Bonifacio, Maryjoy

Guanzon, Neljane
Junio, Micaella
Pataroque, Carlmarich
Resurreccion, Cherry May
Ramiso, Gail Raphunzel
BEED 2A

Banghay Aralin sa Araling Panlipunan 4

I. Layunin:
Sa pamamagitan ng masinsinang talakayan, ang mga mag-aaral sa Pang-apat na Baitang ay inaasahang maisagawa
ang mga sumusunod sa loob ng 50 minutes na may 80% kawastuhan;
a. natutukoy ang tatlong uri ng karapatang Pilipino
b. nasasabi ang kahalagahan ng karapatang Pilipino
c. naipapakita ang kahalagahan ng karapatang Pilipino
II. Paksa: Ating mga Karapatan
Mga Pangangailangan:
Sanggunian: Kto12 Batayan at Sanayang Aklat 4, pp 333 to 341.
Kagamitan: Incentive chart, Mga larawan (Mga batang malayang mabuhay, Mga batang nakakapag-aral, Mga taong
malayang bumuboto ng kanilang pinuno, Mga taong malayang nakasasamba, Mga taong malayang nakakapagkalakalan,
Pagdinig ng kaso sa korte)

III. Pamamaraan:
A. Panimulang Gawain
Gawain ng Guro Gawain ng Mag-aaral
1. Paghahanda
Magandang Umaga mga bata!
Handa na ba ang lahat para sa ating talakayin sa araw na Magandang umaga po
ito? Kung handa na pindutin ang thumbs up or raise button.
(THUMBS UP or RAISE BUTTON)
Mabuti naman kung na handa na
 2. Balik Aral
Ano nga ba ang ating huling natalakay?

Tama! Natuklasan natin ang batayan ng pagiging

mamamayang Pilipino, at nasabi ninyo kung sino ang Ang ating huling natalakay ay patungkol sa konsepto ng
mamamayan ng bansa. mamamayan.

3. Pagganyak
Ano ang inyong nakikita sa larawan? C: May Nagdadasal
G: May Nagproprotesta
N: May Mga batang masaya
C: May masaya at kompletong pamilya.
G: May taong bumuboto
N: May taong nagiisip.

Magaling! Lahat ng inyong mga sagot ay tama.

Mabuting gawain ba ang nagpapakita sa larawan? Opo

Nasaksihan niyo na ba ang mga senaryong ito sa inyong paligid? Opo

Magaling!

Ngayon, Alam niyo ba kung ano ang tawag sa mga pinapakita sa Hindi po
larawan?

Kung gayon, iyan ang ating tutuklasin.

B. Panlinang na Gawain
4. Paglalahad
Sa araw na ito ay paghahatiin ko ang klase sa tatlong pangkat upang mapag-
aralan natin ang tungkol sa ating mga karapatan, panoorin natin ang video
presentation na ito. Pagkatapos nating panoorin ang video ay magkakaroon
tayo ng pangkatang gawain.
Makinig at intindihing mabuti ang panonooring video.
Pagkatapos ng panonood ay magkakaroon tayo ng talakayan at bawat
pangkat ay may pagkakataong sumagot at makatanggap ng puntos. Maaari
kayong magtulungan sa pagsagot.
(https://www.youtube.com/watch?v=VGmxzhMkmRI)

5. Pagtatalakay
Ngayon, magkakaroon tayo ng talakayan base sa inyong napanood, kahit
sino sa iyong pangkat ay may pagkakataong sumagot. Handa na ba?
Unang tanong para sa pangkat isa.

Opo
Pangkat Isa: Manok
Base sa iyong napanood, tungkol saan ang video? Pangkat Dalawa: Carl
Pangkat Tatlo: Junio
Ano ba ang karapatan?
Tungkol sa mga karapatan
 Ang karapatan ay isang bagay, kalagayan
Tama! Dahil diyan ay may naipon kayong puntos. o kondisyon na dapat nating matamo o
Para sa pangkat dalawa, saan nakasaad ang mga kalipunan ng mga makuha para tayo ay mabuhay nang
karapatan ng mamamayang Pilipino? malaya, masaya at matiwasay. Ito ay
malayang tinatamasa ng tao.
Tama, ano ba ang tatlong uri ng karapatan?

Sa Artikulo III, ng Saligang Batas ng 1987

Magaling pangkat dalawa, dahil diyan ay may naipon rin kayong puntos.

