FK Kimya10 Bolum 1

Bu kitabın tamamının ya da bir kısmının hak sahibinin izni olmadan elektronik, mekanik, fotokopi
ya da herhangi kağıt sistemi ile çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır.
Bu kitabın tüm hakları saklıdır.
YAZARLAR
Yavuz Selim NALBANT Nihat MİRAY

Ali FATİH Ahmet ÜNAL
Sezai KARA Naci AKKAYA
Halit ŞAHİNOĞLU
DİZGİ / GRAFİK TASARIM

Mehmet Ali MADAK
ISBN
978-605-69178-5-1
BASKI YERİ VE TARİHİ

Birinci Baskı Matbaacılık ve Reklamcılık Hizmetleri San. Ltd. Şti.
Maltepe Mah. Davut Paşa Çiftehavuzlar Sokak No: 2 İç Kapı No: 61/1 Zeytinburnu/İSTANBUL
Tel : 0212 612 00 88
Eylül 2019
SERTİFİKA NO
32892
İLETİŞİM
Haseki Sultan Mh. Münif paşa Sk.
No.4A Fındıkzade / Fatih - İSTANBUL
Tel. 0212 530 00 05
whatsapp : 0552 422 00 05
www.fkdkitap.com
fkdkitap@gmail.com
SOSYAL MEDYA
facebook - fkdkitap
instagram - @fkdkitap
twitter - @fkdkitap
Görüş ve Değerlendirmeleriniz İçin

ysnalbant@gmail.com
Sevgili Gençler,
Sizlere Farklı Kadro Yayınları olarak uzun yıllara dayanan tecrübesi ile “Farkı hissedeceksiniz”
parolasıyla yola çıkan ekibimizin 10. Sınıflar için hazırlamış olduğu bu kitap, bol soruların yanında
her zaman size destek olacak konu anlatımı, etkinlik, yazılı soruları ve en çok takıldığınız yerlerden
oluşan çözümlü örnek soruları ile daima sizi rakiplerinizden bir adım önde kılacaktır.
İçeriğindeki konular, farklı ve deneyimli kadromuzun uzun uğraşları sonucunda kazanım odaklı
hazırlanmış olmanın yanı sıra; karşınıza çıkabilecek bütün soru tiplerini kapsayan açıklayıcı ve
öğretici bir tarzda olma niteliği de taşır.
Kitabın hazırlanmasında emeğini esirgemeyen değerli hocamız Neşe GÜLER’e, kitabın yayına
hazırlanması esnasında tasarım ve yazım işlerini gerçekleştiren başta Mehmet Ali MADAK olmak
üzere Farklı Kadro Yayınları dizgi ekibine teşekkürü borç biliriz.
Saygılar
FARKLI KADRO YAYINLARI
İÇİNDEKİLER
► KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE HESAPLAMALAR

Kütlenin Korunumu Kanunu (Test 1) . ........................................................................................................................................ 1 - 2
Kütlenin Korunumu ve Sabit Oranlar Kanunu (Test 2) . .............................................................................................................. 3 - 4
Sabit Oranlar Kanunu (Test 3) .................................................................................................................................................... 5 - 6
Katlı Oranlar Kanunu I - II (Test 4 - 5) . ..................................................................................................................................... 7 - 10
Kimyasal Kanunlar I - II (Test 6 - 7) ........................................................................................................................................ 11 - 14
Tanecik Sayısı - Mol İlişkisi (Test 8) ....................................................................................................................................... 15 - 16
Bağıl Atom Kütlesi - Kütle - Mol İlişkisi I - II (Test 9 - 10) ........................................................................................................ 17 - 20
Mol Kavramı Karma I - II - III - IV (Test 11 - 12 - 13 - 14) ....................................................................................................... 21 - 28
Kimyasal Tepkimeler (Test 15) ............................................................................................................................................... 29 - 30
Yanma Tepkime Denklemleri (Test 16) .................................................................................................................................. 31 - 32
Çözünme - Çökelme Tepkimeleri (Test 17) ............................................................................................................................ 33 - 34
Asit - Baz Tepkimeleri (Test 18) . ............................................................................................................................................ 35 - 36
Kimyasal Tepkimeler Karma I - II (Test 19 - 20) ..................................................................................................................... 37 - 41
Artan Madde ve Verim Problemleri I - II (Test 21 - 22) ........................................................................................................... 42 - 45
Formül Bulma ve Karışım Problemleri I - II (Test 23 - 24) ...................................................................................................... 46 - 48
Kimyasal Hesaplamalar Karma I - II (Test 25 - 26) ................................................................................................................. 49 - 52
Genel Tarama Testleri I - II - III - IV (Test 27 - 28 - 29 - 30) ................................................................................................... 53 - 60
Etkinlik 1 - 2 - 3 - 4 ............................................................................................................................................................... 61 - 64
Yazılıya Hazırlık ................................................................................................................................................................... 65 - 66
Cevap Anahtarı . .................................................................................................................................................................... 67 - 68
► KARIŞIMLAR
Karışımların Sınıflandırılması I - II (Test 1 - 2) ........................................................................................................................ 71 - 74
Çözüme Olayı I - II (Test 3 - 4) ............................................................................................................................................... 75 - 78
Çözelti Derişimleri I - II (Test 5 - 6) ......................................................................................................................................... 79 - 82
Koligatif Özellikler I - II (Test 7 - 8) . ........................................................................................................................................ 83 - 86
Karışımların Ayrılması I - II (Test 9 - 10) ................................................................................................................................. 88 - 91
Etkinlik 1 - 2 - 3 .................................................................................................................................................................. 99 - 101
Yazılıya Hazırlık ............................................................................................................................................................... 102 - 103
Cevap Anahtarı . ................................................................................................................................................................ 104 - 105
►ASİTLER, BAZLAR VE TUZLAR
Asit ve Bazların Özellikleri I - II (Test 1 - 2) . ...................................................................................................................... 109 - 112
Asit ve Bazların Tepkimeleri I - II (Test 3 - 4) . .................................................................................................................... 113 - 116
Hayatımızda Asit ve Bazlar I - II (Test 5 - 6) ....................................................................................................................... 117 - 120
Tuzlar I - II (Test 7 - 8) ........................................................................................................................................................ 121 - 124
Genel Tarama Testleri I - II - III - IV (Test 9 - 10 - 11 - 12).................................................................................................. 125 - 132
Etkinlik 1 - 2 - 3 ................................................................................................................................................................ 133 - 135
Cevap Anahtarı . ................................................................................................................................................................ 138 - 139
► KİMYA HER YERDE

Temizlik Maddeleri I - II (Test 1 - 2) .................................................................................................................................... 143 - 146
Polimer - Kozmetik Malzemeleri ve İlaçlar I - II (Test 3 - 4) ................................................................................................ 147 - 150
Gıdalar ve Yağlar I - II (Test 5 - 6) ...................................................................................................................................... 151 - 154
Yenilebilir Yağlar (Test 7) . .................................................................................................................................................. 155 - 156
Etkinlik 1 - 2 ..................................................................................................................................................................... 165 - 166
Cevap Anahtarı . ................................................................................................................................................................ 169 - 170
KİMYANIN TEMEL
KANUNLARI VE KİMYASAL
HESAPLAMALAR
KAZANIMLAR
► KİMYANIN TEMEL KANUNLARI
Kimyanın temel kanunlarını açıklar.
a. Kütlenin korunumu, sabit oranlar ve katlı oranlar kanunları ile ilgili hesaplamalar yapılır.
b. Demir(II) sülfür bileşiğinin elde edilmesi deneyi yaptırılır.
► MOL KAVRAMI
Mol kavramını açıklar.
a. Mol kavramının tarihsel süreç içerisindeki değişimi üzerinde durulur.
b. Bağıl atom kütlesi tanımlanır.
c. İzotop kavramı ve bazı elementlerin mol kütlelerinin tam sayı çıkmayışının nedeni örneklerle açıklanır.
ç. Mol hesaplamaları yapılır.
► KIMYASAL TEPKIMELER VE DENKLEMLER

Kimyasal tepkimeleri açıklar.
a. Kimyasal tepkime denklemlerinin denkleştirilmesi sağlanır.
b. Yanma, sentez (oluşum), analiz (ayrışma), asit-baz, çözünme-çökelme tepkimeleri örneklerle açıklanır.
► KİMYASAL TEPKİMELERDE HESAPLAMALAR

Kütle, mol sayısı, molekül sayısı, atom sayısı ve gazlar için normal şartlarda hacim kavramlarını birbirleriyle ilişkilendi-
rerek hesaplamalar yapar.
a. Sınırlayıcı bileşen hesapları üzerinde durulur.
b. Tepkime denklemleri temelinde % verim hesapları yapılır.
KÜTLENİN KORUNUMU KANUNU Test / 1
1. Aşağıda önemli bir kimya yasası açıklan- 3. Bir öğrenci kütlenin korunumu yasasını Kütlenin Korunumu
mıştır. doğrulamak istiyor. Ağzı açık kapta aşağı- İlk defa 1789 yılında Fransız kim-
da verilen deneyleri yapıyor. yaci Antoine Laurent Lavoisier ta-
“Kimyasal tepkimelerde tepkimeye giren
rafından ortaya atılmıştır.
maddelerin kütleleri toplamı tepkimeden ısı
I. KCIO3(k) KCI(k) + 3/2O2(g) • Tepkimelerde oluşan maddele-
sonraki maddelerin kütleleri toplamına rin kütleleri toplamı, tepkimeye
eşittir.” II. I2(k) → I2(g)
giren maddelerin kütleleri topla-
Buna göre bu yasa aşağıdaki kimyacı- III. AgNO3(suda) + KI(suda) → mına eşittir.
lardan hangisine aittir? AgI(k) + KNO3(suda) • Madde yoktan var edilemez,
vardan yok edilemez.
A) A. Avogadro B) E. Rutherford Buna göre öğrenci deneylerden han- Fiziksel ve kimyasal değişimlerde,
gilerinde kütlenin korunumu yasasını • Atom sayısı ve türü
C) N. Bohr D) A. Lavoisier doğrulamış olur? • Toplam kütle
E) J. Dalton • Alınan ve verilen elektron sayısı
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
korunur.
2. Aşağıda şekil I’deki erlenmayerde Mg(OH)2 D) I ve III E) II ve III • Tepkimelerde başlagıçtaki top-
lam kütle oluşan ürün kütlesine
nin sulu çözeltisi A katısı ile eşit kollu terazi-
eşit olmayabilir. Böyle tepkime-
de dengelenmiştir. lerde girenlerden bir miktar art-
4. Kapalı kapta gerçekleşen,
ma olur.
F+K→D Giren → Ürün
tepkimesine ait F, K ve D maddelerinin za- Toplam kütle (g)
manla değişim grafiği aşağıda verilmiştir.
A(k)
Kütle (g)
Mg(OH)2 sulu çözeltisi X D

8
Şekil - I
Zaman (s)
6 F
K Artanlı tepkime ise,

0 Zaman (s)
Kütle (g)
Buna göre,
A(k)
I. Tepkime tamamlandıktan sonra kapta
16 gram madde bulunur. Ürün
II. X değeri 10’dur.

Giren
III. Toplam kütle korunmuştur.
Şekil - II
yargılarından hangileri doğrudur? Zaman (s)
Bir süre sonra eşit kütle terazi Şekil II’deki
gibi olmaktadır. A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III Artansız tepkime ise,
Buna göre,
Kütle (g)
D) II ve III E) I, II ve III
I. A katısı oksitlenmiş olabilir.
Ürün
II. Erlenmayerde,
Mg(OH)2(suda) → MgO(k) + H2O(s) 5. Aşağıda fiziksel bazı olayların kütle bilgile-
ri verilmiştir.
tepkimesi gerçekleşmiş olabilir.
I. 100g suda 15g tuz çözünürse 115g Giren
III. Erlenmayere bir miktar CO2 gazı gön-
tuzlu su çözeltisi oluşur. Zaman (s)
derilerek,
II. 50g naftalin katısı süblimleştiğinde 50g
Mg(OH)2(suda) + CO2(g) →
naftalin buharı oluşur.
MgCO3(k) + H2O(s)
III. 1kg su donduğunda 1kg buz oluşur.
tepkimesi gerçekleşmiş olabilir.
Buna göre, yukarıdakilerden hangilerin-
yargılarından hangileri doğrudur? de kütle korunur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) II ve III E) I ve II D) II ve III E) I, II ve III
ÜNİTE - 1
1.D 2.B 3.C 4.E 5.E 1 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
KÜTLENİN KORUNUMU KANUNU Test / 1
6. 8. Aşağıdaki tepkimede girenlerin ve ürünle-

Soru:
rin miktarı gram olarak verilmiştir.
Kapalı kapta X, Y ve Z maddeleri- 3Cu + 8HNO3 →
ne ait tepkimede X ve Y’nin giren,
Z’nin ürün olduğu biliniyor. xg 50,4 g 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O
Kütle (g) CaCO3 katısı 56,4 g 6g yg
Z
40 Buna göre tepkimeye giren Cu, tepki-
mede oluşan H2O maddesinden kaç g
16 fazladır?
Y
X Yukarıdaki kapalı kapta,
t Zaman A) 6 B) 6,5 C) 10 D) 12 E) 12,8
ısı
CaCO3(k) CaO(k) + CO2(g)
(dk)
tepkimesi tam verimle gerçekleşiyor.
9. Kimyasal tepkimelerde tepkimeye giren-
Buna göre,
lerin kütleleri toplamı tepkimeden sonraki
I. Z maddesi 56 g’dır. Buna göre, toplam kütleye eşittir. Bu ifade kütlenin ko-
II. Tepkime tam verimlidir. I. Toplam kütle azalır. numu yasası olarak bilinir.
III. 80g Y ile yeterince X tepkime-
II. Katı kütlesi zamanla azalır.
ye girerse 112g Z oluşur. Neden D Y
yargılarından hangileri doğrudur? III. Tepkime sonunda atom cinsi korunmaz.
Atomlardaki toplam proton ve
A) Yalnız I B) I ve II yargılarından hangileri doğrudur? I elektron sayılarının değişme- ✓
C) I ve III D) II ve III mesi
E) I, II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II II Atom türlerinin değişmemesi ✓
D) I ve III E) II ve III Atom sayılarının değişme-

