DOANH NGHIỆP XÃ HỘI

I. Khái niệm
Được hiểu đơn giản là một tổ chức có các hoạt động kinh doanh nhằm thực
hiện các mục tiêu mang tính xã hội, lợi nhuận thu được sử dụng để tái đầu tư cho
mục tiêu đó hoặc cho cộng đồng, thay vì tối đa hóa lợi nhuận cho cổ đông hoặc
chủ sở hữu.
II. Đặc điểm
1. Doanh nghiệp xã hội đặt mục tiêu, sứ mệnh xã hội rõ nét ngay
từ khi thành lập;
2. Sử dụng các hoạt động kinh doanh, cạnh tranh bình đẳng là
phương tiện để đạt mục tiêu xã hội;
3. Sử dụng phần lớn lợi nhuận từ hoạt động kinh doanh để đầu tư
trở lại tổ chức, cộng đồng và cho mục tiêu xã hội.
4. Phải có hoạt động kinh tế.
III. Vai trò
Có những tác động lớn đối với xã hội, đó là: trách nhiệm tài khóa, an
toàn, phát triển kinh tế và công bằng xã hội.
IV. Phân biệt doanh nghiệp xã hội, doanh nghiệp truyền thống và các tổ
chức xã hội.
Các tổ
chức xã
hội
Doanh
Doanh (Tổ chức
nghiệp
  nghiệp xã phi chính
truyền
hội phủ, phi
thống
lợi
nhuận, tổ
chức từ
thiện)
Công ty
trách
Hình Doanh nhiệm NGO,
thức nghiệp xã hữu hạn, NPO, quỹ
pháp lý hội cổ phần, từ thiện
tư nhân,
hợp danh
Động cơ Sứ mệnh Tối đa Lợi ích xã
xã hội là hóa lợi hội thuần
 chủ đạo nhuận túy
Các
Công Hoạt động Chiến
chương
cụ/ Giải kinh lược kinh
trình thiện
pháp doanh  doanh
nguyện
Tạo ra giá
Hiệu Tạo ra giá Tạo ra giá
trị kinh tế
quả trị kinh tế trị xã hội
và xã hội
Kết hợp
Nguồn Doanh
doanh thu Tài trợ
vốn thu
và tài trợ
Tái đầu tư
Chia sẻ
lợi nhuận
toàn bộ Phục vụ
Nguồn trở lại tổ
lợi nhuận trực tiếp
thu/ Sử chức, mở
và cổ tức các hoạt
dụng lợi rộng quy
cho chủ động xã
nhuận mô, phân
sở hữu và hội
phối cho
cổ đông
cộng đồng

V. Các loại hình tổ chức doanh nghiệp xã hội ở Việt Nam.

Tại Việt Nam, có 3 hình thức tổ chức doanh nghiệp xã hội, bao gồm:
1. Doanh nghiệp xã hội phi lợi nhuận.
2. Doanh nghiệp xã hội không vì lợi nhuận
3. Doanh nghiệp có định hướng xã hội,có lợi nhuận.
VI. Thành lập doanh nghiệp xã hội.
 Hồ sơ và trình tự đăng ký thành lập doanh nghiệp xã hội
tương tự hồ sơ và trình tự đăng ký thành lập thông thường
kèm theo Cam kết thực hiện mục tiêu xã hội, môi
trường (biểu mẫu thông tư 01/2021/TT-BKHĐT)
 Phụ lục II-26

(Ban hành kèm theo Thông tư số 01/2021/TT-BKHĐT ngày 16 tháng 03 năm 2021 của
Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư)
____________

CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT

NAM
TÊN DOANH NGHIỆP
_______ Độc lập - Tự do - Hạnh phúc
________________________
Số: ..................
........, ngày .... tháng ... năm .....

CAM KẾT THỰC HIỆN MỤC TIÊU XÃ HỘI, MÔI TRƯỜNG

Kính gửi: Phòng Đăng ký kinh doanh tỉnh, thành phố.

Tên doanh nghiệp (ghi bằng chữ in hoa):............................................

Mã số doanh nghiệp/Mã số thuế: ..........................................................

