Sosiale Wetenskappe Graad 7

KABV
n s k a p p e
Vertrou VANDAG om relevant en op datum vir die klaskamer te wees
Sosiale Wete
Aanleer van nodige vakkennis word behandel
Nuttige taalvaardighede word terselfdertyd ontwikkel
Deurlopende geleentheid vir hersiening, eksamenvoorbereiding en -assessering
Alle inhoud voldoen aan die nuutste KABV-spesifikasies
Gebruikersvriendelike alles-in-een-oplossing vir die klaskamer!
Graad 7 r b a r e
VANDAG, vir suksesvolle onderrig vir die toekoms. Fotok o p i e e
W e r k v e l b o e k
www.mml.co.za
9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za_cvr.indd All Pages 2015/08/14 3:13 PM

VANDAG
Sosiale Wetenskappe
Graad 7
Uitbreiding en Remediëring
Werksvelboek
Pearson Marang (Pty) Ltd

4th Floor, Auto Atlantic, Corner Hertzog Boulevard and Heerengracht, Cape Town, 8001
Kantore in Johannesburg, Durban, King William’s Town, Pietersburg, Bloemfontein, Mbombela, Mahikeng en
verteenwoordigers in maatskappye oral in Suider- en Sentraal-Afrika.
Webwerf: www.mml.co.za
© Maskew Miller Longman (Edms.) Bpk. 2013
Alle regte voorbehou. Geen gedeelte van hierdie boek mag sonder skriftelike verlof van die uitgewer
gereproduseer of in enige vorm of deur enige elektroniese of meganiese middel weergegee word nie, hetsy deur
fotokopiëring, plaat- of bandopname, vermikrofilming of enige ander stelsel vir inligtingsbewaring.
Alle redelike pogings is aangewend om wettige kopiereghouers op te spoor. Die uitgewer verneem graag van
kopiereghouers indien enige regstellings of byvoegings gedoen moet word.
Vandag Sosiale Wetenskappe Graad 7 Uitbreiding en Remediëring Werksvelboek
Eerste uitgawe 2013
ISBN 978-0-636-15030-0
Boekontwerp deur MML Studio

Omslagontwerp deur MML Studio
Vertaal deur Indigo Language Solutions
Illustrasies deur Bennie Kruger, James Whitelaw, Jane Dean, Robert Hichens
Setwerk deur Tanja Truscott Book Design
Gedruk deur
Erkennings
Afripics/Alamy/Hideo: 7; Dan Heller: 16; EnviroKids: 15; EnviroTeach: 15; Iziko Museum/AfricaMediaOnline:
22; Map Studio: 2, 4
9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 1 2015/08/14 3:33 PM

Geografie Onderwerp 1: Werksvel A
Naam: Datum:
1 Verwys na die straatkaart van Durban in Figuur 1.1 en beantwoord daarna Vraag 1 tot 5 hieronder.
Figuur 1.1: Straatkaart van Durban

1. Noem die ruitverwysing in Figuur 1.1 vir elk van die volgende:
1.1 Queensburgh Christian Academy (1)
1.2 die verkeersirkel by Memorial Park (1)
1.3 die geskiedkundige monument by Trevean (1)
1.4 die Bellair-stasie. (1)
2. Gee die algemene rigting waarin die spoorlyn kronkel in elk van die volgende ruite.
2.1 DV 45 (1)
2.2 DV 46 (1)
2.3 DV 47 (1)
3. Noem die rigting wat die kartograaf op die kaart in Figuur 1.1 verskaf het. (1)
4. Gebruik die lynskaal hieronder om Vraag 4.2 en 4.4 te beantwoord.
0 200 400 600 800 1 000 1 200 1 400 1 600 1 800 2 000 m
Figuur 1.2: Lynskaal
4.1 Skat die afstand oor ’n reguit lyn (in cm) vanaf die stasie by Hillary na die stasie
by Bellair. (2)
4.2 Bereken die afstand oor ’n reguit lyn tussen die twee stasies in Vraag 4.1 deur die
lynskaal in Figuur 1.2 te gebruik. (2)
VANDAG Sosiale Wetenskappe Graad 7 © Maskew Miller Longman (Edms.) Bpk. Toestemming word verleen om hierdie bladsy te fotokopieer.

Naam: Datum:
4.3 Skat die indirekte afstand teen die spoorlyn langs tussen die twee stasies in Vraag 1. (2)
4.4 Bereken die indirekte afstand al langs die spoorlyn tussen die twee stasies in Vraag 4.1
deur die koordmetode te gebruik wat op bladsy 14 in die Leerderboek beskryf word
sowel as die lynskaal in Figuur 1.2. (2)
5. Nadat jy ’n rugbywedstryd by die Fairfieldpark-sportgronde bygewoon het, gaan staan jou motor
in Dowlandwegnet buite die sportveld. Jy besluit om ’n vriend te skakel om te kom help, en jy
moet duidelike aanwysings volgens die vinnigste roete gee. Jou vriend trek by die Queensburgh
Christian Academy in Dickensstraat van die pad af om jou oproep te beantwoord. Verduidelik
aan hom watter strate hy moet neem om by jou uit te kom. Hou in gedagte dat
Fairfieldstraatweens padwerke gesluit is. (5)
6. Teken die tabel hieronder in jou boek oor en plaas die volgende indeksopskrifte in die korrekte
volgorde onder elke kolom in die eerste ry: Naam van voorstad; Blokkie; Straatnaam; Bladsy (bl.)
(4 × 1 = 4)
7. Plaas nou, in dieselfde tabel wat jy vir Vraag 6 oorgeteken het, die volgende antwoorde onder die
korrekte opskrifte: Westridge; DR 51; Weymouthlaan; 65. (4 × 1 = 4)
8. Voltooi die tabel hieronder deur ’n voorbeeld van elk van die kaartkonvensies wat algemeen op
die meeste kaarte gebruik word, te verskaf. (4 × 1 = 4)
Kaartkonvensies Voorbeeld/simbool
Kaarttitel
Lynskaal
Kaartsimbool: spoorlyn
Belangrikste hoofpunt
9. As jy met jou rug na die suide gekeer staan, noem die skouer waaroor:
9.1 die son sal opkom (1)
9.2 die son sal sak. (1)
10. Gebruik jou atlas om die kontinente aan te dui waarop die volgende plekke geleë is:
10.1 Sierra Leone (1) 10.3 Thailand (1)
10.2 Bangladesj (1) 10.4 Santiago (1)
11. Noem die land waarin jy elk van die volgende aantref:
11.1 Die Eiffeltoring (1)
11.2 Die Empire State-gebou (1)
11.3 Big Ben (1)
11.4 Ayres Rock (1)
12. Gebruik die wêreldkaart in jou atlas (of die kaartindeks) om die plekke op die volgende
koördinate vas te stel:
12.1 35° 45´ N, 139° 45´ O (1) 12.3 9° 03´ N, 38° 42´ O (1)
12.2 18° 55´ S, 47° 35´ O (1) 12.4 40° 24´ N, 3° 48´ W (1)
13. Noem die volgorde waarin koördinate aangedui moet word. (3)
[Totaal 50 punte]

Geografie Onderwerp 1: Werksvel B
Naam: Datum:
1. Dui aan of die volgende stellings Waar of Onwaar is en skryf elke Onwaar stelling oor
om dit waar te maak. (4 × 2 = 8)
1.1 Noord word altyd op ’n kaart aangedui.
1.2 ’n Ruitverwysing word gemaak deur ’n letter op die horisontalerand van ’n kaart te
gebruik wat met ’n nommer op die vertikale rand van die kaart in ooreenstemming is.
1.3 ’n Lynskaal kan gebruik word om afstand op ’n kaart te meet.
1.4 ’n Breedtelyn loop van noord na suid op ’n kaart.
2. Kies die korrekte volgorde waarin in ’n kaartindeks aangedui word uit die keuses hieronder. (2)
2.1 Straatnaam, bladsynommer, ruit (blokkie), voorstad
2.2 Bladsynommer, straatnaam, ruit (blokkie), voorstad
2.3 Straatnaam, voorstad, bladsynommer, ruit (blokkie)
2.4 Ruit (blokkie), straatnaam, voorstad, bladsynommer
3. Gee ’n eenvoudige definisie vir elk van die volgende terme:
3.1 Kaarttitel (2)
3.2 Kaartskaal (2)
3.3 Konvensionele simbool (2)
3.4 Kardinale punte (2)
4. Identifiseer die kardinale punte tussen:
4.1 noord en oos (1)
4.2 suid en wes (1)
4.3 noord en wes (1)
4.4 suid en oos (1)
Verwys na die straatkaart van Durban in Figuur 1.3 en beantwoord Vraag 5 en 6 op die
volgende bladsy.
Figuur 1.3: Straatkaart van Durban

Naam: Datum:
5. Gebruik die lynskaal in Figuur 1.4 hieronder om Vraag 5.1, 5.3 en 5.4 te beantwoord.
0 200 400 600 800 1 000 1 200 1 400 1 600 1 800 2 000 m
Figuur 1.4: Lynskaal
5.1 Bereken die reguitlyn-afstand vanaf Hillary Laerskool in DV 45 tot by die
geskiedkundige monument by Trevean in DV 47. (2)
5.2 Skat die reguitlyn-afstand vanaf die stasie by Hillary in DV 46 tot by die treinbrug
by Sarnia in DV 47. (2)
5.3 Bereken diereguitlyn-afstand vanaf die stasie by Hillary tot by die treinbrug by Sarnia. (2)
5.4: Bereken die indirekte afstand van die hele spoorlyn wat op die kaart sigbaar is,
vanaf DV 45 tot by DW 48. (2)
6. Noem die ruit waarin die meeste verkeersirkels voorkom. (2)
7. Verwys na die wêreldkaart in jou atlas en identifiseer die breedtelyne waar elk van die volgende
lande geleë is. (Identifiseer die naaste breedtelyne.)
7.1 Groenland (2)
7.2 Alaska (2)
7.3 VSA (2)
7.4 Finland (2)
8. Noem twee lande wat op dieselfdelengtegrade op jou wêreldkaart lê:
8.1 in Suid-Amerika: 60°N (2)
8.2 in die Verre Ooste: 100°O (2)
9. Identifiseer watter van die volgende lande die verste geleë is:
9.1 noord: Finland, Swede, Noorweë (2)
9.2 suid: Uruguay, Chile, Argentinië (2)
9.3 suid: Indonesië, Nieu-Seeland, Chile (2)
[Totaal 50 punte]

