Prawo cywilne 1.12.2022 r.

1. Wady oświadczenia woli są to okoliczności , których pewne stany psychiczne lub wiedzy
człowieka , towarzyszące składaniu oświadczenia woli , uwzględnia system prawny ,
określając ich wpływ na ważność czynności prawnej .

A. Stan wyłączający świadome lub swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli

B. Pozorność
C. Błąd
D. Podstęp
E. Groźbą

 Dwie pierwsze wady powodują bezwględna nieważność czynność prawnej , reszta względną
nieważność czynność woli
A. Art. 82 KC nieważne jest każde oświadczenie woli , złożone przez osobę , która z
jakichkolwiek powodów , znajdowała się w stanie wyłączającym świadomość i wyrażenie
woli. Dotyczy nie tylko trwałych ale również przemijających zaburzeń psychicznych np.
Nadużycie alkoholu , ale również gorączka , dotyczy nie tylko stanów patologicznych ale
również fizjologicznych np. Sen , przymus fizyczny , anormalny stan psychiczny wyłączający
swobodne lub świadome powzięcie decyzji i wyrażenie woli , jego przyczynami mogą być
narkoza , choroba psychiczna , niedorozwój umysłowy , uwiąd starczy ( choroba Alzheimera)
czy też odurzenie narkotyczne. Brak świadomości i swobody powodują bezwzględną
nieważność !, jednakże wyjątek stanowi uznanie dziecka . Według art. 945 par. 1 pkt 1. KC
testament jest nieważny , jeżeli został sporządzony w stanie wyłączającym świadome , albo
swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli , różnica między tym przepisem a art. 82KC
polega na pominięciu przyczyn anormalności stanu psychicznego , chodzi o to aby możliwie
maksymalnie zabezpieczyć swobodę testowania .
B. Pozorność – bezwględnie nieważne jest oświadczenie woli złożone drugiej stronie za jej
zgodą dla pozoru, Art. 83 KC , przepis ten ma na względzie sytuacje , gdy strony
umawiają się potajemnie iż ujawnione wobec osób trzecich oświadczenie woli nie wywoła
skutków prawnych , pozornymi tylko mogą być umowy , lub oświadczenia woli
jednostronne , składane innej osobie dla tego , że tylko w tych rodzajach czynności prawnych
występuje druga strona , którą można wejść w porozumienie co do pozorności np. Nie może
być pozorny testament lub pozorne odrzucenie spadku. Obok umowy potajemnej strony mogą
dokonywać ukrytej czynności prawnej , która zgodnie z ich zamiarem ma wykonać określone
skutki prawne , nie jest ona nie ważna tylko dlatego , że pozostaje ukryta wobec osób trzecich
np. Ukrycie darowizny pod pozorem sprzedaży , na zewnątrz jest sprzedaż , a więc akt
symulowany a w rzeczywistości jest darowizna. Pozorność oświadczenia woli nie ma wpływu
na skuteczność odpłatnej czynności prawnej dokonywanej na podstawie pozornego
oświadczenia , jeżeli skutek tej czynności osoba trzecia nabywa prawa lub zostaje zwolniona z
obowiązku chyba że działa w złej wierze . Oświadczenie woli jest pozorne , jeżeli zostaje
złożone drugiej stronie dla pozoru tzn. Strony są zgodne co do tego , że oświadczenie albo
wgl. Nie ma wywołać skutków prawnych np. Dłużnik przenosi pozornie własność rzeczy na
inną osobą za jej zgodą po to , aby w ten sposób uniemożliwić wierzycielom
przeprowadzenie egzekucji tej rzeczy albo wprawdzie ma wywołać skutek prawny ale inny
aniżeli wynika z treści pozornej czynności prawnej np. Strony chcą zawrzeć umowy
darowizny , lecz pozornie nadają umowie charakter umowy sprzedaży . W pierwszym
przypadku mamy do czynienia z pozornością zwykłą , a w drugim z pozornością
kwalifikowaną , jeżeli składający oświadczenie woli nie ma wprawdzie wywołania skutków
prawnych , ale tego nie ujawnia , tym samy druga strona nie wyraża na to zgody ( zastrzeżenie
potajemnie reservatio mentalis) oświadczenie woli wiąże tego , który je złożył , pozorność jest