Số Giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh (chỉ kê khai nếu không có mã số doanh
nghiệp/mã số thuế): Ngày cấp .../.../ Nơi cấp:

(Không ghi các thông tin về doanh nghiệp trong trường hợp nộp cùng hồ sơ đăng ký
thành lập doanh nghiệp mới)

Chúng tôi, những người ký tên dưới đây đã đọc và nhận thức được các quyền và nghĩa
vụ đối với chủ doanh nghiệp, chủ sở hữu, thành viên, cổ đông và doanh nghiệp xã hội
theo quy định của Luật Doanh nghiệp và các nghị định hướng dẫn thi hành; và thực hiện
đúng và đầy đủ các hoạt động vì Mục tiêu xã hội, môi trường như cam kết sau đây:

1. Mục tiêu xã hội, môi trường và phương thức giải quyết:

(Doanh nghiệp có thể điền nội dung trong Bản cam kết này hoặc viết thành văn bản
riêng rồi đính kèm Bản cam kết này)

Các vấn đề xã hội, môi trường mà Phương thức, cách thức kinh doanh của doanh
doanh nghiệp nhằm giải quyết nghiệp
 (Miêu tả cách thức, phương thức kinh doanh
mà doanh nghiệp dự kiến tiến hành, như: sản
phẩm, dịch vụ là gì, doanh thu đến từ đâu? Có
(Miêu tả các vấn đề bất cập về xã
thể nêu các chỉ số kinh tế, xã hội, môi trường
hội, môi trường mà doanh nghiệp
(định tính/định lượng) dự kiến đạt được? Nêu
mong muốn giải quyết thông qua các
nhóm đối tượng hưởng lợi. Lý giải tại sao hoạt
hoạt động kinh doanh)
động kinh doanh của doanh nghiệp lại góp phần
giải quyết các vấn đề xã hội, môi trường như
miêu tả tại cột bên.)

2. Thời hạn thực hiện các hoạt động nhằm Mục tiêu giải quyết các vấn đề xã hội,
môi trường:

(Doanh nghiệp đánh dấu vào 1 trong 2 lựa chọn)

o Không thời hạn.

o .................... năm kể từ [ngày/tháng/năm]:.... /..../

3. Mức lợi nhuận hằng năm doanh nghiệp giữ lại để tái đầu tư cho các Mục tiêu
xã hội, môi trường đã đăng ký:

(Theo điểm c khoản 1 Điều 10 Luật Doanh nghiệp thì doanh nghiệp phải giữ lại ít
nhất 51% tổng lợi nhuận sau thuế hằng năm của doanh nghiệp để tái đầu tư nhằm thực
hiện mục tiêu đã đăng ký).

Doanh nghiệp giữ lại: % tổng lợi nhuận (trong trường hợp doanh nghiệp có lợi nhuận).

4. Nguyên tắc và phương thức xử lý số dư tài trợ, viện trợ khi doanh nghiệp giải
thể hoặc hết hạn cam kết thực hiện Mục tiêu xã hội, môi trường trong trường hợp
doanh nghiệp có nhận viện trợ, tài trợ:

.............................................................................................................

.............................................................................................................

.............................................................................................................

Trường hợp hồ sơ đăng ký doanh nghiệp hợp lệ, đề nghị Quý Phòng đăng tải Cam kết
này trên Cổng thông tin quốc gia về đăng ký doanh nghiệp.

Doanh nghiệp cam kết hoàn toàn chịu trách nhiệm trước pháp luật về tính hợp pháp,
chính xác và trung thực của nội dung Cam kết này.
 NGƯỜI CAM KẾT
 
(Ký và ghi họ tên)1

 Tiêu chí, quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp xã hội:

1. Doanh nghiệp xã hội phải đáp ứng các tiêu chí sau đây:
a) Là doanh nghiệp được đăng ký thành lập theo quy định của
Luật này;
b) Mục tiêu hoạt động nhằm giải quyết vấn đề xã hội, môi
trường vì lợi ích cộng đồng;
c) Sử dụng ít nhất 51% tổng lợi nhuận sau thuế hằng năm của
doanh nghiệp để tái đầu tư nhằm thực hiện mục tiêu đã đăng ký.
2. Ngoài quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp theo quy định
của Luật này, doanh nghiệp xã hội có quyền và nghĩa vụ sau
đây:
a) Chủ sở hữu, người quản lý doanh nghiệp xã hội được xem
xét, tạo thuận lợi và hỗ trợ trong việc cấp giấy phép, chứng chỉ
và giấy chứng nhận có liên quan theo quy định của pháp luật;
b) Được huy động, nhận tài trợ từ cá nhân, doanh nghiệp, tổ
chức phi chính phủ và tổ chức khác của Việt Nam, nước ngoài
để bù đắp chi phí quản lý, chi phí hoạt động của doanh nghiệp;
c) Duy trì mục tiêu hoạt động và điều kiện quy định tại điểm b
và điểm c khoản 1 Điều này trong suốt quá trình hoạt động;
d) Không được sử dụng các khoản tài trợ huy động được cho
mục đích khác ngoài bù đắp chi phí quản lý và chi phí hoạt
động để giải quyết vấn đề xã hội, môi trường mà doanh nghiệp
đã đăng ký;
đ) Trường hợp được nhận các ưu đãi, hỗ trợ, doanh nghiệp xã
hội phải định kỳ hằng năm báo cáo cơ quan có thẩm quyền về
tình hình hoạt động của doanh nghiệp.
3. Doanh nghiệp xã hội phải thông báo với cơ quan có thẩm
quyền khi chấm dứt thực hiện mục tiêu xã hội, môi trường hoặc
không sử dụng lợi nhuận để tái đầu tư theo quy định tại điểm b
và điểm c khoản 1 Điều này.
4. Nhà nước có chính sách khuyến khích, hỗ trợ và thúc đẩy
phát triển doanh nghiệp xã hội.
5. Chính phủ quy định chi tiết Điều này.
VII. Ưu, nhược điểm khi thành lập doanh nghiệp xã hội.
1. Ưu điểm
  Sở dĩ có hình thức doanh nghiệp xã hội đó là Luật pháp
nước ta quy định doanh nghiệp này hoạt động chủ yếu để
phát triển xã hội, vì môi trường và các dự án cộng đồng và
được duy trì do sự tài trợ của các cá nhân, doanh nghiệp,
tổ chức phi chính phủ hay tổ chức khác cả tại Việt Nam
và nước ngoài.
 Chủ đầu tư, người quản lý doanh nghiệp xã hội sẽ được
tạo điều kiện thuận lợi, xem xét hỗ trợ khi cần cấp giấy
phép, chứng nhận có liên quan theo quy định của Pháp
luật.
 Doanh nghiệp xã hội được tiếp nhận tài trợ bằng tài chính
hoặc hỗ trợ kỹ thuật để thực hiện mục tiêu của mình.
 Được hưởng chính sách ưu đãi về thuế và các chính sách
khác tùy theo ngành nghề, lĩnh vực hoạt động.
2. Nhược điểm
 Ngoài mục đích lành mạnh ra thì cũng tồn tại một vài
trường hợp chủ đầu tư mượn danh nghĩa hoạt động xã hội
của doanh nghiệp mình để lợi dụng niềm tin, kêu gọi tài
trợ nhằm chuộc lợi cho bản thân. Do đó nếu các doanh
nghiệp này bị “phanh phui”, vô hình chung tuy tín của
hình thức doanh nghiệp đều sẽ bị ảnh hưởng.
 Quy định của Pháp luật nước ta về thành lập doanh nghiệp
xã hội còn chưa được đầy đủ, chưa chặt chẽ nên các nhà
đầu tư/ tổ chức có thể gặp khó khăn trong cả khâu thủ tục
thành lập lẫn quá trình hoạt động.
 Với doanh nghiệp xã hội nói chung, khả năng tiếp cận và
huy động nguồn vốn đầu tư thương mại còn hạn chế. Do
vậy mục tiêu hoạt động xã hội có lợi nhuận sẽ không thu
hút nhà đầu tư.