მათემატიკა

საბაზო-საშუალო საფეხურები

რიცხვები

სამიზნე ცნება საკითხების ტიპოლოგია: ტიპური კომპლექსური დავალებები

ცნებასთან დაკავშირებული მკვიდრი
წარმოდგენები
რიცხვები
 ნატურალური, მთელი და
რაციონალური რიცხვები,
ირაციონალური რიცხვი (
√ 2−ის ირაციონალობა , π რიცხვი¿ . (ასევე გამარტივებები).
რიცხვის ჩაწერის სისტემები;რიცხვის  გამოიყენე და განაზოგადე წინარე ცოდნა და გაგება მათემატიკური ოპერაციების
მოდული (თვისებები და
გეომეტრიული აზრი. მოქმედებები
რიცხვებზე;
 სიმრავლე, სიმრავლის ელემენტები;
 პროპორცია, პროცენტი (ზომის
ერთეულები (სიგრძის, ფართობის,
მოცულობის, მასის, დროის, კუთხის,
სიჩქარის).
 ხარისხი, არითმეტიკული ფესვი
(კვადრატული და კუბური ფესვი)
 პროცენტი/პროპორცია/ფარდობა
 სამომხმარებლო არითმეტიკა (მარტივი
პროცენტი, რთული პროცენტი, ფასის
ცვილილება, დღგ, ბუღალტრული
ჩანაწერი)
კრიტერიუმები კომპლექსური დავალების შესაფასებლად
(სამიზნე ცნების, მკვიდრი წარმოდგენების მიხედვით)
ნამუშევარში:
 წარმოაჩინე, რომ შესაძლებელია რაოდენობების წარმოდგენა სხვადასხვა ფორმით
(მოქმედებათა თანმიმდევრობის).
 წარმოაჩინე, რომ სასრული ათწილადი აუცილებლად ჩაიწერება წილადის სახით;
( აჩვენე კავშირი ათწილადსა და წილადს შორის)
 წარმოაჩინე, რომ წილადებზე და სასრულ ათწილადებზე მოქმედებების
გასამარტივებლად შესაძლებელია თვალსაჩინოებების გამოყენება.
 წარმოაჩინე რაოდენობათა შორის კავშირი და პრეზენტირებისას გამოიტანე
მართებული დასკვნა.
 წარმოაჩინე, რომ ანგარიშის დროს დაიცავი მოქმედებათა თანმიმდევრობა.
 აჩვენე კავშირი ეკვივალენტურ ჩანაწერებს შორის.
 დაადგინე კავშირი სხვადასხვა სისტემას შორის
ამოცანებთან მუშაობისას მოსწავლეს უნდა შეეძლოს
 საკითხის გააზრება
 აბსტრაქტული და რაოდენობრივი მსჯელობა
 მათემატიკური მოდელირება
 საკითხიდან გამომდინარე შესაბამისი სტრატეგიის შერჩევა
 მსჯელობა-დასაბუთება
 სიზუტის დაცვა და სტრუქტურის გააზრება

კომპლექსურ დავალებას უნდა იყოს მისადაგებული სამიზნე ცნება და მკვიდრი

წარმოდგენა. თითოეულ კომპლექსურ დავალებას შეუსაბამეთ სამიზნე ცნება
(შესაძლებელია მიუსადაგოთ 1 სამიზნე ცნება, ან - 2, ან შესაძლებელია ყველა სამიზნე
ცნების ერთროულად მისადაგება, სურვილისა და საჭიროებისამებრ), ასევე
განსაზღვრეთ კონკრეტული კომპლექსურით რომელი საკითხების დამუშავება
 გნებავთ.
(მაკრო ცნებები: რაოდენობრივი VII კლასი კომპლექსური დავალების პირობა 1
მსჯელობა, კავშირი, ფორმა და ტრანსფერის არეალი: ფინანსები/ სამომხმარებლო არითმეტიკა
რიცხვითი სიმრავლეები /სიმრავლეები
წარმოდგენა)
დავუშვათ, განზრახული გაქვს, ბანკში გარკვეული თანხა
1. მთელი და რაცინალური შეინახო. ბანკი გთავაზობს შენ მიერ შეტანილ თანხას გარკვეული
რიცხვები და მოქმედებები სარგებელი დაარიცხოს. ბანკში სხვადასხვა შემოთავაზება აქვთ.
სიმრავლეები, რიცხვითი სიმრავლეები მათზე; გთავაზობენ ეგრეთ წოდებულ „მარტივ“ და „რთულ პროცენტს“.
2. წილადი და ათწილადი (სასრული). გააკეთე შესაბამისი დასკვნა, რომელი პირობით უმჯობესია
 რიცხვების წარმოდგენა/ჩაწერა
პერიოდული და არაპერიოდული შეინახოთ თანხა. გაარკვიე იმ შემთხვევისთვის, როცა შენ თანხას
შესაძლებელია სხვადასხვა
ათწილადები. ინახავ: ა) ერთ წლამდე ვადით; ბ) ერთი წლის ვადით; გ) ორი
ფორმით.
 რაოდენობა და ფიზიკური 3. სიმრავლეები წლის ვადით.
სიდიდე შეიძლება გამოისახოს 4. სამომხმარებლო არითმეტიკა;
შესაბამისი რიცხვითი პროპორცია, პროცენტი უპასუხე შეკითხვებს:
მახასიათებლით და ერთეულით.  თუ შეგისრულებია ამ დავალების მსგავსი?
 სიმრავლეებზე მოქმედებების ხარისხი/ ფესვი  რა იყო ამ დავალების შესრულებისას შენთვის საინტერესო?
წარმოდგენა შესაძლებელია  რა იყო ამ დავალების შესრულებისას შენთვის რთული?
1. რიცხვის მთელმაჩვენებლიანი  როგორ გამოიყენებ ამ დავალების შესრულებისას მიღებულ გამოცდილებას
სხვადასხვა ფორმით ( ვენის
ხარისხი. სამომავლოდ?
დიაგრამა, რიცხვითი ღერძი და
2. ათობით სისტემაში მოცემული
ა.შ.) პრაქტიკული რჩევები:
რიცხვის სტანდარტული ფორმა.
(თანაკვეთა ალგებრასთან) იმისათვის, რომ დავალებას ადვილად გაართვა თავი, საჭიროა იცოდე, რას ნიშნავს
„მარტივი“ და „რთული“ პროცენტი.
ფარდობა, პროპორცია, პროცენტი VIII კლასი
დავუშვათ გვაქვს 1000 ლარი და გვინდა ეს თანხა
 პროპორციული დამოკიდებულება რიცხვითი სიმრავლეები და მოქმედებები განვათავსოთ საბანკო ანგარიშზე ორი წლის ვადით.
გვიჩვენებს, თუ როგორ იცვლება წლიური საპროცენტო განაკვეთი არის 10%.
რიცხვები, მოქმედებები რიცხვებზე
რაოდენობები ერთმანეთთად პროცენტის დარიცხვა წელიწადში ერთხელ ხდება
 ირაციონალური რიცხვები
მიმართებაში/დამოკიდებულებაში. წლის ბოლოს. ვნახოთ, რა თანხა დაგვიგროვდება
 სიმრავლე, ქვესიმრავლე, სიმრავლის
ელემენტები, სიმრავლის გაერთიანება ანგარიშზე, როგორც „მარტივი“, ასევე „რთული“ პროცენტის შემთხვევაში.
თანაკვეთა; მარტივი პროცენტის შემთხვევაში ჩვენს ძირ თანხას (1000 ლარს) დაემატება 1000-ის
 რიცხვით გამოსახულებაში
 სამომხმარებლო არითმეტიკა (ფასის 10% ანუ 100 ლარი ორჯერ და ბოლოს ჩვენი თანხა გახდება 1200 ლარი. რთული
შესაბამისი ოპერაციების
ცვლილება, დღგ, მარტივი
განხორციელების შედეგად პროცენტის შემთხვევაში, ჩვენს ძირ თანხას 1000 ლარს ერთი წლის შემდეგ
ბუღალტრული აღრიცხვა)
მიიღება შესაბამისი დაემატება 1000-ის 10% ანუ 100 ლარი და თანხა გახდება 1100 ლარი, ხოლო მეორე
ექვივალენტური რიცხვი. მთელმაჩვენებლიანი ხარისხი: წლის ბოლოს დაემატება 1100 ლარის 10% ანუ 110 ლარი და საბოლოოდ ორი წლის
 ეკვივალენტური ფორმები (თანაკვეთაში ალგებრასთან) შემდეგ ჩვენი თანხა გახდება 1210 ლარი.
გვეხმარება რაოდენობებს შორის
კავშირის დადგენასა და  მთელმაჩვენებლიანი ხარისხი;
განზოგადებაში (პროპორცია, თვისებები;
პრეზენტაციის პრეზენტირებისას წარმოაჩინეთ:
ფარდობა...)  ნამრავლის, ფარდობის, ხარისხის
ახარისხება; ტოლფუძიანი ხარისხების 1). რამდენი ლარის ოდენობის საერგებელი დაერიცხება მარტივი დარიცხული
ნამრავლი და შეფარდება პროცენტით
შედეგები  ხარისხების შედარება
საბაზო - 2; 3; 4; 5; 6;7; 10;  რიცხვის ჩაწერის სტანდარტული ფორმა 2). რამდენი ლარის ოდენობის სარგებელი დაერიცხბეა რთული პროცენტის მეთოდით.
საშუალო - და მისი კავშირი პოზიციურ
X კლასი - 1,2,3 სისტემასთან; 3). შეადარე რომელი მეთოდით უფრო მეტი დაერიცხა და რამდენი პროცენტით?
XI კლასი - 1,2,3
4). წარმოადგინეთ მართივი დარიცხული პროცენტი ფორმულის სახით
XII კლასი - 1, 2, 3 ფესვი:
 არითმეტიკული ფესვი რიცხვიდან; პროცენტის შესახებ დამატებითი ინფორმაციის მისაღებად იხილე ბმულები:
თვისებები; არითმეტიკული ფესვის
შემცველი გამოსახულებების
ბმული 1 ბმული 2
გამარტივება;
კავშირი - სხვადასხვა ფომით  ირაციონალური რიცხვი;
 კუბური ფესვი რიცხვიდან. რიცხვებისა კომპლექსური დავალების პირობა 2
წარმოდგენილი რიცხვების
და რიცხვითი გამოსახულებების (მათ ტრანსფერის არეალი: მედიცინა,ხნარის დამზადება
ურთიერთდაკავშირება.
შორის ხარისხების ან არითმეტიკული სამიზნე ცნება: პროცენტი, ფარდობა, პროპორცია
ფესვების შემცველი გამოსახულებების)
რაოდენობრივი მსჯელობა - შედარება. ცოტა ხნის წინ აღმოვჩნდით ახალ რეალობაში,  თითოეულ ჩვენგანს თან
რიცხვებზე მოქმედების შედეგად დააქვს ხელის სადეზინფექციო საშუალება, რომელიც პანდემიის საწყის ეტაპზე 
მართებული დასკვნის გამოტანა; ფაქტიურად გაქრა დახლებიდან. საჭირო გახდა სახლში მათი დამზადება. გაჩნდა
უამრავი რეცეპტი. ერთ-ერთი იყო 70%_ანი სპირტის ხსნარი. ისმის კითხვა როგორ
რაოდენობა/რაოდენობრივი მსჯელობა მოვამზადოთ  აფთიაქის  95%_ანი სამედიცინო სპირტიდან 70%_ანი ხსნარი?
- რეალური მოვლენების აღმწერი დამეხმარეთ ამ პრობლემის გადაწყვეტაში.  
რიცხვითი მახასიათებლები; ასევე მოიძიე ინტერნეტში გავრცელებული  სადეზინფექციო
ხსნარების უამრავი რეცეპტებიდან ერთ ერთი და დაამზადე  0,5ლ. ამოცანის
ამოსახსნელად გამოიყენე შენთის მოსახეხებელი ხერხი. 

 ნაშრომი წარმოადგინე პრეზენტაციის სახით ( power point ან

მოხსენების ფორმა, დაწერე წერილობით და შემდეგ სიტყვიერად)

 ნაშრომში აჩვენე:  
 რამდენი მლ წყალი უნდა დავუმატოთ 100 მლ სამედიცინო
 სპირტს (95%)  რომ მივიღოთ  70%_ანი  ხსნარი. 
 იმსჯელე რას ნიშნავს 95%_ანი   და 70%_ანი სპირტის ხსნარი 
 წარმოადგინე შენს მიერ არჩეული რეცეპტი და მისგან
დამზადებული საშუალება 
 აღწერე როგორ გამოითვალე თითოეული ნივთირების რაოდენობა
და პროცენტული წილი. 
 ისაუბრე მუშაობის პროცესში წააწყდი თუ არა რაიმე პრობლემას,
შესძელი თუ არა მისი გადაჭრა და როგორ? (თუ ვერ შესძელი რა იყო
ხელისშემშლელი პირობები) 
იმსჯელე შენს მიერ არჩეული ხერხის უპირატესობაზე, რამ გადაგაწყვეტია მისი
არჩევანი. 

კომპლექსური დავალების პირობა 3 (კლასი 7-8)

ტრანსფერის არეალი: კომუნალური გადასახადები
სამიზნე ცნება: პროცენტი, ფარდობა, პროპორცია / მონაცემების ანალიზი
(სტატისტიკასთან გაერთიანება)

მოიძიეთ ელექტრო ენერგიის და ბუნებრივი აირი ტარიფები.სახლში მოსული

ქვითრის მიხედვით ან გაეცანით ლინკზე. ..............

ამოიწერეთ ბოლ 6 თვის განმვალობაში ( სასურველია წლის) თქვენი ოჯახის მიერ

დახარჯული ელექტროენერგია და ბუნებრივი აირის რაოდენობა. ( მონაცემები
დაამრგვალეთ მონაცემები ასეულამდე სიზუსტით);

მონაცემები დააორგანიზეთ ექსელის ცხრილში ( სასურველია ტექნოლოგიების

გაკვეთილთან ინტერგირება) ან ფურცელზე დახაზეთ ცხრილი და წარმოადგინეთ
ცხრილის სახით;

პრეზენტაციაში ან ნაშროში წარმოაჩინეთ:

 გამოიანგარიშეთ რამდენს იხდით ყოველთვიურად ცალ-ცალკე და ერთად (

როგორც ელექტროენერგიის საფასურს ასევე ბუნებრივი აირის?).
 დაადგინეთ თვიდან თვემდე პროცენტული ზრდა ან კლება; ( და იფიქრეთ რაზეა
დამოკიდებული ზრდა ან კლება)?
ცხრილით მივცეთ რომელიმე სკოლის მონაცემები ( ან სკოლას გამოართვან რეალური
მონაცემები რა რაოდენობა ელექტრო ენერგია ან გაზი იხარჯება წლის განმავლობაში
თვეების მიხედვით) და დაადგინონს სკოლის ყოველთვიური ხარში, შეადარონ
ოჯახის ხარჯს.

დაუშვათ შენი ოჯახის თვიური შემოსავალი არის 2000 ლარი. ხელფასიდან რამდენ
პროცენტს იხდიან გადასახადებში? ( არ არის სავალდებულო მოსწავლემ
წარმოადგინოს მისი ოჯახის პირადი შემოსავალი);

საცხოვრებელი პირობებიდან გამომდინარე (მთის სუბსიდია), პანდემის პირობებში,

ან გარკვეული შეღავათების გათვალისწინებით მთავრობა იხდის 100კვ/სთ ელექტრო
ენერგიის ღირებულებას ან რა რაოდენობის მოგება რჩებათ, აღნიშნულის
გათვალისწინებთ რა მოგება რჩება ოჯახს? გამოსახეთ როგორცრიცხვებში ასევე
პროცენტულად. ახსენით თქვენს შემთხვევაში რამ გამოიწვია შეღავათი?

პრაქტიკული რჩევები კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობისთვის მასწავლებლებს:

 კომპლექსურ დავალების დაგეგმარებისას გაითვალისწინეთ რომ

შესაძლებელია როგორც ინდივიდუალურად აკეთონ მოსწავლეებმა ასევე
ჯგუფურად.
 ჯგუფური დაგეგმარების შემთხვევაში, დააჯგუფონ 2-3 სულიანი ოჯახი, 4-5
სულიანი, 6-8 და აშ ოჯახები და თითოეულმა წარმოადგინოს თავისი
ხარჯთაღრიცხვა
 შემდეგ გაცვალონ მონაცემები და შედარონ.
 თუ სკოლის კურიკულუმი ისეა დაგეგმილი, რომ რიცხვებს მოყვება
სტატსიტიკა მასწვალებელს შეუძლია არნიშნული მონაცემებზე დაყწრდონით
გააკეთოს კომპლექსური დავალება სტატისიტკაზეც ( მონაცემების დამუშვაება,
წარმოდგენა და ა.შ.) და აღნისნული კომპლექუსრზე იმუშავენ 5-6 კვირა.
კომპლექსური დავალების პირობა 4 (7-8 კლასი):

ტრანსფერის არეალი: სამომხმარებლო არითმეტიკა

წარმოდიგინე, რომ 18 წლის იუბილეზე „Sweet 18th” მამამ 1200 დოლარი გაჩუქა,
დედამ მამის ნაჩუქარი თანხის 2/3, დაიკომ - დედისა და მამის ნაჩუქარი თანხის 25%.

ამ ეტაპზე შეგიძლია მიიღო გადაწყვეტილება:

ა) შეიძინო 3000 დოლარად ღირებული ავტომობილი, თანხის დარჩენილი ნაწილი

უნდა აიღო სესხად 1 წლის ვადით, საპროცენტო განაკვეთი - 12%, მარტივი დარიცხვის
მეთოდით.

ან

ბ) დადო ანაბარზე მარტივი ან რთული დარიცხვის პროცენტით და დაგეგმო სხვა

აქტივობა.

პ.ს. სესხს ბანკები არ გასცემენ 18 წლამდე, ამიტომ წარმოიდგინე რომ ხარ 18 წლის, ან
ეხმარები გადაწყვეტილების მირებაში უფროს დას/ძმას.

1) შეაგროვე მონაცემები - გამოიკვლიე რამდენიმე ქართული ბანკი, მოიპოვე

ინფორმაცია ანაბარზე სარგებლის დარიცხვის რომელი მეთოდი აქვთ
შეთავაზებაში: პროცენტის მარტივი დარიცხვის მეთოდი თუ პროცენტის
რთული დარიცხვის მეთოდი.
2) გააკეთე შესაბამისი ჩანაწერი, წარმოადგინე შემოთავაზებები თვალსაჩინოდ
და მიიღე გადაწყვეტილება, რომელი არჩევანი იქნება შენთვის უფრო
სასარგებლო?
3) შეადგინეთ სიმრავლე, რომლის ელემენტები იქნება:
 ის ბანკები, რომელსაც გამოიკვლევთ
 საპროცენტო განაკვეთი მარტივი დარიცხვის მეთოდის დროს
 საპროცენტო განაკვეთი რთული დარიცხვის მეთოდის დროს
ნატურალური რიცხვის ხარისხის სახით ჩაწერეთ თქვენ მიერ შედგენილი
სიმრავლეების ქვესიმრავლეების რაოდენობა

ნაშრომის კეთების პროცესში ( ან მოხსენებისას) მზად იყავი შემდეგი კითხვებისთვის:

დეტალურად აღწერეთ დავალების შესრულების ეტაპები.

1. რამდენი ბანკი გამოიკვლიეთ?

2. ბანკების კვლევისთვის რა მეთოდი/მეთოდები გამოიყენეთ?
 3. რა რაოდენობის თანხა გაკლდება და სესხის აღების შემთხვევაში თვეში
რამდენი ლარი გექნება გადასახდელი? (გაითვალისწინე, რამდენი გაქვს
ხელფასი და შეძლებ თუ ვერა სესხის დაფარვას?)
4. სესხის აღების შემთხვევაში რამდენი ლარი გექნება გადასახდელი პროცენტის
სახით 1 წლის შემდეგ?
5. პროცენტის დარიცხვის მარტივი მეთოდის შემთხვევაში რა თანხა
დაგიგროვდება 1 წლის ბოლოს?
6. პროცენტის დარიცხვის რთული მეთოდის შემთხვევაში რა თანხა
დაგიგროვდება 1 წლის ბ ოლოს?
7. თუ ავტომობილის ყიდვას გადაწყვეტ და სესხის ნაცვლად ანაბარზე თანხის
განთავსების გადაწყვეტ, რა დრო დაგჭირდება, რომ სესხის გარეშე დააგროვო
სასურველი თანხა?
8. პროცენტის დარიცხვის რომელი მეთოდი აღმოჩნდა სასარგებლო ანაბარზე
თანხის დადების დროს?
9. როგორ ფიქრობ, პროცენტის დარიცხვის რომელი მეთოდი იქნება
მსესხებლისთვის მისაღები?
10. თვალსაჩინოდ წარმოადგინეთ კვლევის ანალიზი და გააკეთეთ დასკვნა, თუ
რატომ მიიღეთ ეს გადაწყვეტილება.
ქვესიმრავლეების ძიების დროს, შეამჩნიეთ თუ არა რაიმე სახის
კანონზომიერება?

პრაქტიკული რჩევები კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობისთვის:

1. გაითვალისწინეთ, რომ თანხის ანაბარზე განთავსება და სესხის აღება უნდა

განახორციელოთ ლარში - მოცემული რაოდენობის დოლარის
ექვივალენტური ლარში. ვალუტის გაცვლის კურსი შეგიძ₾იათ მოიძიოთ
სავალუტო პუნქტის ან ნებისმიერი ბანკის ვებ გვერდზე განთავსებული
ინფორმაციის საფუძველზე.
2. საქართველოში არსებული ლიცენზირებული საბანკო დაწესებულებების
შესახებ ინფრომაცია შეგიძლია მოიძიო შემდეგ ჰიპერბმულზე გადასვლით
ბანკები საქართველოში .
3. პროცენტზე გამოთვლების ჩატარების დროს დახმარების აუცილებლობის
შემთხვევაში გადადი შემდეგ ჰიპერბმულზე პროცენტი
4. პროცენტის დარიცხვის მარტივი და რთული მეთოდის გამოთვლისას
საჭიროებისამებრ გამოიყენეთ შემდეგი ჰიპერბმული პროცენტის დარიცხვის
მარტივი და რთული მეთოდი ,
პროცენტის დარიცხვის რთული მეთოდი
IX კლასი
რიცხვითი სიმრავლეები და მოქმედებები
რიცხვთთა პოზიციური
სისტემა/რიცხვითი სისტემები
რიცხვები, მოქმედებები რიცხვებზე
სიმრავლეები, ამოცანების ამოხსნა ვენის
დიაგრამის გამოყენებით; მოქმედებები
რიცხვებზე (გამეორება)
პროპორცია, უკუპროპორცია
ნაშთთა არითმეტიკა
სამომხმარებლო არითმეტიკა, რთული
პროცენტი
1- მთელმაჩვენებლიანი ხარისხი:
ფესვი (თანაკვეთაში ალგებრასთან)
კომპლექსური დავალება 5
ტრანსფერის არეალი: საბანკო პროდუქტები/ საბანკო პროდუქტების ანალიზი
დარეკეთ ბანკში და გაარკკვიეთ, რას ნიშნავს რთული პროცენტი; რას ნიშნავს -
ანაბარზე დადებულ თანხას სარგებელი ერიცხება რთული პროცენტის პრიინციპით.
წარმოიდგინეთ, რომ ანაბარზე დადეთ თანხა და ცხრილის მიხედვით წარმოადგინეთ,
რა იქნება მოგება 10 წლის განმავლობაში (შეადარეთ დარიცხული თანხა მარტივი და
რთული პროცენტის შემთხვევაში).
 გააკეთეთ შედარებითი ანალიზი, რა შემთხვევაშია უფრო დიდი სარგებელი?
 დროის რა პერიოდში არის მოგება ერთი და იგივე?
ქვემოთ მოცემულია ნიმუში, რომელიც დაგეხმარება დავალების შესრულებაში:
კომპლექსური დავალების შესრულებისთვის მითითება: იანგარიშეთ წლის
 განმავლობაში დარიცხული პროცენტი.

შენ მიერ შექმნილ პრეზენტაციაში ნათლად უნდა ჩანდეს:

 რომელი პირობაა მომგებიანი და როდის?
 როგორ შეძელით რთული პროცენტის ფორმულის ფორმულირება?
 5 წლის ვადაში რომელია მომგებიანი და რამდენი პროცენტით? რამდენჯერ?
X კლასი კომპლექსური დავალების პირობა 6
თემა: ფინანსური წიგნიერება/სამომხმარებლო არითმეტიკა
I ნაწილი - რიცხვთთა პოზიციური
სისტემა/რიცხვითი სისტემები დემნამ მანქანის ყიდვა გადაწყვიტა. მან მუშაობა დაიწყო და ფიქრობს, როგორ
დააგეგმაროს ფინანსები. მანქანის ღირებულება არის 6000 ლარი. დემნას აქვს ორი
რიცხვები, მოქმედებები რიცხვებზე
არჩევანი:
 აიღოს ბანკიდან სესხი და გადაიხადოს ყოველთვე გადასახადი;
 დადოს ანაბარზე თანხა, რომელსაც მოგება ერიცხება რთული პროცენტის
პრინციპით და დაელოდოს, რამდენ წელში დააგროვებს შესაბამის თანხას და
შემდეგ იყოდოს.
II - ნაწილი დაეხმარეთ დემნას გადაწყვეტილების მიღებაში.