Çözüm: III ✓
mesi
X+Y→Z
40 + 16 = 56g Z oluşur. tabloda toplam kütlenin korunması ile ilgi-
li gösterilen nedenlerin doğru veya yanlış
Grafikte X ve Y tamamen tüken-
miştir. Tepkime tam verimlidir. olma durumları “✓”işareti ile belirtilmiştir.
80g X ile 32g Y tam birleşir, 112g Buna göre “✓” işareti hangilerinde uy-
Z oluşur. gun yerde kullanılmıştır?
Cevap: E
7. Kapalı bir kapta gerçekleşen, A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
Soru:
C(k) + O2(g) → CO2(g)
Aşağıda kimyasal ve fiziksel tep- D) II ve III E) I, II ve III
kimelerde kütlelerin korunduğunu
tepkimede maddelerin kütlerinin zamanla
ifade eden bilgiler verilmiştir. değişim grafiği verilmiştir. 10. Aşağıda şekil I’deki kap bir miktar ısıtıldı-
I. Tepkimeden önceki kütle, tep- Kütle (g) ğında X katısı tamamen harcanarak şekil
kimeden sonraki kütleye eşittir. II’deki durum gözlenmektedir.
II. Tepkimeden önceki kütle, tep- 12,8
Şekil I Şekil II
kimede oluşan ürünlerin kütle-
sine eşittir.
8 C(k) 15g O2 gazı Yg O2 gazı
III. Tepkimede harcanan kütle, tep-
kimede oluşan kütleye eşittir. O2(g)
Buna göre, hangileri kütlenin ko- Zaman (s)
runumu yasasını her zaman ifade Buna göre,
eder? 7g X katısı 9g XO katısı
I. Oluşan CO2 gazının kütlesi 17,6 gram-
A) Yalnız I B) I ve II
dır. Buna göre,
C) I ve III D) II ve III
II. Tepkime tamamlandığında kapta tek I. Y değeri 13g’dır.
E) I, II ve III
çeşit gaz bulunur. II. Tepkimede oluşan bileşiğin harcanan
Çözüm: III. Kaba bir miktar O2 gazı eklenirse daha O2 gazına kütlece oranı 9/2’dir.
Tepkimeler artanlı olursa başlan- fazla CO2 gazı oluşur. III. Atom sayısı korunmamıştır.
gıçtaki kütle ürüne eşit olmaz. yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur?
Cevap: C
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) II ve III

ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 2 6.B 7.E 8.D 9.D 10.C
KÜTLENİN KORUNUMU VE SABİT ORANLAR KANUNU Test / 2
1. Kimyasal tepkimelerde, 4. Kimyasal tepkimeler ile ilgili, Sabit Oranlar Kanunu

I. Atom sayısı Tepkimeye girenlerin kütleleri toplamı Bir bileşiği oluşturan elementlerin
ürünlerin kütleleri toplamına eşittir. kütleleri arasında sabit bir oran
II. Kütle
vardır. Bu bileşiğin formülü de-
III. Atom cinsi Kütlenin korunumu kanununu A. Lavo- ğişmediği sürece sabittir (Joseph
isier açıklamıştır. Proust)
niceliklerinden hangileri korunur?
Atomun cinsi korunmayabilir. XaYb bileşiğindeki kütlece oran,
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II yargılarından doğru olanlar “✓” ve yan- mX a . X
lış olanlar “✗” ile belirtildiğinde kutucuk- = ’dir.
mY b . Y
D) II ve III E) I, II ve III ların görünümü aşağıdakilerden hangi-
X ve Y atom ağırlığı
si gibi olur?
a ve b atom sayısı
A) ✓ B) ✓ C) ✓ D) ✓ E) ✗ Örneğin,
H2O molekülünde kütlece birleşme
✓ ✗ ✗ ✓ ✓ oranı (H = 1, O = 16)
✗ ✗ ✓ ✓ ✗ mH 2 . 1 1
= =
2. Kütle (g) mO 1 . 16 8
8 • 1 gram hidrojen ile 8 gram oksi-

jen birleşerek 9 gram su oluşur.
• 2 gram hidrojen ile en fazla 16
gram oksijen birleşerek 18 gram
3 X
su oluşur.
Y • 4 gram hidrojen ile 40 gram ok-
Zaman sijen tepkimeye girdiğinde 36
gram su oluşurken 8 gram oksi-
Kapalı kapta 8’er gram X ve Y yukarıdaki
jen artar.
grafiğe göre tepkimeye girmektedir. 1 • X2Y3 bileşiği kütlece %70 X içer-
Tepkime sonucuna göre,
5. X + Y2O → XOY + Y
2 2 X
diğine göre, atom kütlesi ora-
I. 5 gram X artar. Yukarıdaki tepkimeye göre 21 + a gram X Y
ile 18 gram Y2O artansız birleşiyor ve 38 + a nını bulunuz.
II. Kütle korunmuştur.
gram XOY ile bir miktar Y2 oluşuyor. mX 2X
III. 13 gram bileşik oluşur. X2Y3 için, = ⇒
Buna göre oluşan Y2 nin kütlesi kaç m Y 3Y
yargılarından hangileri doğrudur? gramdır? 70 2 . X X 7
= ⇒ =
30 3Y Y 2
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
D) I ve II E) I, II ve III NOT:
Bileşiği oluşturan elementlerin
kütlece birleşme oranı sabit
olduğundan bileşikteki ele-
mentlerin kütlece yüzdeleri de
sabittir.
3. X → Y + Z
Yukarıdaki tepkimeye göre a gram X bile- 6. X ile Y elementleri birleşerek X2Y bileşiğini
şiğinden b gram Y ve c gram Z elde edil- oluşturmaktadır.
mektedir.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi
Buna göre a, b ve c arasındaki, yanlıştır? (X:1, Y:16)
I. a = b + c mX 1
II. a > b + c A) Bileşikteki sabit oran = dir.
mY 8
III. a < b + c B) Eşit kütlede X ve Y alınırsa X’den artar.
kıyaslamalardan hangileri doğru ola- C) 2g X ile 20g Y’de en fazla 18 gram X2Y
maz? elde edilir
D) Y nin kütlece yüzdesi X’den fazladır.
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III
E) X ve Y’nin miktarı değiştirilirse kütlece
D) II ve III E) I ve III birleşme oranı değişir.
ÜNİTE - 1
1.E 2.C 3.C 4.A 5.A 6.E 3 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
KÜTLENİN KORUNUMU VE SABİT ORANLAR KANUNU Test / 2
7. XY3 bileşiğinde X ile Y nin kütlece birleş- 10. 7 gram X ile 16g Y artansız tepkimeye gi-
Soru: mX 2 rip XY2 bileşiğini oluşturuyor.
me oranı = ’dir.
Kütle (g) mY 5 Buna göre 92 gram XY2 bileşiği oluşur-
Buna göre eşit kütlede X ile Y’den en ken kaç gram Y elementi tepkimeye gir-
12
fazla 28 gram bileşik oluştuğuna göre miştir?
X
hangi elementten kaç gram artar?
7
A) 14 B) 28 C) 32 D) 48 E) 64
Y A) 12g X B) 6g Y C) 12g Y
0 Zaman (dk)
t
D) 6g X E) 9g Y
X ve Y elemetlerinden XY3 bileşi-
ğinin oluşmasına ait kütle-zaman
grafiği verilmiştir.
Buna göre,
I. Oluşan XY3 bileşiği 12 gramdır.
II. Ortalama Y ilave edilirse olu-
şan XY3 miktarı artar.
III. XY3 bileşiğindeki kütlece bir-
m 7
leşme oranı X = ’dir.
mY 5
yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III
C) I ve II D) II ve III
E) I, II ve III 8. X + Y → Z
11. XY bileşiğinde kütlece birleşme oranı
Yukarıdaki tepkimeye göre oluşan bileşi-
mX 7
ğin kütlece %36 sı Y’dir. = dir.
mY 8
Çözüm: Buna göre,
I. 20g bileşikteki X miktarı Buna göre eşit kütlede X ve Y ile tep-
X + 3Y → XY3
kimesinden 3 gram madde artarken en
Başlangıç: 12g 7g − II. Elementlerin kütlece birleşme oranı
fazla kaç gram bileşik oluşur?
Değişim: −5g −7g +12g III. Bileşiğin formülü
Tepkime sonucu: 7g 0 12g A) 15 B) 30 C) 45 D) 60 E) 75
verilenlerden hangileri bulunabilir?
I. doğru XY3 = 12g’dır.
II. doğru. X’ten artan olup, ortama A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
Y eklenirse oluşan bileşik miktarı
artar. D) II ve III E) I, II ve III
m 5
III. yanlış. X = ’dir.
mY 7
Cevap: C
NOT:
Artan madde soruları ve kütle-
ce % soruları sabit oran kulla-
nılarak çözülür.
12. I. Kurşun
9. X ve Y arasında oluşan bileşiğin kütlece
mX 9 II. Tuzlu su
birleşme oranı = dir.
mY 16 III. Su
Buna göre bu bileşiğin formülü aşağı- Yukarıdaki maddelerin hangileri sabit
dakilerden hangisidir? (X:27, Y:32) oranlar kanununa uyar?
A) XY2 B) X2Y3 C) X3Y2 A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III
D) X2Y E) XY D) II ve III E) I ve III

ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 4 7.A 8.C 9.B 10.E 11.C 12.C
SABİT ORANLAR KANUNU Test / 3
1. X ve Y den oluşan XY bileşiğinde kütlece 4. XY3 bileşiğinde X ve Y elementleri arasın-
mX 4mX Soru:
birleşme oranı = 5/4’tür. daki kütlece oranı
’tür.Eşit kütlede
my mY 3 Kütle (g)
alınan X ve Y elementlerinin tam verimle
90 gram bileşik elde etmek için X ve 0,64
tepkimesinden XY3 oluşmaktadır.
Y’den eşit kütlede alındığında hangi 0,48 CH4
maddeden kaç gram artar? Buna göre hangi elementten % kaç ar-
0,44 CO2
tar?
X H2O
A) 5g X B) 10g Y C) 10g X O2
A) %20 X B) %25 X C) %20 Y 0
t Zaman
D) 15g Y E) 15g X (dk)
D) %25 Y E) %30 X
Kimyasal bir tepkimede tepkime-
ye giren ve oluşan maddelerin küt-
lelerinin zamanla değişimi grafik-
5. X elementi ile Y elementinin oluşturduğu teki gibidir.
XY3 bileşiğinde X kütlesinin, bileşiğin küt- Buna göre, X’in sayısal değeri
5 kaçtır?
2. 30 gram X elementi ile 30 gram Y elemen- lesine oranı dur. m gram X ile 200 gram
9 A) 0,42 B) 0,40 C) 0,36
tinden en fazla 40 gram Z bileşiği elde edi- Y’nin tepkimesinden en fazla 360 gram D) 0,24 E) 0,18
liyor. Z bileşiğinin kütlece %75’i X elemen- XY3 bileşiği elde ediliyor.
tidir. Buna göre başlangıçta alınan X in küt- Çözüm:
Bilgi D Y
lesi (m) kaç gramdır? CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(s)
I 10 gram Y artmıştır. ✓ Başlangıç:

A) 150 B) 200 C) 240
II Bileşiğin 1/4’ü Y’dür. ✓ 0,64g 0,64g − −
Y elementi ile X elementinin küt- D) 250 E) 300 Değişim:
III lece Y birleşme oranı 1 ’tür. ✓ −0,16g −0,64g +0,44g X
X 3
Tepkime sonucu:
X elementinin atom kütlesinin
IV Y’nin atom kütlesine oranı 1 ✓ 6. Yalnız X ve Y elementlerinin birleşmesin- 0,48g 0 +0,44g X
olamaz. den farklı XmYn bileşikler oluşmaktadır. 0,16 + 0,64 = 0,44 + X
Oluşan bileşiklerden her birinin miktarının X = 0,36g
Buna göre, ifadelerinden hangilerinde harcanan X miktarına göre grafikleri seçe- Cevap: C
“✓” işareti uygun yerde kullanılmıştır? neklerde verilmiştir.
Soru:
Buna göre hangi grafiğin ait olduğu bile-
A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III
şik, kütlece en yüksek oranda X içerir? Kapalı bir kapta,
CaO(k) → Ca(k) + 1/2O2(g)
D) I, III ve IV E) I, II, III ve IV
A)
I. Bileşiğin kütlesi B) II. Bileşiğin kütlesi tepkimesi gerçekleşiyor.
Buna göre,
I. Katı kütlesinde zamanla azal-
24 20 ma olur.
II. Zamanla gaz kütlesi artar.
8 Harcanan 4 Harcanan III. Toplam kütle azalır.
3. Ca katısı ve O2 gazları arasında iyonik Y kütlesi (g) Y kütlesi (g)
bağlı CaO bileşiği oluşur. A) Yalnız I B) I ve II
C)
III. Bileşiğin kütlesi D) IV. Bileşiğin kütlesi
Eşit kütlede Ca ve O2 alınarak kapalı C) I ve III D) II ve III
bir kapta tam verimle CaO elde edilirse E) I, II ve III
aşağıdakilerden hangisi yanlış olur? 18 25
(Ca: 40, O: 16) Çözüm:
6 Harcanan 10 Harcanan Kapalı kapta tepkime sonrası top-
A) Tepkime sonunda kapta heterojen bir Y kütlesi (g) Y kütlesi (g) lam kütle değişmez. Tepkimede
karışım oluşur. O2 gazı oluştuğundan gaz kütlesi
E) V. Bileşiğin kütlesi
artar. Katı kütlesi azalır. (I ve II
B) Artan maddenin olmaması için ortama
doğru)
Ca katısı eklenmelidir.
Cevap: B
C) O2 gazından bir miktar artar. 12
D) %25 O2 gazı artar.

