სასწავლო წელი - 2021-2022

კათედრა - საბუნებისმეტყველო
საგანი -ფიზიკა მე-7 კლ.

თვე თემა საკითხი/ საკითხები კომპლექსური დავალება

სექტემბერი ნივთიერების ფიზიკური მოვლენა როგორ ჩავიხედო ნივთიერების შიგნით

ოქტომბერი აგებულება და ნივთიერების აგებულება დანართი #1
მოლეკულების და
მისი ფიზიკური ატომების
თვისებები ურთიერთქმედება
ნოემბერი დიფუზია
აგრეგატული
მდგომარეობები
ნივთიერების სიმკვრივე. სხეულის მასის გაზომვა და მოცულობის
სიმკვრივის ერთეულები გამოთვლა(ლაბორატორიული სამუშაო)
დეკემბერი სხეულის მასის და სხეულის სიმკრივის
მოცულობის გაზომვა. გაზომვა(ლაბორატორიული სამუშაო)
(ლაბორატორიული ამოცანები კრებულიდან,
სამუშაო) სახელმძღვანელოდან.

იანვარი
თებერვალი თანაბარი სხეულის მდებარეობა, დავეხმაროთ მაშველს
მოძრაობა ათვლის სხეული, დანართი #2
მექანიკური მოძრაობა.
მარტი მოძრაობის ტრაექტორია,
გავლილი მანძილი.
გადაადგილება
სკალარული და
ვექტორული სიდიდეები.
ტანაბარი და არატანაბარი
მოძრაობა
სიჩქარე, სიჩქარის
აპრილი ერთეულები, სიჩქარე
ვექტორული სიდიდეა
სხეულის სიჩქარის ,
გავლილი მანძილისა და
მოძრაობის დროის
განსაზღვრა
საძუალო სიჩქარე,
მეყსეული სიჩქარე.

ძალა და წნევა ინერცია, სხეულთა თვითმფრინავის მოდელი

ურთიერთქმედება, დანართი #3
მასა
ძალა,
სიმძიმის ძალა,
დრეკადობის ძალა,
სხეულის წონა
ძალების ტოლქმედი
ძალის გრაფიკული
გამოსახვა
ხახუნის ძალა

მაისი

ძალა და წნევა სხეულთა წონასწორობა, , ჰაერის კაფსულა

წნევა, დანართი#4
აირის წნევა
პასკლის კანონი.
წნევა სითხესა და აირში
ატმოსფერული
წნევა,ტორიჩელის ცდა,
ივნისი
წნევის გაზომვა
ამომგდები ძალა
 ზიარჭურჭელი ექსპერიმენტი ზიარჭურჭელში
ჰიდრავლიკური მანქანა ერთგვაროვანი დასხვადასხვა სიმკვრივის
სითხეების სიმაღლის და სიმკვრივეების
დამოკიდებულების დასადგენად.
ჰიდრავლიკური მანქანის მოდელის
დამზადება და მოდელის საშუალებით მისი
მოქმედების პრინციპის შესწავლა

დანართი#1
გრძელვადიანი მიზანი: საკითხი/ქვესაკითხები: საკვანძო შეკითხვა/შეკითხვები: შუალედური სასწავლო მიზანი:

სამიზნე ცნება და მასთან
დაკავშირებული მკვიდრი
წარმოდგენები:
მატერია
ფიზ.საბ. 1
მოსწავლემ უნდა
გააცნობიეროს, რომ:
1) მატერიის ორი სახის,
ნივთიერებისა და ველის
მახასიათებელი ფიზიკური
სიდიდეები დამოკიდებულია:
ა) ნივთიერების გვარობაზე და
გარემო პირობებზე.
ბ) ველის შემქმნელი ობიექტების
ურთიერთმდებარეობაზე და მათ
მიერ ველის შექმნის უნარზე.
2) მატერიის სახეების
ფიზიკური თვისებები და მათი
ცვლილებები აიხსნება:
ა) ნივთიერების შემადგენელი
ნაწილაკების ქაოსურად
მოძრაობით, ერთმანეთთან
ურთიერთქმედებით, მათ შორის
შუალედების არსებობით და
სამივე მათგანის ცვლილებით;
 მატერია/ ნივთიერების აგებულება,
მოლეკულებს შორის ურთიერთქმედება; 1) სხეულთა რა თვისებებს განსაზღვრავს ნივთიერების
 დიფუზია; აგებულება?
 აგრეგატული მდგომარეობები/დნობა, გამყარება; 2) შეიძლება თუ არა ადამიანმა მატერიის აგებულების
თავისებურებების შესწავლისა და კვლევის გზით
ქვეცნებები: ნივთიერება, ატომი, მოლეკულა, მატერიას სასურველი და ხელსაყრელი, თავისი
დიფუზია. მიზნებისათვის საჭირო ფორმა მისცეს?
კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები): კომპლექსური დავალების პირობა
I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა
როგორ უნდა წარმოვაშინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ საკითხთან დაკავშირებით? სტატია „როგორ ჩავიხედოთ
ნივთიერების შიგნით?“
სამიზნე ცოდნის (დეკლარატიული,  რა არის სტატია?
პირობისეული, პროცედურული)  წაგიკითხავთ თუ არა სტატია? გაიხსენე ბავშვთა გასართობ
 რას ეხებოდა სტატია, რომელიც თქვენ წაგიკითხავთ? ცენტრში ფერადი ბურთებით სავსე
კონსტრუირებაზე ორიენტირებული
 რა ფუნქცია აქვს სტატიას?
შეკითხვები აუზი. წარმოიდგინე, რომ
 რა არის მოდელი?
ნივთიერებაც უამრავი მცირე
 რა დაგჭირდებათ მოლეკულის მოდელის
ქვეცნება- ნივთიერება, ატომი, მოლეკულა, ნაწილაკისგან შედგება. იცი თუ არა,
შესაქმნელად?
დიფუზია. რომ არსებობს მყარი ნივთიერება -
 ერთნაირი ზომის ბურთულების დამზადება
აეროგელი, რომელიც ჰაერზე უფრო
დაგჭირდებათ, თუ არა წყლის მოლეკულების
დამზადებისას? „მსუბუქია“? მას იყენებენ
 რა მასალას გამოიყენებთ მოლეკულის მოდელის მარსმავლების
დასამზადებლად? თბოიზოლაციისთვის, რადგან
 როგორ შეიძლება საბავშვო სამეცნიერო პრესაში კარგად ატარებს სინათლეს და
დაიწეროს სტატია, რომელშიც შენი
ცუდად ატარებს სითბოს. ან თუ
თანატოლებისათვის საინტერესოდ იქნება
გსმენიათ გრაფიტისა და ალმასის -
მოთხრობილი ნივთიერების აგებულების შესახებ?
როგორც ორი სხვადსხვა
ნივთიერების შესახებ,რომლებიც
II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი ერთი და იგივე ელემენტი
რესურსი/აქტივობა: ნახშირბადისგან შედგება
 ვიდეორგოლი „ყველაზე „მსუბუქი“ მყარი სხეული“: World's Lightest Solid! - YouTube მოდი, დავსვათ საკვლევი
ბ) ველის წარმომქმნელი
ობიექტების მოძრაობით,
სივრცული განლაგებით და ამ
ობიექტების მიერ მოცემული
ველის წარმოქმნის უნარით.
3) მატერიის მახასიათებელი
ფიზიკური სიდიდეების
კავშირი ერთმანეთთან და მათი
ცვლილების გამომწვევ
მიზეზებთან შესაძლებელია
აღვწეროთ ანალიზურად,
გრაფიკულად, დიაგრამებით,
ცხრილებით და სხვა
მეთოდებით.
ნაბიჯი 1. როგორ შეგვიძლია შევიქმნათ წარმოდგენა იმაზე, თუ რისგან შედგება ნივთიერება? მისი შემადგენელი
ნაწილაკების ზომის, მათ შორის მანძილების, მათი მოძრაობის სახის, სიჩქარის, მათ შორის არსებული
ურთიერთქმედების შესახებ?
რესურსი/აქტივობა:
კითხვები, ჩავატაროთ ცდები და
 მოსწავლეების გამოცდილება: ადამიანის მიერ შექმნილი რა ნივთიერებები აუმჯობესებს ცხოვრების გამოვიტანოთ დასკვნები, როგორც
ხარისხს? ამას მეცნიერები აკეთებენ. თქვენი
 რა სხეულებია გამოკვლეული ვიდეოში? საკვლევი კითხვებია: სხეული
 რისგანაა დამზადებული ეს სხეულები? ერთიანია თუ მცირე ნაწილაკებისგან
 რა განსხვავებულ თვისებებს ავლენენ ისინი?
შედგება? არის თუ არა მათ შორის
 შენი პირადი გამოცდილებიდან გაიხსენე და მოიყვანე მაგალითები, ადამიანის მიერ შექმნილ
შუალედები? ურთიერთქმედებენ
სხეულებში გამოყენებულ რა სახის ნივთიერებებს მოუცია სარგებელი და რა თვისებების გამო?
 როგორ შეიძლება ადამიანმა სასარგებლოდ გამოიყენოს ვიდეოში ნანახი ნივთიერებები და რა თუ არა ისინი? მოძრაობენ თუ
თვისებების გამო? უძრავნი არიან? რა ხდება როცა
ნაწილაკები ერთმანეთს შორდება ან
უახლოვდება? როგორ იქმნება
განსხვავებული აგრეგატული
მდგომარეობები ერთი და იგივე
მოლეკულებით?
წყალი ერთადერთი
ნივთიერებაა, რომელიც
ყოველდღიურ ცხოვრებაში სამივე
აგრეგატულ მდგომარეობაში
 მოსწავლეები გაიხსენებენ, რა არის სხეული, ნივთიერება, რას შეისწავლის ფიზიკა; გვხვდება. მის გარეშე ცხოვრება
 რესურსი: სახელმძღვანელო, საკითხები: ფიზიკის საგანი, მოვლენა, ფიზიკური მოვლენა, სხეული, წარმოუდგენელია. ცივი და ცხელი
ნივთიერება, ატომები და მოლეკულები, მოლეკულებს შორის ურთიერთქმედება წყალი, ყინულის კუბები
 რესურსი: ტელეგაკვეთილი „ნივთიერების აგებულება“:
კოკტეილისთვის, ცივი ყავისთვის,
ნივთიერების აგებულება - YouTube ფიფქები, თრთვილი, ჭირხლი,
ატომები და მოლეკულები - YouTube ნისლი, მდუღარე წყლის ბოლქვები,
 აქტივობა: ჩაყარეთ მინის ქილაში მოზრდილი ფერადი დრაჟეები (ლობიოს მარცვლები) ისე, რომ ქილა ორთქლი ჰაერში....
ბოლომდე შეივსოს. ჩანს თუ არა ქილის შიგთავსი მთლიანი? თუ დრაჟეებს შორის დიდი შუალედებია?
ერთნაირია თუ არა წყლის
დაამატეთ უფრო მცირე ზომის დრაჟეები, თუ ჩაეტევა ქილაში. ახლა ჩანს ქილის შიგთავსი მთლიანი თუ
მოლეკულა, რომელ აგრეგატულ
კვლავ შუალედებია? დაამატეთ შაქრის ფხვნილი, თუ შესაძლებელი იქნება მისი ჩატევაც. დააკვირდით,
შესაძლებელია თუ არა ამ ქილაში ცოტაოდენი წყალიც კი ჩავამატოთ? შეადარე ეს სიტუაცია მდგომარეობასაც არ უნდა ქმნიდეს
ნივთიერების აგებულებას. ის? როგორ შეიძლება ერთიდაიგივე
 რესურსი: ვიდეორგოლი სითხის გაფართოებაზე (ან ცდა სკოლის ლაბორატორიაში): მოლეკულამ ამდენი განსხვავებული
Expansion and contraction of liquid - YouTube სურათი მოგვცეს? რა თვისებებით
 რესურსი: ვიდეორგოლი მყარი სხეულის გაფართოებაზე (ან ცდა სკოლის ლაბორატორიაში): დაახასიათებთ წყლის სამივე
Heat: Expansion of Solid - YouTube აგრეგატულ მდგომარეობას და რა
დასკვნას გააკეტებდით?
  რესურსი: პრეზენტაცია: ნივთიერების აგებულება შეიძლება თუ არა, სხვადასხვა
 რესურსი: პრეზენტაცია: მოლეკულები და ატომები ნივთიერების მოლეკულები
 რესურსი: პრეზენტაცია: მოლეკულების ურთიერთქმედება ერთმანეთს შეერიოს? როგორ ცდებს
ჩაატარებდი, რომ ამ კითხვებზე
გეპასუხა?