Naam: Datum:
1. Gebruik die leidrade wat verskaf word om die blokkiesraaisel hieronder te voltooi. (20)
2 3 4
5 6
7 8 9
10
12 13
14 11
15
16
19
17
Leidrade Af
Dwars 1. Laag van die aarde tussen die kors en kern
5. __________strominge diep binne die aarde 2. Fyngemaalde stof wat die lug ingeskiet word
wat veroorsaak dat die plate beweeg tydens ’n uitbarsting
6. Gesmelte rots diep binne die aarde 3. Stapel grond langs ’n rivieroewer gebou om
8. Instrument wat gebruik word om die sterkte oorstroming te keer
van aardbewings te meet 4. Warm, gesmelte rots wat uit ’n vulkaan vloei
12. Reusagtige seegolf veroorsaak deur ’n 5. Tregtervormige opening aan die bokant van
aardbewing onder die see ’n vulkaan
14. Storms veroorsaak swaar reën wat 7. Aardbewings kom langs die San Andreas
oorstroming veroorsaak _________ in Kalifornië voor
15. Die middelste gedeelte van die aarde 9. __________skaal – gebruik om sterkte van
16. Plek waar die skokgolwe van ‘n aardbewing aardbewing te meet
die oppervlak bereik 10. Buitenste laag van die aarde
17. Persoon wat rotse en die beweging van die 11. Vertikale deurgang waardeur magma opwaarts
aarde bestudeer na ’n vulkaan beweeg
18. __________tektoniek: Beweging van die aarde 13. Grond_________verwydering van grond
se kors veroorsaak deur oorstroming
19. Soort berg waaruit lawa, gas en stoom uitbars
[Totaal 20 punte]

Naam: Datum:
Verwoestende aardbewing en tsoenami tref Japan

Op 11 Maart 2011 het ’n aardbewing (omvang 9.0 opdie Filippynse plate in by ’n onderduikingsone (Japanse
Richterskaal) langs die kus van Japan ’n tsoenami diepseetrog). Hierdie plaatbewegings sit kragtige
veroorsaak wat dood en verwoesting gesaai het. Dit was aardbewings aan die gang. Die aardbewing en tsoenami
die kragtigste skudding wat Japan in eeue getref het. Daar het geboue vernietig, hele nedersettings weggespoel en
was meer as 100 kragtige naskokke (6.6 tot 7.1 opdie landbougrond oorstroom. Die Japannese regering het
Richterskaal). Naastenby 16 000 mense is gedood, 6 000 ’n noodtoestand afgekondig. Wolkekrabbers in Tokio,
beseer, ongeveer 4 000 vermis, en 350 000 haweloos 360 km verder, is beskadig. Paaie, spoorlyne, brûe,
gelaat. hawens, damme en selfs ’n lughawe is beskadig en
Die aardbewing het ongeveer 24 km onder die aardkors gesluit. Verskeie groot brande het meer verliese
voorgekom, 130 km vanaf Japan se ooskus (Honshu). veroorsaak. Elektriese, water- en telefoonverbindings is
Die stad Sendai (bevolking: 1 miljoen) was die naaste aan afgesny, en het baie mense geaffekteer. Die verwoesting
die skudding. Dit het ’n reusagtige tsoenami met golwe van die Fukushima kernkragstasie het groot kommer
van tot 30 m hoog wat teen 700–800 km/h voortgespoed veroorsaak weens moontlike bestralingslekkasie.
het, veroorsaak. Die golf het die kus 30 minute na die Die totale koste van skade en ekonomiese verliese
hoofskudding getref. Op plekke het die water meer as oorskry VS$200 biljoen. Vroeë waarskuwings,
10 km vanaf die kus die land ingestrek. Groot bote het ontruimings en reddingsaksies het baie lewens gespaar,
op die dakke van geboue te lande gekom. Die tsoenami maar die Japannese skudding en tsoenami van 2011 sal
het lande aangrensend aan die Stille Oseaan duisende een van die mees verwoestende hedendaagse
kilometers ver geaffekteer, byvoorbeeld Rusland, die natuurrampe bly. “Ek het nog nooit in my lewe so ’n
Filippyne, Chile, die VSA en Hawaii. kragtige aardbewing beleef nie. Ek het gedink dit sal
Japan lê op die rand van die Pasifiese Vuurkring waar ophou, maar dit het net aangehou met skud en skud,
90% van alle aardbewings voorkom. Langs Japan se en het al sterker geword.” (beampte van Sendai stadsaal,
ooskus skuif die Pasifiese plate onder die Eurasiese en Toshiaki Takahashi.)

Naam: Datum:
1. Lees die verslag oor die aardbewing en tsoenami wat in Maart 2011 ’n uitwerking op Japan gehad
het. Voltooi die breinkaart hieronder deur van al die inligting op hierdie werksblad (insluitend die
kaart en foto), gebruik te maak.
Plek van aardbewing/tsoenami Oorsaak van aardbewing/tsoenami

• •
• •
• •
• •
(4) (4)
Aardbewing
en tsoenami:
Japan, 2011
Impak op infrastruktuur Impak van ramp op mense

• •
• •
• •
• •
• •
• •
(6) (6)
[Totaal 20 punte]

Naam: Datum:
1. Voltooi elke sin deur die ontbrekende term in te vul.

1.1 Die aantal geboortes per 1 000 mense in ’n land is die land se _________ . (1)
1.2 Die aantal sterftes per 1 000 mense in ’n land is die land se _________. (1)
2. 2.1 Noem twee maniere waarop die bevolking van ’n land of stad in geta lle toeneem. (2)
2.2 Noem twee prosesse wat kan veroorsaak dat die bevolkingsgetal van ’n land of stad daal. (2)
3. Identifiseer die siekte wat met elk van die toestande wat hieronder gelys word, verband hou.
3.1 Veroorsaak deur ’n parasiet wat deur muskiete oorgedra word. (1)
3.2 Tweederdes van Europa se bevolking het in die middel-1300’s gesterf. (1)
3.3 ’n Geneesbare siekte wat meer sterftes veroorsaak as enige ander siekte. (1)
3.4 ’n Koors gevolg deur etterende sere op die vel. (1)
3.5 ’n Groep siektes wat deur die MI-virus oorgedra word. (1)
4. Kies watter van die woordgroepe hierdie sin die beste voltooi. Antwoord net met die
letter A, B, C of D.
‘’n Bevolkingspiramide is:’ (2)
A. ’n grafiek wat aandui hoeveel mense in antieke Egipte gewoon het.
B. ’n driehoek van gimnaste wat op mekaar se skouers staan.
C. ’n grafiek wat die ouderdom en geslag van mense in ’n land aandui.
D. ’n piramiedvormige grafiek wat die totale bevolking van ’n land aandui.
B B
C C
A D
D
A
Figuur 3.1: Grafiek 1 Figuur 3.2: Grafiek 2

5. Vind die letter in elk van die twee grafieke hierbo wat die volgende aandui:
5.1 middeljarige mans (1)
5.2 jong seuns (1)
5.3 tienermeisies (1)
5.4 bejaarde vroue (1)
6. Verduidelik hoe Grafiek 1 aandui dat die land die volgende het:
6.1 ’n hoë geboortesyfer (2)
6.2 ’n hoë sterftesyfer (2)

Naam: Datum:
7. Verduidelik hoe Grafiek 2 aandui dat mense in daardie land die volgende het:
7.1 klein gesinne (2)
7.2 gesonde kinders. (2)
8. Identifiseer watter een van die twee lande (Grafiek 1 of Grafiek 2) is ryker en het moontlik beter
onderwys en hospitale. (1)
9. Verduidelik die wyse waarop oorlog die volgende beïnvloed:
9.1 sterftesyfers (1)
9.2 geboortesyfers. (1)
10. Kies die woorde wat hierdie stelling die beste voltooi: Sedert die jaar 1900 het die wêreld se
bevolking (afgeneem/stadig gegroei/vinnig gegroei). (1)
11. Verduidelik hoe die was van jou hande kan help om siektes te beheer. (1)
[Totaal 30 punte]

Naam: Datum:
1. Skryf ’n duidelike definisie vir elk van die volgende terme neer:
1.1 geboortesyfer (3)
1.2 babasterftesyfer (3)
1.3 lewensverwagting (3)
2. Kies die korrekte woord uit die lys hieronder om in elk van die oop spasies in die diagram
in te vul. (4 × 2 = 8)
natuurlike toename, bruto emigrasie, geletterdheidsyfer, sterftes, bruto immigrasie, vrugbaarheidsyfer,
bevolkingsdigtheid, geboortes
_____2.1_____
Natuurlike
_____2.2_____ verandering
Bevolkingsverandering
(toename of afname)
_____2.3_____
Netto migrasie
_____2.4_____
3. Bestudeer die sirkeldiagramme hieronder en beantwoord die vrae wat volg.
Figuur 3.3: Hierdie grafieke toon die wêreldse bevolking in drie verskillende jare.

Naam: Datum:
3.1 Bereken die tydperk wat deur die grafieke in Figuur 3.3 aangedui word, in jare. (1)
3.2 Beskryf kortliks twee belangrike bevolkingsprosesse wat deur hierdie drie
sirkeldiagramme aangedui word. (6)
3.3 Bereken die verwagte persentasie toename in die wêreld se bevolking tussen 2000
en 2050. Gebruik hierdie formule:
Persentasie toename = bevolking in 2050 – bevolking in 2000

x 100
bevolking in 2000
(4)
3.4 Identifiseer die ouderdomsgroep wat die grootste persentasie toename oor die
tydperk toon. (2)
3.5 Kies die byskrif wat die mees geskikte vir die grafiek sal wees. (1)
A. Ons wêreld is besig om te krimp.
B. Ons wêreld verouder.
C. Ons wêreld word jonger.
4. Verduidelik waarom dit waar is dat, om bloot die hoeveelheid voedsel wat geproduseer word,
te vermeerder, nie sal beteken dat niemand weer honger sal wees nie. (4)
5. Besluit of jy dink dat daar wette moet wees om die aantal babas wat ’n gesin mag hê, te
beheer of nie. Beantwoord dan die vrae hieronder.
5.1 Skryf jou mening neer. (1)
5.2 Skryf twee sinne om jou mening te motiveer. (4)
[Totaal 40 punte]

Naam: Datum:
1. Kopieer die tabel hieronder. Klassifiseer die volgende hulpbronne as óf hernubaar óf nie-hernubaar
deur hulle in die korrekte kolom in die tabel te plaas. (10 × ½ = 5)
skape, olie, sonneblomme, lug, diamante, water, hout, goud, grond, vis
Hernubare hulpbronne Nie-hernubare hulpbronne
2. Verwys na die grafiek hieronder om die vrae wat volg, te beantwoord:
Figuur 4.1: Die persentasie spesies wat net in Suid-Afrika aangetref word
2.1 Noem die persentasie ongewerweldes wat net in Suid-Afrika voorkom. (1)
2.2 Gee ‘n definisie vir ‘ongewerweldes’. Gee ’n voorbeeld van ’n ongewerwelde. (2)
2.3 Noem die persentasie plante wat net in Suid-Afrika aangetref word. (1)
2.4 Noem in die vorm van ’n persentasie hoeveel meer varswatervis as seevis daar net
in Suid-Afrika voorkom. (1)
3. Pas die term in Kolom A by sy betekenis in Kolom B. (8)
Kolom A Kolom B
3.1 Bewaar a. Die studie van die verwantskappe tussen alle lewende en nie-
lewende elemente op die aarde.
3.2 Wêrelderfenisgebiede b. Uitkap van woude vir gebruik in landbou, nywerheid, vir
behuising ofom vuur te maak.
3.3 Ekotoerisme c. Om teen verlies, skade of benadeling te beskerm.
3.4 Ekologie d. Gebiede wat pragtige landskappe, ’n verskeidenheid fauna en
flora, en hul eie kultuur het.
3.5 Opvanggebied e. Beskerm en bewaar plekke wat kulturele en natuurlike betekenis
vir mense oor die hele wêreld het.
3.6 Ontbossing f. ’n Vorm van toerisme wat die natuur as belangrikste
aantreklikheid gebruik.
3.7 Uitheemse plante g. Die gebied wat deur ’n rivier gedreineer word.
3.8 Biosfeerreservate h. Spesies van ander lande afkomstig.
4. Skryf ’n paragraaf waarin jy bespreek waarom vleilande belangrik is. (5)

Naam: Datum:
5. Sê ofelk van die volgende stellings Waar of Onwaar is.

