Professional Documents
Culture Documents
NHẬP MÔN
NHẬP MÔN
Hà nội 2020
NHẬP MÔN NGÀNH KTĐK VÀ TĐH- VMQ 1
BÀI GIẢNG NHẬP MÔN NGÀNH
KĨ THUẬT ĐIỀU KHIỂN VÀ TỰ ĐỘNG HÓA
DUNG
3 ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP VÀ AN TOÀN ĐIỆN
CHÍNH
4 THỰC HÀNH
5 THAM QUAN
1 TỔNG QUAN
Đối tượng của kĩ • Máy móc, thiết bị, chu trình sản xuất
thuật điều khiển • Phƣơng pháp, quy trình công nghệ, phần mềm..
• Sử dụng năng lƣợng điện
và TĐH
Các hướng chuyên • Điều khiển logic và PLC, SCADA, Truyền thông CN
• Vi xử lý, Nhúng và IOT, kĩ thuật robot
môn chính • Truyền động điện, Điện tử công suất, thiết kế vi mạch..
Sử dụng
trong các lĩnh
vực quân sự ,
vũ trụ
• Ngành KTĐK và TĐH đƣợc xếp vào nhóm ngành Công nghệ Kỹ
thuật, là một trong những nhóm ngành có nhu cầu lớn nhất hiện nay
• Hội nhập quốc tế sâu rộng
Thuận • Quan tâm của xã hội, chính phủ có nhiều chính sách ƣu tiên phát
lợi triển; Quyết định triển khai “Kế hoạch hành động Phát triển ngành
công nghiệp điện tử thực hiện Chiến lƣợc CNH của Việt Nam trong
khuôn khổ hợp tác Việt Nam-Nhật Bản hƣớng đến năm 2020, tầm
nhìn 2030”
2 THIẾT KẾ KỸ THUẬT
4 KĨ NĂNG VIẾT
3. Năng lực cơ bản của ngƣời đƣợc đào tạo ở trình độ đại học là:
- Sáng tạo.
- Thích nghi, đáp ứng với những biến động và sự thay đổi của hoàn
cảnh.
- Làm việc tập thể, đồng đội, nhóm.
- Tự học, tự rèn luyện, tự đánh giá để chủ động tự phát triển.
Bốn trụ cột (mục tiêu) của học tập đại học
Thế kỷ 21 với các thách thức và các quan niệm mới, văn kiện của Tổ
chức Giáo dục và Khoa học của Liên hiệp quốc UNESCO xác
định “ Bốn trụ cột” của học tập đại học:
• Học để biết ( Learning to know)
• Học để làm ( Learning to do)
• Học để làm người, để tồn tại ( Learning to be)
• Học để chung sống, hoà nhập ( Learning to live together)
2. Thực tập, thực hành, làm bài tập, tiểu luận, thảo luận, làm
việc theo nhóm.
• Bƣớc 3: Phát triển sơ đồ tƣ duy bằng cách mở rộng các nhánh nội dung
Từ mỗi ý lớn, vẽ tiếp tục các đƣờng nhánh tới các ý phụ bổ sung cho ý đó. Tiếp
tục mở rộng các phân nhánh chi tiết cho các ý phụ đó. Phát triển chi tiết sơ đồ đến
khi triển khai chi tiết nhất chủ đề. Lƣu ý, các ý phát triển từ nhánh phải có nội
dung chung hƣớng đến chủ đề chính của sơ đồ.
• Bƣớc 4: Vẽ thêm hình minh họa và hoàn thiện sơ đồ
Sau khi hoàn thành các nội dung và hình ảnh thể hiện ý tƣởng của chủ đề chính,
bạn cần thêm các màu sắc, hình vẽ minh họa để dễ hiểu, dễ ghi nhớ kiến thức.
Các hình ảnh, cảm xúc,… tác động tốt đến não bộ giúp ta ghi nhớ lâu hơn.
• Mục tiêu phải đáp ứng các yêu cầu sau (SMART):
• Specific - Cụ thể: phải rõ ràng để có thể hƣớng tới một cách dễ dàng.
• Measurable - Có thể đo lƣờng đƣợc: để so sánh và xác định mức độ đạt
đƣợc với những kết quả sau này.
• Achievable - Có thể đạt đƣợc: phải có thể đạt đƣợc với những nguồn
lực sẵn có.
• Relevant – Phù hợp: phải phù hợp với môi trƣờng và hoàn cảnh hiện có
trong thực tế.