więc wadą oświadczenia woli , polegająca na świadomej , a przy tym ujawnionej wobec
adresata i przez niego aprobowanej niezgodności pomiędzy treścią złożonego oświadczenia
woli , dostępną dla innych uczestników obrotu prawnego a rzeczywistą wolą składającej to
oświadczenie. Oświadczenie woli jest według przepisów KC nie ważne , jest to tak
 nieważność bezwzględna , na którą może powołać się każda osoba trzecia , która ma w tym
interes prawny. Według art. 83 par. 1 zdanie drugie KC ważność tej czynności ocenia się
według jej właściwości oznacza to , że czynność ukryta będzie ważna , jeżeli spełnione
zostały wszystkie przesłanki jej ważności np. Co do formy , treści itp. Najczęstszy przypadek
to darowizna , której strony nadały postać sprzedaży , celem takiego ukrycia bywa bowiem
chęć uniknięcia skutków przewidzianych w prawie spadkowym , przy darowiznach w związku
z obliczaniem zachowku oraz zaliczeniem darowizn na schedę spadkową. Pozorność
oświadczenia woli nie ma wpływu na skuteczność odpłatnej czynności prawnej dokonanej na
podstawie pozornego oświadczenia , jeżeli skutek tej czynności osoba trzecia nabywa prawo
lub zostaje zwolniona z obowiązku , chyba że działa w złej wierze ( nie można się uchylić)
C. Błąd- przez błąd rozumie się niezgodność pomiędzy obiektywną rzeczywistością a jej
odbiciem świadomości człowieka ma on doniosłość prawną tylko wtedy gdy dotyczy treści
czynności prawnej i jest istotny subiektywnie i obiektywnie.
 Błąd istotny subiektywie pozwala przypuszczać , że gdyby składający oświadczenie nie
działał pod wpływem błędu, nie złożyłbym oświadczenia woli.
 Błąd istotny obiektywnie uzasadnia przypuszczenie , że nikt znający rzeczywisty stan rzeczy
nie złożyłby takiego oświadczenia
 Błąd nie musi być istotny , jeżeli był wynikiem podstępu drugiej osoby wyróżniamy błąd
sensu stricto ( sytuacje gdy składający oświadczenie , oświadcza wprawdzie chce
oświadczyć , ale tylko dlatego , że ma mylne wyobrażenie o prawdziwym stanie rzeczy) oraz
wyróżniamy pomyłkę ( sytuacja gdy oświadczając wole , oświadcza co innego niż chce ) w
obu wypadkach wadliwość powoduje ten sam rezultat. Błąd nie powoduje nieważności
czynności prawnej a jedynie stanowi podstawę do uchylenia się od skutków prawnych
złożonego oświadczenia woli. W odniesieniu do oświadczeń woli , składanych innej osobie w
szczególności umów i będących zarazem odpłatnymi czynnościami prawnymi na błąd
dotyczący treści czynności prawnej i istotny można powoływać się tylko wtedy, gdy ponadto
adresat oświadczenia woli , albo błąd wywołał chociażby bez swej winy , albo wiedział o
błędzie , albo z łatwością błąd mógł zauważyć. Skutkiem prawnym błędu , który ma charakter
błędu prawnie doniosłego jest w zasadzie uprawnienie strony , która złożyła oświadczenie
woli pod wpływem błędu do uchylenia się od jego skutków prawnych , czyli uprawnienie do
pozbawienie tego oświadczenia znaczenia prawnego. Uprawnienie to ma charakter prawa
podmiotowego kształtującego. Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia pod
wpływem błędu , następuje przez złożenie tej osoby na piśmie w ciągu roku od nia wykrycia
błędu
D. Podstęp – podstępnie działanie polega na celowym złożeniu jakiejś osoby w błąd lub na
umocowaniu jej błędnego mniemania w celu skłonienia jej do złożenia oświadczenia woli
określonej treści . Za podstęp uważa się także świadome przemilczenie pewnych informacji
ale tylko wtedy gdy istniał obowiązek ich ujawnienia. Podstęp jest to błąd szczególnie
kwalifikowany , wywołany umyślnie w celu złożeniu oświadczenia woli przez osobę , która
została do tego skłoniona. Podstęp nie powoduje bezwzględne nieważności oświadczenia woli
, lecz stanowi podstawę do uchylenia się od jego skutków.