5.1 Suid-Afrika is ’n droë land. (1)
5.2 Die mynbedryf is die grootste gebruiker van water in Suid-Afrika. (1)
5.3 Uitheemse plante maak dikwels inheemse plante dood. (1)
5.4 Die doelwit van ‘Werk vir Water’ is om alle uitheemse indringerplante uit te kap. (1)
5.5 Suid-Afrika bewaar meer as 10% van grondbiodiversiteit. (1)
5.6 Die Kaapse Blommeryk is die rykste en mees bedreigde van die wêreld se
ses blommeryke. (1)
6. Verwys na die kaart hieronder. Kies die korrekte naam uit die gegewe lys vir elk van die
grondbewaringsgebiede wat van A tot H genommer is. Skryf langs elke bewaringsgebied wat jy
identifiseer, die provinsie neer waarin dit aangetref word. (8 × 2 = 16)
isiMangaliso Vleilandpark, Madikwe Nasionale Park, Kgalagadi-oorgrenspark, De Hoop Natuurreservaat,
Tsitsikamma Nasionale Park, Nasionale Krugerwildtuin, Kaapse Weskus Biosfeerreservaat,
Richtersveld Kulturele en Botaniese Landskap
Figuur 4.2: Grondbewaringsgebiede in Suid-Afrika

[Totaal 45 punte]

Naam: Datum:
1. Verduidelik kortliks hoe mense se bedrywighede elk van die volgende natuurlike hulpbronne
beskadig of bedreig het:
1.1 lug (2)
1.2 diere (2)
1.3 woude. (2)
2. Verwys na die kaart hieronder wat Suid-Afrika se belangrikste grondbewaringsgebiede aantoon, en
beantwoord dan die vrae wat volg.
2.1 Benoem die wêrelderfenisgebiede wat van A tot D aangedui word. (4)
2.2 Benoem die biosfeerreservate wat van E tot G aangedui word. (3)
2.3 Benoem die Nasionale Parkewat van H tot J aangedui word. (3)
2.4 Benoem die oorgrensbewaringsgebiede wat van K tot M aangedui word. (3)
2.5 Identifiseer die provinsie wat die grootste proporsie van bewaarde grondgebied het. (1)
Figuur 4.3: Grondbewaringsgebiede in Suid-Afrika

3. Skryf ’n paragraaf waarin jy beskryf hoe die ‘Werk vir Water’-program beide die omgewing en die
plaaslike mense bevoordeel. (4)
4. Die Afrika-Ivoorroete is ’n gewilde ekotoerismebestemming.
4.1 Definieer die term ‘ekotoerisme’. (1)
4.2 Identifiseer die provinsie waarin hierdie roete geleë is. (1)
4.3 Maak ’n lys van drie plekke van kulturele waarde langs hierdie roete. (3)
4.4 Maak ’n lys van drie natuurlike besienswaardighede wat langs hierdie roete
aangetref word. (3)

Naam: Datum:
5. Gebruik die sirkeldiagram om die vrae wat volg te beantwoord.

Munisipale/
huishoudelike 17.85%
Besproeiing 60.6%
Veedrinkwater en
natuurbewaring 2.7%
Mynbou 3.3% Kragopwekking 4.3% Industriële 11.3%
Figuur 4.4: Sirkeldiagram wat aktiwiteite van watergebruik in Suid-Afrika toon

5.1 Bereken, as ’n persentasie, hoeveel meer water deur besproeiing as deur mynbou gebruik
word. (1)
5.2 Beskryf drie moontlike wyses waarop boere die hoeveelheid water wat hulle vir besproeiing
gebruik kan verminder. (3)
5.3 Konstrueer, deur van die inligting in die sirkeldiagram gebruik te maak, ’n duidelik
benoemde lyngrafiek om aan te dui hoe Suid-Afrika se water gebruik word. (10 × ½ =5)
6. Skryf ’n paragraaf waarin jy verduidelik hoeveel van Suid-Afrika se riviere baie ongesond is. Skryf
dan ’n tweede paragraaf waarin jy maniere om na die gesondheid van ons riviere om te sien,
bespreek. (8)
7. Beskryf drie maniere waarop jy water by jou skool kan bespaar. (3)
8. Verwys na die grafiek hieronder wat die hoeveelheid verskuilde water aandui wat gebruik word om
’n aantal items te produseer om die vraag wat volg te beantwoord.
Figuur 4.5: Die verskuilde waterinhoud van verskillende produkte

8.1 Resa geniet middagete. Hy gaan ’n sny brood met botter eet, twee snye kaas, ’n appel,
en ’n glas melk drink. Ruth is ook besig met middagete. Sy eet ’n super spesiale
hamburger met twee ekstra snye kaas, ’n eier, en ’n porsie spek. Bereken die totale
hoeveelheid verskuilde water wat vir elk van hierdie etes gebruik is. (8)
[Totaal 60 punte]

Geskiedenis Onderwerp 5: Werksvel A
Naam: Datum:
1. Pas die woorde in Kolom A by hul betekenisse in kolom B. (10)

Kolom A Kolom B
1.1 Verafsku a. Verval
1.2 Oorvloedig b. Aanvaar verskillende menings
1.3 Aanpas c. ’n Groot hoeveelheid
1.4 Disintegreer d. Veranderinge om in ’n sekere situasie beter te werk
1.5 Bewyse e. Eerste mense wat in ’n spesifieke gebied woon
1.6 Bloei f. Haat
1.7 Inheems g. Groei
1.8 Bron h. Oordeel gebaseer op ’n groepmening wat moontlik nie waar is nie
1.9 Stereotipe i. Foto’s en dokumentewat inligting verskaf
1.10 Verdraagsaam j. Bewys dat iets waar is
2. Noem die ligging van die Saharawoestyn. (1)
3. Noem die grootte van die Saharawoestyn. (1)
4. Verbeel jou dat jy ’n handelaar is wat met ’n kameelkaravaan deur die Saharawoestyn reis.
4.1 Noem drie redes waarom jy sal verkies om met ’n kameel te reis. (3)
4.2 Toon drie dinge aan waaroor jy bekommerd sou wees tydens jou reis. (3)
4.3 Noem vier soorte goedere wat jy by Noord-Afrikaanse handelaars kon koop. (4)
4.4 Identifiseer watter van hierdie goedere ook as ’n soort betaalmiddel gebruik is. (1)
4.5 Noem vier soorte goedere wat jy by handelaars suid van die Sahara kon koop. (4)
4.6 Noem watter van hierdie goedere ook as ’n soort betaalmiddel gebruik is. (1)
5. Identifiseer watdit is wat gehelp het met die verspreiding van Islam regdeur Noord-
en Wes-Afrika. (1)
6. Noem die eerste Afrika-land wat onder die invloed van Islam gekom het. (1)
7. Noem wie begin het om die geskiedenis van Wes-Afrika neer te skryf. (1)
8. Noem wanneer die groep in Vraag 7 begin het om die geskiedenis van Wes-Afrika neer te skryf. (1)
9. Behalwe handel, noem twee ander rolle wat Moslems in Wes-Afrika gespeel het. (2)
10. Kyk na die foto in Figuur 5.1 hieronder en beantwoord die vrae wat volg.
Figuur 5.1: ’n Gebou

10.1 Identifiseer die gebou op die foto. (1)
10.2 Noem die stad waarin hierdie gebou aangetref word. (1)
10.3 Beskryf wat uitsonderlik van hierdie gebou is. (1)
11. Identifiseer drie bewyse wat toon dat Timboektoe ’n sentrum van geleerdheid was. (3)
[Totaal 40 punte]

Geskiedenis Onderwerp 5: Werksvel B
Naam: Datum:
1. Sê wanneer die koninkryk van Mali tot stand gekom het. (1)
2. Noem die persoon wat die koninkryk van Mali gestig het. (1)
3. Noem die moderne lande waaruit die antieke koninkryk van Mali saamgestel was. (4)
4. Merk die lande in Vraag 3 op die kaart van die Ryk van Mali hieronder. (4)
5. Noem vier stede in die Ryk van Mali. (4)
6. Merk die vier stede in Vraag 5 op die kaart van die Ryk van Mali hieronder. (4)
7. Noem die rivier wat deur die Ryk van Mali loop. (1)
8. Merk die rivier in Vraag 7 op die kaart van die Ryk van Mali hieronder. (1)
9. Merk die oseaan langs die weskus van Afrika op die kaart van die Ryk van Mali hieronder. (1)
[
B
A
D
Figuur 5.2: Kaart van die antieke koninkryk van Mali

10. Noem die regte naam van Leo Africanus. (1)
11. Noem waar Leo Africanus gebore is. (1)
12. Lees die volgende mededelings oor Leo Africanus. Besluit vir elke mededeling of dit ’n
positiewe of negatiewe effek op sy sienings van Afrika sou hê. Gee redes vir jou antwoorde.
12.1 Leo Africanus was ’n tyd lank ’n slaaf. (2)
12.2 Leo Africanus het ’n kameelkaravaan gebruik om deur die Saharawoestyn te reis. (2)
12.3 Leo Africanus het die grootste gedeelte van sy lewe in Rome gewoon. (2)
12.4 Leo Africanus is deur die Pous van die Katolieke Kerk gestuur om oor Afrika te skryf. (2)
13. Gee ‘n definisie vir die woord ‘stereotipe’ in jou eie woorde. (3)
14. Gee drie voorbeelde van negatiewe stereotipes oor Afrika. (3)
15. Gee drie voorbeelde van hoe jy dink die Timboektoe-manuskripteprojek stereotipes oor
Afrika kan verander. (3)
[Totaal 40 punte]

