GR 4 SW

NKABV
Eenvoudig briljant!
• Briljante NKABV-dekking (CAPS) en geskryf deur

kundige outeurs
• Briljante illustrasies en aktiwiteite sal uitslae
verbeter en leerders motiveer
• Briljante onderwyserondersteuning, o.a.
fotokopieerbare werkvelle maak voorbereiding vinnig
en onderrig maklik
• Briljant + gehalte = sukses! Sosiale Wetenskappe
Graad 4
Werkboek vir remediëring

en verryking
MASKEW MILLER LONGMAN http://schools.pearson.co.za
9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za_cvr.indd All Pages 2017/09/14 12:00 PM

Geografie Onderwerp 1: Teikenwerkblad A
1. Wat is ’n nedersetting? (1)

2. Pas elke woord by die korrekte foto. Skryf die nommer van die foto
langs die woord.
a. dorpie b. dorp c. stad (3)
1 2 3
3. Trek die onderstaande tabel oor. Plaas elk van hierdie soorte werk in
die korrekte kolom: dokter, trekkerbestuurder, kelner, pluk mielies,
herstel rekenaars, boer met bokke. (6)
Soorte werke op ’n plaas Soorte werk in ’n stad
4. Pas elke woord hieronder by die foto. Skryf die nommer van die
foto langs die woord.
a. skaapskeerskuur b. treinstasie c. hospitaal d. trekkerloods (4)
1 2
Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

Toestemming word verleen om hierdie bladsy te fotokopieer.
9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 1 2017/09/29 9:30 AM

3 4
5. Watter twee geboue in vraag 4 is op plase? (2)

6. Gee twee verskille tussen die strate in ’n groot stad en strate in
’n dorpie. (2 × 2 = 4)
7. Wat is landmerke? (3)
8. Sê of elk van die volgende natuurlike of mensgemaakte landmerke is:
a. river b. brug c. berg
d. boom e. kerk f. skool (6)
9. Kyk na onderstaande prent. Voltooi dan die aanwysings deur die
ontbrekende woorde in te vul.
Nuwestraat
Hoofstraat
Haystraat
Elias
se huis
kerk
Langstraat
Themba
se huis
a. Sê vir Themba hoe om van sy huis af tot by Elias se huis te kom.

Draai ________ in Langstraat. Draai dan ________ in ________
straat. Elias se huis is aan die ________ op die hoek van ________
straat en ________ straat. (6 × ½ = 3)
b. Verduidelik vir Elias hoe om van sy huis af tot by die kerk te kom.
Draai ________ in Hoofstraat. Draai ________ wanneer jy by
________straat kom. Die kerk is aan jou ________ op die hoek van
________ straat en ________ straat. (6 × ½ = 3)
10. Maak ’n lys van die vyf dinge wat mense nodig het om te oorleef. (5)
(40 punte)


Geografie Onderwerp 1: Teikenwerkblad B
1. Rangskik hierdie nedersettings in volgorde van die kleinste tot die

grootste: dorp, stad, dorpie. (3)
2. Voltooi die tabel om die verskil tussen ’n groot stad en ’n klein
dorpie te wys.
a. In die eerste kolom moet jy drie voorbeelde van die soorte werk
in elke nedersetting gee. (6)
b. In die tweede kolom moet jy oor die grootte en getal geboue
skryf, en twee voorbeelde van die soorte geboue in elke
nedersetting gee. (6)
c. In die derde kolom moet jy twee dinge neerskryf oor die strate
in elke nedersetting. (4)
Soorte werk Geboue Strate
Stad
Dorpie
3. Sommige geboue word net in groot stede aangetref. Sommige is in

dorpies ook. Watter van hierdie geboue kan sowel in ’n dorpie as in
’n stad wees: lughawe, skool, winkel, groot fabriek, huis,
woonstelle, kliniek, kantore? (4)
4. Kyk na die lys geboue hieronder. Plaas elkeen in die korrekte kolom
van die tabel. Geboue: bank, koeistal, haarkapper, trekkerloods,
winkelsentrum, voerpakkamer. (6)
Plaasgeboue Dorpsgeboue
5. Pas die kolomme bymekaar. (3)

Dit word deur bokke en mense gebruik om van die
teerstraat
dorpie af tot by die dam te kom
’n Klein paadjie in die dorpie vanaf die kliniek na
voetpaadjie
die winkel
A besige straat in ’n groot dorp gruis- of grondstraat


6. Kyk na die prent hieronder en voltooi die aktiwiteit.
a. Skryf vier landmerke neer waarby Nhlanhla verbystap wanneer
sy van haar huis af winkel toe stap. Sê of elkeen ’n
mensgemaakte of natuurlike landmerk is. (4 × 2 = 8)
b. Verduidelik vir Nhlanhla hoe om van die winkel af tot by die
biblioteek te kom. Onthou om straatname te gebruik. (5)
hospitaal
boom
Nhlanhla
se huis
brug Mbekistraat verkeersligte
Eerste Laan
Tweede Laan
kerk
winkel
Madibaweg verkeersligte
park
biblioteek
7. Voltooi die volgende sinne om te wys hoe julle tuis die dinge kry
wat julle nodig het.
Ons kry water uit ________, en ons kos van ________.
Ons woon in ’n ________ wat ons teen koue, son, wind en reën
beskerm. Wanneer ons siek is, ________. Ons gebruik ________ om
ons kos gaar te maak. (5)
(50 punte)


1. Teken ’n planaansig van jou lessenaar of tafel. (2)

2. Watter van die prente hieronder kan ons ’n kaart noem? Hoekom? (2)
A B
3. Wat is die simbole? (2)

4. Kyk na die sleutel op die kaart op die volgende bladsy en teken die
simbool vir elk van die volgende na:
a. kerk
b. poskantoor
c. polisiestasie (3)
5. Noem die straat waar jy die volgende sal vind:
a. die kliniek
b. die treinstasie
c. ’n brug (3)
6. Voltooi die sleutel op die kaart. Vul jou eie simbole in vir die volgende:
a. ’n speelgrond
b. ’n gemeenskapsaal
c. ’n mielieland
d. ’n vulstasie (4)


7. Kies ’n goeie plek vir elk van die simbole in jou sleutel, en teken die
simbool op die kaart. (7)
8. Kyk na die rooster. Sê wat jy in die volgende blokke sal vind:

a. C5 b. B3 c. D5 (3)


9. Kyk na die prent. Sê watter rigting elk van die volgende van Mandy af is:
a. die huis b. die kraan c. die boom (3)
10. Skryf Oos-Kaap, Limpopo, Noord-Kaap en Vrystaat op die korrekte

plekke op die kaart. Kleur elke provinsie in met ’n verskillende kleur.
Gee die twee oseane byskrifte. Kleur die oseane blou in. (6)
11. Gee die volgende vastelande byskrifte en kleur elkeen in met ’n

verskillende kleur: Afrika, Suid-Amerika en Asië. (3)
12. Gee die Indiese Oseaan en Atlantiese Oseaan byskrifte. (2)
(40 punte)


1. Teken die syaansig en planaansig van jou bed. (4)

2. Kyk na die sleutel en die kaart op die volgende bladsy. Vul die
inligting hieronder op jou kaart in. Gebruik die simbole in die
sleutel om jou te help.
a. Daar is ’n brug waar Hoofstraat die rivier kruis. Teken die brug
op die kaart. (1)
b. Die straat wat van Isakabulastraat na Hoofstraat lei, word
Driehoekstraat genoem. Vul dit in. (1)
c. Dar is ’n boothuis waar Isakabulastraat by die rivier eindig. Vul
die simbool in. (1)
3. Kyk na die kaart op die volgende bladsy. Sê wat jy in die volgende
blokke sal vind:
a. A2 b. B4 c. D6 (3)
4. Kyk na die kaart op die volgende bladsy. Vul die volgende inligting
op die kaart in. Gebruik die sleutel om jou te help.
a. Op die plaas is die grond suid van die groentetuin die mielieland.
b. Daar is drie winkels noord van Hoofstraat tussen Isakabulastraat
en Skoolstraat.
c. Daar is huise suid van Hoofstraat tussen Isakabulastraat en
Driehoekstraat.
d. Daar is ’n skool aan die einde van Skoolstraat aan die
noordekant van die rivier.
e. Daar is ’n kerk noord van Hoofstraat en wes van Isakabulastraat.
Dit is op die hoek. (10)
5. Sê of hierdie stellings waar of onwaar is.
a. Die grootste provinsie is die Noord-Kaap.
b. Die kleinste provinsie is Limpopo.
c. Ladysmith is in die Vrystaat.
d. Die Indiese Oseaan is aan ons ooskus.
e. Mosambiek lê wes van Mpumalanga. (10)
6. Hierdie stellings is almal onwaar. Verander die onderstreepte woord
in elke stelling om dit waar te maak.
a. Die aarde is plat.
b. Europa is oos van Asië.
c. Die kleinste vasteland is Suid-Amerika.
d. The Stille Oseaan lê tussen Afrika en Suid-Amerika.
e. Die vasteland wat die verste suid lê, is Australasië. (10)


1 2 3 4 5 6 SLEUTEL
T N plaashuis
EIN AA
DESTR W O
A groentetuin
T
AA
S mielieland
TR
SKOOLS
plaasgrens
ISAKABULASTRAAT
B winkel
R
IV skool
HOOF
STR IE
AA R kerk
T
C huis
HOOFSTRAA
T
bome
piekniekplek
D poskantoor
vulstasie
(40 punte)