5 3 Harcanan
E) Oluşan bileşiğin kütlece oranı tür.
2 Y kütlesi (g)
ÜNİTE - 1
1.B 2.E 3.D 4.D 5.B 6.B 5 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
SABİT ORANLAR KANUNU Test / 3
7. NO2 bileşiğinin kütlece

N
birleşme oranı 10. Fe ve S elementlerinin artansız tepkime-
Soru: O
7 sinden FeS bileşiği elde ediliyor.
dır.
X ve Y elementlerinden eşit küt- 16 Buna göre FeS bileşiğinin oluşumu sı-
lede alınarak kapalı kapta tam rasında çizilen aşağıdaki grafiklerden
verimle tepkimeye giriyor. tepki-
Buna göre, m gram azot kullanılarak en
meyle ilgili kütle zaman grafiği fazla kaç gram NO2 elde edilebilir? hangisi yanlıştır?
verilmiştir.
m 16m 7 A) Kütlece mFe B) S kütlesi
M (g) A) B) C) oranı
7 7 23m mS
28 23m 7
D) E)
7 16m
Y
12
X FeS kütlesi Zaman

0 Zaman
t
Fe
Buna göre, 8. Oluşan XY2(g) C) Atom kütleleri
S
D) Oluşan bileşik (FeS)
kütlesi
oranı
I. Bileşikteki elementlerin kütle-
mx 7 14
ce birleşme oranı = ’dür.
My 4
II. Tepkime sonunda 44 gram bi-
leşik oluşmuştur. Eklenen X kütlesi (g)
6 8
III. Tepkime kabında t süresi so- FeS kütlesi Bileşikteki
nunda 56 gram madde bulu- Kapalı bir kapta bulunan bir miktar Y üze- S %si
nur. rine azar azar X eklenerek XY2 gazı oluş-
maktadır. E) Fe kütlesi
A) Yalnız I B) I ve II Eklenen X kütlesine karşılık oluşan XY2
C) I ve III D) II ve III kütlesi grafiği yukarıdaki gibi olduğuna
göre;
E) I, II ve III I. Ortama ilave edilen X ile birlikte bileşi- Zaman
ğin kütlesi belirli bir süre artmıştır.
II. X’in atom ağırlığının Y’nin atom ağırlı-
6
ğına oranı dir.
Çözüm: 7
X + Y → Bileşik
III. Ortamda artan maddenin olmaması 11. X ve Y elementlerinden oluşan iki bileşikle
için 1,5 gram Y ilave edilmelidir. ilgili,
Başlangıç: 28 28 −
Kullanılan: −28 −16 44 yargılarından hangileri yanlıştır?
Bileşik Durum
Son : 0 12 44
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 10 g X ile 12 g Y’nin tam verimle
mx 28 7 X2Y tepkimesinden 20 g bileşik
I. = =
My 16 4 D) I ve II E) II ve III oluşmaktadır.
sabit oran (doğru) Eşit kütlede X ve Y alındığında Y
XmYn
daha çok harcanıyor ve bitiyor.
II. MBileşik = 28 + 16
MBileşik = 44g (doğru)
bilgileri veriliyor.
III. Son durumda 9. X ve Y elementlerinin tepkimesinden XaYb Buna göre bu bileşiklerle ilgili olarak,
MT = Martan + MBileşik bileşiği oluşmaktadır. I. m > n
MT = 12 + 44 a
Buna göre, oranının bulunabilmesi II. X2Y nin kütlece birleşme oranı,
MT = 56g (doğru) b
için, mX 2
Cevap: E tür.
I. Bileşiğin molekül ağırlığı mY 3
II. Bileşikteki Y’nin kütlece yüzdesi III. X2Y ve XmYn’de bileşiklerindeki kütle-
III. X ve Y nin atom ağırlığı ce % Y miktarı daha fazladır.
niceliklerinden en az hangileri verilme- yukarıdakilerden hangileri doğru olabi-
lidir? lir?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 6 7.D 8.E 9.D 10.D 11.E
KATLI ORANLAR KANUNU - I Test / 4
1. XY2 billeşiğinde X’in kütlesinin Y’nin kütle- 4. Aşağıdaki tabloda A ve B elementlerinden Katı Oranlar Yasası
7 oluşan iki bileşik çifti için içerdikleri A kütle- 1803 yılında İngiliz bilim insanı
sine oranı dir.
16 lerine karşılık B kütleleri verilmiştir. John Dalton’un yaptığı deneysel
sonuçlarına göre, katlı, oranlar ya-
X2Y3 bileşiğinde Y’nin kütlesinin X’in A kütlesi B kütlesi Bileşik
Bileşik sası bulunmuştur.
kütlesine oranı kaçtır? (g) (g) formülü
İki element kendi aralarında fark-
7 2 3 I. 6 1 lı bileşik oluşturuyorsa; bu bile-
AB2
A) B) C) şiklerde elementlerden birini eşit
12 5 2
II. 18 4 AXBY kütlede aldığımızda diğer elemen-
2 12
D) E) tin kütleleri arasında basit atom
3 7 Buna göre II. bileşiğin formülü nedir? sayılı katlı bir oran vardır. Kütleler
arasındaki bu oran mol sayıları
oranına ve atom sayıları oranına-
A) AB B) A2B C) A3B8 da eşittir.
D) A3B E) AB3
12g + 16g → 12g 16g
Karbon Oksijen Karbonmonoksit
(C) (O) (CO)
12g + 16g 16g → 16g 12g 16g

2. Atom ağırlıkları farklı X ve Y elementlerin-
Karbon Oksijen Karbondioksit
den oluşan iki farklı bileşikten birinci bile- (C) (O) (CO2)
şiğin formülü X2Y3, ikinci bileşiğin formülü
XYn’dir. Bileşiklerde eşit kütlelerde Y ile Aynı miktar C ile birleşen O’lar
arasındaki katlı oran 1/2’dir.
birleşen birinci bileşikteki X’in kütlesinin, a
4 Bir elementin katlı oranı ise,
ikinci bileşikteki X’in kütlesine oranı tür. b
3 b
Buna göre, diğer elementin katlı oranı dır.
a
I. n = 2’dir 5. Aralarında katlı oran bulunan X ve Y bile-
2/ FeO Fe2O2 2
şiklerinden X bileşiğinin kütlece birleşme
1/ Fe2O3 Fe2O3 3
II. XYn bileşiğinde kütlece birleşme oranı oranı biliniyor.
mX 1 3/ FeO Fe3O3
Buna göre, 3
= ’dir. dir.
mY 2 1/ Fe2O3 Fe2O3 2
I. X bileşiğinin basit formülü
III. Aynı miktar X ile birleşen ikinci bileşik-
II. Y bileşiğindeki toplam atom sayısı • Katlı oranlar kanunu iki elemen-
teki Y’nin birinci bileşikteki Y’ye katlı
tin farklı bileşikleri için geçerli-
III. X ve Y bileşikleri arasındaki katlı oran
4
oranı ’tür. dir. Yani CaO ve H2O2 bileşikleri
3 hangileri tek başına bilinirse Y bileşi- arasında bir katlı orandan bah-
yargılarından hangileri kesinlikle doğ- ğindeki elementlerin kütlece birleşme sedilmez.
rudur? oranı bulunabilir? • Basit formülleri aynı olan bileşik
çiftleri arasında katlı oran uygu-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) I, II ve III B) I ve III C) I ve II lanmaz. Çünkü katlı oran 1 ola-
maz. Örneğin C6H6 ve C2H2 bile-
D) I ve III E) I, II ve III D) Yalnız III E) Yalnız I şikleri arasında katlı oran yoktur.
• Katlı oran iyonlara uygulanmaz.
Örneğin SO42− ile SO32− iyonları
arasında katlı oran yoktur.
• Katlı oran uygulanacak bileşikler
en fazla iki element türü içerme-
lidir. HCIO3 ile HCIO4 bileşikleri
arasında katlı oran yoktur.
3. I. PO−3 −3
4 − PO 3 • Katlı oranlar kanunu elementle-
rin atom adı verilen çok küçük
II. KCIO3 − KCIO4
parçacıklardan oluştuğunu ve bir
III. CF4 − CH4 elemente ait atomların kütlesi-
IV. NO2 − N2O4 nin aynı olduğunu gösterir.
6. 18 gram X2Y bileşiğinde 8 gram X vardır.
V. C2H6 − C3H8 Buna göre, 10 gram X’in yeterli miktar-
Yukarıdaki bileşik çiftlerinden hangisi daki Y ile birleşmesinden kaç gram XY2
katlı oranlar yasasına uyar? bileşiği oluşur?
A) I B) II C) III D) IV E) V A) 22,5 B) 42 C) 28 D) 44 E) 60

ÜNİTE - 1
1.E 2.D 3.E 4.C 5.D 6.E 7 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
KATLI ORANLAR KANUNU - I Test / 4
7. X’in kütlesi (g) 10. X2Ya bileşiğindeki Y kütlesi katlı oranlar

Soru:
I. Bileşik yasasına göre XbY2 bileşiğindeki Y kütle-
15 gram X ve yeterli miktarda Y sinin 2,5 katına eşittir.
nin tepkimesi sonucunda 20 gram II. Bileşik
7 Buna göre a . b çarpımı kaçtır?
X2Y oluşmaktadır.
Buna göre 20 gram X ve 30 gram
Y nin yepkimesinden en fazla kaç A) 2 B) 5 C) 10 D) 15 E) 16
Bileşik kütlesi (g)
gram XY3 oluşur? 15 23
Şekildeki grafikte X ve Y elementlerinden

oluşan bileşiklerin kütlesine karşılık X’in
kütlesi verilmiştir.
Çözüm: Buna göre,
I. Bileşikler arasındaki katlı oran
İlk başta bileşiğin formülünün
değiştiğine dikkat edelim. Fakat II. I. ve II. bileşikteki elementlerin kütlece
atom ağırlıkları oranı sabittir. birleşme oranı
mX 2 . X 11. CH4 ile C3H6 bileşik çiftinde karbonlar ara-
X2Y için, = ⇒ III. Birinci bileşiğin formülü verilirse, ikinci
mY Y sındaki katlı oran ile N2O − NOX bileşik çif-
bileşiğin formülündeki toplam atom sa-
tindeki oksijen elementleri arasındaki katlı
15 2 . X 3 X yısı
= ⇒ = oran birbirine eşittir.
5 Y 2 Y niceliklerinden hangileri bulunabilir?
Buna göre, NOX bileşiğindeki x sayısı
15g X ile 5g Atom
kaçtır?
Y tepkimeye ağırlıkları A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
girmekte oranı
D) II ve III E) I, II ve III A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
mX X
XY3 için, = ⇒
mY 3Y
1 . 3 1 Buradan sonra sınırlı mad-

= de bulunacak, yani az olan
3 . 2 2
miktar bu deneme yanıl-
ma yoluyla yapılır. 8. I. CrO
mX 1 . 20 20 II. CrO2
= =
mY 2. 20 40 III. Cr2O3
20g X, 40g Y’e ihtiyaç vardır. ancak Y Yukarıdaki bileşiklerin oksijence en
30g’dır. Bu olmaz.
12. mY (gram)
zengin olandan, oksijence en fakir ola-
I. Bileşik
mX 1 . 15 15g X, 30g Y’ye ihtiyaç na doğru sıralanışı hangisinde doğru 20
= vardır. Bu olur, hatta
verilmiştir?
mY 2 . 15 16 II. Bileşik
X’ten 5g da artar.
Buna göre 15g X + 30g Y olmak 8
A) I, II, III B) II, III, I C) II, I, III
üzere, 45g XY3 oluşur.
D) III, I, II E) III, II, I mX (gram)
7 14
NOT:
X2 Y3 Yukarıda X ve Y’nin oluşturduğu bileşikteki
X Y2 X ve Y’nin kütlesinin değişimi verilmiştir.
Y’lerin katı oranı iç - dış çarpa- Bu grafik ile ilgili;
nından bulunabilir. 9. I. Eşit miktar X ile birleşen I. bileşikteki
3 a: CH4 b: C2H2 c: C2H6O
2
( ) Y’nin II. bileşikteki Y’ye katlı oranı tir.
4 5
d: C3H8 e: CO2 f: C4H10
II. 14’er gram X’ten 30 gram II. bileşik, 54
gram I. bileşik elde edilir.
Yukarıda kutucuklarda verilen bileşik-
lerden hangi ikisi arasında karbonlar III. II. bileşiğin formülü XY2 ise I. bileşiğin
arasındaki katlı oran 3/8’e eşittir? formülü X2Y5’tir.
A) a − b B) d − e C) c − f
D) b − d E) b − f
D) I ve II E) II ve III
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 8 7.E 8.B 9.D 10.C 11.A 12.B
KATLI ORANLAR KANUNU - II Test / 5
1. I. NO2 − N2O4 4. X’in kütlesi (g)

Soru:
II. C2H4O − C2H2O2 I. Bileşik
8 Bileşik kütlesi (g)
III. CO − CO2 1. bileşik 2. bileşik
II. Bileşik
Yukarıda verilen madde çiftlerinden 6 32
hangileri katlı oranlar kanununa uyar?
Y’nin kütlesi (g)
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III 2 4 0 X kütlesi (g)
a 24
D) I ve III E) II ve III X ve Y elementlerinden oluşan iki bileşik- X ve Y elemetlerinden oluşan iki

farklı bileşikteki X ve Y kütleleri
teki X ve Y kütleleri grafikteki gibidir.
arasındaki ilişki yukarıdaki gra-
Buna göre, birinci bileşiğin formülü fikte verilmiştir.
X2Y3 ise ikinci bileşiğin formülü nedir? 1. bileşiğin formülü X2Y3 ve 2. bi-
leşiğin formülü X2Y olduğuna göre,
A) XY4 B) XY2 C) XY a değeri kaçtır?
D) X3Y2 E) X4Y Çözüm:
Bu tür sorularda (grafikli sorular-

da) size tavsiyem tablo çizin.
X Y Formül
I. a 32-a X2Y3
II. 24 8 X2Y
Burada şuna dikkat edilmelidir:
Kütlesi (X ve Y) formülü belirli olan
bileşikten yola çıkarak atom ağır-
lıkları oranını bulalım.
2. X2Yn ve XY3 bileşiklerindeki aynı miktar 5. X2Y ⇒
2X mX 24
= = ⇒
1 Bileşik X kütlesi (g) Y kütlesi (g) Y mY 8
X ile bileşen Y’nin katlı oranı olduğu-
3 X 3
na göre n’nin değeri kaçtır? I. 10 40 = çıkar.
Y 2
II. 5 10 Atom ağırlıkları oranı
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 6
Bulduğumuz atom ağırlıkları ora-
Yukarıdaki tabloda X ve Y elementlerinden nı I. bileşikte aynı işlemi yaparak
oluşan iki bileşiğin içerdiği X ve Y nin küt- yerine koyalım.
leleri verilmiştir. 2X mX a
X2Y3 ⇒ = = ⇒
3Y mY 32-a
Buna göre, birinci bileşiğin formülü XY2
a
ise ikinci bileşiğin formülü aşağıdakiler- 1= ⇒ a = 16 çıkar.
32-a
den hangisidir?
Soru:
A) X2Y B) X2Y3 C) XY I. N2O II. NO2 III. N2O3

Yukarıda azot ve oksijen arasında
D) XY3 E) XY4 oluşan üç farklı bileşik verilmiştir.
Buna göre, eşit kütlede azot içe-
ren bileşiklerin oksijen kütleleri-
nin sıralaması nedir?
Çözüm:
Azot kütlelerini eşitlemek için sa-

