Professional Documents
Culture Documents
1. კითხვარი რუსეთის იმპერია და საქარ. XIX ს ში.
1. კითხვარი რუსეთის იმპერია და საქარ. XIX ს ში.
1. ვინ იყო აღა მაჰმად ხანი და რა გახდა საქართველოში მისი შემოჭრის მიზეზი?
2. რომელ წელს შემოიჭრა ქართლში აღა მაჰმად ხანი და სად გაიმართა გადამწყვეტი ბრძოლა? როგორი
იყო ძალთა თანაფარდობა?
4. თქვენი აზრით რატომ არ გაუწია დახმარება რუსეთმა ერეკლე II–ეს აღა აღა მაჰმად ხანის წინააღმდეგ
ბრძოლაში?
5. რამდენად მიაღწია აღა მაჰმად ხანმა ქართლში ლაშქრობით თავის მთავარ მიზანს?
6. რომელ წლებში მეფობდა ერეკლე II? ვინ გამეფდა ერეკლეს გარდაცვალების შემდეგ?
10. რას ითხოვდა გიორგი XII რუსეთის იმპერატორისაგან 1800 წელს გაგზავნილ „სათხოვარ
პუნქტებში“? შეადარე „გეორგიევსკის ტრაქტატს“, რა იცვლებოდა „სათხოვარი პუნქტებით“
რუსეთთან ურთიერთობაში?
11. დაასახელეთ რუსეთის ორი იმპერატორი, რომლებმაც სხვადასხვა დროს გამოსცეს მანიფესტი
ქართლ–კახეთის სამეფოს გაუქმების შესახებ. დაასახელეთ ორივე მანიფესტის გამოცემის თარიღი.
12. რატომ ვერ შევიდა ძალაში ქართლ–კახეთის რუსეთთან შეერთების პირველად გამოცემული
მანიფესტი ძალაში?
13. რომელ წლებში მეფოდა იმერეთში სოლომონ II? რა მიზეზმა განაპირობა მისი უნდობლობა
რუსეთისადმი?
18. დასავლეთ საქართველოს რომელი სამთავრო მოექცა რუსეთის ქვეშევრდომობაში 1810 წელს?
29. რატომ ვერ მოახერხა იულონ ბატონიშვილმა შეერთებოდა ქართლის მთიანეთის აჯანყებას?
31. რომელი ბატონიშვილი ჩაუდგა სათავეში 1812 წლის აჯანყების პირველ ეტაპს?
32. ვინ ჩაუდგა კახეთის აჯანყებას სათავეში 1812 წლის შემოდგომაზე? რა ხელსაყრელი გარემოება იყო
შექმნილი ამ პერიოდში აჯანყებულთა სასარგებლოდ?
33. რა შედეგით დასრულდა 1812 წლის კახეთის აჯანყება?
36. როდის გააუქმა რუსეთმა ქართული ეკლესიის ავტოკეფალია? ვინ ითვლებოდა ამიერიდან
საქართველოში ეკლესიის მმართველად?
39. რომელ სახელმწიფოსთან აწარმოებდა ომს რუსეთი 1804–1813 წლებში და რა იყო ომის მიზეზი?
რომელი ზავით დასრულდა ეს ომი და რას ითვალისწინებდა ზავის პირობები? რა ტერიტორიები
გადადიოდა რუსეთის ხელში ამ ზავით?
40. რომელ სახელმწიფოსთან აწარმოებდა ომს რუსეთი 1806–1812 წლებში და რა იყო ომის მიზეზი?
რომელი ზავით დასრულდა ეს ომი და რას ითვალისწინებდა ზავის პირობები? ომის დროს წართმეულ
რომელ ქართულ ქალაქებს უბრუნებდა რუსეთი მოწინააღმდეგე მხარეს ზავის პირობით?
44. რომელ სახელმწიფოსთან აწარმოებდა ომს რუსეთი 1826–1828 წლებში? რომელი ზავით დასრულდა
ეს ომი და რას ითვალისწინებდა ზავის პირობები? რა ტერიტორიები გადადიოდა რუსეთის ხელში ამ
ზავით?