ხარისხი მთელი და წილადი მაჩვენებლით ამოცანები პირობას დაამატეთ: დემნად ხელფასი (1000-1500 ლარის ფარგლებში თქვენ
მოიფიქრეთ), მანქანის ღირებულება (არ უნდა იყოს 6000 ლარზე მეტი).
გაითვალისწინეთ მისი ყოველთვიური ხარჯი.

შენ მიერ შექმნილ პრეზენტაციაში ნათლად უნდა ჩანდეს:

 რა მოხდება თითოეული გადაწყვეტილების მიღებისას. პასუხი დაასაბუთეთ.;
 რომელი პირობაა მომგებიანი და როდის?

XI კლასი კომპლექსური დავალება 7

I- რიცხვთთა პოზიციური სისტემა/
რიცხვითი სისტემები ნატას სურს ბიზნესის დაწყება, მას აქვს 20 000 ლარი და სულ სჭირდება 30 000 ლარი.
ა) დაადგინეთ, რა დროში შეძლებს ბიზნესის დაწყებას, თუ მას შეუძლია ბანკში
რიცხვები, მოქმედებები რიცხვებზე
ანაბარზე დადოს თანხა, სადაც არის მხოლოდ მარტივი საპროცენტო განაკვეთი?
ნამდვილ რიცხვთა სიმრავლე,
ბ) დაადგინეთ, რა დროში შეძლებს ბიზნესის დაწყებას, თუ მას შეუძლია ბანკში
ქვესიმრავლე, მოქმედებები რიცხვებზე. ანაბარზე დადოს, სადაც არის მხოლოდ რთული საპროცენტო განაკვეთი?
შეადგინეთ ბიზნეს მოდელი, რა ტიპის ბიზნესს დაიწყებდით და რას
II - რიცხვის ხარისხი, ლოგარითმი გაითვალისწინებდით ბიზნესის დაწყების შემთხევაში? რა იქნებოდა ხარჯი?
(ბებისმიერი ფუძით) გადასახადი? რის ბიზნესს დაიწყებდით? შეადგინეთ ბიზნეს მოდელი.

XII კლასი
 რიცხვთან დაკავშრებული ნებისმიერი
ალგორითმი (მაგალითად ევკლიდეს
ალგორითმი)
 კავშირი ინფორმაციულ-
საკომუნიკაციო ტექნოლოგიებსა და
რიცხვთა თეორიებს შორის.
პ.ს. შესაძლებელია ე.ს.გ-ს მიხედვით
საკითხების დამატება, აქ მხოლოდ
მოცემულია მთავარი აქცენტები.
ალგებრა
შენ მიერ შექმნილ პრეზენტაციაში ნათლად უნდა ჩანდეს:
 რა ტიპის ბიზნესს დაიწყებდით და რას გაითვალისწინებდით ბიზნესის დაწყების
შემთხევაში?
 იქნებოდა ხარჯი? გადასახადი?
 რა პერიოდში არის შესაძლებელი თანხის გაორმაგება? გასამმაგება?
 რა ბიზნესს დაიწყებდით? მოიფიქრეთ პატარა ბიზნესმოდელი.
კომპლექსური დავალება 8
პროცენტი და ფინანსები
გაქვთ 40 000 ლარი, თანხის ნაწილი გინდათ დადოთ ანაბარზე წლიური 4%-ის
მოგებით (მარტივი პროცენტი, რთული პროცენტი, გამოიანგარიშეთ ორივე ვარიანტი),
თანხის ნაწილი გინდათ დაიწყოთ ტექნოლოგიებთან დაკავშირებული ბიზნესი
(აპლიკაციების დაწერა მობილურისთვის, ან ამოირჩიეთ თქვენთვის სასურველი).
ბიზნესის დაწყებისას არის რისკი, რომ დაკარგავთ თანხის 6-8 %-ს. როგორ
გაანაწილებთ თანხას, რომ წლის ბოლოს არ წააგოთ?
შენ მიერ შექმნილ პრეზენტაციაში ნათლად უნდა ჩანდეს:
 ცხრილი, სადაც გაწერილი იქნება თითოეული ნაბიჯი.
შესაძლებელია ასევე ბიზნესის მოდელის მოფიქრება და სიტუაციის გააანალიზება.
მოიძიეთ ინფორმაცია, რა იწვევს ბიზნესის დაწყებისას წაგებას პირველი წლის
განმავლობაში?
 სამიზნე ცნება საკითხების ტიპოლოგია: ტიპური კომპლექსური დავალებები

სამიზნე ცნებებებზე - კავშირები, ფორმა, კრიტერიუმები კომპლექსური დავალების შესაფასებლად

მოდელი/მოდელირება მუშაობისთვის (სამიზნე ცნების, მკვიდრი წარმოდგენების მიხედვით)
ცნებასთან დაკავშირებული
შესაძლოა შერჩეულ იქნას შემდეგი ნაშრომში:
მკვიდრი წარმოდგენები
საკითხები. საკითხები დაჯგუფებულია  წარმოაჩინე სიმრავლის ელემენტებს შორის შესაბამისობა;
დიდი თემების მიხედვით:  წარმოაჩინეთ, რომ სიმრავლეებზე მოქმედებები დაკავშირებულია ამ სიმრავლეების
ელემენტების თვისებებზე;
 სიდიდეებს შორის დამოკიდებულება  წარმოაჩინე, რომ არსებობს ორ ცვლადს შორის კავშირები, რომელთა ფორმულირება
 ფუნქცია, კანონზომიერება (შედის შესაძლებელია სხვადასხვა ფორმით;
მიმდევრობებიც)  წარმოაჩინე, რომ შესაბამისი პროცედურების და გამარტივეების შედეგად
 ალგებრული გამოსახულებები, შესაძლებელია გამოსახულების ფორმა შეიცვალოს ეკვივალენტური ფორმით;
 წარმოაჩინეთ, რომ ორ ცვლადს შორის ფუნქციური დამოკიდებულებას შეესაბამება
განტოლებები უტოლობები,
გრაფიკი (არამხოლოდ ფუნციურს, და აჩვენე სხვაობა დამოკიდებულებასა და
განტოლებათა სისტემა, უტოლობათა ფუნქციას შორის);
სისტემა;  აჩვენეთ, რომ ჩვენს გარემომცველ სამყაროში მოიძებნება მოვლენები, რომლებიც
 ტრიგონომეტრიული აღიწერება წრფივი და კვადრატული ფუნქციების სახით;
თანაფარდობები  ჩაწერეთ ფუნქცია, რომელიც აღწერს ორ ცვლადს შორის დამოკიდებულებას;
 ანალიზური გეომეტრია  აჩვენეთ, როგორ გამოიყენება განტოლებები და უტოლობები რეალური ვითარებების
(საკოორდინატო სიბრტყე) წარმოდგენისა და განზოგადებისათვის;
 აჩვენეთ, როგორ გამოიყენება მართკუთხა კოორდინატთა სისტემაში მოცემული
ფუნქციის გრაფიკის გადაადგილება რეალური ვითარებების წარმოდგენისა და
განზოგადებისათვის;
 აჩვენეთ, კვადრატული ფუნქციის ელემენტარული თვისებების გამოყენების
პრაქტიკული მაგალითები;
 წარმოაჩინეთ, რომ არსებობს ეკვივალენუტრი ფორმები და აჩვენე მათი საჭიროება და
უპირატესობები; ასევე აჩვენე კავშირი ეკვივალენტურ ფორმებს შორის;
 აჩვენე, რომ არსებობს კავშირი ცვლადებს შორის და კონკრეტულ კავშირს შეესაბამება
გრაფიკი;
 აღწერე, რა წესით ხდება რეალური სიტუაციის მათემატიკური მოდელის შექმნა;
 წარმოადგინე რეალური ცხოვრების შესაბამისი მათემატიკური მოდელი (გაგაწყვეტა).
 წარმოაჩინე, როგორ (რა წესით) ხდება კანონზომიერების აღმოჩენა მიმდევრობაში;
ჩანაწერის გაკეთება-ფორმულირება;
 წარმოაჩინეთ, როგორ ხდება რეალურ ცხოვრებაში მიმდინარე პროცესების
მათემატიკური მოდელირება. გადაჭერით რეალურ ცხოვრებაში მიმდინარე
პროცესი/პრობლემა მათემატიკური მოდელის დახმარებით.
 აჩვენეთ, რა სტრატეგიები გამოიყენე დავალების მუშაობის სხვადასხვა ეტაპზე.
 ამოცანებთან მუშაობისას მოსწავლეს უნდა შეეძლოს
 საკითხის გააზრება
 აბსტრაქტული და რაოდენობრივი მსჯელობა
 მათემატიკური მოდელირება
 საკითხიდან გამომდინარე შესაბამისი სტრატეგიის შერჩევა
 მსჯელობა-დასაბუთება
 სიზუტის დაცვა და სტრუქტურის გააზრება

კომპლექსურ დავალებას უნდა იყოს მისადაგებული სამიზნე ცნება და მკვიდრი

წარმოდგენა. თითოეულ კომპლექსურ დავალებას შეუსაბამეთ სამიზნე ცნება
(შესაძლებელია მიუსადაგოთ 1 სამიზნე ცნება, ან - 2, ან შესაძლებელია ყველა სამიზნე
ცნების ერთროულად მისადაგება, სურვილისა და საჭიროებისამებრ), ასევე განსაზღვრეთ
კონკრეტული კომპლექსურით რომელი საკითხების დამუშავება გნებავთ.

მაკრო ცნებები: (კავშირები, ფორმა VII კლასი კომპლექსური დავალების პირობა 1

და წარმოდგენა, კანონზომიერება, სამიზნე ცნებები - კავშირი, მოდელირება
I - ნაწილი ალგებრული
მოდელირება)
გამოსახულებები: თემა: სატელეფონო პაკეტები

1. ალგებრული გამოსახულებები; ვთქვათ, ბაზარზე არის ორი A და B

ალგებრული გამოსახულება 2. შემოკლებული გამრავლების სატელეკომუნიკაციო კომპანია. ისინი თავის
ფორმულები მომხმარებლებს სთავაზობენ შემდეგ სატარიფო
 ალგებრული 3. განტოლება პაკეტებს:
გამოსახულება შეიძლება 4. უტოლობა (მარტივი)
წარმოდგენილი იყოს
კომპანია A: თუ შეიძენთ ერთთვიან პაკეტს
ექვივალენტური
ფორმებით; სახელწოდებით „ხუთიანი“, თქვენ მიერ ბალანსზე შეტანილ თანხას მოაკლდება 5 ლარი,
II - ნაწილი. ფუნქცია
 გამარტივების შედეგად /დამოკიდებულება დანარჩენი თანხა კი დაგერიცხებათ ანგარიშზე. ამის შემდეგ ტელეფონზე ყოველი ერთი
მიიღება ალგებრული წუთის საუბრის ღირებულება 5 თეთრი იქნება.
გამოსახულების საკოორდინატო სიბრტყე
ეკვივალენტური ფორმა. კომპანია B: თუ შეიძენთ ერთთვიან პაკეტს სახელწოდებით „ოთხიანი“, თქვენ მიერ
ეკვივალენტური ფორმები 1. საკოორდინატო სიბრტყე, ბალანსზე შეტანილ თანხას მოაკლდება 4 ლარი, დანარჩენი თანხა კი დაგერიცხებათ
გვეხმარება დასკვნების 2. წრფივი დამოკიდებულება ანგარიშზე. ამის შემდეგ ტელეფონზე ყოველი ერთი წუთის საუბრის ღირებულება 6
გაკეთება და პრობლემის 3. სიმეტრია, პარალელური გადატანა თეთრი იქნება.
გადაჭრაში.
 მათემატიკური მოდელი ამ პირობების თანახმად გაეცით ქვემოთ ჩამოთვლილ შეკითხვებს პასუხები. შეკითხვებზე
რეალურ ცხოვრებაში პასუხის გასაცემად შემოიღეთ ცვლადი და თითეული კომპანიისთვის შეადგინეთ თქვენ
მიმდინარე პროცესს მიერ დახარჯული თანხის (წუთებზე დამოკიდებული) ცვლადიანი გამოსახულება:
 აღწერს მათემატიკური 1. თუ თქვენ გაქვთ 7 ლარი, რომელი კომპანიის შემოთავაზებაა ხელსაყრელი? რატომ?
ცნებებისა და ენის 2. თუ თქვენ გაქვთ 10 ლარი, რომელი კომპანიის შემოთავაზებაა ხელსაყრელი? რატომ?
გამოყენებით. პროცესები 3. თუ თქვენ გაქვთ 12 ლარი, რომელი კომპანიის შემოთავაზებაა ხელსაყრელი? რატომ?
შეიძლება ჩაიწეროს 4. ზემოთ მოცემული მსჯელობიდან რა დასკვნის გაკეთება შეიძლება? რომელი კომპანიის
სიმბოლოების, შემოთავაზება სჯობს? რატომ?
ცვლადების,
გამოსახულების შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით წარმოაჩინე:
მეშვეობით.  როგორ არის შესაძლებელი სიტუაციის მოდელირება?
მათემატიკური მოდელი  რა ცვალდების შემოტანაა საჭირო?
გამოიყენება რეალური  რომელი პაკეტიანია მომგებიანი და რა პერიოდში.
პროცესების ახსნისა და
 თითოეული კომპანიის შემოთავაზებებს შორის საუკეთესო ვარიანტი.
პროგნოზირებისთვის.
უპასუხე შეკითხვებს:
განტოლება, უტოლობა  რა მნიშვნელობა აქვს შენ მიერ ჩატარებულ კვლევას?
( განტოლებათა სისტემები)  შენ რომ იყო სატელეკომუნიკაციო კომპანიის მფლობელი, კონკურენციის მიზნით
 განტოლებაში როგორ პაკეტს შესთავაზებდი მომხმარებელს და რატომ?
(უტოლობაში) შესაბამისი იხილე ქვემოთ მოცემული ბმულები:
ოპერაციების
განხორციელების შედეგად ბმული 1 ბმული 2 ბმული 3 ბმული 4 ბმული 5
მიიღება ტოლფასი
განტოლება (უტოლობა).
 პრობლემის
გადასაჭრელად უამრავი
სტრატეგია არსებობს,
ზოგიერთი სტრატეგია
მეტად ეფექტურია,
ზოგიერთი ნაკლებად.
(განტოლების ამოხსნის
სხვადასხვა სტრატეგიები
არსებობს).
 მათემატიკური მოდელი
რეალურ ცხოვრებაში
მიმდინარე მოვლენებს
აღწერს მათემატიკური
კომპლექსური დავალების პირობა 2:
ცნებებისა და ენის
გამოყენებით. პროცესები ტრანსფერის არე: მოძრაობის აღწერა
 შეიძლება ჩაიწეროს სამიზნე ცნება: ფუქნქცია, დამოკიდებულება
განტოლების მეშვეობით.

ფუნქცია, დამოკიდებულება
 დამოკიდებულება აღწერს
თუ როგორ არის
დაკავშირებული
სხვადასხვა სიდიდეები
ერთმანეთთან.
 დამოკიდებულება/
ფუქნცია შეიძლება
მოცემული იყოს
სიტყვიერად,
გრაფიკულად, ცხრილისა
და ფორმულის
მეშვეობით.
 ორ სიმრავლეს შორის
ფუნქციური
დამოკიდებულება
შეიძლება ნახაზზე მოცემულია ავტომობილის ერთი ქალაქიდან მეორე ქალაქში მოძრაობის გრაფიკი,
წარმოვადგინოთ რომელთა შორის მანძილი 250 კილომეტრს შეადგენს. ვერტიკალური ღერძი - S აღნიშნავს
სხვადასხვა ფორმით. პირველი ქალაქიდან დაშორებას კილომეტრებში. ჰორიზონტალური ღერძი კი აღნიშნავს
( მათ შორის სხვადასხვა დროს საათებში. ავტომობილმა მოძრაობა დაიწყო დღის 10 საათზე.
ალგებრული ფორმით).
 ორი სიმრავლის · რამდენი საათი დასჭირდა ავტომობილს მეორე ქალაქში ჩასასვლელად?
ელემენტებს შორის · რომელ საათზე ჩავიდა ავტომობილი დანიშნულების ადგილზე?
კანონზომიერებების · რომელ საათზე იყო ავტომობილი საწყისი წერტილიდან 150 კმ-ით დაშორებული?
აღმოჩენა და · რამდენი საათის განმავლობაში იყო ავტომობილი სულ გაჩერებული? სულ
მათემატიკური რამდენი საათის განმავლობაში მოძრაობდა?
ფორმულირება
· რომელ საათებში იყო ავტომობილი გაჩერებული?
გვეხმარება პროცესის
· რამდენი კმ ჰქონდა გავლილი 14 საათზე?
აღწერა, დასკვნების
გაკეთება და სამყაროს · დახაზე ცხრილი, სადაც ჩანს, რა სიჩქარით მოძრაობდა ავტომობილი დროის
შესწავლაში; ყოველ მონაკვეთში
· დროის რომელ მონაკვეთში მოძრაობდა ყველაზე სწრაფად? ყველაზე ნელა?
· იგივე ნახაზზე გააგრძელე გრაფიკი, რომელიც აღწერს ავტომობილის მოძრაობას
მიმდევრობა მეორე ქალაქიდან პირველი ქალაქისკენ, როცა ის მოძრაობს ერთი და იგივე 100
  კანონზომიერებების კმ/სთ სიჩქარით
აღმოჩენა და · რამდენი საათი დასჭირდება ავტომობილს პირველ ქალაქში დასაბრუნებლად?
მათემატიკური
ფორმულირება კომპლექსური დავალების პირობა 3 ( შედარებით პატარა, სიტუაციური ამოცანა)
გვეხმარება პროცესის
ტრანსფერის არე: მოძრაობის აღწერა
აღწერა, დასკვნების
გაკეთება და სამყაროს 1). წრფივ ავტომაგისტრალზე ავტობუსი და მოტოციკლი მოძრაობენ თანაბრად
შესწავლაში; მარცხნიდან მარჯვნივ, შესაბამისად, 15 და10 მ/წმ სიჩქარით, მსუბუქი ავტომობილი
მარჯვნიდან მარცხნივ მოძრაობს 20 მ/წმ სიჩქარით. ეკიპაჟთა საწყისი მდებარეობის
კავშირები კოორდინატები გამოსახულია სურათზე. დავწეროთ თითოეულის კოორდინატის
შედეგები: დროზე დამოკიდებულების განტოლება.
საბაზო - 2; 4; 5; 7; 10; განვსაზღვროთ: დროის მომენტი , როდესაც ავტობუსი დაეწევა მოტოციკლს; დროის
საშუალო: მომენტი , როდესაც მსუბუქმა ავტომობილმა ჩაუქროლა ხეს; მანძილი მოტოციკლსა
X კლასი - 4,5,6
და მსუბუქ ავტომობილს შორის დროის ამ მომენტში.
XI კლასი - 4,5,6
XII კლასი - 4,5

ფორმა
შედეგები:
საბაზო - 3; 5; 6; 7; 9;
საშუალო:
X კლასი - 4,5,6
XI კლასი - 4,5,6
XII კლასი - 4,5

კანონზომიერება
შედეგები: 1). ნამუშევარში წარმოაჩინეთ:
საბაზო - 2; 5;
საშუალო - • ჩვენს გარემომცველ სამყაროში მიმდინარე მოვლენები, შეიძლება აღიწეროს ცვლადის
X კლასი - 4,5,6 შემცველი გამოსახულებით.
XI კლასი - 4,5,6
XII კლასი - 4,5 საკვანძო შეკითხვა:
1) შეიძლება თუ არა სურათზე მოცემული თითოეული ტრანსპორტის მოძრაობა
აღვწეროთ რაიმე ალგებრული გამოსახულებით?
მოდელი/მოდელები 2) შეიძლება თუ არა დავწეროთ გამოსახულება რომელიც გვიჩვენებს რა დროში დაეწევა
ავტობუსი მოტოციკლს?
შედეგები:
საბაზო - 6; 7; 11 კომპლექსური დავალების პირობა 4 ( შედარებით პატარა)
საშუალო - ტრანფერის არე: მოძრაობა
X კლასი - 4,5,6 სამიზნე ცნება: ფუნქცია დამოკიდებულება
XI კლასი - 4,5,6 როგორ არის დამოკიდებული/რა კავშირია თანაბარი მოძრაობის დროს განვლილ გზასა და
XII კლასი - 4,5
დროს შორის.
ფორმა, წაროდგენა - რაიმე
გამოაჩინე კავშირი
ცნების ან კავშირის სხვადასხვა
სიჩქარეს, განვილ გზასა და დროს
ფორმით წარმოდგენა
შორის, მოახდინეთ
კავშირები - სიმრავლეების ფორმულირება.
ელემენტებს შორის შესაბამისობა;

მოდელირება - სიტუაციის
მათემატიკური აღწერა

შენ მიერ შედგენილ ამოცანაში წარმოადგინე:

• ორ ცვლადს შორის დამოკიდებულება/ კავშირი;
• როგორი დამოკიდებულბაა? რატომ ქვია წრვფივი?
• რა მოხდება, თუ დაემატება მუდმივი კოეფიციენტი?
• შეადარეთ ორი - სამი სხვადასხვა მანქანის განვლილი გზა, რომელთაც სხვადასხვა
სიჩქარე აქვთ. ( როგორ გაარჩევთ გრაფიკის მიხედვით რომელს მეტი სიჩქარე აქვს?
პასუხი დაასაბუთეთ)
• თუ სიჩქარე იზრდება, რა ემართება გრაფიკს? იმსჯელეთ.
• (აღწერეთ იგივე სიტუაცია, თუ განვლიილ გზა არის მუდმივი, მაშინ როგორ ფუნქციას
მივიღებთ? როგორი ფორმა ექნება გრაფიკს? დიფერენცირებაა)
კომპლექსური დავალების პირობა 5 ( პატარა პირობა)
ტრანსფერი არე: ბიზნესი, მოდელირება
ინფორმაციის წამორდგენა და მოცემა შესაძლებელია სხვადასხვა ფორმით. მოცემული
დავალების დამუშვების შემთხვევაში მიაქციეთ ყურადღება ჩანაწერის ფორმას, როგორ
ხდება მათემატიკის დაკავშირება ყოფით ცხოვრებასთან.

ვიცი, გიყვართ ნაყინი, როგორ არის დამოკიდებული (რა კავშირია) გადახდილი თანხა
ნაყინის რაოდენობაზე.
 შეადგინე მსგავსი ამოცანა, აღწერეთ/ჩაწერეთ კავშირი გადახდილ ფასსა და რაოდენობას
შორის. რა მოხდება, თუ დაემატება ტრანსპორტირების ფასი?

შენ მიერ შედგენილ ამოცანაში წარმოადგინე:

• ორ ცვლადს შორის დამოკიდებულება
• რატომ ჰქვია წრფივი დამოკიდებულება?
• რა მოხდება, თუ დაემატება ტრანსპორტის ღირებულება?
• ორი - სამი სხვადასხვა ნაყინის ღირებულება და აჩვენე რას იწვევს სხვადსხვა
ღირებულება? გააანალიზე თითოეულის გრაფიკი.

VIII კლასი კომპლექსური დავალების პირობა 6

I - ნაწილი ალგებრული ტრანსფერია არე: მოძრაობა

გამოსახულებები/განტოლებები-
სამიზნე ცნება: ფუნქცია, დამოკიდებულება
უტოლობები
1. ალგებრული გამოსახულებების ტურისტთა სამი ჯგუფი გამოვიდა ერთი და იმავე ადგილიდან და ერთი და იგივე
გამარტივება; მიმართულებით წრფივი ტრაექტორიით, სხვადასხვა სიჩქარით გაემგზავრა
2. ორწევრი და სამწევრის ნამრავლად დანიშნულების ადგილისაკენ. ნახაზზე მოცემულია მათი მოძრაობის გრაფიკები. (კმ; სთ)
დაშლა ნახაზის მიხედვით უპასუხთ შემდეგ შეკითხვებს:
3. მოქმედებები წილადის შემცველი
4. ალგებრული გამოსახულებებზე. ა). რომელმა ჯგუფმა იმოძრავა შესვნების გარეშე?

განტოლებები უტოლობები ბ). რამდენი საათი დასჭირდა თითოეულ ჯგუფს დანიშნულების ადგილზე ჩასასვლელად?

განტოლებათა სისტემები; გ). გასვლიდან რამდენი კილომეტრის შემდეგ შეისვენა პირველმა ჯგუფმა და რამდენი
 ორუცნობიანი განტოლება; ხნით. როგორი იყო მისი სიჩქარე შესვენებამდე და შესვენების შემდეგ?
განტოლებათა სისტემა; ამონახსნთა
დ). გასვლიდან რა დროში მოხდა მათი შეხვედრა და რამდენი კილომეტრი ჰქონდათ მათ
სიმრავლის ცნებები; ტოლფასი
დარჩენილი გასავლელი?
განტოლებები;
 ორუცნობიანი წრფივ განტოლებათა ე). რომელი ჯგუფი უფრო მეტი სიჩქარით მოძრაობდა პირველ შეხვედრამდე? იმსჯელეთ
სისტემა და ამოხსის გზები (ჩასმა,
სამივე ჯგუფის სიჩქარის შესახებ.
შეკრება, გრაფიკული).
 წრფივ განტოლებათა სისტემები და ვ). დროის რა მონაკვეთში იყო I ჯგუფი საწყისი პუნქტიდან უფრო შორს, ვიდრე მეორე და
მათი გამოყენება ტექსტური პირიქით, რა მონაკვეთში იყო მეორე ჯგუფი საწყისი პუნქტიდან უფრო შორს, ვიდრე
 ამოცანების ამოხსნისას. პირველი?
 ორუცნობიანი ორი წრფივი
ზ). დროის რა მონაკვეთში იყო I ჯგუფი საწყისი პუნქტიდან უფრო შორს, ვიდრე მესამე და
განტოლების სიტემის შედგენა
პირიქით, რა მონაკვეთში იყო მესამე ჯგუფი საწყისი პუნქტიდან უფრო შორს, ვიდრე
ამოცანის პირობის მიხედვით;
პირველი?
უტოლობები
თ). ააგეთ გრაფიკი geogebra-ს გამოყენებით.
 ერთუცნობიანი წრფივი უტოლობები;
 უტოლობის ამოხსნა რიცხვითი
ღერძის მეშვეობით;

ამოცანების ამოხსნა უტოლობის

გამოყენებით.

