ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΟΣΙΩΝ ΑΓΙΟΡΕΙΤΩΝ ΠΑΤΕΡΩΝ ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2022

Ὑπεύθυνος σύνταξης Ἱερ/χος Εὐθύμιος

Η ΠΑΡΑΒΟΛΗ ΤΩΝ ΕΡΓΑΤΩΝ ΤΟΥ ΑΜΠΕΛΩΝΟΣ

(Ματθαῖον κεφ. Κ´, 1-16)1

Ὁ ἄνθρωπος δίνει συνήθως ἀξία μεγα- ποὺ δὲν ἀκολούθησαν τὸν Χριστό. Ἀκόμη
λύτερη τοῦ πρέποντος σ᾽ ὅ,τι πέτυχε καλό, ὅτι ὑπῆρχε κίνδυνος νὰ καταβιβαστεῖ ἡ
ἀκόμη καὶ ὅταν τὸ καλὸ αὐτὸ πέτυχε μὲ αὐταπάρνηση καὶ ἡ χριστιανικὴ ὑπακοὴ σ᾽
μέσα ξένα καὶ μὲ ἱκανότητα, τὴν ὁποία ἄλ- ἕνα εἶδος ἐμπορικῆς συναλλαγῆς: «τόσους
λος τοῦ χάρισε. Ἔχει τὴν ἀξίωση νὰ δίνουν κόπους ἔκανα, τόσο χρόνο ἐδούλεψα πόσα
καὶ οἱ ἄλλοι τὴν ἀξία, ποὺ δίνει αὐτὸς στὰ θὰ μοῦ δώσεις;»
ἔργα του, ἀκόμη νὰ τὰ θεωρεῖ σπουδαῖα Μὲ τὴν παραβολή, λοιπόν, ὁ Κύριος
καὶ αὐτὸς ὁ Θεός! Μεμψιμοιρεῖ μάλιστα καὶ θέλει νὰ διδάξει ὅτι ἡ ἀμοιβή, ὁ μισθός,
παραπονεῖται, ὅταν δὲν συμφωνοῦν οἱ ἄλ- τὸν ὁποῖον θὰ δώσει στοὺς πιστοὺς
λοι μαζί του. Φθονεῖ τοὺς συνεργάτες του, ὁπαδούς Του, δὲν ἐξαρτᾶται ἀπὸ τὸ χρό-
ὅταν βλέπει ὅτι καὶ ἐκεῖνοι θεωροῦνται ἴσοι νο καὶ τὸν κόπο, ποὺ κατέβαλε ὁ Χρι-
πρὸς αὐτόν. Ἐπειδὴ ἕνα τέτοιο πνεῦμα στιανός, ἀλλ᾽ ἀπὸ τὴν ἀληθινὴ μετάνοια
αὐταρέσκειας, μία τέτοια ἐσφαλμένη καὶ καὶ τὴν πλήρη συμμόρφωση πρὸς τὸ
παράλογος κρίση, ὡς πρὸς τοὺς κόπους, νόμο τῆς ταπεινώσεως καὶ τῆς ἀγάπης.
τὴν ἀξία καὶ τὴν ἀμοιβὴ τῶν ἔργων τους, Ὄχι πόσο ἐργάστηκες, ἀλλὰ ποῖος εἶσαι,
εἶναι δυνατὸν νὰ μορφώσουν ἀκόμη καὶ ποιό χαρακτῆρα ἐκ τῆς ἐργασίας σου αὐτῆς
ἐκεῖνοι, ποὺ ἀπεφάσισαν νὰ ἀκολουθήσουν ἐμόρφωσες. Ἰδοὺ τὸ μέτρο τῆς κρίσεως. Γιὰ
τὸν Χριστὸ καὶ νὰ γίνουν ὁπαδοί Του, γι᾽ τὸ λόγο αὐτὸ ἀκριβῶς πολλοί, ποὺ γνώρι-
αὐτὸ ὁ Κύριος δίδαξε τὴν παραβολὴ τῶν σαν τελευταῖοι τὴν ἀλήθεια, καὶ γιὰ τοὺς
ἐργατῶν τοῦ ἀμπελῶνος. ὁποίους λίγα θὰ μποροῦσε κανεὶς νὰ ἐλπί-
Ἔλαβε ἄλλωστε ἀφορμὴ ἀπὸ μία ἐρώ- ζει, αὐτοὶ μὲ τὴ χάρη τοῦ Θεοῦ προχώρησαν
τηση τοῦ Πέτρου, περὶ τῆς ἀμοιβῆς, τὴν πολὺ περισσότερο ἀπὸ ἄλλους, ποὺ γνώρι-
ὁποία θὰ λάβουν οἱ μαθητές, οἱ ὁποῖοι τὰ σαν ἀπὸ πολλοῦ χρόνου τὴν χριστιανικὴ
ἄφησαν ὅλα καὶ ἀκολούθησαν τὸν Κύριο. ἀλήθεια, καὶ γιὰ τοὺς ὁποίους πολλὰ
Ἀλλ᾽ ἡ ἐρώτηση αὐτὴ ἔδειχνε ὅτι ἦταν ἔπρεπε νὰ ἐλπίζουμε. Ὁ Παῦλος κλήθηκε
δυνατὸν νὰ γεννηθεῖ στὴν ψυχὴ τοῦ Πέτρου ἔπειτα ἀπὸ ἀρκετὰ χρόνια, ἀφ᾽ ὅτου κλή-
καὶ τῶν ἄλλων μαθητῶν κάποια καύχηση θηκαν οἱ ἄλλοι μαθητὲς καὶ ὅμως «οὐδὲν
καὶ αὐτάρεσκη σύγκριση πρὸς τοὺς ἄλλους, ὑστέρησε τῶν ὑπὲρ λίαν ἀποστόλων» (Β΄
1
Ἡ παροῦσα παραβολὴ παρουσιάζει δυσκολίες στὴν ἑρμηνεία γενικῶς καὶ στὸν καθορισμὸ τῆς
κεντρικῆς ἀλήθειας ἰδιαιτέρως. Ἐμεῖς, ὡς πρὸς τὶς διάφορες ὧρες, κατὰ τὶς ὁποῖες κλήθηκαν στὸ
ἔργο οἱ ἐργάτες, λάβαμε ὑπ᾽ ὄψιν τὴν γνώμη τοῦ Ἁγ. Χρυσοστόμου. «Πάντοθεν δῆλον ἡμῖν, λέει ὁ
ἅγιος πατήρ, ὅτι πρὸς τοὺς ἐκ πρώτης ἡλικίας καὶ βράδιον καὶ τοὺς ἐν γήρᾳ ἀρετῆς ἐπειλημμένους
εἴρηται ἡ παραβολή· πρὸς ἐκείνους μὲν ἵνα μὴ ἀπονοῶνται, μηδὲ ὀνειδίζωσι τοὺς περὶ τὴν ἐνδεκάτην·
πρὸς τούτους δὲ ἵνα μανθάνωσιν ὅτι ἔστι καὶ ἐν βραχεῖ χρόνῳ τὸ πᾶν ἀνακτήσασθαι». Γενικότερα
στὴν παροῦσα ἀνάπτυξη παριστάνεται ὅτι ὁ Κύριος καταδικάζει τοὺς φθονεροὺς ἐκείνους καὶ μεμ-
ψίμοιρους, οἱ ὁποῖοι παραπονιοῦνται καὶ γογγύζουν γιὰ τὴν εὔνοια τοῦ Θεοῦ πρὸς ἀνθρώπους, οἱ
ὁποῖοι ἐργάστηκαν λίγο. Καὶ διδάσκει ὅτι οἱ ἀληθινοὶ Χριστιανοί, συναισθανόμενοι ὅτι τίποτε δὲν
δικαιοῦνται ν᾿ ἀξιώσουν παρὰ τοῦ Θεοῦ καὶ χαίροντες, διότι δωρεὰν καὶ κατὰ χάρη ὁ Θεὸς τοὺς κά-
λεσε στὴ Βασιλεία Του, εὐχαρίστως, ὡς τέκνα ἀγάπης, πρέπει νὰ βλέπουν τὴν εὔνοια τοῦ Θεοῦ πρὸς
κάθε ἄλλον Χριστιανόν).
σελίδα 1 ἀπὸ 16
Κορ. ια´, 5). Ὑποσχέθηκε ὁ Χριστὸς στοὺς
ἀποστόλους, οἱ ὁποῖοι πρῶτοι Τὸν ἀκολού-
θησαν μὲ αὐταπάρνηση, ὅτι θὰ λάβουν με-
γάλη δόξα, θὰ καθίσουν «ἐπὶ δώδεκα θρό-
νους». Ἀλλὰ καὶ ἐκεῖνοι, οἱ ὁποῖοι κατὰ
τοὺς τελευταίους χρόνους τῆς ἐπιγείου βα-
σιλείας Του θὰ ἀποδειχθοῦν ἐπίσης πιστοὶ
καὶ μὲ πλήρη αὐταπάρνηση, θὰ λάβουν τὴν
ἴδια ἀμοιβή· «ὁ νικῶν, δώσω αὐτῷ καθίσαι
μετ᾿ ἐμοῦ ἐν τῷ θρόνῳ μου» (Ἀποκαλ. γ΄,21).
Ὅλοι ὅσοι ἔζησαν μὲ ἀγάπη χριστιανικὴ καὶ
ὑπέφεραν χάριν τοῦ ὀνόματος τοῦ Χριστοῦ,
σήμερα καὶ σὲ κάθε ἐποχή, θὰ λάβουν τὸν
ἴδιο μισθὸ ποὺ ἔλαβαν καὶ οἱ πρῶτοι μάρ-
τυρες καὶ ὁμολογητὲς τοῦ Χριστιανισμοῦ,
τοὺς ὁποίους ἐμεῖς τιμοῦμε καὶ δοξάζουμε.
Οἱ πιστοὶ καὶ ἀφωσιωμένοι σήμερα στὸν
Χριστὸ θὰ ἔχουν τὴν ἴδια θέση, ποὺ ἔχουν
καὶ οἱ πρῶτοι ἅγιοι. Γιὰ νὰ μᾶς φυλάξει,
λοιπόν, ὁ Κύριος ἀπὸ τὴν αὐταρέσκεια καὶ
τὴν πεποίθηση στὴν ἀξία μας, ἡ ὁποία διε-
γείρει φθόνο κατὰ τῶν ἄλλων καὶ παρά-
πονα κατὰ τοῦ Θεοῦ, τὸν ὁποῖο προσπα-
θοῦμε νὰ παραστήσουμε ὡς χρεώστη μας(!),
δίδαξε τὴν παραβολή, τὴν ὁποία ἀναπτύσ-
σουμε ἀκολούθως.
Ἡ ὑπόσχεσις τοῦ Θεοῦ
Ἀμοιβὴ μεγάλη καὶ ἀνεκτίμητη, εὐτυχία
ἀπερίγραπτη, ὑπόσχεται ὁ Θεὸς σὲ κάθε
ἄνθρωπο, ὁ ὁποῖος πιστεύει στὸν Χριστὸ
καὶ ἐργάζεται μὲ ταπείνωση τὰ ἔργα τῆς
ἀρετῆς καὶ τῆς χριστιανικῆς ἀγάπης. Ἡ
ὑπόσχεση αὐτὴ στὴν παροῦσα παραβολὴ
παριστάνεται ὡς συμφωνία, ὅμοια πρὸς
ἐκείνη, ποὺ κάνουν οἱ ἐργοδότες πρὸς τοὺς
ἐργάτες. Γι᾽ αὐτὸ ὡς ἑξῆς ἀρχίζει ὁ Κύριος
τὴν παραβολή:
«Ὁμοία ἐστὶν ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν
ἀνθρώπῳ οἰκοδεσπότῃ, ὅστις ἐξῆλθεν
ἅμα πρωῒ μισθώσασθαι ἐργάτας εἰς τὸν
ἀμπελῶνα αὐτοῦ» (στίχ.1)· δλδ. οἱ τρόποι
καὶ οἱ μέθοδοι, ποὺ χρησιμοποιεῖ ὁ Θεὸς
στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν (βασιλεία οὐρα-
νῶν ἐνταῦθα νοεῖται ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χρι-
σελίδα 2 ἀπὸ 16
στοῦ) εἶναι ὅμοιοι πρὸς τὸν τρόπο, μὲ τὸν
ὁποῖο μίσθωσε καὶ τὴ συμπεριφορά, τὴν
ὁποία ἔδειξε ἕνας οἰκοδεσπότης, ὁ ὁποῖος
πολὺ πρωῒ βγῆκε στὴν ἀγορὰ γιὰ νὰ βρεῖ
ἐργάτες ἡμερομίσθιους γιὰ τὸ ἀμπέλι του.
Ὁ ἐργοδότης καὶ τὸ ἔργον
Ὁ οἰκοδεσπότης, ποὺ μισθώνει τοὺς
ἐργάτες εἶναι ὁ Θεός, ὁ κύριος τοῦ οὐρανοῦ
καὶ τῆς γῆς, «οὗ οἶκός ἐσμεν ἡμεῖς», λέει ὁ
θεῖος Παῦλος (Ἑβρ. γ´,6). Εἶναι ὁ οἰκοδε-
σπότης, ὁ ὁποῖος κυβερνάει ὅλο τὸν οἶκόν
Του, ποὺ ὀνομάζουμε κόσμο, καὶ κατευθύνει
αὐτὸν στὸν ἄριστο σκοπὸ γιὰ τὸν ὁποῖο τὸν
δημιούργησε. Εἶναι ἐργοδότης, ὁ ὁποῖος ἔχει
ἔργο μέγα καὶ σπουδαῖο, ἀλλὰ καὶ ἐργάτες,
οἱ ὁποῖοι καλοῦνται νὰ ἐργαστοῦν στὸ ἔργο
αὐτό.
Οἱ ἄνθρωποι ἐργοδότες συνήθως μισθώ-
νουν ἐργάτες γιὰ νὰ κερδίσουν ἀπὸ τὴν
ἐργασία τους· μισθώνουν ἐργάτες, διότι
χωρὶς αὐτοὺς δὲν μποροῦν νὰ φέρουν εἰς
πέρας τὸ ἔργο τους. Ἀλλ᾽ ὁ Θεὸς δὲν ἔχει
καμία ἀνάγκη τῆς ἐργασίας καὶ τῶν ὑπηρε-
σιῶν μας, οὔτε κανένα κέρδος περιμένει
ἀπὸ μᾶς. Τί κέρδος μποροῦμε νὰ προσφέ-
ρουμε ἡμεῖς οἱ εὐτελεῖς καὶ ἀδύνατοι ἄν-
θρωποι στὸν Θεὸ τὸν ἄπειρο; Καὶ ὅμως μᾶς
καλεῖ στὸ ἔργο Του, ὅπως μερικοὶ φιλάν-
θρωποι, οἱ ὁποῖοι καλοῦν ἀνθρώπους
πτωχοὺς καὶ δυστυχεῖς καὶ ἀναθέτουν σ᾽
αὐτοὺς μὲ ἡμερομίσθιο πολὺ ἐπικερδεῖς
ἐργασίες, ἀπὸ τὶς ὁποῖες αὐτοὶ δὲν ἔχουν
νὰ κερδίσουν τίποτε. Διότι μὲ τὸν τρόπο
αὐτὸ θέλουν νὰ ἐλεήσουν καὶ νὰ εὐεργετή-
σουν τοὺς δυστυχεῖς αὐτούς, καὶ συγχρόνως
νὰ τοὺς ἀπομακρύνουν ἀπὸ τὴν ἀργία καὶ
ὀκνηρία, τὴν καταστρεπτικὴ αὐτὴ κακία.