• Time bound - Có thời hạn: phải có thời gian hoàn thành và đƣợc theo
dõi tiến độ thƣờng xuyên.
NHẬP MÔN NGÀNH KTĐK VÀ TĐH- VMQ 83
2.1 PHƢƠNG PHÁP HỌC HIỆU QUẢ
Lập kế hoạch cho cuộc sống
• Họ sẽ làm những việc UT1 và UT3. Thời gian còn lại, thường là
rất ít, sẽ được dành cho những việc ít khẩn cấp như UT2 và UT4.
• Học sinh trung bình làm việc theo thứ tự dưới đây.
Những nhà thiết kế giỏi nhất thường giải quyết một số vấn đề
sau đây:
@ Tuân thủ chặt chẽ các tiêu chuẩn.
@ Phòng ngừa các sự cố trước khi chúng xảy ra:
+ Không thỏa mãn nhu cầu của khách hàng.
Phòng ngừa bằng cách:
& Xác định các yêu cầu về chức năng
& Triển khai một thông số thiết kế để thực hiện mỗi yêu
cầu về chức năng
Danh Các biện Thời gian chuyển động, công Mọi thứ có Đánh giá Các ý tƣởng
sách các pháp độc suất, ứng suất, kinh tế, tài thể giúp phát rủi ro thấp, hoặc kế
chức lập để thực chính, … triển ý tƣởng trung bình, hoạch để
năng hiện mỗi Phải chứng minh tính khả bao gồm tiếp cao cho mỗi giảm thiểu
độc lập yêu cầu thi của từng thông số thiết xúc cá nhân, thông số hoặc phòng
mà thiết chức năng kế. bài báo, sáng thiết kế tránh từng
kế phải Phân tích có thể đƣợc sử chế, website, rủi ro
thực dụng để tạo ra các thông số …
hiện thiết kế.
Mục tiêu
o Thời gian trình bày?
o Mục đích và phạm vi của bài trình bày của
bạn?
o Trọng tâm của vấn đề nếu có nhiều hơn
một diễn giả?
Slide bìa
Nội dung
Kết thúc
Kết luận
LUYỆN ÂM
LUYỆN THANH
NHẬP MÔN NGÀNH KTĐK VÀ TĐH- VMQ 111
2.4 KĨ NĂNG VIẾT
Vai trò
• Một trong các hình thức chủ yếu của giao tiếp trong
kỹ thuật là báo cáo kỹ thuật.
• Đây là dạng thông thường để báo cáo kết quả nghiên
cứu, điều tra, và các dự án thiết kế.
• Ở trường đại học, các báo cáo do sinh viên viết được
đọc bởi các giảng viên và trợ giảng để đánh giá các
chủ đề bạn đã thực hiện và khả năng áp dụng
kiến thức của bạn với một nhiệm vụ thực tế.
Vai trò
• Tại nơi làm việc, các báo cáo sẽ được đọc bởi các
nhà quản lý, khách hàng, và những người chịu
trách nhiệm thực hiện bản thiết kế của bạn.
• Do đó, khả năng tạo ra một báo cáo rõ ràng, ngắn
gọn và chuyên nghiệp trình bày là một kỹ năng bạn
sẽ cần phải phát triển để thành công tại trường đại
học và trong sự nghiệp tương lai của bạn.
Quy tắc
• Nhắc lại 2 qui luật vàng trong giao tiếp dành cho kỹ
sư:
1. Ngắn gọn là tốt nhất. Đơn giản hóa bất cứ khi nào
có thể.
2. Sử dụng từ ngắn gọn, đơn giản tốt hơn là sử dụng
từ dài dòng và khó hiểu.
• Một bài viết về kỹ thuật (bài báo, báo cáo, thuyết
minh…) luôn luôn phải rõ ràng và chính xác.
• Trước khi viết bạn cần xác định rõ:
– Mục đích của bài viết.
– Ai là người đọc bài viết của bạn?
ĐẠO ĐỨC
NGHỀ NGHIỆP
AN TOÀN
ĐIỆN
NHẬP MÔN NGÀNH KTĐK VÀ TĐH- VMQ 122
3.1 ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP
ĐẠO ĐỨC NN LÀ GÌ
• Đạo đức nghề nghiệp là những chuẩn mực đạo đức
trong một lĩnh vực nghề nghiệp nhất định.
• Các chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp phải phù hợp
với nghề nghiệp, quyền & nghĩa vụ của người lao
động và nền tảng đạo đức XH
• Đạo đức nghề nghiệp là tài sản quí giá của người lao
động khi hành nghề.