II - ნაწილი. ფუნქცია
/დამოკიდებულება/გრაფიკი

საკოორდინატო სიბრტყე, ფუნქცია

1. წრფივი ფუნქცია, წრფივი ფუნქციის
გრაფიკი
2. ფუნქციის მოცემის გზები/გრაფიკები
3. განტოლებათა სისტემები

III ნაწილი - (თანაკვეთაში რიცხვებთან,

ხარისხი)

კომპლექსური დავალების პირობა 7

ტრანსფერის არე: მეწარმეობა/დასამუშავებელი მიწის ნაკვეთის დაგეგმარება ეფექტურად

სამზნე ცნება: განტოლება/განტოლებათა სისტემა

პაპამ შეიძინა მიწის ნაკვეთი. ადგილზე მისულს მეპატრონემ უთხრა, რომ ნაკვეთი არის
მართკუთხედის ფორმის და მის შემოსაღობად დასჭირდა 112მ მესერი. ასევე გააცნო, რომ
ნაკვეთში დიაგონალურად 40მ სიგრძეზე დარგული აქვს ხეხილის ნერგები. გიგო პაპას
სურს, რომ სხვადასხვა ბოსტნეული დათესოს, აინტერესებს მიწის ნაკვეთის ფართობი.
დავეხმაროთ მას პრობლემის გადაჭრაში. 
 
ამოცანის პირობის მიხედვით შექმენით მათემატიკური მოდელი, რომელიც დაგეხმარებათ
სიტუაციის აღქმასა და წინარე ცოდნის მობილიზებაში. 
შექმენი პრეზენტაცია და წარუდგინე თანაკლასელებს. 
 
პრეზენტაციის წარმოდგენისას გაითვალისწინეთ: 
 მოახდინე შესაბამისი სიტუაციის მოდელირება (გამოიყენე სურვილისამებრ
ნებისმიერი ტექნიკური რესურსი მაგ: 
      https://www.geogebra.org/?lang=en ) 
  
 იმსჯელე, რა მონაცემების მოკვლევა დაგჭირდა პრობლემის გადასაჭრელად; 
 იმსჯელე, რა გზა გაიარე, რა კავშირები გამოიყენე დავალების შესასრულებლად; 
 რა დასკვნის გაკეთება შეგიძლია. 
 

 
 
მოსწავლეს შეუძლია: 
 ვერბალურად აღწერილი სიტუაციის ალგებრული გამოსახულების (ფორმულის)
სახით ჩაწერა; 
  ალგებრული გამოსახულების გამარტივება და მათი რიცხვითი მნიშვნელობების 
გამოთვლა ცვლადთა სხვადასხვა მნიშვნელობებისათვის (მათ.საბ.4,5); 
  განტოლების ამოხსნა და ამონახსნის გეომეტრიული ინტერპრეტაცია 
(მათ.საბ.2,3,4,5); 
 განტოლებების შედგენა ვერბალურად მოცემული ამოცანის შესაბამისად,
(მათ.საბ.3,4,7,8,9 
  სიდიდეებს შორის წრფივი დამოკიდებულების ამოცნობა, გაანალიზება და გამოსა
ხვა (მათ.საბ.3,4,5); 
 მოსწავლემ უნდა გაიაზროს განტოლებაში (უტოლობაში) შესაბამისი ოპერაციების 
განხორციელების შედეგად მიიღება ტოლფასი განტოლება. 
 საკუთარ ნაშრომზე მსჯელობა. 
 
 
კომპლექსური დავალების შესრულების პროცესში მოსწავლეები დაფიქრდებიან მათემატი
კის და ჩვენს გარშემო არსებული სამყაროს და მოვლენების კავშირებზე. როგორ შეიძლება 
მოვლენები აღწერილი და წარმოდგენილი იყოს სხვადასხვა
ფორმის საშუალებით, რაც სწავლის პროცესს მეტად სახლისოს და საინტერესოს გახდის, ას
ევე მიხვდებიან მათემატიკის მნიშნელობაზე; 

კომპლექსური დავალების პირობა 8 ( პატარა, ინტეგრირება გეოგრაფიასთან)

თემა: გლობალური დათბობა და მოსალოდნელი შედეგები
სამიზნე ცნება: ფუნქცია, დამოკიდებულება
გლობალური დათბობის პირობებში ყოველ წელს იმდენი ყუნული დნება, რომ ოკეანეების
დონე იზრდება. 1993 წელს ნასამ დაიწყო მონაცემების შეგროვება, თუ რამდენი
მილიმეტრით იზრდება ოკეანეების დონე ყოველ წელს.
 მოიძიეთ ინტერნეტით ინფორმაცია, თუ რამდენი მილიმეტრით იზრდება ოკეანეების
დონე ყოველ წელს;
 გადაიტანეთ მონაცემები საკოორდინატო სიბრტყეზე და განიხილეთ გრაფიკი;
 მოახდინეთ სიტუაციის მოდელირება;

პ.ს. ოკეანეების დონე ყოველ წელს იზრდება 3.2 მილიმეტრით. ეს ინფორმაცია წინაწარ
მოსწვლეებს არ გააცნოთ, სასურველია, თუ თავად მოიძიებენ ინფორმაციას. გაიგებენ მეტს
გლობალურ დათბობაზე და მასთან დაკავშირებულ საშიშროებაზე.
ვიდეო
https://www.youtube.com/watch?v=VbiRNT_gWUQ

შენ მიერ შედგენილ ამოცანაში წარმოადგინე:

 რამდენი წლის მერე გაიზრდება ოკეანის დონე 25 მილიმეტრით?
 მსოფლიოში 100 მილიონი ადამიანი ცხოვრობს ზღვის დონიდან 94 სმ-ის სიმაღლეზე,
რამდენი წლის მერე გადაფარავს წყალი ხმელეთს (კონკრეტულ რეგიონებს), თუ
ყინულის დნობა გაგრძელდა იმავე ტემპით?
 მოიძიეთ რამდენიმე ქალაქი, რომელიც ზღვის დონესთან მიმართებაში განლაგებულია
94 სმ-სიმაღლეზე.

კომპლექსური დავალების პირობა 9

ტრანსფერის არე: ბიზნესი, მეწარმეობა

სამიზნე ცნება: ფუნქცია, დამოკიდებულება

2). ვთქვათ, შენ ხარ საამშენებლო კომპანიის ხელმძღვანელი და გჭირდება 40 მ 3 ხის

მასალა. მასალა უნდა შეიძინო შემდეგი სამი (A, B, C) მომწოდებლიდან ერთ-ერთისაგან.
მასალის მოწოდების ფასები მოცემულია ცხრილში.
 მომწო მასალის მოწოდების დამატებითი
ფასი(ლარი პირობები
დებელ ფასი
ი 1 მ 3) გააკეთე
არჩევანი,
გამოთვალე და
A 190 515 წარმოადგინე
კომპანიის
B 225 415 7500 ლარზე სრული
მეტი დანახარჯი ხის
ღირებულების მასალის
შეკვეთისას შესაძენად.
უფასოა
პრეზენტაციაში
C 195 415 10000 ლარზე ხაზგასმით
მეტი უნდა
ღირებულების წარმოაჩინო:
შეკვეთისას
უფასოა  თითოეული

მომწოდებლისთვის - მასალის ღირებულების დამოკიდებულება 1 მ 3 ხის მასალის

ფასზე
 თითოეული მომწოდებლისთვის - მასალის ღირებულების დამოკიდებულება 1 მ 3 ხის
მასალის ფასზე 40 მ 3 მასალის შემთხვევაში
 თითოეული მომწოდებლისთვის - ცხრილი, რომელიც გამოსახავს შესაბამისობას ხის
მასალის რაოდენობასა და ღირებულებას შორის 40 მ 3 ხის მასალისათვის
 თითოეული მომწოდებლისთვის - ამ დამოკიდებულების გრაფიკული წარმოდგენა
ერთსა და იმავე კოორდინატთა სისტემაში.
 ხის მასალის შესაძენად კომპანიის სრული დანახარჯის წარმოდგენა
 არჩევანის უპირატესობის დასაბუთება
 კომპლექსური დავალების პირობა 10 ( პატარა)

წარმოიდგინეთ, რომ ხართ ნაყინის მწარმოებელი კომპანიის დირექტორი და თქვენი

მთავარი მიზანია, კომპანიამ მიიღოს მოგება, ამისათვის უნდა გაითვალისწინოთ
კომპანიის შემოსავლები და ხარჯები, მოთხოვნისა და მიწოდების მოცულობები.
მოახდინეთ მოცემული სიტუაციის მათემატიკური მოდელირება.

ნაშრომის პრეზენტაციისას გაითვალისწინეთ:

ა. რამდენი სახეობის ნაყინს აწარმოებთ? რა არის თითოეული ნაყინის წარმოებაზე

გაწეული დანახარჯი?

ბ. დაწერეთ მოთხოვნისა და მიწოდების შესაბამისი განტოლებები თითოეული

სახეობისთვის და ააგეთ გრაფიკები; იმსჯელეთ სხვადასხვა ფასის პირობებში რა იქნება
მოთხოვნისა და მიწოდების რაოდენობები და გააკეთეთ დასკვნები ბაზარზე პროდუქციის
ნაკლებობაა თუ სიჭარბე.

გ. რომელი სახეობის ნაყინის წარმოება აღმოჩნდა მომგებიანი.

IX კლასი კომპლექსური დავალების პირობა 11

ტრანსფერის არე: კუთხით გასროილი სხეულის მოძრაობის აღწერა/პარაბოლას მსგავსი
I - ნაწილი ალგებრული გამოსახულებები ფორმების აღწერა
/განტოლებები-უტოლობები სამიზნე ცნება - ფუქნცია/დამოკიდებულება

1. ალგებრული გამოსახულებების თუ დავაკვირდებით კუთხით გასროლილი სხეულები უმეტესობას ერთნაირი ფორმა აქვს,
ასევე შადრევნების ნაწილს. შესაძლებელია თუ არა ჩაიწეროს განტოლება (ფორმულა),
გამარტივება, კვადრატული სამწევრი;
რომელიც აღწერს აღნიშნულ ფორმას?
2. განტოლება, უტოლობა
( კვადრატული განტოლება, ვიეტის ქვემოთ მოცემულია საიტები, გაეცანით საიტებს და გააანალიზეთ სიტუაცია.
თეორემა), განტოლებათა სისტემა, შემოთავაზებულია 3 ვარიანტი:
უტოლობათა სისტემა (კვადრატული 1. კუთხით გასროლილი სხეულის მოძრაობის აღწერა;
2. ხიდის თაღი
წრფივი)
3. შადრევნის ტრაექტორია
II - ნაწილი ფუნქცია
1. ფუნქცია; გრაფიკები;
2. კვადრატული ფუნქცია, კვლევა,
ანალიზი;
3. ფუნქციის მოცემის ხერხები;

III - ნაწილი

მიმდევრობები
1. მომდევრობა, მომდევრობის მოცემის
გზები; არითმეტიკული და
გეომეტრიული პროგრესია;
2. ზოგადი წევრის ფორმულა;
ჯამის ფორმულა
კუთხით გასროლილი სხეული შადრევანი

შენ მიერ შედგენილ პრეზენტაციაში წარმოადგინე:

 შესაძლებელია თუ არა კავშირის დადგენა გასროლილ კუთხესა და ვარდის მანძილს
შორის?
 შეიძლება თუ არა სიტუაციის მოდელირება?
 აღწერეთ ფორ მა და შეუსაბამეთ გრაფიკი
 გამოიკვლიეთ რა შემთხვევაში ეცვლება გრაფიკს ფორმა ( კუთხით გასროლილი
სხეულის შემთხვევაში, რომელი პარამეტრი ახდენს გავლებას გრაფიკი ცვლილებაზე
ფორმულიდან?)
 ჩაწერეთ/წარმოადგინეთ სიტუაციის აღმწერი ფორმულა სხვადასხვა ფორმით .
 დააკავშირეთ თუ შეძლებთ საკითხი ფიზიკასთან და იმსჯელეთ, რას წარმოადგენს x -
კოორდინატი და y- კოორდინატი?
ამოიწერთ მონაცემები და იმსჯელეთ.

კომპლექსური დავალების პირობა 12

ტრანსფერის არე: შადრევნის დაგეგმარება
სამიზნე ცნება: განტოლება, უტოლობა

დასასვენებელი პარკის ადმინისტრაციამ გადაწყვიტა აეშენებინა მრგვალი ფორმის

წყლის შადრევანი, სადაც წყალი უნდა გადმოედინებოდეს რაღაც სიმაღლიდან ყველა
მიმართულებით. ადმინისტრაციას სურს რომ წყლის შადრევანი ეცემოდეს მრგვალი
აუზის შიგა საზღვრიდან ერთი მეტრის ზოლში (რათა არ დასველდეს დამსვენებლები).
სასურველი შადრევნის მაკეტი გამოსახულია ნახატზე.
 დავუშვათ, აუზის შიგა რადიუსია R=10 მ, ხოლო წყალი გადმოდინება შადრევნის
ცენტრში დამონტაჟებული წყლის მილიდან, რომლის სიმაღლეა A მ, ხოლო წყლის
გადმოდინების საწყისი სიჩქარე დავუშვათ არის m მ/წმ. დავუკავშიროთ აუზსა და
წყლის შადრევანს მართკუთხა კოორდინატთა სისტემა ისე, როგორც ეს ნაჩვენებია
მოცემულ ნახატზე. ფიზიკის კურსიდან ცნობილია, რომ ასეთ შემთხვევაში შადრევნის
4,9 2
წყლის ტრაექტორიის განტოლებაა: y= A− 2
∙x
m

თქვენი დავალებაა:
ა) შეარჩიეთ თქვენთვის სასურველი A მ სიმაღლე და გამოთვალეთ წყლის
გადმოდინების შესაბამისი საწყისი m მ/წმ სიჩქარე (პასუხი დაამრგვალეთ
მეათედებამდე).

ბ) შეარჩიეთ თქვენთვის სასურველი წყლის გადმოდინების საწყისი m მ/წმ სიჩქარე და

გამოთვალეთ შესაბამისი A მ სიმაღლე (პასუხი დაამრგვალეთ მეათედებამდე).
გ) შეცვალეთ აუზის რადიუსი სხვა რიცხვით და ჩაატარეთ ა) და ბ) პუნქტში მოცემული
დავალებების ანალოგიური დავალებები.

დ) მიღებული შედეგები წარმოადგინეთ კლასში პრეზენტაციის სახით.

შეფასების კრიტერიუმი / კრიტერიუმები:

 სასურველი A მ სიმაღლისთვის სწორად შეარჩია წყლის m მ/წმ სიჩქარე;

 სასურველი m მ/წმ სიჩქარისთვის სწორად შეარჩიეთ წყლის A მ სიმაღლე;

კომპლექსური დავალების პირობა 13 ( საშუალო სიდიდის)

კომპლექსური დავალება 
მდინარის ნაპირები მაღალი ნაყოფიერებით გამოირჩევა, ამიტომ მოსახლეობა ოდითგანვე
მათ სასოფლო- სამეურნეო მიზნებისათვის იყენებდა. ამის დასტურია თუნდაც მდინარე
ნილოსის ნაპირებზე სასოფლო -სამეურნეო დნიშნულების ნაკვეთების არსებობა. მოიძიეთ
ინფორმაცია თუ როდის  ხდება  ნილოსის ადიდება, რის გამოც ნაკვეთები წყლით იფარება
და დაწევის შემდეგ ტოვებს შლამს, რითაც ხდება ნიადაგის გამდიდრება. შლამის
დატოვების შედეგად საზღვრები იშლება, ამიტომ საჭიროა ან შემოღობვა ან ნაკვეთების
ხელახლა გადანაწილება. მოცემულმა შემთხვევამ ბიძგი მისცა მიძისმზომელობის ანუ
გეომეტრიის განვითარებას. 
ვთქვათ მდინარის ნაპირზე მართკუთხედის ფორმის საბოსტნე ნაკვეთის მოწყობა
განვიზრახეთ. შევიძინეთ 200 მ სიგრძის ღობე. რა უნდა იყოს ნაკვეთის სიგანე, რომ
ნაკვეთის ფართობი ნახევარ ჰექტარზე ნაკლები არ იყოს? რა შემთხვევაშია შესაძლებელი
უდიდესი ფართობის მქონე ნაკვეთის შემოღობვა? 
გამოიყენეთ პროგრამა GeoGebra  და შექმენით რამოდენიმე ვერსია, დააკვირდით სიგანის
ცვლილება რა გავლენას ახდენს ფართობის ცვლილრებაზე. მოახდინეთ მოცემული
სიტუაციის მათემატიკური მოდელირება. 
ნაშრომის პრეზენტაცისას გაითვალისწინეთ:  
 წარმოადგინე ვარიანტები 
 აღწერეთ რა დამოკიდებულებაშია მართკუთხედის სიგანის ცვლილება მის
ფართობზე.  
 მოახდინეთ მოცემული სიტუაციის მათემატიკური მოდელირება. 
მარტივ შემთხვევაში განიხილეთ ის შემთხვევა როცა მდინარის ნაპირი წრფეა. ჩვენს
სინამდვილეში მოიძიე მსგავსი ნაკვეთები (რომლებიც სამი მხრიდანაა დაღობილი),
გამოიკვლიე რამდენად ოპტიმალურადაა ის დაღობილი. 
 
კომპლექსური დავალების შესრულების პროცესში მოსწავლეები დაფიქრდებიან
მათემატიკის და ჩვენს გარშემო არსებული სამყაროს და მოვლენების კავშირებზე. როგორ
შეიძლება მოვლენები აღწერილი და წარმოდგენილი იყოს გრაფიკების, განტოლებისა და
ფორმულების მეშვეობით, რაც სწავლის პროცესს მეტად სახალისოს და საინტერესოს
გახდის, ასევე მიხვდებიან მათემატიკის მნიშნელობაზე; 
უშევარში ზუსტად არის მითითებული ჩატარებული გამოთვლები.
კომპლექსური დავალების პირობა 14
ტრანსფერის არეალი: შეცდომის აღმოჩენა და ანალიზი
სამიზნე ცნება: ალგებრული გამოსახულება
ა). კლასში მათემატიკის მასწავლებელმა მოსწავლეებს ასეთი ამოცანა შესთავაზა:

„ლაზარე ველოსიპედით უნდა ჩავიდეს თავისი სოფლიდან ქალაქში, ხოლო შემდეგ

მეგობრებთან ერთად ქალაქიდან მანქანით უნდა გაემგზავროს ტბაზე სათევზაოდ.
მანძილი სოფლიდან ქალაქამდე არის 24 კმ, ხოლო ქალაქიდან ტბამდე 60 კმ. მანქანის
სიჩქარე 30 კმ/სთ-ით მეტია ველოსიპედის სიჩქარეზე. შემოიტანეთ საჭირო აღნიშვნები
და მათი საშუალებით ჩაწერეთ როგორ შეიძლება დავთვალოთ სოფლიდან ტბამდე
მთლიან მგზავრობაზე ლაზარეს მიერ დახარჯული დრო. მიღებული გამოსახულება
გაამარტივეთ.“

ხატიამ დავალების შესაბამისი გამოსახულება წარმოადგინა შემდეგი სახით:

ხოლო მამუკამ დავალების შესაბამისი გამოსახულება წარმოადგინა შემდეგი სახით:

თქვენი დავალებაა:
 1) დაადგინეთ სწორად არის თუ არა შესრულებული ხატიას და მამუკას ნამუშევრები.
(დაადგინეთ რას აღნიშნავს ხატიას და მამუკას მიერ შერჩეული ცვლადები. თუ არსებობს,
მოძებნეთ შესაბამისი შეცდომები).

2) ამოხსენით მასწავლებლის მოცემული ძირითადი ამოცანა.

3) მოიფიქრეთ ისეთი ამოცანა, სადაც საჭირო იქნება ცვლადიანი წილადური ტიპის

გამოსახულების შედგენა და მისი გამარტივება.

ბ). ცოდნის განმტკიცებისთვის: იპოვეთ შეცდომა

გ). ცოდნის განმტკიცებისთვის სავარჯიშოები ( პატარა

კომპლექსური)
თემოს მწვანე ფერის ყუთებში ჩასალაგებელი აქვს 80 ცალი
ლიმონათის ბოთლი, ხოლო ნათიამ ლურჯი ფერის ყუთებში უნდა
ჩაალაგოს 72 ცალი ლიმონათის ბოთლი. ცნობილია, რომ მწვანე
ფერის ყუთებში ეტევა 3 ცალი ლიმონათის ბოთლით მეტი, ვიდრე
ლურჯი ფერის ყუთებში.

შემოიტანეთ საჭირო ცვლადები, ქვემოთ მოცემულ

კითხვებზე პასუხი ჩაწერეთ გამოსახულების სახით და
გაამარტივეთ.

1) რამდენი ყუთი სჭირდება თემოს და რამდენი ნათიას?

2) სულ რამდენი ყუთია საჭირო ლიმონათის ბოთლების

ჩასალაგებლად?

3) იპოვეთ მწვანე ფერის ყუთების რაოდენობის შეფარდება ლურჯი ფერის ყუთების

რაოდენობასთან.

4) ნებისმიერად შეცვალე თემოს და ნათიას ლიმონათების ბოთლების რაოდენობა და

ამ ახალ შემთხვევაში შეასრულე პირველი სამი დავალება.
კომპლექსური დავალების პირობა 15
ტრანსფერის არე: კანონზომიერების აღმოჩენა
პროგრესიები/მომდევრობა
კომპლექსური დავალების პირობა:

წარმოიდგინე, რომ გყავს ორი ჯიშის კურდღელი: ერთი მრავლდება არითმეტიკული

პროგრესიით და მეორე, გეომეტრიული პროგრესიით.

თავდაპირველად ორივე ჯიშის 3-3 კურდღელი გყავს. პროგრესიის მნიშვნელი და სხვაობა

ტოლია 2-ის.

დააკვირდი ორივე ჯიშის გამრავლების პროცესს/რაოდენობას და იპოვე პროგრესიის

მომდევნო რამდენიმე წევრი (დაახლოებით 4-5 მაინც) და შედეგები წარმოაჩინე
თვალსაჩინოდ.

პრეზენტაციაში ხაზგასმით წარმოაჩინე:

 აღწერე დავალების შესრულების პროცესი

 რას უდრის ორივე ჯიშის ცხოველის (არითმეტიკული და გეომეტრიული
პროგრესიის მეორე წევრები) რაოდენობა მეორე ეტაპზე?
 რას უდრის ორივე ჯიშის ცხოველის (არითმეტიკული და გეომეტრიული
პროგრესიის მესამე წევრები) რაოდენობა მესამე ეტაპზე?
 რას უდრის ორივე ჯიშის ცხოველის (არითმეტიკული და გეომეტრიული
პროგრესიის მეოთხე წევრები) რაოდენობა მეოთხე ეტაპზე?
 როგორ ფიქრობთ, რომელი პროგრესიის ზრდა არის უფრო სწრაფი?
თავიდან, რომ ასრულებდეთ დავალებას, რას შეცვლიდით?

კომპლექსური დავალების პირობა 16

(IX-X კლასი)
სამიზნე ცნება - მიმდევრობა

კახა და ანა თამაშობენ რიცხვებით კანონზომიერების

აღმოჩენაზე. ანამ პირველმა დაასახელა რიცხვი 4,
კახამ - 6, შემდეგ ანამ - 34. დაადგინე
კანონზომიერება და დაეხმარე კახას მეოთხე რიცხვის დასახელებაში.

დაასაბუთე შენი მოსაზრება და წარმოადგინე შესაბამისი პრეზენტაცია.

შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით წარმოაჩინე:

 როგორ მიხვედი შენ მიერ აღმოჩენილ კანონზომიერებამდე;
 შენი დასაბუთებული მოსაზრებები სხვა ანალოგიურ შესაძლო კანონზომიერებებზე.

კომპლექსური დავალება
1. ა) ააგე მართკუთხა საკოორდინატო სისტემაში პარალელოგრამი, რომლის ორი გვერდი
პარალელურია აბსცისათა ღერძის, წვეროების კოორდინატები
გამოისახება მთელი რიცხვებით და განლაგებულია მეორე
მეოთხედში. ჩაწერე ეს პარალელოგრამი ალგებრულად
(შესაბამისი უტოლობებით).
ბ) ააგე მართკუთხა საკოორდინატო სისტემაში სამკუთხედი,
რომლის ერთი გვერდი პარალელურია ორდინატთა ღერძის,
რომლის წვეროების კოორდინატები გამოისახება მთელი
რიცხვებით და რომელიც განლაგებულია მეოთხე მეოთხედში.
ჩაწერე ეს სამკუთხედი ალგებრულად (შესაბამისი
უტოლობებით).

2. შეადგინე განტოლებათა სისტემა, რომელშიც ერთი იქნება

წრფივი ორუცნობიანი, მეორე კი - მეორე ხარისხის
ორუცნობიანი განტოლება, ისეთი რომ:
ა) სისტემას არ გააჩნდეს ამონახსნი;
ბ) სისტემას გააჩნდეს მხოლოდ ერთი ამონახსნი
გ) სისტემას გააჩნდეს ორი ამონახსნი.

შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით წარმოაჩინეთ:

 პარალელოგრამის რამდენიმე ვარიანტი - დაშტრიხული საკოორდინატო სიბრტყეზე
და შესაბამისი უტოლობათა სისტემა;
 სამკუთხედის რამდენიმე ვარიანტი - დაშტრიხული საკოორდინატო სიბრტყეზე და
შესაბამისი უტოლობათა სისტემა;
 მე-2 დავალებაში წარმოადგინე თითო სისტემა და დაასაბუთე გეომეტრიულად და
ალგებრულად;

უპასუხეთ შეკითხვებს:
  როგორ ჩავწეროთ ალგებრულად საკოორდინატო სიბრტყეზე გამოსახული
მრავალკუთხედი?
 კიდევ რისი ჩაწერა შეიძლება ალგებრულად?
 როგორ შევადგინოთ განტოლებათა სისტემა მოცემული პირობებით?

კომპლექსური დავალების პირობა 17 (IX-X კლასი)

სამიზნე ცნება - მიმდევრობა

თქვენ და თქვენი მეგობრები წახვედით ახალგახსნილ ელექტრო ტექნიკის მაღაზიაში,

სადაც გასაყიდი ნივთების საკმაოდ საინტერესო განლაგება დაგხვდათ.   

 
1. ამჩნევთ თუ არა რაიმე კანონზომიერებას სხვადასხვა მაგიდაზე დალაგებულ
ნივთებს შორის? 
2. მეხუთე მაგიდაც რომ დაედგა მეპატრონეს, ამ წესით რამდენ ყურსასმენს და
რამდენ ტელეფონს განათავსებდა ზედ? (როგორ ფიქრობ დაეტეოდა?) 
3. სულ რამდენი ნივთი იქნებოდა გასაყიდად გამოტანილი 8 (დიდი) მაგიდა რომ
ყოფილიყო დარბაზში? 
4. ჩაწერეთ ალგებრული გამოსახულება მე-n მაგიდაზე ტელეფონების და
ყურსასმენების რაოდენობის დასადგენად.  

X კლასი კომპლექსური დავალების პირობა 18

I - ნაწილი ( X-XI კლას, შესაძლებელია განხილული იყოს რეალური ცხოვრების აღმწერი სხვადსხავ
გრაფიკები და ანალიზი)
ალგებრული გამოსახულებები
/განტოლებები-უტოლობები ტრანსფერის არე: ტალღის აღწერა
 რაციონალური განტოლებები,
რაციონაური გამოსახულებების
გამარტივებები;
 ირაციონალური განტოლებები
 ტრიგონომეტრიული განტოლებები
II - ნაწილი ფუნქცია
 ფუნქციები
 უკუპროპორციული ფუნქცია
 ტრიგონომეტრიული ფუნქციები
XI კლასი
I ალგებრული გამოსახულებები
/განტოლებები-უტოლობები
II - ნაწილი ფუნქცია
 ფუნქციები;
 ლოგარითმული და მაჩვენებლიანი
ფუნქციები
 ფუნქციათა კომპოზიცია
III ნაწილი
 მიმდევრობები, ინდუქცია
სამიზნე ცნება: ფუნქცია, დამოკიდებულება
როგორ არის შესაძლებელი ტალღის აღწერა: სიტყვიერად, ცხრილის მეშეობით,
ანალიზურად თუ გრაფიკულად? განიხილეთ სიმულაციები და გააანალიზეთ.
https://phet.colorado.edu/sims/html/waves-intro/latest/waves-intro_en.html
დააკვირდით ტალღას
საკოორდინატო სიბრტყეზე ააგეთ y=sinx ; y=cosx ტრიგონომეტრიული ფუნქციის
გრაფიკები და გააანალიზეთ ფორმა. იფიქრეთ, რისი მოდელირება შეიძლება
აღნიშნული ფუნქციით?
კომპლექსური დავალების შესასრულებლად გაეცით პასუხი კითხვებს.
 თქვენი აზრით შესაძლებელია თუ არა კავშირის დადგენა ტალღის სიგრძესა და
სიხშირეს შორის?
 ამოიწერთ მონაცემები და იმსჯელეთ, შეიძლება თუ არა სიტუაციის მოდელირება?
 აღწერეთ ფორმა და შეუსაბამეთ გრაფიკი
შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით წარმოაჩინე:
 რა შემთხვევაში ეცვლება ტრიგონომეტრიული ფუქნციის გრაფიკს ფორმა.
 ჩაწერეთ/წარმოადგინეთ სიტუაციის აღმწერი ფორმულა სხვადასხვა ფორმით.
 დააკავშირეთ თუ შეძლებთ საკითხი ფიზიკასთან და იმსჯელეთ, რას წარმოადგენს x -
კოორდინატი და y- კოორდინატი? რა დამატებითი პარამეტრები ემატება
კომპლექსური დავალების პირობა 19
ტრანსფერის არე: მედიცინა
სამიზნე ცნებები: ფუნქცია, დამოკიდებულება
ცნობილია, რომ ადამიანის მიერ საჭირო წამლის გარკვეული
დოზის მიღების შემდეგ დროის მსვლელობისას სისხლში მისი
შემცველობა თანდათანობით კლებულობს.
დავუშვათ წამლის საჭირო დოზაა 15 მგ და t საათის შემდეგ
ადამიანის სისხლში წამლის დარჩენილი M(t) მგ რაოდენობა
დამოკიდებულია წამლის მიმღები ადამიანის m კგ მასაზე.
ვთქვათ, ეს დამოკიდებულება მოცემულია ფორმულით:
4t
M (t)=15∙ m∙ 0 , 8
დავუშვათ, ეს წამალი გჭირდებათ თქვენ, ე.ი. m კგ-ის ნაცვლად
 ჩაწერეთ თქვენი წონა და ამის შემდეგ შეასრულეთ შემდეგი დავალებები:
ა) რამდენი საათის შემდეგ იქნება თქვენს სისხლში წამლის დარჩენილი რაოდენობა: 4 მგ, 2
მგ, 1 მგ.?
ბ) რამდენი მგ წამალი დარჩება თქვენს სისხლში 5 სთ-ის შემდეგ, 8 სთ-ის შემდეგ?
გ) შეარჩიეთ აღნიშნული წამლის თქვენთვის სასურველი საწყისი დოზირება (არაუმეტეს
20 მგ), განიხილეთ სხვა ადამიანის წონა. ამის შემდეგ შეარჩიეთ წამლის სასურველი
დარჩენილი რაოდენობა, სასურველი საათები და განახორციელეთ ა) და ბ) პუნქტებში
მითითებული გამოთვლების ანალოგიური ქმედებები.
წარმოადგინე შენი შესაბამისი გამოთვლების პრეზენტაცია. გამოთვლებისთვის შეგიძლია
გამოიყენო კალკულატორი.

შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით წარმოაჩინე:

 როგორ ჩაატარე აღნიშნული გამოთვლები და როგორი ტიპის განტოლებების ამოხსნა
დაგჭირდა ამისათვის;
 შენი დასაბუთებული მოსაზრებები აღნიშნული დავალების პრაქტიკულ გამოყენებაზე.
პრაქტიკული რჩევები:
 გაიხსენე ლოგარითმული და მაჩვენებლიანი განტოლებები. ლოგარითმული და
მაჩვენებლიანი უტოლობები;
 გაითვალისწინე, რომ მაჩვენებლიანი განტოლებების ამოხსნის დროს შესაძლებელია
დაგჭირდეს შესაბამისი ლოგარითმის გამოთვლა.

კომპლექსური დავალების პირობა 20

COVID -19 ის გავრცელება სხვადასხავ ქვეყანაში, კავშირი მაჩვენებლიან ფუქნციასთან

XII კლასი კომპლექსური დავალების პირობა 21

ანა და ბექა ერთმანეთს ეჯიბრებიან ირციონალური
I ნაწილი
განტოლებების ამოხსნაში. ანამ დაწერა განტოლება:
ალგებრული √ 3 x−7=a+1, შემდეგ კი უთხრა ბექას: თუ ამ
გამოსახულებები/განტოლებები- განტოლებაში ჩავსვამ a=2, მაშინ მიღებული განტოლების
უტოლობები ამონახსნი ექვსზე ნაკლები იქნება.

ბექამ უპასუხა: მე თუ ამ განტოლებაში ჩავსვამ , მაშინ

a=3
მიღებული განტოლების ამონახსნი იქნება შვიდზე მეტი.
 პ.ს. შესაძლებელია ე.ს.გ-ს მიხედვით
საკითხების დამატება, აქ მხოლოდ
მოცემულია მთავარი აქცენტები.
შენი დავალებაა:
ა) დაადგინე, რომელი ბავშვის მოსაზრებაა სამართლიანი (პასუხი დაასაბუთეთ).
ბ) შეადგინე ანალოგიური ტიპის დავალება (2 მაინც), რომელშიც საჭირო იქნება
ირაციონალური განტოლების, ან უტოლობის ამოხსნა და მიღებული პასუხის შედარება
რომელიმე რიცხვთან.

შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით წარმოაჩინე:

 როგორ დადგინე, რომელი ბავშვის მოსაზრებაა სამართლიანი (ან მცდარი) და რატომ;
 რით განსხვავდება შენ მიერ მოფიქრებული დავალებები ანას და ბექას
დავალებებისაგან;
 შენი მოფიქრებული დავალებების ამოხსნის გზა და შესაბამისი პასუხი.

პრაქტიკული რჩევები:
 გაიხსენე ირაციონალური განტოლებებისა და უტოლობების ამოხსნის მეთოდები;
 ირაციონალური განტოლებებისა და უტოლობების ამოხსნისას გაითვალისწინე
ფესქვეშა გამოსახულების ნიშანი.

მითითება მასწავლებლებს: XI – XII -კლასში შესაძლებელია კომპლექსურ დავალებად

მიეცეს მოდელირება, მათ მიერ ნასწავლი ფუნქციებით სხვადასხვა რელაური
სიტუაციების მოდელირება, კავშირის დადგენა და ანალიზი. მათ მიერ უნდა იქნას
შერჩეული.მოძიებული მოვლენა და მისი ანალიზი.

გეომეტრია

სამიზნე ცნება საკითხების ტიპოლოგია ტიპური კომპლექსური დავალებები

კრიტერიუმები კომპლექსური დავალების შესაფასებლად
დიდი თემები: (სამიზნე ცნების, მკვიდრი წარმოდგენების მიხედვით)

ცნებასთან დაკავშირებული  კუთხეები ნაშრომში

მკვიდრი წარმოდგენები
 სამკუთხედები ოთხკუთხედები;
 3D სახულები;
 ფართობი; მოცულობა;
 ტრიგონომეტრია;
 ვექტორები
ანალიზური გეომეტრია
 წარმოაჩინეთ კავშირი სხვადასხვა ერთეულებს შორის.
 როგორ გამოიყენება ტრიგონომეტრიული თანაფარდობები სამკუთხედის კუთხეებსა და
გვერდებს შორის რეალური ვითარებების წარმოდგენისა და განზოგადებისათვის.
 წარმოაჩინეთ, რა შემთხვევაში შეიძლება ჰქონდეს ერთი და იმავე პერიმეტრის მქონე
ფიგურებს სხვადასხვა ფართობი.
 წარმოაჩინე სხვაობა ბრტყელ და სივრცულ ფიგურებს შორის.
 წარმოაჩინე, როგორ გამოიყენება სამკუთხედების ტოლობის/მსგავსების ნიშნები
რეალური ვითარებების წარმოდგენისა და განზოგადებისათვის.
 ჩვენს გარემომცველ სამყაროში მოიძებნება საგნები, რომლებსაც გააჩნიათ სიმეტრიის
ღერძი, ან სიმეტრიის ცენტრი.
 წარმოაჩინეთ, როგორ გამოიყენება გეომეტრიული გარდაქმნები რეალური ვითარებების
წარმოდგენისა და განზოგადებისათვის.
 წარმოაჩინეთ, როგორ ხდება გეომეტრიული მოდელების დაკავშირება სამყაროში
მიმდინარე და არსებულ მოვლენებთან.
 როგორ გამოიყენება ცილინდრის (ზოგადად სივრცული ფიგურების) ელემენტები,
ზედაპირის ფართობი და მოცულობა რეალური ვითარებების წარმოდგენისა და
განზოგადებისათვის.
 წარმოაჩინეთ, როგორ გამოიყენება სიბრტყისადმი პარალელური, მართობული და
დახრილი წრფეების მოდელები რეალური ვითარებების წარმოდგენისა და
განზოგადებისათვის;
 წარმოაჩინეთ, როგორ ხდება წრფესა და სიბრტყეს შორის კუთხის დადგენა და
გამოყენება;
 ორწახნნაგა კუთხე და შესაბამისი ხაზოვანი კუთხის გამოყენება;
 წარმოაჩინეთ წრისა და მისი სექტორის ფართობი რეალური ვითარებების წარმოდგენისა
და განზოგადებისათვის.
 წარმოაჩინეთ და დაასაბუთეთ, რა სტრატეგია აირჩიეთ გამოთვენის საწარმოებლად
(გამომდინარე კომპლექსური ამოცანების პირობიდან).
 წარმოაჩინეთ და დაასაბუთეთ, როგორია თქვენ მიერ მოფიქრებული მეთოდის მთავარი
არსი და რა სტრატეგია აირჩიეთ პრობლემის გადასაჭრელად. ასევე რამდენად ეფექტურია
აღნიშნული სტრატეგია.
ამოცანებთან მუშაობისას მოსწავლეს უნდა შეეძლოს
 საკითხის გააზრება
 აბსტრაქტული და რაოდენობრივი მსჯელობა
 მათემატიკური მოდელირება
 საკითხიდან გამომდინარე შესაბამისი სტრატეგიის შერჩევა
 მსჯელობა-დასაბუთება
  სიზუტის დაცვა და სტრუქტურის გააზრება

კომპლექსურ დავალებას უნდა იყოს მისადაგებული სამიზნე ცნება და მკვიდრი წარმოდგენა.

თითოეულ კომპლექსურ დავალებას შეუსაბამეთ სამიზნე ცნება (შესაძლებელია მიუსადაგოთ
1 სამიზნე ცნება, ან - 2, ან შესაძლებელია ყველა სამიზნე ცნების ერთროულად მისადაგება,
სურვილისა და საჭიროებისამებრ), ასევე განსაზღვრეთ კონკრეტული კომპლექსურით
რომელი საკითხების დამუშავება გნებავთ.

VII კლასი კომპლექსური დავალების პირობა 1

მკრო ცნება -( ლოგიკა, გეომეტრიული ფიგურები და მათი ზომები ტრანსფერია არეალი: არქიტექტურია, კონსტრუქციის აგება
ფორმა და კავშრები, ზომა
I- ნაწილი სამიზნე ცნება: გეომეტრიუი ფიგურები და მათი ზომები
და გაზოვმები, მოდელი)
კუთხეები, სიმეტრია დაუშვათ შენ ხარ ხიდების კონსტრუქტორი. დამკვეთმა დაგიკვეთა ხიდის დიზაინის
ბრტყელი ფიგურები და
1. კუთხეები (ვერტიკალური, მოსაზღვრე). კონსტრუქციის მაკეტის შექმნა. მას სურს, რომ მაკეტი შექმნას ე.წ. Warren Truss დიზაინის
მათი ზომები
2. სამკუთხედების კლასიფიკაცია მიხედვით, რაც გულისხმობს უმეტესწილად ტოლგვერდა სამკუთხედების გამოყენებას.
სივრცული ფიგურები და კუთხეების მიხედვით ქვემოთ შეგიძლია იხილო ერთ-ერთი ამ ტიპის მოდელი. თავად აირჩიე თბილისის ერთ-
მათი ზომები 3. გარდაქმნები: სიმეტრია, გადატანა ერთი ხიდი, მოიძიე მის შესახებ ინფორმაცია და
შექმენი მისი კონსტრუქციის მოდელი.
 აქსიომებზე ტოლობა,მსგასვება
დაყრდნობით,
მართებული II - ნაწილი
მსჯელობითა და
არგუმენტებით 1. სამკუთხედების ტოლობის ნიშნები
შესაძლებელია ახალი 2. სამკუთხედების ელემენტები
კანონზომიერებების
ფორმულირება, ასევე
არსებული ფაქტების
გაანალიზება, რომელიც
შენ მიერ შექმნილ პრეზენტაციაში ნათლად უნდა ჩანდეს:
გვეხმარება პრობლემის
გადაჭრაში და ახალი
 რა არითმეტიკული მოქმედებები შეასრულე იმისათვის, რომ გაგერკვია სამკუთხედის
ცოდნის მიღებაში.
გვერდის სიგრძე
 გეომეტრიული
 როგორ დაგეხმარება სიტუაციის მოდელირებაში გეომეტრიულ ობიექტებს შორის
ფიგურებს და
კავშირის ცოდნა.
ელემენტებს შორის
 როგორ დააკავშირე ერთმანეთთან გეომეტრიული ობიექტები (აღწერე, რომელი
არსებობს გარკვეული
ობიექტები გამოიყენე კონსტრუქციის მოდელის აგებისას);
კავშირი. აღნიშნული
კავშირების გაგება და  როგორ დაყავი ხიდის სიგრძე სამკუთხედის გვერდის სიგრძის მონაკვეთებად, როგორ
გაანალიზება ააგე სამკუთხედები.
ანვითარებს მსჯელობა-
უპასუხე შეკითხვებს:
დასაბუთების უნარს.
 ადრე თუ შეგისრულებია მსგავსი დავალება?
 რა იყო დავალების შესრულებისას ხელისშემშლელი ფაქტორი?
 რისი ცოდნა აღმოჩნდა აუცილებელი დავალების შესასრულებლად?

ჩამოაყალიბე დავალების გართულებული ვარიანტი!

დავალების შესრულებაში დაგეხმარებათ შემდეგი ბმულები:

ბმული 1 ბმული 2 ბმული 3

კომპლექსური დავალების პირობა 2

სამიზნე ცნება: ტოლობა/მსგავსება

ვთქვათ, გვსურს B პუნქტიდან A პუნქტამდე მანძილის პოვნა. ცნობილია, რომ B და A

პუნქტები ღრმა ხევითაა გამოყოფილი.
იგულისხმეთ,რომ თქვენ არ გაგაჩნიათ კუთხის მზომი ხელსაწყო, გაქვთ მხოლოდ თოკი; B
პუნქტი ვაკე ადგილზე მდებარეობს.

ა) ახსენით, როგორ შევძლებთ ადგილზე გავჭიმოთ თოკი B წერტილიდან ისე, რომ რაიმე BE
მონაკვეთი BA სხივის დამატებით სხივზე იყოს გადაზომილი.

ბ) შეიძლება გავავლოთ BD მონაკვეთი ისეთი D წერტილის შერჩევის შემდეგ, საიდანაც ჩანს A

წერტილი.

ახსენით BD სხივზე BD მონაკვეთის ტოლი DK მონაკვეთის გადაზომვის პროცესი და ED

სხივზე ED მონაკვეთის ტოლი FD მონაკვეთის გადაზომვის პროცესი.

გ) დაასაბუთეთ, რომ BDE=FDK. სამკუთხედების ტოლობის რომელ ნიშანს გამოიყენებთ?

დ) გამომდინარეობს თუ არა ამ სამკუთხედების ტოლობიდან, რომ E=F (რატომ?)

ე) სურათის მიხედვით ახსენით M წერტილის აგების პროცესი (M წერტილი AD წრფისა და

FK წრფის გადაკვეთის წერტილია)

ვ) დაასაბუთეთ, რომ FM=AE.

 სიბრტყესა და სივრცეში ზ) როგორ ვიპოვოთ AB მანძილი? FK, KM, BE მონაკვეთებიდან რომლის ტოლია AB
გეომეტრიული მონაკვეთი (ახსენით)?
ფიგურების ზომის
გამოთვლა ხდება კომპლექსური დავალების პირობა 3 ( საშუალო)
შესაბამისი წესით,
ტრანსფერის არე: არქიტექტურა
გაზომვა ხდება
შესაბამისი სამიზნე ცნება: გეომეტრიული ფიგურები და მათი ზომები
სტანდარტული
თანამედროვე არქიტექტურული ძეგლები ძალიან განსხვავდება წინა საუკუნეების
ერთეულით.
არქიტექტურული ძეგლებისაგან. მოიძიე ინფორმაცია და შეადარე, როგორი იყო
შუასაუკუნეების ძეგლები, ძველი ბერძნული და რომაული და თანამედროვე. გააანალიზე, რა
საერთო და რა განმასხვავებელია. იფიქრე, როგორ იცვლებოდა ფორმები.
ფიგურათა ტოლობა,
მსგავსება , იმ ფიგურებით, რომლებსაც შეისწავლით მიმდინარე თემის განმავლობაში, ეცადე შეადგინო
ტრიგონომეტრიული არქიტექტურული ნამუშევარი (პატარა, არ არის სავალდებული იყოს დიდი). ასევე
დაფიქრდი, როგორ დაგეხმარება კუთხისა და სამკუთხედების ტოლობის ნიშნების ცოდნა
ფარდობა
სწორად დაგეგმარებაში. რობა:
 გეომეტრიული • შეადარეთ ძველი და ახალი არქიტექტურული ძეგლები.
პრინციპების ცოდნისა • შექმენით გაკრვეული დიზაინი (შენობის, ოთახის, ლოგოს, მანქანის, ინტერესიდან
და გამოყენებით გამომდინარე და იფიქრეთ რა მნიშვნელობა აქვს სიმატრიას და გარდაქმნებს);
შეგვიძლია აღვწეროთ
და დავაკავშიროთ
გეომეტრიული შენ მიერ შექმნილ პრეზენტაციაში ნათლად უნდა ჩანდეს:
ფიგურები (ტოლობა,
 სიმეტრიის მნიშვნელობა დიზაინში
მსგავსება)
 კვლევის მეშვეობით  გარდაქმნების მნიშვნელობა
შესაძლებელია ახალი  აღწერეთ თითოეული გარდაქმნა
კავშირების აღმოჩენა და
დადგენა სასარგებლო ინფორმაცია:

ანალიზური გეომეტრია

გარდაქმნები

 სიბრტყესა ან სივრცეში
გეომეტრიულ
ობიექტებს სხვადასხვა
ურთიერთმდებარეობა
 გააჩნიათ; ანალიზური  შეადარეთ ძველი და ახალი არქიტექტურული ძეგლები (სადაც სამკუთხედებია);
გეომეტრია გვეხმარება  იფიქრეთ, რატომ არის მნიშვნეოვანი სამკუთხედების ტოლობა? რატომ აქცევდნენ
ადგილმდებარეობის დიზაინერები და არქიტექტორები ყურადღებას ტოლობას?
განსასაზღვრავად, ასევე
 შექმენით რაიმე მსგავსი ნამუშევარი, წარმადგინეთ და გააანალიზეთ. აგებისას იფიქრეთ,
გეომეტირული
სამკუთხედების ტოლობის ნიშნებს როგორ გამოიყენებთ.
ობიექტებსა და
ელემენტებს შორის
კავშირის აღსაწერად.
 გარდაქმნებისა და
კომპლექსური დავალების პირობა 4
სიმეტრიის შესწავლა
გვეხმარება ფიზიკური სამიზნე ცნება : ანალიზური გეომეტრია/გარდაქმნები
ცვლილების
გააზრებაში.

სივრცული სხეულები

კავშირები -
შედეგები:
საბაზო - 2; 4; 5; 7; 10;
საშუალო -
X კლასი - 7,8,9, 10
XI კლასი - 7,8,9,10
XII კლასი - 6,7

საკოორდინატო სიბრტყეზე დატანილია სკოლა და დასახლებული პუნქტები, რომლებიც

 გეომეტრიული ერთმანეთს გზებით უკავშირდება. დასახლებულ პუნქტებში მოსწავლეები ცხოვრობენ,
ფიგურის ელემენტებს რომელთაც მოხერხებული გადაადგილების მიზნით ავტობუსი ემსახურება. ავტობუსი
შორის არსებობს დილით სკოლიდან იწყებს მოძრაობას და სკოლაშივე ბრუნდება, გაკვეთილების შემდეგ კი
გარკვეული უკან აბრუნებს მოსწავლეებს სახლში.
დამოკიდებულება;
 გეომეტრიული ჩვენი ამოცანაა ავტობუსის ყველაზე ხელსაყრელი მარშრუტის პოვნა. გაითვალისწინეთ რომ
პრინციპების ცოდნისა
ერთი უჯრა 1 კმ-ს შეესაბამება.
და გამოყენებით
შეგვიძლია აღვწეროთ Ა) იპოვეთ სკოლისა და თითოეული დასახლებული პუნქტის კოორდინატები
და დავაკავშიროთ
 გეომეტრიული ბ) იპოვეთ თითოეული პუნქტიდან სკოლამდე მისასვლელი უმოკლესი მანძილი
ფიგურები. (ტოლობა,
მსგავსება) როგორ უნდა იმოძრაოს სკოლიდან გამოსულმა ავტობუსმა, რომ მოსწავლეების სკოლაში
 კვლევის მეშვეობით მისაყვანად, რაც შეიძლება ნაკლები მანძილი გაიაროს?
შესაძლებელია ახალი
კავშირების აღმოჩენა და გ) ვთქვათ ავტობუსი საშუალოდ 60 კმ/სთ სიჩქარით მოძრაობს და თითოეულ პუნქტში 5 წთ
დადგენა ჩერდება. რა დრო დაჭირდება მას თქვენ მიერ შერჩეული მარშრუტის გასავლელად?
I. ფორმა/ზომა -
გეომეტრიული დ) ვთქვათ ავტობუსი სკოლიდან (C წერტილი) 7 სთ-სა და 30 წთ-ზე გამოდის. ყველა
ფიგურების ფორმა და პუნქტის გასავლელი გზის შესაძლო ვარიანტებს შორის შეარჩიეთ თქვენი აზრით სხვებზე
ზომები; უფრო მიზანშეწონილი ორი მარშრუტი.
ფორმა
შედეგები: თითოეულ შემთხვევაში იპოვეთ სკოლაში მისვლისა და მთელ გზაზე დახარჯული დრო.
საბაზო - 3; 5; 6; 7; 9;
საშუალო - დაასახელეთ მარშრუტი, რომელიც თქვენი აზრით ოპტიმალურია.
X კლასი - 7,8,9, 10
ე) ვთქვათ E პუნქტში ცხოვრობთ. რომელი მიმართულების მარშრუტია თქვენთვის უფრო
XI კლასი - 7,8,9,10
XII კლასი - 6,7 სასურველი, რატომ? პასუხი ახსენით.

