Vật liệu kỹ thuật

(Materials science and engineering)

Đề cương ôn tập thi cuối kỳ 1 (2022-2023)

Giảng viên: Nguyễn Bá Kiên
Email: nbkien@dut.udn.vn

1. Cho các mác thép sau: 20Cr, 18CrMnTi, C20, thuộc nhóm thép gì, thành phần hóa học?.
Người ta muốn sử dụng chúng để chế tạo các chi tiết làm việc trong điều kiện tải trọng tĩnh
lẫn va đập, vừa chịu được mài mòn ở bề mặt, lập quy trình nhiệt luyện phù hợp thỏa mãn
cấc yêu cầu thiết kế trên.
2. Cho các mác thép: C40, C45, C50, 40Cr, 45Cr, 50Cr, thuộc nhóm thép gì, thành phần hóa
học?. Lập quy trình nhiệt luyện để nhận được lõi có cơ tính tổng hợp cao nhất, bề mặt vẫn
có độ cứng khá cao.
3. Người ta muốn sử dụng thép 1050(SAE) để chế tạo trục có tổ chức tế vi đồng đều trên toàn
tiết diện, độ cứng khoảng 23 HRC.

1
 (b)
thép cacbon
Hình 1. Giản đồ chữ ‘C’ cho thép ( a) 1050 và (b) 10110 0,5%

4. Một trục xoay truyền tải trọng từ một động cơ điện được làm bằng thép 1050. Giới hạn
chảy nhỏ nhất phải đạt được 145000 psi đồng thời độ giản dài tương đối của nó nhỏ nhất
phải là 15% để đat được độ dai cần thiết. Thiết kế quy trình nhiệt luyện để sản xuất trục
này. psi = 6900N/m2=0.69N/mm2

62-65HRC

2
Hình 2. Ảnh hưởng của %C và các phương pháp nhiệt luyện tới cơ tính thép C

3
 Hình 3. Ảnh hưởng của nhiệt độ ram tới cơ tính của thép 1050

5. Chọn vật liệu và thiết kế quy trình nhiệt luyện phù hợp để sản xuất trục ô tô và bánh răng
truyền chuyển động (theo cơ cấu dưới đây):

Hình 4. Mô hình lắp ráp giữa bánh răng và trục quay ô tô

4
Ghi chú: Yều cầu chọn loại thép phù hợp với yêu cầu kỹ thuật đồng thời tiết kiệm giá thành sản
phẩm

6. Hoàn thành bảng sau:

Thép
1035 10115
Nhiệt độ , oC

Nhiệt độ A1

Nhiệt độ A3 và Acm

Nhiệt độ thường hóa

7. Sử dụng giản đồ chữ ‘C’ cho thép cacbon cùng tích, xác định cấu trúc cuối cùng đạt được
của một mẫu nhỏ sau mỗi quá trình nhiệt luyện sau, giả sử rằng mẫu thép được nung tới
nhiệt độ 760 oC và giữ nhiệt vừa đủ để thu được cấu trúc hoàn toàn austenit:
a. Làm nguội nhanh tới 700 oC, giữ khoảng 10000s, sau đó làm nguội tới nhiệt độ môi
trường
b. Làm nguội nhanh tới 600 oC, giữ khoảng 4s rồi làm nguội nhanh tới 450 oC, giữ khoảng
10s sau đó làm nguội tới nhiệt độ môi trường.

5
 Hình 5. Giản đồ chữ ‘C’ của thép cacbon cùng tích

8. Có thể sản xuất được thép cacbon cùng tích có độ cứng nhỏ nhất là 90 HRB và độ dẻo tối
thiểu là 35%?. Nếu có thể mô tả quá trình nhiệt luyện để đạt được các tính chất trên.

6
 Hình 6. Ảnh hưởng %C đến cơ tính của thép

9. Thép 1080 được tôi bằng nước, xác định thời gian ram cần thiết để đạt được độ cứng là 58
HRC
a. Nhiệt độ ram là 425 oC
b. Nhiệt độ ram là 315 oC

7
 Hình 7. Sự phụ thuộc giữa độ cứng và thời gian ram của thép 1080

10. Thép 4340 được chọn để sản xuất một chi tiết yêu cầu có độ bền thấp nhất là 1380 MPa
(200000 psi) và độ dẻo nhỏ nhất là 43%, chi tiết được tôi trong dầu rồi sau đó ram. Thiết
kế quá trình ram phù hợp.

8
 Hình 8. Ảnh hưởng của nhiệt độ ram tới cơ tính của thép 4340

11. Người ta muốn sản xuất tấm thép để nghiền đá có độ dày khoảng 2 in. Để không phải thay
thế nhiều lần chiều dày của lớp có độ cứng > 38 HRC là khoảng 0.25 in. tính từ bề mặt,
đồng thời tại tâm của tấm thép phải có độ cứng nhỏ hơn 32 HRC để bảo đảm tính dẻo và
dai. Trong điều kiện này chỉ có thể tôi bằng nước, thiết kế tấm thép đó, giả thiết rằng chỉ
có thể dung một trong các loại thép dưới đây:

9
 Hình 9. Độ thấm tôi của các loại thép

12. Một mẫu thép hình tròn có đường kính 25mm (1.0 in.) được tôi trong môi trường dầu khuấy
đều, bề mặt và tâm của mẫu thép phải có độ cứng nhỏ nhất lần lượt là 55 và 50 HRC. Mác
thép nào sau đây thõa mãn các yêu cầu trên: 1040, 5140, 4340, 4140, 8640 ?

10
11
Hình 10. Độ thấm tôi cho các loại thép khác nhau

12
Hình 11. Tốc độ làm nguội là hàm số của bán kính mẫu đem tôi a) tôi trong nước, b) tôi trong
dầu

13. Một mẫu thép đường kính 75 mm (3 in.) được austenit hóa sau đó tôi để thu được độ cứng
40 HRC trên toàn tiết diện. Trong các loại thép 8660, 8640, 8630, 8620 thép nào sẽ được
chọn nếu môi trường tôi là:
a. Nước
b. Dầu
14. Một mẫu thép đường kính 90 mm được tôi trong môi trường nước khuấy đều. Bề mặt và
tâm mẫu phải có độ cứng ít nhất lần lượt là 55 và 40 HRC. Các loại thép nào sau đây được
chọn để thõa mãn các yêu cầu thiết kế trên: 8660, 8640, 8630, 8620, 5140, 4340, 4140.

Ghi chú: Sinh viên phải phân tích được các hình 1-11, sử dụng các từ khóa tiếng anh mà GV đã
cho và giải thích trên lớp đồng thời tìm hiểu các tài liệu khác.

13