Τὸ ἔργον. Τὸ ἔργο στὸ ὁποῖο καλεῖ ὁ
Θεὸς νὰ ἐργαστοῦμε, εἶναι ὁ ἀμπελῶνας
Του, λέει ὁ Κύριος. Ἐργασία στὸν ἀμπελῶ-
να. Αὐτὴ εἶναι ἡ κλήση μας, τὸ καθῆκόν
μας, ὁ προορισμός μας. Καὶ ὁ ἀμπελῶνας
αὐτὸς εἶναι ἡ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ γενι-
κῶς, καὶ ἡ ψυχὴ τοῦ καθένα ἀπὸ μᾶς
ἰδιαιτέρως. Εἶναι ἀμπέλι ἡ ψυχή μας, τὸ
ὁποῖον πρέπει νὰ κλαδεύουμε καὶ νὰ σκά-
πτουμε καὶ νὰ φράσσουμε καὶ νὰ στολί-
ζουμε μὲ κάθε εἶδος φιλόπονου καὶ ἐπι-
μελοῦς καλλιέργειας. Διότι καὶ ὁ πλέον
εὔφορος τόπος, τὸ καλύτερο ἀμπέλι, δὲν
εἶναι δυνατὸν νὰ καρποφορήσει, ἀλλὰ γρή-
γορα θὰ γίνει τόπος χέρσος, γεμᾶτος ἀγκά-
θια ἐὰν δὲν καλλιεργηθεῖ· πολὺ περισσότε-
ρο ἐὰν ὁ τόπος αὐτὸς εἶναι ἐκ φύσεως πε-
τρώδης καὶ ἀκανθώδης. Κατὰ παρόμοιο
τρόπο ἡ ψυχὴ καὶ τοῦ ἀγαθώτερου ἀνθρώ-
που δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ προκόψει, ἐὰν
δὲν καλλιεργηθεῖ. Πολὺ περισσότερο ψυχή,
ποὺ φέρει πλῆθος κακιῶν καὶ ἐλαττωμά-
των, ἐξαιτίας τῶν ὁποίων φυτρώνει κάθε
εἶδος κακίας, σπανιώτατα κάποια ἀρετή,
νοθευμένη καὶ ἐκείνη μὲ κακίες, ποὺ τὴν
ἀσχημίζουν καὶ τὴν μολύνουν. Γι᾽ αὐτὸ εἶναι
ἀνάγκη νὰ καλλιεργηθεῖ, εἶναι ἀνάγκη ὁ
Χριστιανὸς νὰ γίνει ἐργάτης καὶ καλλιερ-
γητὴς τῆς ψυχῆς του. Ἐργάτης ὄχι ὀκνηρός,
ἀμελής, βραδυκίνητος, ἀλλὰ ἐργάτης δρα-
στήριος, φίλεργος, «μετὰ φόβου καὶ τρόμου
τὴν ἑαυτοῦ σωτηρίαν κατεργαζόμενος»
(Φιλιπ. β´,12). Χρειάζονται συχνοὶ κόποι καὶ
ἱδρῶτες, ὅπως ἐκεῖνοι τοὺς ὁποίους χύνει ὁ
ἀμπελουργός. Θὰ σκάψεις κοπιαστικὰ γιὰ
νὰ ξεριζώσεις τὶς κακίες, θὰ κλαδεύσεις
ἐλαττώματα καὶ συνήθειες προσφιλεῖς μέν,
ἀλλὰ βλαβερές, θὰ ποτίσεις τὴν ψυχὴ μὲ
τὴν ἀλήθεια τοῦ Εὐαγγελίου, θὰ ἀναλάβεις
ποικίλες ἐργασίες. Διότι τὸ ἔργο αὐτὸ δὲν
εἶναι μικρῆς ἀξίας· εἶναι τὸ μέγιστον, τὸ τι-
μιώτερο, τὸ ἐνδοξότερο, τὸ ἐπικερδέστερον
ἀπὸ ὅλα τὰ ἄλλα ἔργα, ὅσα γίνονται στὴ γῆ.
Καμία καλλιτεχνικὴ ἐργασία, ἀπὸ ἐκεῖνες
ποὺ ἀπαιτοῦν χρόνια πολλὰ γιὰ νὰ παρου-
σιάσουν καλλιτεχνήματα, δὲν μπορεῖ νὰ
συγκριθεῖ πρὸς τὴν ἐργασία, ἡ ὁποία θὰ
κάνει τὴν ψυχὴ καλλιτέχνημα, ἄξιο νὰ τὸ
θαυμάζουν οἱ ἄνθρωποι, οἱ ἄγγελοι, ὁ Θεός!
Καμία εὐγενὴς ἀσχολία δὲν μπορεῖ νὰ συ-
γκριθεῖ μὲ τὴν ἐργασία γιὰ τὴν χριστιανικὴ
σελίδα 3 ἀπὸ 16
μόρφωση τῆς ψυχῆς, ἡ ὁποία ἐξυψώνει τὸν
Χριστιανὸ ἐπὶ τῆς γῆς σὲ ὕψος εὐγένειας
καὶ πολιτισμοῦ τέτοιο, ὥστε νὰ γίνεται φῶς
φωτίζον τὸν κόσμο· ἐν οὐρανῷ δὲ εἰς «κοι-
νωνὸν θείας φύσεως» (Β΄ Πέτρ. α´,4). Καὶ
ὅμως -θλιβερὸ καὶ νὰ τὸ σκέπτεται κανείς-
τὸ ἔργο αὐτὸ ἀπὸ πολλοὺς θεωρεῖται πά-
ρεργο, ἀνάξιο προσοχῆς. Τὸ μέγιστο αὐτὸ
ἔργο θεωρεῖται τόσο ξένο καὶ παράδοξο,
ὥστε κινεῖ καὶ εἰρωνεῖες καὶ ἐπικρίσεις καὶ
περιφρόνηση. Τόσο ἄφρων ἀποδεικνύεται σ᾽
αὐτὸ ὁ ἄνθρωπος!
Τὸ συμφωνηθὲν ἡμερομίσθιο καὶ ἡ κα-
τάσταση τῶν ἐργατῶν.
«Συμφωνήσας δὲ μετὰ τῶν ἐργατῶν
ἐκ δηναρίου τὴν ἡμέραν, ἀπέστειλεν
αὐτοὺς στὸν ἀμπελῶνα αὐτοῦ» (στίχ. 2).
Τὸ ἡμερομίσθιο, τὸ ὁποῖο συμφώνησε νὰ
δώσει στοὺς ἐργάτες ὁ οἰκοδεσπότης, ἦταν
ἕνα δηνάριο. Παρακάτω λέει «ὃ ἐὰν ᾗ δί-
καιον, δώσω ὑμῖν». Μὲ αὐτὰ θέλει νὰ δι-
δάξει ὁ Κύριος ὅτι ὁ ἄνθρωπος, ποὺ ὑπα-
κούει στὴν πρόσκληση τοῦ Θεοῦ καὶ ἀνα-
λαμβάνει νὰ ἐργαστεῖ τὸ σπουδαῖο αὐτὸ
ἔργο, εἶναι ἀδύνατον νὰ μὴ λάβει μισθό. Θὰ
λάβει μισθό, ὄχι διότι μὲ τὴν ἐργασία του
κάνει τὸν Θεὸ χρεώστη. Ὁ ἄνθρωπος ὀφεί-
λει νὰ ἐργάζεται γιὰ τὴ σωτηρία του, διότι
αὐτὸ εἶναι τὸ καθῆκόν του. Ὁ Κύριος λέει
«ὅταν ποιήσητε πάντα τὰ διαταχθέντα ὑμῖν,
λέγετε, ὅτι δοῦλοι ἀχρεῖοί ἐσμεν ὅτι ὃ ὠφεί-
λομεν ποιῆσαι πεποιήκαμεν» (Λουκᾶ ιζ´,10).
Δὲν εἶναι, λοιπόν, ὀφειλέτης μας ὁ Θεός,
διότι ὅλα ὅσα δίνει, τὰ δίνει δωρεὰν καὶ
κατὰ χάριν. Παρ᾽ ὅλα αὐτὰ εἶναι ἀπολύτως
βέβαιο ὅτι ὁ πανάγαθος Θεὸς θὰ δώσει
ἡμερομίσθιο ἐπαρκὲς γιὰ τὴν παροῦσα ζωή
-θὰ δώσει ἐπαρκῆ ὅσα χρειάζονται γιὰ τὴ
συντήρηση τῆς ζωῆς, εἰρήνη καὶ γαλήνη ψυ-
χική- «στέφανον δὲ δικαιοσύνης ἐν ἐκείνῃ
τῇ ἡμέρᾳ» (Β΄ Τιμ. δ΄,8), δόξα καὶ εὐτυχία
αἰώνια στὴν ἄλλη ζωή.
Ἐργάζεται καὶ κοπιάζει ὁ ἄνθρωπος
στὰ βιοτικὰ ἔργα γιὰ κέρδη ὑλικά, ἀλλὰ
πολλὲς φορὲς δὲν ἀπολαμβάνει τὰ κέρδη.
Μοχθεῖ καὶ ἱδρώνει μὲ τὴν ἐλπίδα νὰ λάβει
ἡμερομίσθιο, ἀλλὰ ὁ ἄδικος ἐργοδότης, τοῦ
κατακρατεῖ πολλάκις τὸν δίκαιο μισθό.
Ἐκεῖνος ὅμως ποὺ ἐργάζεται στὸ θεῖο
ἔργο, ἐκεῖνος ποὺ κοπιάζει, γιὰ νὰ μορ-
φώσει τὴν ψυχή του χριστιανικῶς, εἶναι
ἀπολύτως ἀδύνατον νὰ μὴ κερδίσει καὶ
νὰ μὴ λάβει ἀπὸ τὸν Θεὸ «ὑπὲρ ἐκ
περισσοῦ ὧν αἰτεῖται ἢ νοεῖ» (Ἐφ. γ΄,20).
Ὁ χρόνος τῆς ἐργασίας εἶναι μία ἡμέρα,
λέει ἡ παραβολή. «Χρόνος τῆς ἐργασίας
εἶναι ὁ παρὼν βίος», λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ
Χρυσόστομος. Καὶ εἶναι τόσο λίγος! Μία
μόνο μέρα! Μὴν ἀπορεῖς, ἀναγνῶστά μου,
ὅτι ἡ ὅλη μας ἡ ζωὴ παρίσταται ὡς μία
μέρα. Διότι, ἐὰν τὴ ζωὴ αὐτὴ τὴ συγκρίνεις
μὲ τὸ αἰώνιο μέλλον, εἶναι μία σταγόνα
μπροστὰ στὸν ὠκεανό. Στρέψε τὸ βλέμμα
σου πρὸς τὸ παρελθόν σου καὶ θὰ πεῖς:
«πότε πέρασαν τόσα χρόνια! Σὰν χθὲς μοῦ
φαίνονται». Τὸ ἴδιο λέει καὶ τὸ Πνεῦμα τὸ
Ἅγιο διὰ τοῦ ἀποστόλου Ἰακώβου: «ποία ἡ
ζωὴ ὑμῶν; ἀτμὶς γάρ ἐστιν ἡ πρὸς ὀλίγον
φαινομένη, ἔπειτα δὲ ἀφανιζομένη» (δ΄, 14),
ἕνας ἀτμός, ἕνας ἀχνὸς εἶναι ἡ ζωή σας,
ποὺ φαίνεται τώρα, καὶ ἔπειτα ἀπὸ λίγες
στιγμὲς χάνεται, λέει. Καὶ ὅμως γιὰ ἔργο
τόσο μικρῆς διάρκειας ὁ Θεὸς ἔχει ἑτοιμάσει
μισθὸ αἰώνιο. Ὤ πόσο εἶναι ἀγαθὸς ὁ Θεός!
Ἀλλ᾽ ἀκριβῶς γι᾽ αὐτό, ἐπειδὴ ὁ μὲν χρό-
νος τῆς ἐργασίας γιὰ τὴ μόρφωση τῆς ψυχῆς
μας εἶναι μικρός, μέγας δὲ ὁ μισθός, πρέπει
μὲ ὁλοπρόθυμο ζῆλο καὶ ἐπιμέλεια καὶ δρα-
στηριότητα νὰ ἐργαστοῦμε τὸ ἔργο αὐτό,
γιὰ νὰ μὴ μᾶς καταλάβει τὸ σκότος τῆς νυ-
κτός, «ὅτε οὐδεὶς δύναται ἐργάζεσθαι» (Ἰω.
θ´,4). Ἔρχεται ὁ θάνατος, ὁπότε κανένα
πλέον ἔργο σωτηρίας δὲν μπορεῖ νὰ γίνει
διότι χωρίστηκε πλέον ἡ ψυχὴ ἀπὸ τὸ
σῶμα, πέρασε ἄπρακτη ἡ μέρα, γιὰ τὴν
ὁποία συμφωνήθηκε ὁ μισθὸς καὶ ἑπομένως
δὲν εἶναι δίκαιο νὰ πληρωθοῦμε γιὰ ἐργα-
σία, ποὺ δὲν κάναμε.
σελίδα 4 ἀπὸ 16
Εἶναι πολὺ μικρὸς ὁ χρόνος τῆς ζωῆς
μας. Ἀλλ᾽ αὐτὸ πρέπει μᾶλλον νὰ μᾶς ἐν-
θαρρύνει καὶ νὰ μᾶς εὐχαριστεῖ διότι θὰ πε-
ράσουν γρήγορα οἱ κόποι καὶ οἱ δυσκολίες
καὶ τὰ βάσανα τοῦ ἔργου. Ὅπως τὸ ἔργο
τοῦ ἀμπελουργοῦ ἔχει τὶς δυσκολίες του
καὶ ἄλλοτε μὲν οἱ κόποι τῆς ἐργασίας,
ἄλλοτε δὲ τῶν καιρῶν ἡ ἀνωμαλία -βροχὲς
καὶ χιόνια καὶ ψύχη καὶ καύσωνες- φέρνουν
στενοχώρια καὶ κόπο στὸν ἀμπελουργό,
ἔτσι καὶ τὸ ἔργο τὸ ἱερό, ποὺ γίνεται γιὰ νὰ
μορφωθεῖ χριστιανικῶς ἡ ψυχή. Ἄλλοτε μὲν
ἡ δυσκολία καὶ οἱ κόποι γιὰ τὴν ἐξάσκηση
τῆς ἀρετῆς, ἄλλοτε δὲ οἱ θλίψεις καὶ τὰ βά-
σανα τῆς παρούσης ζωῆς, δημιουργοῦν κά-
ματο. Ἀλλὰ ἡ σκέψη ὅτι τὸ ἔργο εἶναι
μικρῆς διάρκειας καὶ ὅτι ἔπειτα ἀπὸ λίγο
χρόνο θὰ νυκτώσει· ἡ σκέψη ὅτι γρήγορα θὰ
φύγουμε ἀπὸ τὸν παρόντα κόσμο καὶ ὅτι ἡ
προσωρινὴ αὐτὴ θλίψη «καθ᾽ ὑπερβολὴν εἰς
ὑπερβολὴν αἰώνιον βάρος δόξης κατεργάζε-
ται ἡμῖν» (Β´ Κορ. δ΄,17), θὰ μᾶς δίνει θάρ-
ρος, ὑπομονή, εἰρήνη, χαρά. Ναί· ἡ ἀπο-
θάρρυνση καὶ ἡ ἀπελπισία στὴν ἐργα-
σία τῆς ἀρετῆς καὶ στὸν ἀγῶνα κατὰ τῆς
ἁμαρτίας, ἡ ἀνυπομονησία στὶς θλίψεις
καὶ τὶς δοκιμασίες ἔχουν καὶ αὐτὴν τὴν
αἰτίαν, ὅτι νομίζουμε τὴν ζωὴ αὐτὴ ἀτε-
λείωτη, ἐνῷ εἶναι μία ἡμέρα! Νομίζουμε
ὅτι τὰ βάσανά μας θὰ εἶναι συνεχῆ καὶ
δὲν σκεπτόμαστε ποία χαρὰ καὶ εὐτυχία
καὶ δόξα περιμένει στὸ τέλος τῆς προ-
σωρινῆς αὐτῆς δοκιμασίας ἐκείνους, ποὺ
ὑπομένουν ἀγόγγυστα.