 მოიძიე ინფორმაცია
ნივთიერების აგებულებისა და
აგრეგატული მდგომარეობის
შესახებ, წარმოადგინე ყინულის,
წყლისა და ორთქლის ორთქლის
მოლეკულების განლაგების
სურათი მოლეკულის შენ მიერ
 აქტივობა: დამზადებული მოდელის
საშუალებით, ჩაატარე
 აქტივობა: წარმოიდგინეთ ლარნაკში მოთვსებული ვარდები. ლარნაკი მინისაგანაა დამზადებული, დავალებაში მოცემული ცდები
მინა კი მოლეკულებისაგან შედგება. ყვავილების სურნელი მთელს ოთახს ავსებს. მინის სუნი კი არ
და მოამზადე სტატია
იგრძნობა. რატომ არ იშლება და არ იფანტება ლარნაკის მინის მოლეკულები, ხოლო ეს შესანიშნავი
სურნელოვანი მოლეკულები კი პირიქით, რატომ არ შეგვიძლია, რომ ერთად მოვაგროვოთ ფლაკონში „ნივთიერების აგებულება“.
და სუნამო დავამზადოთ? მოიყვანეთ მოლეკულების ურთიერთქმედების დამადასტურებელი ფაქტები სტატიას დაურთე ცდების
და ახსენით. გამოიყენეთ შემდეგი რესურსი: ამსახველი სურათები და
 რესურსი 8: სახელმძღვანელო, პარაგრაფი „მოლეკულების ურთიერთქმედება: მიზიდვა და განზიდვა“. წარმოადგინე ელექტრონული
რესურსი: ვიდეოგაკვეთილი მოლეკულათა ურთიერთქმედება - YouTube
პრეზენტაციის ან ვორდის
სამიზნე ცოდნის (დეკლარატიული,  გაიხსენეთ,რას შეისწავლის ფიზიკა?
ფაილის სახით.
პირობისეული, პროცედურული)  რა არის ფიზიკური სხეული?
 რა არის ნივთიერება?
კონსტრუირებაზე ორიენტირებული
 რომელია ფიზიკური მოვლენა, ქიმიური
შეკითხვები მოვლენა? ნაშრომში/ ნაშრომის
 რისგან შედგება ნივთიერება? პრეზენტაციისას ხაზგასმით
ქვეცნება-ნივთიერება, ატომი, მოლეკულა, წარმოაჩინეთ:
 თუ ნივთიერება ცალკეული ნაწილაკებისაგან
შედგება, მაშინ რატომ ხვედავთ ჩვენ მას
მთლიანს? 1) როგორ შეგვიძლია შევიქმნათ
 როგორია ამ ნაწილაკების ზომა? წარმოდგენა იმაზე, თუ რისგან
 არის თუ არა შუალედები ნივთიერების შედგება ნივთიერება, მისი
შემადგენელ ნაწილაკებს შორის? შემადგენელი ნაწილაკების ზომის,
  სითხისა და მყარი სხეულის გაცხელებისას მათ შორის მანძილების, მათი
(ცდებში) იცვლება თუ არა ამ სითხის ან მყარი მოძრაობის სახის, სიჩქარის, მათ
სხეულის შემადგენელი ნივთიერების შორის არსებული
რაოდენობა? მასა? ურთიერთქმედების შესახებ; მკ 1
 სითხისა და მყარი სხეულის გაცხელებისას
(ცდებში) იცვლება თუ არა ამ სითხის ან მყარი 2) როგორ არის დამოკიდებული
სხეულის შემადგენელი ნივთიერების დიფუზიის სისწრაფე
მოცულობა? ტემპერატურაზე. რა კავშირია
 რა საერთოა ამ ორ ცდას შორის და რა დასკვნის დიფუზიის სისწრაფესა და
გაკეთებაა შესაძლებელი ამ ორი ცდიდან ნივთიერების აგრეგატულ
ნივთიერების შემადგენელი ნაწილაკების მდგომარეობას შორის. რა დასკვნებს
შესახებ? გამოიტანთ ნივთიერების
 ურთიერთქმედებენ თუ არა ნივთიერების აგებულების თაობაზე, დიფუზიის
შემადგენელი ნაწილაკები? მოვლენიდან გამომდინარე; მკ 2,3
 რა სახის ურთიერთქმედება არსებობს
ნივთიერების შემადგენელ ნაწილაკებს შორის?
როდის მჟღავნდება ეს ურთიერთქმედება? 3) რა განაპირობებს ერთიდაიგივე
 რა ნაბიჯების გადადგმა მოგიწევთ იმისათვის, ნივთიერების სხვადასხვა
რომ დაწეროთ სტატია ნივთიერების აგრეგატული მდგომარეობის
აგებულების შესახებ? დამახასიათებელ თვისებებს,
 როგორ დაიხმარებ მოყვანილ აქტივობებს როგორაა შესაძლებელი
სტატიის წერისას? ნივთიერების აგრეგატული
 რომელი ცდით და როგორ დასტურდება მდგომარეობის შეცვლა; მკ 2
ნივთიერების შემადგენელ ნაწილაკებს შორის
შუალედების არსებობა? 4) კვლევის რომელი მეთოდები
 როგორ ასახავ შენს მიერ მიღებულ შედეგებსა და გამოიყენეთ დავალებაზე
გამოტანილ დასკვნებს სტატიაში? მუშაობისას, როგორ იცავდით
უსაფრთხოების წესებს აღნიშნული
კვლევის ჩატარებისას და როგორაა
შესაძლებელი ადამიანმა თავისი
ინტერესების სამსახურში ჩააყენოს
ნაბიჯი 2. დიფუზიის მოვლენისა და ტემპერატურის გავლენის ახსნა დიფუზიის სისწრაფეზე, კავშირი მატერიის თვისებები; (მკ კვლევა
დიფუზიის სისწრაფესა და ნივთიერების აგრეგატულ მდგომარეობას შორის, დიფუზიის მოვლენიდან 1,2,3)
გამომდინარე დასკვნები

რესურსი/აქტივობა:
 აქტივობა: მოსწავლეების მოყოლილი ამბები მათ პრაქტიკაში დიფუზიასთან დაკავშირებით,
მოსწავლეთა მიერ გამოვლენილი იდეები დიფუზიის სარგებლიანობისა და მავნეობის თაობაზე მაკროცნება და მასთან დაკავშირებული
  რესურსი: სტატია ინტერნეტჟურნალიდან: დიფუზია – საოცარი მოვლენა | mastsavlebeli.ge კრიტერიუმი:

 რესურსი: დიფუზიის სიმულაცია Diffusion (colorado.edu)

 აქტივობა: ცდა:
 შეავსე სამი ერთნაირი ჭურჭელი: ერთი- ცხელი წყლით, მეორე - ოთახის ტემპერატურის
წყლით, მესამეში ყინულიანი წყალი ჩაასხი. ჩააწვეთე სამივე ჭურჭელში ერთნაირი
რაოდენობის საღებავის ხსნარი. დააკვირდი, რომელ ჭიქაში შეფერადდა უფრო სწრაფად
წყალი. გამოთქვი ვარაუდი: რა განსხვავება ცივი და ცხელი წყლის მოლეკულებს შორის?
გამოიტანე დასკვნა: არის თუ არა დიფუზიის სისწრაფე დამოკიდებული ტემპერატურაზე?

რაც უფრო მაღალია ტემპერატურა, მით უფრო .................................. მიმდინარეობს დიფუზია.