Naam: Datum:
1. Pas die persoon in Kolom A by die gebeurtenis in Kolom B. Skryf die datum waarop elke
gebeurtenis plaasgevind het, in Kolom C neer. (6)
Kolom A: Persoon Kolom B: Gebeurtenis Kolom C: Datum van gebeurtenis
1.1. Joseph Cinque a. Pottawatomie-
massamoord
1.2 Nat Turner b. Amistad-opstand
1.3 John Brown c. Slawe opstand
2. Verduidelik wat die Ondergrondse Spoorlyn was. (2)
3. Verduidelik waarom geheimhouding in die Ondergrondse Spoorlyn belangrik was. (2)
4. Noem die kodewoord wat deur die Ondergrondse Spoorlyn aan elk van die volgende gegee is:
4.1 Geheime skuilplekke (1)
4.2 Eienaars van geheime skuilplekke (1)
4.3 Mense wat slawe gehelp het om te ontsnap (1)
5. Sê of die volgende stellings Waar of Onwaar is. Skryf stellings wat Onwaar is oor sodat
hulle korrek is.
5.1 Slawe is billike lone vir hulle werk betaal. (1)
5.2 Die Noordelike state het die praktyk van slawerny in die Suide ondersteun. (1)
5.3 Slawerny het nie gehelp om handel tussen Amerika en Brittanje uit te brei nie. (1)
5.4 Lande in Wes-Afrika het verkies om koffie eerder as voedselgewasse te verbou. (1)
5.5 Europese goedere was goedkoper in Afrika nadat slawerny geëindig het. (1)
6. Beskryf ses items wat slawehandelaars gebruik het om vir slawe te verruil. (6)
7. Kopieer en voltooi die tabel hieronder. Vul die korrekte inligting onder elke kolom in.
Tabakplantasies Suikerriet-plantasies Rysplantasies Katoenplantasies
7.1
7.2
7.3
7.4
7.1 Plaas elke stukkie inligting hieronder in die korrekte kolom in die tabel. (4)
7.1.1 Boerderygebiede was moerasagtig en deur siektes geteister.
7.1.2 Daar was in Europa groot aanvraag vir hierdie gewas.
7.1.3 Dit was die eerste plantasiegewas wat in Amerika verbou is.
Figuur 6.1: Plant A 7.1.4 Hierdie gewas word in Mediterreense lande en Brasilië verbou.
7.2 Plaas elke stukkie inligting hieronder in die korrekte kolom in die tabel. (4)
7.2.1 Grootste soort plantasie
7.2.2 Ongeveer 50 slawe per plantasie
Figuur 6.2: Plant B
7.2.3 Ongeveer 30 slawe per plantasie
7.2.4 Ongeveer 20 slawe per plantasie.
7.3 Kies die illustrasie wat die beste by elke kolom pas. (4)
Figuur 6.3: Plant C 7.4 Gee ’n voorbeeld van ’n produk wat uit elk van die grondstowwe gemaak
word wat in Figure 6.1 tot 6.4 getoon word. (4)
[Totaal 40 punte]
Figuur 6.4: Plant D

Naam: Datum:
1. Dui die volgende lande in Wes-Afrika op die kaart in Figuur 6.5 hieronder aan. Jy mag ’n
atlas of aardbol gebruik om jou te help om die lande korrek te identifiseer. (16)
1.1 Benin 1.5 Burkina Faso 1.9 Ivoorkus 1.13 Kaap Verdiese Eilande
1.2 Gambië 1.6 Ghana 1.10 Guinee 1.14 Guinee-Bissau
1.3 Liberië 1.7 Mali 1.11 Mauretanië 1.15 Niger
1.4 Nigerië 1.8 Senegal 1.12 Sierra Leone 1.16 Togo
Figuur 6.5: Lande in Wes-Afrika

2. Voltooi die tabel hieronder om die effekte van die slawehandel op Wes-Afrika aan te dui.
In Kolom A, noem drie effekte op handel. In Kolom B, noem drie effekte op die samelewing. (6)
Kolom A: Effek ophandel Kolom B: Effek op samelewing
2.1 2.4
2.2 2.5
2.3 2.6
3. Kyk na Figuur 6.6 hierlangsaan en beantwoord die vrae wat volg.
3.1 Sê wanneer die transatlantiese slawehandel
begin het. (1)
3.2 Sê wanneer die transatlantiese slawehandel
geëindig het. (1)
3.3 Identifiseer die drie groepe mense in
die afbeelding. (3)
3.4 Beskryf wat in die afbeelding gebeur. (1)
3.5 Verduidelik waarom hierdie gebeurtenis plaasvind. (1) Figuur 6.6: Die slawehandel
3.6 Identifiseer waar hierdie gebeurtenis waarskynlik
sal plaasvind. (1)
3.7 Verduidelik hoe die slawe by hierdie plek
uitgekom het. (1)
3.8 Noem die soorte plantasies waarop die slawe waarskynlik sal werk. (4)
3.9 Beskryf die soort probleme wat die slawe waarskynlik in die gesig staar. (3)
3.10 Verduidelik hoe slawe hul kultuur bewaar het. (2)
[Totaal 40 punte]

Naam: Datum:
1. Rangskik hierdie gebeurtenisse in ’n logiese tydlyn van die eerste tot die laaste. (7)
1.1 ’n Fort is vir beskerming gebou.
1.2 ’n Groot groentetuin is aangeplant.
1.3 Konflik oor grond kom met inheemse mense voor.
1.4 HOIK is in 1602 gestig.
1.5 Jan van Riebeeck vestig hom aan die Kaap.
1.6 Meer setlaars arriveer en benodig grond om te boer.
1.7 Die Hollanders dryf handel met die Khoi-Khoi en die San.
2. Sê waarmee die Khoi-Khoi by Europese matrose gesmous het en wat die Khoi-Khoi in ruil
daarvoor gekry het. (2)
3. Gee twee redes waarom die Khoi-Khoi/Hollandse verhouding vyandig geraak het. (2)
4. Noem vier van die streng reëls wat vir slawe in die Kaap voorgeskryf is. (4)
5. Noem die leiers van die slaweopstand van 1808. (2)
6. Beskryf wat in die 1808-opstand gebeur het en waarom die opstand plaasgevind het. (2)
7. Noem die leier van die 1825-opstand. (1)
8. Beskryf wat in die 1825-opstand gebeur het. (1)
9. Beskryf wat met die slawe gebeur het wat aan die 1825-opstand deelgeneem het. (1)
10. Pas die woorde in Kolom A by hul korrekte betekenisse in Kolom B. (10)
Kolom A Kolom B
10.1 Smous a. Om vry te stel
10.2 Koloniseer b. Skeidslyn of grens
10.3 Afbakening c. Verruil goedere
10.4 Emansipeer d. Ver weg van ander plekke af
10.5 Herders e. Migrerende (rondtrekkende) boere
10.6 Inheems f. Trek van plek tot plek
10.7 Geïsoleer g. Kom natuurlik in ’n gebied voor
10.8 Nomadies h. Mense wat diere soos skape en beeste aanhou
10.9 Nedersetting i. Klein gemeenskap
10.10 Trekboere j. Neem ’n gebied oor om sy natuurlike hulpbronne te gebruik
11. Kyk na die kaart in Figuur 7.1 hieronder en beantwoord die vrae wat volg.
11.1
Sê wanneer die trekboere hulle in die omgewing
van Mosselbaai gevestig het. (1)
11.2 Sê wanneer die trekboere hulle in die omgewing
van Graaff-Reinet gevestig het. (1)
van Zuurveld gevestig het. (1)
van Swellendam gevestig het. (1)
Figuur 7.1: Beweging van die 11.5 Sê wanneer die trekboere hulle in die omgewing van die
trekboere Roggeveldberge gevestig het. (1)
12. Verduidelik waarom die trekboere die Kaap wou verlaat. (1)
13. Noem twee groepe inheemse mense wat hulle gedurende hulle reis teëgekom
en mee gebots het. (2)
[Totaal 40 punte]

Naam: Datum:
1. Kopieer en voltooi die breinkaart hieronder oor slawerny aan die Kaap. (19)
Slawe is uit hierdie lande Die werk van huisslawe het Die werk van plaasslawe het
gebring: ingesluit: ingesluit:
• • •
• • •
• • •
• (4) • (4) • (4)
Ander slawewerk het Slawerny aan

ingesluit: die Kaap Slawerny aan die Kaap het
begin in ––––––––– . (1)
•
•
Emansipasie van slawe het
•
gebeur in ––––––––– . (1)
• (4)
2. Skryf ’n paragraaf oor die Vryburgers. Jou paragrawe moet antwoorde verskaf op die vrae
‘wie’, ‘wat’, ‘waar’, ‘wanneer’ en ’waarom’. (5)
3. Kyk na die skildery van die Genadendal-sendingstasie in Figuur 7.2 hieronder en
beantwoord die vrae wat volg.
3.1 Sê wie Georg Schmidt was. (1)
3.2 Verduidelik waarom hy die land
moes verlaat. (1)
3.3 Beskryf waarom die Nederduits-Gereformeerde
predikante daarteen beswaar gemaak het dat
hy die land moes verlaat. (1)
3.4 Noem hoeveel jare verloop het voordat die
sendingpos heropen is. (1)
3.5 Verduidelik in jou eie woorde wat ’n
‘selfonderhoudende gemeenskap’ is. (2)
3.6 Gee ’n voorbeeld van ’n tuisnywerheid
Figuur 7.2: Die Genadendal Sendingstasie wat vandag steeds aan die gang is. (1)
4. Beantwoord die volgende vrae oor die Grey-versameling.
4.1 Verduidelik wat die Grey-versameling is. (1)
4.2 Noem wanneer die versameling begin is. (1)
4.3 Beskryf die soort inligting wat die versameling bevat. (1)
4.4 Beskryf hoe groot die versameling is. (1)
4.5 Verduidelik waarom die versameling belangrik is. (1)
4.6 Identifiseer waar die versameling gehou word. (1)
4.7 Noem die persoon wat in beheer van die versameling was. (1)
4.8 Noem die persoon wat oorgeneem het toe die persoon wat in vraag 4.7 genoem is,
gesterf het. (1)
4.9 Verduidelik waarom hierdie persoon minder betaal is. (1)
[Totaal 40 punte]

Naam: Datum:
1. Beskryf die verskil tussen ’n voorpos en ’n grens. (2)

2. Verduidelik wat in 1806 gebeur het. (1)
3. Verduidelik waarom die gebeurtenis in Vraag 2 plaasgevind het. (2)
4. Vul die korrekte ontbrekende woorde in.
Die Xhosas het ___4.1___ verbou en met ___4.2___ geteel. Die Xhosas het nie
__4.3__ besit nie. Almal het weiding gedeel; dit is__4.4__ weiding genoem. __4.5__ was
die belangrikste besittings vir die Xhosas, omdat hulle __4.6__ en __4.7__ aan hulle
verskaf het. (7)
5. Geedrie redes wat die trekboere vir die Groot Trek gegee het. (3)
6. Noem wanneer die Groot Trek begin en geëindig het. (2)
7. Beskryf die vorm van vervoer wat die trekboere gebruik het. (1)
8. Verduidelik wat aan die trekboere ’n voordeel gegee het in hulle gevegte met die
inheemse mense. (2)
9. Verduidelik wie die Griekwas was. (1)
10. Identifiseer wat die Griekwas met die trekboere gemeen gehad het. (1)
11. Noem ’n beroemde leier van die Griekwas. (1)
12. Noem hoeveel mense aan die Lang Mars van die Griekwas deelgeneem het. (1)
13. Verduidelik waarheen die Griekwas hulle Lang Mars gehou het. (1)
14. Sê of die Tswanas jagters of versamelaars was. (1)
15. Beskryf die soorte gewasse wat die Tswanas verbou het. (3)
16. Noem een van die grootste stede in suidelike Afrika op hierdie tydstip. (1)
17. Pas die woorde in Kolom A by hulle korrekte betekenisse in Kolom B. (10)
Kolom A Kolom B
17.1 Afgee a. Val onverwags aan om te steel
17.2 Kommunaal b. Dapper
17.3 Koninkryk c. Beeste, bokke en skape
17.4 Galant d. Hoofman of koning
17.5 Guerrilla e. Kompeteerder
17.6 Kigosi f. Omheinde grond of hutte
17.7 Kraal g. Gevegstyl met onverwagte aanvalle in klein groepies
17.8 Lewende hawe (vee) h. Gee weg sonder ’n geveg
17.9 Strooptog i. Groep lande (ryksgebied) wat deur die regering van
’n ander land beheer word
17.10 Mededinger j. Gedeelde
[Totaal 40 punte]

