JOANA MAE JAGNA

SHYDELLYN ROSE CALLO

PARHANNA ABDULA
IVY ILLUSTRISIMO
MARC VICTOR MALALAY

NATATANGING PAGLALAHAD
PANGKAT
KULTURA (Batay sa pananaliksik)

Ayon sa Mindanao
Examiner Regional
Newspaper, 2010. Sa
tradisyon ng mga Muslim
ay dapat mailibing agad
ang namatay sa loob ng
24 oras at ang mga ritwal
na kinapapaluuban nito
ang pagpapaligo sa
Maranao Paglilibing bangkay bago ito ilibing.
Dapat ay malinis ang
bangkay sa huli nitong
hantungan. Matapos na
malinisan o mapaliguan
ang bangkay ay ibabalot
naman ito sa puting
saplot bilang simbolo ng
kalinisan at saka ito
aalayan ng dasal ng isang
Imam.
Cebuano Paglilibing
Ayon sa Watch Tower
Bible and Tract Society of
Pennsylvania, 2022. Sa
maraming bansa, ang
 mga nagluluksa ay
nagtitipon sa tahanan ng
namatay at nagpupuyat
sa magdamag. Sa mga
paglalamay na ito ay
madalas na may
kasayahan at malakas na
musika. Ito ay
pinaniniwalaang
makapagpapayapa sa
namatay at
magsasanggalang sa
naiwang pamilya laban sa
pangkukulam. Ang
mabubulaklak na
talumpati ay baka
bigkasin upang makamit
ang pabor ng namatay.
Pagkatapos ng isang
talumpati, ang mga
nagluluksa ay baka
kumanta ng isang
relihiyosong awitin bago
tumayo ang isa pang tao
para magsalita. Ito ay
maaaring magpatuloy
hanggang sa madaling-
araw.
T’boli Paglilibing
Ayon sa pananaliksik nina
Caniedo, et.al., 2021.
Habang naglalamay, may
mga sayaw din at
kantahan ang kanilang
mga hinahanda. Para sa
 kanila hindi ka dapat
malungkot at umiyak sa
pagkawala ng isang
mahal mo sa buhay.
Pagtapos na, umuuwi sila
ng sabay at nakapila sa
isang linya at dumadaan
sa ibang ruta pagkatapos
maglamay. Para naman
sa mga bisita nila, tatawid
dapat ito sa espada na
nakakrus. Ang pamilya
naman ng mga namatay
ay dapat maligo sa
isang ilog. Ang bahay
ng namatay ay
sinusunog o nililinisan na
katapusan ng ritwalng
pagkamatay

1. Paano nagkakaroon ng diversidad na kultura?

- Nagkakaroon ng diversidad na kultura dahil sa mga paniniwala na
kinagisnan simula pa man nang isilang ang isang indibidwal. Isang aspeto rin kaya
nagkakaroon ng pagkakaiba ng kultura dahil sa heyograpiya kaya naman hindi pare-
pareho ang mga kinagisnang kultura. Sa oras na nagkaisa sa isang lugar ang mga
taong may iba’t ibang kultura rito na nagkakaroon ng diversidad na kultura - sa
pamamagitan ng interaksyon ng bawat isa sa lipunan.

2. Sa kabila ng pagkakaiba-iba ng mga napiling pangkat etniko, may paniniwala o

tradisyon bang nakapaloob na taliwas sa paniniwala ng ibang pangkat? Patunayan.
- Oo, may paniniwala o tradisyong nakapaloob sa isang etniko na taliwas sa
paniniwala ng ibang pangkat katulad na lamang ng paniniwala ng tatlong grupo;
mga. Ilan sa mga halimbawa nito ay ang pag-aasawa ng marami ng mga Maranao at
T’boli; ang sa T’boli ay maaaring mag-asawa ng marami hanggang sa kaya niya
ngunit nangangailangan muna ito ng pahintulot mula sa kanyang unang asawa,
ito ay lubos na ipinagbabawal ng mga Cebuano lalo na sa mga Kristiyano dahil para
sa kanila ito ay pagtataksil at itinuturing na malaking kasalanan sa Diyos. Sa
usapang pagkain naman ng karneng baboy, hindi ito nawawala sa mga Cebuano, ito
ay nagiging basehan ng pagkakaroon ng malaking selebrasyon at minsan nagiging
paraan ng pagpapasalamat sa mga biyaya. Sa kabilang banda, taliwas ito sa
paniniwala ng mga Maranao at T’boli sapagkat para sa kanila ang baboy ay marumi
at alagad ng masama. Sa paniniwala ng mga T'boli, ang lahat ng bagay sa paligid,
buhay man o hindi ay mayroon itong espiritu o lakas. Nagdarasal din sila sa
kanilang mga diyos ng buwan, araw, at bituin para sa mariwasang
pamumuhay at ligtas na paglalakbay, taliwas ito sa Maranao at Cebuano sapagkat
direkta silang nakikipag-usap sa Diyos at hindi sumasamba sa mga diyos-diyosan.

