 2-
oxide ion
Al aluminum → Al3+ aluminum ion N nitrogen → N3- nitride ion
S sulfur → S 2-
sulfide ion
2.2. OXIDE
- “oxide” - /ˈɒksaɪd/ hay /ˈɑːksaɪd/
- Đối với oxide của kim loại (hướng đến basic oxide):
TÊN KIM LOẠI + (HÓA TRỊ) + OXIDE
VD: Na2O: sodium oxide - /ˈsəʊdiəm ˈɒksaɪd/.
MgO: magnesium oxide - /mæɡˈniːziəm ˈɒksaɪd/.
Lưu ý: Hóa trị sẽ được phát âm bằng tiếng Anh, ví dụ (II) sẽ là two, (III) sẽ là three. Đối với kim loại đa
hóa trị thì bên cạnh cách gọi tên kèm hóa trị thì có thể dung một số thuật ngữ tên thường để ám chỉ cả hóa
trị mà kim loại đang mang. Trong đó, đuôi -ic hướng đến hợp chất mà kim loại thể hiện mức hóa trị cao,
còn đuôi -ous hướng đến hợp chất mà kim loại thể hiện mức hóa trị thấp.
Bảng 2: Tên gọi các oxide.
KIM LOẠI TÊN GỌI VÍ DỤ
Fe (II): ferrous - /ˈferəs/ FeO: iron (II) oxide; ferrous oxide
Iron (Fe)
Fe (III): ferric - / ˈferik/ Fe2O3: iron (III) oxide; ferric oxide
Cu (I): cuprous - /ˈkyü-prəs/ Cu2O: copper (I) oxide; cuprous oxide
Copper (Cu)
Cu (II): cupric - /ˈkyü-prik/ CuO: copper (II) oxide; cupric oxide
Cr (II): chromous - /ˈkrəʊməs/ CrO: chromium (II) oxide; chromous oxide
Chromium (Cr)
Cr (III): chromic - /ˈkrəʊmik/ Cr2O3: chromium (III) oxide; chromic oxide
- Đối với oxide của phi kim (hoặc acidic oxide – oxit axit của kim loại):
CÁCH 1: TÊN PHI KIM + (HÓA TRỊ) + OXIDE
CÁCH 2: SỐ LƯỢNG NGUYÊN TỬ + TÊN NGUYÊN TỐ + SỐ LƯỢNG OXYGEN + OXIDE
Lưu ý: + Số lượng nguyên tử/nhóm nguyên tử được quy ước là mono, di, tri, tetra, penta,…
+ Theo quy tắc giản lược nguyên âm: mono + oxide = monoxide, penta + oxide = pentoxide.
Bảng 3: Số lượng và phiên âm
SỐ PHIÊN VÍ DỤ SỐ PHIÊN ÂM VÍ DỤ
LƯỢNG ÂM T.A AUDIO LƯỢNG TIẾNG ANH AUDIO
1 Mono /ˈmɒnəʊ 6 Hexa
mono /heksə/ hexa
/
2 Di /dɑɪ/ di 7 Hepta /ˈheptə/ hepta
 3 Tri /trɑɪ/ tri 8 Octa /ˈɒktə/ octa
4 Tetra /ˈtetrə/ tetra 9 Nona /nɒnə/ nona
5 Penta /pentə/ penta 10 Deca /dekə/ deca
VD: SO2: sulfur (IV) oxide hay sulfur dioxide
CO: carbon (II) oxide hay carbon monoxide
P2O5: phosphorus (V) oxide hay diphosphorus pentoxide
CrO3: chromium (VI) oxide hay chromium trioxide
2.3. BASE - “base” - /beɪs/ - “hydroxide” - /haɪˈdrɒksaɪd/ hay /haɪˈdrɑːksaɪd/
- Cách gọi tên: TÊN KIM LOẠI + (HÓA TRỊ) + HYDROXIDE
VD: Ba(OH)2: barium hydroxide
Fe(OH)3: iron (III) hydroxide hay ferric hydroxide
Fe(OH)2: iron (II) hydroxide hay ferrous hydroxide
2.4. ACID - “Acid” - /ˈæsɪd/
Đuôi của gốc axit Axit VD
-ide Hydro….ic acid Cl-: Chloride → HCl: hydrochloric acid
-ate -ic acid NO3-: nitrate→HNO3: nitric acid
-ite -ous acid NO2-: nitrite → HNO2 nitrous acid
My ride has hydrolics
I ate something icky
Sprite is delicious
Ngoại trừ một số trường hợp
Acids Negative ions Name acid
H3PO4 Phosphate (PO43-) Phosphoric acid
H3PO3 Phosphite (PO33-) Phosphorous acid
H2SO4 Sulfate (SO42-) Sulfuric acid
H2SO3 Sulfite (SO32-) Sulfurous acid
- Một số acid vô cơ: Bảng 4: Một số acid và tên gọi.