(მრავალწერტილის ნაცვლად ჩასვი „სწრაფად“ ან „ნელა“ )

 აქტივობა: ცდა:
დაგჭირდება ორი მრგვალი გაშლილი თეფში (სასურველია თეთრი
ფერის), ფერადი დრაჟეები. დაალაგე ფერადი დრაჟეები წრიულად
ორივე თეფშის კიდეზე, დაასხი ერთი თეფშის ფსკერზე ყინულიანი
წყალი, ხოლო მეორეზე - ოთახის ტემპერატურის წყალი (ისე, რომ
დრაჟეები სანახევროდ დაიფაროს წყლით). დააკვირდი და ჩაინიშნე, რა
დროის შემდეგ დაიწყებს შერევას საღებავი წყალში (ამ მოვლენაზე
წყალში ფერადი ზოლის წარმოქმნა მიგანიშნებს) იმ თეფშზე, რომელშიც ა) ცივი წყალია
დასხმული; ბ) თბილი წყალია დასხმული;

https://www.youtube.com/watch?v=2y3imqlWR_A

 მოყვანილი რესურსებიდან და ატივობებიდან გამომდინარე კითხვები მეორე კრიტერიუმზე თავის

გართმევის მიზნით:
 სამიზნე ცოდნის (დეკლარატიული,  რა განსხვავება ცივი და ცხელი წყლის
პირობისეული, პროცედურული) მოლეკულებს შორის?
 არის თუ არა დიფუზიის სისწრაფე
კონსტრუირებაზე ორიენტირებული
დამოკიდებული ტემპერატურაზე?
შეკითხვები  როგორ არის დიფუზიის სისწრაფე
დამოკიდებული ტემპერატურაზე?
ქვეცნება- ნივთიერება, ატომი, მოლეკულა,
 რატომ მიმდინარეობს დიფუზია უფრო სწრაფად
დიფუზია. მაღალ ტემპერატურაზე?
 რა სასიცოცხლო პროცესებში ასრულებს
დიფუზიის მოვლენა მნიშვნელოვან როლს?
 რომელ აგრეგატულ მდგომარეობაში
მიმდინარეობს დიფუზია ყველაზე სწრაფად ან
ყველაზე ნელა?
 რა დასკვნის გამოტანა შეიძლება გამომდინარე
დიფუზიის სხვადასხვა ტემპიდან სხვადასხვა
აგრეგატულ მდგომარეობაში ნივთიერების
აგებულების თაობაზე?
 როგორ ფიქრობთ რა როლი აქვს დიფუზიას
ადამიანის, ცხოველის და მცენარის
სიცოცხლისათვის. შეიძლება თუ არა დიფუზიამ
ზიანი მოგვაყენოს? .

 როგორ ასახავ შენს მიერ მიღებულ შედეგებს
სტატიაში?

ნაბიჯი 3. მსჯელობა ერთიდაიგივე ნივთიერების სხვადასხვა აგრეგატული მდგომარეობის განმსაზღვრელ

მიზეზებზე, ნივთიერების აგრეგატული მდგომარეობის შეცვლის გზები;
რესურსი/აქტივობა:
 რესურსი: სახელმძღვანელო: საკითხები: ნივთიერების აგრეგატული მდგომარეობა, მისი შეცვლის
გზები
  მოსწავლეთა მოყოლილი მაგალითები.
 რესურსი: პრეზენტაცია:
ნივთიერების მოლეკულური აგებულება და თვისებები სხვადასხვა აგრეგატულ
მდგომარეობაში
 რესურსი: სტატია ინტერნეტჟურნალიდან
სამყარო – მიწა, წყალი, ჰაერი, ცეცხლი | mastsavlebeli.ge
 რესურსი: ნივთიერების აგებულების შესახებ:
Particulate Nature of Matter and Changes of State - YouTube
 რესურსი: 7 კლ დავალება ნივთიერების აგრეგატულ მდგომარეობებზე

სამიზნე ცოდნის (დეკლარატიული,  როგორ იცვლება მოლეკულებს შორის მანძილი

პირობისეული, პროცედურული) აგრეგატული მდგომარეობის ცვლილებისას?
 როგორ განსხვავდება მოლეკულებს შორის
კონსტრუირებაზე ორიენტირებული
ურთიერთქმედება თითოეულ აგრეგატულ
შეკითხვები მდგომარეობაში ?
 ინარჩუნებს თუ არა ფორმას აირი? სითხე? მყარი
ქვეცნება- ნივთიერება, ატომი, მოლეკულა,
სხეული?
დიფუზია.  ინარჩუნებს თუ არა მოცულობას აირი? სითხე?
 მყარი სხეული?
 რა ნივთიერებები შეგხვედრია შენ პრაქტიკაში
როგორ შეგიცვლია მათი აგრეგატული
მდგომარეობა ?
 როგორი სადემონტრაციო ცდის ჩატარება
შეგიძლია იმისათვის, რომ თვალსაჩინოდ აჩვენო
ნივთიერების ქცევა სხვადასხვა აგრეგატულ
მდგომარეობაში?
 როგორ ჩამოაყალიბებ შენს მიერ გამოტანილ
დასკვნებს სტატიაში?

ნაბიჯი 4. კვლევის რომელი მეთოდები გამოიყენეთ დავალებაზე მუშაობისას, როგორ იცავდით

უსაფრთხოების წესებს აღნიშნული კვლევის ჩატარებისას და როგორაა შესაძლებელი ადამიანმა თავისი
ინტერესების სამსახურში ჩააყენოს მატერიის თვისებები;
  რესურსი: ვიდეორგოლი:
#მხოლოდქართული - "შუშა" - YouTube
#მხოლოდქართული - JTB company - YouTube
#მხოლოდქართული - ერთადერთი ქართული სასკოლო ცარცის წარმოება გორში -
YouTube
#მხოლოდქართული - ქართული "KAYA" - YouTube

სამიზნე ცოდნის (დეკლარატიული,  ნივთიერების რომელი თვისებები იცით?

პირობისეული, პროცედურული)  რატომ სჭირდება ადამიანს ნივთიერების
თვისებების შესწავლა?
კონსტრუირებაზე ორიენტირებული
 რა საშუალებები არსებობს ბუნების მოვლენების
შეკითხვები შესწავლისათვის მეცნიერებაში?
 რა არის ცდა? დაკვირვება?
ქვეცნება- ნივთიერება, ატომი, მოლეკულა,  დაასახელე მოვლენები, რომელსაც შეიძლება
დიფუზია. ლაბორატორიაში დავაკვირდეთ და ჩავერიოთ მათ
მიმდინარეობაში
 დაასახელე მოვლენები, რომლებზეც მხოლოდ
დაკვირვება შეუძლია ადამიანს და არ შეუძლია
ჩარევა მათ მიმდინარეობაში;
 რა არის ჰიპოთეზა?
 როგორ ვიღებთ ცოდნას ბუნების მოვლენების
შესახებ?
 როგორი სადემონტრაციო ცდის ჩატარება
შეგიძლია მოიფიქრო იმისათვის, რომ
თვალსაჩინოდ აჩვენო ნივთიერების რაიმე
სასარგებლო გამოყენების შესაძლებლობა?
 როგორ ჩამოაყალიბებ შენს მიერ გამოტანილ
დასკვნებს სტატიაში?

მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროეცესში მასწავლებლის მიერ დასმული

შეკითხვები:
  აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;
 აღწერე რა პროდუქტი შექმენი;
 რა საკითხს შეეხება შენს მიერ მომზადებული სტატია?
 შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენს მიერ შექმნილი სტატიით და რატომ?
 რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
 რას გააკეთებდი სხვაგვარად ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?
 მსგავსი ფორმის, ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?
 შენი აზრით, რით ჰგავს და რით განსხვავდება შენი დავალება შენი თანაკლასელების ნაშრომებისგან?

დანართი#2

სამიზნე ცნება და მასთან საკითხი/ქვესაკითხები საკვანძო შეკითხვა / შეკითხვები: შუალედური სასწავლო მიზანი
დაკავშირებული მკვიდრი როგორ წარმოვადგინო პოსტერში,
წარმოდგენები:  თანაბარი მოძრაობა/გავლილი მანძილისა და თანაბარი მოძრაობის კანონების
გადაადგილების დროზე დამოკიდებულება ცოდნით, რა პრობლემების გადაჭრაა
წრფივი თანაბარი მოძრაობის დროს; შესაძლებელი?
მოძრაობის ფარდობითობა/სიჩქარეთა
შეკრების წესი, გადაადგილებების შეკრების
წესი.
ქვეცნებები:
მოძრაობის ფარდობითობა, წრფივი თანაბარი
მოძრაობა;

კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპზები (რესურსები, აქტივობები): კომპლექსური დავალების