E. Groźbą- przez groźbę rozumie się zapowiedź wyrządzenia komuś zła w razie nie wykonał on
żądanej czynności prawnej , osoba zagrożona znajduję się w sytuacji przymusowej ( przymus
psychiczny) , stoi przed alternatywą albo dokonać żądanej czynności prawnej albo narazić się
na realizację groźby. System prawny generalnie nie chroni osób , które dokonują czynności
prawnych z obawy , że spotka ich jakieś zło , chyba. ,że sytuacja ta powstała w skutek
bezprawnego działania innej osoby. Obojętne jest jakiego dobra , groźba dotyczy i przeciw
komu jest ona skierowana . Groźba musi być poważna co oznacza , że niebezpieczeństwo
musi być istotne , oświadczenie woli złożone pod wpływem groźby sprawia , że czynność
prawna jest względnie nie ważna , co oznacza , że można się od niech uchylić przepisy prawa
cywilnego mówią , że jest na to rok od chwili ustania od chwili ustania groźby. Reasumując
groźba musi być bezprawna , musi być poważna , nie musi pochodzić od adresata
oświadczenia woli , nie jest ważne czego lub kogo dotyczy !

Elementy czynności prawnej

Składniki treści czynności prawnej
A. Essentalia negotii – elementy przedmiotów istotne , są to ustawowe wyróżniono cechy ,
według , których , dokonuje się kwalifikacji konkretnej czynności prawnej , do ustawowo
wyróżnionych typów czynności prawnej np. Do cech umowy sprzedaży , należy
zobowiązanie się jednej strony do przeniesienia własności i wydania rzeczy w zamian za
zobowiązanie się drugiej strony do zapłaty ceny
B. Naturalia negotii – są to elementy nieistotne , wskazane są w ustawie jako skutki prawne
dokonania czynności prawnej określonego typu umieszczenie ich w treści czynności
prawnej jest dopuszczalne ale nie jest konieczne aby nastąpiły
C. Accidentalia negotii- są to elementy dodatkowe , zastrzeżenie ich w czynności prawnej
stanowi swoistą przesłankę wystąpienia w nich wskazanych skutków prawnych. Jest to
pojęcie z zakresu prawa cywilnego oznaczającego kategorię składników czynności
prawnej , które nie wpływają na istotę tej czynności np. Na to czy daną umowę uzna się
za umowę sprzedaży czy najmu , jednakże mocą woli stron zostały podniesione do rangi
istotnej. Mogą należeć do niej: Postanowienia dotyczące warunków i terminu,
zastrzeżenie kary umownej , prawa pierwokupu i wiele innych klauzul o mniej lub
bardziej uregulowanej treści. Wyróżnia się accidentalia negotii uregulowane samoistnie ,
bez związku z określonych typem czynności np. Warunek , termin , zadatek , umowne
prawo odstąpienia. Accidentalia negotii uregulowane w ramach określone tego czynności
prawnych np. Postanowienia dotyczące tzw. Dodatkowych świadczeń w umówię
kontraktacji , lub zastrzeżenie polecenia w umówię darowizny.