• Đạo đức kỹ sư = Đạo đức công dân + ĐĐNN
134
NHẬP MÔN NGÀNH KTĐK VÀ TĐH- VMQ
3.1 ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP
137
NHẬP MÔN NGÀNH KTĐK VÀ TĐH- VMQ
3.1 ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP
THẢO LUẬN NHÓM -1
• Bạn là kỹ sư mới về làm việc tại công ty. Bạn nhận thấy các công nhân
khi làm việc đã bỏ qua một số biện pháp an toàn trên máy dập và máy
ép. Theo các công nhân thì thao tác đầy đủ các biện pháp an toàn sẽ
giảm năng suất, tốn chi phí, không hiệu quả về kinh tế. Quy trình vận
hành họ đang làm vẫn bảo đảm an toàn.
• Bạn có ngay lập tức yêu cầu công nhân thực hiện đúng quy trình
chuẩn hay bạn im lặng để công nhân làm như cũ hay bạn báo cáo với
quản đốc?
• Xét về đạo đức nghề nghiệp bạn có thể để công nhân làm việc như
vậy không?
• Bạn sẽ xử l{ như thế nào?
138
NHẬP MÔN NGÀNH KTĐK VÀ TĐH- VMQ
3.1 ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP
THẢO LUẬN NHÓM -2
• Bạn và Toàn – một đồng nghiệp đang cùng nhau thực
hiện dự án thiết kế và lắp đặt hệ thống xử lý nước thải cho
một nhà máy công nghiệp.
•Toàn chịu trách nhiệm xử lý nước thải rồi thải ra sông
vùng lân cận.
• Bạn nhận thấy Toàn thường chấp nhận mức độ các hóa
chất độc hại cao hơn tiêu chuẩn cho phép.
• Bạn nói với Toàn về điều này nhưng Toàn bảo rằng mức
độ vượt quá không cao nên không có vấn đề nghiêm trọng
về an toàn và đạo đức. Vì vậy không cần thiết phải đầu tư
thêm nhiều công sức, thời gian và tiền bạc để hoàn thiện
dự án.
NHẬP MÔN NGÀNH KTĐK VÀ TĐH- VMQ 139
3.1 ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP
THẢO LUẬN NHÓM -2
• Bạn có đồng ý với Toàn không? Nếu không thì bạn có
thuyết phục Toàn chỉnh sửa để bảo đảm tiêu chuẩn
cho phép hay bạn cho qua, vì Toàn mới là người chịu
trách nhiệm.
• Nếu Toàn từ chối thì bạn có báo cáo lên cấp trên?
• Nếu trong nhà máy không ai giải quyết thì bạn có báo
cáo lên thanh tra môi trường hay bạn chỉ báo cáo khi
vấn đề là nghiêm trọng với sự an toàn và sức khỏe
của cộng đồng?
141
NHẬP MÔN NGÀNH KTĐK VÀ TĐH- VMQ
3.1 ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP
THẢO LUẬN NHÓM -3
• Hợp đồng cung cấp đã được ký kết với những điều khoản
và tiêu chuẩn đảm bảo chất lượng sản phảm nhưng không
ghi rõ tên của nguyên vật liệu sử dụng.
• Vậy công ty của bạn có bị ràng buộc về mặt ĐĐ để phải
thông báo cho khách hàng không chỉ sự thay đổi công nghệ
mà còn phải thảo luận lại hợp đồng, giảm giá thành cho
khách hàng, cùng chia sẻ lợi nhuận.
• Với tư cách là người thiết kế và chế tạo sản phẩm theo
công nghệ mới bạn có phải chịu trách nhiệm đi tiên phong
trong việc thông báo cho khách hàng để cùng chia sẻ lợi
nhuận?
142
NHẬP MÔN NGÀNH KTĐK VÀ TĐH- VMQ
3.2 AN TOÀN ĐIỆN
KHÁI NIỆM CHUNG
Điện giật
Hiện tượng có dòng điện qua cơ thể người do tiếp xúc với các phần tử
dẫn điện có điện áp: làm cơ thể bị thương có thể nguy hiểm tới tính
mạng
Nguyên nhân
- Tiếp xúc trực tiếp: Tiếp xúc với các phần tử đang có điện áp làm việc.
Tiếp xúc với các phần tử đã được cắt ra khỏi nguồn điện, nhưng vẫn
còn tích điện tích (do điện dung).