პირობა
მოძრაობა I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა
ფიზ.საბ. 2,3 ნაბიჯი 1. როგორ უნდა წარმოვაჩინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ საკითხთან დავეხმაროთ მაშველს !
მოსწავლემ უნდა გააცნობიეროს, რომ: დაკავშირებით? მაშველი, რომლის
მოტორიანი ნავი მდინარის
1) სხეულთა მოძრაობა შესაძლებელია
მიმართ 16 მ/წმ სიჩქარით
განსხვავდებოდეს ტრაექტორიის ფორმით, სამიზნე ცოდნის  შეგიქმნიათ თუ არა პოსტერი? მოძრაობს, აეროპორტის
სიჩქარით ან სიჩქარის ცვლილების ხასიათით. (დეკლარატიული,  რა უნდა ვიცოდეთ პოსტერის შესაქმნელად? მახლობლად მდებარე
მოძრაობის ძირითადი სახეებია: გადატანითი პირობისეული, პროცედურული)  რა ნაბიჯების გადადგმა მოგიწევთ პოსტერის
მოძრაობა და ბრუნვა.
ბაზიდან მიიჩქარის
კონსტრუირებაზე შესაქმნელად?
2) მოძრაობის მახასიათებელ ფიზიკურ  როგორ ასახავთ პოსტერში თქვენი ამოცანის მდინარის აღმა 4,8კმ-ით
ორიენტირებული შეკითხვები
სიდიდეებს შორის ან/და ამ სიდიდეებისა და ამოხსნის შესაბამის სქემატურ ნახაზებს? დაშორებული მეორე
მათი ცვლილების მიზეზებს შორის ქვეცნება -მოძრაობის  როგორ ასახავთ პოსტერში საჭირო ბაზისაკენ, საიდანაც
დამოკიდებულება შესაძლებელია აღვწეროთ ფარდობითობა, წრფივი მათემატიკურ ფორმულებსა და წამოყვანილი ავადმყოფით
ანალიზურად, გრაფიკულად, დიაგრამებით, თანაბარი მოძრაობა; გამოსახულებებს?
ცხრილებით ან სხვა ფორმით.
უნდა დაბრუნდეს უკან,
3) მოძრაობის მახასიათებელი ზოგიერთი რათა საავადმყოფოში
ფიზიკური სიდიდე და მოძრაობის პაციენტის
ტრაექტორია შესაძლოა განსხვავებული იყოს II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი თვითმფრინავით
სხვადასხვა ათვლის სისტემის მიმართ, ხოლო რესურსი/აქტივობა: გადაფრენა არ დაგვიანდეს.
ერთსა და იმავე ათვლის სისტემაში  გასაცნობი მასალა- http://mastsavlebeli.ge/?p=22246 / რევოლუციური მიგნება –
მოძრაობის მახასიათებელ სიდიდეებს/მათ
ნავის პირველი ბაზიდან
თანაბარი მოძრაობა წონასწორობას ნიშნავს/ფრაგმენტს, გალილეო
ცვლილებებს განსაზღვრავს გარეგანი გალილეის შეხედულებებს ხეულის მოძრაობის შესახებ გასვლის მომენტიდან
ფაქტორების არსებობა. https://ka.khanacademy.org/science/physics/one-dimensional-motion/displacement- თვითმფრინავი 15 წუთში
velocity-time/v/introduction-to-reference-frames-მოძრაობის თითოეული ეტაპის აღწერა. გაფრინდება.
ნავმა 8 წუთი მოანდომა
ნაბიჯი 1. აღმასვლას.
რამდენ და რა სახის მოძრაობასთან გვაქვს საქმე, როგორ განვსაზღვრო და რისი ტოლია მისი ჩათვალეთ, რომ ნავი
მახასიათებელი პარამეტრები თითოეული შემთხვევისათვის. (მკ.1,2,3,4)
მომენტალურად მობრუნდა,
რესურსი/აქტივობა: საიდანაც 2წუთში ძრავი
დაზიანდა და გამოირთო.
 https://ka.khanacademy.org/science/physics/one-dimensional-motion/displacement-
velocity-time/v/introduction-to-reference-frames --ათვლის სისტემა თქვენი დავალებაა,
 https://ka.khanacademy.org/science/physics/one-dimensional-motion/displacement- გამოიანგარიშოთ მდინარის
velocity-time/a/position-vs-time-graphs--https://www.youtube.com/watch? სიჩქარე და დაადგინოთ,
v=i4kFSV4eNCw&list=PLjZ2dRyeLDkZRx1ACdD7zg0O1GUb-s-gm მდებარეობის საჭიროა დახმარების
დროზე დამოკიდებულების გრაფიკი
გამოძახება, თუ ნავი
 https://www.youtube.com/watch?v=hdk-
 CY2UO4A&list=PLjZ2dRyeLDkZ8L2DXRtNCPa2whpeuc9qi დამოუკიდებლად შეძლებს
 https://www.youtube.com/watch?v=OZCqRVXzoBg დანიშნულების ადგილზე
 https://www.youtube.com/watch?v=vwwudKDJMCo მისვლას, ანუ პაციენტის
გადარჩენას. დაადგინე,
აქტივობა 1. მასწავლებელი მოსწავლეებს აძლევს ამოცანას, რომელშიც ნავი
გამოძახების შემთხვევაში, რა
მოძრაობს მდინარის დინების საწინააღმდეგო/თანხვედრილი მიმართულებით.
მანძილს გაივლის დამხმარე
სამიზნე ცოდნის  რას ეწოდება მექანიკური მოძრაობა? ნავი და რისი ტოლი იქნება
(დეკლარატიული,  რით განასხვავებთ მოძრაობებს ერთმანეთისაგან? მისი მოძრაობის დრო, თუ
პირობისეული,  რას ვგულისხმობთ მოძრაობის მახასიათებელ მისი საკუთარი სიჩქარე
პროცედურული) პარამეტრებში? ისეთივეა, როგორიც - მაშველი
კონსტრუირებაზე  რას ეწოდება თანაბარი მოძრაობა? ნავის.
 რას ეწოდება გავლილი მანძილი?გადაადგილება?
ორიენტირებული
 რა დანიშნულება აქვს ათვლის სისტემას? გაიაზრეთ სიტუაციის
შეკითხვები
 რა შემთხვევაშია ტოლი გავლილი მანძილი და
ფიზიკური არსი, ჩაატარეთ
გადაადგილების მოდული?
 რას ნიშნავს, მოძრაობა ფარდობითია? აუცილებელი გამოთვლები,
 როგორ გამოითვლება თანაბარი მოძრაობისას გავლილი დაადგინეთ პარამეტრები
მანძილი? სიჩქარე? და არგუმენტირებული
ქვეცნება -მოძრაობის  რამდენ ეტაპად შეიძლება დავყოთ ნავის მოძრაობა?
ფარდობითობა, წრფივი
პასუხები წარმოადგინეთ
 რა სახის მოძრაობა გვაქვს თითოეულ
თანაბარი მოძრაობა; პოსტერის სახით.
უბანზე?
 როგორ გამოითვლება ფარდობითი
სიჩქარეები ერთი წრფის გასწვრივ პრეზენტაცისას ნაშრომში
მიმართული მოძრაობისას?
ხაზგასმით წარმოაჩინე:
ამოცანაში მოცემული პირობის მიხედვით, რა სიჩქარით
იმოძრავებდა ნავი ტბაში?
 შეასრულებდა თუ არა ნავი რამდენი მოძრაობა გვაქვს,
დაზიანებული ძრავით დასახულ ამოცანას?
თითოეული რა სახისაა,
 როგორი თანაფარდობა უნდა იყოს ნავის საკუთარ
სიჩქარესა და დინების სიჩქარეს შორის, რომ ნავი
რომელია ათვლის სხეული
ნაპირის მიმართ უძრავი დარჩეს? თითოეული
 როგორი თანაფარდობა უნდა იყოს ნავის საკუთარ მოძრაობისათვის რისი
 სიჩქარესა და დინების სიჩქარეს შორის, რომ ნავი ტოლია ამ მოძრაობების
მდინარის აღმა მოძრაობდეს/დინების მიმართულებით მახასიათებელი სიდიდეები
მოძრაობდეს?
(მკ.1,2,3)
 როგორ გამოვთვალოთ ნავის სიჩქარე ნაპირის მიმართ,
ნავის დინების მიმართულებით/საწინააღმდეგოდ
მოძრაობისას? 2. გამოძახების შემთხვევაში
 როგორ გამოვთვალოთ დინების სიჩქარე, როდესაც შეძლებს თუ არა იმავე
ცნობილის მასში მოძრავი ნავის საკუთარი და ნაპირის სიჩქარის მქონე დამხმარე
მიმართ სიჩქარეები (მიმართულებებით)?
ნავი დავალების
 როგორ გამოითვლით ნავის მოძრაობისათვის საჭირო
დროს ორივე შემთხვევისთვის? შესრულებას. წარმოადგინე
 როგორ ასახავ შენს მიერ მიღებულ შედეგებს პოსტერში. ორივე ნავის მოძრაობის
სქემატური სურათი თავისი
ნაბიჯი 2. გამოძახების შემთხვევაში შეძლებს თუ არა იმავე სიჩქარის მქონე დამხმარე ნავი პარამეტრებით. (მ.წ.3)
დავალების შესრულებას? წარმოადგინე ორივე ნავის მოძრაობის სქემატური სურათი თავისი
პარამეტრებით. (მ.წ.3,4)

https://ka.khanacademy.org/science/physics/one-dimensional-motion/displacement
-velocity-time/a/what-is-displacement - ნავის სიჩქარის განსაზღვრა - ნაპირის მიმართ

რესურსი/აქტივობა:https://www.youtube.com/watch?v=f8xnj3KlZ8s
წრფივი თანაბარი მოძრაობა, სიჩქარე, სიჩქარის ერთეული, გრაფიკები მოძრაობა ჩვენს -
ყოფაცხოვრებაში- მოსწავლეთა მიერ გამოვლენილი მიგნებების საფიძველზე დასკვნების
გაკეთება.

სამიზნე ცოდნის  რა დროში ჩავა სამაშველო ნავი პირველ ბაზაში

(დეკლარატიული, დაზიანებული ძრავით?
პირობისეული,  რა დროში შეხვდებიან ერთმანეთს სამაშველო და
პროცედურული) დამხმარე ნავი, მისი მყისიერად გამოძახების
კონსტრუირებაზე შემთხვევაში?
 შეხვედრისას სამაშველო ნავს რა მანძილი ექნება
ორიენტირებული
გავლილი პირველი ბაზიდან?
შეკითხვები
 მყისიერად გამოძახების შემთხვევაში, მათი შეხვედრის
 ადგილიდან რა დროში მივა დამხმარე ნავი პირველ
ბაზაში?
 როგორ გადაიჭრებოდა პრობლემა, პირველ ბაზასთან
მდინარეში ჰიდროპლანი, რომ ყოფილიყო?
 როგორ ასახავთ თქვენს მიერ მიღებულ შედეგებსა და
გამოტანილ დასკვნებს პოსტერში?
ქვეცნება -მოძრაობის
ფარდობითობა,
წრფივი თანაბარი
მოძრაობა;

კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროეცესში მასწავლებლის მიერ დასმული

შეკითხვები:

 აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;

 აღწერე, რა პროდუქტი შექმენი;
 რა საკითხს შეეხება შენს მიერ მომზადებული დავალება?
 ახსენი, რატომ შექენი პოსტერი ასეთი სახით? რა ძირითადი მიმართებები გაქვს
გამოტანილი?
 რას იტყოდი მოძრაობის უსაფრთხოებისათვის? რა უნდა ვიცოდეთ ამისათვის?
 რა წესებს უნდა ვითვალისწინებდეთ ამ დროს?
 რატომ ფიქრობ, რომ ასეთი მიდგომებით უზრუნველყოფილი იქნება მოძრაობის
უსაფრთხოება?
 შენი აზრით, ვინ უნდა დაინტერესდეს შენს მიერ შექმნილი პოსტერით და რატომ?
 რა პრობლემები შეგხვდა დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
 რას გააკეთებდი სხვაგვარად, ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?
 თუ შეგისრულებია აქამდე მსგავსი ფორმის, ან შინაარსის დავალება ?
 შენი აზრით, რით ჰგავს და რით განსხვავდება შენი დავალება შენი თანაკლასელების
ნაშრომებისგან?