D. Warunek – Art. 89 KC Powstanie lub ustanie czynności prawnych można uzależnić od
zdarzenia przyszłego i niepewnego z zastrzeżeniem wyjątku w ustawie przewidzianych
albo wynikających z właściwości czynności prawnej. Specyfiką warunku jest to , że jego
wystąpienie uzależnione jest od przyszłości zdarzenia i jego niepewności wyróżniamy
warunki zawieszające i rozwiązujące , dodatnie i ujemne , zależnie od woli stron i zależne
od przypadku Warunek jest zawieszający gdy od jego spełnienia strony uzależniają
powstanie lub zmianę określonego skutku prawnego , jeżeli warunek zawieszający
jest niemożliwy , przeciwny ustawie lub zasadom współżycia społecznego , cała
czynność prawna jest nieważna. Warunek jest rozwiązujący gdy jego wystąpienie
powoduje ustanie istniejącego skutku czynności prawnej. Natomiast niedopuszczalne
jest zastrzeżenie warunku co do przeniesienia własności nieruchomości , powołania
spadkobiercy , nie można przyjąć lub odrzucić spadku pod warunkiem
E. Termin- Jest to takie postanowienie w oświadczeniu woli na podstawie , którego skutek
czynności prawnej ograniczony zostaje w czasie , wyróżnia się terminy początkowe , przy
terminie tym , czynność prawna wywiera w skutek od chwili gdy termin nadejdzie .
Termin końcowy , przy terminie tym skutek czynności prawnej , rozpoczyna się od razu ,
ale kończy się z nadejściem terminu . Termin początkowy stosuje się przepisy o warunku
zawieszającym , zaś do Termin końcowego stosuje się przepisy o warunku
rozwiązującym Prekluzja tzw. Termin zawity, są to przewidywane przez prawo różnego
rodzaju terminy , w ciągu których powinna być zrealizowana ( dokonana taka czy inna
czynność ) z nie zachowaniem tych terminów ustawa wiąże ujemne skutki dla strony o
charakterze nieodwołalnym . Prekluzja czyli termin zawity biegnie zawsze
bezwzględnie ,nie ulega wydłużenie , nie można go przywrócić , powoduje wygaśnięcie
roszczenia , a nawet jego uprawnienia. Mamy z nią tylko do czynienia wtedy , gdy
przewidują ją przepisy szczególne np. Art. 568 par 1. KC ( wygaśnięcie uprawnień z
rękojmi za wady fizyczne) .
Sposoby obliczania terminów:
Stosowane są gdy ustawa , orzeczenie sądu , decyzja innego organu państwowego czy
czynność prawna nie zawierają sposobu co do ich obliczania
A. Termin oznaczone w tygodniach , miesiącach , w latach , kończy się z upływem
dnia , który nazwą odpowiada początkowemu dniowi terminu , a gdyby dnia
takiego dnia nie było w danym roku (29.02) w ostatnim dniu tego miesiąca , a
więc (28.02) , jednakże przy obliczeniu wieku osoby fizycznej termin upływa z
początkiem ostatniego dnia ( nabywa się więc pełnoletność w dacie urodzin).
Najkrótszą jednostką jest doba liczoną od północy do północy . Termin
oznaczony na początek , środek lub koniec miesiąca należy przez to rozumieć 1,
15 , lub ostatni dzień miesiąca a termin półmiesięczny odpowiada 15 dniom
także w lutym . Termin oznaczony w dniach kończy się z upływem tj. O północy ,
ostatniego dnia przy czym nie wlicza się w dniach , które nastąpiło zdarzenie
stanowiące początek terminu np. Umowa zawarta 1 lutego umowa najmu , na 3
dni kończy się 4 lutego o północy . Jeżeli termin oznaczony jest w miesiącach lub
w latach , a ciągłość terminu nie jest wymagana miesiąc liczy się za 30 dni a rok
za 365 dni. Jeżeli koniec terminu do wykonania czynności , przypada na dzień
ustawowo wolny od pracy , termin upływa dnia następnego