"Ang kababaihan ng tundo sa panahon ng batas militar" summary by Quiela R.

Nancy Kimuell-Gabriel (Author)

Asst. Professor and Gender Coordinator at the University of the Philippines

** Over-all pinakita lang dito kung paano pinaglaban ng kababaihan kung ano ang para sa kanila at ang
mga karapatan nila. Na may ginawa ring aksyon ang mga kababaihan noon lalo nung panahon ng batas
militar**

TRINIDAD HERMOGENES GERILLA-HERERA

“KA TRINING”

- Namuno sa mga rally. Naka-impluwensiya sa kababaihan sa tundo upang lumaban.

**Binalak ni Pangulong Marcos na magtayo ng international port sa tundo kaya nabuo ang CTFCO**

CTFCO ( Council of Tondo Foreshoreland Community Organization)

- Resty De Leon (pinuno)

- nagsama samang malilit na organisasyon

- Hindi nagtagal ang konsehong ito dahil sa pakikipagkutsabahan ng mga lider.

ZONE ONE TONDO TEMPORARY ORGANIZATION (ZOTTO)

- Naitatag noong October 1970 nina Trining, David Balondo, Dante Vitug at Pedro Tambolero sa tulong
ng PECCO ( Phillippine Ecuminical Center for Community Organizing) ----( isang organisasyong binubuo
ng mga katoliko at protestanteng taong simbahan)

** Itinatag upang ipaglaban ang karapatan sa tondo foreshoreland**

ZONE ONE TONDO ORGANIZATION (ZOTO)

- May 11, 1971

- Pinakamalakas na organisasyon ng maralitang tagalungsod sa buong dekada 70

-Pinanguluhan at nilahukan ito ng maraming kababaihan para ipaglaban ang karapatan sa lupa at
tirahan.

** Si ka-trining na nga ang nahalal**

MGA NAGAWA NG ORGANISASYONG ZOTO

-Naglunsad ng di mabilang mobilisasyong masa para igiit ang karapatan sa lupa

-Pagpapatigil ng pagtatayo ng mga gusali’t pampublikong gawain sa mga nakalaan para sa mga taga-
tundo

-Relokasyon ( pinaglaban nila na mababa ang quality ng mga materyales na ginamit sa pabahay, wala
ring mapagkukunan ng hanap-buhay at malayo sa paaralan)

-Pinag-igting ang kawalan ng sapat na irigasyon

-Mataas na upa sa lupa

-Hiniling rin nila na tawagin silang “mamayan ng tundo” at hindi iskwater

Ang welga ng La Tondeña

-Isa pang malaking panyayari sa Tundo na gumambala sa katahimikan ng Batas Militar ( pinakamalaki at
kauna-unahang welga sa ilalim ng batas militar.... Na nilahukan ng lalake at karamihan ay babae para)

- Ipinaglalaban ang regularisasyon sa trabaho,mataas na sahod, maternity pay, hospitalisasyon, sick

leave,vacation leave at SSS remitance.

- Pagtatanggal sa trabaho kapag buntis ( itinatago ng kababaihan ang pagbubuntis dahil tinatanggal
kaagad kapag nalaman)

-Tinulungan sila ng mga pari at madre, kamag-anak at kapitbahay at malakas na suporta ng komunidad
ng tundo

Pagtatagumpay ng Welga

Dalawang araw at dalawang gabing sit-down strike ( hinarap sila ng May-ari na si Antonio Palanca upang
makinig at makipag usap) --- ( doon na pinag usapang ang di makatwirang pamantayan sa
regulasisasyon)

Bunga ng mapahangas na Welga

Ipinagbawal ng diktadura ang lahat ng welga sa lahat ng uri ng idustriya (1975)(tatlomg buwan matapos
ang welga)

Tumindi and represyon (1976) (kung saan dumami ang espiyang militar upang mapaghuhuli ang mga
lider)

LYDIA ALEJANDRO

" Ka-Ela"
- pumalit kay ka trining after ng eleksyon 1978, namuno ng tatlong dekada hanggang magretiro

ANG SIMULA NG PAGBUBUO NG MGA ORGANISASYONG PANGKABABAIHAN

1984 naitatag ang unang tunay na samahang pangkababaihan sa Tundo

MAKIBAKA (MALAYANG KILUSAN NG BAGONG KABABAIHAN)

-Binuo nina Maria Lorena Barros (isang lider estudyante ng UP)

-Layunin nitong isulong ang kilusang magpapalaya sa hanay ng mga kababaihan at labanan ang pyudyal
na nagpapailalim ng mga kababaihan at pagtrato sa kanila bilang gamit na maaring ibenta.

"Tinuligsa niya na hindi pagkama o pangkusina lamang ang kababaihan"

Nagtayo ng narseri upang matulungan at ma-organisa ang mga ina sa komunidad

SAMAKANA (SAMAHAN NG MALAYANG KABABAIHANG NAGKAKAISA)

- Pinamunuan ni Petite Peredo

-Isang malaking pangkat ng mga ina sa Marikina ( na nakilalang Concerned women of marikina)

- Organisasyong tatayo sa kababaihan ng tundo

- Naitayo ang multi-sektoral na GABRIELA

- layunin ng SAMAKANA na labanan ang pamubububog ng kalalakihan sa mga babae.

- layunin din nitong tulungan ang kababaihan sa mga komunidad na makamit ang kabuuan nilang pag-
unlad tungo sa kanilang paglaya.

-sinusulong ang karapatan ng mga kababaihan