Ὁ Κύριος ὁμιλεῖ καὶ περὶ τοῦ τόπου καὶ
τῆς καταστάσεως, ἀπὸ τὴν ὁποία κάλεσε
τοὺς ἐργάτες. «Καὶ ἐξελθὼν περὶ τὴν τρί-
την ὥραν, εἶδεν ἄλλους ἐν τῇ ἀγορᾷ ἀρ-
γούς» (στίχ.3). Καὶ παρακάτω: «εὗρεν ἄλλους
ἑστῶτας ἀργούς, καὶ λέγει αὐτοῖς, τί ᾧ-
δε ἑστήκατε ὅλην τὴν ἡμέραν ἀργοί;» (στίχ.
6). Τοὺς κάλεσε, λοιπόν, «ἐκ τῆς ἀγορᾶς»,
ὅπου ἔμεναν «ἀργοί». Πόσο σπουδαῖον νό-
ημα ἔχουν οἱ ἀλληγορικὲς αὐτὲς λέξεις!
 Ὁ ἄνθρωπος, ὅπως καὶ ὅλα τὰ δημιουρ- χαμηλὰ καὶ ἀνωφελῆ καὶ καταστρεπτικὰ
γήματα, πλάστηκαν γιὰ νὰ ἐργάζονται. Ἡ πολλὲς φορὲς ἔργα, στὸ ἔργο τὸ μέγα καὶ
ἐργασία εἶναι τόσο συνυφασμένη μὲ τὴ ζωὴ ὑψηλό· στὸ ἔργο τὸ χριστιανικό, τὸ ὁποῖο
τοῦ ἀνθρώπου, ὥστε ἡ ἀργία τὸν ἀχρη- ἐνῷ βοηθεῖ καὶ ἐξαγιάζει κάθε νόμιμη
στεύει. Ἡ ἀργία καὶ ἡ «τεμπελιὰ» ἔχει βλα- ἐργασία βιοτική, ἐξυψώνει τὸν ἄνθρωπο στὸ
βερώτατα ἀποτελέσματα τόσο στὸ σῶμα, μέγα ὕψος τοῦ προορισμοῦ του. Θεωροῦμε
ὅσο καὶ στὴν ψυχή. Ὅπως τὸ ἐργαλεῖο, ποὺ σπουδαία εὐεργεσία, ὅταν ἕνας φιλάνθρω-
μένει ἄχρηστο, σκουριάζει καὶ φθείρεται, πος παίρνει ἕνα παιδὶ ἀπὸ βαρὺ χειρωνα-
ἔτσι καὶ ὁ ἄνθρωπος. Τὰ πράγματα ἀπο- κτικὸ ἔργο (ἀπὸ τὸ ἔργο τοῦ «σκαφτιᾶ», τοῦ
δεικνύουν ἀληθέστατο τὸ ἀρχαῖο λόγιο «ἡ «σκουπιδιάρη», τοῦ «λούστρου»), τὸ σπου-
ἀργία εἶναι μήτηρ πάσης κακίας». Ἀλλ᾿ ἡ δάζει, τὸ μορφώνει, τὸ ἀναβιβάζει σὲ ψηλὸ
ἀργία ἀπὸ τὴν ὁποία μᾶς καλεῖ ὁ Θεὸς γιὰ ἀξίωμα. Ἀλλὰ ποία ἡ σύγκριση τῆς τιμῆς
νὰ ἐργαστοῦμε στὸ θεῖο ἔργο, δὲν εἶναι κατ᾽ καὶ τῆς εὐεργεσίας αὐτῆς, πρὸς τὴν τιμὴ
οὐσίαν ἀργία, δηλαδὴ ἀπραξία, οὐδετερό- καὶ τὴν εὐεργεσία, ποὺ κάνει ὁ Θεός, ὁ
της, στὴν ὁποία δὲν ἐργαζόμαστε οὔτε τὸ ὁποῖος μᾶς παίρνει ἀπὸ τὰ μάταια, τὰ
καλὸ οὔτε τὸ κακό. Εἶναι ἐργασία στὰ ἔργα ἁμαρτωλά, τὰ καταστρεπτικὰ ἔργα, γιὰ νὰ
ἑνὸς ἀπαίσιου τυράννου, ἐργασία στὰ ἔργα μᾶς μορφώσει χριστιανικῶς καὶ μᾶς ἀναβι-
τοῦ Σατανᾶ, ὁ ὁποῖος στέλνει τοὺς δούλους βάσει στὴν τιμὴ καὶ τὴ δόξα τῶν ἀγγέλων
του «βόσκειν χοίρους» (Λουκᾶ ιε´,15). Ναί· ὁ καὶ τῶν ἁγίων;
Σατανᾶς ἐπιβάλλει στὸν ἄνθρωπο ἐργασία Οἱ διάφορες ὧρες τῆς προσκλήσεως.
βαρειά, ἐξευτελιστική, ἀτιμωτική, τὴν ἐργα- Ὁ Κύριος λέει στὴν παραβολή, ὅτι δὲν
σία τῆς ἁμαρτίας. Ἀλλ᾿ ἐπειδὴ τὰ ἀποτελέ- κλήθηκαν ὅλοι οἱ ἐργάτες «ἅμα πρωΐ». Ἀλλ᾽
σματα τῆς ἐργασίας αὐτῆς δὲν ἔχουν κανένα ἄλλοι μὲν ἀπὸ τὸ πρωί, ἄλλοι τὴν τρίτη
καρπὸ ὠφέλιμο, κανένα κέρδος σύμφωνο μὲ ὥρα, πρὸς τοὺς ὁποίους εἶπε: «ὑπάγετε καὶ
τὸν προορισμὸ τοῦ ἀνθρώπου, γι᾽ αὐτὸ ἡ ὑμεῖς στὸν ἀμπελῶνα, καὶ ὃ ἐὰν ᾖ δίκαιον,
κατάσταση αὐτὴ λέγεται «ἀργία». Ὅπως τὸ δώσω ὑμῖν» (στίχ.4). Ἀλλὰ καὶ «πάλιν ἐξελ-
μηχάνημα, ποὺ δὲν ἐκτελεῖ ἐργασία σύμ- θὼν περὶ ἕκτην καὶ ἐνάτην ὥραν, ἐποί-
φωνη πρὸς τὸ σκοπὸ γιὰ τὸν ὁποῖο ἔγινε, ησεν ὡσαύτως. Περὶ δὲ τὴν ἑνδεκάτην
θεωρεῖται ἄχρηστο καὶ τίθεται σὲ ἀργία ἢ ὥραν ἐξελθών, εὗρεν ἄλλους ἑστῶτας
διαλύεται, ἔτσι καὶ κάθε ἐργασία, ἡ ὁποία ἀργούς, καὶ λέγει αὐτοῖς, τί ὧδε ἑστή-
δὲν γίνεται σύμφωνα μὲ τὸ θέλημα τοῦ κατε ὅλην τὴν ἡμέραν ἀργοί; Λέγουσιν
Δημιουργοῦ καὶ δὲν φέρει ὠφέλεια ψυχική, αὐτῷ, ὅτι οὐδεὶς ἡμᾶς ἐμισθώσατο. Λέγει
θεωρεῖται, ἀργία, ἄχρηστη καὶ ἀνωφελῆ αὐτοῖς, ὑπάγετε καὶ ὑμεῖς στὸν ἀμπε-
ἐργασία. λῶνα, καὶ ὃ ἐὰν ᾖ δίκαιον λήψεσθε»
Ἀκόμη λέει ὅτι «ἐκ τῆς ἀγορᾶς» κάλεσε (στίχ. 5-7).
τοὺς ἐργάτες. Ἡ ἀγορὰ εἶναι τόπος τῶν ποι- Οἱ διάφορες ὧρες, κατὰ τὶς ὁποῖες οἱ
κίλων διασκεδάσεων, τῶν παιγνιδιῶν, τῶν ἐργάτες κλήθηκαν στὸ ἔργο, δὲν εἶναι ἁ-
ἀγοραπωλησιῶν, τοῦ θορύβου, τῶν κοσμι- πλῶς μία ποικιλία, ποὺ στολίζει τὴν παρα-
κῶν φροντίδων καὶ μεριμνῶν. Ἀπὸ αὐτὴν βολή, ἀλλὰ ἔχουν ἀρκετὰ σπουδαία σημα-
μᾶς καλεῖ ὁ Θεός. Μᾶς καλεῖ ἀπὸ ἀσχολίες σία. Φανερώνουν τὶς διάφορες ἡλικίες, κατὰ
μάταιες, ἀπὸ πράξεις, ποὺ ἁρμόζουν σὲ τὶς ὁποῖες ὁ Θεὸς καλεῖ τοὺς ἀνθρώπους
παιδιά, ἀπὸ τὸν θόρυβο καὶ τὴ ζάλη τῶν σὲ μετάνοια καὶ σωτηρία. Καλεῖ τὸν καθένα
ἀνήσυχων φροντίδων. Μᾶς καλεῖ ἀπὸ τὴν σ᾽ ἐκείνη ἀκριβῶς τὴν ἡλικία καὶ τὴν περί-
ματαιότητα στὴ σοβαρότητα, ἀπὸ τὰ σταση, ποὺ εἶναι ἡ πλέον κατάλληλη γι᾽
σελίδα 5 ἀπὸ 16
αὐτὸν νὰ δεχθεῖ τὴν πρόσκληση καὶ νὰ ἐργα- ἄκαιρος. Ἔχει γιὰ ὅλες τὶς ἡλικίες ἔργο, ποὺ
σθεῖ ἀποτελεσματικῶς γιὰ τὴν σωτηρία του. μποροῦν νὰ ἐργαστοῦν καὶ ὅσοι πέρασαν
Μερικοὶ μὲν καλοῦνται νὰ ἐργαστοῦν τὰ χρόνια τῆς παιδικῆς ἡλικίας. Ἡ δύναμη
στὸν ἀμπελῶνα ἀπὸ τὸ πρωΐ, δηλαδὴ μάλιστα τῆς θείας χάριτος ἀποδεικνύεται
καλοῦνται στὸ δρόμο τῆς χριστιανικῆς ζωῆς περισσότερο θαυμαστή, ὅταν ἐλευθερώνει
ἀπὸ τὴν παιδικὴ ἡλικία. Συνηθίζουν ἀπὸ ἀπὸ τὴν ἁμαρτία ἀνθρώπους, ποὺ εἶναι
τὴν τρυφερὴ ἡλικία στὸ θεῖο αὐτὸ ἔργο καὶ ἄνδρες πλέον καὶ ξόδεψαν χρόνια πολύτιμα
ἐπεξεργάζονται νωρίτατα τὸν χαρακτῆρα στὴν ἀσωτεία καὶ θυσίασαν ζωὴ δράσεως
τους. Ζυμώνουν τὴν μόλις ἀνατέλλουσα ζωή στὶς ἡδονὲς καὶ τὰ πάθη τῆς ἁμαρτίας. Κά-
τους μὲ τὴ θεία χάρη. Καὶ γι᾽ αὐτὸ παρου- λεσε ἐκ κοιλίας μητρὸς τὸν Ἰωάννη τὸν
σιάζονται ἄνθη μυρωδᾶτα, ὑπάρξεις ἀμό- Βαπτιστὴ καὶ τὸν ἀνέδειξε μέγα ἀλλ᾽ ἐπίσης
λυντες, ποὺ ἀποπνέουν τὸ ἄρωμα τῆς κάλεσε καὶ ἀνέδειξε μέγα ἀπόστολο καὶ
πνευματικῆς εὐωδίας καὶ φέρουν τὸν στο- σκεῦος τῆς ἐκλογῆς Του τὸν Παῦλο, ὁ
λισμὸ τῆς ἁγνότητας ἀπὸ τῆς παιδικῆς ὁποῖος εἶχε ζυμώσει τὴ ζωὴ τῆς νεότητός
ἡλικίας. Ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Βαπτιστὴς του μὲ μῖσος καὶ φανατισμὸ ἀδιάλλακτο
«ἐπλήσθη Πνεύματος Ἀγίου ἔτι ἐκ κοιλίας κατὰ τοῦ Χριστιανισμοῦ καὶ ἔβαψε τὰ χέρια
μητρὸς αὐτοῦ» (Λουκᾶ α´,15)· ὁ Τιμόθεος του στὸ αἷμα Χριστιανῶν μαρτύρων. Κάλεσε
«ἀπὸ βρέφους τὰ ἱερὰ γράμματα ᾔδει» (Β΄ τὸν Αὐγουστῖνο, τὸν Κυπριανό, τὴν Μαρία
Τιμ. γ΄,15). Καὶ εἶναι ὁμολογουμένως μέγα τὴν Αἰγυπτία -τόσους καὶ τόσους ἄλλους
εὐτύχημα νὰ ἀρχίσει κανεὶς τὸ στάδιο τῆς μεγάλους ἁμαρτωλούς- σὲ ἀνδρικὴ πλέον
παρούσης ζωῆς ἀφωσιωμένος ἀπ᾽ ἀρχῆς στὸ ἡλικία, καὶ τοὺς ἔκανε μεγάλους ἁγίους.
ἔργο τῆς χριστιανικῆς ἀρετῆς. Δὲν ὑπάρχει Κανέναν δὲν ἀποκρούει ὁ Θεός, ὅταν ἐκεῖ-
ζωὴ εὐτυχέστερη ἀπὸ τὴ ζωή, ποὺ ἁγιάζεται νος θέλει νὰ ἐργαστεῖ καὶ νὰ σωθεῖ. Ἀρκεῖ
ἐκ παιδικῆς ἡλικίας. Ὅσοι ἀναγνῶστες εἶναι τώρα, ποὺ βρίσκεται πλέον σὲ ὑπερώριμη
νέοι καὶ εὐτύχησαν ἀπὸ τὴ νεανική τους ἡλικία, ν᾽ ἀρχίσει νέα ζωὴ καὶ νὰ ἐξακολου-
ἡλικία νὰ ζοῦν τὴ ζωὴ τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς θήσει μέχρι τέλους τῆς ζωῆς του τὸ ἔργο
ἁγνότητος, πρέπει τὸ γεγονὸς αὐτὸ νὰ τὸ τῆς ἀρετῆς. Καὶ ἀσφαλῶς ἡ θεία χάρη θὰ
θεωροῦν μεγίστη δωρεὰ τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ τὸν ἐνδυναμώσει, θὰ τὸν μορφώσει τέτοιον
Τὸν εὐχαριστοῦν ἀπὸ καρδίας καὶ νὰ συνε- Χριστιανό, ὥστε νὰ λάβει τὸν πρέποντα
χίζουν ἀκούραστα τὸ Θεῖο αὐτὸ ἔργο μέχρι μισθό, ὅπως θὰ δοῦμε παρακάτω.