CÔNG THỨC
TÊN GỌI PHIÊN ÂM VÍ DỤ AUDIO
HÓA HỌC
HX hydrohalic acid /ˌhaɪdrəˌklɔːrɪk ˈæsɪd/
HF hydrofluoric acid /ˌhaɪdrəˌflʊərɪk ˈæsɪd/ hydrofluoric acid
HCl hydrochloric acid /ˌhaɪdrəˌklɒrɪk ˈæsɪd/ hydrochloric acid
HBr hydrobromic acid /ˌhaɪdrəˌbrəʊmɪk ˈæsɪd/ hydrobromic acid
HI hydroiodic acid /ˌhaɪdrəˌaɪədɪk ˈæsɪd/
HClO hypochloruos acid /haɪpəʊklɒrəs ˈæsɪd/
HClO2 chloruos acid /klɒrəs ˈæsɪd/
HClO3 chloric acid /klɒrɪk ˈæsɪd/ chloric acid
HClO4 perchloric acid /pərˌklɒrɪk ˈæsɪd/ perchloric acid
/ˈhaɪdrəʊsʌlˌfjʊərɪk
H2S hydrosulfuric acid
ˈæsɪd/
/sʌlˌfjʊərɪk ˈæsɪd/
H2SO4 sulfuric acid sulfuric acid
/sʌlˌfjʊrɪk ˈæsɪd/
sulfurous acid
H2SO3 /ˈsʌlfərəs ˈæsɪd/ sulfurous acid
sulphurous acid
HNO3 nitric acid /ˌnaɪtrɪk ˈæsɪd/ nitric acid
HNO2 nitrous acid /ˌnaɪtrəs ˈæsɪd/ nitrous acid
/fɒsˌfɒrɪk ˈæsɪd/
H3PO4 phosphoric acid phosphoric acid
/fɑːsˌfɔːrɪk ˈæsɪd/
H3PO3 phosphorous acid /fɒsˌfɒrəs ˈæsɪd/ phosphorous acid
H3PO2 hypophosphorous acid /haɪpəʊfɒsˌfɒrəs ˈæsɪd/
CO2 + H2O (H2CO3) carbonic acid /kɑːˌbɒnɪk ˈæsɪd/ carbonic acid
 /kɑːrˌbɑːnɪk ˈæsɪd/
H3BO3 boric acid /ˌbɔː.rɪk ˈæs.ɪd/ boric acid
2.5. MUỐI VÀ MỘT SỐ HỢP CHẤT CỘNG HÓA TRỊ KHÁC

TÊN NGUYÊN TỐ ĐỨNG ĐẦU

[ + TÊN GỐC MUỐI
AMMONIUM (NH4 ) /əˈməʊniəm/

GỐC KHÔNG CHỨA OXYGEN →ĐUÔI IDE /aid/

⟨GỐC CHỨA OXYGEN, HÓA TRỊ THẤP → ĐUÔI ITE /aɪt/
GỐC CHƯA OXYGEN, HÓA TRỊ CAO → ĐUÔI ATE /eɪt/
Bảng 5: Một số gốc và hóa trị.