3. X ve Y atomları arasında oluşan bileşikler- dece 2. bileşiğin 2 ile çarpılması
den birincisinin kütlece %40’ı Y, ikincisinin gerekir. Buna göre de en fazla ok-
kütlece %50’si X’dir. sijen miktarı 2. bileşikte olmakta-
Buna göre aynı miktar Y ile bileşen X’in dır. I ve III’de azot miktarları eşit
6. XY4 bileşiğinin kütlece %25’i Y’dir. olduğundan oksijen miktarı III’de
katlı oranı aşağıdakilerden hangisi ola- I’den daha fazladır.
bilir? Buna göre, 18’er gram X ve Y kullanıla-
rak en fazla kaç gram X3Y8 elde edilebi- Dolayısıyla II > III > I olur.
1 3 5 lir?
A) B) C)
2 2 3
D) 3 E) 4 A) 20 B) 22 C) 24 D) 33 E) 44
ÜNİTE - 1
1.C 2.B 3.B 4.A 5.C 6.B 9 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
KATLI ORANLAR KANUNU - II Test / 5
7. X ve Y elementlerinin oluşturduğu iki bile- 10. X ve Y elementleri arasında oluşan iki

Soru:
şik için, farklı bileşik için
• P4 − P8 I. XY2 • I. bileşik: XY2’dir.
• C2H4 − C4H8
II. X2Y3 • II. bileşik: X2Yn’dir.
• N2O − NO2
formülleri verilmiştir. • Bileşiklerdeki Y’lerin (YI / YII) katlı oranı
• H2C2O4 − H2CO3
Buna göre birinci bileşiğin kütlece bir- 4/3’tür.
• FeO − FeS
mx 7 bilgileri verilmiştir.
Yukarıda verilen madde çiftlerin- leşme oranı ise ikinci bileşiğin
den kaç tanesi katlı oranlar yasa- my 16 Buna göre n’nin sayısal değeri kaçtır?
sına uymaz? m
kütlece birleşme oranı x kaçtır?
my
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Çözüm: 7 7 7
A) B) C)
Katlı oranlar kanunu, 10 12 18
• Elementler arasında olmaz. 7 7
D) E)
• Kaba (basit) ya da sadeleşmiş 24 34
formülleri aynı olan bileşikler
arasında olmaz.
• İçerisinde ikiden farklı cins ele-
mentler içeren bileşikler arasında
olmaz.
• İçerisinde farklı cins element içe-
ren bileşikler arasında olmaz. 8. X’in kütlesi (g)
11. I. CH4
Yukarıdaki kurallar bilindiğinde I. Bileşik II. Bileşik
N2O − NO2 çifti dışında katlı oran 6 II. C2H2
yoktur. III. C4H6
3
Yukarıdaki moleküllerde kütlece H yüz-
Soru: delerinin kıyaslaması aşağıdakilerden
Y’nin kütlesi (g) hangisinde doğru olarak verilmiştir?
I. Kimyasal tepkimede reaksiyo- 2 4 12
na giren maddelerin kütleleri
A) I > II > III B) I > III > II C) III > I > II
toplamı reaksiyondan çıkan X ve Y’nin oluşturduğu iki farklı bileşikteki
maddelerin kütlesine eşittir. elementlerin kütleleri yukarıdaki grafikteki
D) III > II > I E) II > I > III
gibidir.
II. İki element arasında birden
fazla bileşik oluşabilir. Bu bi- Buna göre, eşit kütlede X ile birleşen
leşikteki elementlerden birinin Y’lerin katlı oranı aşağıdakilerden han-
miktarı sabit tutulup diğer ele- gisinde doğru verilmiştir?
ment arasındaki oran bulunur. 1 1 2
A) B) C)
III. Bir bileşik oluşurken elementler 3 6 3
arasında sabit bir oran vardır.
4 8
Bu oran bileşiğin formülü değiş- D) E)
3 3
meden kesinlikle değişmez.
Yukarıda bahsedilen kimya ka-
nunlarını hangi bilim adamları
12. XnYm ve XpYr bileşiklerinde m = r olduğun-
da 3n = 4p oluyor.
bulmuştur?
Buna göre,
Çözüm: 9. I. X2Y3 − XY XnYm XpYr
I. A. Lavoisier, kütlenin korunu- II. X2Y − X3Y I. XY3 XY4
munu bu şekilde açıklamıştır.
III. XY4 − X3Y8 II. XY4 X3Y2
II. Dalton, katlı oranlar kanununu
bu şekilde izah etmiştir. Yukarıda verilen bileşik çiftlerinden eşit III. X2Y3 XY2
III. J. Proust, bileşik oluşurken sa- miktarda X ile birleşen Y’lerin katlı oranı XnYm ve XpYr bileşikleri yukarıda veri-
bit oranlar kanununu bu şekilde 2 3
hangilerinde yada dir? lenlerden hangileri olabilir?
açıklamıştır. 3 2
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III

ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 10 7.B 8.A 9.E 10.C 11.B 12.D
KİMYASAL KANUNLAR KARMA - I Test / 6
1. 1. Tepkime: 16g S ile 16g O2 tepkimeye gi- 4. Kimya laboratuvarında deney yapan öğ-
Soru:
rerek 32g SO2 gazı oluşuyor. renci, deney sonuçlarını deftere aşağıdaki
2. Tepkime: 16g S ile 24g O2 tepkimeye gi- gibi yazıyor. Aşağıda verilen madde çiftlerden
hangileri katlı oranlar yasasına
rerek 40g SO3 gazı oluşuyor.
1. deney: uyar?
Buna göre; I. C2H4 − C3H6
20g X maddesi ile 6 gram Y maddesin-
I. Kütlenin korunumu II. H2O − H2O2
den %100 verimle 18 gram Z bileşiği
II. Sabit oranlar elde ediliyor. III. CaSO4 − CaSO3
III. Katlı oranlar IV. N2O5 − NO2

2. deney:
kanunlarından hangilerine ulaşılabilir? 10g X maddesi ile 5 gram Y maddesin- Çözüm:
(S:32, O:16) den %100 verimle 15 gram Z bileşiği
İki element birbirleri ile birden
elde ediliyor. fazla bileşik yaptığında element-
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
lerden biri sabitken diğeri sabit
sonuçlar öğretmen tarafından incelenerek, olmayacaktır.
deney yapan öğrenciye, bu deneylerle ça- 1. 3/C2H4 1 . C = II . C
lışan bilim insanlarını sorar ⇒
2/C3H6 I . H = II . H
Öğrencinin verdiği doğru cevap hangi-
sidir? II. H2O 1 . H = II . H
⇒
H2O2 1 . O ≠ II . O
2. XY bileşiğindeki elementlerin kütlece bir- A) Lavoisier, Proust B) Lavoisier
mX 3
leşme oranı = tür. C) Dalton D) Dalton, Lavoisier III. CaSO4 Üç tür element bu-
mY 4
CaSO3 lunduruyor katlı oran
Buna göre 18 gram X ve 10 gram Y kul- E) Dalton, Proust olamaz.
lanılarak oluşturulacak X3Y bileşiğinde IV. N2O5 I . N = II . N
⇒
artan maddenin olmaması için hangi 2/NO2 1 . O ≠ II . O
elemente kaç gram eklenmelidir? Cevap: II ve IV
A) 2g X B) 2,7g X C) 4,5g X
D) 2,5g Y E) 3g X
3. Laboratuvarda yapılan bir deneyde, 5. X kütlesi (g)
32
Demir Oksijen Bileşik
Bileşik kütlesi kütlesi kütlesi 24 Soru:
FeO 7 2 9 Y kütlesi (g)

8
Fe2O3 7 3 10 II
Y kütlesi (g) 40
yukarıdaki tablo elde edilmiştir. 3 9 12 I
16
Buna göre, X ve Y elementlerinden XmYn bileşiği oluş-
I. Aynı miktar demir içeren FeO bileşi- maktadır. Bu bileşiği oluşturan elementler
ğinin kütlesi Fe2O3 bileşiğinden daha arasındaki kütlece ilişki grafikteki gibidir. X kütlesi (g)
7
fazladır. Buna göre XmYn bileşiği ile ilgili,
X ve Y elementlerinden oluşan
II. Aynı miktar oksijen içeren FeO ve m
I. oranı bileşiklerin, bileşenlerinin kütlece
Fe2O3 bileşiklerinin kütleleri eşittir. n birleşme miktarları grafikte veril-
II. Bileşiğin formülü miştir.
III. FeO ve Fe2O3 bileşiklerinde, demirle-
rin atom kütleleri oranları farklıdır. III. Elementlerin kütlece birleşme oranı İkinci bileşiğin formülü X2Y5 ise
birinci bileşiğin formülü nedir?
yargılarından hangileri yanlıştır? niceliklerinden hangileri bulunabilir?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III D) I ve II E) I, II ve III

ÜNİTE - 1
1.E 2.C 3.E 4.A 5.C 11 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
KİMYASAL KANUNLAR KARMA - I Test / 6
6. X’in kütlesi (g) 8. 1. deney: Fe(k) +1/2O2(g) → FeO(k)

Çözüm:
I II 28g 8g 36g
X Y 7
I. 7 16 m1 . Y
2. deney: 2Fe(k) +3/2O2(g) → Fe2O3(k)
⇒ 16 2
= = 224g 96g 320g
II. 7 40 mII . Y 40 5
Yukarıda verilen deney sonuçlarına göre,
2 aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
II. bileşik X2Y5 → ⇒ Y’nin kütlesi (g)
5 16 40
I. bileşik XY olur. A) Bir element başka bir element ile farklı
Çözümde bulduğumuz oran II. bi-
X ve Y elementlerinden oluşan bileşiklerin
bileşik oluşturabilir.
leşik formülüne uygulanır. Tabloda kütlece birleşme miktarları grafikte veril-
sabit olan atom sayısı II. bileşiğe miştir. B) FeO bileşiğinde kütlece birleşme oranı
uygulanırken oranda paydaya ge- Fe 7
İkinci bileşiğin formülü X2Y5 olduğuna = ’dir.
len sayı II. bileşikte tablodaki sa- O 2
bit atom sayısı ile çarpılır. göre, birinci bileşiğin formülü nedir?
C) Her iki deneyde de kütle korunmuştur.
A) X3Y4 B) X5Y2 C) XY3 D) Sabit oranlar kanunu gerçekleşmiştir.
E) Tepkime sonunda gaz hacmi artmıştır.
D) X2Y E) XY
Soru:

X+Y→Z
tepkimesinde 24 gram X ile 16
gram Y artansız olarak tepkimeye 9. Bir tepkimede 16 gram X ile 24 gram Y bir-
girmektedir. leşmektedir. 30 gram X ile yeterince Y tep-
Buna göre, 7. X ve Y elementlerinin birleşmesinden üç
kimeye girdiğinde 6 gram X artmaktadır.
Toplam kütle (g) farklı bileşik oluşmaktadır. Oluşan bileşik-
lerden her birinin miktarının harcanan X Buna göre, oluşan bileşik kaç gramdır?
40 miktarına göre grafikleri aşağıda verilmiş-
tir. A) 60 B) 56 C) 48 D) 40 E) 36
I. bileşiğin kütlesi (g)
Zaman
I
23
Kütle (g)
24 Harcanan
X 7 X kütlesi (g)
16 10. 2Fe(k) + 3/2O2(g) → Fe2O3(k)
Y I
Zaman Yukarıda tepkime denklemi verilen reaksi-
II
II. bileşiğin kütlesi (g)
Z kütlesi (g)
yon sabit hacimli kapalı bir kapta gerçekle-
22 şiyor.
40 Buna göre, tepkime süresince çizilen,
Harcanan
14 X kütlesi (g) Katı kütlesi (g) Gaz kütlesi (g)
Zaman
III II
yukarıda çizilen grafiklerden han-
III. bileşiğin kütlesi (g)
gileri doğrudur?
19
C) I ve III D) II ve III I Zaman II Zaman
E) I, II ve III
Harcanan Toplam kütle (g)
7 X kütlesi (g)
Çözüm:
III
X + Y → Z
Buna göre, bileşiklerin bulundurduğu Y
Başlangıç: 24g 16g −
miktarlarının kütlece yüzdelerine göre
Kullanılan: −24g −16g 40g III Zaman
kıyaslanışı aşağıdakilerden hangisinde
Tep. sonu : 0 0 40g
doğrudur? grafiklerden hangileri doğrudur?
Cevap:E
A) I > II > III B) II > III > I C) II > I > III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) I > III > II E) III > II > I D) II ve III E) I, II ve III

ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 12 6.E 7.D 8.E 9.A 10.C
KİMYASAL KANUNLAR KARMA - II Test / 7
1. X ve Y elementlerinden oluşan iki bileşik 4. 22g CO2 gazında 16g oksijen bulunmakta-
Soru:
için içerdikleri X’in kütlelerine karşılık bile- dır.
şik kütleleri verilmiştir. Buna göre, aynı miktar oksijen kulla- 22 gram C3H8 gazı oluşturmak
üzere eşit kütlede karbon ve hid-
nılarak en fazla kaç gram CO gazı elde
Bileşiğin Bileşiğin rojen gazları alınarak tam verimle
X kütlesi (g) edilir? tepkimeye sokuluyor.
formülü kütlesi (g)
Buna göre, artan gazın kütlesi ve
X2Y3 m 3m A) 22 B) 28 C) 30 D) 32 E) 56 türü aşağıdakilerden hangisinde
XaYb m 5m doğru verilmiştir? (C:12, H:1)
A) 4 gram H B) 14gram H
Buna göre XaYb bileşiği aşağıdakiler- C) 14 gram C D) 8 gram H
den hangisi olabilir? E) 18 gram H
A) XY3 B) X3Y C) XY2 Çözüm:

5. XY bileşiğindeki kütlece birleşme ora- MC 3.12 36
D) X2Y3 E) X2Y5 mX 5 = = Bileşik = 44g
nı = ’dir. Eşit kütledeki X ve Y’nin MH 8.1 8
mY 2
22 gram bileşik oluşması içinde
tam verimle tepkimesinden 28g XY bileşiği
18 C ve 4 gram H gerekir. Eşit küt-
oluşmaktadır. le dendiği için her ikisinden 18’er
Buna göre, hangi elementten kaç gram gram alınır. 14 gram H’den artar.
artmıştır? Cevap: B
2. X ve Y elementlerinden oluşan iki bileşik
ile ilgili,
A) 12g X B) 8g Y C) 12g Y
I. Birinci bileşiğin %80’i Y’dir.
II. İkinci bileşiğin %25’i X’dir. D) 14g Y E) 20g Y
bilgileri veriliyor.
Buna göre, birinci bileşiğin formülü
Soru:
XY2 ise ikinci bileşiğin formülü aşağı-
dakilerden hangisidir? Aşağıda bileşik çiftleri verilmiştir.
I. NO2 − N2O4
A) XY B) X2Y C) X3Y2 II. CO − CO2
6. İçerisinde hava olan kapalı bir kaba 40g X
D) X2Y3 E) XY3 katı metali konuluyor ve metal oksitleniyor. III. NaCI − NaBr
Bu olayla ilgili katı kütlesi − zaman grafiği IV. CH3OH − C2H5OH
aşağıda verilmiştir. V. C2H4 − C4H8
Buna göre, verilen bileşik çiftle-
Katı kütlesi (g)
rinden kaç tanesinde katlı oran
56 aranmaz?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
3. X ve Y elementleri arasında oluşan iki 40
farklı bileşikteki X’in kütlesinin Y’nin kütle-
sine değişimi grafiği verilmiştir. Çözüm:
Zaman
X (g) I ve V. öncüllerde basit formülleri
Buna göre;
I. bileşik aynı molekül formülleri farklı ol-
12 I. Tepkime süresince kabın toplam kütle- duğu için katlı oran aranmaz.
II. bileşik si artmıştır. III. öncülde elementler farklı oldu-
6
ğu için karlı oran aranmaz.
II. Bileşiğin oluşturan elementlerin sabit
IV. öncülde element sayısı 2’den
m 2
oranı O = ’dir. fazla olduğu için katlı oran aran-
Y (g) mX 5 maz.
4 8
III. Tepkime sonrası aynı sıcaklığa gelindi- II. öncülde iki farklı elementin iki
Buna göre II. bileşiğin formülü XY2 ol- ğinde kap içerisinde gaz basıncı azal- farklı bileşiği olduğu ve basit for-
mıştır. müllerinin aynı olmadığından do-
duğuna göre I. bileşiğin formülü aşağı- layı katlı oran vardır.
dakilerden hangisidir? yargılarından hangileri doğrudur?
Cevap: D
A) X2Y B) XY3 C) X3Y A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) X2Y3 E) XY D) II ve III E) I, II ve III

ÜNİTE - 1
1.A 2.D 3.A 4.B 5.C 6.D 13 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
KİMYASAL KANUNLAR KARMA - II Test / 7
7. Kapalı bir kap içerisine eşit kütleli X ve Y 9. Kütlece %75 Y içeren X2Yn bileşiği ile il-
Soru:
maddeleri konuluyor ve ısıtılarak ürünlere gili,
Eşit kütlede X ve Y’nin tam verim- dönüştürülüyor. Bu tepkimeyle ilgili kütle − I. Elementlerin kütlece birleşme oranı
li tepkimesinden 80g X2Y3 bileşiği zaman grafiği aşağıda verilmiştir. m 1
oluşurken 16 gram Y artmaktadır.
X = ’tür.
Kütle (g) mY 3
Buna göre;
I. Başlangıçta toplam kütle 80
m Bileşik II. n değeri 5’dir.
gramdır.
III. Eşit kütlede X ve Y tam verimle tepki-
II. 48 gram X harcanmıştır. 30 mesinden 40 gram X2Yn bileşiği olu-
III. X2Y5 bileşiğinde kütcece bir- X şurken 20 gram Y’den artar.
MX 9 10
leşme oranı = ’dur. yargılarından hangileri doğrudur?
MY 10 Y
Zaman (X:10, Y:12)
yargılarından hangileri doğrudur? t
A) Yalnız I B) I ve II Buna göre;
C) I ve III D) II ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
I. m değeri 50’dir.
E) I, II ve III
II. Bileşiklerdeki elementlerin sabit oranı D) II ve III E) I, II ve III
Çözüm: mX 2
= ’tür.
mY 3
Kütlenin korunumuna göre artan 10. XY4 bileşiğinde Y kütlesinin %’lik dilimi eşit
Y’nin kütlesi ile bileşiğin kütleleri III. Bileşiğin formülü XY3 ise X ve Y’nin bölmeli tabloda verilmiştir.
toplamı başlangıçtaki kütleyi ve-
atom kütleleri oranı 2’dir.
recektir.
2m = mY + mB yargılarından hangileri doğrudur?
2m = 16 + 80
2m = 96 A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
m = 48g (her bir elementin kütlesi) Y
I. öncül yanlıştır. 2m = 96g’dır. D) II ve III E) I, II ve III
II. öncül doğrudur. 48g X’in ta-

mamı harcanmıştır. 72g X ile 10g Y tam verimle tepkime girdi-
2x 48 X 9 ğinde 2g Y artarak XaYb bileşiği oluşmak-
III. öncül = ⇒ = ‘tür.
3Y 32 Y 4 tadır.
X2Y5 bileşiği için elementlerin sa-
bit kütle oranları, Buna göre XaYb bileşiğinin formülü
2x M aşağıdakilerden hangisinde doğru ve-
= X ⇒
5Y MY 8. Kapalı bir kap içerisinde eşit kütlede X rilmiştir?
MX 2 . 9 9 katısı ve Y2 gazı ile gerçekleşen tepkime
= = ’dur.
MY 5 4 10 aşağıdaki gibidir. A) XY2 B) X2Y3 C) X3Y4
Cevap: D
X(k) + 3/2Y2(g) → XY3(g)
D) XY E) XY3
Soru: Tepkimeye ait kütle zaman grafiği verilmiştir.
N ve O elementleri arasında oluşan Kütle (g)
iki bileşikten birincisi NO2, ikincisi 11. X ve Y elementlerinden oluşan bileşik
N2On’dir. 80 XY3 formülündeki X’in atom sayısının toplam
Bileşiklerdeki oksijenler arasındaki atom sayısına oranı 5/17 iken kütlece bir-
MoI 4 m mX
katlı oran = ’tir. leşme oranı = 5’dir. 36g X ile 8g Y
MoII 5 X mY
16
Buna göre, ikinci bileşikteki “n” elementi artansız tepkimeye girerek XaYb
sayısı aşağıdakilerden hangisidir? Y
Zaman bileşiğini oluşturmaktadır.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Buna göre,
Buna göre, bileşikteki a ve b hangi se-
Çözüm: I. Başlangıçta toplam kütle 96 gramdır. çenekte doğru verilmiştir?
2/NO2 II. 12,8 gram XY2 bileşiğinde 6,4g Y bulu-
24 nur. a b
N2On
III. Tepkime tam verimle gerçekleşmiştir. A) 2 3
Azotlar eşit olduğuna göre,
4 4 yargılarından hangileri doğrudur? B) 8 3
= eşit olacaktır. n = 5
n 5
Cevap: E C) 5 2
D) 3 8
D) II ve III E) I, II ve III E) 3 5
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 14 7.E 8.E 9.B 10.C 11.D
TANECİK SAYISI - MOL SAYISI İLİŞKİSİ Test / 8
1. 18,06 . 1022 tane N2O5 gazında kaç tane 4. 24,08 . 1022 tane atom içeren SO3 gazı
oksijen atomu vardır? (NA = 6,02 . 1023) normal koşullarda kaç litre hacim kap-
lar? (NA = 6,02 . 1023)
A) 9,03 . 1023 B) 1,806 . 1023
A) 2,24 B) 4,48 C) 5,6
C) 3,01 . 1022 D) 6,02 . 1023
E) 1,204 . 1023 D) 11,2 E) 22,4
Amedeo Avogadro
Amedeo Avogadro aynı şartlar-
da eşit hacim kaplayan gazların
atom veya molekül sayısının eşit
olduğunu fark eden ilk bilim insa-
nıdır.
Avogadro sayısı (NA)
NA = 6,02214199 . 1023’tür.
NA = 6,02 . 1023
2. 5. Normal koşullarda aşağıdaki balonlarda • Mol sayısı - tanecik sayısı ilişkisi

farklı gazlar verilmiştir. N (Verilen tanecik)
I. Normal koşullarda 4,48 litre hacim n=
NA (Avogadro Sayısı)
kaplayan N2O4 gazı
II. Avogadro sayısı kadar oksijen atomu 21,07 . 1023 • Normal şartlarda (0°C, 1atm)
1,505 . 1023
0,5 mol tane atom 1 mol gaz 22,4 litre hacim kap-
içeren NO2 gazı tane HF
CO2 gazı içeren lar.
III. 12,04 . 1022 molekül N2O3 gazı gazı V(litre)
N2O5 gazı
n=
Yukarıda verilen bileşiklerdeki azot atom 22,4
sayıları aşağıdakilerin hangisinde doğru I II III • Standart koşullarda (25°C, 1atm)
kıyaslanmıştır? (NA = 6,02 . 1023) 1 mol gaz 24,5 litre hacim kap-
3,01 . 1023 lar.
11,2L
A) I > II > III B) I = III > II C) II > I = III tane He V(litre)
O2 gazı n=
gazı 24,5
D) III > II > I E) I = II = III

IV V
Buna göre, hangi gazın hacmi diğerle-

rinden farklıdır? (NA = 6,02 . 1023)
A) I B) II C) III D) IV E) V Soru:
Normal koşullarda 4,48 litre hacim

kaplayan N2O5 gazı kaç tane mo-
lekül içerir?
A) 6,02 . 1022 B) 1,204 . 1023
C) 2,408 . 1022 D) 6,02 . 1023
E) 12,04 . 1023
3. 1 mol H2O ile ilgili;
I. 3 mol atom içerir.
II. Normal koşullarda 22,4 litre hacim Çözüm:
kaplar. 4,48
n= ⇒ n = 0,2 mol
III. 1,204 . 1024 tane H atomu içerir. 6. Hastanede hastaya verilen 1 damla serum 22,4
IV. Suyu oluşturan oksijen gazı normal ko- içerisinde 1,806 . 1021 tane H2O molekülü
23
şullarda 5,6 litre hacim kaplar. vardır. Hastaya dakikada 10 mL serum ve- 0,2 mol . 6,02 . 10 molekül / mol
23
= 1,204 . 10 molekül
rilmektedir.
Buna göre, hastaya 2 saatte verilen se- Cevap: B
(NA = 6,02 . 1023)
rum içerisinde kaç mol H2O bulunur?
A) I ve II B) I ve III C) I, II ve III (1mL = 20 damla)
D) II, III ve IV E) I, III ve IV A) 8 B) 36 C) 54 D) 72 E) 108

ÜNİTE - 1
1.A 2.C 3.B 4.A 5.B 6.D 15 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
TANECİK SAYISI - MOL SAYISI İLİŞKİSİ Test / 8
7. Avogadro sayısının değeri 6,02 . 1023 yeri- 10. 1 tane N2O5 molekülü ile ilgili;
Soru:
ne 6,02 . 1025 alınıyor. 22,4
38,4g oksijen atomu içeren I. Normal koşullarda litre hacim
Buna göre, NA
Al2(SO4)3 bileşiği kaç tane atom kaplar.
içerir? I. 1 mol H2O molekülü içerisindeki atom
II. Toplam 7 mol atom içerir.
(O: 16G/mol, NA: Avogadro sayısı) sayısı artar.
III. Azot atomunun mol sayısının oksijen
A) 3,4NA B) 4,2NA C) 6,8NA II. CO2’nin bir molekülünün kütlesi artar.
atomlarının mol sayısına oranı 2/5’dir.
D) 8,1NA E)9,2NA III. Toplam 12,04 . 1023 tane atom içeren
CO gazının mol sayısı 1’dir.
(NA = Avogadro sayısı)
Çözüm:
38,4 A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
nO = nO = 2,4 mol
16 D) II ve III E) I, II ve III
1 mol bileşikte 12 mol O atomu varsa D) I ve III E) II ve III
X 2,4 mol O atomu
X = 0,2 mol bileşik
1 mol bileşikte 17 mol atom varsa

0,2mol bileşikte X mol atom var
X = 3, 4 mol atom içerir.
Natom = 3,4 mol . NA atom/mol
= 3,4NA
Cevap: A 11. Eşit sayıda O atomu içeren SO2 ve SO3
gaz karışımının normal koşullarda hacmi
44,8 litredir.
8. NO2 ve N2O4 gazlarından oluşan bir ka- Buna göre, karışımda kaç tane SO2 mo-
rışımın normal koşullarda 11,2 litresinde lekülü bulunur? (NA = Avogadro sayısı)
3,612 . 1023 tane azot atomu bulunmakta-
dır. A) 0,4 NA B) 0,8 NA C) 1,2 NA
Buna göre, karışımda toplam kaç mol D) 1,6 NA E) 2 NA
atom bulunur? (NA = 6,02.1023)
A) 0,1 B) 0,4 C) 1,2
D) 1,8 E) 2,4
Soru:
18 mol oksijen atomu içeren SO3

molekülü kadar hidrojen ato-
mu içeren C3H6 gazında toplam
atomların mol sayısı kaçtır? 12. N2O3 bileşiğinin 2n molünde toplam atom
A) 3 B) 6 C) 9 D) 10 E) 12 sayısı NA kadardır.
Buna göre, N2O3 bileşiği ile ilgili;
I. Normal koşullarda n molu 2,24 litre ha-
Çözüm: cim kaplar.
9. Normal koşullarda 13,44 litre hacim kap-
nO = 18 mol II. 3n mol N2O3 bileşiğinde 0,9 mol O ato-
layan CH4 ve C2H6 gaz karışımında CH4
nSO3 = 6 mol gazındaki toplam atom sayısının C2H6 mu bulunur.
C3H6 bileşiğinde, gazındaki toplam atom sayısına oranı III. 10n mol N2O3 bileşiğinde NA kadar N
nH = 6 mol 5/16’dır. atomu bulunur.
nC = 3 mol nT = 9 mol Buna göre, karışımda kaç mol H atomu yargılarından hangileri doğrudur?
Cevap: C vardır? (NA = Avogadro sayısı)
A) 0,2 B) 0,4 C) 0,6 A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) 1,2 E) 3,2 D) II ve III E) I, II ve III

ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 16 7.A 8.D 9.E 10.C 11.C 12.B
BAĜIL ATOM KÜTLESİ - KÜTLE - MOL İLİŞKİSİ - I Test / 9
1. Oksijen elementinin bağıl atom kütlesi 4. 8,5 gram NH3 molekülünün içerdiği Bağıl Atom Kütlesi
16’dır. atom sayısı kadar atom içeren CH4 mo- Bir atom kütlesinin başka bir
Buna göre NA/16 değeri aşağıdakiler- lekülü kaç akb’dir? atom kütlesi ile kıyaslanması so-
den hangisini verir? (H:1, N:14, C:12 NA = Avogadro sayısı) nucu bulunan sayıya bağıl atom
kütlesi denir. Kıyaslanma sonu-
cunda bulunan oran olduğu için
A) Bir oksijen atomunun kütlesi A) 6,4NA B) 2,53NA C) 8 NA
birimi yoktur.
B) Bir mol oksijen atomunun kütlesi D) 16NA E) 4,08NA Bağıl atom kütlesine benzer şekil-
de, moleküler bileşikler için bağıl
C) 16 gram oksijen atomundaki atom sayısı
formül kütlesi ifadeleri kullanılır.
D) 1 gram oksijen atomundaki atom sayısı CO2’nin Bağıl Molekül Kütlesi = 44
E) 16 tane oksijen molekülün kütlesi Molekül Kütlesi = 44 akb = 44 Da
ifade edilir.
Atomlar çok küçük kütleli tane-
cikler olduğundan standart kütle
birimleri kullanmak çok kullanışlı
değildir. Bu nedenle bilim insanla-
1
rı bir 12C izotopu kütlesinin ’sini
12
1 akb (atomik kütle birimi) olarak
kabul etmişlerdir.
1
1akb = gram
6,02.1023
5. Eşit sayıda Y atomu içeren X2Y6 ve X3Y6
1 gram = 6,02 . 1023akb = NA akb
gazları ile ilgili;
1
I. Kütlece Y yüzdeleri 1 akb = gram
NA
2. 98 gram Cr2(SO4)3 bileşiğinde kaç tane II. Aynı şartlarda hacimleri NA tane C atomu 12 gram ise,
oksijen atomu vardır?
III. Kütleleri 1 tane C atomu α
(Cr:52, S:32, O:16, NA = Avogadro sayısı)
niceliklerinden hangileri her iki bileşik 12
α= gram
A) NA B) 2 NA C) 3 NA için aynıdır? NA
1 akb 1tane C − 12’nin kütlesinin
D) 4 NA E) 5NA A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 1
’si olduğuna göre,
12
12 . 1 1
D) I ve II E) I ve III 1akb = = gram çıkar.
NA 12 NA
Atom Kütlesi ve Mol Kütlesi

Bir elementin 1 tane atomunun
kütlesi atom kütlesi, molekül küt-
lesi 1 tane molekülün kütlesidir ve
akb ile ifade edilir.
1 tane atom/molekül/iyon/formül
bahsedilirse aynı zamanda gerçek
atom / molekül kütlesi demektir.
Fe = 56 verilmişse
1 mol Fe atomu = 56g = NA tane
Fe atomu = 56NA akb’dir.
3. 9 gram C2H6 gazı için; 1 tane Fe atomu = 56 akb
• Kaç moldür? 6. N2O3 gazının yalnız molekül sayısı bi- (Fe’in gerçek atom kütlesi)anla-
şılır.
• Kaç tane molekül içerir? lindiğine göre;
Molekül kütlesi ve mol kütlesi aynı
• Kaç mol karbon atomu içerir? I. Toplam atom sayısı sayısal değerlere sahiptir ancak
• Toplam kaç tane atom vardır? II. 1 tane N2O3 molekülünün kütlesi farklı birimle ifade edilir.
III. Mol sayısı H2O : 18 ise
aşağıdakilerden hangisi yukarıdaki so-
1 tane H2O’nun molekül kütlesi =
ruların cevapları arasında yer almaz? niceliklerinden hangileri bulunamaz?
18 akb
(C:12, H:1 NA = Avogadro sayısı) (N = 6.1023)
1 mol H2O’nun kütlesi = 18 g’dır.
A) 1,8 NA B) 0,3 C) 0,3 NA A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) 2,4 NA E) 0,6 D) I ve II E) I, II ve III

ÜNİTE - 1
1.D 2.C 3.A 4.A 5.B 6.B 17 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
BAĜIL ATOM KÜTLESİ - KÜTLE - MOL İLİŞKİSİ - I Test / 9
7. I. Bir oksijen atomu 10. Avogadro sayısı kadar atom içeren

Soru:
II. 3,01 . 1023 tane oksijen atomu içeren C2H6 gazı ile ilgili;
• X2 gazının NK’daki 2,24 litresi- oksijen molekülü I. Kütle 30 gramdır.
nin kütlesi 7N akb’dir.
III. 16 akb oksijen atomu II. 6,02 . 1022 tane molekül içerir.
• Y’nin 0,4 molü 9,2g’dır.
• Z’nin 0,1N tane molekülü 8g’dır. IV. 0,5 mol oksijen atomu III. 0,25 mol dür.
Yukarıda verilen bilgilere göre X, V. Bir molekül − gram oksijen gazı yargılarından hangileri yanlıştır?
Y ve Z’nin mol kütleleri aşağıda-
Yukarıda miktarları verilen maddelerden (H:1, C:12, NA = 6,02.1023)
kilerin hangisinde doğru verilmiş-
tir? (N: Avogadro sayısı) hangisinin kütlesi en fazladır? (O:16)
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
X Y Z
A) I B) II C) III D) IV E) V
A) 16 32 80 D) II ve III E) I, II ve III
B) 35 46 40
C) 17 80 32
D) 35 23 80
E) 70 23 40
Çözüm:
11. Toplam
8. Atom sayısı (tane)
İçerdiği 3,01.1023
I. 2,24L X2 7N akb N.Ş.A’da
X molekül A tane atom C
22,4L X2 α MAX 18,06.1022 hacmidir.
2 sayısı içeren N2O3
MAX = 70N akb = 70 gram gazı
2
X = 35 gram/mol Y B
12,04.1022
II. 0,4 mol Y 9,2 gram İçerdiği azot
0,1 mol Y MAY atomu miktarı
MAY = 23 gram/mol 10 Bileşik kütlesi (g) N2O3 gazı ile ilgili istenen nicelikler A, B ve
III. 0,1 mol Z 8 gram C kutularında bulunmaktadır.
X3Y2 bileşiğinin kütlesine karşılık içerdiği
1 mol Z MAZ Buna göre bu kutularda yer alan nice-
X ve Y elementlerinin atom sayıları grafik-
MAZ = 80 gram/mol te verilmiştir. likler hangisinde doğru verilmiştir?
Cevap: D (N:14, O:16)
Soru: Buna göre 0,5 mol X3Y2 bileşiği kaç
gramdır? (NA = 6,02.1023)
I. Sodyumun gerçek atom kütlesi A B C
23 A) 6,02 . 1022 2,8 22,4
akb’dir. A) 50 B) 46 C) 37 D) 32 E) 25
NA
B) 3,01 . 1023 1,4 11,2
II. Sodyumun bağıl atom kütlesi
23’tür. C) 3,01 . 1022 5,6 2,24
III. Bir atom - gram sodyum, 23 D) 6,02 . 1022 2,8 2,24
g’dır.
E) 6,02 . 1023 2,8 1,12
Yukarıdaki yargılardan hangileri
doğrudur? 9. a. 12 tane CO2 molekülü kaç mol’dür?
(Na:23, NA = Avogadro yasası) 4
b. mol NH3 kaç gramdır?
A) I, II ve III B) I ve II NA
C) II ve III D) Yalnız II c. 0,2 mol C2H5OH kaç akb oksijen ato- 12.
E) Yalnız I mu içerir? 0,25 mol 8 gram S
Çözüm: CH4 içeren
Yukarıda verilen soruların cevapları gazı SO2 gazı
I. NA tane Na 23 gram aşağıdakilerin hangisinde doğru veril-
1 tane Na α miştir? (H:1 , C:12, N:14, O:16, 1. kap 2. kap
23 NA = Avogadro sayısı)
gramdır. 1. kaba normal koşullarda 6,72 litre hacim
NA
kaplayan X gazı gönderildiğinde her iki
II. Na’un bağıl atom kütlesi 23’tür. a b c kaptaki toplam gaz kütleleri eşitleniyor.
III. 1 atom − gram Na = 1 mol Na A) 10NA 17 3,2 Buna göre X gazı aşağıdakilerden han-
= 23 gramdır.
B) 12/NA 68/NA 3,2NA gisidir? (H:1, C:12, O:16, S:32)
Cevap: C
C) 30 17/NA 3,2/NA
A) C3H6 B) C3H4 C) C2H6
D) 4 4 NA/3,2
E) 12 68 16 D) CH4 E) C2H4
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 18 7.E 8.A 9.B 10.E 11.D 12.B
BAĜIL ATOM KÜTLESİ - KÜTLE - MOL İLİŞKİSİ - II Test / 10
1. 3,4g NH3 bileşiği ile ilgili aşağıdaki ifa- 4. 1 tane azot atomu 14 akb’dir.
Soru:
delerden hangisi yanlıştır? (H:1 N:14) N
Buna göre değeri aşağıdakilerden 3 mol atom içeren SO bileşiği
28 3
A) 0,2 moldür. hangisine eşittir? (N = Avogadro sayısı) kaç akb’dir? (O:16, S:32)
B) 1,204 . 1023 tane molekül içerir.
A) 2 tane azot atomunun kütlesi
C) 0,6 gram hidrojen atomu içerir. Çözüm:
B) 2 mol azot molekülünün kütlesi
D) 2,8 gram azot atomu içerir. İlk olarak SO3 ün molünü bulalım.
C) 1 gram azot gazındaki atom sayısı
E) 0,6 mol hidrojen molekülü içerir. 4 mol atom içeren SO3 1 moldür.
D) 1 gram azot gazındaki molekül sayısı
3 mol atom içeren X
E) 1 tane azot molekülünün kütlesi
X= 0,75 mol
Daha sonra SO3 ün kütlesini bu-
lalım.
1 mol SO3 80 gram olduğuna göre
0,75 mol X
X = 60 gram dır.
En son olarak akb’ye geçiş yapa-
lım.
1
1 akb gram olduğundan
N
X 60 gram
2. I. 1 molekül N2 X = 60N akb olarak çıkar.
II. 28 akb N2
III. 1 mol N2
5. 0,3 mol oksijen atomu içeren XO3 bileşiği-
Yukarıdaki azot moleküllerinin kütlele- deki X’in kütlesi 3,2 gramdır.
rinin kıyaslanışı aşağıdakileriden han- Soru:
Buna göre, X’in atom kütlesi kaçtır?
gisinde doğru verilmiştir? (N:14)
I. 4,4 gram CO2 gazı
A) 16 B) 24 C) 32 D) 48 E) 64 II. N.Ş.A’da 4,48L hacim kapla-
A) I = II > III B) III > I = II C) I = III > II
yan H2 gazı
D) II > I = III E) I = II = III III. 0,4 mol H2O sıvısı
Verilen maddeleri molekül sayıla-
rına göre kıyaslayınız?
(C:12, O:16)
Çözüm:
I. 44 gram CO2 gazı N tane mo-

lekül içerirse,
4,4 gram X
X = 0,1 N tane molekül içerir.
6. XY2 bileşiğini oluşturan X ve Y elementleri II. N.Ş.A’da

N için, 22,4 L H2 N tane molekül içerirse
3. 8 gram X2 molekülü tane atom içerdi-
2 • 0,2 mol X 2,8 gramdır. 4,48L X
ğine göre,
I. 1 mol X atomu 16 gramdır. • NA tane Y2 molekülü 32 gramdır. 0,2 . N tane molekül içerir.
II. 0,25 moldür. bilgileri verilmiştir.

III. 1 mol H O N tane molekül içerirse
III. 2 tane atom içerir. Buna göre, 1 tane XY2 molekülü kaç 2
0,4 mol X
gramdır? (Avogadro sayısı = NA)
0,4 . N tane molekül içerir.
(N = Avogadro sayısı) NA NA
A) B) C) 46 NA III > II > I şeklinde olur.
23 46
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
46 23
D) E)
D) I ve III E) I, II ve III NA NA
ÜNİTE - 1
1.E 2.B 3.B 4.D 5.C 6.D 19 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
BAĜIL ATOM KÜTLESİ - KÜTLE - MOL İLİŞKİSİ - II Test / 10
7. Ca elementinin bağıl atom kütlesi 40 dır.

Soru: 10. 0,5 mollük NO ve SO2 gazları karışımı 0,8
Buna göre Ca elementi ile ilgili aşağıda- mol − atom oksijen içermektedir.
I. 1 atom - gram Ca ki ifadelerden hangisi yanlıştır?
II. 40 akb Ca
Buna göre karışımındaki SO2 nin kütle-
(Avogadro sayısı = NA)
si kaç gramdır? (O:16, S:32)
III. 1 mol Ca
Yukarıda verilen maddelerin küt- A) 1 mol Ca atomu 40 gramdır.
leleri arasındaki ilişkisi nedir? A) 3,2 B) 6,4 C) 9,6 D) 12,8 E) 19,2
B) 1 mol Ca atomu 40 akb’dir
(Ca: 40g/mol)
C) 1 atom-gram Ca atomu 40 gramdır.
D) NA tanesi 40 gramdır.
Çözüm: E) Mol kütlesi 40 gramdır.
I. Atom − gram elementler için
kullanılır ve mol anlamına
gelir. 1 mol Ca olduğundan 40
gramdır. III’de 40 gram Ca’dur. 11. Bulunma yüzdesi (%)
1
II. 1 akb gram olduğundan 99
N
40akb X
40
X= gram çıkar.
N 1
I = III > II şeklinde olur.
8. Mol kavramı ile ilgili,
12 13 Atom kütlesi
Bağıl atom kütlesi birimsizdir.
(akb)
Bir karbon atomun 1/12’sine 1 akb de-
nir. Yukarıda 12C elementinin izotoplarının do-
1 akb 1 mole eşittir. ğada bulunma yüzdeleri verilmiştir.
yargılarından doğru olanlar “✓” ve yan- Buna göre, C elementinin ortalama atom
lış olanlar “✗” ile belirtildiğinde kutucuk- kütlesi aşağıdakilerden hangisinde doğ-
Soru:
ların görünümü aşağıdakilerden hangi- ru verilmiştir?
I. 0,6 mol karbon atomu içeren si gibi olur?
C2H6 gazı A) 12 B) 12,01 C) 12,32
II. 0,2 mol CO2 gazı A) ✓ B) ✓ C) ✗ D) ✗ E) ✓
III. 3,01 . 1023 tane CH4 molekülü D) 12,40 E) 14,50
Yukarıdaki verilen maddeleri içe-
✓ ✓ ✓ ✗ ✗
risinde atom sayılarına göre sıra- ✓ ✗ ✗ ✓ ✓
landırıldığında nasıl olur?
(N = Avogadro Sayısı)
Çözüm:
I. 8. N tane atom içeren C2H6 2 12. Hidrojen elementinin 1 H(Protyum), 2D

1 1
mol karbon içerir. (Döteryum) ve 13T(Trityum) izotopları bu-
X 0,6 mol karbon içerir. lunmaktadır.
X = 2,4 . N tane atom Hidrojenin ortalama atom kütlesi 1,0080
II. 1 mol CO2 3.N tane atom varsa, 9. 16 gram O2 gazı bulunan kaba, olduğuna göre,
0,2 mol X I. 2 NA tane atom içeren SO3 gazı I. Hidrojen izotoplarının mol kütleleri eşit-
II. 2 gram He gazı tir.
X = 0,6 N tane atom
III. 6,02 . 1023 tane molekül CH4 III. 20 gram Ca katısı II. Doğada bulunma yüzdesi en fazla olan
1 H izotopudur.
5 . N tane atom içerirse, 1
taneciklerinden hangileri ayrı ayrı ekle-
3,01 . 1023 tane molekül X nirse kaptaki molekül sayısı iki katına III. 13T izotopunun bolluk yüzdesi en fazla-
X = 2,5N tane atom içerirse, çıkar? (Avogadro sayısı = NA, He:4, O:16, dır.
III > I > II şeklinde olur. Ca:40) yargılarından hangileri yanlıştır?