განიხილეთ სხვა შემთხვევებიც

მოდელი/მოდელები - ვ) ვთქვათ ავტობუსი 100 კმ-ის გავლისას საშუალოდ 15 ლიტრ ბენზინს ხარჯავს. იპოვეთ

შედეგები: საწვავის ხარჯი ამ გზაზე მოძრაობისას ერთი სასწავლო კვირის (5 დღის) განმავლობაში
(ოპტიმალური გზით მოძრაობისას)
საბაზო - 6; 7; 11
საშუალო - VIII კლასი
X კლასი - 7,8,9, 10
I - ნაწილი კომპელქსური დავალების პირობა 5 ( მე- 8 მე-9 კლასი)
XI კლასი - 7,8,9,10
XII კლასი - 6,7
კუთხეები/ლოგიკა ტრანსფერის არეალი: ასტრონომია
 აქსიომა, თეორემა
სამიზნე ცნება: გეომეტრიული ფიგურები და მათი ზომები/ ანალიზური გეომეტრია
 ლოგიკუირ მსჯელობა
 წრფეთა მართობულობა; შესაძლებელია ასევე რიცხვებთან ინტეგრირება: ფარდობა, პროპორცია, პროცენტი
 ორი პარალელური წრფის მესამე წრფით
ლოგიკა გადაკვეთისას მიღებული კუთხეები და
შედეგები:
კუთხეების თვისებები; თანავარსკვლავედები და მათი ფართობები
საბაზო - 1; 2, 3; 4, 5; 9
საშუალო - II- ნაწილი უამრავი თანავარსკვლავედი არის ცაში. ზოგს აქვს ბრტყელი გეომეტრიული ფიგურების
X კლასი - 7,8,9, 10 ფორმა.
XI კლასი - 7,8,9,10 სამკუთხედები/თანაფარდობები მართკუთხა
XII კლასი - 6,7 სამკუთხედში დიდი დათვის თანავარსკვლავედი

 თალესის თეორემა; სამკუთხედის დიდი დათვის თანავარსკვლავედი - სიდიდით მესამეა რომელსაც აქვს ჩამჩის ფორმა,
მოდელი- გეომეტრიული ელემენტები რომელიც შედგება 125 ვარსკვლავისაგან. ჩვენ გვეჩვენება რომ ის შედგება 7 ვარსკვლავისაგან
ობიექტები სიბრტყესა და  მახვილი კუთხის სინუსი, კოსინუსი და
სივრცეში ტანგენსი. მართკუთხა სამკუთხედების
ამოხსნა.
ფორმა/ზომა -
 პითაგორას თეორემა
გეომეტრიული ფიგურების
ფორმა და ზომები;
III- IV ნაწილი

ოთხკუთხედები (2D ფიგურები)

 პარალელოგრამი; პარალელოგრამის
თვისებები.
 მართკუთხედი. მართკუთხედის
თვისებები.
 რომბი. რომბის თვისებები;
 ტრაპეციის ელემენტები: ფუძე, ფერდი,
სიმაღლე, შუახაზი. ტრაპეციის კერძო
სახეები: ტოლფერდა ტრაპეცია,
მართკუთხა ტრაპეცია და მათი ა) მოიძიეთ რამოდენიმე თანავარსკვლავედი, ჩამოთვალეთ ის გეომეტრიული ფიგურები,
თვისებები; კუთხის ზომა; რომლის ფართობების პოვნა შესაძლებელია.
 ფართობი;
დიდი დათვის თანავარსკვლავედს სხვა ქვეყნებში სხვა დასახელებები აქვს. მაგ.
2. სივრცული ფიგურები, ზედაპირის
ფართობი და მოცულობა ეგვიპტე - დიდი ხარის ფერდი
 პრიზმა, პირამიდა, ცილინდი
 მართი პრიზმისა, წესიერი პირამიდის.
ცილინდრის ზედაპირის ფართობი;
 მოცულობა, მოცულობის თვისება:
სხეულის მოცულობა ამ სხეულის
შემადგენელი ნაწილების მოცულობების
ჯამის ტოლია;

ინდოეთი - შვიდი ბრძენი კაცი

ჩინეთი - იმპერატორ შანდის ეტლი

და ა.შ.

დანარჩენი მოიძიეთ ინტერნეთით

ბ) ააგეთ კოორდინატების გამოყენებით დიდი დათვის თანავარსკვლავედის ჩამჩის ფორმა

A(-3;-6); B(6;-6); C(5;-10); D(-1;-10). იპოვეთ მიღებული ფიგურის ფართობი.

ეს ფორმა აქვს ახლა, 100 000 წლის შემდეგ ექნება სხვა ფორმა.

გ) ააგეთ წერტილთა გამოყენებით ახალი ფიგურა და იპოვეთ მისი ფართობი,

M(-3;-6); N(2;-2); P(1,5;-4); K(-2;-5).

დ) მოიძიეთ დიდი დათვის რეალური ფართობის მნიშვნელობა და იპოვეთ ნახაზზე

მოცემული დღევანდელი დიდი დათვის თანავარსკვლავედის მასშტაბი.

ე) მიღებული მასშტაბის გამოყენებით გამოთვალეთ 100 0000 წლის შემდეგ რეალური ჩამჩის
ფართობი.

ვ) მოიძიეთ რატომ იცვლება თანავარსკვლავედის ფართობი, რაზეა ეს დამოკიდებული და

მოამზადეთ პრეზენტაცია სხვა თანავარსკვლავედების შესახებ.

კომპლექსური დავალების პირობა 6 ( მე- 8 მე- 9 კლასი)

ტრანსფერის არეალი: გასართობი სივრცის მოწყობა

სამიზნე ცნება: გეომეტრიული ფიგურები და მათი ზომები; სივრცული ფიგურები და მათი

ზომები

ქალაქის ადმინისტრაციამ გამოყო ფართობი, რომელზეც შეგიძლიათ გასართობი პარკის ( ან

ზოოპარკის) აშენება.

ქვემოთ მოცემულია ვაკის პარკი:

რიყის პარკი:

ახალი ზოოპარკის მაკეტი:

გამოიყენეთ თქენს მიერ უკვე ნასწავლი გეომეტრიული ფიგურები, ასევე სწავლების

პერიოდში ახალი ფიგურები და გაანაწილეთ პარკის ფართობი.

გამოყავით ასევე ფეხით სავალი ბილიკი და მისი ზომები.

 ნაშრომი წარმოადგინეთ დიდი ფორმატზე ( ან პრეზენტაციის სახით ნახაზი,

რომელიც შესრულებული იქნება Geogebra-ში)
 ნაშრომი შესაძლებელია წარმოადგინოთ სასწავლო რესურს Minecraft-ში; გამოყოთ
სივრცე პარკისთვის და აითვისოთ

პრეზენტაციაში წარმოაჩინეთ შემდეგი და უპასუხეთ კითხვებს:

რომელი გეომეტრიული ფიგურები გამოიყენეთ

რას შეუსაბამეთ თითოეული გეომეტრიული ფიგურა( რისთვის გამოყავით აღნიშნული

ფართობი)

რა არის თითოეული ნაწილის ფართობი?

რამდენი დარჩა ფეხით სავალი ნაწილის ფართობი?

რომელი ბილიკებია პარალელური და რომელი მართობული?

თუ არის რომელიმე ადგილი რომელსაც არ აქვთ თქვენთვის ნაცნობი ფიგურის ფორმა? და

როგორ გამოთვალეთ მისი ფართობი?

პ.ს. აღნიშნული დავალება შეიძლება გაგრძელდეს სივრცულ სხეულებზე, გამოყოფილ

ადგილებში ააშენონ რაიმე ნაგებობა, აუზი და გამოითვალონ მისი ზედაპირის ფართობი და
მოცულობა

კომპლექსური დავალების პირობა 7 ( საშუალო)

ტრანსფერის არეალი: სადაო სივრცის განაწილება

სამიზნე ცნება: ბრტყელი ფიგურები და მათი ზომები

სურათზე მოცემულია შუახევის მინიციპალიტეტის სოფელ მაწყვალთის სატელიტიდან
გადაღებული სურათი.

(ნაკვეთი ასევე კარგად ჩანს საკლასო ოთახიდან)

როგორც სურათზე ჩანს ორი ნაკვეთი ერთმანეთისაგან ტეხილი ღობით გამოეყოფა.

 მოიფიქრეთ როგორ შეიძლება ტეხილი ღობე შევცვალოთ სწორი ღობით ისე, რომ
ნაკვეთების ფართობები არ შეიცვალოს.
 მოიძიეთ მსგავსი ტეხილი ღობე და განაზოგადეთ ამოცანა.
 გამოიკვლიეთ როგორ შეიძლება თვენს მიერ მოძიებული ღობეების მაგალითზე
აჩვენოთ როგორ შეიძლება უმოკლესი ღობით ნაკვეთების განაწილება
ფართობების შეუცვლელად.
 პრეზენტაციისას წარმოადგინეთ შესაბამისი მათემატიკური სიმულაცია პროგრამა
GeoGebra-ში

( პრაქტიკული რჩევა: ტექნოლოგიების ქოუჩის დახმარებით მაწავლებლებმა,

მოსწავლეებმა ტექნოლოგიების გაკვეთილზე მასწავლებლის დახმაებით,
შესაძლებელია ინტეგრირება)
ნამუშევარში წარმოაჩინეთ:

• ჩვენს სინამდვილეში მოიძიეთ სიტუაციური ამოცანები, რომელთა ამოხსნა ტეხილი

ღობის გასწორებას უკავშირდება.
• გააკეთეთ ამოცანის მათემატიკური სიმულაცია.

ამოცანის ამოხსნისას გამოიყენეთ თვისება: ტრაპეციის დიაგონალებით შედგენილი

ფერდებთან მდებარე სამკუთხედები ტოლდიდია

კომპლექსური დავალების პირობა 8

სამიზნე ცნება: სივრცული ფიგურები და მათი ზომები

1) დასაწყისი მარტივი ვერსია აშექმენით მართკუთხა პარალელეპიპედის ფორმის

ჭურჭელი. გაზომეთ ჭურჭლის ზომები სიგრძე, სიგანე, სიმაღლე.

ა) გამოითვალე ჭურჭლის მოცულობა. სიგრძე გამოსახეთ სმ-ებით, დმ-ებით, მ-ებით და

იანგარიშეთ მოცულობა სიგრძის თითოეული ერთეულისთვის;( გამოსახეთ მოცულობა
როგორც სმ3 -ებით, დმ3-ებით, მ3-ებით

2). დააკავშირეთ მოცულობის ერთეულები ერთმანეთს, მიღებული შედეგები გამოსახე

ლიტრებით.

3). რამდენი ლიტრი წყალია საჭირო ჭურჭლის გასავსებად? ( თუ ყუთი მუყაოსგანაა

შესაძლებელია შიგნით პარკის ჩამაგრება და წყლის ჩასხმა)

4). შეამოწმეთ თქვენს მიერ მიღებული შედეგი რამდენად დაემთხვა ჩასხმული წყლის
რაოდენობას

5). დაამზადეთ მოცემულისგან განსხვავებული მართკუთხა პრალელეპიპედი, რომელშიც

ზუსტად ჩაეტევა მოცემული სითხე.

6). რომელ წახნაგზე უნდა დავდოთ ჭურჭელი (იგულისხმება რომ ჭურჭელი დალუქულია),
რომ წყლის დონე მაქსიმალური იყოს? პასუხი დაასაბუთე.

2) გაგრძელება კომპლექსურის რთული ვერსია ( სასუველია მე-8 კლასში აღნიშნული იოყს

განხილული)

შექმენით მართკუთხა პარალელეპიპედის ფორმის ჭურჭელი. ასევე ცილინდრის ფორმის

ჭურჭელი, პირამიდის ფორმის ჭურჭელი ( ერთნაირი ფუძის ფართობით და სიმაღლით).
გაზომეთ ჭურჭლის ზომები სიგრძე, სიგანე, სიმაღლე.

ა) გამოითვალე ჭურჭლის მოცულობა. სიგრძე გამოსახეთ სმ, მერე დმ, მ და ინაგრაიშეთ

მოცულობა სიგრძლის თითოეული ერთეულისთვის;( გამოსახეთ მოცულობა როგორც სმ 3 ,
ასევე დმ3)

2). დააკავშირეთ სხვადასხვა ერთეული მოცემული მოცულობები ერთმანეთთან, რას

არმოაჩენთ?

3). დააკავშირე ლიტრი სმ3-თან, დმ3- თან, მ3-თან.

4).რამდენი ლიტრი წყალია საჭირო თითოელი ჭურჭლის გასავსებად? ( თუ ყუთი

კარდონით არის შესაძლებელია შიგნით პარკის ჩამაგრება და წყლის ჩასხმა)

5). შეამოწმეთ ტქვენს მიერ მათ მიერ გამოთვლილი მოცულობა დაემთხვეა თუ არა მასში
ცასხმული წლის რაოდენობას ლიტრებში. ( ექპერიმენტი, ცდა)

6). შეადარეთ პირამიდის და პრიზმის მოცულობა

7) რადენი პირამიდის ფორმის ჭურჭელი უნდა ჩაისხას პრიზმის ფორმის ჭურჭლის ავსებაში?

8). გადაასხით სითხე სხვა ფორმის მართკუთხა პარალელეპიპედის ფორმის ჭურჭელში და

ივარაუდათ ( შემდეგ გამოთვალეთ) რა სიმაღლეზე ჩაისხმევა წყალი?

9). რომელ წახნაგზე უნდა დავდოთ ჭურჭელი (იგულისხმება რომ ჭურჭელი დალუქულია),
რომ წყლის დონე მაქსიმალური იყოს? პასუხი დაასაბუთე.

კომპლექსური დავალება 10

ტრანსფერის არეალი: ინტერიერის დიზაინი

სამიზნე ცნება: ანალიზური გეომეტრია, გარდაქმნები

სკოლამ გამოაცხადა დერეფნის ინტერიერის დიზაინის კონკურსი სკოლის

მოსწავლეებისთვის. კონკურსის მიზანია მოსწავლეების ჩართულობით დერეფნის
ინტერიერის დიზაინის განახლება. კონკურსის მოთხოვნაა: იატაკი და კედლები  სრულად
დაიფაროს გეომეტრიული ფორმის ფიგურებით (მრავალკუთხედებით). კონკურსში
მონაწილე პირმა უნდა წარმოადგინოს პროექტი.  
თქვენი დავალებაა  გამოიყენოთ თქვენ მიერ ნასწავლი გეომეტრიული გარდაქმნები, ამ
გარდაქმნების თვისებები, მრავალკუთხედები და    შექმენით კონკურსისთვის დიზაინი. 
 
ნამუშევრის წარდგენისას წარმოაჩინე: 
 
 გეომეტრიული გარდაქმნების მნიშვნელობა დიზაინში; 
 როგორ გამოიყენება გეომეტრიული გარდაქმნები რეალური ვითარებების
წარმოდგენისა და განზოგადებისთვის. 
 ფიგურათა გარდაქმნები და მათი კომპოზიცია. 
 აღწერე რა წესით იმოძრავებს თითოეული ფიგურა(აღწერე ფიგურის გადაადგილება 
მათემატიკურად), რომ მოხდეს სიბრტყის მთლიანი დაფარვა. 
 როგორია თქვენ მიერ მოფიქრებული მეთოდის მთავარი არსი და რა სტრატეგია
აირჩიე.  
 
 
ისაუბრე: 
 
 რომელი ფიგურები აირჩიე და რატომ ? 
 ადრე თუ შეგისრულებია მსგავსი დავალება? 
 Შემდგომში როგორ გამოიყენებ მიღებული გამოცდილებას? 
 რა იყო დავალების შესრულებისას ხელშემშლელი ფაქტორი? 
 რის ცოდნა  აღმოჩნდა აუცილებელი დავალების შესრულებისას? 
 
 
რეკომენდაცია: 
 
 დასაწყისისთვის შექმენით ტესელაცია ერთი ფიგურით: მაგალითად წესიერი
სამკუთხედებით(ან წესიერი ექვსკუთხედებით), გამოჭერი შაბლონი მყარი მუყაოთი,  
გამოიყენე გარდაქმნები და ივარჯიშე.  
 შემდეგ, აირჩიე  არაუმცირეს ორი ფიგურა და მათი გამოყენებით შექმენი სხვადსხვა
კომპოზიცია. უნდა შეძლოთ ჩანაფიქრის შემოქმედებითად განხორციელება და
ორიგინალური იდეების გამოვლენა. 
 შეარჩიე ფერები. იმის გათვალისწინებით თუ როგორ ფერებს აირჩევ, მარტივ
დიზაინითაც შეიძლება მიიღო  ძალიან  ლამაზი  შედეგი. 
 შეეცადე შეარჩიო რამდენიმე დიზაინი. 
ივარჯიშე  დინამიური,  ვირტუალური სიმულაციების (პროგრამა Geogebra)  და  მოცემული
საიტის(https://www.mathsisfun.com/geometry/tessellation-artist.html) გამოყენებით. 
 იყავი კრეატიული. 
 შესაძლებელია აირჩიო ისეთი მრავალკუთხედები, რომელსაც მოპირდაპირე
გვერდები პარალელური აქვთ (მაგალითად: კვადრატი, წესიერი ექვსკუთხედი.
პარალელოგრამი). 
 უნდა შეძლო სიზუსტის დაცვა და სტრუქტურის გააზრება. 
 შესაძლებელია საკითხი წარმოადგინო ტექნოლოგიების გამოყენებითაც 

კომპლექსური დავალება 11

ტრანსფერის არეალი: უსაფრთოხების ნორმები

სამიზნე ცნება: ბრტყელი ფიგურები და მათი ზომები ( პითაგორა)

დავუშვათ, შენ ხარ არქიტექტორი. დამკვეთმა დაგიკვეთა შენობის პირველი

სართულის გეგმარება (იხილე გეგმარების ნიმუში გვ.2).

შენობის ზომები (სიგრძე და სიგანე) თავად განსაზღვრე. ოთახების რაოდენობა,

ზომა და განლაგებაც შენ შეარჩიე. ამის შემდეგ ერთი რომელიმე ოთახის ორ
კედელზე მონიშნე საავარიო გასასვლელები. მნიშვნელოვანია გაითვალისწინო,
რომ:

1) საერთაშორისო სტანდარტის მიხედვით, თუ მართკუთხედის ფორმის ოთახს

აქვს ორი საავარიო გასასვლელი, მათ შორის მანძილი უნდა იყოს სულ მცირე
ოთახის დიაგონალის ნახევრის ტოლი;
2) საავარიო გასასვლელებზე დაწესებული საერთაშორისო სტანდარტის
გათვალისწინებით ისე უნდა შეარჩიო საავარიო გასასვლელების
ადგილმდებარეობა, რომ მათ შორის იყოს რაც შეიძლება პატარა მანძილი.

ააგეთ თქვენი სახლის ან სკოლის მოდელი. მონიშნეთ საევაკუაციო

გასასვლელების წერტილები ისე, რომ მათ შორის მანძილი იყოს რაც შეიძლება
პატარა.

შენ მიერ შექმნილ პრეზენტაციაში ნათლად უნდა ჩანდეს:

 • რა არითმეტიკული მოქმედებები შეასრულე იმისათვის, რომ გაგერკვია
შერჩეული ოთახის დიაგონალის სიგრძე და საავარიო გასასვლელების
ადგილმდებარეობა;
• ზომები: ოთახის სიგრძე/სიგანე; ოთახის დიაგონალის სიგრძე; საავარიო
გასასვლელებს შორის მანძილი და სხვა.

უპასუხე შეკითხვებს:
• ადრე თუ შეგისრულებია მსგავსი დავალება?
• რა იყო დავალების შესრულებისას ხელისშემშლელი გარემოება?
• რისი ცოდნა აღმოჩნდა აუცილებელი დავალების შესასრულებლად?

ჩამოაყალიბე დავალების გართულებული ვარიანტი!

• რისი ცოდნა დაგეხმარა დავალების შესრულებაში?
• როგორ შეძელი გეოემტრიის დაკავშირება ყოფითი პრობლემის
გადააჭრელად?

პითაგორას თეორემის უკეთ გააზრებისთვის იხილე ქვემოთ მოცემული ბმულები:

ბმული 1 ბმული 2
 კომპლექსური
დავალება

დავუშვათ გაქვს
მიწის დიდი ნაკვეთი.
ამ ნაკვეთზე 100 მეტრი
ღობით უნდა
შემოღობო
მართკუთხედის
ფორმის ნაკვეთი, რომელზეც მარწყვს მოიყვან. გააკეთე მიწის ნაკვეთის რამდენიმე
(სამზე მეტი) ნახაზი და დაადგინე, როგორი სიგრძე-სიგანე უნდა ჰქონდეს ღობით
შემოსაზღვრულ ნაკვეთს, რომ რაც შეიძლება მეტი მარწყვის მოყვანა შეძლო.

შენს მიერ შექმნილ პრეზენტაციაში ნათლად უნდა ჩანდეს:

 რომ ერთი და იმავე პერიმეტრის მქონე ნაკვეთებს შეიძლება ჰქონდეს
სხვადასხვა ფართობი;
 რა იქნება შენი მიწის ნაკვეთის გვერდების სიგრძეები;
 რა დასკვნის გამოტანა შეიძლება აქედან;
 შეიძლება თუ არა განაზოგადო შენ მიერ მიღებული შედეგები;
 მათემატიკურად მარტივად და გასაგებად როგორ შეიძლება დაასაბუთო შენ
მიერ მიღებული ფაქტი.

დამატებითი ინფორმაციის სანახავად იხილეთ ბმულები:

ბმული 1 ბმული 2 ბმული 3

ბმული 4 ბმული 5

უპასუხე შეკითხვებს:
 რას ფიქრობ რატომ არის უმეტესწილად სახლის და
საკარმიდამო ნაკვეთების ფორმა მართკუთხედის მსგავსი?
 ეს დავალება რით განსხვავდება სხვა შენს მიერ
 შესრულებული დავალებებისაგან?
 როგორ ფიქრობ რეალურ ცხოვრებაში სად შეიძლება გამოგადგეს ამ ამოცანის
შესრულებისას მიღებული გამოცდილება.

IX კლასი კომპლექსური დავალების პირობა 12

I - ნაწილი (შეიძლება ორი მინი კომპლექსური ტრანსფერის არეალი: ნიუვალი ადგილების გაზომვა/ მაღალი ობიექტების სიმაღლის
დავალების შექმნა) დადგენა

 თალესის „განზოგადებული“ თეორემა სამიზნე ცნება: მსგავსება, ტოლობა, ტრიგონომეტირული ფარდობა

 მსგავება სამკუთხედში
მარტივი და სხვადასხვა მეთოდებით როგორ შეიძლება გაზომოთ სკოლის, სახლის,
 მსგავსი მრავალკუთხედები.
მაღალი შენობის სიმაღლე? სიმაღლის დადგენა სხვადასხავ მეთოდით: მსგავსება
 სამკუთხედების მსგავსების ნიშნები.
 მსგავსი სამკუთხედების პერიმეტრებისა ჩრდილით, სარკის მეთოდი, ტრიგონომეტრიის გამოყენება და სიზუსტის შედარება.
და ფართობების შეფარდება;
 მართკუთხა სამკუთხედი, პითაგორა, სასწავლო წლის დაწყებასთან დაკავშირებით სკოლის წინ ალამი უნდა
ჰიპოტენუზაზე დაშვებული სიმაღლე და აღიმართოს.   ჩვენი სკოლის წინ მდებარე ანძის სიმაღლე დაახლოებით 10
გვერდებს შორის დამოკიდებულებები; დან 12 მეტრამდეა. დამზადეთ ხელსაწყო კლინომეტრი და მისი
პითაგორას თეორემის თანახმად დახმარებით გამოიანგარიშეთ ამ ანძის სიმაღლე (სმ.ის სიზუსტით)  
გვერდებს შორის უტოლობა; (მართკუთხაა
თუ ბლაგვკუთხა)
პრაქტიკული რჩევები კომპლექსურზე მუშაობისათვის:
 ტრიგონომეტრიული თანაფართობები და
იგივეობები; ა). ჩრდილი და მსგავსება

II- ნაწილი

 ვექტორები
 გარდაქმნები სიბრტყეზე

III - ნაწილი

წრეწირი და წრე: მათთან დაკავშირებული

მონაკვეთები და მათი თვისებები,
ცენტრალური და ჩახაზული კუთხეები;
წრეწირის მხების და ქორდის თვისებები:

IV - ნაწილი

სივრცული ფიგურები/სტერეომეტრიის
საწყისები
ბ)სარკის მეთოდი
 პრიზმა, ცილინდი, პირამიდა
 მართობი, დახრილი, მანძილი
წერტილიდან სიბრტყემდე;

პ.ს. შესაძლებელია მოცემული საკითხების

დაჯგუფება მასწავლებლის ხედვიდან
გამომდინარე;

პ.ს. შესაძლებელია ე.ს.გ-ს მიხედვით

საკითხების დამატება, აქ მხოლოდ
მოცემულია მთავარი აქცენტები.
გ), ტრიგონოემტრიული თანაფარდობის გამოყენება
 პრეზენტაციაში წარმოაჩინეთ:

 რომელი მეთოდით გაზომეთ სიმაღლე?