Naam: Datum:
1. Verduidelik waarom die Britse besetting van die Kaap anders as dié van die Hollanders was. (1)
2. Verduidelik in jou eie woorde wat ’n ryk is. (1)
3. Die lande wat hieronder gelys is, het almal deel van die Britse Ryk gevorm. Kopieer die kaart van
Afrika in Figuur 8.1. Vind die ligging van elke land op die kaart, en skakeer en
merk dit.Gebruik ’n atlas om jou te help om die korrekte plek te vind. (30)
Figuur 8.1: Kaart van Afrika

3.1 Botswana 3.5 Lesotho 3.9 Somalië 3.13 Uganda
3.2 Egipte 3.6 Malawi 3.10 Suid-Afrika 3.14 Zambië
3.3 Ghana 3.7 Namibië 3.11 Swaziland 3.15 Zimbabwe
3.4 Kenia 3.8 Nigerië 3.12 Tanzanië
4. Identifiseer waar die Britse hoofkwartier op die oostelike voorpos geleë was. (1)
5. Noem wanneer die plek wat in Vraag 4 genoem word, tot stand gekom het. (1)
6. Noem hoeveel soldate teen 1846 in die plek wat in Vraag 4 genoem word, gewoon het. (1)
7. Noem die aantal mense in die plaaslike vrywilligerstroepemag. (1)
8. Beskryf die bepalings van die ooreenkoms wat Andries Stockenström tussen die Britte en
die Xhosas onderhandel het. (4)
[Totaal 40 punte]

Werksvel Antwoorde

1. 1.1 DW 46 (1)
1.2 DV 45 (2)
1.3 DV 47 (1)
1.4 DV 47 (1)
2. 2.1 Noordwes en suidoos (1)
2.2 Noordwes en suidoos (1)
2.3 Noordwes, suidoos en suid (1)
3. Noord (1)
4. 4.1 6 cm (2)
4.2 1.2 km (Aanvaar antwoorde tussen 1.1 km en 1.3 km) (2)
4.3 7 cm (2)
4.4 1.58 km (Aanvaar antwoorde tussen 1.57 km en 1.59 km) (2)
5. Roete 1: Ry verder na die kruising van Dickens-en Angelstrate. Draai regs in Angelstraat
en ry tot by Woodlandsstraat, draai links in Woodlandsstraat en
dadelik regs in Bayswaterstraat. Ry tot verby die draai in Bayswaterstraat en draai links
in Dowlandstraat tot waar my motor geparkeer is. (5)
OF
Roete 2: Maak ’n U-draai in Dickensstraat en ry tot by die T-aansluiting met Sarina
Hoofweg.
Draai links en ry tot by Bayswaterstraat. Die eerste draai na regs sal jou in
Dowlandstraat bring waar jy die geparkeerde motor sal aantref. (5)
6. Leerders vul die opskrifte van die indeks in die eerste ry van die tabel in. (4 × 1 = 4)
Straatnaam Naam van voorstad Bladsy (bl. gids) Ruit
7. Leerders vul die indeks onder die korrekte opskrifte in die tabel in. (4 × 1 = 4)
Straatnaam Naam van voorstad Bladsy (bl. gids) Ruit
Weymouthlaan Westridge 65 DR 51
8. Leerders voltooi die tabel. (4 × 1 = 4)
Kaartkonvensies Voorbeeld/Simbool
Kaarttitel 3319 Ceres
Lynskaal
0 2 4 6 8 10
Kaartsimbool: spoorlyn
Belangrikste hoofpunt
9. 9.1 Regterskouer (1)

9.2 Linkerskouer (1)
10. 10.1 Afrika (1)
10.2 Asië (1)
10.3 Asië (1)
10.4 Suid-Amerika (1)

Werksvel Antwoorde
11. 11.1 Frankryk (1)

11.2 VSA (1)
11.3 Engeland (1)
11.4 Australië (1)
12. 12.1 Tokio in Japan (1)
12.2 Antananarivo in Madagaskar (1)
12.3 Addis Abeba in Ethiopië (1)
12.4 Madrid in Spanje (1)
13. Breedtelyn, daarna lengtelyn (3)
[Totaal 50 punte]

1. 1.1 Waar (2)
1.2 Onwaar: ’n Ruitverwysing word gevorm deur die gebruik van ’n letter op
die vertikale rand wat in ooreenstemming is met ’n nommer op die
horisontale rand. (2)
1.3 Waar (2)
1.4 Onwaar: ’n Breedtelyn loop van oos na wes op ’n kaart. (2)
2. 2.3 Straatnaam, voorstad, bladsynommer, ruit (blokkie) (2)
3. 3.1 ’n Kaarttitel gee aan jou die naam van die plek/gebied wat gekarteer is. (2)
3.2 ’n Kaartskaal toon aan jou hoeveel kere die werklike gebied/afstand op
die kaart kleiner gemaak is. (2)
3.3 Konvensionele simbole is simbole wat algemeen op alle kaarte gebruik word. (2)
3.4 Kardinale punte is die hoofpunte op ’n kompas wat gebruik word om
rigting aan te dui. (2)
4. 4.1 Noordoos/NO (1)
4.2 Suidwes/SW (1)
4.3 Noordwes/NW (1)
4.4 Suidoos/SO (1)
5. 5.1 1.6 km (Aanvaar afstande tussen 1.5 km en 1.7 km) (2)
5.2 1 km (Aanvaar afstande tussen 900 m en 1.1 km) (2)
5.3 1.1 km (Aanvaar afstande tussen 950 m en 1.05 km) (2)
5.4 3.7 km (Aanvaar afstande tussen 3.6 km en 3.8 km) (2)
6. EB 86 (2)
7. 7.1 Groenland: 60° N, 20° O (2)
7.2 Alaska: 140° N, 160° N (2)
7.3 VSA: 60° N, 120° N (2)
7.4 Finland: 20° O, 40° O (2)
8. 8.1 Guyana, Brasilië, Bolivië, Paraguay, Argentinië (enige twee) (2)
8.2 Rusland, Mongolië, China, Thailand, Maleisië, Kuala Lumpur (2)
9. 9.1 Noorweë (2)
9.2 Chile (2)
9.3 Chile (2)
[Totaal 50 punte]

Werksvel Antwoorde

1. Voltooide blokkiesraaisel:
Dwars Af
1
M
2 3 4
A A O L
5 6 5. konveksie 1. mantel
K O N V E K S I E M A G M A
T W W 6. magma 2. as
E 7 8 9
V S E I S M O G R A A F
10
8. seismograaf 3. oewerwal
L E R I K
R W C
12. tsoenami 4. lawa
O
12
T S O
13
E N A M I H R 14. tropiese 5. krater
14 11
K R L T R O P I E S E 15. kern 7. verskuiwing
U O E Y
I S
15
K E R N P L A A T 16 episentrum 9. Richter
W
16
I 17. geoloog 10. kors
I E P I S E N T R U M
19
V U L K A A N
18. plaat 11. pyp
17
G E O L O O G 19. vulkaan 13. erosie
[Totaal 20 punte]

1. Leerders moet die inligting hieronder by hulle breinkaarte insluit. Let wel: Gee
krediet vir enige geografies tersaaklike en korrekte punt. Jou leerders mag
addisionele inligting en feite gebruik.
Oorsaak van aardbewing/tsoenami: Japan lê op die
rand van die Pasifiese-Vuurkring waar 90% van alle
Plek van aardbewing/ aardbewings voorkom. Japan lê op ’n plaatrand waar
tsoenami: In die Stille twee plate by mekaar kom. Die Pasifiese en Filippyn se
Oseaan, 130 km weg van die plate beweeg onder die Eurasie se plaat by ’n
ooskus van Japan (Honshu); onderduikingsone (Japanse diepseetrog). Hierdie
24 km onder die aardkors; beweging langs die verskuiwing skep wrywing en
Sendai naaste stad; 360 km spanning wat vrygestel word, en kragtige aardbewings
vanaf Tokio. (4) aan die gang sit. Die aardbewing onder die see
veroorsaak ’n tsoenami. (4)
Aardbewing
en tsunami:
Japan, 2011
Impak van ramp op mense: 16 000 dood, 6 000

beseer, 4 000 vermis, 350 000 haweloos, mense het
Impak op infrastruktuur: Die trauma, finansiële verliese en verlies aan persoonlike
volgende is beskadig en/of besittings beleef; nedersettings en geboue is verwoes;
vernietig: paaie, snelweë, werk beïnvloed; landbougrond oorstroom;
spoorlyne, brûe, hawens, voedseltekorte; skade aan infrastruktuur sou alledaagse
damme, lughawens, elektrisiteit-/ lewens beïnvloed; noodtoestand afgekondig; brande;
water-/ telefoonverbindings, ekonomie negatief beïnvloed; gesondheidsrisiko
kernkragsentrale (6) weens bestralingslekkasies. (6)
[Totaal 20 punte]

Werksvel Antwoorde

1. 1.1 geboortesyfer (1)
1.2 sterftesyfer (1)
2. 2.1 geboortes; immigrasie (2)
2.2 sterftes; emigrasie (2)
3. 3.1 malaria (1)
3.2 Die Swart Dood (builepes) (1)
3.3 longontsteking (1)
3.4 pokke (1)
3.5 VIGS (1)
4. C. (2)
5. 5.1 C (1)
5.2 A (1)
5.3 D (1)
5.4 B (1)
6. 6.1 Daar is baie kinders (die grafiekstawe vir laagste ouderdomme is lank). (2)
6.2 Die grafiekstawe is veel korter vir elke opvolgende ouderdomsgroep. (2)
7. 7.1 Net ’n klein persentasie van die mense is kinders. (2)
7.2 Die grafiekstawe vir kinders is ongeveer dieselfde lengte, wat toon dat
baie min kinders sterf. (2)
8. Die land in Grafiek 2. (1)
9. 9.1 Die sterftesyfer neem toe omdat mense doodgaan./Daar is tekorte aan
voedsel en medisyne. (Enige een) (1)
9.2 Die geboortesyfer daal omdat gesinne opbreek. / Vaders is weg om in
die oorlog te gaan veg. / Die toekoms is onseker. (Enige een) (1)
10. het vinnig toegeneem (1)
11. Die was van hande verminder kieme (bakterieë, fungi, virusse) wat siekte
kan veroorsaak. (1)
[Totaal 30 punte]