A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III
D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) Yalnız III

ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 20 7.B 8.B 9.A 10.E 11.B 12.D
MOL KAVRAMI KARMA - I Test / 11
1. Aşağıdaki kapta 16g SO2 gazı bulunmak- 4. Aşağıdaki eşit kollu terazinin dengeye gel-
Soru:
tadır. mesi isteniyor.
40g SO3 gazı ile ilgili,
I. 11,2 L hacim kaplar.
16g
II. 2 mol atom içerir.
SO2 gazı III. 9 . 1023 tane O atomu içerir.
yargılarından hangilerinin doğru-
luğu kesindir?
Buna göre, (O:16, S:32) (NA: 6 . 1023)
0,2 mol
• 0,25 mol’dür. CaCO3 A) Yalnız I B) Yalnız II
0,6 mol
• 0,75 mol atom içerir. katısı C) I ve II D) I ve III
Ca katısı
(1. kap)
• 0,25 tane S atomu içerir. (2. kap) E) II ve III
• Kütlesi 16 akb’dir. Buna göre,

• Normal koşullarda 5,6L hacim kaplar. I. 1. kaba 4g CaCO3 kadar daha eklen- Çözüm:
meli
ifadelerinden kaç tanesi doğrudur? Normal koşullarda 40g SO3 gazı
II. 2. kaptan 0,1 mol Ca katısı çekilmeli 11,2L hacim kaplar. Ancak koşul
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 III. 1. kaba 0,4 mol H2O ilave edilmeli belirtilmemiş.
işlemlerinden hangileri yapılırsa terazi 40g SO3 gazı 0,5 moldür.

dengeye gelir? (C:12 O:16 Ca:40) 0,5 mol SO3 gazı, 0,5 x 4 = 2 mol
2. Aşağıda bazı bilgiler verilmiştir. atom içerir.
0,4 mol Al2O3 ile aynı sayıda oksijen A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II 1,5 mol O atom içerir.
atomu içeren O2 gazı 0,6 mol’dür. 1,5 x 6 . 1023 = 9 . 1023 tane O ato-
D) I ve III E) II ve III mu içerir.
18 tane atom içeren C3H6 molekülü 2
Cevap: D
tane moleküldür.
4 mol oksijen atomu içeren CO2 gazı
normal koşullarda 44,8L’dir.
Buna göre yukarıdaki bilgiler doğru ise
“D” yanlış ise “Y” harfi ile belirtilirse aşa-
ğıdakilerden hangisi doğru olur?
Soru:
A) D B) D C) Y D) D E) Y
N2O ve CO2 gazları eşit sayıda
D Y Y Y D atom içermektedir.
D D D Y Y 5. Aşağıdaki şemada 1 mol değerine eşit Buna göre,
bazı miktarlar verilmiştir. I. Normal koşullardaki hacimleri
II. Oksijen miktarları
Normal koşullarda III. Mol sayıları
3. Aşağıdaki kapta 50 gram CaCO3 katısı 4 atom − gram He
22,4L hacim değerlerinden hangileri eşittir?
bulunmaktadır. gazı
kaplayan CO2 gazı
(C:12, N:14 O: 16))
I II A) Yalnız I B) Yalnız II
1 mol C) I ve II D) I ve III
E) II ve III
50g CaCO3 katısı

3,01 . 1023 tane O2
32g O2 gazı Çözüm:
Buna göre aşağıdakilerden hangisi yan- molekülü
lıştır? (C:12 O:16 Ca:40) N2O ve CO2’nin mol kütleleri eşit
III IV olup 44 g/mol’dür
A) 0,5mol C atomu içerir. Normal koşullardaki hacimleri ve
Buna göre, şemadaki kutucuklardaki
mol sayıları eşittir. oksijen mik-
B) 2,5 mol atom içerir. maddelerden hangileri 1 mol madde tarları farklı olur.
C) Normal koşullarda 11,2L hacim kaplar içerir? (O:16) Cevap: D
D) 20g Ca atomu içerir.
A) I ve III B) II ve IV C) I, II ve IV
E) Atom sayısı 1,25 mol O2 gazındaki
atom sayısına eşittir. D) I ve IV E) II ve III
ÜNİTE - 1
1.C 2.A 3.C 4.C 5.B 21 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
MOL KAVRAMI KARMA - I Test / 11
6. Aşağıda bazı atomlar verilmiştir. 9. Bir gazın normal koşullarda 5,6 litresi 7,5g
Soru:
I. 1 tane He atomu gelmektedir.
Aşağıda bazı bilgiler verilmiştir. Buna göre,
II. 8 akb He atomu
• 0,2mol CnH3nOm bileşiği 9,2g’dır.
III. 1g He atomu I. NO
• Normal koşullarda 4,48L
CnH3nOm bileşiği 4,8g C atomu IV. 1 mol He atomu II. C2H6
içermektedir. III. N2
Buna göre bu atomların kütlelerinin bü-
Buna göre, bileşiğin formülü aşa-
yükten küçüğe sıralanışı aşağıdakilerin moleküllerinden hangileri bu gazın for-
ğıdakilerin hangisinde doğru veril-
miştir? (H:1, C:12, O: 16) hangisinde doğru verilmiştir? (He:4) mülü olabilir? (H:1, C:12, N:14, O:16)
A) CH3O B) C2H6O
A) III > IV > II > I A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III
C) C2H6O3 D) C2H6O2
E) C3H6O2 B) II > IV > III > I
D) II ve III E) I ve II
C) IV > III > II > I
Çözüm:
D) IV > I = II > III
0,2 mol 9,2g ise, 1 molü 46g’dır. E) IV > III > I > II
4,48L 0,2 moldür. 0,4 mol C ise,
4,8g’dır.
0,2 mol bileşikte 0,4 mol C 7. 0,2 mol KAI.(SO4)2.12H2O (şap) bileşiği 10. Aşağıdaki kaplarda bulunan gazların atom
1 mol bileşikte X ile ilgili, sayıları eşittir.
X = 2 mol C bulunur.
Bilgi D Y
(C2H6Om = 46 g/mol) C 2H 2 C4H 8
I 9,6 mol atom içerir. ✓
24 + 6 + 16m = 46 ⇒ m = 1 gazı gazı
C2H6O II 0,4.NA tane O atomu içerir. ✓
I II
Cevap: B III Yapısında 2,4 mol su bulunur. ✓

Buna göre I. kaptaki gazın kütlesinin II.
tablodaki bilgilerin doğru veya yanlış olma kaptaki gazın kütlesine oranı kaçtır?
durumları “✓” işareti ile belirtilmiştir. (H:1, C:12)
Soru:
Buna göre, “✓” işareti hangilerinde uy-
0,4 mol C2H4 ve 0,1 mol C3HX bi- gun yerde kullanılmıştır? A) 39/28 B) 39/56 C) 13/28
leşiklerinin karışımında 2,4 mol H (NA = Avogadro sayısı)
atomu vardır. D) 13/56 E) 1
Buna göre karışımda toplam kaç
tane atom vardır?
(NA : Avogadro sayısı) D) II ve III E) I, II ve III
A) 1,1 . NA B) 2,4 . NA
C) 3,5 . NA D) 4 . NA
8. Aşağıdaki kapta bulunan 1 tane X metal 11. Aşağıda bazı bilgiler verilmiştir.
E) 4,5 . NA
atomunun kütlesi 4.10−23 g’dır.
I. 6,02 . 1023 tane atom içeren He gazı X
Çözüm: g’dır.
0,4 mol C2H4 → 1,6 mol H atom II. Y g He gazı normal koşullarda
0,1 mol C2Hx → 0,1 x mol H atom 44,8L’dir.
2,4 1 tane X atomu III. 0,4 mol He atomu sayısı Z g CH3COOH

x = 8 bulunur. teki O atomu sayısına eşittir.
Buna göre;
0,4 mol C2H4 → 2,4 mol atom Buna göre X, Y ve Z yerine aşağıdaki-
0,1 mol C3H8 → 1,1 mol atom I. X atomunun mol kütlesi 24 g/mol’dür. lerden hangisi gelmelidir?
II. Normal koşullarda 12 gramı 11,2L ha- (H:1 He:4 C:12 O:16)
3,5 mol atom
cim kaplar.
1 molü NA tane ise,
III. XO bileşiğinin 0,2 molü 16g’dır. X Y Z
3,5 molü X
yargılarından hangileri doğrudur? A) 8 4 12
X = 3,5 NA bulunur.
(O:16, NA: 6 . 1023) B) 4 12 8
Cevap: C
C) 8 8 4
D) 4 8 10
D) I ve III E) II ve III E) 4 8 12
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 22 6.C 7.B 8.A 9.E 10.A 11.E
MOL KAVRAMI KARMA - II Test / 12
1. Normal koşullar altındaki bir kapta bu- 4. Ülkemizde bir yılda 6 milyar ton buğday
Soru:
lunan XY2 gazının mol sayısı aşağıdaki- üretilmektedir.
lerden hangisi ile bulunamaz? Buna göre, bir tane buğdayın 1 milig- 16 gram SO3 gazı için aşağıdaki
ifadelerden hangisi yanlıştır?
ram olduğu varsayılırsa 1 mol buğday
A) Molekül sayısı (S:32, O:16, N:6,02 . 1023)
kaç yılda üretilir?
B) Mol kütlesi (Avogadro sayısı = 6 . 1023 alınacak, A) 0,2 mol’dür.
1g = 103 mg 1 ton = 1000kg = 106g) B) 3,612 . 1023 tane oksijen atomu
C) Toplam atom sayısı vardır.
D) Yapısındaki Y nin mol sayısı
A) 102 B) 103 C) 104 D) 105 E) 106 C) 0,8 mol atom içerir.
E) Hacmi D) N.Ş.A’da 4,48 litredir.
E) 0,2 tane molekül içerir.
Çözüm:
A) 1 mol SO3 80 gramdır.

X 16 gram
X = 0,2 mol
B) 1 mol SO3’te 3.6,02 . 1023 tane
oksijen atomu varsa,
0,2 mol X
X = 3,612 . 1023 tane oksijen
C) 1 mol SO3 4 mol atom içerir.
5. Bir tane X atomunun kütlesi m gram ol- 0,2 mol SO3 x
duğuna göre, bu atomdan oluşan X3 ga- X = 0,8 mol atom içerir
2. I. Bir tane oksijen molekülü zının normal koşullarda hacmi 44,8 litre D) 1 mol SO gazı N.Ş.A’da
3
II. Bir mol oksijen atomu ise X3 gazının kütlesi nedir? 22,4L’dir.
III. Bir tane oksijen atomu (N = Avogadro Sayısı) 0,2 mol x
Yukarıda verilen maddelerin kütleleri- m.N 3m . N X = 4,48L dir.
nin kıyaslanışı aşağıdakilerin hangisin- A) B) C) 6.m . N E) 1 mol SO 6,02 . 1023 molekül
2 2 3
de doğru olarak verilmiştir? 0,2 mol x
N
D) 9 . m . N E) X = 12,04 . 1022 tane molekül
A) I > II > III B) III > I > II C) III > II > I 9.m içerir.
Cevap: E
D) I > III > II E) II > I > III
Soru:
Avogadro sayısı kadar atom içe-

ren N2H4 kaç gram hidrojen içe-
rir? (H:1, N = Avogadro sayısı)
Çözüm:
Öncelikle atom ağırlıklarını ezber-

lememize gerek yok. Ayrıca atom
ağırlıkları gerektiği zaman size
6. Avogadro sayısı kadar hidrojen atomu verilir.
içeren HCOOH gazı ile ilgili aşağıdaki Soruyu iki yoldan çözelim.
ifadelerden hangisi doğrudur? I. Yol ⇒ Her zaman molü bulun
3. Mol kütleleri ve kütleleri eşit olan A ve B (H:1, C:12, O:16) 1 mol N2H4 6. N tane atom varsa,
bileşikleri için aşağıdakilerden hangisi X N tane atom
kesinlikle doğrudur? A) Toplam 3 . N tane atom içerir. 1
X= mol olur.
N 6
A) Atom sayıları aynıdır. B) tane molekül içerir. Molü bulduktan sonra ise istenilen
3 ne ise ikinci bir orantı ile soruyu
B) Aynı koşullarda hacimleri eşittir. C) N.Ş.A’da 11,2 litre dir. çözelim.
C) Atom sayıları farklıdır. D) 23 gramdır.
D) Mol sayıları eşittir. E) İçerdiği hidrojen (H) kütlesi, oksijen (O)
E) Özkütleleri farklıdır. kütlesine eşittir.
ÜNİTE - 1
1.B 2.E 3.D 4.D 5.C 6.D 23 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
MOL KAVRAMI KARMA - II Test / 12
1 mol N2H4 de 4 gram hidrojen 7. XY3 bileşiğinin içerdiği atom sayısı ve küt- 10. Sabit hacimli bir kapta bir miktar C3H4 gazı
varsa, lesi bilinmektedir. vardır. Bu kaba bir miktar X gazı eklendi-
1 Buna göre, ğinde molekül sayısı 3, gaz kütlesi 2,6 ka-
mol X
6 tına çıkmaktadır.
2 I. Mol kütlesi
X= gram hidrojen vardır. Buna göre eklenen X gazı aşağıdakiler-
3 II. 1 gramındaki Y atom sayısı
den hangisi olabilir?
II. Yol: III. Kütlece X yüzdesi (N:14, O:16, C:12, H:1, S:32)
Tek bir orantı ile soruyu çözelim. niceliklerinden hangileri XY3 için he-
Burada en önemli nokta boş bı-
rakılan yere her zaman 1 mol de
saplanabilir? A) N2 B) O2 C) NO D) SO2 E) SO3
denir sorusunu soran boşluğa yer-
leştirin. A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
6 N tane atom içeren N2H4 4
gram hidrojen, D) II ve III E) I, II ve III
N tane atom içeren X
2
X= gram hidrojen
3
8. Normal şartlardaki oksijen gazı için 11. CO ve CO2 gazlarından oluşan karışı-
N
değeri, aşağıdakilerden hangisini mın sadece mol sayısı ve elementlerin
11,2
Soru: atom kütleleri bilindiğine göre;
ifade eder? (O:16g/mol)
1 gram hidrojen atomu içeren H2O I. Karışımdaki oksijenin kütlesi
bileşiği ile ilgili olarak, A) 1 litre hacim kaplayan O2 gazının küt- II. Karışımdaki karbon kütlesi
I. kaç tane molekül içerir? lesini III. Karışımdaki karbon atom sayısının ok-
II. N.Ş.A da hacmi kaç litredir? B) 1 mol O2 molekülünün akb cinsinden sijen atom sayısına oranı
III. Kaç gramdır? değerini niceliklerinden hangileri hesaplanabilir?
(H:1, O:16, N = Avogadro sayısı) C) 1 litre hacim kaplayan O2 gazının mo-
lekül sayısını A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Çözüm:
D) 1 tane O2 gazının hacmini
I. 1 mol H2O’da 2g hidrojen varsa E) 1 litre hacim kaplayan O2’deki atom
X 1 g hidrojen sayısını
X = 0,5 mol dür.
1 mol H2O N tane molekül içerir.
0,5 mol X
X = 0,5 N tane molekül içerir.
II. N.Ş.A (0°C 1atm) ⇒ ifadesi-
ni gördüğümüzde çok dikkat
edin. Bunun orantısını veya
kuralını uygulamak için N.Ş.A 9. I. 1 atom − gram hidrojen
da maddenin mutlaka gaz ol-
II. 1 molekül − gram hidrojen
ması gerekmektedir. H2O O°C
katı veya sıvı olacağından ku- III. 1 tane hidrojen gazı 12. Avogadro sayısı bilinen değer olan
ral veya orantı uygulanmaz. 6,02 . 1023 yerine 3,01 . 1022 kabul edilse
IV. 1 mol hidrojen atomu
N.Ş.A da hacmi, idi NH3 gazı için,
0,5 . 22,4 = 11,2L den çok çok Yukarıda verilen maddelerin kütleleri
I. Bir molekülündeki atom sayısı artar.
küçüktür. arasındaki ilişki aşağıdakilerden hangi-
sinde doğru verilmiştir? II. N.Ş.A da özkütlesi değişmez.
III. Molünü I de 0,5 bulmuştuk.
1 Mol H2O 18 gram ise, III. 1 molekülündeki kütle azalır.
0,5 mol X A) I = II > III > IV yargılarından hangileri doğrudur?
X = 9 gram H2O
B) III > I = II > IV (N:14, H:1)
C) I = IV > III > II
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II
D) II > I = IV > III
E) I > II > III > IV D) II ve III E) I ve III
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 24 7.C 8.E 9.D 10.B 11.B 12.A
MOL KAVRAMI KARMA - III Test / 13
1. I II 4. Madde Atom Sayısı Mol