1. Wat is ’n kosversamelaar? (2)

2. Noem twee plekke waarvandaan ’n mens vrugte kan kry. (2)
3. Kies die korrekte woord/e uit die onderstaande lys om elke sin te voltooi.
Woorde: bestaansboere, kommersiële boere, kontantgewasse, vee, geld
a. ____________ boer as ’n onderneming om ____________.
b. ____________ boer om hulself te voed.
c. Diere wat deur boere aangehou word, word ____________ genoem.
d. ____________ is gewasse wat mense kweek om te verkoop. (5)
4. Vul die ontbrekende inligting in om die tabel te voltooi.
Gee een voorbeeld van Gee een provinsie waar hierdie
hierdie soort vrugte soort vrugte groei
Tropiese vrugte
Sagtevrugte
Sitrusvrugte
(6)
5. a. Noem vier produkte wat ons van volstruise kry. (4)
b. Noem twee soorte vleis wat ons van skape kry. (2)
c. Watter produk kry ons van varke, behalwe vleis? (1)
6. Gebruik die kaart op die volgende bladsy om die tabel te voltooi.
Twee soorte ’n Soort gewas ’n Gewas
Provinsie vee waarmee hier wat hier gekweek wat hier
geboer word word gekweek word
Wes-Kaap
Limpopo
KwaZulu-Natal
(12)


7. Kyk na onderstaande foto’s.
1 2 3 4
a. Skryf vir elke prent of die kossoort wat gewys word,

verwerk of onverwerk is. (4)
b. Gee die naam van een verwerkte kossoort wat ons van die
volgende kry: sonneblomme, graan, mielies en aartappels. (4)
8. Kies die korrekte woorde om elke sin te voltooi. Woorde: stroper,
bakkery, meel, ploeg, suurdeeg, toebroodjie, graan, meul.
a. Voordat geplant word, sal die boer die lande ____________.
b. Die ____________word geoes deur ’n masjien wat ’n ____________
genoem word.
c. By die ______ word die graan tot ____________ gemaal.
d. Die meel word na ’n ____________ geneem en tot deeg verwerk.
e. By die bakkery word die meel met water en ____________ gemeng.
f. Twee snye brood met vulsel word ’n ____________ genoem. (8)
(50 punte)


1. Lees die sinne hieronder en beantwoord dan die vrae.

Siya woon in ’n klein dorpie langs die see, ver van winkels af.
Bertie woon in ’n klein woonstelletjie in ’n groot stad.
a. Waar, dink jy, kry Siya vleis, vrugte en groente?
b. Waar, dink jy, kry Bertie vleis, vrugte en groente? (2)
2. Kyk na die foto’s hieronder en beantwoord die vrae.
1 2 3
a. Watter soorte kos kan mense van hul vee kry? (3)
b. Sê watter soort boerdery op elke foto gewys word. (3)
3. Skryf twee maniere neer waarop kommersiële boerdery van
bestaansboerdery verskil. (2)
4. Kyk na die volgende foto’s.
a. Noem die gewas op elke foto en gee ’n provinsie waarin dit
gekweek word. (6)
b. Hoekom, dink jy, groei dié gewasse in hierdie provinsies? (1)
1 2 3


5. a. Noem vier produkte wat ons van volstruise kry. (4)
b. Noem vier produkte wat ons van varke kry. (4)
6. Gebruik die kaart hieronder om jou te help om hierdie vrae te beantwoord.
a. Vrugte en groente word naby stede gekweek. Hoekom, dink jy,
is dit so? (2)
b. Hoekom, dink jy word sagtevrugte nie in Gauteng gekweek nie? (2)
c. Watter baie droë provinsie het baie skaapplase? (1)
d. In watter twee provinsies word suikerriet gekweek? Hoekom,
dink jy, word dit hier gekweek? (4)
e. Hoekom, dink jy, is die Wes-Kaap die provinsie waar die meeste
druiwe gekweek word? (2)
7. Kyk na die foto’s hieronder. Sê vir elke verwerkte kossoort van

watter gewas dit kom. (3)
1 2 3
8. Plaas die volgende sinne in die korrekte volgorde.

Die meel gaan na ’n bakkery waar deeg gemaak en brood gebak word.
Spesiale masjiene plant die graankorrels.
’n Stroper oes die graan.
Die graanplante groei en begin blom.
Ons koop brood by die winkel en maak toebroodjies.
Die graan word na ’n fabriek geneem en tot meel gemaal. (6)
(45 punte)


1. Skryf tien maniere neer waarvoor ons tuis water gebruik. (10)
2. Skryf drie maniere neer hoe ons water gebruik om pret te hê. (3)
3. Skryf twee maniere neer waarvoor boere water kan gebruik. (2)
4. Verduidelik hoe soutwater in vars water verander kan word. (2)
5. Hoe het die San water opgegaar? (1)
6. Hoe gaar boere water op? (1)
7. Vul die ontbrekende woorde in.
Van die water sypel in die grond weg. Mense kan hierdie water
gebruik. ’n ________ is ’n gat in die grond. Mense gebruik ________
om water uit ’n put te skep. ’n ________ is gewoonlik baie dieper as
’n put. Mense gebruik ________ masjiene om boorgate te grawe, en
hulle gebruik ________ om die water uit te kry. (5)
8. Plaas hierdie sinne in die regte volgorde om te wys hoe reënwater

tot by ’n kraan kom.
’n Watersuiweringsentum maak die water skoon en veilig om te drink.
Hierdie pype gaan na plekke waar mense woon.
Die skoon water word in ’n opgaardam gestoor.
Die reënwater versamel in ’n dam.
Hierdie pype is aan krane verbind. Wanneer ons die kraan oopdraai,
kan ons water kry.
Spesiale pompe stoot die water vanaf die opgaardamme deur pype. (6)
9. Vul woorde in om die kopkaart te voltooi wat wys hoe water
besoedel word.
___________ van Toiletafval wat

skoonmaakmiddels wat in skadelike __________.
huise gebruik word.
Waterbesoedeling
Boere gebruik
___________ en
Reën spoel
___________ om gewasse te
spuit. Dit bereik riviere en ___________ in die lug in
damme. die grond, riviere
__________ en damme in.
water van fabrieke
vloei na riviere en
damme. (6)


10. Vul die ontbrekende woorde in.
________ is vuil water wat vanaf nedersettings kom. Dit gaan deur
pype na die riool ________. Hier gaan dit deur lae sand wat
________. genoem word. Die sand vang klein stukkies ________
materiaal vas. (4)
(40 punte)


1. Hoewel die grootste gedeelte van die aarde deur water bedek word,
het ons nie genoeg water nie. Hoekom is dit so? (3)
2. Skryf vyf maniere neer waarop ons water kan bespaar. (5)
3. Dink aan vyf maniere waarop water gebruik word, behalwe in die huis. (5)
4. Hoekom is reën nie sout nie? (3)
5. Pas die kolomme bymekaar. Soek die woorde in die tweede kolom
wat die betekenis van die woord in die eerste kolom verduidelik. (5)
verdamping A. die gas waarin water verander wanneer dit verhit word
vleilande B. water wat in die grond wegsypel
waterdamp C. ’n groot massa vars water
meer D. nat plekke naby riviere waar riete en grasse groei
ondergrondse water E. die proses waardeur soutwater in vars water
verander word
6. Skryf die maniere neer waarop mense in Suid-Afrika water kry.

Skryf dit neer van die manier wat die meeste gebruik word tot die
mins gebruikte manier. (5)
7. Teken ’n eenvoudige kaart om hierdie vyf maniere waarop water
gekry word, te wys. (5)
8. Wat is die twee maniere wat mense gebruik het om ondergrondse
water te kry? (2)
9. Dink aan drie maniere waarop water besoedel kan word, anders as
op die maniere wat in jou handboek gegee word. (3)
10. Teken ’n eenvoudige vloeidiagram om te wys hoe vuil water vanaf
nedersettings herwin word. Jy moet vier kassies in jou
vloeidiagram hê. Maak seker dat hulle in die korrekte volgorde is. (4)
(40 punte)


Geskiedenis Onderwerp 1: Teikenwerkblad A
1. Pas die woord in Kolom A by die korrekte definisie in kolom B.
Kolom A Kolom B
a. voorwerpe 1. ’n gesprek waarin aan iemand vrae gestel word om
inligting te kry
b. onderhoud 2. om te vertoon vir mense om te sien
c. etikette 3. om iets te bestudeer en dit te probeer verstaan
d. ondersoek 4. goed wat in museums geplaas word sodat mense
daarvan kan leer
e. uitstal 5. geskrewe beskrywings by goed in ’n museum om
mense te help verstaan
(5)
2. Lys vier maniere waarop jy inligting oor jou plaaslike gebied kan
insamel. (4)
3. Skryf neer wat jy sou gebruik van elk van die vier maniere as jy
inligting oor jou plaaslike gebied moes insamel. (4)
4. Wat is ’n museum? (2)
5. Gee een voorbeeld van ’n voorwerp wat jy sou verwag om in elk
van die volgende museums te vind:
a. vervoermuseum (1)
b. natuurhistoriese museum (1)
6. Skryf ’n goeie etiket vir elk van hierdie items wat jy vir die volgende
plekke neergeskryf het:
a. vervoermuseum (1)
b. natuurhistoriese museum (1)
7. Hoekom is museums belangrik? (1)
(20 punte)