დანართი#3
გრძელვადიანი მიზანი საკითხები/ქვესაკითხები: საკვანძო შუალედური სასწავლო მიზანი
 სიმძიმის ძალა; შეკითხვა /
სამიზნე ცნება და მასთან  წინააღმდეგობის ძალა; შეკითხვები
დაკავშირებული მკვიდრი  წონა; როგორი
წარმოდგენები  ინერცია; ფორმის უნდა
ქვეცნებები: სიმძიმის ძალა; წონა; გარემოს წინააღმდეგობის ძალა. იყოს ქაღალდის
თვითმფრინავი,
რომ რაც
შეიძლება
ნაკლები
წინააღმდეგობა
შეხვდეს
მოძრაობისას?
ძალა კომპლექსური დავალების დამუშავების ეტაპები (რესურსები, აქტივობები):
ფიზ.საბ. 2,3
მოსწავლემ უნდა I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა კომპლექსური დავალების პირობა:
გააცნობიეროს, რომ: ნაბიჯი 1. როგორ უნდა წარმოვაჩინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ საკითხთან
დაკავშირებით? „თვითმფრინავის მოდელი“
რესურსი/აქტივობა:
რესურსი №1- მარსზე დაშვების ვიდეო (მოტივაციისთვის) პარაშუტისტები ერთი-მეორის მიყოლებით
1) სხეულებს შორის ერთმანეთს დაეწიონ. 1987 წელს პარაშუტისტმა გ
https://www.youtube.com/watch?v=6-q0QILviCg
ურთიერთქმედება ადრე გადმომხტარი ვილიამსი სხვა პარაშუ
რაოდენობრივად რობინსონმა ისეთი ფორმა მიიღო, რომ მოახერხ
ქაღალდის თვითმფრინავი
ხასიათდება ფიზიკური
წამით ადრე ვილიამსის პარაშუტის გახსნაც
სიდიდით ძალით და იგი
https://www.youtube.com/watch?v=OneYlWOpVzE გადაარჩინა ვილიამსი უცილობელ სიკვდილს.
შესაძლებელია იყოს ოთხი
სამიზნე ცოდნის (დეკლარატიული,  დაგიმზადებიათ, თუ არა ქაღალდის ამასთანავე ფიზიკის ცოდნის გარეშე ვერ მოახერ
სხვადასხვა სახის
პირობისეული, პროცედურული) თვითმფრინავი? რომ იგივე მოქმედება მთვარეზე ხდება. მოახერ
(გრავიტაციული,
კონსტრუირებაზე ორიენტირებული  თუ დაკვირვებიხართ, როგორი ფორმა აქვს ძალები იმოქმედებენ თუ არა პარაშუტისტებზე?
ელექტრომაგნიტური,
შეკითხვები რეალურ თვითმფრინავს? დაშვებისთვის პარაშუტი?
ძლიერი, სუსტი). ეს
ურთიერთქმედება  დაფიქრდი, თვითმფრინავის მოდელის
ქვეცნება- სიმძიმის ძალა; დრეკადობის აი, მარსზე დასაშვებად კი გამოიყენება პარაშ
ყოველთვის ორმხრივია და ძალა; წონა; ხახუნისა და გარემოს გაკეთებისას ექნება თუ არა მის ფორმას
მნიშვნელობა? ატმოსფერო, თუმც გაიშვიათებული.
ხორციელდება უშუალო წინააღმდეგობის ძალა. 
როგორ ფორმას აძლევთ ქაღალდის
„კონტაქტით“ ან ველის თვითმფრინავს, დამზადებისას? https://www.youtube.com/watch?v=6-q0QILviCg
საშუალებით.  გაიხსენეთ როდის გიგრძვნიათ ჰაერის
2) სხეულზე ერთი ძალის ან წინააღმდეგობა?მოძრავი მანქანიდან თუ დედამიწის ხელოვნურ თანამგზავრზე მყო
ძალების ტოლქმედის გადმოგიყვიათ ხელი, როდის უფრო დიდი ცხოვრობენ სადგურში, სკამები და საწოლი არ
მოქმედება იწვევს ამ წინააღმდეგობა გიგრძვნიათ, როდესაც გამოიყენებენ, ისინი ჩვეულებრივი გაგებით ვე
სხეულის სიჩქარის ხელი წინ გაქვთ გაშვერილი თუ განზე უწონობის მდგომარეობაში იმყოფებიან! კოსმო
ცვლილებას ან/და მის გაწეული? პირიქით, ძალიან დიდ გადატვირთვას უძლებ
დეფორმაციას. ძალის  აქვს თუ არა სხეულის ფორმას როდესაც ეშმაკის მარყუჯზე მჯომს, გიგრძვნია,
(ტოლქმედის) მოქმედების მნიშვნელობა ჰაერში მოძრაობისას? ეს დამატებითი ძალა არ არის, ეს ინერციაა.
შედეგი კი II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი
დამოკიდებულია მის ნაბიჯი 1 რა შემთხვევაში იფრენს თვითმფრინავი თანაბარი სიჩქარით? შეიძლება თუ ფიზიკის ცოდნას სპორტსმენებიც იყენებენ.
მოდულზე, ამოუდგება და ამით საკუთარ ძალებს ზოგავს.
არა გამოვიყენოთ პარაშუტი თვითმფრინავის დასამუხრუჭებლად? (ძალა 2, 3)
მიმართულებაზე, მოდების
რესურსი/აქტივობა:
წერტილზე, მოქმედების რა ცვლილებას იწვევს ძალა? მოძრაობის მიზე
ხანგრძლივობაზე და როდესაც ვახსენებთ ძალას, ყოველთვის შეგვი
 სახელმძღვანელო: სხეულთა ურთიერთქმედება, ინერცია.
სხეულის იმ ზედაპირის რომელიც ამ ძალას იწვევს?
 სტატია - რას ნიშნავს ურთიერთქმედება?
ფართობზე, რომელზეც ეს
http://mastsavlebeli.ge/?p=23277
ძალა (ტოლქმედი) ქაღალდისგან დაამზადე თვითმფრინავის
 ვიდეოგაკვეთილი: ძალა და ინერცია
მოქმედებს. ამასთან თუ შეუძლია მას გაფრენა. შეადარე შენი და მეგობ
https://www.youtube.com/watch?v=yXRCvGm9u3s
გარე ძალა აწარმოებს იმსჯელე, როგორი ფორმის უნდა იყოს თვით
 სიმულაცია - ძალები და მოძრაობა
წნევას სითხეზე ან აირზე, შეხვდეს მოძრაობისას.
 https://phet.colorado.edu/sims/html/forces-and-motion-basics/latest/forces-and-
წნევა ყველა
motion-basics_en.html
მიმართულებით https://www.youtube.com/watch?v=OneYlWOpVzE
 ძალების სახეები
ერთნაირად ვრცელდება. მოდელის სურათები, შენი მსჯელობა და
https://www.youtube.com/watch?v=uZpwzOgRTjc
3) სხეულთა სისტემაზე პრეზენტაციის სახით, შენთვის სასურველი ფორმ
მოქმედი გარე ძალების
ტოლქმედის მნიშვნელობა სადაც ხაზგასმით წარმოაჩინე
სამიზნე ცოდნის (დეკლარატიული,  როგორ მდგომარეობაშია სხეული, თუ მასზე
განსაზღვრავს ამ სისტემის
პირობისეული, პროცედურული) ძალა არ მოქმედებს?
ენერგიისა და იმპულსის
კონსტრუირებაზე  რა არის ინერცია? ინერტულობა? მოიყვანეთ 1) რა შემთხვევაში იფრენს თვითმფრინავი თ
ცვლილებას, ხოლო მყარ
ორიენტირებული შეკითხვები გამოვიყენოთ პარაშუტი თვითმფრინავის დას
სხეულზე მოქმედი ქვეცნება- სიმძიმის ძალა; მაგალითები.
ძალების ტოლქმედისა და დრეკადობის ძალა; წონა; ხახუნისა  როგორ მჟღავნდება სხეულთა ინერტულობა? 2) რა გავლენას ახდენს დედამიწის მიზიდ
ამ ძალების მომენტების და გარემოს წინააღმდეგობის ძალა.  რომელი ფიზიკური სიდიდე მეტყველებს თვითმფრინავის მოძრაობაზე? როდის აქვს
ჯამის მნიშვნელობა - ინერტულობაზე? უწონობის მდგომარეობაში? (ძალა 1, 2, 3, 3
სხეულის წონასწორობის  როდის ინარჩუნებს სხეული სიჩქარეს? ასრულებს ჰაერის წინააღმდეგობის ძალა?
პირობას.  თუ თვითმფრინავი ძალიან დიდი სიჩქარით პარაშუტისტზე (გაშლილი პარაშუტით) დედა
4) სხეულის (სხეულთა ჯდება, როგორ შევძლოთ, რომ ის რაც მთვარეზე დაშვებისთვის პარაშუტი? რატომ? (ძალ
სისტემის) მდგომარეობის შეიძლება მალე გაჩერდეს?
აღმწერი პარამეტრებისა და  რითი შეგვიძლია წინააღმდეგობის ძალის
ამ მდგომარეობის გაზრდა?
გამომწვევი ძალის  რა არის საჭირო იმისთვის, რომ სხეულმა
(ძალების) ერთმანეთთან შეიცვალოს სიჩქარე?
დამოკიდებულება  შესაძლებელია თუ არა, რომ ერთი სხეულის
შესაძლებელია აღვწეროთ მოქმედება მეორეზე ცალმხრივი იყოს?
ანალიზურად, ყოველთვის შეგვიძლია თუ არა, მივუთოთოთ
გრაფიკულად,
ძალის გამომწვევი სხეული
დიაგრამებით, ცხრილებით
 რა არის ტოლქმედი ძალა?
და სხვა მეთოდებით. მაკროცნება და მასთან დაკავშირებული კრიტერი
 რამდენი ძალა მოქმედებს თქვენს მიერ
დამზადებულ თვითმფრინავზე ფრენისას?
 თქვენს მიერ დამზადებული
თვითმფრინავებიდან რომელი უფრო შორს შენს მიერ დამზადებული მოდელი, მის აეროდინ
გაფრინდა? რითი განსხვავდებოდნენ
ტექნოლოგიების ერთმანეთისაგან?
განვითარება ეფუძნება
აღმოჩენებს, თეორიებს და
კანონებს;კვლევითი ნაბიჯი 2. რა გავლენას ახდენს დედამწის მიზიდულობა თქვენს მიერ დამზადებული
უნარების ჩამოყალიბება, თვითმფრინავის მოძრაობაზე? Რის გამო აქვს თვითმფრინავში მჯდომ პილოტს წონა?
მეცნიერების და
როდის შეიძლება იყოს უწონობის მდგომარეობაში? (ძალა 1, 2, 3, 4)
ტექნოლოგიების
რესურსი/აქტივობა:
მიღწევების ცოდნა
საჭიროა სხვადასხვა  სახელმძღვანელო: სიმძიმის ძალა, წონა.
პროფესიის  სტატია - მიზიდულობის მოვლენა. სიმძიმის ძალა
დაუფლებისთვის; http://mastsavlebeli.ge/?p=23828
 ვიდეო: უწონობა-საერთაშორისო კოსმოსური სადგური
(ექსპერიმენტი), https://www.youtube.com/watch?v=SGP6Y0Pnhe4
ინფორმაციის მოძიება,
გამოკითხვა, ვირტუალურ სამიზნე ცოდნის (დეკლარატიული,  რა არის სიმძიმის ძალა?
ლაბორატორიაში პირობისეული, პროცედურული)  რა არის მიზეზი სიმძიმის ძალის?
რეალური მოვლენის კონსტრუირებაზე ორიენტირებული  რაზეა იგი დამოკიდებული?
მოდელირება . კვლევას შეკითხვები  რით განსხვავდება იგი წონისგან?
წინ უსწრებს ჰიპოთეზა.
 რა არის წონა?
ჩატარებულმა კვლევამ ქვეცნება- სიმძიმის ძალა; წონა.
 როგორ გამოვითვალოთ სხეულის წონა?
ჰიპოთეზა შეიძლება
 შეიძლება თუ არა, სხეულს წონა არ
დაადასტუროს, ან უარყოს
ჰქონდეს?
იგრეალური მოვლენის 3
 აქვს თუ არა სხეულს მასა უწონობის
მდგომარეობაში?
 მართებულია წონისა და მასის გაიგივება?
 რა პრინციპული განსხვავებაა მათ შორის?
 განსხვავდება თუ არა ერთი და იგივე
სხეულის წონა დედამიწაზე და მთვარეზე?
მასა?
 რა გავლენა მოახდინა სიმძიმისა და
წინააღმდეგობის ძალამ თქვენს მიერ
დამზადებულ თვითმფრინავზე, მისი
მოძრაობისას?
 როგორი იქნება თქვენს მიერ
დამზადებული თვითმფრინავის
მიახლოებითი ტრაექტორია?