3. Ang mga natatanging kultura ng napiling pangkat etniko ba ay may pagkakatulad

ba sa iba pang pangkat etniko maliban sa ginamit na halimbawa? Oo o wala? Kung
oo, ilahad ito. Kung wala patunayan ito.
- Oo, may pagkakatulad ang Maranao, Cebuano at T’boli , kapwa nito
binigyang diin ang pagdarasal at pakikipag-usap sa Diyos, kapwa inaaanyayahan
ang mga tao na maging mabait at mapagbigay, at nagpapayo na pakitunguhan ang
iba sa paraang inaasahan mong ikaw ay pakikitunguhan. Ang dalawang pangkat rin
ay parehong isinusulong ang tradisyon na pakikipagrelasyon at hindi pakikipag-
ugnayan sa kaparehong kasarian. Sa papel o tungkulin naman sa bahay, ang ama
ang pinuno ng pamilya at ang mga utos niya ang masusunod. Ngunit hindi ibig
sabihin nito na maaari niyang gawing alipin ang kanyang asawa. Dagdag pa rito,
ang mga asawa ay binibigyan ng karapatang ipaliwanag ang kanilang sarili at
mangatwiran sa kanilang kapares.

4. Ang diveridad ba ay maaaring salik sa pagkakaroon ng suliraning

pangkapayapaan? Magbigay ng halimbawa.
- Oo, dahil sa isang lipunan, mayroong pagkakaiba ang mga tao. At ito ay
nagiging dahilan upang hindi tanggapin ang isa’t isa. Halimbawa ay ang pagkakaiba
sa pananaw o paniniwala, katulad ng kristiyano at Islam. Naniniwala ang mga
kristiyano na kapag sila ay may kaaway, nagpapakumbaba at hindi na pinapalaki at
pinipili na lamang ang kapayapaan. Sa kabilang banda, sa mga Islam naman sila ay
mapaghiganti.

5. Paano mapapanatil ang kapayapaan sa kabila ng pagkakaiba-iba ng kultura?

Patunayan.
- Mapapanatili ang kapayapaan sa kabila ng pagkakaiba ng mga kultura sa
pamamagitan ng paggalang at pagrespesto sa isa’t-isa. Isa sa halimbawa nito ay
kung ikaw na may ibang kulturang sinusunod o pinapraktis tapos ikaw ay napunta sa
ibang lugar na may ibang kulturang isinasabuhay ay maari mong tangkilikin nang
maayos upang maging maayos ang pakikitungo nila sa iyo at nang sa ganoon
tangkilikin at irespeto rin nila ang kultura mo nang maayos.

Reperensiya:

Caniedo, M., Mabolo, R., Nerquit, B., Pahunang, C., & Payot, A. T. (2021, February). Ang

mga T’boli - PDFCOFFEE.COM. pdfcoffee.com. Retrieved October 17, 2022, from

https://pdfcoffee.com/ang-mga-tboli-pdf-free.html

The Mindanao Examiner Regional Newspaper. (2010, October 29). Ritwal sa libing ng mga

Muslim. Zamboangajournal.Blogspot. Retrieved October 17, 2022, from

http://zamboangajournal.blogspot.com/2010/10/ritwal-sa-libing-ng-mga-muslim.html

Kristiyanong Pangmalas sa mga Kaugalian sa Paglilibing — Watchtower ONLINE

LIBRARY. (n.d.). WOL. Retrieved October 17, 2022, from

https://wol.jw.org/tl/wol/d/r27/lp-tg/1998525?

fbclid=IwAR0CE8mpTCzN7jF9hyecZGLN8ME_7eEVoZxbdLhF9cQlk43fZd5vhIyn

ssM