Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi

Grafik Sanatlar

Grafik Üretim Teknikleri 1

Tifdruk Baskı Sistemi
Osman Şimşeker

İpek Nur Şener

126621008
27 Kasım 2022
İçindekiler

Tifdruk Baskı Sistemi Tarihi

Tifdruk Baskı Süreci
Diğer Baskılardan Farkı
Özellikleri ve Kullanım Sebebi
Kullanım Alanları
Kaynakça
TİFDRUK BASKI SİSTEMİ
Tifdruk Baskı Sistemi Tarihi
Matbaacılıkta kullanılan temel baskı tekniklerinden biri Tifdruk baskıdır. Almanca ’da Tiefdruck
kelimesinden gelmektedir, gravür baskı adı da verilen çukur baskı tekniğidir. Bu baskı tekniği Ahşap
baskı tekniğinden sonra Avrupa’da oldukça yaygınlaşmaya başlamıştır. Tifdruk baskı tekniği ilk
olarak ise 1430’lu yıllarda Almanya’da oyun kağıtlarını basmak için kullanılmaya başlanmıştır.
Tifdruk Baskı Süreci
Tifdruk baskının işleyiş sistemi şu şekilde açıklanabilir: Basılacak içerik, metal kalıp silindiri üzerine
kazınır ya da asitle derinlemesine işlenir. Sonrasında kalıp silindir üzerindeki çukurlar mürekkeple
kaplanır ve yüzey üzerinde kalan fazla mürekkep ise çelik rakle ile sıyrılır. Böylelikle de metal kalıp
silindirin üzerinde sadece kazınmış yerlerinde mürekkep bırakılmış olur.
Daha sonra kalıp silindiri üzerine baskı yapılacak malzeme yani, baskıaltı malzemesi konulur;
konulduktan sonra silindirik kazanlı bir presten basınç uygulanır ve böylelikle çukurda kalan
bölgelerdeki mürekkep baskı yapılacak malzemenin üzerine aktarılması sağlanır.
Modern matbaa makinelerinde metal tabakalar genelde silindirik bir tamburun üzerine konulur,
diğer bir silindir ile de yukarıdan basınç uygulanır ve iki merdanenin arasından kâğıt geçirilerek
baskı işlemi yapılır. Bu şekilde uygulanan tifdruk yöntemi Rotagravür adı ile de anılır.

Klişe üzerindeki mikroskobik boyuttaki oyuklar.

Diğer Baskılardan Farkı

En yaygın kullanılan baskı sistemi olan Ofset baskı sisteminin aksine, tifdruk baskı sisteminde
kabartma klişe yerine oyma klişe kullanılmaktadır. Başka bir farklılığı ise ofset baskı sisteminin
aksine kıvamlı mürekkepler yerine akışkanlığı yüksek çabuk buharlaşan sıvı mürekkepler kullanılır.
Genel olarak bakır veya çinko silindirik klişeler üzerine işlenen oyuklar hem çok küçük hem de farklı
derinliklerde oldukları için ofset baskı sistemine oranla daha titiz ve temiz çalışma gerektirir. Özel
kağıtlar gerektirdiğinden de daha maliyetli bir tekniktir.

Özellikleri ve Kullanım Sebebi

Baskıaltı malzemesi ile kalıp, baskı sırasında birebir temas ettiği için Direkt Baskı diye de
adlandırılır. Tifdruk baskı tekniğini ön plana çıkaran özellikleri ise net, temiz ve yumuşak baskı
yapabilmeleridir. Bu baskı tekniğinde her kopya birbirinin tamamen aynısıdır. Ayrıca uzun metrajlı
ve kaliteli baskı yapabilmesi nedeniyle tirajlı işlerde çokça tercih edilen bir baskı sistemidir.
Tifdruk baskıda bobin kağıt veya selofan, polietilen gibi saydam ve yarı saydam malzemeler
kullanılabilir. Bobin malzeme kullanımı baskı hızının artmasına olanak verir. Baskı sayısının en az
250.000-300.00 ve üzeri durumlarda kullanımı anlamlıdır. Yüksek sayıda baskı yapan süreli yayınlar
veya fotografik görsellerin çok olduğu durumlarda kullanılabilen tifdruk baskı tekniği açık
bölgelerde oluşan daha az mürekkep ve koyu bölgelerde oluşan daha fazla mürekkep sayesinde
fotoğrafa oldukça yakın bir görüntü elde edilmesini sağlar. Öncesinde kalıp malzemesi olarak
sertleştirilmiş bakır kullanılırken, günümüzde gravür kalıpları krom kaplama ve benzeri sistemlerle
oluşturulmakta ve lazer yardımıyla şekillendirilmektedir.
Kullanım Alanları
Tifdruk baskının kendine has kullanım alanları vardır. Kullanılan kalıbın hazırlanması özel işlemler
gerektirdiğinden oldukça pahalıdır. Bu yüzden çok yüksek baskı sayılarının gerektiği durumlarda
tercih edilmelidir. Geçmiş zamanlarda kaliteli dergilerin, duvar kâğıtların ve kumaşların basımı
sırasında kullanılmıştır. Günümüzde ise posta pulları, hisse senetleri ve bazı banknotlar gibi aynı
kalıp ve orijinalinin milyonlarca kez yüksek hızda, aynı kalitede basılması gerektiği durumlarda
tifdruk baskı sistemi kullanılır. Esnek ambalaj üretiminde de günümüzde en çok flekso ve tifdruk
baskı sistemleri kullanılmaktadır.

Kaynakça

1. https://www.doganklise.com/2020/11/11/tifdruk-baski-
nedir/#:~:text=Ahşap%20baskı%20tekniğinden%20sonra%20Avrupa,net%20ve%20yumuşak%20baskı%20yapabilmesidir.
2. https://web.archive.org/web/20090114144953/http://www.matbaaciyiz.com/content/blogcategory/15/48/
3. https://tr.wikipedia.org/wiki/Tifdruk#:~:text=Günümüzde%20posta%20pulları%2C%20bazı%20banknotlar,nedeniyle%20y
oğun%20baskılarda%20tercih%20edilmektedir.
4. Tevfik Fikret Uçar, Görsel İletişim ve Grafik Tasarım, İnkılap Kitabevi, 2004, İstanbul