 რამდენად ერთნაირი პასუხები მიირეთ გაზომვების შედეგად?
 რომელი მეთოდია მეტად მოსახერხებელი?

კომპლექსური დავალების პირობა 12.1 ( პატარა კომპლექსური, შესაძლებელია

გამოყენებული იყოს მსგავსების სწავლების დროს კომპლექსური დავალებაზე სამუშაოდ და
დასაკავშრებლად, ასევე პრობლემაზე დაფუძნებული სწავლების დასაგეგმად)

როგორ გავზომოთ მიწის ზედაპირიდან ნაძვის h სიმაღლე მოცემული მოდელის მიხედვით,

თუ A და B წერტილებიდან კუთხის გაზომვა შეგვიძლია კუთხის საზომი ხელსაწყოთი და
ასევე გვაქვს სიგრძის საზომი ხელსაწყო.

 A და B კუთხეებს მიანიჭე რაიმე მნიშვნელობები;

 A და B წერტილებს შორის მანძილს მიანიჭე რაიმე მნიშვნელობა მეტრებში.
შერჩეული მონაცემების მიხედვით გამოთვალე ნაძვის h სიმაღლე სანტიმეტრამდე
სიზუსტით (გამოიყენე კალკულატორი).

შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით

წარმოაჩინე:
 ნაძვის h სიმაღლის გამოთვლის რამდენიმე ვარიანტი
კუთხეებისა და წერტილებს შორის მანძილის
მიხედვით;
 ტრიგონომეტრიული თანაფარდობის გამოყენება
მართკუთხა სამკუთხედებში უცნობი ელემენტების
h
გამოსათვლელად;

უპასუხე შეკითხვებს:
 როგორ შემიძლია გამოვთვალო მიუდგომელი B A
ობიექტის სიმაღლე?
 კიდევ რაში შეიძლება გამოგადგეს მიღებული გამოცდილება მომავალში?
 დააკვირდი რამდენ მართკუთხა სამკუთხედს ხედავ მოდელზე;
 მართკუთხა სამკუთხედის მახვილი კუთხე სინუსით, კოსინუსით ან ტანგენსით შეიძლება
დავუკავშირო მის გვერდებს;

კომპლექსური დავალების პირობა 12.3 ( პატარა)

სამიზნე ცნება: მსგავსება

წარმოიდგინეთ რომ იმყოფებით სოფელში სადაც მდებარეობს ტბა, დაგაინტერესა, რომ

გაგეგო ტბის სიგრძე.  როგორ გაიგებ ტბის სიგრძეს  ტბის გადაცურვის გარეშე? 

 
 რა გაზომვებს ჩაატარებდი იმისთვის რომ გაგერკვია ტბის სიგრზე? 
   სიტვაციის მათემატიკური მოდელირებისას როგორ დაამყარე  კავშირი
გეომეტრიულ ნახაზსა და მზგავსებას შორის? 
 როგორ დააკავშირე ერთმანეთთან გეომეტრიული ობიექტები?(აღწერე რომელი
სიბრტყის გეომეტრიულ ფიგურებთან დაგჭირდა მზავსების თვისების გამოყენება და
როგორ გამოიყენე?) 
 როგორ მოახდინე ტბის  სიგრძის გასაგებად გაზომვების წარმოება? 

კომპლექსური დავალება 13 ( დიდი)

ტრანსფერის არეალი: დიზაინი, ეზოს/სკვერის მოწყობა,

სამიზნე ცნება: გეომეტრიული ფიგურები და მათი ცნებები / საკითხი: წრე

დიზაინერს სურს სკვერში სკამები 3-3 წყვილად დააორგაზინოს და თითო 3 წყვილისთვის 1

გარე განათების ფანარი დადგას. სად უნდა დაიდგას გარე განათების ფანარი რომ სამივე
სკამს ანათებდეს?

დახაზე სკვერის გეგმა ფორმატზე, ან ააგე

geogerba-ში ნახაზი, შემდეგ კი პრეზენტირებისას
წარმოაჩინე ( ვერბალურად და წერილობით):

 შესძლებელია თუ არა ფანრის დადგმა

ისეთ ადგილას რომ სამივე სკამი
განათდეს?
 როგორ უნდა მოხდეს იმ
 ადგილმდებარეობის განსაზღვრა სადაც ფანარი შეიძლება დამონტაჟდეს?
 როგორ უნდა იყოს სკამების წყვილები ( იგულისხმება 3-3 სკამი) განლაგებული
პარკში? შეიმუშავეთ დიზაინი თქვენი გემოვნებით
 რისი ცოდნაა საჭირო ფანრის ადგილმდებარეობის სწორად განსაზღვრისთვის?
 რას უკავშირდება/რაზეა დამოკიდებული ფანრის ადგილმდებარეობის დადგენა?

პ.ს. განიხილეთ შემთხვევა როცა სკვერში არის 4-4 სკამი. როგორ უნდა დადგეს 4-4 სკამი და
შემდეგ სად უნდა დაიდგას ფანარი რომ ოთხივე სკამი განათდეს?

კომპლექსური დავალების პირობა 14 ( მე- 8 მე-9 კლასი)

ტრანსფერის არეალი: სარემონტო ხარჯები

სამიზნე ცნება: რიცხვითი სიმრავლეები; ფარდობა, პროპორცია, პროცენტი

სამიზნე ცნება: მსგავსება, ტოლობა

(შესაძლებელია გეომეტრიის სამიზნე ცნებასთან გაერთიანება)

პრაქტიკული რჩევები მასწავლებლებს (მე- 7 მე- 8 კლასი, შესაძლებელია სწავლების

პროცესში გამოყენება მე-8 კლასში, როგორც ზედაპირიდ ფართობის გამოთვლა და
მოცულობის, მე- 7 კლასში მხოლოდ მოცულობის)

მოცემულია ერთ-ერთი სამშენებლო კომპანიის ბინის მაკეტი: მოცემული ზომების მიხედვით

დაადგინეთ თითოეული ფართის ზომები ( სირგზე სიგანე), ასევე ვართობი, დაადგინეთ
თითოეული ოთახის მოცულობა.
წარმოადგინეთ ნაშრომი პრეზენტაციის სახით:

პრეზენტირებისას ხაზგასმით წარმოაჩინეთ:

როგორ დაადგინეთ თითოეული ოთახის ზომები; ფართობი

რას უდრის თოთოეული ოთახის ზედაპიის ფართობი და მოცულობა

მოიძიეთ ინტერნეტით კაფელის ფასი და დაადგინეთ სად დაგჭირდებათ კაფელის დაგება და

რა იქნება ღირებულება

დაადგინეთ რამდენი კმ საღებავია საჭირო 1 მ 2 - კედლის შესაღებად, მოიძიეთ ფასი და

გამოიანგარიშეთ რა დაჯდება კედლების შეღებვა.

დაადგინეთ რა არის საჭირო რემონტისთვის და წარმოადგინეთ ხარჯთაღრიცხვა

კომპლექსური დავალების პირობა 15

ტრანსფერის არეალი: თამაშის შექმნა

სამიზნე ცნება: ანალიზური გეომეტრია, გარდამქნები

თქვენს წინაშეა სათამაშო დაფა. ასევე მისი ანალოგი სათამაშო ბარათი. წითელი წერტილით
მონიშნულია ლაზერის ადგილმდებარეობა; შავი მართკუთხედებით წინაღობები, ლურჯით-
მიზანი. რომელ წერტილებში დავამაგროთ ორი მბრუნავი სარკე იმისთვის , რომ
წინაღობების გათვალისწინებით მოვახვედროთ მიზანში ლაზერის ერთი გასროლით?

აუცილებელი პირობაა, რომ არეკვლის კუთხე იყოს 45 გრადუსი.

დაიტანეთ მონაცემები სათამაშო ბარათზე. შევსებულ ბარათთან ერთად

ნაშრომში ხაზგასმით წარმოადგინეთ:

 ყველა გაზომვა ;
 მართკუთხა სამკუთხედის გამოყენება გამოთვლებში;
 აღწერეთ, რომელი დამოკიდებულებები გამოიყენეთ მართკუთხა სამკუთხედის
ელემენტებს შორის;
კომპლექსური დავალების პირობა 16
ფეხბურთის მოედნის ზომებია: სიგანე 50 მ, სიგრძე 100 მ. მის გარშემო უნდა მოეწყოს სარბენი
ბილიკები ისე, როგორც ნახაზზეა ნაჩვენები. ფეხბურთის მოედნის მთელს საზღვარზე ერთი
ბილიკი იქნება მოედნის დამცავი ბილიკი. შემდეგ იქნება სარბენი ბილიკები ფეხბურთის
მოედნის სიგრძის გასწვრივ სწორი, ხოლო სიგანესთან - ნახევარწრეწირები.

სულ უნდა მოეწყოს ოთხი ასეთი ბილიკი. ყველა ბილიკის სიგანე უნდა იყოს ტოლი, ე.ი.
AB=BC=CD=DE=AK და უდრიდეს 2-2,5 მ. შეჯიბრების დროს ფინიშის ხაზი უნდა იყოს
ფეხბურთის მოედნის ზუსტად შუაში.

შენი დავალებაა:

ა) შეარჩიო ბილიკის სასურველი სიგანე და თუ დავუშვებთ, რომ მორბენალი დარბის

ბილიკის შუაში, დათვალე მოედნის გარშემო თითოეული ბილიკის სიგრძე.

(ჩათვალეთ π=3,14 და პასუხები დაამრგვალეთ მთელებამდე).

ბ) დაადგინეთ, საიდან უნდა აიღოს სტარტი თითოეულ ბილიკზე მორბენალმა სპორტსმენმა,

თუ გასავლელი დისტანცია იქნება: 100 მ, 200 მ, ან 400 მ.

გ) თქვენი სურვილის მიხედვით შეარჩიეთ ფეხბურთის მოედნის ზომები, ბილიკების

რაოდენობა და მათი ზომები. შეცვალეთ ფინიშის ხაზის მდებარეობა, გასავლელი
დისტანციის სიგრძე და განსაზღვრეთ, საიდან
უნდა აიღოს სტარტი თითოეულ ბილიკზე
მორბენალმა სპორტსმენმა.

შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით

წარმოაჩინე:
 როგორია შენ მიერ მოფიქრებული ფეხბურთის
მოედნის და ბილიკების ზომები;
 როგორ ჩაატარე საჭირო გამოთვლები და რისი
გამოყენება დაგჭირდა ამისათვის;
 შენ ნამუშევარში ზუსტად უნდა იყოს მითითებული თითოეული სპორტსმენის საწყისი
მდებარეობა თითოეული დისტანციის დროს;

პრაქტიკული რჩევები:
 გაიხსენე წრეწირის სიგრძისა და წრის ფართობის გამოსათვლელი ფორმულები;
 გაიხსენე წრეწირში ჩახაზული და ცენტრალური კუთხის კავშირი მათ მიერ მოჭრილ
რკალებთან;
 გაიხსენე იმ კუთხის სიდიდის გამოთვლა მოჭრილი რკალებით, რომლის წვერო
მდებარეობს წრეწირის გარეთ;
 ფიგურები და მათზე შემოხაზული, ან მათში ჩახაზული წრეწირები.

კომპლექსური დავალების პირობა 17

ტრანსფერის არეალი: ლაშქრობის დაგეგვმა

სამიზნე ცნება: სივრცული სხეულები და მათი ზომები

წარმოიდგინე, რომ თქვენი სკოლა აპირებს, ლაშქრობებისთვის შეუკვეთოს კარვები.

მზადდება ორი ტიპის კარავი: 
 1. კარავი, რომელსაც წესიერ ექვსკუთხა პრიზმაზე დადგმული წესიერი
ექვსკუთხა პირამიდის ფორმა აქვს     
2.  კარავი, რომელსაც წესიერი ოთხკუთხა  პირამიდის ფორმა აქვს 
პირველ კარავში შესაძლებელია 5 ადამიანის განთავსება, მეორეში კი -ორი 
ადამიანის განთავსება 
დაადგინე:  
 რამდენი კვადრატული მეტრი ბრეზენტია საჭირო ამ კარვების
დასამზადებლად, თუ პირველი ტიპის კარვის ფუძის გვერდი და სიმაღლე, ასევე
მასზე დადგმული პირამიდის სიმაღლე 1,5 მეტრის ტოლია, ხოლო პირამიდის
აპოთემა 2,1 მეტრია,  მეორე ტიპის კარვის აპოთემა კი მიახლოებით 1,7 მეტრია 
 რამდენი ლარია საჭირო ამ კარვების დასამზადებლად, თუ ერთი
კვადრატული მეტრი ბრეზენტის ღირებულება 6,5 ლარია 
 რომელი კარვის შეკვეთას  ურჩევდით თქვენს სკოლას 
 წარადგინე შენი ნამუშევარი კლასის წინაშე 
 ახსენი, როგორ შეასრულე დავალება 
 იმსჯელე: 
 რა პირობებშია უკეთესი პირველი ტიპის კარვის შეძენა? 
 რა პირობებშია უკეთესი მეორე ტიპის კარვის შეძენა? 
 რატომ ფიქრობ ასე? 
 კიდევ რა ტიპის კარვის შეკვეთას მოისურვებდი?(რა მონაცემებს შეცვლიდი) 
 როგორ განაზოგადებდი ამ ამოცანას? 
  დაასაბუთე შენი არჩევანი 
 
1. კარავი, რომელსაც წესიერ  ექვსკუთხა  პრიზმაზე დადგმული ექვსკუთხა  პირამიდის
ფორმა აქვს  

2. დახაზეთ წესიერი ოთხკუთხა პირამიდის ფორმის კარავი (კარავი, რომელსაც

წესიერი ოთხკუთხა პირამიდის ფორმა აქვს)  

 
 
X კლასი
I - ნაწილი
ტრიგონომეტრია და გეომეტრია
 სინუსების თეორემა;
 კოსინუსების თეორემა
II - ნაწილი
გარდაქმნები
 გარდაქმნები ( ტრანსფორმაციის
მოცემა კოორდინატებში);
გეომეტრიული ფიგურები სიბრტყესა
და სივრცეში
III - ნაწილი
 წრე, წრეწირი (სექტორი, სეგმენტი-
ფართობი)
 მრავალწახნაგები
IV - ნაწილი
 სტერეომეტრიის საწყისები
 მართობი, დახრილი, მანძილი,
კვეთაპ.ს. შესაძლებელია ე.ს.გ-ს
მიხედვით საკითხების დამატება, აქ
მხოლოდ მოცემულია მთავარი
აქცენტები.
კომპლექსური დავალების პირობა 18
სამიზნე ცნება: გეომეტრიული ფიგურები და მათი ზომები
პრობლემაზე დაფუძნებული სწავლება
თედო პაპას ჰქონდა წრიული ფორმის მიწის ნაკვეთი, რომელსაც იგი ამუშავებდა და ამით
გაჰქონდა თავი. ერთხელ, სტიქიური უბედურების გამო, მისი ნაკვეთის უდიდესი ნაწილი
წყლით დაიტბორა. თედო პაპას შეუძლია დარჩენილ ნაკვეთზე ნებისმიერი აზომვითი
მოქმედებები ჩაატაროს. პაპას სურს დახმარებისთვის მიმართოს მთავრობას, ამიტომ
განაცხადში მან ზუსტად უნდა მიუთითოს მთელი ნაკვეთის ზუსტი ფართობი.
მოცემულია დატბორილი და გადარჩენილი ნაკვეთის ნახაზი.
დაეხმარეთ თედო პაპას და
დაათვლევინეთ საკუთარი ნაკვეთის
ფართობი. ჩათვალეთ, რომ AB
მონაკვეთის სიგრძე არის საკმაოდ დიდი,
არანაკლებ 100 მეტრი.
შენი დავალებაა მოიფიქროთ
მეთოდი, რომლის საშუალებითაც შეიძლება ამ დავალების შესრულება.
შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით წარმოაჩინე:
 როგორია შენ მიერ მოფიქრებული მეთოდის მთავარი არსი;
 როგორ ჩაატარე აზომვითი მოქმედებები და ამისათვის რა ხელსაწყოები დაგჭირდა;
 ნაკვეთის შენ მიერ არჩეული სასურველი ზომები და გამოთვლილი ფართობი;
უპასუხე შეკითხვებს:
 რა არის ამოცანაში ცნობილი და რა – უცნობი?
 რომელი მეთოდი გამოიყენე?
 რომელი მეთოდი აღმოჩნდა საუკეთესო? რატომ?
პრაქტიკული რჩევები:
 გაიხსენე სამკუთხედში სინუსების თეორემა და კოსინუსების თეორემა;
 სინუსების თეორემის დახმარებით შესაძლებელია სამკუთხედზე შემოხაზული
 წრეწირის რადიუსის მოძებნა;
 გაითვალისწინე, რომ თუ იცი წრეწირის რადიუსი, მაშინ შესაძლებელია ამ წრეწირის
ფართობის გამოთვლა ფორმულით: S=π r 2

სინუსების და კოსინუსების თეორემების გასახსენებლად იხილე ბმულები:

ბმული 1 ; ბმული 2 .

კომპლექსური დავალების პირობა 19 ( კლასი მე- 9 და მე -10)

სამიზნე ცნება: ანალიზური გეომეტრია, გარდაქმნები
ტრანსფერის არეალი: თამაშის შექმნა
რა კავშირია თამაშ ტეტრისსა და მათემატიკას შორის? შეგვიძლია თუ არა აღვწეროთ
ფიგურის
გადაადგილება
მათემატიკურად? როგორ
უნდა ვამოძრაოთ ფიგურა
რომ მოთავსდეს თავის
ადგილას?
მოახდინეთ
მათემატიკური აღწერა.

ა) აღწერე, რა წესით უნდა

იმოძრაოს
თითოეულმა ფიგურამ რომ სწორად მოთავსდეს დაბლა მოცემულ ხაზზე (წარმოიდგინეთ
თამაშობთ ტეტრისს - უნდა შეივსოს ზოლები).
ბ) შეადგინეთ რაიმე მსგავსი ნახაზი, დაბლა
მოცემული ფიგურებით/მსგავსი ფიგურებით,
რომლებიც შეიძლება მოთავსდეს ქვემოთ ისე, რომ
შეივსოს ზოლი. შეადგინეთ თამაშის მოდელი.

შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით

წარმოაჩინე:
 ფიგურათა გარდაქმნები და მათი
 კომპოზიციები;
 ჩაწერე მოქმედებათა თანმიმდევრობა;
 დაასაბუთე შენი ალგორითმი;
 შეადგინე ფიგურათა ახალი კომპოზიცია.

უპასუხე შეკითხვებს:
 როგორ დავუკავშირო მათემატიკა თამაშებს?
 კიდევ რაში შეიძლება გამოგადგეთ მიღებული გამოცდილება მომავალში?
პრაქტიკული რჩევები:
 აირჩიე ერთ-ერთი ფიგურა;
 განსაზღვრე, სად უნდა განთავსდეს ეს ფიგურა და რა ფორმით;
 შეუსაბამე გეომეტრიული გარდაქმნები.

კომპლექსური დავალების პირობა 20

ტრანსფერის არეალი: თამაშის შექმნა

თქვენს წინაშეა სათამაშო დაფა. ასევე მისი ანალოგი სათამაშო ბარათი. წითელი წერტილით
მონიშნულია ლაზერის ადგილმდებარეობა; შავი მართკუთხედებით წინაღობები, ლურჯით-
მიზანი. რომელ წერტილებში დავამაგროთ ორი მბრუნავი სარკე იმისთვის , რომ
წინაღობების გათვალისწინებით მოვახვედროთ მიზანში ლაზერის ერთი გასროლით?

დაიტანეთ მონაცემები სათამაშო ბარათზე. შევსებულ ბარათთან ერთად

 ნაშრომში ხაზგასმით წარმოადგინეთ:

 ყველა გაზომვა ;
 მართკუთხა სამკუთხედის გამოყენება გამოთვლებში;
 აღწერეთ, რომელი დამოკიდებულებები გამოიყენეთ სამკუთხედის ელემენტებს
შორის;

XI კლასი კომპლექსური დავალების პირობა 21

ტრანსფერის არეალი: მიუვალი ადგილის სიმაღლის დადგენა
I - ნაწილი
სამიზნე ცნება: სივრცული სხეულები და მათი ზომები

სტერეომეტრია
 სიბრტყეების პარალელურობა,
წრფისა და სიბრტყის
ურთიერთმდებარეობა
 ორწახნაგა კუთხე
 სამი მართობის თეორემა
 პრიზმა, ცილინდრი, კონუსი, A B
პრიზმა (ელემენტები, ამოცანები)
მთის ძირიდან, რომლის სიმაღლეა h, უნდა გაიყვანონ ჰორიზონტალური სწორხაზოვანი AB
II - ნაწილი გვირაბი, მთის ქიმის გეგმილიდან მანძილზე. ეს ვერ გავიგე გვირაბის საწყისი წერტილიდან
მთის ქიმი მოჩანს α კუთხით, ხოლო საბოლოო წერტილიდან - β კუთხით. მთის h
 ვექტორები და მათზე მოქმედება,
სიმაღლის, b დაშორების და α და β კუთხეების სხვადსხვა მნიშვნელობებისათვის
კუთხე ორ ვექტორს შორის;
გამოთვალე გვირაბის სიგრძე.
 ვექტორებზე ოპერაციების
გამოსახვა კოორდინატებში

III - ნაწილი შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით

წარმოაჩინე:
გეომეტრიული გარდაქმნები
 გვირაბის სიგრძის გამოთვლის რამდენიმე
ვარიანტი (მინიმუმ ორი) კუთხეებისა და მთის
სიმაღლის და დაშორების მიხედვით;
 წრფესა და სიბრტყეს შორის კუთხის დადგენა და
 გამოყენება;
 ტრიგონომეტრიული თანაფარდობის გამოყენება მართკუთხა სამკუთხედებში უცნობი
ელემენტების გამოსათვლელად;

უპასუხე შეკითხვებს:
 როგორ შემიძლია გამოვთვალო მიუდგომელი ობიექტის სიგრძე?
 კიდევ რაში შეიძლება გამოგადგეს მიღებული გამოცდილება მომავალში?

პრაქტიკული რჩევები:
 ააგე დახრილი და მისი გეგმილი სიბრტყეზე;
 მართკუთხა სამკუთხედის მახვილი კუთხე სინუსით, კოსინუსით ან ტანგენსით
შეიძლება დავუკავშირო მის გვერდებს;

კომპლექსური დავალების პირობა 22 ( პატარა)

ტრანსფერის არეალი: დაგეგმარება

ნახაზი 1
ლექსო პაპამ იმისათვის, რომ კარები ანჯამებიდან არ
ამოვარდნილიყო თოკი დაამაგრა ჩარჩოს ზედა
კუთხიდან კარებზე ზედა წვეროდან a მანძილზე (იხ.
ნახაზი 1). ამის შედეგად კარები იღება რაღაც
მაქსიმალური α კუთხით.

დავალება:
 მოცემული a მანძილისა და α კუთხის გარდა კიდევ რა მონაცემი/მონაცემები გვჭირდება
იმისათვის, რომ დავადგინოთ თოკის l სიგრძე;
 მიანიჭე სიდიდეებს კონკრეტული რიცხვითი მნიშვნელობები და გამოთვალე თოკის
სიგრძე.

შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით წარმოაჩინე:

 ორწახნაგა კუთხე და შესაბამისი ხაზოვანი კუთხის გამოყენება;
 თოკის სიგრძის გამოთვლის რამდენიმე ვარიანტი (მინიმუმ ორი) α კუთხის, a მანძილის
და შერჩეული მონაცემის/მონაცემების მიხედვით;
  დაასაბუთე მონაცემის/მონაცემების შერჩევა;

უპასუხე შეკითხვებს:
 როგორ შემიძლია გამოვიყენო ორწახნაგა კუთხე ყოფით სიტუაციაში?
 კიდევ რაში შეიძლება გამოგადგეს მიღებული გამოც-დილება
მომავალში?

პრაქტიკული რჩევები:
 ააგე ორწახნაგა კუთხის ხაზოვანი კუთხე;
 დაუკავშირე ხაზოვანი კუთხე თოკს;
 დააკვირდი, რა გეომეტრიული ფიგურა მიიღება და რა მონაცემებია საჭირო მისი
ელემენტის გამოსათვლელად.