Geskiedenis Onderwerp 1: Teikenwerkblad B
1. Vul die volgende tabel in. Gee een voordeel en een nadeel van elk
van die maniere waarop inligting ingesamel kan word.
Voordele Nadele
Prente, foto’s
Geskrifte
Stories en onderhoude
Voorwerpe (8)
2. Is een manier om inligting te kry altyd beter as ander? (2)
3. Behoort ’n onderhoudvoerder net die vrae wat sy neergeskryf het te
vra tydens ’n onderhoud, of moet sy ook bereid wees om ander vrae
te vra? Gee redes vir jou antwoord. (2)
4. Wat het jy geleer van onderhoudvoering toe jy ’n onderhoud met
iemand in jou omgewing gevoer het? Wat sal jy anders doen
wanneer jy dit weer doen? (3)
5. Wat is die doel van ’n museum? (2)
6. Gee drie voorbeelde van spesialismuseums (museums wat slegs
voorwerpe vertoon wat verband hou met ’n spesifieke onderwerp). (3)
7. Wat is die voordele daarvan om ’n spesialismuseum te hê, in plaas
van ’n algemene museum? (2)
8. Hoekom moet voorwerpe in ’n museum goeie etikette hê? (2)
9. Verbeel jou jy is in beheer van ’n museum wat in tegnologie
spesialiseer. Een van die items wat vertoon word, is ’n outydse telefoon.
a. Skryf ’n swak etiket wat nie sal help om dit te verstaan nie. (1)
b. Skryf ’n goeie etiket wat besoekers sal help verstaan. (2)
10. Kies een item uit vandag se lewe wat geskik sal wees om in ’n
museum van die toekoms te plaas. (1)
11. Verduidelik jou keuse deur te skryf oor:
a. hoe daardie voorwerp vandag gebruik word (2)
b. hoe die manier waarop hierdie voorwerp gebruik word,
toekomstige besoekers aan die museum sal vertel van hoe
mense in ons tyd geleef het (2)
c. die belangrikheid van die voorwerp, deur te sê wat vóór hierdie
voorwerp gekom het. (2)
d. Skryf ’n goeie etiket om jou gekose voorwerp te beskryf. (2)
12. Die stad se museumkomitee wil ophou om geld aan museums te
bestee. Skryf ’n brief aan die komitee waarin jy verduidelik wat die
stad sou verloor as al sy museums moes sluit omdat daar nie
genoeg geld is om hulle in stand te hou nie. (4)
(40 punte)

1. Sê of die volgende stellings waar of onwaar is.

a. ’n Goeie leier het altyd baie geld.
b. ’n Goeie leier het altyd ’n harde stem.
c. ’n Goeie leier respekteer ander mense.
d. ’n Goeie leier is regverdig.
e. ’n Goeie leier leer van sy of haar eie foute. (5)
2. Verduidelik die betekenis van hierdie woorde.
a. apartheid
b. Vryheidsmanifes
c. voorreg
d. menseregte
e. Satyagraha (5 × 3 = 15)
3. Gee twee voorbeelde van hoe swart en wit Suid-Afrikaners apart
van mekaar gehou is toe Mandela ’n jong man was. (2)
4. In watter provinsie is Mandela gebore? (1)
5. Watter vak het Mandela aan die universiteit bestudeer? (1)
6. Verduidelik wat Mandela bedoel het toe hy gesê het: “’n Goeie leier
bly op die agtergrond”. (2)
7. Hoekom is Mandela gearresteer en tronk toe gestuur? (1)
8. In watter tronk het Mandela die grootste deel van sy tronkstraf
deurgebring? (1)
9. Hoeveel jaar het Mandela altesaam in die tronk deurgebring? (1)
10. Tot watter posisie in die regering is Mandela 1994 verkies? (1)
11. Waar is Gandhi gebore? (1)
12. Watter werk het Gandhi gehad voordat hy ’n politieke leier
geword het? (1)
13. Wat word deur die monument ter ere van Gandhi in
Pietermaritzburg gedenk? (3)
14. Tussen watter twee provinsies was die Groot Optog wat Ghandi
gelei het? (2)
15. Gandhi is met die titel Mahatma vereer. Wat beteken dit? (1)
16. Wat het Gandhi gedoen om die titel Mahatma te verdien? (1)
17. Op watter manier het Gandhi die vryheidstryd in Suid-Afrika
beïnvloed? (1)
(40 punte)


1. Verduidelik wat die volgende woorde beteken

a. karakter
b. respek
c. politieke gevangene
d. onderdrukking
e. geweldloosheid (5 × 2 = 10)
2. Op watter manier het Mandela en Gandhi as leiers verskil? (2)
3. Noem twee maniere waarop Mandela en Gandhi as leiers
dieselfde was. (2)
4. Skryf ’n paragraaf met die opskrif “Die belangrikste eienskappe van
’n leier”. Jou paragraaf moet die vyf aspekte van leierskap wat jy as
die belangrikste beskou, insluit. (6)
5. Watter les het Mandela van sy pa geleer? (1)
6. Watter les het Mandela toe hy jonk was geleer uit hoe die hoofman
vergaderings gehou het? (1)
7. Wat was die naam van die dokument wat Mandela en ander lede
van die African National Congress opgestel het om regte vir alle
Suid-Afrikaners te eis? (1)
8. Hoeveel jaar het Mandela in die tronk deurgebring? (1)
9. Waar is die tronk waar hy die langste was? (1)


10. Wie is die vrou aan Mandela se linkerkant op die foto? (1)
11. Albei die hoofpersone op die foto wys gebalde vuiste vir die skare.
Hoekom? (2)
12. Watter woorde sou jy haar gee as jy by die vrou op die foto ’n
spraakborrel kon plaas? (2)
13. Hoekom het Gandhi na Suid-Afrika gekom? (1)
14. Waar het die meeste van die Indiese immigrante in Gandhi se
tyd gewerk? (1)
15. Tot watter geloof het Gandhi behoort? (1)
16. In watter dorp is hierdie standbeeld? (1)
17. Hoekom is die standbeeld in daardie dorp? (2)

18. Die standbeeld wys Gandhi soos hy later in sy lewe in Indië was,
nie soos hy was toe hy in Suid-Afrika was nie. Waaraan kan ’n mens
dit sien? (2)
19. Wat is die betekenis van die oophand-gebaar wat hy met sy
regterhand maak? (2)
(40 punte)


1. Vroeë wiele was _____(a)_____ skywe met ’n _____(b)_____ in die

middel. (2)
Koetse is deur _____(c)_____ getrek wat _____(d)_____ gedra het en
wat beheer is deur _____(e)_____ wat die drywer vasgehou het. (3)
George Stephenson se eerste lokomotief is deur _____(f)_____
stoomkrag aangedryf. (1)
Sy eerste lokomotief is _____(g)_____ genoem en dit het op
_____(h)_____ geloop. (2)
Trems loop op _____(i)_____ en word aangedryf deur _____(j)_____ (2)
Vlotte en kano’s word aangedryf deur _____(k)_____ wat
_____(l)_____ gebruik. (2)
Driehoekige seilbote wat vinnig kan draai, word _____(m)_____
genoem. (1)
Jonks is bote van _____(n)_____ terwyl daus deur
_____(o)_____ gebruik word. (2)
2. Rangskik hierdie items in die korrekte chronologiese volgorde (van
die vroegste tot die mees onlangse):
a. Model T-Fordmotor
b. Sneltrein
c. Oskar
d. Lokomotief
e. Houerskip (5)
3. Plaas hierdie sinne in die korrekte volgorde.
Die Wright-broers het drie vlugte onderneem wat deur ’n enjin
aangedryf is.
Die Wright-broers het geleer om met sweeftuie te vlieg.
Orville Wright het ’n kamera opgestel om die eerste vlug wat deur
’n enjin aangedryf is, af te neem.
Die eerste vliegtuig wat deur ’n enjin aangedryf is, het op
17 Desember 1903 gevlieg.
Die Wright-broers het ’n enjin vir ’n vliegtuig gebou (5)
4. Verduidelik hoe ’n as werk om die wiele van ’n kar te laat draai. (2)


5. Wat was die belangrikste vorm van vervoer oor land voor die
uitvinding van die stoomenjin? (1)
6. Hoekom was die stoomenjin ’n verbetering? (1)
7. Waardeur is die eerste motorvoertuie aangedryf? (1)
8. Spesiale enjins is toe ontwikkel sodat motors op iets anders kon
loop. Wat is dit? (1)
9. Waardeur word motorvoertuie vandag aangedryf? (1)
10. Hoekom word daar gesê seilskepe is “omgewingsvriendelik”? (1)
11. Verduidelik hoe warmlugballonne aangedryf word. (2)
12. Lys vir elk van die volgende ouer vervoermiddels een voordeel en
een nadeel:
a. perdekar
b. rietboot
c. warmlugballon (3 × 2 = 6)
13. Gee ’n breedvoerige beskrywing van wat ’n houerskip doen. (4)
14. Gee die geskiedenis van die warmlugballon en verduidelik hoekom
hulle nie meer gebruik word om groot getalle mense te vervoer nie.
(5)
(50 punte)


1. Noem die kragbron vir elk van die volgende vervoermiddels.

a. fiets b. kano c. kar
d. trem e. warmlugballon f. dau
g. moderne vliegtuig h. seilskip i. die Rocket
j. moderne motorvoertuig (10)
2 Skryf een belangrike ding neer wat verander het as gevolg van die
uitvinding van die volgende:
a. wiel b. stoomenjin c. lokomotief
d. motorkar e. stoomskip f. vliegtuig (6)
3. Watter van die uitvindings wat hierbo gelys word, is die
belangrikste in die geskiedenis van vervoer? Gee redes vir jou
antwoord. (2 × 3 = 6)
4. Rangskik die volgende vervoermetodes van die beste tot die slegste
vir die omgewing.
a. petrol aangedrewe motor
b. perdekar
c. fiets
d. houerskip
e. seilskip (5)
5. Lys vyf dinge in verband met vervoer wat ’n groot stad kan doen
om die gehalte van sy lug te verbeter. (5)
6. Hoe verskil elkeen van hierdie motors van mekaar? (3)
1 2 3
7. Die eerste van die motors wat hier gewys word, is in 1909 gemaak,
die tweede in die middel van die 20ste eeu en die derde kort
gelede. Skryf ’n paragraaf oor hoe jy dink ’n motor in 2050 sal lyk.
Gebruik jou verbeelding oor hoe hierdie motor aangedryf sal word,
wat dit sal vervoer, waarheen dit sal gaan en wat dit sal kan doen. (5)
(40 punte)