45. რომელმა ქართველმა გენერალმა აიღო ქალაქი თავრიზი 1826–1828 წლების ომში, რისთვისაც
ნეველის ორდენით დააჯილდოვა იმპერატორმა?
46. რომელ სახელმწიფოსთან აწარმოებდა ომს რუსეთი 1828–1829 წლებში? გარდა კავკასიისა, სად
მიმდინარეობდა ძირითადი ბრძოლები?
47. რომელი ზავით დასრულდა 1828–29 წლების ომი და რას ითვალისწინებდა ზავის პირობები? რითი
იყო მნიშვნელოვანი ზავის პირობები საქართველოსთვის?
52. როდის და რომელ ქალაქებში ჩაისახა შეთქმულთა პირველი წრეები? როდის გადმოინაცვლა
შეთქმულების ცენტრმა თბილისში?
57. შეთქმულთა ნაწილის გეგმით აჯანყების გამარჯვების შემთხვევაში ვინ უნდა მოეწვიათ
საქართველოს მეფედ?
59. რას უწოდეს შეთქმულებმა „პირველი ღამის განკარგულება“? რომელი დღე დანიშნეს აჯანყების
დასაწყებად?
63. 1832 წლის შეთქმულების დროს ვინ იყო რუსეთის იმპერატორი? ვინ იყო მთავრმართებელი?
70. ვინ დაინიშნა პირველ მეფისნაცვლად ? როგორ დაახასიათებ ვორონცოვის კოლონიურ პოლიტიკას?
74. როდის დაიდგა პირველი ქართული სპექტაკლი და ვინ იყო პიესის ავტორი? რა ერქვა სპექტაკლს?
76. რას ისახავდა მიზნად რუსეთი ყირიმის ომის დაწყებისას? (შავიზღვის სრუტეების ბოსფორისა და
დარდანელის ოსმალეთისთვის წართმევას და სრუტეებზე კონტროლის დამყარებას.)
77. რუსეთის რომელი იმპერატორის მმართველობის დროს დაიწყო ყირიმის ომი და რომელი
იმპერატორის დროს დასრულდა?
80. ოსმალეთის რომელი სარდალი შემოიჭრა საქართველოს ტერიტორიაზე ყირიმის ომის დროს? რა
ტერიტორიების დაკავება შეძლო მან საქართველოში? (1855 წელს ოსმალთა ჯარის დესანტი ომერ ფაშას
სარდლობით გადასხდა აფხაზეთის ტერიტორიაზე. აფხაზეთიდან თურქები სამეგრელოში შეიჭრნენ და
იმერეთის საზღვარს მოადგნენ. ოსმალებმა ააოხრეს სამეგრელოს სოფლები. ამ დროისთვის სამეგრელოს
მართავდა გარდაცვლილი მთავრის დავით დადიანის ქვრივი ეკატერინე ჭავჭავაძე. იგი იძულებული გახდა
სამეგრელო დაეტოვებინა.)
83. რისი უფლება მიიღო რუსეთმა 1871 წელს ლონდონში გამართულ კონფერენციზე მიღწეული
შეთანხმებით?
86. როდის და ვის შორის დაიდო სან სტეფანოს ზავი? რომელი ახალი სახელმწიფოები იქმნებოდა
ბალკანეთში სან სტეფანოს ზავის პირობებით?
88. როდის და სად გადაისინჯა სან–სტეფანოს ზავის პირობები? ახალი პირობებით რომელ ქალაქს
ენიჭებოდა პორტო–ფრანკოს (თავისუფალი ნაოსნობის უფლება) სტატუსი?
89. რა იყო და რა მიზეზმა გამოიწვია აჭარაში მუჰაჯირობა? რატომ უწყობდა რუსეთის ხელისუფლება
ხელს აჭარაში მუჰაჯირობას?
90. რა დადებითი შედეგი მოუტანა ქართველ ხალხს XIX საუკუნეში რუსეთის ომებმა ირანთან და
ოსმალეთთან?
92. რუსეთის რომელმა იმპერატორმა გამოსცა მანიფესტი ბატონყმობის გაუქმების შესახებ და რომელ
წელს?