γήρατος καὶ θανάτου. Τέλος ἄλλοι καλοῦνται περὶ τὴν ἑνδε-
Ἀλλ᾿ ἄλλοι καλοῦνται τὴν τρίτη, τὴν κάτη ὥρα, δηλαδὴ τὴν πέμπτη ἀπογευμα-
ἕκτη, τὴν ἐνάτη ὥρα. Οἱ ὧρες αὐτὲς ἀναλο- τινή, μία μόλις ὥρα προτοῦ δύσει ὁ ἥλιος (ἡ
γοῦν πρὸς τὴ σημερινὴ ἐνάτη προμεσημ- δωδεκάτη ἦταν πάντοτε ὥρα τῆς δύσεως
βρινή, τὴν δωδεκάτη μεσημβρινή, τὴν τρίτη τοῦ ἡλίου κατὰ τοὺς Ἑβραίους), ὁπότε
μεταμεσημβρινή, σύμφωνα μὲ τὸν δικό μας οὐδεὶς πλέον ἦταν δυνατὸν νὰ κληθεῖ στὴν
τρόπο τῆς ἀριθμήσεως τῶν ὡρῶν. Καὶ φα- ἐργασία τοῦ ἀμπελῶνος. Ἡ ἑνδεκάτη ὥρα
νερώνουν τὴν ἀνδρική, τὴν μέση, τὴν προ- σημαίνει τὴν ἐποχὴ ἐκείνη τῆς ζωῆς τοῦ
χωρημένη ἡλικία, στὴν ὁποία πολλοὶ κα- ἀνθρώπου, κατὰ τὴν ὁποία ἐλάχιστος χρό-
λοῦνται. νος τὸν χωρίζει ἀπὸ τὸν θάνατο. Σημαίνει
Εἶναι βέβαια μέγα εὐτύχημα, ἐάν, ὅπως πρωτίστως τὴ γεροντικὴ ἡλικία, ἀλλὰ καὶ
γράφηκε ἀνωτέρω, ἀπὸ τὴν παιδικὴ ἡλικία κάθε ἐποχή, κατὰ τὴν ὁποία ὁ ἄνθρωπος
ἀκολουθήσει κανεὶς τὴ χριστιανικὴ ζωή. βρίσκεται στὶς παραμονὲς τοῦ θανάτου.
Ἀλλὰ γιὰ τὸν Θεὸ δὲν ὑπάρχει καιρὸς Εἶναι δυνατὸν νὰ πλησιάζει τὴν ὥρα τοῦ
σελίδα 6 ἀπὸ 16
θανάτου ὄχι μόνο ὁ γέρων, ἀλλὰ καὶ κάθε ἐκεῖνοι τοῦ ἀπάντησαν «ὅτι οὐδεὶς ἡμᾶς
ἄνθρωπος, σὲ ὁποιαδήποτε ἡλικία καὶ ἂν ἐμισθώσατο». Δὲν τοὺς κάλεσε κανεὶς νὰ
βρίσκεται. ἐργαστοῦν. Δὲν ἤξεραν μέχρι τῆς στιγμῆς
Θέλει νὰ φανερώσει ὁ Κύριος διὰ τῆς ἐκείνης ὅτι ὑπάρχει ἀμπελῶνας καὶ ἐργασία!
τελευταίας αὐτῆς προσκλήσεως, ὅτι εἶναι Ἐὰν τοὺς καλοῦσε ἀπὸ τὸ πρωΐ, ἢ ἀπὸ τὴν
τόσο ἀγαθός, ὥστε σὲ καμία ἐποχὴ δὲν τρίτη, ἢ ἀπὸ τὴν ἐνάτη ὥρα καὶ ἀρνοῦνταν,
παύει ἀπὸ τοῦ νὰ καλεῖ τὸν ἄνθρωπο σὲ δὲν μποροῦσαν νὰ τοῦ ποῦν «οὐδεὶς ἡμᾶς
μετάνοια καὶ σωτηρία καὶ ὅτι ἐφ᾽ ὅσον ἐμισθώσατο». Οὔτε θὰ τοὺς καλοῦσε καὶ
διαρκεῖ ἡ παροῦσα ζωή, διαρκεῖ καὶ ἡ τὴν ἑνδεκάτη, ἐφ᾽ ὅσον τοὺς κάλεσε προτή-
ἐλπίδα ὅτι εἶναι δυνατὸν ὁ ἄνθρωπος νὰ τερα καὶ δὲν θέλησαν νὰ ἐργαστοῦν, ἀλλὰ
σωθεῖ. Τοῦτο εἶναι μία μεγάλη ἐνίσχυση διὰ προτίμησαν νὰ μείνουν ἀργοὶ στὴν ἀγορά.
ἐκείνους, ποὺ ἔμειναν μέχρι τῆς γεροντικῆς Κλήθηκαν οἱ Ἰουδαῖοι νωρίτατα νὰ δεχθοῦν
ἡλικίας στὴν ἁμαρτία. Δίνεται καὶ σ᾽ αὐτοὺς τὴν διὰ Χριστοῦ σωτηρία, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ δὲν
ἡ εὐκαιρία νὰ ἐπιστρέψουν τώρα, νὰ ἐργα- δέχθηκαν τὴν πρόσκληση, ἔμειναν ἐκτὸς τῆς
στοῦν πρόθυμα καὶ εἰλικρινά, ἔστω καὶ τὴν σωτηρίας. Κλήθηκαν οἱ Ἐθνικοί (δηλαδὴ οἱ
μέχρι τῆς δωδεκάτης ἐργασία, ὥστε στὸ λίγο εἰδωλολάτρες) τὴν ἑνδεκάτη καὶ ἐπειδὴ δέ-
χρόνο, ποὺ ὑπολείπεται, νὰ μεταβληθοῦν χθηκαν τὴν πρόσκληση, ἀποτέλεσαν τὴν
καὶ νὰ ἐμπιστευθοῦν τὴν ψυχή τους στὸ Ἐκκλησία τοῦ Χριστοῦ. Σφάλλει, λοιπόν,
ἔλεος τοῦ Θεοῦ. Ἀλλὰ τοῦτο εἶναι ἐνίσχυση καὶ ἐνεργεῖ πράξη καταστρεπτικὴ ἐκεῖνος,
καὶ γιὰ ὅλους ἐμᾶς τοὺς ἄλλους, νὰ μὴν ποὺ ἀναβάλλει νὰ μετανοήσει καὶ νὰ ζήσει
ἀπελπίζουμεν ποτὲ γιὰ κανένα ἀπὸ ἐκεί- χριστιανικά, στηριζόμενος στὴν ψευδῆ ἰδέα,
νους, ποὺ ζοῦν τώρα στὴν ἄγνοια καὶ τὴν ὅτι θὰ μπορέσει στὸ τέλος τοῦ βίου του νὰ
ἁμαρτία, νὰ μὴν παύουμε τὶς παρακλήσεις μετανοήσει καὶ νὰ σωθεῖ. Αὐτὴ εἶναι ἡ ἔν-
μας πρὸς τὸν Θεὸ νὰ καλέσει καὶ αὐτούς, νοια τῶν διαφόρων ὡρῶν τῆς προσκλήσεως.
ἔστω καὶ στὴν ἑνδεκάτη. Θὰ χρειάζονταν ὅμως νὰ προστεθεῖ καὶ
Εἶναι, λοιπόν, δυνατὸν καὶ στὸ τέλος τοῦτο ἀκόμη ὡς πρὸς τὶς ὧρες τῆς προ-
τοῦ βίου νὰ καλέσει ὁ Θεὸς σὲ μετάνοια. Ἐν σκλήσεως. Ὅτι δὲν γνωρίζουμε βεβαίως
τούτοις στὸ ζήτημα αὐτὸ χρειάζεται ἰδιαίτε- γιατί ὁ Θεὸς τοῦτον μὲν καλεῖ ἀπὸ τὴν
ρη προσοχή, διότι εὔκολα χωράει ἡ βλαβερὴ παιδικὴ ἡλικία, ἄλλον δὲ ἀργά. Ἀλλὰ πά-
ἐκείνη παρεξήγηση, τὸ καταστρεπτικὸ ἐκεῖ- ντως ὁ Θεὸς ὅλα τὰ κάνει μὲ σοφία. Ἀπὸ
νο σφάλμα, ὅτι ἀφοῦ εἶναι δυνατὸν καὶ στὸ τὰ ἀποτελέσματα κρίνοντας, βλέπουμε ὅτι
τέλος τοῦ βίου νὰ μετανοήσει καὶ νὰ σωθεῖ ἡ ἐποχή, κατὰ τὴν ὁποία κάλεσε τὸν κα-
ὁ ἄνθρωπος, ἄρα μπορεῖ τάχα νὰ ἀναβάλει θένα, αὐτὴ ἦταν ἡ πλέον κατάλληλη γι᾽
τὴ μετάνοια καὶ τὴν ἐργασία γιὰ τὴ σωτηρία αὐτόν. Ὁ Θεός, λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυ-
του. Καὶ δὲν εἶναι σπάνιοι οἱ ἄνθρωποι, σόστομος, ἤθελε εὐθὺς ἐξ ἀρχῆς, ἀπὸ παι-
ποὺ νομίζουν ὅτι τώρα πρέπει νὰ χαροῦν δάκι νὰ καλεῖ τὸν καθένα, ἀλλ᾽ ἐπειδὴ
τὸν κόσμο καί, ὅταν γεράσουν, τότε νὰ με- αὐτὸς δὲν θὰ ὑπάκουε, γι᾽ αὐτὸ τότε εὐδό-
τανοήσουν, διότι τάχα ὁ Θεὸς δέχεται καὶ κησε νὰ τὸν καλέσει, ὅταν αὐτὸς ἐπρόκειτο
στὴν ἑνδεκάτη. Εἶναι σφάλμα καὶ ψεῦδος νὰ πεισθεῖ καὶ νὰ δεχθεῖ ὁριστικῶς. Ἀλλ᾿
χονδροειδὲς ἡ ἰδέα αὐτή. Καὶ ἡ ἀπόδειξη ὅπως κι ἂν ἔχει τὸ πρᾶγμα, ἐγὼ ποὺ γράφω
βρίσκεται στὴν παραβολή. Ὅταν ὁ οἰκοδε- ἐδῶ καὶ ὁ ἀγαπητὸς ἀναγνώστης κληθή-
σπότης ἦλθε στὴν ἀγορὰ τὴν ἑνδεκάτη καὶ καμε στὸ θεῖο ἔργο. Καὶ ἂν δὲν ὑπάρχει
βρῆκε ἄλλους ἐργάτες ἀργούς, τοὺς ρώτησε ἄλλο γεγονός, ποὺ νὰ ἀποδεικνύει ὅτι ὁ
γιατί ἔμειναν ὅλη τὴ μέρα ἀργοί· καὶ Θεὸς μᾶς κάλεσε -καὶ ἀσφαλῶς ὑπάρχουν
σελίδα 7 ἀπὸ 16
πολλά- ἡ ἀνάγνωση τοῦ παρόντος βιβλίου ποὺ μᾶς ἀνήκει. Ὁ Θεὸς διὰ μέσου τῆς Ἐκ-
εἶναι μία πρόσκληση τοῦ Θεοῦ σὲ μετάνοια, κλησίας καὶ τῶν διαφόρων ὀργάνων καὶ πε-
σὲ ἐργασία ἐπιμελῆ καὶ μισθὸ ἐπαρκῆ. Εἶναι ριστάσεων τῆς παρούσης ζωῆς μᾶς καλεῖ
πρόσκληση θεία τὸ γραπτὸν τοῦτο κήρυγμα στὸ ἔργο τῆς σωτηρίας, ἐνῶ ὁ θάνατος μᾶς
τοῦ θείου λόγου. Καὶ θὰ παρακαλέσουμε καλεῖ στὴ μισθοδοσία. Εὐτυχεῖς, λοιπόν,
τὸν ἀναγνώστη νὰ ἀνοίξει τὴν Β´ πρὸς Κο- ὅσοι ἐργάστηκαν προθύμως καὶ κοπίασαν
ρινθίους ἐπιστολὴ τοῦ Παύλου στὸ πέμπτο εἰλικρινῶς καὶ ἀποτελεσματικῶς, διότι θὰ
κεφάλαιο καὶ στίχο εἰκοστὸ καὶ θὰ δεῖ τὰ λάβουν ἀμοιβή, θὰ πληρωθοῦν μισθὸ μέγα
ἑξῆς συγκινητικὰ λόγια: «ὑπὲρ Χριστοῦ καὶ ἀπερίγραπτο.
πρεσβεύομεν, ὡς τοῦ Θεοῦ παρακαλοῦντος Θὰ λάβουν μισθὸ μερικὸ εὐθὺς μετὰ τὸ
δι᾽ ἡμῶν· δεόμεθα ὑπὲρ Χριστοῦ καταλλά- θάνατο· διότι οἱ ψυχὲς τῶν δικαίων καὶ
γητε τῷ Θεῷ»· δηλαδὴ ἐμεῖς οἱ κήρυκες τοῦ ἐναρέτων ἀνθρώπων, εὐθὺς μόλις φεύγουν
θείου λόγου εἴμαστε πρεσβευτὲς καὶ ἀπε- ἀπὸ τὸν παρόντα κόσμο βρίσκουν ἀνά-
σταλμένοι τοῦ Θεοῦ γιὰ νὰ παρακαλέσουμε παυση καὶ χαρά. Ὁ Παῦλος ἐπεθύμει «ἀνα-
ἐκ μέρους τοῦ Θεοῦ· σᾶς παρακαλοῦμε, λοι- λῦσαι», ἤθελε δηλαδὴ νὰ πεθάνει, διότι
πόν, ἐν ὀνόματι τοῦ Χριστοῦ νὰ συμφιλιω- γνώριζε ὅτι εὐθὺς μετὰ τὸ θάνατο θὰ βρί-
θῆτε μὲ τὸν Θεόν. Θὰ εἶναι μέγα εὐτύχημα, σκονταν «σὺν Χριστῷ», μαζὶ μὲ τὸν Χριστόν
ἐὰν ὁ ἀγαπητὸς ἀναγνώστης δεχθεῖ τὴν (Φιλ. α´,23). Ἀναπαύονται, λοιπόν, πλησίον
πρόσκληση -σὲ ὁποιαδήποτε ἡλικία κι ἂν τοῦ Κυρίου ἐκ τῶν κόπων τῆς παρούσης
βρίσκεται- καὶ ἐργαστεῖ μὲ ζῆλο, γιὰ νὰ ζωῆς, ὅσοι ἐργάστηκαν νομίμως, δικαίως, μὲ
λάβει τὸν πρέποντα μισθὸ ἀπὸ τὴν μεγαλό- ὑπακοεῖ στὸ νόμο τοῦ Χριστοῦ καὶ ἀπέθα-
δωρη ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ. Περὶ τῆς πλη- ναν ὡς ἀληθινοί Χριστιανοί. Τούτους μακα-
ρωμῆς τοῦ μισθοῦ τούτου θὰ μᾶς μιλήσει ρίζει ὁ Θεὸς διὰ τοῦ εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου,
τώρα ὁ Κύριος στὴν παραβολή. λέγων: «μακάριοι οἱ νεκροὶ οἱ ἐν Κυρίῳ
Ἡ μισθοδοσία ἀποθνήσκοντες ἀπ᾽ ἄρτι. Ναί, λεγει τὸ
«Ὀψίας δὲ γενομένης, λέγει ὁ κύριος Πνεῦμα, ἴνα ἀναπαύσωνται ἐκ τῶν κόπων
τοῦ ἀμπελῶνος τῷ ἐπιτρόπῳ αὐτοῦ, κά- αὐτῶν, τὰ δὲ ἔργα αὐτῶν ἀκολουθεῖ μετ᾽
λεσον τοὺς ἐργάτας, καὶ ἀπόδος αὐτοῖς αὐτῶν» (Ἀποκ. ιδ´,13).