1. Suid-Afrika se nasionale leuse is uit die _____(a)_____ taal geneem. (1)

Drie maniere van kommunikasie waarin woorde gebruik word, is
_____(b)_____, _____(c)_____ en _____(d)_____. (3)
Ons kan ook ons _____(e)_____ gebruik om te kommunikeer. (1)
Iets wat vir iets anders staan, is ’n _____(f)_____
_____(g)_____, wat beroemd is omdat hy die radio uitgevind het, het
die _____(h)_____ prys ontvang. (3)
Telegraafkode is genoem na die uitvinder daarvan, _____(i)_____.
_____(j)_____ kameras het nie film nodig nie. (2)
2. Hoekom is die volgende mense beroemd in die wêreld van
kommunikasie?
a. Samuel Morse
b. Alexander Graham Bell
c. George Eastman
d. Bill Gates
e. Martin Cooper (5 × 2 = 10)
3. Hoekom is ’n radio in die verlede ’n “draadloos” genoem? (1)
4. Wat is ’n seël? (1)
5. Wat is ’n QWERTY-toetsbord? (2)
6. Verduidelik hoe kolletjies en strepies die Morsekode maak. (2)
7. Wat is die verskil tussen kameras wat film gebruik en digitale
kameras? (2)
8. Wat is die internet? (2)
9. Skryf ’n paragraaf oor hoe die San-mense gekommunikeer het
sonder om taal te gebruik. (5)
10. Skryf ’n paragraaf oor hoe die posstelsel ontwikkel het, en noem
wat dit deesdae meestal vervang het. (5)
(40 punte)


1. Lys drie maniere van kommunikasie met woorde. (3)

2. Lys drie maniere van kommunikasie sonder om woorde te gebruik. (3)
3. Hoekom is die Nobelprys aan Marconi toegeken en in watter
kategorie is die prys gegee? (2)
4. Wie moet die kode ken om die Morsekode te kan verstaan? (2)
5. Gee een woord vir elk van die volgende beskrywings.
a. ’n Stel simbole wat slegs sekere mense ken
b. Wanneer woorde verander word van een taal na ’n ander
c. Die stel sleutels op ’n tikmasjien of rekenaar
d. Wetenskap wat in die alledaagse lewe gebruik word
e. ’n Boodskap of sein wat deur radio of televisie oorgedra word
f. ’n Papiertjie wat wys dat posgeld op ’n item betaal is
g. ’n Ander woord vir radio
h. Wat snare doen wanneer klankgolwe daarlangs beweeg
i. Die maatskappy wat deur Bill Gates gestig is
j. Tegnologie wat ’n mens in staat stel om na foto’s te kyk sonder
om hulle uit te druk (10)
6. Skryf ’n paragraaf waarin jy die vordering wys wat gemaak sedert
die eerste boodskappe per telegraaf of oor ou telefone gestuur is,
tot vandag se selfone. Wys die nadele van die ouer tegnologie en
noem die voordele van nuwe tegnologie. (5)
7. Vergelyk die tikmasjien met die persoonlike rekenaar. Wat het hulle
gemeen? Hoe verskil hulle? (5)
8. Lys drie voorbeelde van kommunikasie-tegnologie wat deur die jare
kleiner geword het. (3)
9. Hoekom, dink jy, is dit so? (2)
10. Watter van die kommunikasie-uitvindings wat jy bestudeer het, is
die belangrikste? Gee redes vir jou antwoord. (5)
(40 punte)


Teikenwerkblad Antwoorde

1. ’n Nedersetting is ’n plek waar mense woon. (1)
2. a. 2 b. 3 c. 1 (3)
3.
Soorte werk op ’n plaas Soorte werk in ’n stad
trekkerbestuurder dokter
pluk mielies herstel rekenaars
boer met bokke kelner
(6)
4. a. 1 b. 3 c. 2 d. 4 (4)
5. skaapskeerskuur en trekkerloods (2)
6. Leerders gee enige twee verskille
Groot stad se paaie; strate in dorpie
Teerstrate; grondstrate
Besige strate; stil strate
Het sypaadjies; geen sypaadjies nie
Het verkeersligte; geen verkeersligte nie (2 × 2 = 4)
7. Landmerke is goed wat in ’n gebied uitstaan. (3)
8. a. rivier – natuurlik b. brug – mensgemaak
c. berg – natuurlik d. boom – natuurlik
e. kerk – mensgemaak f. skool – mensgemaak (6)
9. a. Draai links in Langstraat. Draai dan regs in Nuwestraat. Elias se huis is
aan die regterkant op die hoek van Nuwestraat en Hoofstraat. (6 × ½ = 3)
b. Draai regs in Hoofstraat. Draai regs wanneer jy by Haystraat kom.
Die kerk is aan jou linkerkant op die hoek van Langstraat en Haystraat. (6 × ½ = 3)
10. water, kos, skuiling, gesondheidsorg, energie. (5)
(40 punte)

1. klein dorpie, dorp, stad (3)
2. Antwoorde sal moontlik verskil. Aanvaar enige geldige punte.
Soorte werk (6) Geboue (grootte, hoeveel, en Strate (4)

voorbeelde van elk) (6)
Stad regsgeleerde, bankier, Groot geboue, wolkekrabbers, Geteer,
sekuriteitswag, baie geboue, kantore, verkeersligte, besig,
verpleegster, onderwyser, woonstelle, groot breed (baie bane),
kantoorwerker, winkelsentrums, lughawens, sypaadjies, ens.
rekenmeester, ens. bus- en taxi-staanplekke, ens.
Dorpie Onderwyser, klein geboue, nie baie geboue Gruis of grond,
plaaswerkers, boer, nie, geen wolkekrabbers nie, nou, geen
winkelassistent, ens. geen groot winkelsentrums nie, verkeersligte nie,
geen lughawens of groot ens.
parkeerplekke vir
vervoermiddels nie, ens.
(16)
3. skool, winkel, huis, kliniek (4)


4.
Plaasgeboue Dorpsgeboue
koeistal bank
trekker-afdak haarkapper
voerpakkamer winkelsentrum
(6)
5.
Dit word deur bokke en mense gebruik om van voetpaadjie
die dorpie af tot by die dam te kom
’n Klein straatjie in die dorpie vanaf die kliniek gruis- of grondstraat
na die winkel
’n Besige straat in ’n dorp teerstraat
(3)
6. a. Landmerke:
Hospitaal – mensgemaak
Brug – mensgemaak
Boom – natuurlik
Kerk –mensgemaak
Verkeersligte – mensgemaak (8)
b. Model antwoord: Draai links in Eerste Laan. Draai regs in Madibastraat by die
verkeersligte. Stap verby die park aan jou linkerkant. Steek Tweede Laan oor. Die
biblioteek is aan jou linkerkant op die hoek. (5)
7. Antwoorde sal verskil. Gee punte vir alle antwoorde wat met die leerders se ervaring
ooreenstem. (5)
(50 punte)

1. Antwoorde kan verskil, afhangend van die leerders se lessenaar of tafel. Gee krediet as
’n planaansig gegee is. (2)
2. B is ’n kaart, want dit wys die plek van bo af (planaansig). (2)
3. Simbole is eenvoudige prente of letters wat spesiale betekenis op ’n kaart het. (2)
4. a. kerk b. poskantoor c. polisiestasie (3)
kerk poskantoor polisiestasie
5. a. Hoofstraat b. Stasiestraat c. Hoofstraat (3)

6. Antwoorde sal verskil. Gee krediet vir gepaste simbole. (4)
7. Antwoorde sal verskil. Gee krediet vir gepaste plasing. (7)
8. a. dam b. brug c. voetpaadjie (3)
9. a. noord b. wes c. oos (3)
10. Verwys na die kaart op bladsy 36 van die Leerderboek. (6)
11. Verwys na die kaart op bladsy 41 van die Leerderboek (3)
12. Verwys na die kaart op bladsy 41 van die Leerderboek (2)
(40 punte)

1. Leerders se antwoorde sal verskil, maar moet sy- en planaansigte korrek aandui. Hierdie
antwoorde dien as riglyn. (4)


2. Sien onderstaande kaart vir antwoorde. (3)
1 2 3 4 5 6 SLEUTEL
T N plaashuis
EIN AA
DESTR W O
A groentetuin
T
AA
S mielieland
TR
SKOOLS
ISAKABULASTRAAT plaasgrens
B winkel
R
IV skool
HOOF
ST IE
RA kerk
AT R
C huis
T HOOFSTRAAT
TRAA
EKS bome
IEHO
DR piekniekplek
D poskantoor
vulstasie
3. a. vulstasie b. piekniekplek c. plaashuis (3)