94. რას ითვალისწინებდა ე.წ. „უმრავლესობის პროექტი“ და ვინ შეადგინა? რითი განსხვავდებოდა
„უმცირესობის პროექტი“ მისგან და ვისი მეთაურობით შეადგინეს?
96. როგორ გაუქმდა ბატონყმობა საქართველოში? (გლეხები იღებდნენ პირად თავისუფლებას, აღარ
შეიძლებოდა მათი გაყიდვა ან გაცვლა, ამიერიდან გლეხს შეეძლო თავისი სახელით დაედო სხვადასხვა
სახის ხელშეკრულება, გაეხსნა სამრეწველო დაწესებულება ან სავაჭრო ობიექტი, გადასულიყო სხვა
სოციალურ წოდებაში, შეეცვალა საცხოვრებელი, წასულიყო ქალაქში და დაუფლებოდა ხელობას, ან
მუშად ემუშავა ქარხანაში ან სხვა საქმიანობაში გამოეყენებინა თავისი ნიჭი და შესაძლებლობა. ცუდი
ის იყო რომ გლეხი უმიწოდ თავისუფლდებოდა. მართალია გლეხებს სარგებლობაში უტოვებდნენ
მიწის გარკვეულ ნაწილს - ე.წ. ნადელებს, მაგრამ ისინი მოვალენი იყვნენ ამის სანაცვლოდ ყოფილი
ბატონებისათვის ეხადათ მიწის გამოსასყიდი თანხა, სანამ მთლიანად არ დაიფარებოდა მისი საფასური.
ამის შემდეგ კი გლეხი მიწის სრული მესაკუთრე ხდებოდა. გლეხს ასევე უფლება ჰქონდა მთელი
გამოსასყიდი თანხა წინასწარ ერთიანად გადაეხადა. სანამ გლეხი მთლიანად გადაიხდიდა მიცემული
მიწის საფასურს, ის ვალდებული იყო ადრე არსებული ბეგარა-გადასახადები კვლავ ეხადა
ბატონისათვის. ამრიგად საგლეხო რეფორმის ძირითადი არსი ის იყო, რომ ბატონყმურ
ვალდებულებებს დროებით მაინც ძალაში ტოვებდა.
96. ვინ იყვნენ „დროებით ვალდებული გლეხები“? რითი განსხვავდებოდნენ მათგან „მესაკუთრე
გლეხები“?
97. რომელ წელს გატარდა რუსეთში სასამართლო რეფორმა? რა სიახლეები დაინერგა რუსეთის
სასამართლოში რეფორმის შედეგად?
98. რომელ წელს გატარდა სასამართლო რეფორმა საქართველოში? რაში გამოიხატა რეფორმის
არასრულყოფილება საქართველოში?
99. როდის გატარდა რუსეთში „საერობო რეფორმა“? რა იყო „ერობები“ და რა ფუნქციები ჰქონდათ?
105. როდის გაუქმდა სვანეთის სამთავრო? რატომ დასაჯეს სიკვდილით სვანეთის უკანასკნელი
მტავარი კონსტანტინე დადეშქელიანი?
109. რომელმა ჟურნალ–გაზეთებმა იქონიეს დიდი გავლენა 60–80 იან წლებში ეროვნული მოძრაობის
აღმავლობაზე?
112. რომელ წელს აღსდგა 1856 წელს დახურული ქართული თეატრი, ვისი ხელმძღვანელობით? (1879
წელს. ილია ჭავჭავაძის, აკაკი წერეთლისა და სხვა თერგდალეულთა ძალისხმევით.)
113. ვინ იყვნენ პირველი და მეორე დასის თვალსაჩინო წარმომადგენლები? რა ძირითადი იდეური
განსხვავება არსებობდა პირველ და მეორე დასს შორის?