XII კლასი კომპლექსური დავალების პიროაბ 23

სამიზნე ცნება: სირცული ფიგურები და მათი ზომები
I - ნაწილი
ახალი წლის საჩუქრების ჩასალაგებლად ფირმამ უნდა დაამზადოს სასაჩუქრე სპეციალური
კონტეინერები. ამ კონტეინერებს უნდა ჰქონდეს წესიერი სამკუთხა და წესიერი ოთხკუთხა
სივრცული ფიგურები
პირამიდების ფორმა, ამასთან მას სახურავი უნდა ეხურებოდეს ზემოდან. თითოეული
ასეთი კონტეინერის ტევადობა (მოცულობა) უნდა იყოს არანაკლებ 4 დმ 3 და არაუმეტეს 4,2
 3D ფიგურები - პრიზმა, ცილინდრი,
დმ3.
კონუსი, პირამიდა, ბირთვი -
(ზედაპირის ფართობი, მოცულობა,
ამოცანები)

II ნაწილი

ვექტორები

 ვექტორები სივრცეში, ვექტორების

ნამრავლი

III ნაწილი

გარდაქმნები

 გეომეტრიული გარდაქმნის ფირმას ამ კონტეინერების დასამზადებლად შეძენილი აქვს მყარი მუყაოს ფირფიტები,
 გამოსახვა დეკარტულ
კოორდინატებში სიბრტყეზე.
პ.ს. შესაძლებელია ე.ს.გ-ს მიხედვით
საკითხების დამატება, აქ მხოლოდ
მოცემულია მთავარი აქცენტები.
. ა) შეარჩიე კონტეინერების შესაბამისი ზომები:
რომელთაც აქვს მართკუთხედის ფორმა და მისი ზომებია 1,5 მ х 2 მ. ფირმას შეუძლია
თითოეული ფირფიტა გამოიყენოს თავისი შეხედულებების მიხედვით. ცალ-ცალკე
დაამზადოს კონტეინერებისთვის საჭირო ფიგურები და მერე ისინი ერთმანეთს შეაწებოს
(ჩავთვალოთ რომ შეწებების დროს დანაკარგები არაა).
შენი დავალებაა:
ბ) მოიფიქრე ის სტრატეგია, რომელიც უნდა გამოიყენოს
ფირმამ, რათა შეძენილი ფირფიტები დაჭრას შესაბამის
ზომებად. გაითვალისწინე, რომ ფირფიტები უნდა
გამოიყენო რაც შეიძლება ეკონომიურად. (ე.ი.
თითოეული ფირფიტიდან უნდა დაამზადო
კონტეინერების დამზადებისთვის საჭირო რაც შეიძლება
მაქსიმალური რაოდენობის ფიგურები).
შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით წარმოაჩინე:
 როგორ შეარჩიე კონტეინერების ზომები, რას უდრის ამ კონტეინერის სრული
ზედაპირის ფართობი და მოცულობა;
 როგორია შენ მიერ მოფიქრებული ფირფიტების დაჭრის სტრატეგია;
 მსჯელობაში დასაბუთებული უნდა იყოს, თუ რატომ არის შენი შერჩეული სტრატეგია
ყველაზე ეკონომიური.
პრაქტიკული რჩევები:
 გაიხსენე წესიერი პირამიდის ძირითადი ცნებები: აპოთემა, ღერძი, ღერძული კვეთა და
სხვა;
 გაიხსენე პირამიდის ზედაპირის ფართობის და მოცულობის გამოსათვლელი
ფორმულები;
 გაითვალისწინე, რომ წესიერი პირამიდის
გვერდითი ზედაპირის შლილი შედგება
ერთმანეთის ტოლი, ტოლფერდა
სამკუთხედებისაგან.
კომპლექსური დავალება 24 ( XI-XII კლასები)
სამიზნე ცნება: მოდელები
სქემაზე მოცემულია ოთხი ქალაქის
ურთიერთმდებარეობა. A ქალაქიდან უნდა მივიდეთ B ქალაქში, C ან D პუნქტების ან ორივე
პუნქტის გავლით.

ა) გაავლე ამ წერტილებს შორის გზები მონაკვეთებით (ვექტორებით) და გამოსახე ⃗

AB
ვექტორი შენს მიერ შერჩეული ვექტორების ჯამის ან სხვაობის სახით;

ბ) დახაზე საკოორდინატო ღერძები და შეამოწმე შენს მიერ მიღებული ვექტორული

ტოლობა კოორდინატების საშუალებით;

გ) იპოვე ნებისმიერ ორ გზას (ორ ვექტორს, როგორც ერთი წერტილიდნ გამომავალ, ასევე
სხვადასხვა წერტილებიდან გამომავალ) შორის კუთხე (გამოიყენე კალკულატორი).

შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით წარმოაჩინე:

 ვექტორის გამოსახვა ორი ან მეტი ვექტორის ჯამით ან სხვაობით (მინიმუმ ხუთი);
 ორ ვექტორს შორის კუთხის დადგენა (მინიმუმ ორი);
 ამოხსნის შემდეგ მიღებული შედეგის კრიტიკული შეაფასება ამოცანის კონტექსტის
გათვალისწინებით.

უპასუხე შეკითხვებს:
 როგორ შეგვიძლია გამოვიყენოთ ვექტორები გზების დაგეგმვისას?
 როგორ გამოვიყენოთ ვექტორები გზებს შორის კუთხის დადგენისას?
 კიდევ რაში შეიძლება გამოგვადგეს მიღებული გამოცდილება მომავალში?
 სტატისტიკა, ალბათობა

სამიზნე ცნება საკითხების ტიპოლოგია: ტიპური კომპლექსური დავალებები

დიდი თემები კრიტერიუმები კომპლექსური დავალების შესაფასებლად

(სამიზნე ცნების, მკვიდრი წარმოდგენების მიხედვით)
ცნებასთან დაკავშირებული მონაცემთა ანალიზი; ნამუშევარში:
მკვიდრი წარმოდგენები  წარმოაჩინეთ როგორ იგეგმება კვლევა.
სტატისტიკა  წარმოაჩინეთ ვის და რატომ/რისთვის სჭირდება მონაცემთა მოპოვების სხვადასხვა
ხერხები: დაკვირვება, ექსპერიმენტი, კითხვარი, გამოკითხვა.
ალბათობა  წარმოაჩინეთ მონაცემთა მოპოვების სხვადასხვა ხერხების უპირატესობანი.
 წარმოაჩინეთ მონაცემების შემაჯამებელი რიცხვითი მახასიათებლები:
კომბინატორიკა ცენტრალური ტენდენციის საზომები, მონაცემთა გაფანტულობა და მათი
მნიშვნელობა.
სამიზნე ცნებებებზე - მოდელი, ფორმა,  წარმოაჩინეთ როგორ ხდება ვარიანტების დათვლა, რა ხერხები და სტრატეგიები
რაოდენობრივი მსჯელობა, კვლევა - არსებობს ვარიანტების დათვლისთვის.
მუშაობისთვის შესაძლოა შერჩეულ იქნას  წარმოაჩინეთ მნიშვნელობა პოპულაციის და სამიზნე ჯგუფი. რა სიტუაციაშია
შემდეგი საკითხები. საკითხები სრული პოპულაციის კვლევა საჭირო.
დაჯგუფებულია დიდი თემების მიხედვით:  დაასაბუთეთ როდის არის კვლევა ვალიდური? რა უზრუნველყოფს კვლევის
ობიექტურობას?
 წარმოაჩინეთ როგორ ხდება მონაცემების დამუშავება და წარმოდგენა სხვადასხვა
ფორმით, აჩვენეთ სხვადასხვა ფორმით წარმოდგენის უპირატესობები.
 ხაზგასმით აჩვენეთ როგორ შეიძლება მოპოვებუი ინფორმაციის საფუძველზე
დასკვნის გაკეთება ან პროგონზირება.
 თვალნათლივ და არგუმენტირებულად აჩვენე ყოველი ხდომილობის ალბათობის
გამოთვლის ეტაპები.
 ამოცანებთან მუშაობისას მოსწავლეს უნდა შეეძლოს
 საკითხის გააზრება
 აბსტრაქტული და რაოდენობრივი მსჯელობა
 მათემატიკური მოდელირება
 საკითხიდან გამომდინარე შესაბამისი სტრატეგიის შერჩევა
 მსჯელობა-დასაბუთება
 სიზუტის დაცვა და სტრუქტურის გააზრება.
კომპლექსურ დავალებას უნდა იყოს მისადაგებული სამიზნე ცნება და მკვიდრი
წარმოდგენა. თითოეულ კომპლექსურ დავალებას შეუსაბამეთ სამიზნე ცნება
(შესაძლებელია მიუსადაგოთ 1 სამიზნე ცნება, ან - 2, ან შესაძლებელია ყველა სამიზნე
ცნების ერთროულად მისადაგება, სურვილისა და საჭიროებისამებრ), ასევე
განსაზღვრეთ კონკრეტული კომპლექსურით რომელი საკითხების დამუშავება
გნებავთ.

მაკრო ცნებები ( კვლევა, VII კლასი კომპლექსური დავალების პირობა 1

მოდელი, ფორმა და I - ნაწილი - სტატისტიკა, მონაცემთა ანალიზი
წარმოდგენა, ტრანსფერის არე: კომუნალური გადასახადები და შეღავათები
რაოდენობრივი მსჯელობა) VII კლასი
სამიზნე ცნება: მონაცემთა ანალიზი
სტატსიტიკა და მონაცემთა 1. მონაცემების შეგროვება, ორგანიზება,
კომუნალურ გადასახადებზე მთავრობის შეღავათები ყველა იმ მოქალაქეს შეეხება,
ანალიზი რაოდენობრივი და თვისობრივი ნიშნის
ვინც ერთი თვის განმავლობაში 200 კილოვატზე ნაკლებ ელექტროენერგიას და 200 მ3-
კლასიფიკაცია
ზე ნაკლებ ბუნებრივ აირს მოიხმარს. მთავრობის ინიციატივა 4 თვეს
 სტატისტიკური ანალიზი 2. სიხშირე, ფარდობითი სიხშირე
გულისხმობს საკვლევი თემის შეეხება:ნოემბერი, დეკემბერი, იანვარი, თებერვალი.
3. მედიანა, მოდა, საშუალო
განსაზღვრას, მონაცემების
4. მონაცემების წარმოდგენა მოიძიე ინფორმაცია 2017-2019 წლების კომუნალური გადასახადების შესახებ და
შეგროვებას, დამუშავებას,
იმსჯელე:
შესაბამისი ფორმით
წარმოდგენას და დასკვნის
ü საშუალოდ რა თანხას იხდიდა შენი ოჯახის წინა წლების ნოემბერში,
გაკეტებას.
დეკემებრში, იანვარსა და თებერვალში.
 მონაცემები შეიძლება
ü არსებული მონაცემების საფუძველზე იპოვე გადახდილი გადასახადების
წარმოდგენილი იყოს
მოდა თითოეული თვისთვის ცალკ-ცალკე
სხვადასხვა ფორმით, რაც
ü იპოვეთ გაბნევის დიაპაზონი მოცემული თვეებისთვის
გვეხმარება სიტუაციის
ü იპოვეთ მედიანა მოცემული თვეებისთვის
ანალიზსა და დასკვნის
ü მოიძიე ინფორმაცია 1 კილოვატსაათი ელექტროენერგიისა და 1 მ3 ბუნებრივი
გაკეთებაში.
აირის ღირებულების შესახებ და გამოთვალე თითოეულ თვეში
 მონაცემების უკეთ აღქმისა და
ელექტორენერგიისა და ბუნებრივი აირის მოხმარების ოდენობის შესახებ
გაანალიზების მიზნით მათი
(საჭიროებისამებრ გამოიყენე კალკულატორი)
მოწესრიგება და ორგანიზებაა
ü მოპოვებული და დამუშავებული ინფორმაციის საფუძველზე ივარაუდე,
 საჭირო. შეეხება თუ არა შენს ოჯახს კომუნალურ გადასახადებზე მთავრობის
 კვლევის მეშვეობით შეღავათები? თუ არა, რა უნდა გააკეთოს ამისთვის და რის საფუძველზე?
შესაძლებელია ახალი ü გამოკითხე ოჯახის წევრები და გაარკვიე, ელექტროენერგიაზე შეღავათი
კავშირების, კანონზომიერების კიდევ რა სახის ფინანსურ ეკონომიას მოუტანს ოჯახს?
დადგენა და აღმოჩენა. ü გარდა ფინანსური კეთილდღეობისა, აქვს თუ არა ამ შეთავაზებას დადებითი
 ყოფითი სიტუაციის ან მხარეები?
ბუნებრივი მოვლენის პრეზენტაციისას თვალნათლივ აჩვენე კვლევის ეტაპები და წარმოადგინე მისი
დამახასიათებელი მონაცემების მათემატიკური მოდელი.
შეგროვებისთვის საჭიროა
შესაბამისი მეთოდის შერჩევა. წარმოადგინე გარკვეული რეკომენდაციები, რათა შეთავაზების დადებითი მხარეები
მაქსიმალურად იქნას გამოყენებული საზოგადოების მიერ.
ხდომილობა. ხდომილობის
ალბათობა
 რეალური მოვლენის
კომპლექსური დავალების პირობა 2
ხდომილობის ალბათობა
განისაზღვრება სხვადასხვა
ტრანსფერის არე: ამინდის პროგნოზირება
სიზუსტით.
 მოვლენები რიგ შემთხვევაში სამიზნე ცნება: მონაცემთა ანალიზი
გავლენას ახდენენ
ერთმანეთზე, რიგ შემთხვევაში 10 დღის განმავლობაში (მაგალითად 15-25 ოქტომბერი) ყოველდღიურად დააკვირდი
არა. ამინდს. ჩაინიშნე როგორი დღეა მზიანი, ღრუბლიანი, წვიმიანი, ნახევრად
 ყოფითი სიტუაციიდან მოღრუბლული თუ ქარიანი. ყოველდღიურად, დღეში 4-ჯერ გაზომე ჰაერის
გამომდინარე არჩევანის ტემპერატურა 8 საათზე, 12 საათზე და 16 საათზე და 20 საათზე. იპოვე თითოეული
გაკეთებასა და სწორი დღის საშუალო ტემპერატურა. აწარმოე დაკვირვება და გაზომვები. ყველა მონაცემი
გადაწყვეტილების მიღებაში
ყოველდღიურად ჩაწერე შენს მიერ წინასწარ შედგენილ ცხრილში. მოიძიე ან
გვეხმარება შესაბამისი
თვალყური ადევნე ტელევიზიით ყოველდღიურ ამინდის პროგნოზს და შეადარე
ვარიანტების დათვლა.
ამინდის პროგნოზი ლოკაციის შესაბამისად შენს მიერ მოძიებულ რეალურ
მონაცემებს. თუ პროგნოზში გამოცხადებული დღის მონაცემები ემთხვევა რეალურ
„ამინდს“ შესაბამისი გრაფა გააფერადე მწვანედ, თუ არ ემთხვევა გრაფა გააფერადე
მოდელი/მოდელები - წითლად
შედეგები:
დავალების შესრულებისას გაითვალისწინე
საბაზო - 6; 7; 11
საშუალო -
· ყოველდღიურად აწარმოე ცხრილი
X კლასი - 11, 12, 13, 14.
· ჰაერის ტემპერატურის გასაზომად დაგჭირდება ხელსაწყო თერმომეტრი. (12
XI კლასი - 11, 12, 13, 14.
საათზე სკოლაში გაზომავ)
XII კლასი - 8, 9, 10.
· დავალება მოამზადე საპრეზენტაციო პროგრამა powerpoint-ში, სლაიდების
რაოდენობა არ უნდა აღემტებოდეს 5-ს.
 პრეზენტაციაში წარადგინე

ფორმა · ყოველდღიური მონაცემები ცხრილის სახით, სადაც ყველა ის მონაცემი უნდა

ფორმა
შედეგები:
საბაზო - 3; 5; 6; 7; 9;
საშუალო -
X კლასი - 11, 12, 13, 14.
XI კლასი - 11, 12, 13, 14.
XII კლასი - 8, 9, 10.
რაოდენობრივი მსჯელობა
შედეგები:
საბაზო - 2; 6; 7; 8;
საშუალო -
X კლასი - 11, 12, 13, 14.
XI კლასი - 11, 12, 13, 14.
XII კლასი - 8, 9, 10.
ეწეროს რასაც დავალება ითხოვს
· ცხრილის ის ნაწილი სადაც წვიმიანი ქარიანი მზიანი ღრუბლიანი და
ნახევრადღრუბლიანი დღეების შესახებ მონაცემებია წარმოადგინე
პიქტოგრამის სახით.
· თქვენს მიერ შესწავლილი მონაცემების წარმოდგენის ხერხებიდან შეარჩიეთ
სასურველი დიაგრამა 10 დღის მანძილზე საშუალო ტემპერატურების
მონაცემებზე დაყრდნობით.
· მოძიებული მონაცემების საფუძველზე იპოვე მონაცემთა მოდა, მედიანა,
განნევის დიაპაზონი, საშუალო.
· თუ ბოლო დღეს ტემპერატურა მკვეთრად შეიცვლებოდა (მაგალითად
გაიზრდებოდა ან შემცირდებოდა 2 ჯერ) რომელი მონაცემი შეიცვლება და
რატომ?
კომპლექსური დავალების პირობა 3

ტრანსფერის არე: მობილურის გადასახადები/აქციები

სამიზნე ცნება: მონაცემთა ანალიზი

კვლევა
შედეგები:
ერთ-ერთ მობილურ ოპერატორს აქვს
საბაზო - 1; 10; 11
საშუალო -
X კლასი - 11, 12, 13, 14.
XI კლასი - 11, 12, 13, 14.
XII კლასი - 8, 9, 10.

კვლევა - სხვადასხვა
წყაროს/რესურსის გამოყენებით
ინფორმაციის მიღება და
ვალიდური დასკვნის გაკეთება.
მოდელი - რეალური მოვლენების შემდეგი სახის შეთავაზებები.
წარმოდგენა სხვადასხვა ფორმით;
გამოკითხე შენი 20 მეგობარი რატომ? - მონაცემების შეგროვებისთვის შეარჩიე
შესაბამისი მეთოდი. არსებული ინფორმაციის საფუძველზე მოაწესრიგე და
წარმოადგინე მონაცემები სხვადასხვა ფორმით.

გაითვალისწინეთ, რომ პრეზენტაციისას მზად უნდა იყოთ უპასუხოთ შემდეგ

კითხვებს

დეტალურად აღწერეთ დავალების შესრულების ეტაპები.

1) მონაცემთა შეგროვების რომელი მეთოდი/ფორმა გამოიყენე და რატომ?

2) რომელი პაკეტის შერჩევა იქნება შენი ოჯახისთვის უფრო სასურველი და
რატომ?
3) არსებული დიაგრამის/ცხრილის საშუალებით რომელი შემაჯამებელი
რიცხვითი მახასიათებელი ჩანს თვალსაჩინოდ?
4) მკაფიოდ წარმოადგინეთ კვლევის ანალიზი და დასკვნა.

როგორ ფიქრობთ, მისაღებია თუ არა მცირე ჯგუფში ჩატარებული კვლევის

განზოგადება?

პრაქტიკული რჩევები კომპლექსურ დავალებაზე მუშაობისთვის:

1) მონაცემები წარმოადგინეთ თვალსაჩინოდ, რათა გამოჩნდეს ფოკუს

ჯგუფის მიერ მიღებული გადაწყვეტილებები
2) ელექტრონული კითხვარის შედგენის დროს დაგეხმარებათ შემდეგი
ჰიპერბმულები Forms კითხვარის შექმნა გუგლის კითვარი გამოკითხვის
ფორმა
3) მონაცემთა სხვადასხვა ფორმით წარმოდგენისთვის იხილეთ
ჰიპერბმულები სვეტოვანი დიაგრამის აგება წერტილოვანი დიაგრამის
აგება წრიული დიაგრამა .
4) კომპიუტერული პროგრამებით შესაძლებელია მონაცემების გრაფიკულად
წარმოდგენა.
კომპლექსური დავალების პირობა 4 (აქტივობა)
კვლევის დაგეგვმა

ჩაატარე გამოკითხვა, ვის უყვარს კინო და ვის თეატრი.

1. შეაგროვე მონაცემები
2. მონაწილეებს კითხეთ ასევე მიანიჭონ ქულა მათ მოწონებას კინოა თუ თეატრის
მიმართ (თუ რომელიმე ძალიან უყვარს, დაუწეროს 9 ან 10, თუ ნაკლებად 5-8)
3. გააანალიზე მონაცემები
4. წარმოადგინე მონაცემები

შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით წარმოაჩინე:

 რა ტიპის მონაცემები შეაგროვე?

 როგორ აწარმოვე გამოკითხვა?
 რა დასკვნამდე მიხვედი?

კომპლექსური დავალების პირობა 5 ( პატარა აქტივობა)

მოიპოვე მონაცემები შენი საყვარელი სპორტსმენის შესახებ. ბოლო 10 წლის
განმავლობაში რა იყო მისი შედეგები.
 შეაგროვე მომაცემები
 იპოვე საშუალო, მედიანა, მოდა
 წარმოადგინე მონაცემები
 გააანალიზე მონაცემები

ქვემოთ მოცემულია ნიმუში

 შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით წარმოაჩინე:
 შეადარე რომელიმე სხვა ფეხბურთელის მონაცემები მოცემულ მონაცემებს?
 რომელ ფეხბურთელს აქვს უკეთესი მონაცემები?
 რა მეთოდი აირჩიე მონაცემების წარმოსადგენად?

VIII კლასი VIII კლასი

კომპლექსური დავალების პირობა 6
I - ნაწილი სამიზნე ცნება: მონაცემების დამუშავება
1. მონაცემების შეგროვების საშუალებები, ქვემოთ მოცემული ნიმუშის მიხედვით შეადგინე კითხვარი და ჩაატარე გამოკითხვა
კითხვარის/ანკეტის შედგენა სკოლაში.
2. მონაცემების წარმოდგენის სხვადასხვა  შეარჩიე ფოკუს ჯგუფი
 შეაგროვე მონაცემები
საშუალებები.
 წარმოადგინე მონაცემები სხვადასხვა ფორმით
3. მონაცემთა შეგროვება, წარმოდგენა  გააანალიზე შედეგები
4. მონაცემთა შემაჯამებელი რიცხვითი  დაწერე დასკვნა
მახასიათებლები

II ნაწილი
ალბათობა

IX კლასი

1. მონაცემთა შეგროვეა, წარმოდგენა

2. მონაცემთა შემაჯამებელი რიცხვითი
მახასიათებლები
X კლასი

სტატისტიკური მონაცემების შემაჯამებელი

რიცხვითი მახსიათებლები

მონაცემთა გაფანტულობის საზომი: გაბნევის

დიაპაზონი, საშუალო კვადრატული გადახრა.

შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით წარმოაჩინე:

 რომელი კრიტერიუმით ადგენთ რომ მოსწავლეებს მოსწონთ სკოლა?
 არის თუ არა განსხვავებული დამოკიდებულება გოგოებსა და ბიჭებს შორის?
 როგორ წარმართე გამოკითხვა?

კომპლექსუი დავალების პირობა 7

შემთხვევითი შერჩევის პრინციპით გამოიკითხე შენი სკოლის 100 მოსწავლე და
მათ შესახებ გაარკვიე, თუ რამდენშვილიანი ოჯახებიდან არიან ისინი.

· მიღებული მონაცემები წარმოადგინეთ სიხშირეთა ცხრილის მიხედვით.

· იპოვეთ მიღებულ მონაცემთა საშუალო, მოდა, მედიანა და გაბნევის
დიაპაზონი. აღწერეთ მიღებული მონაცემები ამ მახასიათებლებით.
· გამოთვალე თითოეულ მონაცემთა ფარდობითი სიხშირე. რისი ტოლია ამ
ფარდობით სიხშირეთა ჯამი? რატომ?
· მონაცემები წარმოადგინე როგორც სვეტოვანი, ასევე წრიული დიაგრამის
სახით. რა უპირატესობა აქვს წრიულ დიაგრამას სვეტოვან დიაგრამასთან
შედარებით?
· მიღებული მონაცემების მიხედვით გააკეთე დასკვნა, როგორი
დემოგრაფიული მდგომარეობაა თქვენი სკოლის სამოქმედო
ტერიტორიაზე.
 · შენს მიერ შესრულებული დავალება წარმოადინე power point- ის
პრეზენტაციის სახით.
· პრეზენტაციის წარდგენის დროს იმსჯელე, თუ როგორ შეასრულე
წარმოდგენილი ნაშრომის თითოეული ეტაპი.

VIII კლასი
კომპლექსური დავალების პირობა 8
სამიზნე ცნება: ალბათობის ხდომილობა
გააკეთე ცხრილი და მოიფიქრე, რა არის ალბათობები:
1) ალბათობა იმისა, რომ მოვიდეს წითელი ფერის კარტი?
2) ალბათობა იმისა, რომ მოვიდეს შავი ფერის კარტი?
3) ალბათბა იმისა, რომ მოვიდეს 6-იანი? დამა? ტუზი? და ა.შ.
4) ალბათობა იმისა, რომ მოვიდეს გულის 10-იანი

მე- 9 კლასში კარტების სავარჯიშო შეიძლება განხილული იყოს დამოუკიდებელი

ალბათობის ხდომილობათა ნამრავლის გამოყენებით.

ვარიანტი 2:
არის ორი სპინერი, რა არის ალბათობა იმისა რომ მოვა:
1) ორი ექვსიანი?
2) ორი ოთხიანი?
3) 27 და 1?
4) 3 ის ჯერადები ორივეგან?
5) ლუწი რიცხვები ორივე სპინერზე?
6) კენტი რიცხვი ერთგან და ლუწი მეორე სპინერზე?
თავად მოიფიქრე მსგავსი სავარჯიშო და წარმოადგინე.