ნაბიჯი 3. თვითმფრინავის მოძრაობისას რა როლს ასრულებს ჰაერის წინააღმდეგობის

ძალა? რა ძალები მოქმედებენ ვარდნილ პარაშუტისტზე (გაშლილი პარაშუტით)
დედამიწაზე? მთვარეზე? საჭიროა თუ არა მთვარეზე დაშვებისთვის პარაშუტი?
რატომ? (ძალა 1, 3, 4)რესურსი/აქტივობა:
 სიმულაცია - პარაშუტზე მოქმედი ძალები
https://www.radian.com.hk/simulations/index.html?
fbclid=IwAR0OLtMPK4DaQaoVZwU_sdIAck9SK_wZzqatYSKp3ZeSfm0CcvlGCsWke
Xo#/details/42
 დაამზადე თვითმფრინავი ვიდეოს მიხედვით
https://www.youtube.com/watch?v=OneYlWOpVzE

სამიზნე ცოდნის (დეკლარატიული,  დაკვირვებიხარ სპორტულ

პირობისეული, პროცედურული)
კონსტრუირებაზე ორიენტირებული
შეკითხვები
ქვეცნება- სიმძიმის ძალა; დრეკადობის
ძალა; წონა; ხახუნისა და გარემოს
წინააღმდეგობის ძალა.
მანქანებს როგორი ფორმა აქვთ?
 ველოსიპედისტის ჩაცმულობა
და ჩაფხუტის ფორმა რა როლს
ასრულებს მოძრაობისას?
 წყალქვეშა ნავის ფორმა ასე
ძალიან რატომ მოგვაგონებს
თევზის ფორმას?
 თვითმფრინავის ფორმა
როგორია? რატომ ჰგავს იგი
მფრინავი ჩიტის ფორმას?
 როგორი ფორმის უნდა იყოს შენი
დამზადებული თვითმფრინავი,
რომ რაც შეიძლება შორს
გაფრინდეს?
 როგორ ეხმარება და როგორ
უშლის ხელს ჰაერი ჩიტს და
თვითმფრინავს ფრენაში?
 ჰაერი რომ არ იყოს, აზრი
 ექნებოდა თუ არა პარაშუტის
გამოყენებას?
 რატომ აძლევენ გუმბათის
ფორმას პარაშუტებს?
 რა როლს ასრულებს პარაშუტი
ვარდნისას?
 რა ძალები მოქმედებენ
პარაშუტისტზე (გაშლილი
პარაშუტით) დედამიწაზე
დაშვებისას? მთვარეზე
დაშვებისას?
 მთვარეზე დაშვებისას, აპარატს
სჭირდება თუ არა პარაშუტი? რა
არის ამის მიზეზი?

მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროეცესში

მასწავლებლის მიერ დასმული შეკითხვები:
 აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;
 აღწერე რა პროდუქტი შექმენი;
 რა საკითხს შეეხება შენს მიერ მომზადებული დავალება?
 ახსენი, რატომ შექმენი თვითმფრინავის მოდელი, რა ისწავლე მისი
საშუალებით?
 შენი აზრით, რომელი პროფესიის ადამიანებს გამოადგებათ მსგავსი ცოდნა?
 რა დაბრკოლებებს წაააწყდი დავალებაზე მუშაობის პროცესში?
 რას გააკეთებდი სხვაგვარად ახლა რომ იწყებდე დავალებაზე მუშაობას?
 მსგავსი ფორმის, ან შინაარსის დავალება სხვა დროს თუ შეგისრულებია?
 შენი აზრით, რით ჰგავს და რით განსხვავდება შენი მოდელი შენი
თანაკლასელების მოდელებისგან?
 დანართი#4

სამიზნე ცნებები და მასთან საკითხები/ქვესაკითხები: საკვანძო შეკითხვები, რომელსაც პასუხობს კომპლექსური დავალების პირობა /
დაკავშირებული მკვიდრი  სხეულთა წონასწორობა; დავალება შეფასების კრიტერიუმები
წარმოდგენები  სიმძიმის ძალა; წყალში ჩაძირულ ჰაერის კაფსულაზე
 ამომგდები ძალა; დაკვირვებებზე დაყრდნობით როგორ
 წნევა/ ატმოსფერული წნევა, აირის წნევა, სითხის დავადგინო, თუ რა გზებითაა შესაძლებელი
წნევა წყალში ან ჰაერში მოთავსებული სხეულის
ქვეცნებები: ამომგდები ძალა, წნევა, სიმკვრივე. წონასწორობის მდგომარეობის ‘’დარღვევა’’?

მატერია კომპლექსური დავალების განხორციელების ეტაპები: კომპლექსური დავალების პირობა