τὸν μισθόν, ἀρξάμενος ἀπὸ τῶν ἐσχάτων Ἀλλὰ τὸν πλήρη καὶ τέλειο μισθὸ θὰ
ἕως τῶν πρώτων» (στίχ. 8). Κατὰ τὴν τὸν λάβουν κατὰ τὴν ἑσπέρα τοῦ παρόντος
ἑσπέραν, μετὰ τὴ δύση τοῦ ἡλίου, τὴν συ- κόσμου, ὅταν θὰ τελειώσει τὸ ἔργο ὅλων
νήθη ὥρα τῆς πληρωμῆς τῶν ἐργατῶν, ὁ κύ- τῶν πιστῶν, ὅταν θὰ σημάνει ἡ δωδεκάτη,
ριος τοῦ ἀμπελῶνος ἔδωσε ἐντολὴ στὸν ὄχι τοῦ ρολογιοῦ τῆς ζωῆς ἑνὸς ἑκάστου
ἀντιπρόσωπό του νὰ καλέσει τοὺς ἐργάτες ἀπὸ ἐμᾶς, ἀλλὰ ἡ δωδεκάτη τοῦ ρολογιοῦ
καὶ νὰ δώσει σ᾽ αὐτοὺς τὸν συμφωνηθέντα τοῦ παρόντος κόσμου. Τότε θὰ φανεῖ ὁ
μισθό· ν᾽ ἀρχίσει τὴν πληρωμὴ ἀπὸ τοὺς τε- ἐπίτροπος, θὰ γίνει δηλαδὴ ἡ δευτέρα τοῦ
λευταίους καὶ νὰ φθάσει στοὺς πρώτους, Χριστοῦ παρουσία. Τότε «οἱ περιλειπόμε-
διότι ἔπρεπε οἱ πρῶτοι νὰ δοῦν τί θὰ πά- νοι», οἱ πιστοὶ τοῦ Κυρίου ἐργάτες, ποὺ θὰ
ρουν οἱ τελευταῖοι. Τὰ παραβολικὰ αὐτὰ ζοῦν κατὰ τὴ δωδεκάτη ὥρα τοῦ κόσμου,
λόγια τοῦ Κυρίου ἔχουν τὴν ἑξῆς σημασία. θὰ ἁρπαγοῦν εἰς τὰ σύννεφα, διὰ νὰ ὑπα-
Ὅταν δύσει ἡ ζωή μας, ὅταν τὸ ἔργο καὶ οἱ ντήσουν τὸν Κύριον στὸν ἀέρα (Α΄ Θεσ. δ΄,
εὐκαιρίες γιὰ ἐργασία περάσουν, ὁ δὲ θάνα- 16-17) καὶ νὰ λάβουν ὅλοι μαζὶ μὲ τοὺς ἄλ-
τος θέσει τέλος στὴ ζωή μας, τότε θὰ κλη- λους, ποὺ εἶχαν ἀποθάνει ἀπὸ τόσο καιρὸ
θοῦμε ἀπὸ τὸν Θεὸ νὰ λάβουμε τὸν μισθό, καὶ τώρα ἀναστήθηκαν, πλήρη τὸν μισθό,

σελίδα 8 ἀπὸ 16
ὁλόκληρο τὸ μέγα καὶ ἀτελείωτο κεφάλαιο ωθεῖ ἀπὸ τὴν καταδίκη τῆς ἁμαρτίας. Ἀθω-
τῆς χαρᾶς καὶ εὐτυχίας. ώνεται καὶ ἀπαλλάσσεται ἀπὸ τὴν καταδί-
Ὁ τρόπος τῆς μισθοδοσίας κη αὐτή, στὴν ὁποία ὅλοι ἀνεξαιρέτως οἱ
«Καὶ ἐλθόντες οἱ περὶ τὴν ἑνδεκάτην ἄνθρωποι εἴμαστε καταδικασμένοι, δωρεὰν
ὥραν ἔλαβον ἀνὰ δηνάριον. Ἐλθόντες δὲ καὶ κατὰ χάρη διὰ τῆς θυσίας, τὴν ὁποίαν
οἱ πρῶτοι ἐνόμισαν ὅτι πλείονα λήψο- προσέφερε ὁ Χριστὸς ἐπάνω στὸ σταυρό.
νται· καὶ ἔλαβον καὶ αὐτοὶ ἀνὰ δηνά- «Πάντες ἥμαρτον καὶ ὑστεροῦνται τῆς δό-
ριον» (στίχ. 9-10). Στοὺς λόγους αὐτοὺς ξης τοῦ Θεοῦ, δικαιούμενοι δωρεὰν τῇ
βλέπουμε πρῶτον ὅτι ὅλοι λαμβάνουν μισθὸ αὐτοῦ χάριτι, διὰ τῆς ἀπολυτρώσεως τῆς ἐν
πλήρη. Κανεὶς δὲν στερεῖται τὸ ἡμερομίσθιό Χριστῷ Ἰησοῦ», λέει ὁ Θεὸς διὰ τοῦ Παύ-
του. Καὶ μολονότι στὸν οὐρανὸ θὰ ὑπάρ- λου (Ρωμ. γ΄,23-24 καὶ Τίτου γ΄,4-5). Ἀλλὰ
χουν διάφοροι βαθμοὶ δόξας, ἐν τούτοις ἀφοῦ σωθήκαμε ἀπὸ τὴν καταδίκη αὐτὴ
ὅλοι θὰ ἔχουν πλήρη εὐτυχία. Ὅλοι ὅσοι ἐξ κατὰ τὴν ὥρα τοῦ ἁγίου Βαπτίσματος, καὶ
ἀνατολῶν καὶ δυσμῶν, ἐκ τῶν ὁδῶν καὶ τῶν πάλι δὲν θὰ κατόρθωνε ποτὲ κανεὶς νὰ κερ-
φραγμῶν καὶ ἐκ τῆς ἀργίας τῆς ἀγορᾶς κλή- δίσει μὲ τοὺς κόπους του τὴν δόξα ἐκείνη
θηκαν, ἀλλὰ δέχθηκαν προθύμως τὴν πρό- καὶ τὴν εὐτυχία, ποὺ θὰ δώσει ὁ Θεὸς σ᾽
σκληση καὶ ἐργάστηκαν μέχρι τέλους εἰλι- ὅσους ἐργάστηκαν ἐδῶ γιὰ τὴν ἀρετὴ καὶ
κρινῶς, ὅλοι αὐτοὶ θὰ ἀναπαυθοῦν στὸν ὑπήκουσαν πειθαρχικώτατα στὸ νόμο Του
κόλπο τοῦ Ἀβραὰμ καὶ τοῦ Ἰσαὰκ καὶ τοῦ τὸν ἅγιο. Διότι ὅλοι οἱ κόποι τῆς παρούσης
Ἰακώβ (Ματθ. η´,11). Ὅλοι, ἄνδρες, γυναῖκες, ζωῆς δὲν ἀξίζουν οὔτε μιᾶς ὥρας εὐτυχία
γέροντες, παιδιά, θὰ εἶναι δοχεῖα μέχρι χει- στὴν ἐπουράνιο βασιλεία. Καὶ τοῦ μεγαλύ-
λέων γεμᾶτα ἀπὸ δόξα καὶ χαρὰ καὶ εὐτυ- τερου ἁγίου τὰ ἔργα δὲν εἶναι ἀξιόμισθα,
χία. Καὶ ὅπως συνέβαινε στοὺς Ἑβραίους, καὶ μάλιστα ἄξια τοιούτου μισθοῦ, ποὺ θὰ
ὅταν μάζευαν τὸ μάννα στὴν ἔρημο, δὲν λάβουν ὅσοι θὰ ἀξιωθοῦν νὰ εἰσέλθουν
εἶχαν περίσσευμα ὅσοι μάζευαν περισσό- στὴν ἐπουράνιο βασιλεία. Γι᾽ αὐτὸ καὶ ὁ ἀπ.
τερο, οὔτε στεροῦνταν ὅσοι λιγώτερο λάμ- Παῦλος λέει ὅτι «οὐκ ἄξια τὰ παθήματα
βαναν, ἔτσι καὶ στὴν οὐράνια βασιλεία τοῦ τοῦ νῦν καιροῦ πρὸς τὴν μέλλουσαν
Χριστοῦ δὲν θὰ πλεονάζουν τὰ ἀγαθὰ τῶν δόξαν ἀποκαλυφθῆναι εἰς ἡμᾶς», δηλαδὴ
μέν, οὔτε θὰ λείπουν ἀπὸ ἄλλους, ἀλλὰ ὅλοι οἱ κόποι καὶ τὰ παθήματα, ποὺ ὑπο-
ὅλοι σὲ ὁποιαδήποτε θέση κι ἂν βρίσκονται, φέρουμε στὴν παροῦσα ζωή, ὅσο μεγάλα
θὰ αἰσθάνονται ὑπεραρκετὴ τὴ δόξα καὶ καὶ ἂν φαίνονται, δὲν ἔχουν καμία σύγκριση
τὴν εὐτυχία, τὴν ὁποία κατέχουν. Ἔπειτα, πρὸς τὸ μέγεθος τῆς δόξης καὶ τῆς εὐτυ-
βλέπουμε ὅτι ἐκεῖνοι, ποὺ ἐργάστηκαν μία χίας, τὴν ὁποία θὰ μᾶς δώσει ὁ Θεὸς στὴ
μόνο ὥρα, ἔλαβαν καὶ αὐτοὶ τὸν μισθὸ μιᾶς μέλλουσα ζωή (Ρωμ. η´,18). Δὲν συμφέρει,
ὁλόκληρης μέρας, ὅπως καὶ ὅσοι ἐργάστη- λοιπόν, καὶ στὸν μεγαλύτερο ἅγιο νὰ πλη-
καν ἀπὸ τὸ πρωΐ, πρᾶγμα τὸ ὁποῖο ἐκ πρώ- ρωθεῖ σύμφωνα μὲ τοὺς κόπους του.
της ὄψεως δὲν φαίνεται ὀρθό. Ἀλλὰ δὲν Ἐν τούτοις ὁ Θεὸς ὁ πανάγαθος θὰ
φαίνεται ὀρθὸ μόνο σ᾽ ἐκείνους, ποὺ δὲν ἀνταμείψει πλουσίως, θὰ δώσει ἄφθονα τὰ
γνώρισαν ἀκριβῶς πῶς σώζεται ὁ ἄνθρωπος ἀγαθά Του μόνο σ᾽ ἐκείνους, ποὺ ἐργάστη-
καὶ πῶς ἀξιώνεται νὰ εἰσέλθει στὴ βασιλεία καν ἐδῶ μὲ ζῆλο καὶ μὲ προθυμία, ἐξεπλή-
τοῦ Θεοῦ. Δὲν γνώρισαν ὅτι θὰ ἦταν ἀπολύ- ρωσαν τὸν προορισμό τους μὲ πλήρη πίστη
τως ἀδύνατον ὁ ἄνθρωπος μὲ τὶς δικές του καὶ ἀγάπη καὶ ἀφοσίωση στὸν Χριστό.
δυνάμεις, μὲ τοὺς κόπους καὶ τὶς θυσίες Τοῦτο εἶναι ἄξιο πολλῆς προσοχῆς διότι
του -ὅσο μεγάλες κι ἂν εἶναι αὐτές- νὰ ἀθω- εὔκολα μπορεῖ κανεὶς νὰ πλανηθεῖ νομίζων

σελίδα 9 ἀπὸ 16
ὅτι δὲν εἶναι ἀνάγκη νὰ ἐργαστεῖ τὰ ἔργα τους. Αὐτὸ γιὰ νὰ τονίσει ὅτι εἶναι ἀνάγκη
τῆς ἀρετῆς, ἀφοῦ ὁ Θεὸς δωρεὰν καὶ κατὰ ἀπόλυτος νὰ προσέξει ἐδῶ ὁ Χριστιανός,
χάριν σώζει τὸν ἄνθρωπο. Ὄχι. Ὁ Θεὸς θὰ μήπως ἀναπτυχθεῖ στὴν ψυχή του ὁ
ἀνταμείψει μὲ δόξα καὶ εὐτυχία ἀπερίγρα- ἐγωισμὸς καὶ ὁ φθόνος, ἀπὸ τὸν ὁποῖο κιν-
πτη ἐκείνους μόνο, οἱ ὁποῖοι ἀπὸ τὴ στιγμὴ δυνεύει νὰ χάσει τὸ πᾶν.2
τῆς κλήσεώς τους στὸ ἔργο τῆς σωτηρίας Οἱ παραπονούμενοι
ἔσπευσαν προθύμως καὶ ἐργάστηκαν μὲ Καὶ ἰδού! Ἐκεῖνοι, ποὺ ἐργάστηκαν ἀπὸ
ζῆλο μέχρι τέλους τῆς ζωῆς τους. Ἐὰν - τὸ πρωΐ, λησμόνησαν ὅτι θὰ ἔμεναν ἀργοὶ
ὅπως σημειώσαμε καὶ προηγουμένως- δὲν καὶ πεινασμένοι, ἐὰν δὲν τοὺς καλοῦσε ὁ
ἐργάζονταν μετὰ τὴν πρόσκλησή του, δὲν οἰκοδεσπότης στὸ ἔργο του·. Λησμόνησαν
θὰ λάμβανε κανένα ἀπολύτως μισθό. τὴ συμφωνία, κυριεύθηκαν ἀπὸ ἐγωιστικὲς
Τέτοια, λοιπόν, πλούσια, ἄφθονη, ἀνε- σκέψεις καὶ φθονερὰ αἰσθήματα, καὶ γι᾽
κτίμητη, ἀσυγκρίτως ἀνώτερη ἀπὸ τὰ ἔργα αὐτὸ παραπονοῦνται. «Λαβόντες δὲ ἐγόγ-
μας ἀμοιβὴ θὰ λάβουν στὴν ἐπουράνιο βα- γυζον κατὰ τοῦ οἰκοδεσπότου, λέγοντες,
σιλεία τοῦ Θεοῦ ὅσοι προθύμως ἐργάστη- ὅτι οὗτοι οἱ ἔσχατοι μίαν ὥραν ἐποίησαν,
καν ἐδῶ τὰ ἔργα τῆς χριστιανικῆς ἀρετῆς. καὶ ἴσους ἡμῖν αὐτοὺς ἐποίησας, τοῖς βα-
Καὶ ὅλοι τότε, συναισθανόμενοι ὅτι δὲν ἄξι- στάσασι τὸ βάρος τῆς ἡμέρας καὶ τὸν
ζε ποτὲ τόσο πλούσια νὰ δοξαστοῦν, θὰ καύσωνα» (στίχ. 11-12). Τέτοιος γογγυσμός,
θαυμάζουν καὶ θὰ ἐκπλήσσωνται γιὰ τὸ μέ- τὸν ὁποῖο φανερώνει ἡ παραβολή, ἔγινε
γεθος τῆς εὐτυχίας, ποὺ ἀξιώθηκαν νὰ λά- πρωτίστως, ὅταν ἐξανέστησαν οἱ ἐξ Ἰου-
βουν, καὶ θὰ δοξάζουν μὲ ὅλη τους τὴν δαίων Χριστιανοί, διότι γίνονταν δεκτοὶ
ψυχὴ τὸν Θεό, ὁ ὁποῖος τόσο μεγάλη ἀγα- στὸν Χριστιανισμὸ καὶ οἱ εἰδωλολάτρες, οἱ
θάτητα καὶ ἀγάπη ἔδειξε σ᾽ αὐτούς. Οὐδέ- ὁποῖοι, ἐνῳ ἔζησαν ὅλους τοὺς αἰῶνες μα-
ποτε ἐκεῖ θὰ ἀκουσθεῖ παράπονο, τὸ ὁποῖο κρυὰ τοῦ Θεοῦ, τώρα λαμβάνουν τὰ ἴδια
θὰ μποροῦσε νὰ δημιουργήσει δυσαρέσκεια προνόμια, εἰσέρχονται στὴ βασιλεία τοῦ
καὶ δυσαρμονία. Ἀλλ᾿ ἐπειδὴ ἡ ἀνθρώπινη Μεσσία, τὸν ὁποῖο αὐτοὶ τόσους αἰῶνες πε-
ἀτέλεια, ἐφ᾽ ὅσον βρισκόμαστε στὴν παροῦ- ρίμεναν, ἐργαζόμενοι στὸν ἀμπελῶνα τῆς
σα ζωή, εἶναι ἐνδεχόμενο νὰ παρουσιάσει Παλαιᾶς Διαθήκης. Παρέστη ἀνάγκη γιὰ τὶς
σκιερὰ σημεῖα καὶ στὸν καλύτερο χαρακτῆ- ἀντιρρήσεις αὐτὲς νὰ συνέλθει Σύνοδος τῶν
ρα· ἐπειδὴ ἐδῶ εἶναι δυνατὸν ὁ Χριστιανὸς Ἀποστόλων, ἡ ὁποία ἔλυσε τὸ ζήτημα.