შენს ნაშრომში (პრეზენტირებისას) წარმოაჩინე:

 როგორ/რა მეთოდით დაითვალე ვარაინტები
 როგორ შეუსაბამე თითოეულ ვარიანტს შესაბამისი ალბათობა (მოსვლის
ალბათობა)

კომპლექსური დავალების პირობა 9

სამიზნე ცნება: ხდომილობათა სივრცე

გიორგიმ მეგობრებს შესთავაზა თამაში:

თქვენ მოცემულ ცხრილში უნდა ჩაწეროთ ცხრა განსხვავებული რიცხვი. გავაგორებ

ორ კამათელს, მიღებულ რიცხვებს შევკრებ. თუ აღნიშნული რიცხვი აღმოჩნდება
თქვენ ბარათზე გადაშლით მას. ვინც პირველი გადაშლის ბარათის ყველა რიცხვს
იქნება გამარჯვებული.

აქვე მოცემულია სამი ბარათი:

2 13 8 3 6 4 2 5

4 9 1 8 5 9 9 14

7 5 11 11 7 10 11 6
შენი დავალებაა:

ა)მოცემული ბარათებიდან შეარჩიო ის, რომელსაც გამარჯვების შანსი აქვს. განმარტო

შენი პასუხი.

ბ) შენ თვითონ შეავსო ბარათი ისე, რომ გამარჯვების საუკეთესო შანსი გქონდეს.

გ) შეავსო კიდევ ერთი ბარათი,იმ შემთხვევისთვის, თუ ბარათისთვის რიცხვებს

მივიღებთ, კამათლის გაგორების შედეგად მიღებული ციფრების ნამრავლით.

დ)ჩაწერო საჭირო გამოთვლები;

იმსჯელო შესაძლო შედეგებზე, ხოლო შემდეგ ნახეთ თამაშის შედეგები,

(რეალურად ითამაშეთ ).

შენ მიერ შექმნილ პრეზენტაციაში ხაზგასმით წარმოაჩინე:

· როგორ შეარჩიე ცხრილისთვის რიცხვები; (ჩაწერე საჭირო მოქმედებები)

· სხვა რიცხვების გამოყენებისას მოგების თანაბარი შანსი იქნებოდა თუ არა.
· გააკეთე დასკვნა

უპასუხე შეკითხვებს:

ა)რა რიცხვების მიღებაა შესაძლებელი კამათლის გაგორებისას?

ბ) გარანტირებული იქნება თუ არა თამაშის მოგება თქვენი ბარათით? ახსენით რატომ?

გ) სხვა რიცხვების გამოყენებისას თანაბარი შანსი გექნებოდა? საიდან დაასკვენი?

კომპლექსური დავალების პირობა 10

კომპლექსური დავალება: ყუთში მოათავსე სამი სხვადასვა ფერის ბარათი, ისე
რომ თითოეული ფერი სხვადასხვა რაოდენობის იყოს სულ ათი ცალი (2, 3, 5).
გადანომრე ბარათები 1_ დან 10_ის ჩათვლით ნატურალური რიცხვებით. შეასრულე
დავალებები თანმიმდევრობით

დავალება 1: ყუთიდან მასში ჩაუხედავად ვიღებთ ბარათს

ა) დაწერე მოცემული ექსპერიმენტის ელემენტარულ

ხდომილობათა სივრცე (ცალკე ფერებისთვის,

რიცხვებისთვის და ორივესთვის)

ბ)იპოვე თითოეული ფერის მოსვლის ალბათობა

გ) იპოვე თითოეული რიცხვის მოსვლის ალბათობა

(პასუხები წარმოადგინე ცხრილების სახით)

დავალება 2: ჩაატარე ექსპერიმენტი: ამოიღე ბარათები ყუთიდან მასში

ჩაუხედავად და ჩაინიშნე ფერი და რიცხვი, რომელიც ზედ აწერია. ცდა ჩაატარე
20_ჯერ. მიღებული შედეგები წარმოადგინე სიხშირეთა ცხრილის სახით
(თვალსაჩინოებისთვის ასევე შეგიძლია გამოიყენო დიაგრამა), ცალკე
ფერებისთვის და ცალკე რიცხვებისთვის. თითოეულს მიუწერე ფარდობითი
სიხშირე.

ორივე დავალებაში მიღებული შედეგები შეადარე ერთმანეთს.

დავალება 3: მოიფიქრე თამაში ორი მოთამაშისათვის, რომლებიც

რიგრიგობით ამოიღებენ თითო ბარათს და მიღებული შედეგის მიხედვით მოიგებს
ერთ - ერთი.

ნაშრომში წარმოაჩინე:

· როგორ გამოითვალე ალბათობები

· როგორ გამოითვალე ფარდობითი სიხშირეები
· არის თუ არა კავშირი გამოთვლილ ალბათობებსა და ფარდობით სიხშირეებს
შორის (იმსჯელე რა აღმოჩინე)
· თამაშის წესები, რა შემთხვევაში იგებს თამაშს მოთამაშე
· რის მიხედვით მოიფიქრე ეს თამაში, ახსენი შენი არჩევანი

პრაქტიკული რჩევა: თამაშის დროს მოგების თანაბარი შანსი უნდა ჰქონდეს

 თითოეულ მოთამაშეს.

IX კლასი კომპლექსური დავალების პირობა 11 ( კლასები 9-10)

სამიზნე ცნება: მონაცემების ანალიზი
1. ალბათობა ტრანსფერის არეალი: გამოსხივება და ჯანმრთელობა
2. ხდომილობათა ჯამი
3. დამოუკიდებელი ალბათობამ გაეცანი ინფორმაციას მობილური ტელეფონის ელექტრონული გამოსხივების
ხდომილობათა ნამრავლი ზეგავლენა ადამიანებზე.
4. კომბინატორიკის ელემენტები
ამოირჩიე ორზე მეტი ოჯახის წევრი (დედა, მამ, და, ძმა) და 2 შაბათ კვირის
X კლასი განმავლობაში დააკვირდი, შეისწავლე მათი ტელეფონის გამოყენების
1. სტატისტიკა ხანგრძლივობა ყოველდღიურად. მონაცემები გამოსახე წუთებში. მოცემული
მონაცემებით ააგე სიხშირეთა ცხრილი, სადაც ასევე წარმოდგენილი იქნება დღის
2. ალბათობა
განმავლობაში რამდენი წუთი და როდის (რომელ საათზე) ისაუბრა თქვენმა
ხდომილობათა სივრცე დაკვირვების ობიექტმა, იპოვეთ თითოეულის მიერ ტელეფონის გამოყენების
საშუალო ხანგრძლივობა.
ფარდონითი სიხშირე და ალბათობა
ალბათობა; ელემენტალური და ოპერაციები
 შეაგროვე მონაცემები;
ხდომილობებზე; ალბათობები ვენის  წარმოადგინე ყოველდღიური მონაცემები ცხრილის სახით, სადაც ყველა ის
დიაგრამით; (ერთდროული მოვლენები; ) მონაცემი უნდა ეწეროს რასაც დავალება ითხოვს;
(მარტივი განხილვები);  წარმოადგინე სიხშირეთა ცხრილი, შესაბამისი ჰისტოგრამის და სიხშირეთა
პოლიგონის მეშვეობით;
 წარმოდგენილი მონაცემების მიხედვიით იპოვე მონაცემთა მოდა, მედიანა,
გაბნევის დიაპაზონი, საშუალო, საშუალო კვადრატული გადახრა;
 იმსჯელე მეცნიერულ კვლევებში მიღებულ დასკვნასა და ოჯახის წევრების
ე.ს.გ - დან სასწავლო ერთეულის განხილვა
ტელეფონის გამოყენების სიხშირეზე;
 დავალება მოამზადე საპრეზენტაციო პროგრამა powerpoint-ში;
 სასურველია პრეზენტაციისას წარმოადგინოთ შესაბამისი მათემატიკური
სიმულაცია პროგრამა Stata-ში.
 პრეზენტაციის დროს იმსჯელე კვლევის თითოეული ეტაპის შესახებ.

კომპლექსური დავალების პირობა 12

გიორგი, მათე და ანდრია ემზადება ისტორიის გამოცდის ჩასაბარებლად.
მასწავლებელმა მათ მისცა 30 საგამოცდო საკითხი. ამ საკითხებიდან 10 საკითხი არის
სამივესათვის სასურველი საკითხი (გარკვეულ მიზეზთა გამო). ისინი რიგ-რიგობით
მიდიან მასწავლებლის მაგიდასთან და შემთხვევით ირჩევენ ერთ საკითხს. გიორგიმ
თქვა: „ჩვენს შორის ვინც პირველი მივა საკითხის ასაღებად, მას აქვს ყველაზე მეტი
შანსი სასურველი საკითხის ასარჩევად“, მათემ თქვა: ვინც მეორე მივა, მას აქვს
ყველაზე მეტი შანსი სასურველი საკითხის ასარჩევადო, ხოლო ანდრიამ თქვა: ვინც
მესამე მივა, მას აქვს ყველაზე მეტი შანსი სასურველი საკითხის ასარჩევადო.

გაითვალისწინე, რომ არ ვიცით, ამ სამი მოსწავლიდან საკითხის ასაღებად რომელი

მივა პირველი, რომელი - მეორე და რომელი - მესამე;
შეასრულეთ დავალება N1. ამის შემდეგ კი შეასრულეთ დავალება N2.
დავალება N1:
 გამოიყენე ხისებრივი დიაგრამა და გამოთვალედ პირველი მოსწავლისათვის
სასურველი საკითხის ამოღების ალბათობა;
 გამოიყენე ხისებრივი დიაგრამა და მეორე მოსწავლისათვის სასურველი საკითხის
ამოღების ალბათობა;
 გამოიყენე ხისებრივი დიაგრამა და მესამე მოსწავლისათვის სასურველი საკითხის
ამოღების ალბათობა.

დავალება N2:
 შეცვალე მონაცემები (საგამოცდო საკითხების რაოდენობა, სასურველი საკითხების
რაოდენობა, მოსწავლეების რაოდენობა) და „გადადგი იგივე ნაბიჯები“, რაც
დავალება N1-ში;
 გააკეთე შესაბამისი დასკვნა.

შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით წარმოაჩინეთ:

 ხისებრივი დიაგრამით თითოეული მოსწავლისათვის საკითხის ამოღების ყველა
შესაძლო შემთხვევები;
 თითოეული მოსწავლისათვის სასურველი საკითხის ამოღების ალბათობის
გამოსათვლელი გამოსახულებები და მიღებული დასკვნა;
 ზოგადი დასკვნა.

https://ka.khanacademy.org/math/statistics-probability/probability-library

კომპლექსური დავალების პირობა 13

სამიზნე ცნება: ხდომილობათა სივრცე

კომპლექსური დავალება: ნიკა და საბა შეთანხმდნენ, რომ სამ კამათელს

 გააგორებდნენ და თუ ჯამში მიიღებდნენ 11_ს მოიგებდა ნიკა და თუ მიიღებდნენ
12_ს მოგებული იქნებოდა საბა. წინასწარ დათვალეს ვარიანტები და გადაწყვიტეს
რომ ორივეს მოგების თანაბარი შანსი ჰქონდათ. დაიწყეს თამაში, შედეგად უფრო
ხშირად იგებდა ნიკა. დაეხმარე ბიჭებს გაარკვიონ ეს შედეგი არასწორად
დათვლილი ვარიანტების ბრალია თუ ნიკას უბრალოდ უმართლებს.

ნაშრომში აჩვენე:

· რამდენნაირად შეიძლება 11_ის მიღება,

· რამდენნაირად შეიძლება 12_ის მიღება
· რას უდრის თერთმეტის მოსვლის ალბათობა
· რას უდრის თორმეტის მოსვლის ალბათობა
· შეაფასე თამაშის წესები, რამდენად სწორად არის მოფიქრებული, პასუხი
დაასაბუთეთ. იმსჯელეთ საჭიროებს თუ არა წესები ცვლილებებს.
(დადებითი პასუხის შემთხვევაში ჩამოაყალიბეთ შესწორებული ვარიანტი)
შედეგების წარმოდგენისთვის შეარჩიე შენთვის მოსახერხებელი ხერხი (ხისებრი
დიაგრამა, ცხრილი, სამეულები), ახსენი შენი არჩევანი.

XI და XII კლასები კომპლექსური დავალების პირობა 14

სტატისტიკა დაგეგმე კვლევა. კვლევის საგანი შეიძლება იყოს: ონლაინ სწავლების გამოწვევები,
კვლევის წარმოება დისტანციური სწავლების დადებითი მხარეები. მოსწავლემ შეიძლება აირჩიოს
ე.ს.გ - დან სასწავლო ერთეულის განხილვა მისთვის საკვლევად საინტერესო თემა.

კვლევის ეტაპები:
 განსაზღვრე საკვლევი თემა
 შეადგინე კითხვარი google forms , Microsoft forms-ის მეშვეობით
 აწარმოე გამოკითხვა, შეაგროვე მონაცემები
 დაამუშავე მონაცემები
 წარმოადგინე დიაგრამების ან შესაფამისი ფორმით
 გააკეთე დასკვნა

კომპლექსური დავალების პირობა 15

ქეთიმ გადაწყვიტა, შეემოწმებინა მისი უმცროსი ძმა დაჩის ცოდნა ალბათობის
ელემენტებში. ამისათვის მან აიღო 10 ბარათი, დააწერა მას რიცხვები 1-დან 10-მდე და
მაგიდაზე ერთ რიგში არეულად დაალაგა ისინი ისე, რომ დაჩის რიცხვები არ დაენახა.
ქეთი რიგ-რიგობით ატრიალებს ბარათებს და ყოველი დანახული რიცხვის შემდეგ
უსვამს დაჩის შესაბამის კითხვას. დაჩის დავალებაა, რომ დასაბუთებულად და
არგუმენტირებულად გასცეს პასუხი დის შეკითხვებს.

ქეთის მიერ ამობრუნებულ პირველ ბარათზე წერია რიცხვი 4.

კითხვა 1. რომელია უფრო მოსალოდნელი, რომ მომდევნო ბარათზე ამოსული

რიცხვი იქნება 4-ზე მეტი, თუ 4-ზე ნაკლები?

ქეთის მიერ ამობრუნებულ მეორე ბარათზე წერია რიცხვი 10.

კითხვა 2. რა არის ალბათობა იმისა, რომ მომდევნო რიცხვი იქნება 10-ზე მეტი?

ქეთის მიერ ამობრუნებულ მესამე ბარათზე წერია რიცხვი 7.

კითხვა 3. რა არის ალბათობა იმისა, რომ მომდევნო რიცხვი იქნება 7-ზე მეტი? 7-ზე
ნაკლები?

კითხვა 4. რა არის ალბათობა იმისა, რომ თუ ერთდროულად ამოვაბრუნებთ ორ

ბარათს, მაშინ მათზე გამოსახული რიცხვების ჯამი იქნება 9-ზე ნაკლები?

დავალება N1. დაეხმარე ქეთის - ამოღებული სამი ბარათის შემდეგ მოიფიქრე

დაჩისთვის დასასმელი ორი-სამი შეკითხვა, სადაც საჭირო იქნება ორი შემთხვევითი
 (არ არის შეუძლებელი და აუცილებელი) ხდომილობის ჯამისა და ნამრავლის
ალბათობების მოძებნა.

დავალება N2. მოიფიქრე ანალოგიური შესამოწმებელი ამოცანა, როდესაც ბარათების

რაოდენობა იქნება 10-ზე მეტი (ვთქვათ, ან 15, ან 18, ან რაც თქვენ გსურთ).

შენ მიერ შექმნილ „პრეზენტაციაში“ ხაზგასმით წარმოაჩინეთ:

 თვალნათლივ და არგუმენტირებულად აჩვენე ყოველი ხდომილობის ალბათობის
გამოთვლის ეტაპები;
 რატომ ფიქრობ, რომ ამ ტიპის ამოცანების ამოხსნა მოგცემს საშუალებას გაარკვიო,
იცის თუ არა დაჩიმ ალბათობის ელემენტები.
პრაქტიკული რჩევები:
 გაითვალისწინე, რომ ხდომილობები შეიძლება იყოს თავსებადი ან არათავსებადი;
 გაიხსენე ხდომილობათა სივრცე და ხდომილობების ალბათობების გამოთვლის
სხვადასხვა ხერხი;
გაითვალისწინე, რომ ექსპერიმენტის და შემდეგ სასურველი ხდომილობის აღწერის
დროს ავტორი სრულიად თავისუფალია (მაგ.: ჩვენს ექსპერიმენტში სამი ბარათის
შემდეგ შეგიძლია ამოატრიალო ან ორი, ან სამი, ან თუნდაც ოთხი ბარათი)

პ.ს. შესაძლებელია მიმართულება და სასწავლო ერთეულში საკითხების თქვენი სურვილით განაწილება, აქ მხოლოდ არის პრინციპი როგორ შეიძლება
დალაგება. გისურვებთ წარმატებებს.
დანართი - საბაზო-საშუალო საფეხური
მიმართულება: რიცხვები
რიცხვები
 სიმრავლე, რიცხვითი სიმრავლეები და
მოქმედებები
 ფარდობა, პროპორცია, პროცენტი
გეომეტრია
 ზომა/ზომის ერთეულები
 ბრტყელი ფიგურები
 სივრცული სხეულები
ალგებრა
 ალგებრული გამოსახულება
 განტოლება, უტოლობა,
(განტოლებათა და უტოლობათა
სისტემები)
 დამოკიდებულება, ფუნქცია
 მიმდევრობა
სტატისტიკა და ალბათობა
 სტატსიტიკა და მონაცემთა ანალიზი
 ხდომილობა და ხდომილობის
ალბათობა
  ფიგურათა ტოლობა, მსგავსება
 ტრიგონომეტრიული თანაფარდობა
 ანალიზური გეომეტრია, გარდაქმნები

სამიზნე ცნებები მკვიდრი წარმოდგენები

კავშირები, ფორმა, წარმოდგენა, რაოდენობრივი მსჯელობა

 რიცხვების წარმოდგენა/ჩაწერა შესაძლებელია სხვადასხვა ფორმით.

 რაოდენობა და ფიზიკური სიდიდე შეიძლება გამოისახოს შესაბამისი რიცხვითი
მახასიათებლით და ერთეულით.
 სიმრავლეებზე მოქმედებების წარმოდგენა შესაძლებელია სხვადასხვა ფორმით
I. სიმრავლეები, ( ვენის დიაგრამა, რიცხვითი ღერძი და ა.შ.)
რიცხვითი
სიმრავლეები

 პროპორციული დამოკიდებულება გვიჩვენებს, თუ როგორ იცვლება რაოდენობები

ერთმანეთთად მიმართებაში/დამოკიდებულებაში.
II. ფარდობა,
პროპორცია,
პროცენტი  რიცხვით გამოსახულებაში შესაბამისი ოპერაციების განხორციელების შედეგად
მიიღება შესაბამისი ექვივალენტური რიცხვი. ეკვივალენტური ფორმები გვეხმარება
რაოდენობებს შორის კავშირის დადგენასა და განზოგადებაში (პროპორცია,
ფარდობა...)
 მიმართულება: ალგებრა

სამიზნე ცნებები მკვიდრი წარმოდგენები

(კავშირები, ფორმა და წარმოდგენა, კანონზომიერება, მოდელირება)

 მათემატიკური მოდელი რეალურ ცხოვრებაში მიმდინარე პროცესს აღწერს

ალგებრული
მათემატიკური ცნებებისა და ენის გამოყენებით. პროცესები შეიძლება
გამოსახულება
ჩაიწეროს სიმბოლოების, ცვლადების, გამოსახულების მეშვეობით.
მათემატიკური მოდელი გამოიყენება რეალური პროცესების ახსნისა და
პროგნოზირებისთვის.
 ალგებრული გამოსახულება შეიძლება წარმოდგენილი იყოს ექვივალენტური
ფორმებით;
 გამარტივების შედეგად მიიღება ალგებრული გამოსახულების ეკვივალენტური
ფორმა. ეკვივალენტური ფორმები გვეხმარება დასკვნების გაკეთება და
პრობლემის გადაჭრაში.

 მათემატიკური მოდელი რეალურ ცხოვრებაში მიმდინარე მოვლენებს აღწერს

მათემატიკური ცნებებისა და ენის გამოყენებით. პროცესები შეიძლება ჩაიწეროს
განტოლების მეშვეობით.
განტოლება, უტოლობა
 განტოლებაში (უტოლობაში) შესაბამისი ოპერაციების განხორციელების
შედეგად მიიღება ტოლფასი განტოლება (უტოლობა).
 პრობლემის გადასაჭრელად უამრავი სტრატეგია არსებობს, ზოგიერთი
 სტრატეგია მეტად ეფექტურია, ზოგიერთი ნაკლებად. (განტოლების ამოხსნის
სხვადასხვა სტრატეგიები არსებობს).

 დამოკიდებულება აღწერს თუ როგორ არის დაკავშირებული სხვადასხვა

სიდიდეები ერთმანეთთან.
დამოკიდებულება,  დამოკიდებულება/ფუქნცია შეიძლება მოცემული იყოს სიტყვიერად,
გრაფიკულად, ცხრილისა და ფორმულის მეშვეობით.
ფუქნცია
 ორ სიმრავლეს შორის ფუნქციური დამოკიდებულება შეიძლება
წარმოვადგინოთ სხვადასხვა ფორმით. ( მათ შორის სხვადასხვა ალგებრული
ფორმით).
 ორი სიმრავლის ელემენტებს შორის კანონზომიერებების აღმოჩენა და
მათემატიკური ფორმულირება გვეხმარება პროცესის აღწერა, დასკვნების
გაკეთება და სამყაროს შესწავლაში;

 კანონზომიერებების აღმოჩენა და მათემატიკური ფორმულირება გვეხმარება

მიმდევრობა პროცესის აღწერა, დასკვნების გაკეთება და სამყაროს შესწავლაში;

მიმართულება გეომეტრია

სამიზნე ცნებები მკვიდრი წარმოდგენები

( ლოგიკა, ფორმა და კავშრები, ზომა და გაზოვმები, მოდელი)

 აქსიომებზე დაყრდნობით, მართებული მსჯელობითა და არგუმენტებით

შესაძლებელია ახალი კანონზომიერებების ფორმულირება, ასევე არსებული
ფაქტების გაანალიზება, რომელსაც მივყავართ აღმოჩენების გაკეთება და
პრობლემის გადაჭრისკენ.
ბრტყელი ფიგურები  აქსიომებზე დაყრდნობით, მართებული მსჯელობითა და არგუმენტებით
შესაძლებელია ახალი კანონზომიერებების ფორმულირება, ასევე არსებული
სივრცული სხეულები ფაქტების გაანალიზება, რომელიც გვეხმარება პრობლემის გადაჭრაში და ახალი
ცოდნის მიღებაში.
 გეომეტრიული ფიგურებს და ელემენტებს შორის არსებობს გარკვეული კავშირი.
აღნიშნული კავშირების გაგება და გაანალიზება ანვითარებს მსჯელობა-
დასაბუთების უნარს.
 სიბრტყესა და სივრცეში გეომეტრიული ფიგურების ზომის გამოთვლა ხდება
შესაბამისი წესით, გაზომვა ხდება შესაბამისი სტანდარტული ერთეულით.


ფიგურათა ტოლობა,  გეომეტრიული პრინციპების ცოდნისა და გამოყენებით შეგვიძლია აღვწეროთ და

მსგავსება დავაკავშიროთ გეომეტრიული ფიგურები (ტოლობა, მსგავსება)
 კვლევის მეშვეობით შესაძლებელია ახალი კავშირების აღმოჩენა და დადგენა

ტრიგონომეტირიული
ფარდობა

ანალიზური გეომეტრია  სიბრტყესა ან სივრცეში გეომეტრიულ ობიექტებს სხვადასხვა

ურთიერთმდებარეობა გააჩნიათ; ანალიზური გეომეტრია გვეხმარება
გარდაქმნები ადგილმდებარეობის განსასაზღვრავად, ასევე გეომეტირული ობიექტებსა და
ელემენტებს შორის კავშირის აღსაწერად.
 გარდაქმნებისა და სიმეტრიის შესწავლა გვეხმარება ფიზიკური ცვლილების
გააზრებაში.
 მონაცემთა ანალიზი,სტატისტიკა, ალბათობა

სამიზნე ცნებები მკვიდრი წარმოდგენები

(რაოდენობრივი მსჯელობა, ფორმა და წარმოდგენა, მოდელი, კვლევა)

 სტატსიტიკა და
მონაცემთა ანალიზი
 სტატისტიკური ანალიზი გულისხმობს საკვლევი თემის განსაზღვრას,
მონაცემების შეგროვებას, დამუშავებას, შესაბამისი ფორმით წარმოდგენას და
დასკვნის გაკეტებას.
 მონაცემები შეიძლება წარმოდგენილი იყოს სხვადასხვა ფორმით, რაც გვეხმარება
სიტუაციის ანალიზსა და დასკვნის გაკეთებაში.
 კვლევის მეშვეობით შესაძლებელია ახალი კავშირების, კანონზომიერების
დადგენა და აღმოჩენა.
 ყოფითი სიტუაციის ან ბუნებრივი მოვლენის დამახასიათებელი მონაცემების
შეგროვებისთვის საჭიროა შესაბამისი მეთოდის შერჩევა.
 მონაცემების უკეთ აღქმისა და გაანალიზების მიზნით მათი მოწესრიგება და
ორგანიზებაა საჭირო.


 რეალური მოვლენის ხდომილობის ალბათობა განისაზღვრება სხვადასხვა

სიზუსტით.
 ხდომილობა,  მოვლენები რიგ შემთხვევაში გავლენას ახდენენ ერთმანეთზე, რიგ შემთხვევაში
ხდომილობის არა.
ალბათობა  ყოფითი სიტუაციიდან გამომდინარე არჩევანის გაკეთებასა და სწორი
გადაწყვეტილების მიღებაში გვეხმარება შესაბამისი ვარიანტების დათვლა.