4. Sien onderstaande kaart vir antwoorde. (10)
1 2 3 4 5 6 SLEUTEL
T N plaashuis
EIN AA
DESTR W O
A groentetuin
T
AA
S mielieland
TR
SKOOLS
plaasgrens
ISAKABULASTRAAT
B winkel
R
IV skool
HOOF
ST IE
RA kerk
AT R
C huis
HOOFSTRAAT
RAAT
EKST bome
IEHO
DR
piekniekplek
D poskantoor
vulstasie
5. a. Waar
b. Onwaar
c. Onwaar
d. Waar
e. Onwaar (10)
6. a. Die Aarde is rond.
b. Europa is wes van Asië.
c. Die kleinste vasteland is Australasië.
d. Die Atlantiese Oseaan is tussen Afrika en Suid-Amerika.
e. Die vasteland wat die verste suid geleë is, is Antarktika. (10)
(40 punte)

1. ’n Kosversamelaar is iemand wat kos wat in die veld groei, versamel en eet. (2)
2. Aanvaar enige twee geldige plekke, bv. ’n vrugteboom, ’n padstalletjie, ’n supermark, ’n
groentewinkel (2)
3. Soorte boerdery
a. Kommersiële boere boer as ’n onderneming om geld te maak.
b. Bestaansboere boer om hulself te voed.
c. Diere wat deur boere aangehou word, word vee genoem.
d. Kontantgewasse word gekweek om dit te verkoop. (5)


4.
Een voorbeeld van hierdie Een provinsie waar hierdie soort vrugte
soort vrugte (enigeen) groei (enigeen)
Tropiese Mango’s, piesangs, KwaZulu-Natal, Limpopo
vrugte pynappels, avokadopere
Sagtevrugte Druiwe, appels, perskes, pere Wes-Kaap, Oos-Kaap, Noord-Kaap
Sitrusvrugte lemoene, suurlemoene, Limpopo, Mpumalanga, Noord-Kaap
nartjies Oos-Kaap, Wes-Kaap
(6)
5. a. vere, vleis, eiers, leer (4)
b. skaapvleis, lamsvleis (2)
c. leer (1)
6.
Provinsie Twee soorte vee ’n Soort vrug wat hier ’n Gewas wat hier
waarmee hier geboer gekweek word gekweek word
word (enige 2 = 6) (enige 1 = 3) (enige 1 = 3)
Wes-Kaap volstruise, skape sitrusvrugte, sagtevrugte graan, groente
Limpopo beeste, bokke sitrusvrugte, tropiese mielies
vrugte
KwaZulu-Natal beeste, bokke tropiese vrugte suikerriet, mielies,
groente
(12)
7. a. 1 – verwerk, 2 – verwerk, 3 – onverwerk, 4 – verwerk (4)
b. Antwoorde mag verskil. Hierdie antwoorde dien as ’n gids. sonneblomme – olie;
graan – meel, brood, koek, pasta; mielies – meel; aartappels – “slaptjips” en bros
skyfies (4)
8. a. Voor daar geplant word, ploeg die boer sy lande.
b. Die graan word geoes deur ’n masjien wat ’n stroper genoem word.
c. By die meul word die graan tot meel gemaal.
d. Die meel word na ’n bakkery geneem en verwerk tot deeg.
e. By die bakkery word die meel met water en suurdeeg gemeng.
f. Twee snye brood met ’n vulsel word ’n toebroodjie genoem. (8)
(50 punte)

1. a. Siya sal vis uit die see kry en sal sy eie vrugte en groente kweek.
b. Bertie sal al sy kos by winkels koop. (2)
2. a. vleis. melk, eiers (3)
b. foto 1: kommersiële boerdery
foto 2: bestaansboerdery
foto 3: bestaansboerdery (3)
3. Kommersiële plase is groter. Hulle gebruik masjinerie. Hulle kweek slegs een gewas.
Hulle verkoop dit wat hulle kweek. (Aanvaar enige twee van bogenoemde antwoorde.) (2)
4. a. 1 – druiwe, Wes-Kaap
2 – suikerriet, KwaZulu-Natal/Mpumalanga
3 – sonneblomme, Vrystaat (6)
b. Die klimaat (aanvaar “weer”) is in hierdie provinsies reg vir die gewas om goed te groei. (1)
5. a. vleis, vere, eiers, leer (4)
b. spek, polonie, wors, ham (4)
6. a. Hulle moet naby die markte wees, want dit word gou sleg (2)
b. Dit hael in Gauteng; dit sal die vrugte beskadig. (2)
c. Die Noord-Kaap (1)


d. KwaZulu-Natal en Mpumalanga – hulle het ’n warm klimaat en kry baie reën (4)
e. Druiwe groei die beste waar dit in die winter reën. Die Wes-Kaap kry winterreën. (2)
7. Suiker – suikerriet
Graankos – graan
Aartappelskyfies (tjips) – aartappels (3)
8. Spesiale masjiene plant die graankorrels.
Die graanplante groei en begin blom.
’n Stroper oes die graankorrels.
Die graan word na ’n fabriek geneem en tot meel gemaal.
Die meel gaan na ’n bakkery waar deeg gemaak en brood gebak word.
Ons koop brood by die winkel en maak toebroodjies.
(6)
(45 punte)

1. Aanvaar enige geldige antwoorde. Dit kan die volgende insluit: die tuin natlei, die motor
was, die huis skoonmaak, tande borsel, stort, bad, skottelgoed was, kos gaarmaak, tee/
koffie maak klere was, troeteldiere was. (10)
2. Aanvaar enige geldige antwoorde. Dit kan die volgende insluit: visvang, swem,
motorbootvaart, waterski, waterspeletjies, seiljagvaart, roei. (3)
3. Besproei gewasse, drinkwater vir vee (2)
4. Die son verhit die see en verander ’n gedeelte van die water in waterdamp. Dit word
verdamping genoem. Die sout verdamp nie en bly in die see agter. (2)
5. In volstruiseiers (1)
6. In damme (1)
7. Van die water sypel in die grond weg. Mense kan hierdie water gebruik. ’n Put is ’n gat
in die grond. Mense gebruik emmers om water uit ’n put te skep. ’n Boorgat is
gewoonlik baie dieper as ’n put. Mense gebruik boormasjiene om boorgate te grawe, en
hulle gebruik pompe om die water uit te kry. (5)
8. Die reënwater versamel in ’n dam.
’n Watersuiweringsentrum maak die damwater skoon en veilig om te drink.
Die skoon water word in ’n opgaardam gestoor.
Spesiale pompe stoot die water vanaf die opgaardamme deur pype.
Hierdie pype gaan na plekke waar mense woon.
Die pype is aan krane verbind. Wanneer ons die kraan oopdraai, kan ons water kry. (6)
9.
Chemikalieë van
skoonmaakmiddels Toiletafval bevat
wat in huise gebruik skadelike bakterieë.
word.
Waterbesoedeling
Boere gebruik
bemestingstowwe en Die reën spoel
chemikalieë om gewasse te chemikalieë
spuit. Dit bereik riviere en in die lug na die grond,
damme. Afvalwater van riviere en damme.
fabrieke vloei in riviere
en damme in.
(6)
10. Rioolwater is vuil water wat van nedersettings kom. Dit gaan deur pype na die
rioolsuiweringsaanlegte. Hier gaan dit deur lae sand wat sandfilters genoem word. Dit
vang die klein stukkies vaste materiaal vas. (4)
(40 punte)


1. Die meeste van die water is in die oseane en is sout. Ons het vars water nodig. (3)
2. Aanvaar enige vyf geldige maniere om water te bespaar. Antwoorde kan die volgende insluit:
Stort in plaas van bad.
Gebruik emmers om die tuin water te gee, eerder as ’n tuinslang.
Maak seker dat krane nie drup nie.
Fabrieke kan water wat hulle gebruik het, herwin.
Draai die kraan toe terwyl jy tande borsel.
Moenie water in die drein afspoel as jy dit weer kan gebruik nie.
Was jou vrugte en groente in ’n bak water in plaas van onder lopende water uit die kraan.
Gebruik ’n besem in plaas van ’n tuinslang om jou werf en sypaadjie skoon te maak.
Verkort jou storttyd met ’n minuut of twee.
Versamel water van jou dak om jou tuin nat te gooi. (5)
3. Aanvaar enige vyf geldige maniere om water te gebruik. Antwoorde kan die volgende insluit:
Vir pretaktiwiteite – soos plesierbootvaarte en swem
In myne vir prosesse en verkoeling
In fabrieke om masjiene af te koel en skoon te maak
Om elektrisiteit op te wek
Om gewasse op plase te besproei
As drinkwater vir vee op plase
Stede gebruik water om brande te bestry, strate skoon te maak en om parke gras, struike
en blomme nat te lei.
Water word ook gebruik om openbare drinkwaterfonteine te vul.
Vir bootvervoer. (5)
4. Wanneer water uit die see verdamp, bly die sout agter. (3)
5.
verdamping E. die proses waardeur soutwater in vars water verander word
vleilande D. nat plekke naby riviere waar riete en grasse groei
waterdamp A. die gas waarin water verander wanneer dit verhit word
meer C. ’n groot massa vars water
ondergrondse water B. water wat in die grond wegsypel
(5)
6. Kraan in huis of op werf
Openbare kraan
Rivier
Boorgat
Waterlorrie (5)
7. (5)
kraan in
waterlorrie
huis/op werf
Hoe mense
water kry
openbare
boorgat
kraan
rivier
8. Uit ’n put of boorgat (2)

9. Aanvaar enige drie antwoorde. Antwoorde kan die volgende insluit:
Mense wat hul wasgoed in riviere was
Mense wat hul vullis in riviere gooi
Vissers wat hul afval in die water gooi
Groot bote, soos plesierbote wat afval in die water gooi
Olietenkskepe stort olie in die see
Sommige waterplante kan die water besoedel. (3)