ფიზ.საბ. 1 I ეტაპი: კომპლექსური დავალების ფორმა „ჰაერის კაფსულა“
მოსწავლემ უნდა როგორ უნდა წარმოვაჩინო საკუთარი ცოდნა შესასწავლ საკითხთან დაკავშირებით უკვე გასაკვირი აღარაა თბილისის ცაზე
გააცნობიეროს, რომ: რესურსი/აქტივობა: საჰაერო ბუშტის გამოჩენა... მეც მინდა
https://youtu.be/I-6Qa-IBUjo ავისრულო ბავშვობის ოცნება - ვიფრინო
მასწავლებელი მოსწავლეებს აყურებინებს ვიდეორგოლს სადაც ჩანს ექსპერიმენტი წყალში ჩაძირულ საჰაერო ბუშტით!...( ჟიულ ვერნის
1) მატერიის ორი სახის, ჰაერის „კაფსულასთან“ დაკავშირებით. „ საიდუმლო კუნძული“ გამახსენდა.... )
ნივთიერებისა და ველის მოსწავლეები ასახელებენ ნივთებს, რაც დასჭირდებათ მსგავსი ექსპერიმენტის ჩასატარებლად .
მახასიათებელი ფიზიკური https://www.youtube.com/watch?
სიდიდეები სხვადასხვა v=E_WPPfcbpok
სამიზნე ცოდნის  რა ნივთები დაგჭირდებათ ექსპერიმენტის ჩასატარებლად?
გარემოებაზეა
(დეკლარატიული,  როგორ აპირებთ ექსპერიმენტის მსვლელობისას უსაფრთხოების წესების
დამოკიდებული: ..... ჩვენს უმცროს დაძმებს ჰელიუმით
პირობისეული, დაცვას?
ა) ნივთიერების გვარობაზე, გაბერილი ბუშტებით ვახალისებთ -
პროცედურული)  როგორ დაამზადებთ ჰაერის კაფსულას და ბალასტს?
ტემპერატურაზე, და გარემო ზონარზე ხელის გაშვება და ... ბუშტი მაღლა
კონსტრუირებაზე  როგორ წარუდგენთ თანაკლასელებს თქვენს მიერ ჩატარებული
პირობებზე. აიჭრება ხოლმე. ......
ორიენტირებული ექსპერიმენტის შედეგებს?
ბ) ველის შემქმნელი https://www.youtube.com/watch?
ობიექტების შეკითხვები
v=V8qVS_xkUC0
ურთიერთმდებარეობაზე და
მათ მიერ ველის შექმნის ქვეცნება- ამომგდები
ძალა, წნევა, სიმკვრივე. გიფიქრიათ ხოლმე, თუ როგორ დაცურავს
უნარზე.
წყალქვეშა ნავი - რა განაპირობებს მის
2) მატერიის სახეების
ფსკერზე დაშვებას ან ზედაპირზე
ფიზიკური თვისებები და
ამოტივტივებას?...
მათი ცვლილებები მრავალი
გარემოებით აიხსნება: https://www.youtube.com/watch?
ა) ნივთიერების შემადგენელი v=4p216lbkkxU
II ეტაპი: კომპლექსური დავალების შინაარსი
ნაწილაკების ქაოსურად
მოძრაობით, ერთმანეთთან თევზების უმრავლესი სახეობების ერთერთი
ურთიერთქმედებით, მათ რესურსი: https://youtu.be/I-6Qa-IBUjo ორგანო წყვილი საჰაერო ბუშტია.... რაში
სახელმძღვანელო: პარაგრაფები: სიმძიმის ძალა, ამომგდები ძალა, ჰიდროსტატიკური წნევა, სითბური იყენებენ ისინი ამ ბუშტებს?...
შორის შუალედების
გაფართოება, სიმკვრივე.
არსებობით და სამივე https://www.youtube.com/watch?
ტელესკოლა: ამომგდები ძალა
მათგანის ცვლილებით; https://1tv.ge/video/fizikis-dro-amomgdebi-dzala-sitkheebsa-da-airebshi-i-nawili-teleskola/? v=E6WuVGlgKbs
ბ) ველის წარმომქმნელი fbclid=IwAR2hBpg0Gqxbk1A_W8bSrFkb3VxO8fr54yCEAeuG4igIG2_PHUy99a0GCb0 https://youtu.be/I-6Qa-IBUjo
ობიექტების მოძრაობით,
სივრცული განლაგებით და ამ წნევის გადაცემა სითხეებსა და აირებში. პასკალის კანონი კარგად გაარჩიე ვიდეორგოლში წარმოდგენილი
ობიექტების მიერ მოცემული https://www.youtube.com/watch?v=SJFEz5chLCo დაკვირვებები. https://youtu.be/I-6Qa-IBUjo
ველის წარმოქმნის უნარით. ნაბიჯი-1 შემდეგ დამოუკიდებლად თავად ჩაატარე იგივე
3) მატერიის მახასიათებელი 1) ძალები თითოეულ ცდაში, რომლებიც განაპირობებენ კაფსულას წონასწორობას და შემდეგ ცდები (შეგიძლია მეხუთე ცდაში პლასტმასის
მის ‘’დარღვევას (ძალა-1-3) ქილა სითხით მთლიანად შეავსო). ცხადია
ფიზიკური სიდიდეების
ექსპერიმენტში გამოყენებული საგნების
ცვლილება დამოკიდებულია არჩვევანში თავისუფალი ხარ
2) მიზეზები თითოეულ ცდაში, რომელიც განაპირობებს კაფსულას წონასწორობის დარღვევას
გარემო პირობებზე. როგორც ხვდები შენი საკვლევი ობიექტია
და კაფსულას პარამეტრები, რომლებიც იცვლება/რჩება მუდმივი" (ძალა2-3)..მატერია(1-3)
აღნიშნული ფიზიკური ტვირთზე გამობმული ჰაერიანი რეზინის
სიდიდეების კავშირი კაფსულა. მიუხედავად იმისა, რომ ობიექტის
ერთმანეთთან და მათი ძირითადი მასა ტვირთზე მოდის (კაფსულას მასა
ცვლილების გამომწვევ სხვა სამიზნე ცოდნის  რას წარმოადგენს ძალა და რითი ხასიათდება იგი? საგრძნობლად ნაკლებია ტვირთის მასასთან
ფიზიკურ სიდიდეებთან (დეკლარატიული,  რაზეა დამოკიდებული სიმძიმის ძალა და რითია იგი განპირობებული? შედარებით) იგი მაინც მხოლოდ ‘’ბალასტის’’
 რა არის ჰოდროსტატიკური წნევა და რით არის იგი გამოწვეული? როლში გვევლინება. ამ ობიექტის ‘’ქცევა’’
შესაძლებელია აღვწეროთ პირობისეული,
 რით არის გამოწვეული ამომგდები ძალა და რაზეა იგი დამოკიდებული? (ჩაძირვა-ამოტივტივება) დამოკიდებულია
ანალიზურად, გრაფიკულად, პროცედურული)  რას ნიშნავს სხეულის წონასწორობა? გარემოპირობებზე, ანუ იმ სითხის მახასიეთებელ
დიაგრამებით, ცხრილებით კონსტრუირებაზე  ორი ძალის მოქმედების პირობებში რა შემთხვევაში იქნება სხეული პარამეტრებზე (სიმკვრივე, ტემპერატურა, წნევა,
და სხვა მეთო ორიენტირებული წონასწორობაში? სიბლანტე...), რომელშიც ჩაშვებულია იგი. თავად
დებით.  როგორ შეძლებ მცირე ზომის, მაგრამ მძიმე ბალასტის შექმნას და მისი ამ სითხის ზოგიერთი პარამეტრი კი თავისმხრივ
შეკითხვები
მასის ‘’რეგულირებას’’?. დამოკიდებულია მასთან შემხები ჭურჭლისა და
ძალა  რა არის ნივთიერების სიმკვრივე და რას გვიჩვენებს იგი? ჰაერის პარამეტრებზე. არც ის უნდა დაგვავიწყდეს,
ქვეცნება- ამომგდები
ფიზ.საბ. 2,3  გამოიწვევს თუ არა მარილწყლის ჩამატება სითხის სიმკვრივის თუ რომელი პლანეტის გრავიტაციულ ველში
ძალა, წნევა, სიმკვრივე. ხდება დაკვირვება. საკვლევი ობიექტის
ცვლილებას და როგორ?
მოსწავლემ უნდა გარემოპირობების ცვლილებებზე კი ყველაზე
 გამოიწვევს თუ არა სითხის სიმკვრივის ცვლილება რომელიმე ძალის
გააცნობიეროს, რომ: მეტად რეაგირებს ზუსტად რომ კაფსულა - იგი
ცვლილებას და კერძოდ როგორს? (პროპორციულ, უკუპროპორციულ ან
ობიექტის ყველაზე ‘’მგრძნობიარე’’ ელემენტია.
სხვ..) ანუ ჩვენი ‘’სპექტაკლის“ მთავარი გმირია
 გამოიწვევს თუ არა ჭურჭელში მარილწყალის ჩამატება კაფსულაში კაფსულა, რომელიც სხვადასხვა ცდაში სხცადასხვა
1) სხეულებს შორის მოთავსებული ჰაერის რომელიმე შიგა მაკროპარამეტრის (მასის, გარემოპირობებში ხვდება. კაფსულას საკუთარი
ურთიერთქმედება შიგა ფიზიკური მაკროპარამეტრებია მასა,
ტემპერატურის, წნევის,მოცულობის) ცვლილებას?
რაოდენობრივად ხასიათდება მოცულობა, ტემპერატურა და წნევა, რომლებზეც
ნაბიჯი-2
ფიზიკური სიდიდით ძალით თავისმხრივ გავლენას ახდენს გარემოს
3) დავალებაში წარმოდგენილი ნივთიერებების აგრეგატული მდგომარეობები და მათი
და იგი შესაძლებელია იყოს პარამეტრები (გარეფაქტორები). ამასთან ისიც
გავლენა კაფსულას მოძრაობაზე (ყურადრება გაამახვილე კაფსულას რხევით მოძრაობაზე)
ოთხი სხვადასხვა სახის კარგად უნდა გვესმოდეს, რომ ყველა
(მატერია1-3)
(გრავიტაციული, გარეფაქტორი ობიექტზე გავლანას ვერ ახდენს.
ელექტრომაგნიტური, ძლიერი, ვიდეოში ხუთი განსხვავებული დაკვირვებაა
წარმოდგენილი. შენ გევალება ხუთივე
სუსტი). ეს ურთიერთქმედება
რესურსი: https://youtu.be/I-6Qa-IBUjo ექსპერიმენტის განხორციელება. ასევე დამატებით
ყოველთვის ორმხრივია და
სახელმძღვანელო: პარაგრაფები: სითბური გაფართოება, სიმკვრივე, ამომგდები ძალა გევალება მეექვსე დამოუკიდებელი ისეთი