νὰ δώσει περισσότερο τοῦ πρέποντος ἀξία Ἀλλὰ καὶ πάντοτε ἐκεῖνοι, ποὺ δὲν ἀπομα-
στὰ ἔργα του, νὰ νικηθεῖ ἀπὸ τὸν ἐγωισμὸ κρύνθηκαν ἀπὸ τὸν Θεὸ καὶ ἐργάζονταν
καὶ τὸ φθόνο, γι᾽ αὐτὸ ὁ Κύριος, ἀφοῦ μί- στὸν ἀμπελῶνα Του, δὲν φρόντισαν ὅμως νὰ
λησε περὶ τοῦ μισθοῦ, ποὺ θὰ λάβουν οἱ καθαρίσουν τὴν ψυχή τους ἀπὸ τὸν
ἐργαζόμενοι τὰ ἔργα τῆς ἀρετῆς, βρῆκε τὴν ἐγωισμὸ καὶ τὸ φθόνο, αὐτοὶ δὲν καταλα-
εὐκαιρία νὰ προσαρμόσει τὰ παράπονα τῶν βαίνουν ὅτι ἡ πίστη τους στὸν Θεὸ καὶ ἡ
δούλων καὶ τὴν ἀπάντηση στὰ παράπονά
2
Ἐξηγῶν ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος ὅτι δὲν εἶναι δυνατὸν τοιαῦτα παράπονα νὰ
παρουσιαστοῦν στὴ βασιλεία τῶν οὐρανῶν, ἀλλ᾽ ὅτι ἄλλο εἶναι τὸ νόημα τῶν παραπόνων,
γράφει τὰ ἑξῆς: «Οὐκ ἔσται οὐδεὶς ταῦτα δικαιολογούμενος ἐγκαλεῖν ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν
οὐρανῶν· ἄπαγε φθόνου γὰρ καὶ βασκανίας τὸ χωρίον ἐκεῖνο καθαρόν. Εἰ γὰρ ἐνταῦθα ὄντες
οἱ ἅγιοι καὶ τὰς ψυχὰς ἑαυτῶν ὑπὲρ τῶν ἁμαρτωλῶν διδόασι, πολλῷ μᾶλλον ὁρῶντες ἐκεῖ
τῶν ἀποκειμένων ἀγαθῶν αὐτοὺς ἀπολαύοντας χαίρουσι, καὶ οἰκεῖα νομίζουσιν εἶναι τὰ
ἀγαθά. Τίνος οὖν ἕνεκεν ἐσχημάτισε τὸν λόγον; Παραβολὴ τὸ λεγόμενον· δι᾽ ὅπερ οὐδὲ χρὴ
πάντα τὰ ἐν παραβολαῖς κατὰ λέξιν περιεργάζεσθαι, ἀλλὰ τὸν σκοπὸν μαθόντας, δι᾽ ὃν συνε-
τέθη, τοῦτον δρέπεσθαι καὶ μηδὲν πολυπραγμονεῖν περαιτέρω».
σελίδα 10 ἀπὸ 16
προφύλαξή τους ἀπὸ τὰ μεγάλα ἐγκλήματα,
εἶναι ἔργο τῆς χάριτος τοῦ Θεοῦ. Ἐὰν ὁ
Θεὸς καὶ μία ὥρα τοὺς ἐγκατέλειπε, θὰ
μποροῦσαν νὰ διαπράξουν κάθε ἁμαρτία.
Καὶ γι᾽ αὐτὸ δίνουν ὑπερβολικὴ ἀξία στὴ
θρησκευτικότητά τους, φαρισαΐζουν καὶ
περιφρονοῦν τοὺς ἄλλους. Αὐτὸ τὸ ζωγρά-
φισε ὁ Κύριος ἄριστα στὸ πρόσωπο τοῦ με-
γαλύτερου υἱοῦ τῆς παραβολῆς τοῦ ἀσώ-
του. Ἀλλ᾽ ἐπὶ τῇ εὐκαιρίᾳ τὸ παρουσιάζει
καὶ ἐδῶ. Οἱ ἐργάτες, λέει, ποὺ ἐργάστηκαν
ἀπὸ τὸ πρωΐ, γογγύζουν κατὰ τοῦ οἰκοδε-
σπότου, διότι δίνει στοὺς ἄλλους ἐργάτες,
αὐτοὺς ποὺ ἐργάστηκαν μία μόνο ὥρα στὴν
δροσιὰ τῆς ἑσπέρας, ἴσο μισθὸ μὲ τοὺς
πρώτους. Προβάλλουν ὡς δικαιολογία ὅτι
αὐτοὶ βάσταξαν τὸ βάρος τῆς ἡμέρας καὶ
τὸν καύσωνα, καὶ ἑπομένως δὲν πρέπει νὰ
καταβιβαστοῦν στὸ ἴσο ἐπίπεδο μὲ τοὺς
ἄλλους.
Εἶναι ἀνάγκη νὰ προσέξουμε τὴ διαγωγὴ
τῶν παραπονουμένων αὐτῶν ἐργατῶν, διότι
ἐνδέχεται ν᾽ ἀνακαλύψουμε ὅτι ἔχουμε κά-
ποια ὁμοιότητα πρὸς αὐτούς. Συχνά, δη-
λαδή, καὶ ἀπὸ μᾶς τοὺς σημερινοὺς Χρι-
στιανοὺς πολλοὶ θεωροῦμε πολὺ μικρὰ
τὰ ὅσα δίνει σὲ μᾶς ὁ Θεός, μεγάλα δὲ
ὅσα χαρίζει στοὺς ἄλλους. Συχνὰ πα-
ρουσιάζουμε ὡς μεγάλα καὶ σπουδαῖα τὰ
δικά μας ἔργα, μικρὰ δὲ καὶ ἀνάξια ἀμοι-
βῆς τὰ ἔργα τῶν ἄλλων. Εἴμαστε ἕτοιμοι
νὰ ὑποτιμοῦμε καὶ νὰ καταβιβάζουμε
τὴν ἀξία τῶν ἄλλων καὶ νὰ ὑψώνουμε
τὴ δική μας ἀξία. Ἀλλ᾽ ὅταν τέτοιες σκέ-
ψεις καὶ τέτοια φρονήματα εἰσέλθουν στὴν
ψυχὴ καὶ τοῦ εὐσεβέστερου χριστιανοῦ,
ὑπάρχει κίνδυνος νὰ πάθει ὅ,τι ἔπαθε καὶ
ὁ μεγαλύτερος υἱὸς τῆς παραβολῆς τοῦ
ἀσώτου, ὁ ὁποῖος τόση ἀξία ἔδινε στὶς ὑπη-
ρεσίες του πρὸς τὸν πατέρα καὶ τόσο κα-
τεδίκαζε τὸν μετανοήσαντα ἄσωτο. Εἶναι
ἀνάγκη, ἀναγνῶστά μου, -τὸ ἐπαναλαμβά-
νουμε πάλι ἀφοῦ ὁ Κύριος ἐκ νέου στὴν
παροῦσα παραβολὴ ἐπαναλαμβάνει τὸ
σελίδα 11 ἀπὸ 16
σπουδαῖο αὐτὸ δίδαγμα- εἶναι ἀνάγκη νὰ
δώσουμε ἐξαιρετικὴ προσοχὴ στὸ ζήτημα
αὐτό. Διότι μπορεῖ νὰ μὴ καταντήσαμε
ἄπιστοι, νὰ μὴ κλέψαμε, νὰ μὴ σκοτώ-
σαμε, νὰ μὴ ψευδορκίσαμε, νὰ μὴ πέσαμε
σὲ αἰσχρότητες. Ἀλλ᾽ ἐὰν περιορίσαμε τὰ
ἔργα τῆς εὐσεβείας ἕως ἐδῶ καὶ δὲν κα-
θαρίσαμε τὴν ψυχὴ ἀπὸ τὸ φθόνο καὶ
τὸν ἐγωισμό, ὑπάρχει μέγας κίνδυνος νὰ
τὰ χάσουμε ὅλα. Χριστιανός, ποὺ ἔχει
ἐγωιστικὲς ἀξιώσεις νὰ ἀναγνωρίζουν τὴν
δῆθεν ἀξία του οἱ ἄλλοι, καὶ νὰ δίνουν σ᾽
αὐτὸν κυρίως τὸ μεγαλύτερο μερίδιο τῆς
τιμῆς καὶ τῆς ἀμοιβῆς· Χριστιανός, ποὺ πει-
ράζεται, ὅταν βλέπει ἄλλους, γιὰ τοὺς
ὁποίους ἔχει μικρὴ ὑπόληψη, νὰ τιμῶνται
καὶ νὰ ἀμοίβωνται, καὶ γογγύζει καὶ παρα-
πονεῖται, νομίζοντας ὅτι παρ᾽ ἀξίαν ἐκεῖνοι
τιμῶνται, ὥ! αὐτὸς ὁμοιάζει πρὸς τοὺς
ἐργάτες τῆς παραβολῆς, ποὺ γόγγυζαν καὶ
παραπονοῦνταν ἐναντίον τοῦ οἰκοδεσπό-
του. Λησμονεῖ καὶ αὐτὸς ὅτι ὅλη ἡ ἱκανό-
τητά του, ποὺ τὸν κράτησε σὲ κάποια
θρησκευτικὴ ζωή· ὅλη ἡ ἱκανότητα, ποὺ τὸν
ὕψωσε σὲ κάποιο ἀξίωμα, προέρχεται ἀπὸ
τὸν Θεό. Σφετερίζεται, λοιπόν, καὶ θεωρεῖ
δικό του κατόρθωμα ὅ,τι τοῦ χάρισε ὁ Θεὸς
καὶ γι᾽ αὐτὸ ἐξογκώνει τὰ ἔργα του καὶ τὴν
ἀξία του καὶ ἔχει ἀξιώσεις νὰ γίνει ὀφει-
λέτης του καὶ αὐτὸς ὁ Θεός. Πόσο εἶναι
εὐλογημένοι καὶ ζηλευτοὶ ἐκεῖνοι, ποὺ
ἔθεσαν τὴν ταπείνωση ὡς βάση τῆς
θρησκευτικῆς τους ζωῆς καὶ σκέπτονται
ὅπως καὶ ὁ Παῦλος! Ὁ Παῦλος, μολονότι
ἦταν μέγας ἐξαιτίας τῆς ἱκανότητος καὶ τῶν
μεγάλων προτερημάτων του, ἐν τούτους
ἔγραφε ὅτι δὲν εἶναι ἱκανὸς νὰ φανταστεῖ
ὅτι ἔχει ἀπὸ τὸν ἑαυτό του καμία ἀξία, ἀλλ᾽
ἡ ἱκανότητά του προέρχεται ἀπὸ τὸν Θεό
(Β΄ Κορ. γ΄,5). Μολονότι οὐδόλως ὑστέρησε
τῶν ὑπὲρ λίαν ἀποστόλων (αὐτόθι ια´,5), ἐν
τούτοις ἐθεώρει τὸν ἑαυτό του ἐλαχιστό-
τερο ἀπὸ ὅλους τοὺς Χριστιανοὺς καὶ
πρῶτον ἁμαρτωλό (Ἐφεσ. γ΄,8 καὶ Α΄ Τιμ. α´,
15). Ἡ ταπείνωση, λοιπόν, εἶναι ἡ βάση διαμαρτυρίες· ἀλλὰ μὲ ὅλη τὴν πραό-
τῆς ἀρετῆς, καὶ ἡ ἀγάπη τὸ ἐπιστέγα- τητα καὶ τὴν εὐγένεια, μὲ ἀποδείξεις
σμα καὶ τὸ ἀδαπάνητο κεφάλαιο αὐτῆς. ὅμως ἰσχυρὲς καὶ σοβαρές, ὥστε ὁ ἀδι-
Ἡ ἀναίρεση τῶν παραπόνων κῶν νὰ πείθεται πόσο σφάλλει.