10. (4)
Vuil water gaan deur rioolpype
Dit kom by ’n rioolsuiweringsaanleg aan
Dit word skoongemaak as dit daar deur filters gaan
Die skoon water gaan terug na riviere of die see

(40 punte)

1. a. voorwerpe – goed wat in museums geplaas word sodat mense daarvan kan leer
b. onderhoud – ’n gesprek waarin aan iemand vrae gestel word om inligting te bekom
c. etikette – geskrewe beskrywings van goed in ’n museum om mense te help verstaan
d. ondersoek – om iets te bestudeer en dit te probeer verstaan
e. uitstal – om uit te stal vir mense om te sien (5)
2. prente; geskrifte; stories of onderhoude; voorwerpe (4)
3. Omdat die kind in Oos-Londen is, kan voorbeelde ’n foto van die dodo wees (’n
beroemde uitstalling in die plaaslike museum); ’n brief aan die redakteur van die Daily
Dispatch in 1976; ’n onderhoud met die kind se ouma wat in Oos-Londen grootgeword
het, ’n skulp van ’n Oos-Londense strand. Aanvaar alle redelike antwoorde. (4)
4 ’n Museum is ’n plek waar voorwerpe uitgestal word wat ons help om die verlede
te verstaan. (2)
5. a. vervoer: bus, motor, vragmotor, wa, trem, enige voertuig (1)
b. natuurgeskiedenis: fossiel, opgestopte voël, plante, diere, rotse, enigiets uit die natuur (1)
6. Aanvaar enige gepaste etiket. ’n Goeie etiket sal spesifieke inligting gee wat die kyker
help om verstaan hoe die voorwerp gebruik is of die voorwerp se betekenis verduidelik.
a. etiket vir vervoer-voorwerp (1)
b. etiket vir natuurgeskiedenis-voorwerp (1)
7. Dit is belangrik vir mense om te weet hoe hul voorouers geleef het. Om belangstelling in
die verlede aan te wakker. (1)
(20 punte)

1.
Voordele Nadele
Prente, foto's ’n Foto beeld die werklikheid uit; ’n Foto word beperk deur die fotograaf
dit wys wat daar was. se keuse oor wat om te wys.
Geskrifte Geskrifte stel ons in staat om te Ons word beperk tot een skrywer se
verstaan wat die skrywer op mening. Kan ons die skrywer vertrou?
daardie tydstip gedink het. Dit
gee ons ’n kykie in die geskiedenis.
Stories en Stories en onderhoude kan ons Die persoon met wie die onderhoud
onderhoude baie van die verlede vertel. gevoer word, kan dalk partydig wees
of kan dalk nie goed onthou nie.
Voorwerpe Voorwerpe is regte goed wat in Buite konteks kan ’n voorwerp
historiese tye bestaan het. betekenisloos wees.
Enige sinvolle antwoord is aanvaarbaar in elk van die kategorieë. (8)


2. Nee. Verskillende bronne sal beter wees vir die inwin van verskillende soorte inligting op
verskillende tye. (2)
3. Die onderhoudvoerder moet bereid wees om ander vrae ook te stel. Die persoon met wie
die onderhoud gevoer word, gee dalk antwoorde op vrae wat nuwe terreine wat
ondersoek moet word open. (2)
4. Die antwoord sal gebaseer wees op persoonlike ondervinding. Antwoorde kan na die
volgende verwys: wees beter voorbereid, hou opvolgvrae gereed, leer om ’n bandopnemer
te gebruik, laat meer tyd toe, want die persoon wou meer praat, ensovoorts. (3)
5. Om begrip van die verlede te bevorder. Om belangstelling in die verlede aan te wakker. (2)
6. Vervoer, natuurgeskiedenis, oorlog, vrede, streek, slawerny, ensovoorts (3)
7. ’n Spesialismuseum kan op spesifieke en interessante aspekte fokus; dit kan ’n vollediger
storie vertel van ’n spesifieke ding. ’n Algemene museum moet alles dek. (2)
8. ’n Goeie etiket sal die item en die gebruik daarvan akkuraat beskryf en dit sal historiese
konteks gee om te verduidelik hoekom dit gekies is. (2)
9. Leerders gee etikette vir ’n outydse telefoon.
a. Swak etiket: sal slegs die telefoon beskryf sonder enige konteks of begrip van die
doel van dinge. (1)
b. Goed etiket: sal verduidelik hoekom daar gate voor die syfers is (om die nommer te
skakel) en verduidelik waarvoor die gehoorstuk gebruik word; gee konteks. (2)
10. Een item uit die moderne tyd (vandag): leerders kan enigiets kies wat eie is aan die
huidige tyd, byvoorbeeld ’n selfoon. (1)
11. Leerders verduidelik hul keuse ten opsigte van:
a. hoe daardie voorwerp vandag gebruik word (antwoorde sal van die voorwerp afhang)
– selfoontegnologie stel mense in staat om telefoonoproepe te maak en te ontvang
– ook ander applikasies, internet, sosiale netwerke (2)
b. wat daardie voorwerp sê van hoe ons vandag leef- moet konteks verskaf
– mense het die behoefte daaraan gehad om in kontak te bly (selfoon)
– mense was nie heeldag in ’n kantoor nie, hulle het rondgegaan (2)
c. deur te wys hoe die samelewing verander het (wat tevore was)
– telefoon was slegs op een plek
– ’n mens moes ’n telefoonoproep bespreek
– dit was duur (die selfoon het goedkoop geword) (2)
d. Leerders skryf ’n goeie etiket om die voorwerp wat gekies is te beskryf.
– aanvaar enige goeie etiket wat die vorige drie antwoorde opsom. (2)
12. Wat die stad sou verloor as hy toelaat dat sy museums sluit:
– toekomstige geslagte sal onkundig wees
– ons sal ons erfenis verloor
– ons sal nie meer trots wees op ons erfenis nie
– jy kan nie nuwe uitvindings maak as jy nie weet hoe die ou goed gemaak is nie
– aanvaar alle goeie argumente
(3 goeie punte + 1 samehangende paragraaf = 4)
(40 punte)

1. a. onwaar
b. onwaar
c. waar
d. waar
e. waar (5 × 1 = 10)
2. a. Apartheid: ’n stelsel om mense van verskillende rasse van mekaar te skei. Swart,
gekleurde en Indiese mense is beperk ten opsigte van waar hulle kon woon en
watter werk hulle kon hê. Wit mense is beter behandel as enigiemand anders.
b. Vryheidsmanifes: ’n dokument wat baie jare gelede opgestel is deur lede van die ANC.


Daarin is beskryf hoe hulle wou hê Suid-Afrika in die toekoms moes wees, veral ten
opsigte van gelyke regte vir alle Suid-Afrikaners.
c. Voorreg: sommige mense kry voordele wat ander nie kry nie
d. Menseregte: basiese dinge wat elke mens behoort te hê. Daar is baie plekke in die
wêreld waar mense byvoorbeeld nie die reg op ’n billike verhoor of vryheid van
spraak het nie, en dikwels beskerm die reg hulle nie teen mishandeling nie.
e. Satyagraha: ’n vorm van vreedsame protes, ontwikkel deur Mahatma Gandhi in
Suid-Afrika en later in Indië gebruik (5 × 3 = 15)
3. Afsonderlike kompartemente in treine; afsonderlike woongebiede (voorstede/townships);
afsonderlike skole; in sommige dele van die land mag swart mense nie op sypaadjies
geloop het as wit mense daar geloop het nie (voorbeeld in Mandela se boek.) Aanvaar
enige ander gepaste antwoord. (2)
4. Oos-Kaap (1)
5. Regte (1)
6. Mandela het bedoel dat ’n goeie leier na ander mense moet luister. Hy het dit van ’n
hoofman geleer toe hy jonk was. (2)
7. Hy het vir sy regte gestry en hom teen apartheid verset. (1)
8. Robbeneiland (1)
9. 27 (nie almal op Robbeneiland nie) (1)
10. President van die Republiek van Suid-Afrika (1)
11. Indië (1)
12. Prokureur (1)
13. Die monument gedenk Gandhi wat van ’n trein afgegooi is, al het hy die regte
eersteklaskaartjie gehad. Die eersteklaskompartement was “slegs vir blankes”. Die
onregverdigheid van hierdie voorval het Gandhi aangespoor om ’n aktiewe rol te speel
in die stryd om geregtigheid. (3)
14. Natal en Transvaal (vandag KwaZulu-Natal en Gauteng) (2)
15. Groot Siel (1)
16. Sy onselfsugtigheid. Hy het sy besittings weggegee en sou alles vir ander opoffer. (1)
17. Sy voorbeeld het ander leiers besiel. Die metode van geweldlose (passiewe) verset is
soms deur leiers wat hom gevolg het gebruik. (1)
(40 punte)

1. a. die soort persoon wat ’n mens is; watter eienskappe jy het
b. deur te wys dat jy omgee vir ander, hul waardigheid en gevoelens
c. ’n gevangene wat in die tronk is as gevolg van sy of haar politieke oortuigings
d. die lyding van mense of groepe onder ’n onregverdige politieke stelsel
e. vreedsaam (5 × 2 = 10)
2. Mandela het die gewapende vleuel van die ANC gelei; Gandhi het geweld teengestaan. (2)
3. Albei is tronk toe gestuur; albei het vir geregtigheid gestry; albei was regsgeleerdes; albei
het sterk beginsels gehad. (Aanvaar enige twee van bogenoemde.) (2)
4. Leerders se paragraaf moet vyf aspekte van leierskap insluit wat volgens die leerder die
belangrikste is. Dit kan enige vyf van die volgende wees: eerlik; regverdig; sorgsaam,
word nie maklik kwaad nie; luister; kom beloftes na; doen wat sy glo reg is; respekteer
ander mense. Gee een punt vir ’n goed gestruktureerde paragraaf. (5 × 1 + 1 = 6)
5. Stry altyd vir wat reg is (1)
6. Om na almal te luister voordat jy praat. (1)
7. Vryheidsmanifes (1)
8. 27 (1)
9. Robbeneiland (die foto is buite die Victor Verster-tronk (naby Paarl) geneem (1)
10. Mev. Winnie Madikizela-Mandela. (Die egpaar is later geskei.) (1)
11. Gebalde vuiste was ’n simbool van “Mag vir die mense”. (2)


