a. Gây mê – giảm đau i. Nguồn gốc & di chứng 1. Kích thích ion, cytokine, chất khác (PGE2) Nhạy cảm/kích thích trực tiếp thụ thể ngoại vi Sừng lưng tuỷ sống Điều chỉnh Chiếu dọc theo các vùng đồi thị Não Đau 2. Đau Sự kiện nội tiết thần kinh Kích hoạt trực tuyến dưới đồi – tuyến yên – thượng thận Giải phóng cytokine tiền viêm + catecholamine Thay đổi chức năng miễn dịch + Thay đổi hô hấp + Giảm sức căng Oxy dưới da + Giảm quá trình lành vết thương. Kích thích thụ thể không giảm Tăng phản ứng tế bào thần kinh sừng ở lưng + thúc đẩy sự nhảy cảm TKTW Giảm hiệu quả thuốc giảm đau + Yêu cầu sử dụng thuốc liều cao hơn Tác dụng phụ rõ rệt hơn ii. Tiếp cận chung với chó mèo đau 1. Kiểm tra sơ bộ Đánh giá ổn định tim mạch, thần kinh, tiết niệu + Bổ sung thể tích thích hợp + Đánh giá tình trạng acid-base + Nồng độ điện giải 2. Theo dõi thường xuyên HR, HA, chất lượng mạch, màu niêm mạc, thời gian lấp đầy mao mạch, nhiệt độ trực tràng, RR, gắng sức – trước & sau khi hồi sức 3. Đánh giá Xem xét tín hiệu thú Đánh giá vị trí & loại đau Nguyên nhân, thời gian, độ nghiêm trọng Dấu hiệu hành vi: Kêu + Bảo vệ (đặc biệt sau khi sờ vào vùng ảnh hưởng) 4. Theo dõi thường xuyên Đánh giá xu hướng phản ứng sinh lý đối với đau, đặc trưng: Nhịp tim, HR, HA tăng Đánh giá toàn diện. Trường hợp Catecholamine cao Giảm biến thiên nhịp tim iii. Điều trị đau cấp cứu 1. Lựa chọn thuốc giảm đau có thể đảo ngược và điều chỉnh được, ít tác dụng phụ lên tim mạch. Lựa chọn phối hợp hiệp đồng các thuốc giảm đau Giảm tác dụng phụ. Sử dụng tổng liều thấp hơn mỗi loại thuốc Giảm đau đầy đủ 2. Sử dụng thuốc gây tê cục bộ (lidocain) tại chỗ ngoài màng cứng Giảm nhu cầu thuốc toàn thân 3. Chó mèo nặng Tác dụng phụ: Ức chế cơ tim, giảm trương lực vận mạch, trầm cảm, suy giảm chức năng thông khí & hô hấp, kéo dài thời gian tác dụng. Các thuốc liên kết Protein cao Thay đổi dược động học ở thú giảm ALB. Thú hạ thân nhiệt Nhạy cảm hơn với tác dụng an thần + ức chế hô hấp của Opioid & Chất chủ vận Alpha 2. Các thuốc thuốc lựa chọn cho thú nặng có thể đảo ngược, chuẩn độ và CRI iv. Một số thuốc giảm cơn đau 1. Opioid Lý tưởng cho thú nặng; là thuốc giảm đau mạnh, có thể đảo ngược bằng Naloxone. Thời gian cung cấp phụ thuộc từng loại thuốc, có thể phân phối CRI. Ít tác dụng phụ lên tim mạch 2. Phenolthiazines/Alpha-2/Benzodiazepines Gây kích thích TKTW nếu dùng 1 mình; Diazepam liên quan đến hoại tử gan ở chó mèo lâu dài; propofol Thiếu máu thể heinz mèo 3. Meperidine/Morphine b. Kiểm soát đau ở thú nguy kịch 2. Acid – Base – Rối loạn điện giải & trao đổi chất – Hạ đường huyết 3. Gây tê – Tiếp cận chó mèo hung dữ 4. Tiết niệu – sinh dục a. Tăng Ure huyết cấp b. Sỏi niệu 5. Tiêu hoá 6. Sinh sản a. Đẻ khó b. Sản giật