Ngayon, pangkat tatlo, maaari niyo bang sabihin kung ano itong likas na Likas na Karapatan (Natural Rights)
karapatan? Karapatang Konstitusyonal
(Constitutional Rights)
Karapatang Kaloob ng Batas (Statutory
Rights)

Tama, may puntos rin ang pangkat tatlo. Balik tayo sa pangkat isa, iba na Ang likas na karapatan ay ang mga
naman ang sasagot. Ano naman ang Karapatang Konstitusyonal? angking karapatan na kaloob sa atin ng
Diyos upang maligaya ang ating
pamumuhay, halimbawa nto ang
karapatang mabuhay.
Tama! Puntos para sa unang pangkat! Pangkat dalawa, ano naman ang
Karapatang Kaloob ng Batas? Ito ay ang mga karapatang ipinagkaloob
at pinangangalagaan o bini-bigyang
proteksyon ng ating Konstitusyon. Maaari
itong baguhin, dagdagan, o alisin sa
pamamagitan ng mga susog sa ating
Magaling, ngayon ano-anong karapatan ang ayon sa Karapatang Konstitusyon.
Konstitusyonal? Pangkat tatlo?
Ito ay mga karapatang ipinagkalooob ng
batas na pinagtibay ng Sangay
 Tagapagbatas ng pamahalaan. Ilang
halimbawa nito ang karapatang
tumanggap ng naaayon sa itinakdang
pinakamababang sahod, karapatang
magmana ng ari-arian mula sa mga
magulang, at karapatang makapag-aral
ng libre sa paaralang pampubliko.

Karapatang Politikal
Karapatang Sibil
Karapatang Sosyal
Karapatang Pangkabuhayan at;
Karapatan ng Akusado o Nasasakdal
Ano ang karapatang politikal? Pangkat isa?
Ito ay karapatan ng bawat mamamayang
Pilipino na nasa tamang edad na lumahok
sa pagtatag o pamamalakad ng
pamahalaan,makapili ng ihahalal na
pinuno, maipahayag ang hinaing o
suhesyon nang malaya, at makasampa
Tama, pangkat dalawa maaari bang ipaliwanag ang karapatang sibil? ng kaso para ituwid ang naging paglabag
sa karapatan.

Kaugnay ng karapatang lumigaya at

mabuhay nang matiwasay, likas ang
karapatang ito at hindi likha ng anumang
batas, ngunit pinangangalagaan pa rin ito
ng batas, ilang halimbawa nito ay ang
karapatang bumili, maglakbay,
magkaroon ng ari-arian at pumili ng
Ano naman ang karapatang sosyal, pangkat tatlo? sariling relihiyon.
 Kabilang sa karapatang ito ang
Maaari bang ipaliwanag ang karapatang pangkabuhayan, pangkat isa? karapatang bumuo at sumapi sa
samahan, karapatang makipagkontrata,
at mag-asawa.

Ito ay tungkol sa pagkakaroon ng

pagkakakitaan at pagkakataong tumuklas
at magsagawa ng ikabubuhay. Ilang
halimbawa nito ay ang karapatang
At panghuli, ano naman ang karapatan ng akusado o nasasakdal? Pangkat magkaroon ng dapat na kita sa
dalawa? hanapbuhay at karapatang
makapagpatayo ng negosyo sa naaayon
sa batas.

Pinangangalagaan nito ang mga

karapatan ng mga taong akusado o
nasasakdal sa anumang paglabag sa
batas. Ang ulan sa mga karapatang ito ay
Ngayon base sa iyong napanood, may mga nabanggit na karapatan ng mga ang karapatan sa pagpapalagay na siya
mamamayang Pilipino na nakapaloob sa Kalipunan ng mga Karapatan o Bill ay walang sala hanggang hindi
of Rights. Magtatawag ako ng miyembro ng bawat pangkat upang napatunayan sa hukuman, karapatan
makapagbigay sa akin ng kahit isang halimbawa, pangkat tatlo? laban sa di-makataong parusa,
karapatang manahimik tungkol sa
kanyang kaso, at karapatang ipagtanggol
ang sarili.

(Ang mga mag-aaral ay maaaring mamili

sa mga sumusunod upang magbigay ng
kasagutan)
1. Karapatang mabuhay, maging
malaya, magkaroon ng ari-arian at
pantay na pangangalaga ng batas
Seksyon 1)
 2. Karapatang magkaroon ng
kapanatagan sa kaniliang sarili,
pamamahay, papeles (Seksyon 2)
3. Karapatang maging pribado ang
pakikipagugnayan o
komunikasyon (Seksyon 3)
4. Karapatang makapagpahayag o
makapagsalita, makipagpulong o
sumali sa mapayapang pagtitipon,
at magpetisyon sa pamahalaan
(Seksyon 4)
5. Karapatang makapamili ng
pananampalataya o relihiyon
Magaling mga bata! Lahat ba ng tao ay may karapatan? (Seksyon 5)
6. Karapatang manirahan (sa iba’t
Paano kung may nilabag kang batas, may karapatan ka pa rin ba? ibang bahagi ng bansa) at
makapaglakbay (Seksyon 6)
Anong karapatan ito? 7. Karapatang magtatag ng mga
asosasyon, mga unyon, o mga
Magbigay nga ng halimbawa ng karapatang ito. kapisanan na may mga layuning
hindi lalabag sa batas (Seksyon 8)

