Bai Giang 1

Sơ đồ Horner
Nội suy đa thức
1 Sơ đồ Horner
Sơ đồ Horner "thuận"
Sơ đồ Horner "ngược"
2 Nội suy đa thức

Đa thức nội suy Lagrange
Đa thức nội suy Newton
TS. Đào Huy Cường Bộ môn Toán Ứng Dụng Khoa Toán - Tin, Trường
Đại Cương
ĐHSPVề PhươngEmail:
TP.HCM Pháp cuongdh@hcmue.edu.vn
Tính (Introduction To Numerical
Sơ đồ Horner Sơ đồ Horner "thuận"
Nội suy đa thức Sơ đồ Horner "ngược"
Sơ đồ Horner "thuận"
Chia đa thức P(x) cho nhị thức (x − α):
P(x) = (x − α) · (đa thức thương) + b0
an an−1 an−2 . . . a1 a0
α bn bn−1 bn−2 . . . b1 b0
trong đó
bn = an
bn−1 = α · bn + an−1
bn−2 = α · bn−1 + an−2
...
b0 = α · b1 + a0
Nhân ngang cộng chéo
Đại Cương
Ví dụ
Chia đa thức P(x) = 2x 4 − x 3 + x 2 + x − 1 cho nhị thức (x − 1)
2 −1 1 1 −1
1 2 1 2 3 2
Nhân ngang cộng chéo
P(x) = (x − 1) · (2x 3 + x 2 + 2x + 3) + 2
P(1) = 2
Đại Cương
Sơ đồ Horner "ngược"
Nhân đa thức Q(x) với nhị thức (x − α) rồi cộng với hằng số b0 :
Q(x) · (x − α) + b0 = đa thức kết quả ?
bn bn−1 bn−2 . . . b1 b0
−α an an−1 an−2 . . . a1 a0
trong đó
an = b n
an−1 = (−α) · bn + bn−1
an−2 = (−α) · bn−1 + bn−2
...
a0 = (−α) · b1 + b0
Nhân chéo cộng ngang
Đại Cương
Ví dụ
Nhân đa thức Q(x) = 2x 3 + x 2 + 2x + 3 với nhị thức (x − 1) rồi

cộng với 2:
Nhân chéo cộng ngang

2 1 2 3 2
−1 2 −1 1 1 −1
Q(x) · (x − 1) + 2 = 2x 4 − x 3 + x 2 + x − 1
Đại Cương
Sơ đồ Horner Đa thức nội suy Lagrange
Nội suy đa thức Đa thức nội suy Newton
Định lý
Giả sử (x0 ; f (x0 )), (x1 ; f (x1 )), . . . , (xn ; f (xn )) là (n + 1) điểm phân
biệt trên đồ thị của một hàm f . Khi đó, tồn tại duy nhất một đa
thức P(x) có bậc không vượt quá n thỏa mãn
P(xj ) = f (xj ), j = 0, 1, . . . , n.
Đại Cương
Đa thức
P(x) = f (x0 )L0 (x) + f (x1 )L1 (x) + · · · + f (xn )Ln (x)
là đa thức nội suy Lagrange (Lagrange interpolating