GỐC HÓA
TÊN GỐC PHIÊN ÂM VÍ DỤ
MUỐI TRỊ
/ˈflɔːraɪd/; /ˈflʊəraɪd/ NaF: sodium fluoride
F- I -fluoride
/ˈflʊraɪd/ SF6: sulfur hexafluoride
CuCl2: copper (II) chloride
Cl -
I -chloride /ˈklɔːraɪd/ cupric chloride
HCl(gas): hydrogen chloride
FeBr3: iron (III) bromide
Br- I -bromide /ˈbrəʊmaɪd/
ferric bromide
I- I -iodide /ˈaɪədaɪd/ AgI: silver iodide
ClO- I -hypochlorite /haɪpəʊˈklɔːraɪt/ NaClO: sodium hypochlorite
ClO2- I -chlorite /ˈklɔːraɪt/ NaClO2: sodium chlorite
ClO3- I -chlorate /klɒreɪt/ KClO3: potassium chlorate
ClO4- I -perchlorate /pərˌklɒreɪt/ KClO4: potassium perchlorate
S2- II -sulfide /ˈsʌlfaɪd/ PbS: lead sulfide
-hydrogen
HS- I /ˈhaɪdrədʒən ˈsʌlfaɪd/ NaHS: sodium hydrogen sulfide
sulfide
C IV -carbide /ˈkɑːbaɪd/ Al4C3: aluminium carbide
N III -nitride /ˈnaɪtraɪd/ Li3N: lithium nitride
/ˈfɒsfaɪd/
P III -phosphide Zn3P2 : zinc phosphide
/ˈfɑːsfaɪd/
CN I -cyanide /ˈsaɪənaɪd/ KCN: potassium cyanide
SCN I -thiocyanate /ˈθaɪəʊsaɪəneɪd/ KSCN: potassium thiocyanate
SO4 II -sulfate /ˈsʌlfeɪt/ Na2SO4: sodium sulfate
-hydrogen
/ˈhaɪdrədʒən sʌlfeɪt/ KHSO4: potassium hydrogen sulfate
HSO4 I sulfate
/baɪˈsʌlfeɪt/ potassium bisulfate
-bisulfate
SO3 II -sulfite /ˈsʌlfaɪt/ CaSO3: calcium sulfite
-hydrogen NaHSO3: sodium hydrogen sulfite
HSO3 I /ˈhaɪdrədʒən ˈsʌlfaɪt/
sulfite
NO3 I -nitrate /ˈnaɪtreɪt/ AgNO3 : silver nitrate
NO2 I -nitrite /ˈnaɪtraɪt/ NaNO2 : sodium nitrite
-
MnO4- I /pəˈmæŋɡəˌneɪt/ KMnO4 : potassium permanganate
permanganate
MnO42- II -manganate /mæŋɡəˌneɪt/ K2MnO4 : potassium manganate
CO32- II -carbonate /ˈkɑːbənət/ MgCO3: magnesium carbonate
-hydrogen Ba(HCO3)2:
/ˈhaɪdrədʒən ˈkɑːbənət/
HCO3- I carbonate barium hydrogen carbonate
/baɪˈ ˈkɑːbənət/
-bicarbonate barium bicarbonate
PO43- III -phosphate /ˈfɒsfeɪt/ Ag3PO4 : - phosphate
 /ˈfɑːsfeɪt/
-hydrogen (NH4)2HPO4
HPO42- II /ˈhaɪdrədʒən ˈfɒsfeɪt/
phosphate ammonium hydrogen phosphate
-dihydrogen Ca(H2PO4)2
H2PO4- I /dai ˈhaɪdrədʒən ˈfɒsfeɪt/
phosphate calcium dihydrogen phosphate
-dihydrogen NaH2PO3:
H2PO3- I /dai ˈhaɪdrədʒən ˈfɒsfaɪt/
phosphite sodium dihydrogen phosphite
-hydrogen Na2HPO3:
HPO32- II /haɪdrədʒən ˈfɒsfaɪt/
phosphite sodium hydrogen phosphite
-
H2PO2- I /haɪpəʊˈfɒsfaɪt/ NaH2PO2: sodium hypophosphite
hypophosphite
CrO2- I -chromite /ˈkrəʊmaɪt/ NaCrO2: sodium chromite
CrO4 2-
II -chromate /ˈkrəʊmeɪt/ K2CrO4: potassium chromate
Cr2O72- II -dichromate /daiˈkrəʊmeɪt/ K2Cr2O7: potassium dichromate
AlO2 -
I -aluminate /ˌæləˈmɪnieɪt/ NaAlO2: sodium aluminate
ZnO22- II -zincate /zɪŋkeɪt/ Na2ZnO2: sodium zincate
* Các hợp chất chứa kim loại (contain transition metals)
-ide endings
F: fluoride Br: Bromide O: Oxide S: Sulfide
Cl Chloride I: Iodide N: Nitride P: Phosphide
Tên kim loại (hóa trị nếu có) + tên gốc muối phi kim
VD: Copper (I) Bromide; Iron (III) Chloride ; Vanadium (IV) oxide; calcium nitride
* Các hợp chất cộng hóa trị và không chứa kim loại: naming covalent compounds
Tên PK có độ âm điện nhỏ hơn + tên gốc phi kim (có độ âm điện lớn hơn) (-ide)
For the first element, start with the element name
For the second element, start with the – ide name
Use prefixes to show how many atoms of each type are there (Sử dụng các tiền tố để cho biết có bao
nhiêu nguyên tử mỗi loại)
Mono: 1; di: 2; tri: 3; tetra: 4; penta: 5; hexa: 6; hepta: 7; octa: 8; nona: 9; deca: 10
SF6: sulfur hexafluoride NF3: nitrogen trifluoride
N2O5: dinitrogen pentaoxide P4S10: Tetraphosphorus decasulfide
Không thêm môn vào đằng trước nguyên tố đầu tiên (Do not use mono -on the first element)
VD: CF4: carbon tetrafluoride
If you have “ao” or “oo” turn it into “o”
Cl2O7: dichlorine heptoxide
CO: carbon monoxide

Lưu ý: Phát âm đuôi đúng /t/ và /d/ để phân biệt rõ các chất sodium chloride (NaCl) và sodium chlorite
(NaClO2) tránh tạo ra sự hiểu lầm.