Werksvel Antwoorde

1. 1.1 ‘Geboortesyfer’ is die aantal (lewende) geboortes per duisend mense
in ’n jaar. (3)
1.2 ‘Babasterftesyfer’ is die aantal sterftes van kinders jonger as 12 maandeper
1 000 lewende geboortes. (3)
1.3 ‘Lewensverwagting’ is die gemiddelde aantal jare wat ’n persoon kan
verwag om te lewe. (3)
2. 2.1 Geboortes (2)
2.2 Sterftes (Let daarop dat antwoorde op 2.1 en 2.2 onderling veranderlik is.) (2)
2.3 Bruto immigrasie (2)
2.4 Bruto emigrasie (Let daarop dat antwoorde op 2.3 en 2.4 onderling
veranderlik is.) (2)
3. 3.1 100 jaar (1)
3.2 Die wêreld se totale bevolking het toegeneem. Ouderdomsgroepe het met
verskillende syfers toegeneem. (6)
3.3 Die berekening hoef nie so volledig te wees soos hieronder uiteengesit nie. (4)
Persentasie toename = bevolking in 2050 – bevolking in 2000
x 100
bevolking in 2000
= 9 biljoen – 6 biljoen
x 100
6 biljoen
= 3 biljoen
x 100
6 biljoen
1
= x 100
2
= 50%
3.4 Die 65+ ouderdomsgroep (2)

3.5 B. Ons wêreld is besig om te verouder. (1)
4. Die voedsel wat geproduseer word, is (en sal voortgaan om so te wees) te duur
vir arm mense om te bekostig. (4)
5. 5.1 Enige van die menings verdien ’n punt indien dit duidelik uitgedruk is. (1)
5.2 Wye reeks moontlike antwoorde, byvoorbeeld: (4)
• Ter ondersteuning van wette om gesinsgrootte te beheer: Baie lande
is nie in staat om voedsel te bekostig nie; ontoereikende dienste
(gesondheid, onderwys); sommige lande wat meestal net oorleef gaan
gebuk onder hongersnood wanneer daar droogte is. (Enige twee)
• Gekant teen wette om gesinsgrootte te beheer: Dit neem vryheid van keuse
weg; dit ignoreer individuele vermoëns om twee of meer kinders te
bekostig (en hullevoedsel en onderwys); baie groot lande (insluitend dele
van China) het oor die afgelope 30 jaar ’n afname in geboortesyfers beleef
sonder sulke wette; toepassing van sulke wette het wrede strafmaatreëls
gebruik. (Enige twee)
[Totaal 40 punte]

Werksvel Antwoorde

1. (10 × ½ = 5)
Hernubare hulpbronne Nie-hernubare hulpbronne
Skape Olie
Sonneblomme Diamante
Lug Goud
Water Grond
Hout
Vis
2. 2.1 70% (1)
2.2 Ongewerweldes is diere met geen ruggraat nie, soos wurms. (2)
2.3 65% (1)
2.4 50 – 12 = 38% (aanvaar 2% variasie na enige kant, 48% tot 52%) (1)
3.1 c.
3.2 e.
3.3 f.
3.4 a.
3.5 g.
3.6 b.
3.7 h.
3.8 d.
4. Leerders moet ten minste vyf punte in hul paragrawe insluit. (5)
Vleilande is belangrik omdat hulle:
• dien as sponse deur oortollige water te absorbeer en oorstroming te voorkom
• help om riviervloei konstant te hou
• verskaf habitats vir ’n verskeidenheid plant-en dierspesies
• verskaf habitats vir vis en watervoëls
• help om slik te absorbeer en reinig water van besoedelende stowwe
• verskaf hulpbronne soos drinkwater, riete vir weefwerk en medisinale plante.
5. 5.1 Waar (1)
5.2 Onwaar (1)
5.3 Waar (1)
5.4 Waar (1)
5.5 Onwaar (1)
5.6 Waar (1)
6. A– Kgalagadi-oorgrenspark, Noord-Kaap
B– Nasionale Krugerwildtuin, Mpumalanga/Limpopo
C– isiMangaliso Vleilandpark, KwaZulu-Natal
D– Tsitsikamma Nasionale Park, Oos-Kaap
E– Kaapse Weskus Biosfeerreservaat, Wes-Kaap
F– Madikwe Nasionale Park, Noordwes
G– De Hoop Natuurreservaat, Wes-Kaap
H– Richtersveld Kulturele en Botaniese Landskap (8 x 2 = 16)
[Totaal 45 punte]

Werksvel Antwoorde

1. 1.1 Motors en fabrieke stel giftige chemikalieë vry wat die lug besoedel. (2)
1.2 Oopkap van grond vir boerdery en bouery vernietig die plante en diere wat in
daardie gebiede woon. Die jag van wilde diere vir plesier of handeldrywing het
daartoe gelei dat baie diere bedreig geraak het. (2)
1.3 Ontbossing verminder die hoeveelheid suurstof in die lug en voorkom dat
skadelike koolstofdioksied verwyder word. Die meeste ontboste grond word
vir landbou gebruik, en sommige grondgebiede het semi-woestyne of woestyne geword. (2)
2. 2.1 A – Robbeneiland
B – Mapungubwe Erfenisgebied
C – isiMangaliso Vleilandpark
D - Richtersveld Kulturele en Botaniese Landskap (4)
2.2 E – Kaapse Weskus Biosfeerreservaat
F – Vhembe
G – Kogelberg (3)
2.3 H – Karoo Nasionale Park
I – Madikwe Nasionale Park
J – Tsitsikamma Nasionale Park (3)
2.4 K – Kgalagadi
L – Ai-Ais
M – Lubombo (3)
2.5 Limpopo (1)
3. Leerders moet ten minste vier punte in hul antwoorde insluit. Voorbeelde van
antwoorde word hieronder gegee. (4)
Werk-vir-Water se doelwit is om uitheemse indringerplante uit te roei terwyl sosiale
dienste en landelike werkverskaffing voorsien word. Die verwydering van uitheemse
indringerplante maak waterhulpbronne skoon vir beide menslike behoeftes en die
omgewing. Hierdie program werk met plaaslike gemeenskappe deur werk te verskaf, en
ook met Regeringsdepartemente en privaatmaatskappye. Sedert 1995 het die program
meer as een miljoen hektaar met uitheemse indringerplante daarop skoongemaak, en het
werk en opleiding aan ongeveer 20 000 mense verskaf. WvW het op die oomblik meer as
300 projekte regdeur Suid-Afrika aan die gang.
Die WvW-program is in 1996 in Tsitsikamma in die Oos-Kaapvan stapel gestuur. Die
skoonmaakwerk is meestal in die Tsitsikamma Nasionale Park, en werkers kom uit
plaaslike gemeenskappe. Hierdie gemeenskappe is van die armste in die streek en werk is
skaars. Die projek verskaf ook gesondheidsopvoeding en -opleiding vir MIV- en VIGS-
opvoedkundiges. Kindersorgsentrums is ook beskikbaar, met die gevolg dat meer vroue
in staat is om te werk. Die projek bevoordeel die omgewing en die plaaslike mense.
4. 4.1 ‘Ekotoerisme’ is ’n vorm van toerisme wat die natuur as sy belangrikste
aantreklikheid gebruik. (1)
4.2 Limpopo (1)
4.3 Voorbeelde van San-rotskuns; Die koninklike kraal van die Reënkoningin Modjadji;
argeologiese terreine soos Thulamela in die Nasionale Krugerwildtuin, Mapungubwe
in die noorde van die provinsie en Makapansgatgrotte noord van Mokopane; die
teeplantasies; vyf kulturele kampe geleë in dorpies langs die roete. (Enige drie) (3)

Werksvel Antwoorde
4.4 Makapansgatgrotte noord van Mokopane; Fundudzi-meer; die Heilige Woud; die
Tshatshingo-kolkgate; die Thathe-Vondodam. (Enige drie) (3)
5. 5.1 57.3% (1)
5.2 (Voorgestelde antwoorde – enige drie): Baie water word vermors omdat
dit nie die wortels van die plante bereik waar dit benodig word nie. Hierdie
vermorsing word veroorsaak deur die tipe sprinkelaars wat dikwels gebruik
word, en omdat baie van die water verdamp. As boere drupbesproeiing
gebruik en besproei wanneer verdamping die laagste is (in die aande of
vroeg soggens), kan hulle baie water bespaar. Boere moet ook onderrig
ontvang oor die beste gewasse wat hulle kan verbou. Sommige gewasse het
minder water as ander nodig. Insekdoders en bemestingstowwe kan die
grondwater besoedel. Boere moet opgelei word oor hoe om hierdie insekdoders
en bemestingstowwe behoorlik te gebruik sodat die effek daarvan op die
water so min as moontlik is. (3)
5.3. Gee 5 punte vir die grafiek, en 5 punte vir die byskrifte en opskrif. (10 × ½ = 5)
6. Leerders moet ten minste vier punte in elke paragraaf stel. (8)
Die gebied wat deur ’n rivier gedreineer word, is sy opvanggebied. Ons almal woon in
opvanggebiede, daarom kan enige rommel of besoedeling wat ons veroorsaak in ons
plaaslike riviere beland en hul gesondheid beskadig. Soos die water na die rivier toe
vloei, neem dit enige rommel of besoedeling saam. Soos riviere na die see toe vloei,
beland afval, besoedelde water, gifstowwe vanaf nywerhede en rioolvuil daarin. Hierdie
probleem is erger in stedelike gebiede weens die nywerhede en groot getalle mense wat
daar woon. Ons moet daarom versigtig wees om nie die grond te besoedel waarop ons
woon nie, omdat dit ons watervoorsiening kan affekteer en dit ongesond kan maak.
In baie opvanggebiede het uitheemse plante die inheemse plantegroei vervang.
Hierdie plante gebruik baie water uit die riviere en maak dikwels die plaaslike plante
dood, wat gronderosie veroorsaak. Programme soos Werk vir Water en Werk vir
Vleilande, help om ons riviere skoon en gesond te hou. Ons moet ons riviere beskerm
en bewaar, omdat hulle ons belangrikste bron van water is.
Jy kan die gesondheid van Suid-Afrika se riviere en opvanggebiede oppas as jy:
• nie rommel strooi nie
• nie afval in riviere gooi nie

Werksvel Antwoorde
• riviere nie as ’n toilet gebruik nie

• indringerplante verwyder
• inheemse plante plant
• help om riviere in jou omgewing skoon te maak.
7. Voorgestelde antwoorde (aanvaar enige ander tersaaklike voorstel): Meld enige
lekkende krane aan; moet nie krane oop los nie; maak die skoolterrein snags nat
wanneer verdamping die laagste is; plant net inheemse plante. (Enige drie) (3)
8. 8.1 Resa se middagete: 40 + 52 + (330 ÷ 2) + 250 + 35 = 492 liter verskuilde
water is gebruik. (4)
Ruth se middagete: 2400 + (330 ÷ 2) + 600 + 167 + 190 = 3472 liter water is gebruik (4)
[Totaal 60 punte]