Ἀλλὰ τί ἀπήντησε ὁ οἰκοδεσπότης στὰ «Ἑταῖρε, οὐκ ἀδικῶ σε», λέει πρὸς τὸν
παράπονα ἐκεῖνα τῶν ἐργατῶν, τὰ ὁποῖα πλησιέστερό του ἐργάτη. Εἶναι σὰν νὰ τοῦ
ἔκρυπταν πονηρία καὶ ὕπουλη κατηγορία, ἔλεγε: «πῶς σοῦ πέρασε στὸ νοῦ ὅτι ἐγώ, ὁ
ὅτι τάχα τοὺς ἀδίκησε, διότι τοὺς ἐξίσωνε Θεὸς τῆς δικαιοσύνης, εἶναι δυνατὸν νὰ σὲ
μὲ τοὺς τελευταίους ἐργάτες; Τοὺς ἀπεστό- ἀδικήσω; Εἶδες ποτὲ τίποτε τὸ ἄδικο ἐκ μέ-
μωσε μὲ τρεῖς λογικώτατες ἀποδείξεις. ρους μου, ὥστε νὰ φανταστεῖς ὅτι ἀδίκησα
Πρῶτον ἀποδεικνύει ὅτι δὲν τοὺς ἀδι- καὶ σένα;» Διὰ νὰ ἀποδείξει ὁ Παῦλος μία
κεῖ. Ἀποδεικνύει ὅτι ἡ ἀμοιβὴ στηρίζεται σπουδαία ἀλήθεια, ποὺ ἔγραφε πρὸς τοὺς
στὴν τέλεια δικαιοσύνη του. «Ὁ δὲ ἀπο- Ρωμαίους, ἀναγκάζεται νὰ κάνει ἕνα συλλο-
κριθεὶς εἶπεν ἑνὶ αὐτῶν, ἑταῖρε, οὐκ ἀδι- γισμό, στὸν ὁποῖο ἔχει καὶ τὴν ἐρώτηση:
κῶ σε· οὐχὶ δηναρίου συνεφώνησάς μοι; «μήπως εἶναι ἄδικος ὁ Θεός;», ἀλλ᾽ ἀμέσως
ἆρον τὸ σὸν καὶ ὕπαγε. Θέλω δὲ τούτῳ σπεύδει νὰ προλάβει μία τέτοια βλάσφημη
τῷ ἐσχάτῳ δοῦναι ὡς καὶ σοί» (στίχ. 18, 14).ὑπόνοια καὶ ἀπαντᾶ: «μὴ γένοιτο» (Ρωμ. γ΄,
Ἀπὸ τὴν ἀπάντηση αὐτὴ ἰδιαίτερη ἐντύ- 5-6). Δηλαδὴ βεβαιώνει ὅτι ἡ δικαιοσύνη τοῦ
πωση προξενεῖ ὁ τρόπος, μὲ τὸν ὁποῖο ὁ Θεοῦ εἶναι ἐκτὸς πάσης ἀμφιβολίας. Καὶ
Θεὸς φέρεται πρὸς ἐμᾶς τοὺς ἀνθρώπους· ἀπὸ τὴν στιγμὴ ποὺ θὰ παραδεχθεῖ ὁ ἄν-
διότι ὁ οἰκοδεσπότης τοῦ ἀμπελῶνος εἶναι θρωπος μία τέτοια σκέψη, ὅτι ὁ Θεὸς ἀδι-
ὁ Θεός, εἴπαμε καὶ στὴν ἀρχή. Ὁ τρόπος κεῖ, τότε βλασφημεῖ τὸν Θεό. Τοῦτο, λοιπόν,
αὐτὸς εἶναι ὁ ἄριστος ὁδηγὸς τῆς συμπε- καὶ ὁ Θεὸς φέρνει στὴ μνήμη τοῦ παραπο-
ριφορᾶς καὶ τῆς ἀληθινῆς εὐγένειας, μὲ τὴν νουμένου τῆς παραβολῆς, γιὰ νὰ τοῦ δώσει
ὁποία κι ἐμεῖς πρέπει νὰ φερόμαστε πρὸς νὰ καταλάβει πόσο παράλογα καὶ βλάσφη-
τοὺς ὁμοίους μας ἀνθρώπους. Παρατηρῆ- μα εἶναι τὰ παράπονά του. Τοῦτο πρέπει κι
στε, λοιπόν, πῶς ὀνομάζει τὸν ἐγωιστὴ καὶ ἐμεῖς νὰ θυμόμαστε στὶς περιστάσεις ἐκεῖ-
φθονερὸ παραπονούμενο ἐργάτη: «ἑταῖρε», νες ποὺ διατυπώνουμε παράπονα, τὰ
τοῦ λέει, «οὐκ ἀδικῶ σε» δηλαδή, φίλε μου, ὁποῖα ἔχουν αἰτία τὴν βλάσφημη ἰδέα, ὅτι
δὲν σὲ ἀδικῶ. Μολονότι ἔχει ὅλο τὸ δίκαιο ὁ Θεὸς δὲν τὰ κάνει ὅλα δίκαια! Καὶ ἀκοῦμε
μαζί του· μολονότι εἶναι ὁ Θεὸς ὁ ἄπειρος, συχνὰ νὰ λένε: «Γιατί ὁ δεῖνα νὰ ἔχει χρή-
τὸν ὁποῖο ὁ ἄνθρωπος τολμᾷ νὰ προσβάλει· ματα, χαρίσματα, ἱκανότητα καὶ νὰ μὴ μοῦ
μολονότι ἀπαντᾶ σ᾽ ἕνα δύστροπο καὶ προ- τὰ δώσει ἐμένα;» Ἡ ἀπάντηση τοῦ Κυρίου
κλητικὸ δοῦλο, ἐν τούτοις δὲν θυμώνει καὶ εἶναι: «ἄνθρωπε, εἶναι ἄδικος ὁ Θεός;» Ἐὰν
δὲν ὀργίζεται· ἀλλὰ μὲ τόνο μαλακὸ καὶ φι- δίνει στὸν ἄλλο κάτι, ποὺ δὲν ἔδωσε σὲ
λικό, μὲ ἀποδείξεις ὅμως ἀκλόνητες καὶ σένα, αὐτὸ ἀποδεικνύει τὴν ἀγαθότητα τοῦ
ἀκαταγώνιστες, τοῦ φανερώνει πόσο παρά- Θεοῦ· ἀλλὰ δὲν εἶναι ἀδίκημα σὲ σένα. Διότι
λογα εἶναι τὰ παράπονά του. Ἰδοὺ ὁ τρό- δὲν τὸ πῆρε ἀπὸ σένα νὰ τὸ δώσει σ᾽ ἐκεῖ-
πος μὲ τὸν ὁποῖο πρέπει κι ἐμεῖς νὰ νον· εἶναι γενναιόδωρος, χωρὶς καθόλου νὰ
φερόμαστε πάντοτε. Ἀκόμη καὶ ὅταν μᾶς ἀδικεῖ ἐσένα. Πῶς, λοιπόν, τολμᾶς νὰ κατη-
προκαλοῦν καὶ μᾶς κατηγοροῦν ἀδίκως· γορεῖς τὸν Θεὸ γιὰ μία τέτοια κακία;
ἀκόμη καὶ ὅταν ὁ κατήγορος εἶναι κατώ- «Οὐχὶ δηναρίου συνεφώνησάς μοι;»
τερός μας· χωρὶς θυμοὺς καὶ ὀργή· χωρὶς Γιὰ νὰ πειστεῖ ὁ παραπονούμενος ὅτι δὲν
φωνὲς καὶ χειρονομίας καὶ ὕβρεις καὶ ἀδικήθηκε καθόλου, ὁ οἰκοδεσπότης τοῦ

σελίδα 12 ἀπὸ 16
ὑπενθυμίζει τὴ συμφωνία. «Δὲν συμφωνή-
σαμε νὰ λάβεις ὡς ἡμερομίσθιο ἕνα δη-
νάριο;», τοῦ λέει. Ἀφοῦ τὸ ἔλαβες, ποῦ
στηρίζονται τὰ παράπονά σου ὅτι ἀδική-
θηκες; Πάρε τὸ δηνάριό σου καὶ πήγαινε.
Μολονότι ὁ Θεὸς δὲν ἔχει καμία ἀνάγκη νὰ
κατέλθει σὲ συμφωνίες καὶ νὰ κάνει τὸν
ἑαυτό Του ὀφειλέτη, ἐν τοῦτοις ἐξαιτίας τῆς
ἀπείρου ἀγαθότητος καὶ εὐσπλαγχνίας Του
καταδέχεται νὰ γίνει ὀφειλέτης διὰ τῶν
ὑποσχέσεων, ποὺ δίνει σ᾽ ὅσους πιστεύουν
στὸν Χριστὸ καὶ ἀναλαμβάνουν νὰ ἐργα-
στοῦν τὰ ἔργα τῆς ἀρετῆς καὶ τῆς ἁγιότη-
τος. Μὲ τὶς ὑποσχέσεις αὐτὲς οἱ πιστεύο-
ντες ἐξυψώνονται στὸ ὑψηλὸ ἐπίπεδο νὰ
κάνουν συμφωνία μὲ αὐτὸν τὸν Θεό! Ἀλλὰ
γι᾽ αὐτὸ ἀκριβῶς πρέπει νὰ προσέξουμε. Ὁ
μὲν Θεὸς μένει πιστὸς στὶς συμφωνίες καὶ
τὶς ὑποσχέσεις Του. Εἶναι ἀπολύτως ἀδύ-
νατον νὰ ἀθετήσει τὸν λόγο Του καὶ νὰ
παραβεῖ τὴν ὑπόσχεσή Του. Ἀλλὰ πότε;
Ὅταν κι ἐμεῖς ἐργαστοῦμε πιστῶς καὶ ἐπι-
μελῶς, ὅταν δὲν ἐγείρουμε παράπονα καὶ
ἀξιώσεις ἐγωιστικὲς καὶ γεμάτες φθόνο. Ἔ-
χουμε, λοιπόν, συμφέρον νὰ μελετοῦμε καὶ
νὰ θυμόμαστε συχνὰ τὶς συμφωνίες- δηλαδὴ
τοῦ Θεοῦ τὶς ὑποσχέσεις, ὅσο καὶ τὶς δικές
μας ὑποχρεώσεις- γιὰ νὰ μὴ χάσουμε τὸ μι-
σθό μας. Ἔχουμε συμφέρον νὰ θυμόμαστε
συχνὰ τὶς συμφωνίες, γιὰ νὰ μὴν ἀποκάνου-
με, γιὰ νὰ μὴ γογγύζουμε, ὅταν τὸ ἔργο τῆς
ἀρετῆς παρουσιάζει δυσκολίες καὶ συνα-
ντᾶμε στὴν πορεία τοῦ βίου μας βάσανα καὶ
θλίψεις καὶ στενοχώριες.
«Θέλω δὲ τούτῳ τῷ ἐσχάτῳ δοῦναι ὡς
καὶ σοί». Επὶ πλέον γιὰ νὰ πειστεῖ ὁ πα-
ραπονούμενος ὅτι ὄχι μόνο δὲν ἀδικήθηκε,
ἀλλ᾽ ὅτι εἶναι παράλογο νὰ φαντάζεται ὅτι
πρέπει νὰ κανονίζει καὶ ὁ Θεὸς τὴ συμπε-
ριφορά Του σύμφωνα μὲ τὶς δικές του ἰδέες,
τοῦ λέει. Ἐφ᾿ ὅσον δὲν σὲ ἀδίκησα, γιατί
παραπονεῖσαι; Θέλεις νὰ τὰ κρατῶ γιὰ τὸν
Ἑαυτό μου, ὅπως θὰ ἔκανες ἐσύ; Θέλεις νὰ
συμμορφωθῶ μὲ τὴ δική σου ἐπιθυμία, δη-
σελίδα 13 ἀπὸ 16
λαδὴ νὰ δώσω ἄφθονα σὲ σένα καὶ στὸν
ἄλλο ἐλάχιστα; Ὄχι, θέλω νὰ δώσω καὶ σ᾽
αὐτὸν τὸν τελευταῖο, ὅσα καὶ σὲ σένα τὸν
πρῶτο. Ἰδοὺ ἡ πρώτη ἀπόδειξη, ποὺ πείθει
ὅτι δὲν ἀδικεῖ ὁ Θεός.
Δεύτερον ἀποδεικνύει ὅτι διαθέτει τὰ
δικά Του ἀγαθά. Ἡ δευτέρα δηλαδὴ ἀπόδει-
ξη στηρίζεται στὴν ἀπόλυτη κυριαρχία τοῦ
Θεοῦ ἐπὶ πάντων. Καὶ γι᾽ αὐτὸ λέει: «Ἢ οὐκ
ἔξεστί μοι, ποιῆσαι ὃ θέλω ἐν τοῖς ἐμοῖς;»
Μήπως δὲν ἔχω τὸ δικαίωμα νὰ μοιράσω
ὅπως θέλω τὰ δικά μου ἀγαθά; Ναί· ὁ Θεὸς
εἶναι ἀπόλυτος κύριος ὅλων τῶν ἀγαθῶν.
Καὶ γι᾽ αὐτὸ δίνει τὰ ἀγαθά Του, ἢ τὰ παίρ-
νει, ὅταν Αὐτὸς θέλει καὶ ὅπως Αὐτὸς θέ-
λει. Τὰ κυβερνᾶ ὅλα κατὰ τὴν ἀρέσκειά Του,
ἀντιθέτως πρὸς ἐμᾶς, οἱ ὁποῖοι οὔτε ἔχουμε
τίποτε δικό μας, οὔτε δικαιούμαστε νὰ τὸ
διαθέτουμε ὅπως θέλουμε. Διότι κάθε
ἀγαθό, ποὺ κατέχουμε ἐμεῖς, δὲν εἶναι δικό
μας, ἀλλὰ εἶναι τοῦ Θεοῦ. Αὐτὸς μᾶς τὸ
ἔδωσε. Καὶ ὄχι μόνο τὰ ὑλικὰ ἀγαθά, τὰ
χρήματα, τὰ κτήματα, τὰ ἀξιώματα, στὰ
ὁποῖα μᾶς διορίζει οἰκονόμους καὶ διαχειρι-
στές, ἀλλ᾽ ἀκόμη καὶ αὐτὸ τὸ σῶμα καὶ
αὐτὴν τὴν ψυχή. Αὐτὸς μᾶς ἔδωσε τὸ σῶμα
καὶ τὴν ψυχὴ καὶ Αὐτὸς τὰ ἐξαγόρασε, ὅταν
ἐμεῖς τὰ πουλήσαμε στὴν ἁμαρτία καὶ στὸ
διάβολο. Εἴμαστε στὰ χέρια τοῦ Θεοῦ, ὅπως
εἶναι ἡ λάσπη στὰ χέρια τοῦ κεραμοποιοῦ.
Μπορεῖ νὰ μᾶς χρησιμοποιήσει ὅπως θέλει·
καὶ ἑπομένως εἶναι μωρὸ νὰ κανονίζουμε
ἐμεῖς μὲ τὸ μικρό μας μυαλὸ τὴ δικαιοσύνη
τοῦ Θεοῦ καὶ νὰ τολμοῦμε νὰ κρίνουμε τὶς
πράξεις Του. Ἀλλ᾽ ἡ ἀναιδὴς αὐτὴ τόλμη
μας καὶ τὰ ἀβάσιμα παράπονά μας προ-
έρχονται καὶ ἀπὸ τρίτο λόγο, τὸν ὁποῖο
ἀναπτύσσουμε ἀμέσως.
Τρίτο ἀποδεικνύει ὅτι αἰτία τῶν παρα-
πόνων εἶναι ὁ φθόνος. Τὰ παράπονα προ-
έρχονται ἀπὸ τὴν πονηρὴ ψυχὴ ἀνθρώπων
κυριευμένων ἀπὸ τὸν φθόνο καὶ φθονού-
ντων τὴν ἀγαθότητα τοῦ Θεοῦ! Καὶ γι᾽ αὐτὸ
λέει ὁ Θεὸς πρὸς τὸν δοῦλο: «Ἢ ὁ ὀφθαλ-
μός σου πονηρός ἐστιν, ὅτι ἐγὼ ἀγαθός
εἰμι;» (στίχ. 15). Καίτοι οἱ πρῶτοι ἐργάστη-
καν λαμπρῶς, λέει ὁ ἅγιος Ἰωάννης ὁ Χρυ-
σόστομος, καὶ ἄρεσαν στὸν Θεὸ καὶ ἔλαμ-
ψαν ἀπὸ τοὺς κόπους ὁλόκληρης τῆς ἡμέ-
ρας, ἐν τούτοις κατέχονται ἀπὸ τὸ χειρό-
τερο πάθος, τὸ φθόνο. Φθονοῦν παρόλο
ποὺ δὲν ἐπρόκειτο νὰ ζημιωθοῦν τίποτε,
οὔτε νὰ ἐλαττωθεῖ ὁ μισθός τους. Ἀγανα-
κτοῦν καὶ παραπονοῦνται ἐπειδὴ καὶ οἱ
ἄλλοι ἔπερναν μισθό, παράπονο τὸ ὁποῖον
δημιουργεῖ ὁ φθόνος.
Παρατηρῆστε πῶς ὁ Κύριος χαρακτηρί-
ζει τὸ φθόνο. Τὸν ὀνομάζει «πονηρὸν
ὀφθαλμόν». Διότι τὸ μάτι κυρίως εἶναι ἡ
θύρα, ἀπὸ τὴν ὁποία εἰσέρχεται καὶ ἐξέρ-
χεται τὸ πάθος αὐτό, ὅπως καὶ τὸ πάθος
τῆς πλεονεξίας καὶ τῆς ἀνηθικότητας. Εἶναι
ὁ φθόνος πονηρία καὶ κακία, ἐξαιτίας τῆς
ὁποίας δυσαρεστεῖται καὶ λυπεῖται καὶ τή-
κεται ὁ φθονερός, ὅταν βλέπει τὸν ἄλλο νὰ
ἔχει κάτι τὸ καλό, τὸ ζηλευτό, τὸ ὡραῖο.
Εἶναι πονηρία καὶ κακία, ἡ ὁποία οὐδέποτε
φέρει εὐχαρίστησή τινα, τὴν ὁποία φέρουν
στὴν ἀρχὴ τὰ ἄλλα ἁμαρτήματα, ἀλλὰ πά-
ντοτε λύπη στὴν ψυχή, διαθέσεις κακές, δυ-
στροπία, παράπονα, ἀπέχθεια, μῖσος, ἐγκ-
λήματα. Εἶναι, λοιπόν, πονηρία καὶ μόνο
πονηρία.
Ἀλλ᾽ ἐπὶ πλέον στρέφεται καὶ κατ᾽
αὐτοῦ τοῦ Θεοῦ! Εἶναι ὁ ὀφθαλμός σου πο-
νηρός, λέει πρὸς τὸν δοῦλο, «ὅτι ἐγὼ
ἀγαθός εἰμι». Ἐνῶ ὁ Θεὸς εἶναι ἀγαθὸς καὶ
κάνει πάντοτε τὸ ἀγαθὸ καὶ μοιράζει ἀγα-
θά, ὁ φθονερὸς ἀντὶ νὰ εὐχαριστηθεῖ γι᾽
αὐτό, τουναντίον λυπεῖται ὁ ταλαίπωρος.
Καὶ τολμᾶ διὰ τοῦ φθόνου του νὰ ταχθεῖ
ἀντίθετος πρὸς τὸν Θεό. Καὶ τοιουτοτρό-
πως ὁ φθονερὸς ξεριζώνει μὲν ἀπὸ τὴν ψυ-
χή του κάθε αἴσθημα ἀγάπης πρὸς τὸν
πλησίον, ἀλλὰ καὶ κάθε αἴσθημα ἀγάπης
καὶ εὐγνωμοσύνης πρὸς τὸν Θεό, τοῦ ὁποί-
ου φθονεῖ τὴν ἀγαθότητα καὶ ἀγάπη!