- Tiếp xúc với các phần tử đã được cắt ra khỏi nguồn điện làm việc,
nhưng phần tử này vẫn còn chịu một điện áp cảm ứng do ảnh hưởng
của điện từ hay cảm ứng tĩnh điện do các trang thiết bị khác đặt gần.
143
NHẬP MÔN NGÀNH KTĐK VÀ TĐH- VMQ
3.2 AN TOÀN ĐIỆN
KHÁI NIỆM CHUNG
Điện giật
Hiện tượng có dòng điện qua cơ thể người do tiếp xúc với các
phần tử dẫn điện có điện áp: làm cơ thể bị thương có thể nguy
hiểm tới tính mạng
Nguyên nhân
- Tiếp xúc trực tiếp: Tiếp xúc với các phần tử đang có điện áp làm
việc.
Tiếp xúc với các phần tử đã được cắt ra khỏi nguồn điện, nhưng
vẫn còn tích điện tích (do điện dung).
- Tiếp xúc với các phần tử đã được cắt ra khỏi nguồn điện làm việc,
nhưng phần tử này vẫn còn chịu một điện áp cảm ứng do ảnh
hưởng của điện từ hay cảm ứng tĩnh điện do các trang thiết bị khác
đặt gần.
144
NHẬP MÔN NGÀNH KTĐK VÀ TĐH- VMQ
3.2 AN TOÀN ĐIỆN
KHÁI NIỆM CHUNG
Điện giật
Nguyên nhân
tiếp xúc gián tiếp: chạm vỏ máy bị rò điện. Điện áp bước
145
NHẬP MÔN NGÀNH KTĐK VÀ TĐH- VMQ
3.2 AN TOÀN ĐIỆN
TÁC HẠI DÒNG ĐIỆN VỚI CƠ THỂ CON NGƯỜI
-Tác động nhiệt gây nóng, bỏng cháy
- Tác động tâm lý gây mất tri giác không tự thoát khỏi nguồn điện
được
- Khi người mới chạm vào điện, vì điện trở của người còn lớn,
dòng điện qua người nhỏ, tác dụng của nó chỉ làm cho bắp thịt,
cơ co quắp lại. Nếu nạn nhân không rời khỏi vật mang điện, thì
điện trở của người dần dần giảm xuống làm dòng điện tăng lên,
hiện tượng co quắp càng tăng lên
- Thời gian tiếp xúc với vật mang điện càng lâu càng nguy hiểm vì
người không còn khả năng tách rời khỏi vật mang điện đưa đến
tê liệt tuần hoàn và hô hấp.
148
NHẬP MÔN NGÀNH KTĐK VÀ TĐH- VMQ
3.2 AN TOÀN ĐIỆN
Các biện pháp an toàn điện
- Thực hiện treo biển báo nguy hiểm điện giật, rào chắn
- Tăng điện trở cách điện ( Kìm, găng tay, thảm cách điện, sào thao
tác, ..)
U tx Uf
Id
R d R sc R d
- Nối đát an toàn vỏ máy
các bước thiết Danh sách các Các biện pháp độc Thời gian chuyển động, Mọi thứ có Đánh giá rủi ro thấp, Các ý tƣởng
chức năng lập để thực hiện công suất, ứng suất, kinh thể giúp phát trung bình, cao cho mỗi hoặc kế
kế cho một đề độc lập mà
thiết kế phải
mỗi yêu cầu chức
năng
tế, tài chính, …
Phải chứng minh tính
triển ý tƣởng
bao gồm tiếp
thông số thiết kế hoạch để
giảm thiểu
thực hiện khả thi của từng thông số hoặc phòng
tài thiết kế ĐK- thiết kế.
xúc cá nhân,
bài báo, sáng tránh từng
Phân tích có thể đƣợc sử chế, rủi ro
TĐH dụng để tạo ra các thông
số thiết kế.
website, …
thống các ý B3; Mô tả các chức năng – khởi động dừng, bảo vệ , tự ngắt..
tưởng: B4: liệt kê các thiết bị, thông só trong sơ đồ mạch
FRDPARRC và
B5; sơ đồ mạch lực, mạch điều khiển
các bước thiết
kế cho một đề B6: mô phỏng
tài thiết kế ĐK- B7: duyệt chỉnh sửa hoàn thiện bản vẽ
TĐH
B8: lắp ráp
- Mạch rơ le công tắc tơ ( tham khảo tài liệu TS Phạm Đức Đại)
- Vi xử lý
- PLC
GỢI Ý 6:
Thực hành các mạch viết báo cáo kĩ thuật : hƣớng dẫn báo cáo tham quan
các nhóm
-------------------------------------------