114. რუსეთის რომელი იმპერატორი მოკლეს 1881 წელს? რა პოლიტიკური ცვლილება მოჰყვა ამ
მკვლელობას? (რუსეთში წარმოქმნილლმა რევოლუციურმა ჯგუფებმა, რომლებიც თავს
ნაროდნიკებს(ხალხოსნებს) უწოდებდნენ, მოკლეს იმპერატორი ალექსანდრე II. ახალმა იმპერატორმა
ალექსანდრე III-ემ შეწყვიტა მამამისის დროს დაწყებული ლიბერალური რეფორმები და მთელს იმპერიაში
სამხედრო პოლიციური რეჟიმი დაამყარა. დაიწყეს პოლიტიკური ნიშნით ადამიანების დაპატიმრება, გამკაცრდა
ცენზურა, დაიხურა მრავალი გაზეთი. ალექსანდრე III-ის მმართველობა რუსეთში „რეაქციის ხანის“ სახელით
არის ცნობილი.)
115. რაში გამოიხატა 80–იან წლებში დაწყებული პოლიტიკური რეაქცია უშუალოდ საქართველოში?
(რეაქცია განსაკუთრებით მძიმედ შეეხო არარუს ხალხებს. გაძლიერდა ეროვნული ჩაგვრა და რუსიფიკაცია.
გაუქმდა მეფისნაცვლობა, რაც კავკასიის ადმინისტრაციული ავტონომიის ჩანასახს წარმოადგენდა, მის ნაცვლად
კვლავ აღსდგა კავკასიის მთავარმართბლის პოსტი. ამ თანამდებობაზე დაინიშნა ქართველთა მოძულე გენერალი
კორსაკოვ-დონდუკოვი. ანტიქართული პოლიტიკის გატერებაში მან გვერდში ამოიყენა ქართველთა
სიძულვილიც ცნობილი მოხელეები - ეგზარხოსი პავლე და კავკასიის სასწავლო ოლქის მზრუნველი იანოვსკი.
მათ პირველ რიგში შეუტიეს ქართულ ენას, კულტურასა და ტრადიციებს. ცდილობდნენ ქართველთა შორის
სეპარატიზმისა და დაპირისპირების გაძლიერებას. იანოვსკის ბრძანებით ქართული ენის სწავლება სკოლებში
ჯერ შეძღუდეს შემდეგ კი საერთოდ გააუქმეს. სკოლებიდან გაუშვეს ქართველი მასწავლებლები, მათ ნაცვლად კი
ჩამოიყვანეს რუსები, რომელთაც ქართული არ იცოდნენ. მათ გაუჭირდა რუსულის არმცოდნე ბავშვებთან
გაკვეთილების ჩატარება. ამ პრობლემის გადასაჭრელად სკოლებში დაიწყეს „მუნჯურად სწავლების“ მეთოდების
შემუშავება, რამაც უხერხულ და კომიკურ მდგომარეობაში ჩააგდო რუსეთის სასწავლო პროცესი.
მაშინ როცა ქართულ ენას უტევდნენ, რუსი მოხელეები იწყებენ „ზრუნვას“ მეგრელებსა და სვანებზე და
მათთვის იწყებენ ანბანის შედგენას რუსული ალფავიტის მიხედვით, რასაც თავად მეგრელებმა და სვანებმა
პროტესტით უპასუხეს.
გახშირდა რუსეთის მმართველი წრეების მხრიდან საქართველოს ისტორიის აბუჩად აგდების, ქართული
კულტურისა და ქართველი ხალხის შეურაცხყოფის ფაქტები. რუსულ გაზეთებში დაიწყო დაბეჭდვა
ანტიქართული პუბლიკაციების.
საქართველოში კიდევ უფრო გაამკაცრეს ცენზურა, დახურეს გაზეთები. მაგ. 1885 წელს დაიხურა გაზეთი
„დროება“, რომელიც მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა ეროვნულ მოძრაობაში. )
116. რატომ გადაასახლეს დიმიტრი ყიფიანი საქართველოდან 1886 წელს? რა ბედი ეწია მას
გადასახლებაში? სად არის დაკრძალული?
120. რომელი ორი ფრაქცია წარმოიქმნა სოციალ–დემოკრატიულ პარტიაში 1903 წლის ლონდონის
პარტიულ კონფერენციაზე? ვინ იყვნენ ამ ფრაქციების მეთაურები რუსეთში?
130. როდის მოიწვიეს რუსეთში პირველად სათათბირო(დუმა)? რა გახდა მისი დათხოვნის მიზეზი?