1.1 f. 1.2 c. 1.3 d. 1.4 a. 1.5 j.
1.6 g. 1.7 e. 1.8 i. 1.9 h. 1.10 b.
2. Die Saharawoestyn strek oor die grootste deel van Noord-Afrika. (1)
3. Die Saharawoestyn is byna so groot soos Europa of die Verenigde State. (1)
4. 4.1 Is goed aangepas by woestyntoestande; kandieselfde vrag as osse dra,
maar oor ’n baie langer afstand; kan op sagte sand loop; het min water
nodig; kan uiterste hitte en koue goed verduur. (Enige drie) (3)
4.2 Sandstorms; hitte; gebrek aan voedsel en water; verdwaal; aanvalle deur
diewe. (Enige drie) (3)
4.3 Sout; materiaal; perde; dadels; speserye; kamele (Enige vier) (4)
4.4 Sout (1)
4.5 Goud; neute; timmerhout; ivoor; volstruisvere; pouvere (Enige vier) (4)
4.6 Goud (1)
5. Die Trans-Sahara handel (1)
6. Egipte (1)
7. Moslem geleerdes (1)
8. Om en by die agtste eeu (1)
9. Moslem geleerdes het raadgewers vir plaaslike konings geword, het ’n
belangrike rol in regeringsake gespeel, en het die geskiedenis van
Wes-Afrika neergeskryf. (Enige twee) (2)
10. 10.1 Die Groot Moskee van Djenne (1)
10.2 Djenne in Mali (1)
10.3 Hierdie moskee is een van die voortreflikste voorbeelde van kleigebaseerde
argitektuur in die wêreld, en dit is ’n wêrelderfenisgebied. (1)
11. Antwoorde kan die volgende insluit: 25 000 studente het in die stad tuisgegaan;
180 skole; drie universiteite; baie biblioteke en moskees; boeke was ’n belangrike
besigheid (leerders mag die skryf en kopieer van boeke, maak van ink en papier,
en illustrasie en bind van boeke noem). (Enige drie) (3)
[Totaal 40 punte]

Werksvel Antwoorde

1. 1235 (1)
2. Sundiata Keita (1)
3. Moderne Mali, Senegal, Guinee, Mauritanië (4)
4. Kontroleer dat leerders die lande korrek op die kaart gemerk het. (4)
5. Kumbi Saleh; Timboektoe; Gao; Djenne (4)
6. Kontroleer dat leerders die plekke van die stede korrek op die kaart gemerk het. (4)
7. Nigerrivier (1)
8. Kontroleer dat leerders die rivier korrek op die kaart gemerk het. (1)
9. Kyk dat leerders die oseaan korrek op die kaart aangedui het. (1)
Figuur 5.1: Kaart van die antieke koninkryk van Mali

10. Al Hassan Ibn Muhammad Al Wazzan (1)
11. Spanje (1)
12. Mededelings oor Leo Africanus: Leerders se antwoorde kan wissel. Aanvaar enige
geldige antwoord.
12.1 Negatief of positief. Hy sou verstaan hoe moeilik die lewe vir ’n slaaf
kon wees, of hy sou simpatiek teenoor slawe wees. (2)
12.2 Positief. Hy sou die struikelblokke van ’n reis met ’n kameelkaravaan
verstaan. (2)
12.3 Negatief. Hy sou moontlik nie verstaan hoe mense in Afrika geleef en
opgetree het nie omdat die lewe in Europa anders was. (2)
12.4 Negatief. Hy sou moontlik nie die lewenswyse of die oortuigings van
Moslems verstaan nie. (2)
13. Leerders kan ’n variasie van die volgende gee: ‘om te oordeel dat iemand of iets
op ’n sekere manier is net omdat baie ander mense dit glo, selfs al mag hulle
verkeerd wees.’ (3)
14. Leerders se reaksies kan wissel. Aanvaar enige redelike antwoord. (3)
15. Die Timboektoe-manuskripteprojek verryk ons begrip van Afrika-geskiedenis. Dit
verskaf bevestiging daarvan dat die gebied ’n belangrike sentrum van geleerdheid
was. Dit toon dat mense van Afrika reeds honderde jare gelede oor idees en
uitvindings geskryf het. (Aanvaar enige redelike antwoord.) (3)
[Totaal 40 punte]

Werksvel Antwoorde

1. Leerders voltooi die tabel. (6)
Kolom A: Persoon Kolom B: Gebeurtenis Kolom C: Datum van
Gebeurtenis
1.1 Joseph Cinque b. Amistad-opstand 1839
1.2 Nat Turner c. Slaweopstand 1831
1.3 John Brown a. Pottawatomie-massamoord 1856
2. Die Ondergrondse Spoorlyn was ’n stelsel van geheime roetes en geheime

skuilings wat slawe gebruik het om uit die Suide na die Noorde te ontsnap. (2)
3. As slawe gevang is, sou hulle swaar gestraf word en die mense wat hulle gehelp
het sou ook gestraf word. Slawe kon aan hulle eienaars terugbesorg word. (2)
4. 4.1 Stasies of depots (1)
4.2 Stasiemeesters (1)
4.3 Kondukteurs (1)
5. Al die stellings is Onwaar.
5.1 Slawe is niebillike lone vir hulle werk betaal nie. (1)
5.2 Die Noordelike state het nie die gebruik van slawerny in die Suide
gesteun nie. (1)
5.3 Slawerny het gehelp om handel tussen Amerika en Brittanje te laat toeneem. (1)
5.4 Lande in Wes-Afrika is gedwing om koffie eerder as voedselgewasse
te verbou. (1)
5.5 Europese goedere was duurder in Afrika nadat slawerny beëindig is. (1)
6. Yster en koperstawe; brons potte en ketels; kauriskulpe; ou gewere; buskruit;
kleedstof; alkohol. (Enige ses) (6)
Tabakplantasies Suikerriet- Rysplantasies Katoenplantasies
plantasies
7.1 Dit was die eerste Hierdie gewas word Landbougebiede Daar was groot
plantasiegewas wat in Mediterreense was moerasagtig aanvraag vir
in Amerika verbou lande en Brasilië en deur siektes hierdie gewas in
is verbou geteister Europa
7.2 Ongeveer 20 slawe Ongeveer 50 slawe Ongeveer 30 slawe Grootste tipe
per plantasie per plantasie per plantasie plantasie
7.3 Figuur 6.3 – Figuur 6.4 – Figuur 6.1 – Figuur 6.2 –
Plant C Plant D Plant A Plant B
7.4 Sigarette Enige toepaslike Enige toepaslike Kleding
voedsel voedsel
[Totaal 40 punte]

Werksvel Antwoorde

1. Kontroleer dat leerders die lande korrek op die kaart van Wes-Afrika gemerk het. (16)
Figuur 6.1: Kaart van Wes-Afrika

2. Aanvaar alle redelike antwoorde. Voorbeelde van antwoorde kan die volgende insluit: (6)
Kolom A: Effek op handel Kolom B: Impak op samelewing
(Enige drie) (Enige drie)
Gekoloniseerde lande is gedwing om Bevolking in sekere gebiede grootliks
kontantgewasse eerder as voedsel verminder
te verbou Oorbevolking in gebiede omdat mense
Afrika-koninkryke het afhanklik geraak van gevangeneming probeer vermy het
handel met Europa Verswakte lande nie in staat om kolonisasie te
Handel het net ’n paar mense ryk gemaak weerstaan nie
(meerderheid het nie gebaat nie) Toenemende oorloë tussen mense van Afrika
Nadat slawerny beëindig is, kon mense Sterkste en gesondste werkers is gevange
van Afrika nie goedere uit Europa geneem
bekostig nie
Families is van mekaar geskei
Tradisionele wyses van gewasverbouing
en handel het verswak Gedeeltes van kultuur en taal kon verlore
gaan
3. 3.1 1619 (1)
3.2 1865 (1)
3.3 Slawe uit Wes-Afrika, Amerikaanse slawe-eienaars, die slawehandelaar/afslaer. (3)
3.4 Slawe word aan plantasie-eienaars verkoop. (1)
3.5 Plantasie-eienaars benodig gratis arbeid om op hulle plantasies te werk. (1)
3.6 Naby die kus in die suidelike state van Amerika (of ’n variasie op hierdie
antwoord). (1)
3.7 Op slaweskepe vanaf Wes-Afrika. (1)
3.8 Tabak-, suikerriet-, rys- of katoenplantasies. (4)
3.9 Oorwerk; wrede behandeling deur hulle eienaars; min kos en skuiling;
skeiding van hulle families; geen lone. (3)
3.10 Deur liedjies en stories. (2)
[Totaal 40 punte]

Werksvel Antwoorde

1. Leerders voltooi die tydlyn. (7)
1.4 HOIK in 1602 gestig.
1.5 Jan van Riebeeck vestig hom aan die Kaap.
1.1 ’n Fort is vir beskerming gebou.
1.2 ’n Groot groentetuin is aangeplant.
1.7 Die Hollanders dryf handel met die Khoi-Khoi en die San.
1.6 Meer setlaars arriveer en benodig grond om te boer.
1.3 Konflik met inheemse mense oor grondgebied.
2. Die Khoi-Khoi het met beeste en skape gesmous, en koper in ruil daarvoor gekry. (w)
3. Die Hollanders het begin om die Khoi-Khoi se diere met geweld af te neem, die
Khoi-Khoi het gevoel hulle word sleg behandel, en hulle is van hul grond af
verdryf. (Enige twee) (2)
4. Leerders se antwoorde kan insluit dat: slawe moes teen tienuur saans binnenshuis
wees; slawe is nie toegelaat om op perde of waens in die strate te ry nie; slawe is nie
toegelaat om gedurende dienste buite kerkgeboue bymekaar te kom nie; slawe is nie
toegelaat om op straat met ander slawe te gesels nie; slawe is nie toegelaat om te
trou nie; slawe is nie toegelaat om te vlug nie. (Enige vier) (4)
5. Louis van Mauritius en Abraham van der Caab. (2)
6. 300 plaasslawe het na Kaapstad opgeruk m hulle vryheid te eis. (1)
7. Galant van der Caab. (1)
8. ’n Boer en ’n paar van sy gesinslede is doodgemaak. (1)
9. Hulle is ter dood veroordeel. (1)
Kolom A Kolom B
10.1 Smous c. Verruil goedere
10.2 Koloniseer j. Neem ’n gebied oor om sy natuurlike hulpbronne te gebruik
10.3 Afbakening b. Skeidslyn ofgrens
10.4 Emansipeer a. Om vry te stel
10.5 Herders h. Mense wat diere soos skape en beeste aanhou
10.6 Inheems g. Kom natuurlik in ’n gebied voor
10.7 Geïsoleer d. Ver weg van ander plekke
10.8 Nomadies f. Trek van plek tot plek
10.9 Nedersetting i. Klein gemeenskappie
10.10 Trekboere e. Migrerende (rondtrekkende) boere
11. 11.1 1730 (1) 11.3 1765 (1) 11.5 1760 (1)
11.2 1768 (1) 11.4 1720 (1)
12. Hulle wou nuwe weidingsgrond hê, en vryheid en onafhanklikheid. (Enige een) (1)
13. Khoi-Khoi en amaXhosa (2)
[Totaal 40 punte]