Εἶναι ὁμολογουμένως ἀπαίσιο πάθος ὁ
σελίδα 14 ἀπὸ 16
φθόνος, ἀναγνῶστά μου. Καὶ γι᾽ αὐτὸ χρει-
άζεται νὰ στρέφουμε ἄγρυπνη τὴν προσοχὴ
στὴν ψυχή μας· διότι ἐνδέχεται νὰ ὑπάρχει
ἐκεῖ ρίζα φθόνου, ἡ ὁποία εἶναι μὲν σήμερα
μικρὴ καὶ ἀφανής, ἀλλ᾿ ὑπάρχει φόβος νὰ
μεγαλώσει αὔριο, ἐὰν δὲν τὴν ξεριζώσεις.
Ὑπάρχει φόβος νὰ σοῦ δημιουργήσει καρ-
κίνωμα, δυστύχημα τρομερὸ καὶ ἀνεπανόρ-
θωτο, ὅπως στοὺς φθονεροὺς Γραμματεῖς
καὶ Φαρισαίους. Εἶναι ἀνάγκη νὰ ξεριζωθεῖ,
διότι θὰ γίνει πηγὴ δυστυχίας στὴν παροῦ-
σα ζωὴ καὶ θὰ δηλητηριάζει ὅλες τὶς μέρες
σου. Ἀλλὰ πολὺ χειρότερα στὴν ἄλλη ζωή.
Διότι θὰ ἔλθει ἡ ἑσπέρα τοῦ κόσμου, θὰ ἔλ-
θει ὁ Κριτὴς καὶ θὰ παρουσιαστοῦμε ἐνώ-
πιόν Του γιὰ τὴν μισθοδοσία. Ἐκεῖ γιὰ τοὺς
φθονεροὺς ἐπιφυλάσσει μία θλιβερὴ ἔκπλη-
ξη τὴν ὁποία προλέγει στὸν τελευταῖο στίχο
τῆς παραβολῆς, ποὺ θὰ ἑρμηνεύσουμε τώρα.
Ἡ ἐφαρμογὴ τῆς παραβολῆς
«Οὕτως ἔσονται οἱ ἔσχατοι πρῶτοι,
καὶ οἱ πρῶτοι ἔσχατοι· πολλοὶ γάρ εἰσι
κλητοὶ, ὀλίγοι δὲ ἐκλεκτοί» (στίχ. 16) (Δυ-
σκολίες πολλὲς παρουσίασε ὁ στίχος αὐτὸς
στοὺς ἑρμηνευτές. Διότι ἐδῶ φαίνεται συ-
μπέρασμα ἀντίθετο πρὸς τὴ διδασκαλία τῆς
παραβολῆς. Ἐνῶ δηλαδὴ ἡ παραβολὴ διδά-
σκει ὅτι ὅλοι ὅσοι ἐργάστηκαν θὰ λάβουν
ἴση ἀμοιβή, ἀσχέτως πρὸς τὸν χρόνο τῆς
ἐργασίας, ἐδῶ φαίνεται ἄνιση ὴ ἀμοιβὴ καὶ
διαβάθμιση τῶν υἱῶν τῆς βασιλείας. Ἐν τού-
τοις, ὄταν λάβουμε ὑπ᾽ ὄψει ἐκεῖνο, ποὺ ση-
μειώσαμε καὶ στὴν ἀρχὴ τῆς παραβολῆς, ὅτι
δηλαδὴ ὁ Κύριος στὴν παροῦσα παραβολὴ
θέλει νὰ καταπολεμήσει τὸ φθόνο, τὴν ἀντι-
ζηλία, τὴν ἐγωιστικὴ ὑπερτίμηση τῶν ἔργων,
τὸ νόημα τῶν λέξεων τοῦ τελευταίου στίχου
ἁρμόζει ἄριστα στὴν ὅλη παραβολή. Συγκε-
φαλαιώνει τὴν ὅλη διδασκαλία τῆς παραβο-
λῆς, ὅτι δηλαδὴ στὴ βασιλεία τοῦ Θεοῦ
πολλοὶ ἐξ ἐκείνων, τοὺς ὁποίους ἐμεῖς νο-
μίζαμε μικροὺς καὶ ἄσημους, θὰ ἀποδει-
χθοῦν μεγάλοι. Ἀντιθέτως πολλοί, ποὺ
εἶχαν τὴν ἰδέα ὅτι θὰ κατέχουν μεγάλη
θέση, θὰ βρεθοῦν ἐλάχιστοι ἐνώπιον τοῦ σίας τοῦ Χριστοῦ. Διότι εἶχαν τὸ ὑψηλὸ
Θεοῦ). Στὸν στίχο 14 διὰ τῶν λέξεων «ἆρον φρόνημα ὅτι αὐτοί, ὡς τέκνα τοῦ Ἀβραάμ,
τὸ σὸν καὶ ὕπαγε», παρίσταται ὅτι καὶ ἔχουν προνόμια ἐξαιρετικά καὶ ὡς λαὸς τοῦ
στοὺς φθονεροὺς τούτους καὶ γογγυστὲς Θεοῦ, ποὺ Τὸν λάτρευσε τόσους αἰῶνες,
δούλους ἔδωσε μισθό, ἐνῶ τὸ πνευματικὸ ἔχει ἀνώτερα δικαιώματα καὶ γι᾽ αὐτὸ δὲν
νόημα τῆς παραβολῆς ἀπαιτεῖ νὰ μὴ λάβουν θέλησαν νὰ ταπεινωθοῦν καὶ νὰ δεχθοῦν τὴ
μισθό τινα· διότι οἱ ἐργάτες αὐτοὶ ἀντιπρο-σωτηρία, ποὺ προσέφερε σ᾽ αὐτοὺς ὁ Χρι-
σωπεύουν τοὺς φθονεροὺς καὶ ἐγωιστές, οἱ στός. Ἐνῶ ἀντιθέτως οἱ ἐθνικοί, οἱ εἰδω-
ὁποῖοι θὰ τιμωρηθοῦν, ἂν μείνουν στὴν κα- λολάτρες, οἱ ὁποῖοι κλήθηκαν τελευταῖοι
τάσταση αὐτή, ἔστω καὶ ἂν πίστευαν στὸν καὶ δέχθηκαν τὴν διὰ Χριστοῦ σωτηρία,
Θεὸ καὶ φαίνονταν ζηλωτὲς καὶ θρῆσκοι. ἀποδείχθηκαν πρῶτοι στὴ νέα βασιλεία,
Ἀλλ᾿ ὁ μισθὸς ἐκεῖνος δίνεται σύμφωνα μὲ στὴ χριστιανικὴ Ἐκκλησία. Πρῶτοι καὶ πολ-
τὸ ἀνθρώπινο δίκαιο, τὸ ὁποῖο ἀπαιτεῖ νὰ λοὶ ἀπὸ μᾶς τοὺς Χριστιανούς, ἀπὸ τὴν
μὴ στερηθοῦν τῆς ἀμοιβῆς γιὰ τοὺς κόπους μικρὴ ἡλικία, κληθήκαμε στὴ θρησκευτικὴ
τους. Ἐδῶ ὅμως τώρα καθαρίζεται καλὰ τὸ ζωὴ καὶ ἐπὶ σειρὰ ἐτῶν θεωροῦντο θρη-
πρᾶγμα. Διότι στὶς λέξεις τοῦ τελευταίου σκεύοντες καὶ εὐσεβεῖς. Ἀλλὰ ἐὰν δὲν κατα-
τούτου στίχου φανερώνει ὁ Κύριος ὅτι βληθεῖ ἐπιμελὴς προσπάθεια νὰ ἀναγεννη-
αὐτοὶ οἱ ἄνθρωποι, ποὺ ἐργάστηκαν καὶ θοῦμε, ἐὰν περιορίσουμε τὴν εὐσέβεια στὴν
ἔζησαν ἐδῶ ὡς θρησκευτικοὶ καὶ πιστοὶ ἀκριβῆ ἔστω ἐφαρμογὴ τῶν ἐξωτερικῶν καὶ
στὸν Θεό, καὶ ἂν λάβουν μισθό, καὶ ἂν τυπικῶν θρησκευτικῶν καθηκόντων, ἐὰν
ἐδῶ ἀπολαύσουν τιμῆς καὶ εὔνοιας, πά- δὲν ἀπαλλάξουμε τὴν ψυχὴ ἀπὸ τὸν ἐγωι-
λι δὲν θὰ ὠφεληθοῦν τίποτε, ἐφ᾽ ὅσον σμὸ καὶ τὸ φθόνο, θὰ ἀποδειχθοῦμε ἔσχατοι
δὲν ἀπάλλαξαν τὴν ψυχή τους ἀπὸ τὸν καὶ ἀνάξιοι νὰ ζήσουμε πλησίον τοῦ Θεοῦ
ἐγωισμὸ καὶ τὸν φθόνο καὶ δὲν ἀπέκτη- τῆς ἀγάπης. Ἄλλοι δέ, οἱ ὁποῖοι ἔζησαν
σαν τὴν ταπείνωση καὶ τὴν ἀγάπη. Διότι μακρυὰ τοῦ Θεοῦ, ἀλλὰ κατόπιν ἔλαβαν
ἡ κρίση τοῦ δικαίου Κριτοῦ θὰ μᾶς παρου- γνώση τῆς ἀλήθειας καὶ εἰλικρινῶς μετανόη-
σιάσει αὐτὴν τὴν μεγάλη ἔκπληξη: τοὺς σαν καὶ μετὰ ταπεινώσεως ἐργάστηκαν γιὰ
πρώτους τελευταίους καὶ τοὺς τελευταίους τὴ σωτηρία τους, θὰ ἀποδειχθοῦν πρῶτοι
πρώτους. Διότι πολλοὶ μὲν κλήθηκαν ἀπὸ στὴν ἐπουράνιο βασιλεία. Θὰ παρουσια-
τὸν Θεὸ στὸ μέγα ἔργο τῆς σωτηρίας, ἀλλὰ στοῦν ἐκεῖ ὡς ἄνθρωποι ποὺ ἦταν ἐδῶ ἀ-
λίγοι ἀπεδείχθηκαν ἐκλεκτοί. φανεῖς καὶ ἄγνωστοι, ἀλλ᾿ ἀληθεῖς Χριστια-
Οἱ λόγοι αὐτοὶ τοῦ Κυρίου ἐφαρμόστη- νοί· καὶ θὰ καταισχύνουν ἄλλους, ποὺ κα-
καν στοὺς Ἰουδαίους πρωτίστως (Τοῦτο βε- τώρθωναν ἐδῶ μὲ τὴν ἐξωτερικὴ μόνο θρη-
βαιώνει καὶ ὁ ἱερὸς Χρυσόστομος: «Ταῦτα σκευτικὴ ἐμφάνιση νὰ φαίνονται πρῶτοι.
λέει Ἰουδαίους αἰνιττόμενος καὶ τῶν πιστῶν Ἐξηγεῖ καὶ ὁ ἴδιος ὁ Κύριος, γιατί θὰ
τοὺς ἐξ ἀρχῆς λάμψαντας, ὕστερον δὲ ἀμε- παρουσιαστεῖ τὸ φαινόμενο αὐτό. Διότι,
λήσαντας ἀρετῆς, καὶ εἰς τοὐπίσω κατενε- λέει, πολλοὶ εἶναι οἱ κλητοί, ἀλλὰ λίγοι οἱ
χθέντας κἀκείνους πάλιν τοὺς ἀπὸ κακίας ἐκλεκτοί. Πλῆθος πολὺ καὶ ἀμέτρητο κά-
ἀνενεγκόντας καὶ πολλοὺς ὑπερακοντίσα- λεσε ὁ Θεὸς νὰ γίνουν Χριστιανοί. Καὶ πολ-
ντας»). Πρώτους αὐτοὺς ἀπὸ ὅλους τοὺς λοὶ ἀποδέχθηκαν τὴν κλήση αὐτὴ καὶ βα-
λαοὺς κάλεσεν ὁ Θεὸς στὴν ἀληθινὴ λα- πτίστηκαν Χριστιανοὶ καὶ ἔτρεξαν ἐπὶ διά-
τρεία. Αὐτοὶ θεωροῦνταν ὁ πρῶτος καὶ στημα χρόνου στὸ δρόμο τῆς χριστιανικῆς
μοναδικὸς λαὸς τοῦ Θεοῦ, ἀλλ᾽ ἀποδείχθη- ἀρετῆς. Ἀλλ᾽ ἔπειτα ἢ γύρισαν πίσω στὴν
καν τελευταῖοι, ἔμειναν ἐκτὸς τῆς Ἐκκλη- ἁμαρτία τοῦ κόσμου ἢ ἔθρεψαν στὴν ψυχή

σελίδα 15 ἀπὸ 16
τους τὸν ἐγωισμὸ καὶ τὸ φθόνο. Γι᾽ αὐτὸ λί-
γοι, λέει ὁ Κύριος, θὰ ἀποδειχθοῦν ἐκλε-
κτοί, γνήσιοι Χριστιανοί, ἄξιοι τοῦ μεγάλου
μισθοῦ καὶ τῆς μεγάλης εὐτυχίας νὰ ζοῦν
μαζὶ μὲ τὸν Θεὸ αἰωνίως.
Τοὺς τελευταίους τούτους λόγους τοῦ
Κυρίου ἔχοντας ὑπ᾿ ὄψει του ὁ ἅγιος Ἰωάν-
νης ὁ Χρυσόστομος, λέει. «Γι᾽ αὐτὸ παρα-
καλῶ νὰ καταβάλουμε κάθε σπουδὴ καὶ
προσπάθεια γιὰ νὰ σταθοῦμε στὴν ὀρθὴ
πίστη καὶ νὰ δείξουμε βίο ἄριστο. Διότι ἂν
δὲν κατορθώσουμε βίο ἄξιο τῆς πίστεως, θὰ
λάβουμε τὴν ἐσχάτη τιμωρία». Δὲν ὠφελεῖ
μόνον τὸ ὅτι βαπτιστήκαμε, τὸ ὅτι λεγόμα-
στε Χριστιανοί, τὸ ὅτι προσερχόμαστε τυπι-
κῶς στὰ Μυστήρια· οὔτε τὸ ὅτι φαινόμαστε
θρησκεύοντες, ἐὰν ὁ ὅλος βίος μας δὲν εἶναι
ποτισμένος μὲ τὴν ἀρετὴ καὶ ὅλες οἱ σκέ-
ψεις καὶ τὰ αἰσθήματα καὶ οἱ πράξεις δὲν
πηγάζουν ἐκ τῆς ἀγάπης. Δὲν θὰ μᾶς
ὠφελήσει ἡ μέχρι τέλους τῆς ζωῆς διατή-
ρηση τῆς χριστιανικῆς πίστεως, ἐὰν δὲν
ἀποκτήσουμε καὶ δὲν διατηρήσουμε μέχρι
τέλους τὴν ταπεινοφροσύνη, τὴν ἀπόλυτη
ὑποταγὴ στὸ θέλημα τοῦ Θεοῦ καὶ δὲν
ἀπορρίψουμε κάθε ἀξίωση, ἐμπιστευόμενοι
τὸν Θεό, ὁ ὁποῖος μόνος μπορεῖ νὰ κανονί-
σει τὴ θέση καὶ τὸ ἔργο τοῦ καθενός, σύμ-
φωνα μὲ τὴ δικαιοσύνη Του τὴν ἁγία.

Ἐκ τοῦ βιβλίου “ΑΙ ΠΑΡΑΒΟΛΑΙ ΤΟΥ ΚΥΡΙΟΥ” ὑπὸ ΣΕΡΑΦΕΙΜ ΠΑΠΑΚΩΣΤΑ ἐκδ. ΖΩΗ 1929

σελίδα 16 ἀπὸ 16