Biotechnologia

Biotechnologia
Biotechnologia jest interdyscyplinarną nauką stosowaną, badającą i
opracowującą różne sposoby wykorzystania materiałów i procesów
biologicznych na skalę przemysłową.
 Podział
W tradycyjnej biotechnologii do produkcji
żywności lub leków wykorzystuje się organizmy
bez wprowadzenia zmian w ich genach.

Biotechnologia nowoczesna natomiast

dostosowuje organizmy do potrzeb produkcyjnych
poprzez wprowadzanie zmian w ich genomie.

Ze względu na obszary, w których biotechnologia

znajduje zastosowanie, podzielono ją na 3
kategorie opisane kolorami: białym, czerwonym i
zielonym.
 Biotechnologia biała ⚪
Znajduje zastosowanie w produkcji przemysłowej i
ochronie środowiska. Użycie komórek bakterii,
grzybów pleśniowych, drożdży oraz wytwarzanych
przez nie enzymów pozwala przekształcać produkty
rolne i uzyskiwać z nich leki, chemikalia, dodatki
konsumpcyjne i inne wyroby. Mikroorganizmy
wykorzystywane są również na skalę przemysłową
do oczyszczania ścieków i gleby. Procesy
przemysłowe oparte na biotechnologii są bardziej
przyjazne środowisku i mniej kosztowne niż
tradycyjne, co wiąże się z niższym zużyciem energii,
oszczędnością surowców i redukcją ilości odpadów.
 Biotechnologia czerwona 🔴
Jest wykorzystywana w ochronie zdrowia,
do produkcji nowych leków (bioleków) i
rozwoju diagnostyki genetycznej. Obecnie
większość bioleków jest wytwarzana przy
udziale genetycznie zmodyfikowanych
bakterii E. coli czy drożdży S. cerevisiae.
Stosując bioleki, lekarze z powodzeniem
mogą zapobiegać cukrzycy, udarowi
mózgu, zapaleniu wątroby, anemii, astmie,
a także białaczce i innym chorobom
nowotworowym.
 Biotechnologia zielona 🟢
Jest związana z rolnictwem i stosowana w
celu zwiększenia produkcji roślinnej i
zwierzęcej. Wytworami tej gałęzi
biotechnologii są m.in. genetycznie
modyfikowane odmiany roślin, odporne na
przykład na choroby grzybicze i bakteryjne.
Niektóre rośliny, jak soja i kukurydza,
zostały wyposażone w gen odporności na
środki chwastobójcze.
 Biotechnologia fioletowa 🟣
Obejmuje zagadnienia związane z etyką
biotechnologii, prawem własności
intelektualnej, kwestiami legislacyjnymi czy
akceptacją społeczną dotyczącą
wykorzystywanych procesów inżynierii
genetycznej.
Biotechnologia niebieska 🔵
Skupia się na wszelkich procesach biotechnologicznych wód.
Inżynieria genetyczna i jej
techniki
Inżynierią genetyczną można określić postępowanie, które zmierza
do określenia informacji genetycznej, wykorzystując w tym celu
różne technologie.

Ogólne cele inżynierii genetycznej:

● modyfikacja DNA organizmów,

● wprowadzanie do DNA organizmów nowych genów,
○ otrzymywanie dzięki ekspresji (uzewnętrznieniu informacji
genetycznej zawartej w sekwencji nukleotydów) nowych
genów wprowadzonych do DNA organizmów - nowych
produktów.
Sekwencjonowanie DNA
Technika odczytywania sekwencji genów (kolejności par
nukleotydowych) w cząsteczce DNA organizmu i dostarczanie
informacji o jego cechach.
Enzymy restrykcyjne
Restryktazy – endonukleazy przecinające nić DNA w miejscu
wyznaczonym przez specyficzną sekwencję DNA o ściśle określonej
sekwencji nukleotydów, aby przenieść wybrany fragment DNA z jednego
organizmu do drugiego.
Elektroforeza
Zjawisko elektrokinetyczne polegające na ruchu
cząstek fazy rozproszonej w nieruchomej fazie
rozpraszającej, pod wpływem pola elektrycznego.
Jest to technika rozdzielania cząsteczek o różnych
właściwościach.
Polimeraza
Enzym katalizujący syntezę DNA, w czasie replikacji lub naprawy DNA.
Synteza ta polega na polimeryzacji deoksyrybonukleotydów przez
wytwarzanie wiązań fosfodiestrowych między nimi. Dzięki jej
łańcuchowej reakcji jest możliwe szybkie otrzymanie ogromnej liczby
kopii wybranego fragmentu DNA.
Wektory genetyczne
Niewielka cząsteczka DNA zdolna do replikacji w komórce
gospodarza. Można do niej wprowadzić fragment innej cząsteczki
DNA (gen), tworząc zrekombinowany DNA, który po
wprowadzeniu do komórek gospodarza będzie w nich powielany.
Wektory stanowią podstawowe narzędzie klonowania DNA.
 Klonowanie
Termin klonowanie jest używany w kilku znaczeniach:
1. Klonowanie to proces tworzenia organizmów mających taką samą
informację genetyczną jak dawca.
2. Klonowanie organizmów oznacza procedurę otrzymywania
organizmów o takiej samej informacji genetycznej, z reguły poprzez
procedurę transferu jądra z komórki somatycznej do jajowej
pozbawionej jądra.
3. Klonowanie genów – proces wyosobniania genu. Polega na łączeniu
fragmentów materiału genetycznego z wektorem molekularnym i ich
namnażaniu w innym organizmie.
 Rodzaje klonowania
1. Klonowanie
reprodukcyjne
polegające na
uzyskaniu organizmu.
2. Klonowanie
terapeutyczne
polegające na
pozyskaniu komórek
macierzystych.
 Etapy rekombinacji
1. Odnalezienie fragmentu DNA kodującego pożądaną cechę organizmu.
2. Wyizolowanie DNA.
3. Połączenie wyizolowanego fragmentu DNA z materiałem genetycznym
wektora (sklonowanie DNA).
4. Przeniesienie DNA za pomocą wektora.
5. Połączenie DNA z materiałem genetycznym gospodarza
 Modyfikacje genetyczne
1. Zmieniona aktywność genów naturalnie występujących w organizmie
2. Wprowadzenie do organizmu dodatkowych kopii jego własnych
genów
3. Wprowadzony gen pochodzi z organizmu innego gatunku
 Zastosowania modyfikacji
1. Zmodyfikowane mikrorganizmy są wykorzystywane do produkcji
substancji chemicznych np. insuliny
2. Dodanie/wzmocnienie cechy zwiększających opłacalność produkcji
3. Organizmy transgeniczne stosowane m.in. w badaniach nad
rakiem, chorobami dziedzicznymi i zakaźnymi
Zastosowania modyfikacji