Werksvel Antwoorde

1. Leerders kopieer en voltooi die breinkaart. (19)
Slawe is uit hierdie lande Die werk van plaaswerkers het ingesluit:
Die werk van huisslawe het
gebring: (Enige vyf) (Enige vier)
ingesluit: (Enige vier)
• Angola • tuinwerk
• kosmakery
• Indië • skoffelwerk
• naaldwerk
• Oos-Indië Please supply
• natmaakAfrikaans
van planteartwork
• water gaan haal
• Mosambiek • oppas van lewende hawe (veewagters)
• skoonmaak
• Madagaskar • ploegwerk
• was van klere (4)
• Japan • oeswerk
• Guinee (5) • skeiding van die koring van die kaf. (4)
Ander slawewerk het Slawerny aan

ingesluit: (Enige vier) die Kaap Slawerny aan die Kaap het
• skeepsbouery begin in 1834 . (1)
• kardrywery
• messelwerk Emansipasie van slawe het
• bouwerk gebeur in 1834 . (1)
• verfwerk
• skrynwerk
• skoenmakery
• kleremakery. (4)
2. Leerders moet die volgende inligting in hulle paragraaf insluit: die Vryburgers was
Hollandse en Franse burgers (wie) aan wie werkkontrakte van drie jaar deur die
HOIK aangebied is (wat). Na die voltooiing van die kontrakte was hierdie mense
vrye burgers (hoe), wat grond en slawe kon besit (waarom) in die Kaap (waar).
Dit het tussen 1652 en 1795 plaasgevind (wanneer). (5)
3. 3.1 Hy was die stigter van die sendingstasie, en ’n Gemeenskapswerker van
die Morawiese Sendinggenootskap. (Enige een) (1)
3.2 Hy het sy Khoi-bekeerlinge gedoop. (1)
3.3 Leerders se antwoorde kan wissel. Aanvaar enige redelike antwoord. (1)
3.4 47 jaar. (1)
3.5 Leerders se antwoorde kan wissel. Aanvaar enige redelike antwoord wat
suggereer dat gemeenskappe in staat was om in al hul eie behoeftes te
voorsien. (2)
3.6 Messmeewerk. (1)
4. 4.1 Belangrike argief van historiese dokumente. (1)
4.2 1870. (1)
4.3 Dokumente wat die verlore Khoi-San-tale |xam en !kun bewaar. (1)
4.4 13 000 dokumente. (1)
4.5 Die versameling bewaar die kulturele erfenis van die oorspronklike
inwoners van die Kaap. (1)
4.6 Die Suid-Afrikaanse Biblioteek in Kaapstad. (1)
4.7 Wilhelm Bleek. (1)
4.8 Lucy Catherine Lloyd. (1)
4.9 Lucy Catherine Lloyd was ’n vrou. (1)
[Totaal 40 punte]

Werksvel Antwoorde

1. ’n Voorpos is nie ’n formele grens nie, en dit kan verskuif. (2)
2. Die Britte het die Kaap van die Hollanders buitgemaak. (1)
3. Die Franse het ’n oorlog teen die Hollanders gewen, en die Britte wou nie hê dat
die Franse beheer oor die Kaap verkry nie. Die Kaap was ’n belangrike rusplek. (2)
4. 4.1 mielies
4.2 beeste
4.3 grond
4.4 kommunaal
4.5 beeste
4.6 melk
4.7 vleis (7)
5. Die trekboerehet gevoel dat die Britse regering hulle nie beskerm het nie en dat
hulle taal besig was om te verdwyn, en hulle was in voortdurende konflik met die
Xhosas oor grond. (3)
6. 1836–1846. (2)
7. Ossewaens. (1)
8. Hulle het perde en gewere gehad. (2)
9. Die Griekwas was die eerste mense uit die Kaap wat hulle noord van die
Oranjerivier gevestig het, en was die afstammelinge van die Khoi-Khoi en Europeërs. (1)
10. Die Griekwas het na grondgebied getrek wat reeds deur inheemse groepe
(die Tswanas) bewoon was. (1)
11. Adam Kok. (1)
12. 2 000 mense. (1)
13. Hulle het oor die Drakensberge na Kokstad in Griekwaland-Oos getrek. (1)
14. Jagters. (1)
15. Sorghum; pampoene; bone. (3)
16. Kaditshwene, Marothodi, of Molokwane. (1)
17. Leerders voltooi die tabel (10)
Kolom A Kolom B
17.1 Afgee h. Gee weg sonder ’n geveg
17.2 Kommunaal j. Gedeel
17.3 Koninkryk i. Groep lande beheer deur die regering van ’n ander land.
17.4 Galant b. Dapper
17.5 Guerrilla g. Gevegstyl met onverwagte aanvalle deur klein groepies
17.6 Kigosi d. Hoofman of koning
17.7 Kraal f. Omheinde grondgebied of hutte
17.8 Lewende c. Beeste, bokke en skape
hawe (vee)
17.9 Strooptog a. Val onverwags aan met die doel om te steel
17.10 Mededinger e. Kompeteerder
[Totaal 40 punte]

Werksvel Antwoorde

1. Die Britte wou hul koninkryk uitbrei. (1)
2. Leerders verskaf een of ander variasie van: ’n groep lande beheer deur die
regering van ’n ander (gewoonlik magtiger) land. (1)
3. Kontroleer dat leerders die liggings van die lande korrek aangedui het en hulle
ingeskakeer het. (30)
Egipte
Nigerië
Uganda Somalië
Ghana
Kenia
Tanzanië
Malawi
Zambië
Namibië
Zimbabwe
Botswana
Swaziland
Suid-Afrika Lesotho
Figuur 8.1: Kaart van Afrika

4. Grahamstad. (1)
5. 1812. (1)
6. 2 000 soldate. (1)
7. 10 000 mense in die plaaslike vrywilligerskorps. (1)
8. Die Britte sou die Xhosa-hoofmanne respekteer en sou nie ná veestrooptogte Xhosa-
grond betree nie. Die Xhosa-hoofmanne sou nie hulle mense toelaat om setlaars se
plase aan te val nie, en verskille sou deur tussengangers (agente) uitgeklaar word. (4)
[Totaal 40 punte]

KABV
n s k a p p e
Vertrou VANDAG om relevant en op datum vir die klaskamer te wees
Sosiale Wete
Aanleer van nodige vakkennis word behandel
Nuttige taalvaardighede word terselfdertyd ontwikkel
Deurlopende geleentheid vir hersiening, eksamenvoorbereiding en -assessering
Alle inhoud voldoen aan die nuutste KABV-spesifikasies
Gebruikersvriendelike alles-in-een-oplossing vir die klaskamer!
Graad 7 r b a r e
VANDAG, vir suksesvolle onderrig vir die toekoms. Fotok o p i e e
W e r k v e l b o e k
www.mml.co.za
9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za_cvr.indd All Pages 2015/08/14 3:13 PM

Sosiale Wetenskappe Graad 7

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Sosiale Wetenskappe Graad 7

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

KABV

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za_cvr.indd All Pages 2015/08/14 3:13 PM

Pearson Marang (Pty) Ltd

© Maskew Miller Longman (Edms.) Bpk. 2013

Vandag Sosiale Wetenskappe Graad 7 Uitbreiding en Remediëring Werksvelboek

Eerste uitgawe 2013

Boekontwerp deur MML Studio

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 1 2015/08/14 3:33 PM

Figuur 1.1: Straatkaart van Durban

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 2 2015/08/14 3:33 PM

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 3 2015/08/14 3:33 PM

Figuur 1.3: Straatkaart van Durban

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 4 2015/08/14 3:33 PM

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 5 2015/08/14 3:33 PM

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 6 2015/08/14 3:33 PM

Verwoestende aardbewing en tsoenami tref Japan

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 7 2015/08/14 3:33 PM

Plek van aardbewing/tsoenami Oorsaak van aardbewing/tsoenami

Impak op infrastruktuur Impak van ramp op mense

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 8 2015/08/14 3:33 PM

1. Voltooi elke sin deur die ontbrekende term in te vul.

Figuur 3.1: Grafiek 1 Figuur 3.2: Grafiek 2

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 9 2015/08/14 3:33 PM

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 10 2015/08/14 3:33 PM

3. Bestudeer die sirkeldiagramme hieronder en beantwoord die vrae wat volg.

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 11 2015/08/14 3:33 PM

Persentasie toename = bevolking in 2050 – bevolking in 2000

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 12 2015/08/14 3:33 PM

Hernubare hulpbronne Nie-hernubare hulpbronne

2. Verwys na die grafiek hieronder om die vrae wat volg, te beantwoord:

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 13 2015/08/14 3:33 PM

5. Sê ofelk van die volgende stellings Waar of Onwaar is.

Figuur 4.2: Grondbewaringsgebiede in Suid-Afrika

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 14 2015/08/14 3:33 PM

Figuur 4.3: Grondbewaringsgebiede in Suid-Afrika

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 15 2015/08/14 3:33 PM

5. Gebruik die sirkeldiagram om die vrae wat volg te beantwoord.

Mynbou 3.3% Kragopwekking 4.3% Industriële 11.3%

Figuur 4.4: Sirkeldiagram wat aktiwiteite van watergebruik in Suid-Afrika toon

Figuur 4.5: Die verskuilde waterinhoud van verskillende produkte

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 16 2015/08/14 3:33 PM

1. Pas die woorde in Kolom A by hul betekenisse in kolom B. (10)

Figuur 5.1: ’n Gebou

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 17 2015/08/14 3:33 PM

Figuur 5.2: Kaart van die antieke koninkryk van Mali

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 18 2015/08/14 3:33 PM

Figuur 6.4: Plant D

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 19 2015/08/14 3:33 PM

Figuur 6.5: Lande in Wes-Afrika

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 20 2015/08/14 3:33 PM

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 21 2015/08/14 3:33 PM

Ander slawewerk het Slawerny aan

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 22 2015/08/14 3:33 PM

1. Beskryf die verskil tussen ’n voorpos en ’n grens. (2)

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 23 2015/08/14 3:33 PM

Figuur 8.1: Kaart van Afrika

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 24 2015/08/14 3:33 PM

Geografie Onderwerp 1: Werksvel A

9. 9.1 Regterskouer (1)

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 25 2015/08/14 3:33 PM

11. 11.1 Frankryk (1)

Geografie Onderwerp 1: Werksvel B

9780636150300_tdy_ssc_g07_wb_afr_za.indb 26 2015/08/14 3:33 PM