Opo

Opo

Karapatan ng akusado o nasasakdal

(Ang mga mag-aaral ay maaaring mamili
sa mga sumusunod upang magbigay ng
kasagutan)

1. Ang nasasakdal ay pinaniniwalang

walang sala hangga’t hindi
 napatutunayan ang kanyang
kasalanan.
2. Karapatan niya ang humarap at
ipagtanggol ang sarili sa mga
paglilitis ng kanyang kaso sa
pamamagitan ng pagkakaroon ng
abogado. Karapatan din niyang
maipagtanggol ang kanyang sarili.
3. Karapatan niyang maging saksi
para sa pagtatanggol ang kanyang
sarili.
4. Karapatan niyang tumangging
maging saksi laban sa sarili. Ang
Tama! Ngayon ano-ano ba ang mga paglabag sa batas? kanyang pananahimik ay hindi
makapagpapasama o
makapagpapalala ng kanyang
kaso,
Sino-sino ang pwedeng gumawa ng mga paglabag na ito? 5. Karapatan niyang harapin at
tanungin ang mga saksi laban sa
kanya.
6. Karapatan niyang magkaroon ng
sapilitang paraa o (compulsory
process) upang makakuha ng mga
saksi at ebidensiya para siya ay
maipagtanggol.
7. Karapatan niyang mabigyan ng
mabilis, makatarungan, at
pampublikong paglilitis.
8. Karapatan niyang hindi mabigyan
ng makalawang kaparusahan o
double jeopardy sa iisang
paglabag.
Mga pangyayaring nakakahadlang sa
pagtatamasa ng ating mga karapatn o
nagiging sanhi ng paglabag sa mga
karapatang pantao.

(Ang mga mag-aaral ay maaaring mamili

sa mga sumusunod upang magbigay ng
kasagutan)
1. Mga Magulang at Nakatatanda:
May mga mga magulang nan ang-
aabuso at nanakit ng kanilang mga
anak. Mayroon ding nag-uutos sa
mga anak ng hindi mabuting
gawain. Ang mga ilang
nakatatanda ay nang-aabuso at
nananakit sa mga bata.
2. Ibang tao sa paligid: May mga
taong maaring magsamantala sa
atin. Maari nila tayong saktan at
abusuhin.
3. Mga Kriminal: May mga taong
nagnanakaw ng mga arii-arian ng
iba. Mayroon ding mga nananakit
at pumapatay dahil sa masasang
itensyon o layuinin.
4. Mga terorista at Samahan laban
sa pamahalaan: May mga
samahang naglalayong baguhin
ang ating bansa tulad ng mga
samahang Abu Sayyaf at New
People’s Army. Sila ay pumapatay
at nagpapasabog ng bomba kung
saan-saan upang lumikha ng
 kaguluhan at takot sa mga
mamamayan.

• Likas na Karapatan
• Karapatang konstitusiyunal
• Karapatang kaloob ng batas

JUNIO
6. Paglalahat
(Maaaring magkakaiba ang sagot ng mga
Sa kabuuan, anu-anong karapatan ang ating natalakay? mag-aaral)
1. Karapatang mabuhay, maging
malaya, magkaroon ng ari-arian at
pantay na pangangalaga ng batas
Seksyon 1)
Magaling! Maari niyo ba akong bigyan ng halimbawa mga karapatang natalakay? 2. Karapatang magkaroon ng
kapanatagan sa kaniliang sarili,
pamamahay, papeles (Seksyon 2)
3. Karapatang maging pribado ang
pakikipagugnayan o
komunikasyon (Seksyon 3)
4. Karapatang makapagpahayag o
makapagsalita, makipagpulong o
sumali sa mapayapang pagtitipon,
at magpetisyon sa pamahalaan
(Seksyon 4)
5. Karapatang makapamili ng
pananampalataya o relihiyon
(Seksyon 5)
6. Karapatang manirahan (sa iba’t
ibang bahagi ng bansa) at
makapaglakbay (Seksyon 6)
 7. Karapatang magtatag ng mga
asosasyon, mga unyon, o mga
Ano ba ang kahalagahan ng mga karapatang ito? kapisanan na may mga layuning
hindi lalabag sa batas (Seksyon 8)