ხორციელდება უშუალო
ცდის ჩატარება, რომელშიც კაფსულა
„კონტაქტით“ ან ველის
სამიზნე ცოდნის  რა მოსდის აირს გათბობისას? გაცივებისას? წონასწორობაში იქნება სითხის შუაწელში და
საშუალებით. სითბური გაფართოების გარეშე შეძლებ მის
(დეკლარატიული,  რას ნიშნავს სხეულის სითბური გაფართოება/შეკუმშვა და რით არის იგი
2) სხეულზე ერთი ძალის ან როგორც ქვემოთ, ასევე ზემოთ ამოძრავებას.
გამოწვეული?
ძალების ტოლქმედის პირობისეული, (რისთვისაც გამოიყენე თავდახურულ პლასტმასის
 კაფსულას რომელი შიგა მაკროპარამეტრის ცვლილებას
მოქმედება იწვევს ამ სხეულის პროცედურული) ბოთლში მოთავსებული სხვადასხვა სიმკვრივის
(გაზრდა/შემცირებას) გამოიწვევს წყლის გაცივება?
სიჩქარის ცვლილებას ან/და კონსტრუირებაზე სითხეების განთავსების პრინციპი.)
 ერთნაირად შეიცვლება თუ არა წყლის ზედა და ქვედა ფენების
მის დეფორმაციას. ძალის ორიენტირებული ცხელ წყალთან მუშაობისას გამოიჩინეთ
ტემპერატურა მის ზედაპირზე ყინულის ფრთხილად განთავსებისას და
(ტოლქმედის) მოქმედების
შედეგი კი დამოკიდებულია
მის მოდულზე,
მიმართულებაზე, მოდების
წერტილზე, მოქმედების
ხანგრძლივობაზე და სხეულის
იმ ზედაპირის ფართობზე,
რომელზეც ეს ძალა
(ტოლქმედი) მოქმედებს.
ამასთან თუ გარე ძალა
აწარმოებს წნევას სითხეზე ან
აირზე, წნევა ყველა
მიმართულებით ერთნაირად
ვრცელდება.
3) სხეულთა სისტემაზე
მოქმედი გარე ძალების
ტოლქმედის მნიშვნელობა
განსაზღვრავს ამ სისტემის
ენერგიისა და იმპულსის
ცვლილებას, ხოლო მყარ
სხეულზე მოქმედი ძალების
ტოლქმედისა და ამ ძალების
მომენტების ჯამის
მნიშვნელობა - სხეულის
წონასწორობის პირობას.
4) სხეულის (სხეულთა
სისტემის) მდგომარეობის
აღმწერი პარამეტრებისა და ამ
მდგომარეობის გამომწვევი
ძალის (ძალების)
ერთმანეთთან
დამოკიდებულება
შესაძლებელია აღვწეროთ
ანალიზურად, გრაფიკულად,
შეკითხვები რატომ? სიფრთხილე - დაისწარით მშობელი. არ არის
აუცილებელი მდუღარე წყლის გამოყენება( 60 -70)
ქვეცნება- ამომგდები გრადუსიანი წყალიც საკმარისია).
ძალა, წნევა, სიმკვრივე.
დავალება წარმოადგინე ვიდეორგოლის
სახით, რომელშიც საუბრისას (ცდის
შედეგების აღწერისას) ხაზგასმით
ნაბიჯი- 3. წარმოაჩინე:
4) რამდენად შესაძლებელია მე-5 ცდის შედეგის დაკვირვება, თუ პლასტმასას ბოთლს
შეცვლილდი მინის ბოთლით ან პლასტმასას ბოთლი არ იქნებოდა მჭიდროდ თავდახურული I ცდა - ბალასტის დამძიმება
(მატერია-1, ძალა-2) II ცდა - მარილწყალის დამატება
III ცდა - გაცივება
IV ცდა - გაცხელება
5) რამდენად შესაძლებელია მე-5 ცდის შედეგის დაკვირვება მთვარეზე ( წარმოიდგინე, რომ
V ცდა - ‘’ფოკუსი“
მეხუთე ცდისთვის წინასწარ გამზადებული პლასტმასის მჭიდროდ თავდახურული წყლიანი ბოთლი მასში
მოტივტივე ტვირთი-კაფსულათი დედამიწიდან აიტანე მთვარეზე. რა სავარაუდო პრობლემების წინაშე VI - დამოუკიდებელი ცდა
შეიძლება დამდგარიყო დედამიწისეული ექსპერიმენტი და შეძლებდი თუ არა მათ გადაჭრას.... (ვარაუდის
შესამოწმებლად მშობლების ნებართვის გარეშე მთვარეზე ნუ გაფრინდებით!...) (მატერია-1)
1) ძალები თითოეულ ცდაში, რომლებიც
განაპირობებენ კაფსულას წონასწორობას
რესურსი: https://youtu.be/I-6Qa-IBUjo
და შემდეგ მის ‘’დარღვევას(ძალა-1-3)
წნევის გადაცემა სითხეებსა და აირებში. პასკალის კანონი
https://www.youtube.com/watch?v=SJFEz5chLCo
2) მიზეზები თითოეულ ცდაში, რომელიც
სახელმძღვანელო: პარაგრაფები: სიმძიმის ძალა, ამომგდები ძალა, ჰიდროსტატიკური წნევა.
განაპირობებს კაფსულას წონასწორობის
დარღვევას და კაფსულას პარამეტრები,
რომლებიც იცვლება/რჩება
სამიზნე ცოდნის მუდმივი"(ძალა2-3)..მატერია(1-3)
(დეკლარატიული,  რა არის წნევა და რას იწვევს იგი?
 რაში მდგომარეობს პასკალის კანონი და რა განსხვავებაა წნევის 3) დავალებაში წარმოდგენილი სხეულების
პირობისეული,
გადაცემაში მყარი, თხევადი და აიროვანი სხეულების შემთხვევებში? შემადგენელი ნივთიერებების აგრეგატული
პროცედურული) მდგომარეობები და მათი გავლენა
 რა როლს თამაშობს ჭურჭლის ‘’ დახშულობა“ სითხეებსა და აირებში
კონსტრუირებაზე კაფსულას მოძრაობაზე (ყურადრება
წნევის გადაცემისას?
ორიენტირებული გაამახვილე კაფსულას რხევით
 რა ფიზიკური თვისებებით განსხვავდება პლასტმასი და მინა?
შეკითხვები მოძრაობაზე) (მატერია1-3)
 ‘’იმუშავებს’’ თუ არა პასკალის კანონი მთვარის გარემოპირობების
ქვეცნება- ამომგდები შემთხვევაში? (პასკალი ხომ მთვარეზე არ იქნებოდა ნამყოფი?...) 4) რამდენად შესაძლებელია მე-5 ცდის
დიაგრამებით, ცხრილებით და ძალა, წნევა, სიმკვრივე.  ერთნაირი იქნება თუ არა ერთი და იმავე სხეულზე მოქმედი სიმძმისა და შედეგის დაკვირვება, თუ პლასტმასას
სხვა მეთოდებით. არქიმედეს ძალის თანაფარდობა დედამიწაზე და მთვარეზე? ბოთლს შეცვლილდი მინის ბოთლით ან
 როგორ შევცვლით ბოთლში არსებული სითხის წნევას? პლასტმასას ბოთლი არ იქნებოდა
 რა გავლენას მოახდენს ბოთლში სითხის წნევის ცვლილება კაფსულის მჭიდროდ თავდახურული (მატერია-1, ძალა-
მოცულობაზე? 2)
ნაბიჯი-4
6) მე-6 დამოუკიდებელ ცდაში როგორ შეძელი სითხის შუაწელში კაფსულას წონასწორობის მდგომარეობის
შენარჩუნება და ამ მდგომარეობიდან მისი ზემოთ - ქვემოთ ამოძრავება. ახსენი მიზეზები.(მატერია 1-3, 5) რამდენად შესაძლებელია მე-5 ცდის
ძალა-3 შედეგის დაკვირვება მთვარეზე
რესურსი: https://youtu.be/I-6Qa-IBUjo ( წარმოიდგინე, რომ მეხუთე ცდისთვის წინასწარ
სახელმძღვანელო: პარაგრაფები: სიმძიმის ძალა, ამომგდები ძალა, ჰიდროსტატიკური წნევა. გამზადებული პლასტმასის მჭიდროდ
თავდახურული წყლიანი ბოთლი მასში
მოტივტივე ტვირთი-კაფსულათი დედამიწიდან
აიტანე მთვარეზე. რა სავარაუდო პრობლემების
სამიზნე ცოდნის -სიმკვრივეების მიხედვით, როგორ განლაგდებიან სითხეები ჭურჭელში წინაშე შეიძლება დამდგარიყო დედამიწისეული
(დეკლარატიული, ჩასხმის შემდეგ? ექსპერიმენტი და შეძლებდი თუ არა მათ
გადაჭრას.... (ვარაუდის შესამოწმებლად
პირობისეული, -სხვადასხვა სიმკვრივის რომელი სითხეებს გამოიყენებ დამოუკიდებელი
მშობლების ნებართვის გარეშე მთვარეზე ნუ
პროცედურული) ცდის ჩასატარებლად?
გაფრინდებით!...) (მატერია-1)
კონსტრუირებაზე -რისი ცვლილებითაა შესაძლებელი, რომ კაფსულა ჭურჭელში ჩასხმული
ორიენტირებული მაღალი სიმკვრივის სითხეში არ ჩაიძიროს? 6) მე-6 დამოუკიდებელ ცდაში როგორ შეძელი
შეკითხვები სითხის შუაწელში კაფსულას წონასწორობის
-როგორ მოვახერხოთ, რომ კაფსულა ჭურჭელში ჩასხმული მცირე
მდგომარეობის შენარჩუნება და ამ
სიმკვრივის სითხეში ჩაიძიროს?
ქვეცნება- ამომგდები მდგომარეობიდან მისი ზემოთ - ქვემოთ
ძალა, წნევა, სიმკვრივე. -სად განთავსდება კაფსულა ასეთ სითხებში ჩაშვების შემდეგ? ამოძრავება. ახსენი მიზეზები.(მატერია 1-3, ძალა-
3)
-რამ გამოიწვია კაფსულას შუაწელში გაჩერება?
-რა ძალები მოქმედებს მასზე?
-რა მოხდება თუ კაფსულას ჭურჭლის ფსკერამდე ჩავძირავთ და
გავათავისუფლებთ?
-რა მოხდება, თუ კაფსულას ზევით ამოვწევთ და გავათავისუფლებთ?

მოსწავლეების მხრიდან კომპლექსური დავალების პრეზენტაციის პროეცესში მასწავლებლის მიერ დასმული

შეკითხვები:
 აღწერე, როგორ წარიმართა დავალებაზე მუშაობის პროცესი;
 აღწერე რა პროდუქტი შექმენი;