12. Spraakborrel. Leerder se eie mening, maar iets soos “Uiteindelik vry”. “My man is vry
en die land sal vry wees”. “Ons sal seëvier”. Aanvaar enige toepaslike antwoord. (2)
13. Om as prokureur te werk (1)
14. Suikerrietplantasies (1)
15. Hindoeïsme (1)
16. Pietermaritzburg (1)
17. Dit is waar Gandhi verneder is toe hy van ’n trein afgegooi is omdat hy in ’n
kompartement vir “slegs blankes” was, alhoewel hy ’n kaartjie gehad het. Dit het hom
besiel om vir geregtigheid te stry. (2)
18. Ons weet dit is ’n standbeeld van Gandhi, want hy was later in sy lewe in Indië, en dit is
nie soos hy in Suid-Afrika was nie, want hy dra ’n lendekleed en staf. Dit is in die tyd toe
hy van sy aardse besittings ontslae geraak en baie eenvoudig geleef het. Gedurende sy tyd
in Suid-Afrika sou hy formeel soos ’n prokureur geklee gewees het. (2)
19. Die oophand-gebaar is ’n teken van vrede, openlikheid, ’n groet. (2)
(40 punte)

1. a. hout b. gat c. perde
d. tuie e. leisels f. stoom
g. die Rocket h. spoorweë i. spore
j. elektrisiteit k. mense l. roeispane
m. karvele n. China o. Arabiere (15)
2. (c) oskar; (d) lokomotief; (a) Model T-Fordmotor; (e) houerskip; (b) sneltrein (5)
3. Die Wright-broers het geleer om met sweeftuie te vlieg.
Die Wright-broers het ’n enjin vir ’n vliegtuig gebou.
Orville Wright het ’n kamera opgestel om die eerste vlug wat deur ’n enjin aangedryf is,
af te neem.
Die eerste vliegtuig met ’n enjin het op 17 Desember 1903 gevlieg.
Die Wright-broers het drie vlugte onderneem met ’n vliegtuig wat deur ’n enjin
aangedryf is. (5)
4. ’n As word onder die kar geplaas en aan die twee wiele vasgemaak op ’n manier dat die
wiele kan draai. Wanneer krag bygevoeg word (’n perd wat trek), draai die wiele. (2)
5. Perd (1)
6. Stoomenjins word nie moeg soos perde nie. (1)
7. Stoomenjins (1)
8. Petrol (1)
9. Petrol (ook diesel en ’n klein aantal elektries) (1)
10. Hulle is omgewingsvriendelik, want hulle veroorsaak nie besoedeling nie. Hulle gebruik
nie fossielbrandstowwe soos petrol nie. (1)
11. Lug word onder die sak verhit deur ’n gasbrander. Die warm lug styg op en die ballon
styg daarmee saam op. Die wind help met die sywaartse beweging van die ballon. (2)
12. Gee een punt vir elke voordeel en nadeel. Hieronder is ’n aantal voorgestelde antwoorde.
Aanvaar enige ander redelike antwoorde.
a. voordeel: perdekar is betroubaar en goedkoop; nadeel: perd kan moeg word; daar
is ’n perk aan die gewig wat getrek kan word
b. voordeel: rietboot is goedkoop om te maak, is eenvoudig (gebruik mensekrag om te
beweeg), is baie maklik om rond te beweeg; nadeel: dit is klein, kan nie vragte
vervoer nie, slaan maklik om
c. voordeel: warmlugballon is goedkoop, dit besoedel nie die omgewing nie; nadeel:
dit is gevaarlik, afhanklik van goeie weer en winde. (3 × 2 = 6)
13. Houers word volgelaai met vrag. Dit kan óf een soort vrag wees (byvoorbeeld mielies)
óf verskillende soorte vrag in bokse. Hierdie houers word dan op vragmotors na dokke
vervoer. Hulle word met hyskrane op houerskepe gelaai wat die houers oor die see na ’n
ander hawe neem waar dit afgelaai word vir verspreiding. (4)


14. Die warmlugballon was die eerste lugskip wat mense in die lug vervoer het. Dit gebruik
baie eenvoudige tegnologie, gebaseer op warm lug wat opstyg. Hulle was gewild en is
gebruik om mense in Europa en tussen Europa en Amerika te vervoer. Maar ’n groot
lugramp (voor landing) het gebeur toe die Hindenburg-lugskip in 1937 aan die brand
geraak het. Dit het mense baie bang gemaak vir warmlugballonne; dus is opgehou om
hulle vir kommersiële doeleindes te gebruik. (Hulle word steeds gebruik vir sport en om
toeriste vir kort vlugte te neem.) (5)
(50 punte)

1. a. mens b. mens c. perd
d. elektrisiteit e. gas (en wind) f. wind
g. straalbrandstof h. wind i. stoom
j. petrol (ook diesel en elektrisiteit) (10)
2. Ken een punt toe vir elke antwoord. Aanvaar enige redelike antwoorde.
a. wiel: was nie meer nodig om op mense of diere staat te maak om goedere te dra nie,
kon nou meer as een persoon vervoer, want wiele het dit makliker gemaak om te trek/
stoot; mense is nie meer beperk deur die afstand of hoe vinnig hulle kon loop of perdry nie
b. stoomenjin: kon baie meer goedere op spore vervoer; stoomenjin sou nooit moeg
word soos ’n perd nie; kon baie langer afstande aflê (solank daar spoorweë was)
c. lokomotief: treine aangedryf wat die land vir handel oopgestel het; groter volumes vrag
d. motorkar: het dit moontlik gemaak vir mense om baie verder te reis as tevore, buite
hul stad of dorp; meer buigsame vervoermiddel as trein (jy hoef nie die spoor te
volg nie); kon ook goedere vervoer (in vragmotors
e. stoomskip: grootskaalse handel tussen lande in verskillende vastelande moontlik
gemaak (bv. VK en Indië), baie makliker as tevore; het langafstandreise vir
middelklasmense moontlik gemaak om baie verder te reis as tevore
f. vliegtuie: baie vinniger gereis as tevore; lang afstande; soos met stoomskepe, relatief
goedkoper reise vir groter getalle mense moontlik gemaak (6)
3. Twee belangrikste uitvindings. Leerders se eie menings. Drie punte vir elke uitvinding en
goed beredeneerde paragraaf. (2 × 3 = 6)
4. Vervoermetodes van die beste tot die slegste vir die omgewing
e. seilboot
c. fiets (e of c kan nommer een wees, maar seilbote kan nie sweet nie!)
b. perdekar
a. petrol aangedrewe motor
d. houerskip (een motor sou minder besoedeling produseer as ’n groot skip) (5)
5. Hieronder is voorgestelde antwoorde. Aanvaar alle redelike antwoorde.
verban motorvoertuie (NIE bou meer paaie nie; dit sal meer motors tot gevolg hê en dus
tot meer besoedeling lei)
verbied motoriste om alleen te ry (hulle moet passasiers saamneem)
laat slegs taxi’s en busse toe om sekere bane te gebruik
moedig mense aan om fiets te ry in die stad
laat motors op alternatiewe dae in die stad toe, gebaseer op nommerplate
bou meer trein-/tremspore
verskaf meer busse
moedig ondernemings aan om buite die stad te open (5)
6. Motor 1 is anders, want dit het ’n regop onderstel. Die verkoeler is voor oop. Dit het
speekwiele. Dit het ’n regop voorruit. Aanvaar enigeen hiervan.
Motor 2 is anders omdat dit so laag is van die grond af. Dit het slegs twee deure. Dit is
gebou vir spoed. Dit is sportief. Aanvaar enigeen van hierdie antwoorde.
Motor 3 is anders, want dit is gebou is om baie mense te vervoer. Dit het ’n skuifdeur.
Aanvaar enigeen van die antwoorde. (3)
7. Beloon kreatiwiteit. Kategorieë kan die volgende insluit: hoe dié motor aangedryf sal
word, wat dit sal vervoer, waarheen dit sal gaan en wat dit sal kan doen. (5)
(40 punte)