polynomial) của f (x) tại các mốc nội suy x0 , x1 , . . . , xn .
Xác định các đa thức Lk (x) bởi:
(x − x1 )(x − x2 ) · · · (x − xn ) Q0 (x)
L0 (x) = =
(x0 − x1 )(x0 − x2 ) · · · (x0 − xn ) Q0 (x0 )
(x − x0 )(x − x2 ) · · · (x − xn ) Q1 (x)
L1 (x) = =
(x1 − x0 )(x1 − x2 ) · · · (x1 − xn ) Q1 (x1 )
...
(x − x0 )(x − x1 ) · · · (x − xn−1 ) Qn (x)
Ln (x) = =
(xn − x0 )(xn − x1 ) · · · (xn − xn−1 ) Qn (xn )
Đại Cương
Các đa thức Qk (x) được xác định bởi:
W (x)
Q0 (x) = (x − x1 )(x − x2 ) · · · (x − xn ) =
x − x0
W (x)
Q1 (x) = (x − x0 )(x − x2 ) · · · (x − xn ) = ,
x − x1
...
W (x)
Qn (x) = (x − x0 )(x − x1 ) · · · (x − xn−1 ) =
x − xn
Đa thức W (x) được xác định bởi:
W (x) = (x − x0 )(x − x1 ) · · · (x − xn ).
Đại Cương
Ví dụ
Xác định đa thức nội suy Lagrange P(x) (và chuyển về dạng chính
tắc) từ bảng giá trị sau:
x 1 2 3 4 5
.
y −2 9 70 241 606
Giải:
Xác định đa thức W (x) = (x − 1)(x − 2)(x − 3)(x − 4)(x − 5)
bằng sơ đồ Horner "ngược":
1 0
−1 1 −1 0
−2 1 −3 2 0
−3 1 −6 11 −6 0
−4 1 −10 35 −50 24 0
−5 1 −15 85 −225 274 −120
W (x) = [1, −15, 85, −225, 274, −120]
Đại Cương
Ví dụ
x 1 2 3 4 5
.
y −2 9 70 241 606
W (x) = [1, −15, 85, −225, 274, −120]
Q0 (x) W (x)
Xác định đa thức L0 (x) = , trong đó Q0 (x) = ,
Q0 (x0 ) x − x0
bằng sơ đồ Horner "thuận":
1 −15 85 −225 274 −120
1 1 −14 71 −154 120 0
1 1 −13 58 −96 24
1
L0 (x) = · [1, −14, 71, −154, 120]
24
Đại Cương
Ví dụ
Q1 (x) W (x)
Xác định đa thức L1 (x) = , trong đó Q1 (x) = ,
Q1 (x1 ) x − x1
bằng sơ đồ Horner "thuận":
1 −15 85 −225 274 −120
2 1 −13 59 −107 60 0
2 1 −11 37 −33 −6
1
L1 (x) = · [1, −13, 59, −107, 60]
−6
Q2 (x) W (x)
Xác định đa thức L2 (x) = , trong đó Q2 (x) = :
Q2 (x2 ) x − x2
1 −15 85 −225 274 −120
3 1 −12 49 −78 40 0
3 1 −9 22 −12 4
1
L2 (x) = · [1, −12, 49, −78, 40]
4
Đại Cương
Ví dụ
Q3 (x) W (x)
Q3 (x3 ) x − x3
1 −15 85 −225 274 −120
4 1 −11 41 −61 30 0
4 1 −7 13 −9 −6
1
L3 (x) = · [1, −11, 41, −61, 30]
−6
Q4 (x) W (x)
Q4 (x4 ) x − x4
1 −15 85 −225 274 −120
5 1 −10 35 −50 24 0
5 1 −5 10 0 24
1
L4 (x) = · [1, −10, 35, −50, 24]
24
Đại Cương
Ví dụ
x 1 2 3 4 5
y −2 9 70 241 606
−2
y0 · L0 (x) = · [1, −14, 71, −154, 120]
24
9
y1 · L1 (x) = · [1, −13, 59, −107, 60]
−6
70
y2 · L2 (x) = · [1, −12, 49, −78, 40]
4
241
y3 · L3 (x) = · [1, −11, 41, −61, 30]
−6
606
y4 · L4 (x) = · [1, −10, 35, −50, 24]
24
− − − − − − − − − − − − − − − −−
P(x) = [1, 0, 0, −4, 1] = x 4 − 4x + 1
Đại Cương
Đa thức nội suy Newton:
P(x) = f [x0 ] + f [x0 , x1 ] · N1 (x) + f [x0 , x1 , x2 ] · N2 (x)+

· · · + f [x0 , . . . , xn ] · Nn (x).
Nk (x) = (x − x0 ) · · · (x − xk−1 ), k = 1, . . . , n.
Các tỷ sai phân f [x0 ], f [x0 , x1 ], . . . , f [x0 , . . . , xn ] được xác
định bởi bảng:
x Cấp 0 Cấp 1 Cấp 2 Cấp n − 1 Cấp n

x0 f [x0 ] f [x0 , x1 ] f [x0 , x1 , x2 ] f [x0 , . . . , xn−1 ] f [x0 , . . . , x
x1 f [x1 ] f [x1 , x2 ] f [x1 , x2 , x3 ] f [x1 , . . . , xn ]
.. .. .. ..
. . . .
xn−1 f [xn−1 ] f [xn−1 , xn ]
xn f [xn ]
Đại Cương
x Cấp 0 Cấp 1 Cấp 2 Cấp n − 1 Cấp n

x0 f [x0 ] f [x0 , x1 ] f [x0 , x1 , x2 ] f [x0 , . . . , xn−1 ] f [x0 , . . . , x
x1 f [x1 ] f [x1 , x2 ] f [x1 , x2 , x3 ] f [x1 , . . . , xn ]
.. .. .. ..
. . . .
xn−1 f [xn−1 ] f [xn−1 , xn ]
xn f [xn ]
Các tỷ sai phân được "tính dần dần" bởi:

Cấp 0: f [xi ] = f (xi ).
f [xi+1 ] − f [xi ]
Cấp 1: f [xi , xi+1 ] = .
xi+1 − xi
f [xi+1 , xi+2 ] − f [xi , xi+1 ]
Cấp 2: f [xi , xi+1 , xi+2 ] = .
xi+2 − xi
f [xi+1 , . . . , xi+k ] − f [xi , . . . , xi+k−1 ]
Cấp k: f [xi , . . . , xi+k ] = .
xi+k − xi
Đại Cương
Ví dụ
Xác định đa thức nội suy Newton P(x) (và chuyển nó về dạng
chính tắc) từ bảng giá trị sau:
x 1 2 3 4 5
.
y −2 9 70 241 606
Giải:
Lập bảng TSP:
x Cấp 0 Cấp 1 Cấp 2 Cấp 3 Cấp 4
1 −2 11 25 10 1
2 9 61 55 14
3 70 171 97
4 241 365
5 606
P(x) = −2 + 11(x − 1) + 25(x − 1)(x − 2)
+ 10(x − 1)(x − 2)(x − 3) + 1(x − 1)(x − 2)(x − 3)(x − 4)
Đại Cương
Ví dụ
Chuyển P(x) về dạng chính tắc bằng sơ đồ Horner "ngược":

P(x) = −2 + 11(x − 1) + 25(x − 1)(x − 2)
+ 10(x − 1)(x − 2)(x − 3) + 1(x − 1)(x − 2)(x − 3)(x − 4)
n
= −2 + (x − 1) 11 + 25(x − 2) + 10(x − 2)(x − 3)
o
+ 1(x − 2)(x − 3)(x − 4)
n h
= −2 + (x − 1) 11 + (x − 2) 25 + 10(x − 3)
io
+ 1(x − 3)(x − 4)
n h io
= −2 + (x − 1) 11 + (x − 2) 25 + (x − 3) 10 + 1(x − 4)
Đại Cương
Ví dụ
Chuyển P(x) về dạng chính tắc bằng sơ đồ Horner "ngược":

n h io
P(x) = −2 + (x − 1) 11 + (x − 2) 25 + (x − 3) 10 + 1(x − 4)
1 10
−4 1 6 25
−3 1 3 7 11
−2 1 1 1 −3 −2
−1 1 0 0 −4 1
P(x) = [1, 0, 0, −4, 1] = x 4 − 4x + 1
Đại Cương
Chuyển đa thức nội suy Newton về dạng chính tắc
P(x) = a0 + a1 (x − x0 ) + a2 (x − x0 )(x − x1 )
+ · · · + an (x − x0 )(x − x1 ) · · · (x − xn−1 )
an an−1
−xn−1 ∗ ∗ an−2
−xn−2 ∗ ∗ ∗ an−3
...
−x1 ∗ ∗ ∗ ∗ ... ∗ a0
−x0 ∗ ∗ ∗ ∗ ... ∗ ∗
Đại Cương

Bai Giang 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Bai Giang 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Sơ đồ Horner

Nội suy đa thức

2 Nội suy đa thức

Chia đa thức P(x) = 2x 4 − x 3 + x 2 + x − 1 cho nhị thức (x − 1)

Nhân ngang cộng chéo

Nhân đa thức Q(x) = 2x 3 + x 2 + 2x + 3 với nhị thức (x − 1) rồi

Nhân chéo cộng ngang

là đa thức nội suy Lagrange (Lagrange interpolating

Các đa thức Qk (x) được xác định bởi:

Đa thức W (x) được xác định bởi:

Đa thức nội suy Newton:

P(x) = f [x0 ] + f [x0 , x1 ] · N1 (x) + f [x0 , x1 , x2 ] · N2 (x)+

x Cấp 0 Cấp 1 Cấp 2 Cấp n − 1 Cấp n

x Cấp 0 Cấp 1 Cấp 2 Cấp n − 1 Cấp n

Các tỷ sai phân được "tính dần dần" bởi:

Chuyển P(x) về dạng chính tắc bằng sơ đồ Horner "ngược":

Chuyển P(x) về dạng chính tắc bằng sơ đồ Horner "ngược":

P(x) = [1, 0, 0, −4, 1] = x 4 − 4x + 1

Chuyển đa thức nội suy Newton về dạng chính tắc

You might also like