Luyện tập
Câu 1: Gọi tên các chất sau:
a) MgO; Fe2O3; FeO; K2O
b) CO2; SO2; SO3; NO2; P2O5
c) FeS, NaCl, KBr; FeCl3; AlN; Li3N
d) Fe(NO3)2; K2SO4; Na3PO4; K2SO3; Ba(NO2)
e) Mg(OH)2; Ca(OH)2; Zn(OH)2; Cu(OH)2; Fe(OH)3
Câu 2: Viết công thức cấu tạo cho các tên gọi sau:
sulfuric acid iron (III) hydroxide potassium hydrogen sulfate
perchloric acid Barium hydroxide sodium dihydrogen phosphite
hydrosulfuric acid Calcium hydroxide diphosphorus pentoxide
sulfurous acid copper hydroxide chromium (III) oxide
phosphoric acid Aluminium hydroxide chromium trioxide
 phosphorous acid Magnesium hydroxide
Câu 3: Viết công thức cấu tạo cho các tên gọi sau:
Sulfur dioxide potassium dichromate barium hydrogen carbonate
Sulfur trioxide sodium zincate silver phosphate
Nitrogen dioxide silver phosphate ammonium hydrogen phosphate
dinitrogen pentaoxide zinc phosphide calcium bicarbonate
dinitrogen trioxide iron (III) chloride ferric bromide
Carbon monoxide potassium permanganate potassium hydrogen sulfate
Câu 4: Hợp chất A được cấu tạo bởi nguyên tố X hóa trị V với nguyên tố ôxi. Biết phân tử khối
của hợp chất A bằng 142đvC. Hợp chất B được tạo bởi nguyên tố Y (hóa trị y, 1< y < 3) và nhóm
SO4 , biết rằng phân tử khối của hợp chất A chỉ nặng bằng 0,355 lần phân tử hợp chất B. Tìm
nguyên tử khối của các nguyên tố X và Y. Viết CTHH của hợp chất A và hợp chất B và gọi tên
các chất A, B theo các cách khác nhau (nếu có).
Câu 5: a.Tìm CTHH của ôxit sắt trong đó Fe chiếm 70 % về khối lượng, gọi tên oxit sắt
b. Khử hoàn toàn 2,4 gam hỗn hợp CuO và FexOy cùng số mol như nhau bằng hidro, thu được
1,76gam kim loại. Hòa tan kim loaại đó bằng dung dịch HCl dư thấy thoát ra 0,488 lit H2 (ở đktc).
Xác định CTHH của ô xit sắt trên?
Câu 6: Cho 2,1 gam kim loại A hóa trị I vào nước dư thu được lượng H2 nhỏ hơn 1,12 lít khí ở
đktc , Nếu cho 8.2 gam kim loại A vào nước dự thì lượng H2 thoát ra vượt quá 2,24 lít (ở đktc).
Xác định kim loại A và gọi tên của A, hidroxit của A.
Câu 7: a) Một ôxít của nitơ có phân tử khối là 108, biết m : mo= 7: 20. Tìm CTHH và tên gọi
của ôxít đó
b) Khi ôxi hóa một nguyên tố hóa học có hóa trị IV bằng ôxi người ta thu được 2,54 gam ôxít
.Xác định nguyên tố đó và gọi tên.
c) Một loại sắt clorua chứa 44% Fe còn lại là Cl . Tính hóa trị của nguyên tố Fe trong hợp chất và
gọi tên hợp chất đó.