1. a. San (1)
b. praat (1)
c. skryf (1)
d. sing (1)
e. hande/liggaam/klere (1)
f. simbool (1)
g. Marconi (1)
h. Nobel (1)
i. Morse (Samuel) (1)
j. digitale (1)
2. a. Samuel Morse: het die telegraaf uitgevind; Morsekode is na hom genoem.
b. Alexander Graham Bell: het voortgebou op ander mense se werk om die eerste
telefoon te ontwikkel wat almal kon gebruik.
c. George Eastman: het die eerste kamera uitgevind wat klein genoeg was om rond te
dra – die Kodak.
d. Bill Gates: vroeë pionier van rekenaars; Microsoft-maatskappy begin.
e. Martin Cooper: een van die uitvinders van die eerste selfoon. (5 × 2 = 10)
3. Mense was verbaas dat boodskappe uitgesaai kon word sonder die gebruik van drade.
Radiogolwe benodig geen drade nie. (1)
4. ’n Seël is ’n klein stukkie papier, een kant taai, wat op ’n brief geplak word om te wys dat die
persoon wat die brief stuur, posgeld betaal het, afhangend van die grootte van die brief. (1)
5. Letters op ’n QWERTY-toetsbord is op ’n spesifieke manier gerangskik, gebaseer op die
algemeenste letters wat mense gebruik wanneer hulle skryf. (2)
6. Verskillende kombinasies van kolletjies en strepies staan vir spesifieke alfabetletters. (2)
7. Om foto’s te sien wat deur kameras geneem is wat film gebruik, moet die film ontwikkel
word, terwyl ’n mens op ’n rekenaarskerm na foto’s kan kyk wat met ’n digitale kamera
geneem is. (2)
8. Die internet is ’n stelsel waardeur rekenaars en ander elektroniese toestelle aan mekaar
gekoppel kan word. (2)
9. Hoe die San-mense gekommunikeer het sonder om te praat:
• skulphalssnoere was ’n simbool om te wys dat hulle tot ’n sekere familiegroep behoort
• dans as ’n manier van kommunikasie met geeste
• rotskuns het boodskappe en emosies oorgedra (groot diere het reën gesimboliseer)
(Gee 3 punte vir drie feite en 2 punte vir duidelikheid.) (5)
10. reisigers en matrose het briewe onder groot klippe gelaat met die hoop dat matrose van
’n ander skip dit sou terugneem na hul tuisland
spesiale klippe is posklippe genoem
mense betaal vir seëls om op die brief te plak en betaal sodoende die posgeld vooruit
pos word in posbusse geplaas, gehaal, gesorteer en na die bestemming gestuur (enige
plek in die wêreld)
gewone pos word vandag grotendeels deur e-pos vervang (die internet het dit moontlik
gemaak); boodskappe word op ’n rekenaar (of ander elektroniese toestel) getik en byna
onmiddellik gestuur (Gee 3 punte vir drie feite en 2 punte vir duidelikheid) (5)
(40 punte)


1. praat, skryf, sing (3)
2. teken, dans, simbole, liggaamstaal, handseine (3)
3. sy werk aan die radio; wetenskap (2)
4. sender en ontvanger (2)
5. a. kode
b. vertaling
c. toetsbord
d. tegnologie
e. uitsaai
f. seël
g. draadloos
h. vibreer
i. Microsoft
j. digitale (10 × 1 = 10)
6. telegraaf: ’n spesiale masjien is aan albei kante nodig; sowel sender as ontvanger moes
die kode ken; boodskap moes dan vertaal word
ouer telefoon: revolusionêr omdat mense met mekaar kon praat; nadeel was dit moeilik
was om mekaar te hoor; telefoon was net op een plek
moderne telefone/selfone: kan baie duideliker die stem hoor; selfoon kan jy oral gebruik
(as jy naby ’n mas is); geriefliker; goedkoper
(Gee 4 punte vir vier feite en 1 punt vir ’n goeie antwoord) (5)
7. tikmasjien en persoonlike rekenaar is dieselfde: presies dieselfde toetsbord; albei kan
briewe/dokumente produseer; albei kan tuis gebruik word deur ’n privaat persoon.
tikmasjien en rekenaar verskillend: tikmasjien is ook ’n drukker, Rekenaar benodig
drukker; Rekenaars kan inligting stoor, tikmasjien nie; Rekenaar kan ook ander dinge
doen(e-pos, internet).
(Gee 4 punte vir vier feite en 1 punt vir ’n goeie antwoord.) (5)
8. radio, telefoon, rekenaar, kamera (Aanvaar enige drie antwoorde.) (3)
9. Die tegniese komponente binne-in die toestelle is kleiner as gevolg van verbeterde
tegnologie; dus kan die toestel kleiner wees. (2)
10. Leerders gee eie mening. Hul antwoord moet gemotiveer word deur goeie argumente en
redes. (5)
(40 punte)


Pearson South Africa (Edms.) Bpk.
4de vloer, Auto Atlantic gebou. Hoek van Hertzog Boulevard en Heerengracht
Boulevard, Kaapstad, 8001
Kantore in Johannesburg, Durban, Oos-Londen, Polokwane, Bloemfontein,

Rustenburg en Mbombela.
Webtuiste: http://za.pearson.com
© Pearson South Africa (Edms.) Bpk.
Alle regte voorbehou. Geen gedeelte van hierdie publikasie mag sonder
skriftelike verlof van die kopiereghouer gereproduseer of in enige vorm of
deur enige elektroniese of meganiese middel weergegee word nie, hetsy deur
fotokopiëring, plaat- of bandopname, vermikrofilming of enige ander stelsel vir
inligtingsbewaring.
Die uitgewer het alle redelike pogings aangewend om die wettige kopiereghouers
van materiaal wat in hierdie boek gebruik word, op te spoor. Ons vra om
verskoning vir enige kopieregskending en versoek kopiereghouers om met ons in
verbinding te tree ten einde die nodige regstellings te doen.
Eerste uitgawe 2012
ISBN: 978 0 636 14310 4

Pack ISBN: 978 0 636 13764 6
Boekontwerp deur MML Studio

Omslagontwerp deur MML Studio
Vertaal deur Marianne Peacock
Illustrasies deur Claudia Eckard, Rudi Elliott, Rob Foote, Carole Howes
Setwerk deur Baseline Publishing Services
Gedruk deur
Foto-erkenings
Die skrywers en die uitgewer bedank graag die volgende persone en instansies
vir die gebruik van kopieregmateriaal: Big Stock Photo; Getty Images/Gallo
Images; Huletts; Media Club South Africa/Roger Bosch; Media Club South
Africa; Media Club South Africa/Chris Krichhoff; Paul Weinberg / South
Photos / Africa Media Online; Reinhardt Hartzenberg / Africa Media Online
Die uitgewer het alles in sy vermoë gedoen om kopiereghouers op te spoor,

maar in sommige gevalle was dit onmoontlik. Die uitgewer verneem graag van
enige ander kopiereghouers sodat die nodige regstellings gedoen kan word.

NKABV
Eenvoudig briljant!
• Briljante NKABV-dekking (CAPS) en geskryf deur

kundige outeurs
• Briljante illustrasies en aktiwiteite sal uitslae
verbeter en leerders motiveer
• Briljante onderwyserondersteuning, o.a.
fotokopieerbare werkvelle maak voorbereiding vinnig
en onderrig maklik
• Briljant + gehalte = sukses! Sosiale Wetenskappe
Graad 4
Werkboek vir remediëring

en verryking
MASKEW MILLER LONGMAN http://schools.pearson.co.za
9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za_cvr.indd All Pages 2017/09/14 12:00 PM

GR 4 SW

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

GR 4 SW

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

NKABV

• Briljante NKABV-dekking (CAPS) en geskryf deur

Werkboek vir remediëring

MASKEW MILLER LONGMAN http://schools.pearson.co.za

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za_cvr.indd All Pages 2017/09/14 12:00 PM

1. Wat is ’n nedersetting? (1)

Soorte werke op ’n plaas Soorte werk in ’n stad

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 1 2017/09/29 9:30 AM

5. Watter twee geboue in vraag 4 is op plase? (2)

a. Sê vir Themba hoe om van sy huis af tot by Elias se huis te kom.

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 2 2017/09/29 9:30 AM

1. Rangskik hierdie nedersettings in volgorde van die kleinste tot die

3. Sommige geboue word net in groot stede aangetref. Sommige is in

5. Pas die kolomme bymekaar. (3)

A besige straat in ’n groot dorp gruis- of grondstraat

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 3 2017/09/29 9:30 AM

brug Mbekistraat verkeersligte

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 4 2017/09/29 9:30 AM

1. Teken ’n planaansig van jou lessenaar of tafel. (2)

3. Wat is die simbole? (2)

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 5 2017/09/29 9:30 AM

8. Kyk na die rooster. Sê wat jy in die volgende blokke sal vind:

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 6 2017/09/29 9:30 AM

10. Skryf Oos-Kaap, Limpopo, Noord-Kaap en Vrystaat op die korrekte

11. Gee die volgende vastelande byskrifte en kleur elkeen in met ’n

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 7 2017/09/29 9:30 AM

1. Teken die syaansig en planaansig van jou bed. (4)

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 8 2017/09/29 9:30 AM

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 9 2017/09/29 9:30 AM

1. Wat is ’n kosversamelaar? (2)

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 10 2017/09/29 9:30 AM

a. Skryf vir elke prent of die kossoort wat gewys word,

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 11 2017/09/29 9:30 AM

1. Lees die sinne hieronder en beantwoord dan die vrae.

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 12 2017/09/29 9:30 AM

7. Kyk na die foto’s hieronder. Sê vir elke verwerkte kossoort van

8. Plaas die volgende sinne in die korrekte volgorde.

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 13 2017/09/29 9:30 AM

8. Plaas hierdie sinne in die regte volgorde om te wys hoe reënwater

___________ van Toiletafval wat

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 14 2017/09/29 9:30 AM

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 15 2017/09/29 9:30 AM

6. Skryf die maniere neer waarop mense in Suid-Afrika water kry.

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 16 2017/09/29 9:30 AM

1. Pas die woord in Kolom A by die korrekte definisie in kolom B.

Sosiale Wetenskappe Graad 4 © Maskew Miller Longman (Pty) Ltd.

9780636143104_plt_ssc_g04_wb_afr_za.indd 17 2017/09/29 9:30 AM

1. Vroeë wiele was ___(a)_ skywe met ’n _(b)___ in die

1. Suid-Afrika se nasionale leuse is uit die _(a)_ taal geneem. (1)