Mahalaga ang karapatan dahil kaloob nito

ang mga karapatang ipinagkaloob at
pinangangalagaan o binibigyang
proteksiyon ng ating Konstitusyon at ng
Diyos upang ang tao ay mabuhay ng
matiwasay. Kaloob ng mga karapatang ito
ang karapatan ng taong bumoto,
makapagsabi ng hinaing ng malaya.
kalayaan ng taong magkaroon ng
relihiyon, ang matiwasay na relasyon o
ugnayan ng mga tao sa isa't isa sa
Magaling! Layunin ng ating pamahalaan na pangalagaan ang ating mga lipunan, ang pagkakaroon ng
karapatan, ngunit bilang isang mamamayan o bilang tao alam natin kung pagkakakitaan at pagkakataong tumuklas
hanggang saan ang ating limitasyon at ugaliin na isa iisip ang paggawa ng at magsagawa ng ikabubuhay at
masama ay may karampatang parusa at maaring makulong. karapatang maaaring magamit panangga
sa inaakusang kaso, gayundin ang
7. Paglalapat makakuha o karapatang makatanggap ng
Magaling mga bata! Ngayon, magkakaroon tayo ng pangkatang gawain. libreng edukasyon mula sa gobyerno.
Panuto: Kumpletuhin ang graphic organizer sa pamamagitan ng pagtukoy sa
kung anong karapatan ang ipinapakita sa larawan, tukuyin kung anong uri ng
karapatan ito at ang kahalagahan ng sinasabing karapatan.

Pangkat 1:
Sitwasyon Karapatan Uri ng Kahalagahan
Karapatan ng karapatan
 Hal. Likas na Mahalaga
Karapatang Karapatan ang
mabuhay karapatan na
ito dahil
ipinagkaloob
tayo ng
Diyos ng
sariling
buhay

Pangkat 2:
Sitwasyon Karapatan Uri ng Kahalagahan
Karapatan ng karapatan
Karapatang Karapatang Mahalaga Ito
bumoti politikal na ay mahalaga
ayon sa dahil dito
karapatang
nakasalalay
konstitusyonal
ang
kinabukasan
ng ating
bansa. Sa
pamamagitan
ng pagboto ay
naipapahayag
natin o
naipapakita
natin ang
pagpili sa
mga karapat
dapat na
mamuno sa
ating
komunidad o
sa ating
bansa.
Pangkat 3:
Sitwasyon Karapatan Uri ng Kahalagahan ng
Karapatan karapatan
Karapatang Karapatang Ang pagpapakasal ay
makapag- sosyal na nagpapatibay rin sa
asawa ayon sa pagsasama ng mag-
karapatang
asawa sa hirap at
konstitusyonal
ginhawa. Napapatatag
nito ang samahan ng
dalawang mag-asawa.
 A. Pangwakas na Gawain
IV. Pagtataya
Panuto: Bilugan ang tamang sagot.
1. Ang kalagayan o kondisyon na dapat matamo o makuha para tayo mabuhay ng malaya, masaya at matiwasay ay tumutukoy
sa _______.
A. Karapatan
B. Tungkulin
C. Panangutan
D. Responsibilidad.

2. Ito ang mga Karapatan na ipinagkaloob at pinangangalagaan o binibigyang proteksyon ng ating konstitusyon.
A. Likas na Karapatan
B. Karapatang konstitusyunal
 C. Karapatang kaloob ng batas
D. Katapatang pantao

3. Ito ay mga angking karapatan na kaloob sa atin ng diyos upang maging maligaya ang ating pamumuhay.
A. Likas na Karapatan
B. Karapatang konstitusyunal
C. Karapatang kaloob ng batas
D. Katapatang pantao

4. Ilang halimbawa ng karapatang ito ay tumanggap ng naayon sa pinakamababang sahod, karapatang magmana ng ari-arian
mula sa mga magulang at karapatang magkapag-aral ng libre sa paaralang pampubliko.
A. Likas na Karapatan
B. Karapatang konstitusyunal
C. Karapatang kaloob ng batas
D. Katapatang pantao

5. Ang mga Karapatan ng bawat mamamayang Pilipino ay nakatakda sa?

A. Artikulo II ng saligang batas 1999.
B. Artikulo IV ng saligang batas 1988.
C. Artikulo III ng saligang batas 1987.
D. Artikulo III ng saligang battas 1978

V. Takdang Aralin

Panuto: Manaliksik tungkol sa mga paraan na maari nating gawin upang maiwasan ang paglabag sa Karapatan ng bawat
indibidwal at isulat ito sa papel.