24 gram Mg 6,02 . 1023
tane 1 atom gram N2 gazı N1 6,02 . 1023 tane taneciğe 1 mol de-
atomu Mg atomu nir.
2 mol H2 gazı N2
64 gram O2 gazı N3
Avogadro Sayısı
1 mol Mg Yukarıda verilen maddelerin içerdiği
atomu 6,02 . 1023 sayısına denir.
atom sayıları aşağıdakilerin hangisinde
V III doğru kıyaslanmıştır? (O:16)
Atomik Kütle Birimi (akb)
N.Ş.A’da 22,4L 1atom − gram Mg 12C atomunun kütlesinin
Mg atomu atomu
A) N1 = N2 > N3 B) N1 = N2 > N3 1 tane
1/12 ine 1 akb denir.
C) N2 = N3 > N1 D) N1 > N2 > N3 1
IV 1akb = gramdır.
24 6,02.1023
g Mg atomu
E) N1 = N3 > N2
6,02.1023 1akb H = 1 tane H atomu
14akb N = 1 tane N atomu
Yukarıdaki kavram haritasında 1 mol Mg 17akb NH3 = 1 tane NH3 molekülü
atomu için kutucuklarda verilen örnek-
lerden hangileri doğrudur?
(Mg:24, NA = 6,02 . 1023) Atom Kütlesi ve Mol Kütlesi
Atomun bir molüne karşılık ge-
len madde miktarına denir. Bir
A) Yalnız I B) I ve II C) I, II ve III
elementin 1 mol atomunun gram
kütlesine mol kütlesi denir.
D) I, II III ve IV E) I, II, III ve V
5. 0,3 mol C2H2 gazı ile ilgili aşağıdaki yar-

Gerçek Atom Kütlesi
gılardan hangisi yanlıştır?
Bir elementin 1 tane atomunun
(H:1, C:12 Avogadro sayısı = NA)
gram cinsinden kütlesine denir.
23
A) Kütlesi 7,8 gramdır.
2. O2 molekülü için 6,02.10 sayısı aşağı- B) 0,6 mol H atomu içerir. Gerçek Molekül Kütlesi
32
Bir tane molekülün gram cinsin-
dakilerdan hangisini gösterir? (O:16) C) 0,6 NA tane C atomu içerir.
den kütlesine denir.
D) N.Ş’da 6,72 litre hacim kaplar.
A) 1 tane O2 molekülünün gerçek kütlesini
E) 1,2 tane atom içerir.
B) 1 molekül O2 molekülünün gerçek küt- Mol Tanecik Sayısı ve Kütle İlişkisi
lesini Bir maddenin kütlesi (Ma) ve mol
sayısı (n) olmak üzere,
C) N.K’da 22,4 litre O2 molekülünün atom m
sayısını n= bağıntısıyla hesaplanır.
Ma
D) 1 gram O2 molekülünün molekül sayı-
sını Mol Sayısı − Hacim İlişkisi
E) 1 gram O2 molekülünün atom sayısını Normal koşullarda 1 mol gaz 22,4
litre hacim kaplar.
V litre V
n= ⇒n=
22,4 litre/mol 22,4
6. • 1 tane C2H4 molekülü 28 gramdır.
• N.K’da 6,72 litre O2 gazı 0,3 mol’dür.
3. N Avogadro sayısını gösterdiğine göre, • 1,806 . 1023 molekül SO3 gazı 24 gram-
3,01 . 1022 molekülü X gram olan gazın dır.
mol kütlesi nedir? • 1 atom − gram hidrojen içeren H2O
N.K’da 11,2 litredir.
3,01.1022
A) 3,01.1022.X B) .X • 3,01 . 1023 tane atom içeren N2O3 bileşi-
N
ği 4,8 gram oksijen atomu içerir.
N.X N.3,01.1022
C) D) Yukarıdaki ifadelerden kaç tanesi doğ-
3,01.1022 X
rudur? (O:16 Avogadro Sayısı = 6,02 . 1023)
X
E)
N.3,01.1022 A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
ÜNİTE - 1
1.C 2.D 3.C 4.C 5.E 6.C 25 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
MOL KAVRAMI KARMA - III Test / 13
7. I. 1 atom − gram hidrojen 10. 5,6 gram

Soru: I II
II. 1 tane hidrojen molekülü X azot içeren Y
Aşağıda bazı bilgiler verilmiştir. N2O3 gazı
III. 2 tane hidrojen atomu
2 tane Ca atomu 20 akb’dir.
IV. 1 gram hidrojen gazı III
4 tane Na atomu 92 akb’dir.
Yukarıdaki maddelerin kütleleri arasın-
0,3 mol karbon içeren C3H8 daki ilişki aşağıdakilerin hangisinde Z
molekülü 4,4 akb’dir.
doğru olarak verilmiştir? (H:1)
Buna göre, bilgilerden doğru olan
“D”, yanlış olan “Y” harfi ile Yukarıdaki kutucukta verilen N2O3 gazı
belirtilirse aşağıdakilerden hangisi A) IV = I > II = III
için,
doğru olur? B) I > II > III = IV
(H:1, C:12, Na:23, Ca:40) I. İçerdiği toplam atom mol sayısı
C) IV = I > II > III
A) D B) D C) D D) Y E) Y II. N.K’daki hacmi
D) II = I > III = IV
D Y D D D III. Mol sayısı
D D Y Y D E) I > II > III > IV
nicelikleri X, Y ve Z ile simgelenmiştir.
Buna göre, X, Y ve Z nicelikleri hangi-
Çözüm: sinde doğru verilmiştir? (N:14, O:16)
2 tane Ca atomu 80 akb’dir.

X Y Z
A) 0,2 4,48 1
0,3 mol C içeren C3H8 ⇒ 0,1 moldür.
NA : Avogadro sayısı B) 0,5 1,12 4,48
8. Şekildeki üç ayrı kapta CO2, N2 ve SO2 C) 1 4,48 0,2
1 tane molekülün 44 akb
gazları bulunmaktadır.
0,1 NA tane molekülü X D) 6,02.1023 1 8,96
X = 4,4 . NA akb N.K’da E) 0,2 3,01.1023 2,24
11 gram 0,1 mol
Cevap: D 5,6L
CO2(g) N2(g)
SO2(g)
Soru:
I. kap II. kap III. kap
Normal koşullarda 2,24L C3H8 gazı
ile 0,1 mol CH4 gazı karışımı aynı Bu kaplarda eşit sayıda atom bulunma-
kap içerisinde bulunmaktadır. sı için, aşağıdaki işlemlerden hangisi
Buna göre karışım ile ilgili aşağı- yapılmalıdır?
dakilerden hangisi yanlıştır?
(H:1, C:12) A) Birinci kaba 3,2 gram He gazı eklemek 11. Kimya sınavında öğrencilere sorulan soru-
A) Karışım 0,2 moldür. B) İkinci kaba 0,55 mol Ne gazı eklemek lardan bir tanesi 0,5 mol H2O bileşiği ile
B) 1,2 mol hidrojen atomu içerir. C) Üçüncü kaptan 0,2 mol gaz çekmek ilgili olup, öğrencilerden tablodaki bilgileri
C) 0,4 mol karbon atomu içerir. doğru (D) ya da yanlış (Y) şeklinde “✓” işa-
D) Birinci ve ikinci kaplara 0,1 er mol SO2
D) 45,6 gramdır. reti ile işaretlemeleri isteniyor.
gazı eklemek
E) Normal koşullarda 4,48L ha-
cim kaplar. E) İkinci kaptan 0,05 mol N2 gazı çekmek 0,5 mol H2O D Y
I 3,01 . 1023 molekül H2O’dur. ✓

Çözüm:
Toplam 1,5 atom − gram atom
2,24L C3H8 gazı 0,1 moldür. II ✓
içerir.
1 molü 44 gram III N.Ş.A da 11,2L hacim kaplar. ✓
0,1 mol X
H2O’da 1g H atomu 3,01 . 1023
IV ✓
X = 4,4 g tane O atomu bulunur.
Karışım 4,4 − 1,6 = 6 gramdır. 9. A2BOm . nH2O bileşiğinin 0,5 molünde 5 V Toplam 1 molekül − gramdır. ✓
1 mol CH4 16 gram mol hidrojen atomu ve 4 mol oksijen ato- VI Toplam 1,5 atom içerir. ✓

0,1 mol CH4 X
mu bulunmaktadır.
Buna göre, sırasıyla m ve n sayıları aşa- Buna göre, bu ifadeleri yukarıdaki gibi
X = 1,6 gram işaretleyen öğrenci “✓” işaretinin kaç
ğıdakilerden hangisidir?
Cevap: D tanesini uygun yerde kullanmıştır?
A) 5 − 3 B) 3 − 5 C) 3 − 4 (H:1)
D) 4 − 3 E) 5 − 6 A) 2 B) 3 C) 4 D) 5 E) 6
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 26 7.A 8.B 9.B 10.C 11.C
MOL KAVRAMI KARMA - IV Test / 14
1. Aşağıda bazı bilgiler verilmiştir. 4. I. 88 akb CO2

Soru:
• 1 mol O2 molekülü 32g’dır. II. 2 tane CO2
Aşağıdaki kapta normal koşullar-
32 III. 44g CO2
• 1 tane O2 gazı gramdır da 5,6 L lik gaz karışımının kütlesi
NA Yukarıda belirtilen CO2 bileşikleri kütle- 12,6 gramdır.
• 1 atom − gram O 16g’dır. leri aşağıdakilerden hangisinde doğru
kıyaslanmıştır? (CO2:44 g/mol) N2OX
NA
• 1 gram O atomu g’dır. N2O
16
A) I > II > III B) III > II > I C) III > I > II
• 1 mol O atomu 16 . NA . akb’dir.
N2O moleküllerin sayısı N2OX mo-
Buna göre yukarıdaki bilgilerden kaç D) III > I = II E) I = II > III leküllerinin sayısının 4 katıdır.
tanesi doğrudur? (O:16) Buna göre, X sayısı kaçtır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E)5
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Çözüm:
5,6
n= = 0,25mol
22,1
2. Aşağıda I ve II nolu kaplarda bazı madde- X + 4x = 0,25
ler ve miktarları verilmiştir.
5X = 0,25
X = 0,05
He(g) 5. LPG içerisinde bulunan gazlardan biri
39g N2OX N2O
C4H10 (bütan) gazıdır.
14g 0,05 mol 0,20 mol
C6H6(s) 11,6 g C4H10 ile ilgili,
C2H4(g) 0,05 . (28 + 16X) + 0,2(44) = 12,6
I. 2 . NA tane H atomu içerir.
I II n=3
II. 9,6 g C atomu içerir. Cevap: C
I. kaptaki bileşiğin toplam atom sayısı II.
III. 2,8.NA mol atom içerir.
kaptaki maddelerin toplam atom sayısına
eşittir. yargılarından hangileri doğrudur?
(H:1, C:12)
Buna göre He gazı normal koşullarda
kaç L’dir? (H:1, He:4, C:12)
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II Soru:
A) 5,6 B) 11,2 C) 22,4 D) I ve III E) II ve III I. 1L N2O4 gazının normal ko-
şullarda içerdiği atom sayısı
D) 44,8 E) 67,2 6.22,4
tanedir.
NA
II. 2 atom − gram Ca 80 gramdır.
80
III. 2 tane Ca atomu gramdır.
3. Aşağıda özdeş kaplarda bulunan madde- NA
ler eşit kollu terazide dengelenmiştir. Yukarıdaki bilgilerden hangileri
yanlıştır? (Ca:40)
6. CO2 ve SO3 gazları ile ilgili, A) Yalnız I B) Yalnız II
C) Yalnız III D) I ve II
3 mol 22 mol H2(g) • Normal koşullarda CO2 ve SO3 gazların-
E) II ve III
CO2(g) X(g) dan oluşan karışım 44,8L hacim kaplı-
yor. Çözüm:
• Karışım 4,4 mol oksijen atomu içeriyor.
I. 22,4L 6NA
bilgileri veriliyor. 1L X
Buna göre X gazı,
Buna göre karışımdaki C ve S miktarları 6.NA
I. Normal koşullarda 44,8L N2O gazı X= tane
kaçar gramdır? (C:12, O:16, S:32) 22,4
II. 22 mol atom içeren C3H8 gazı II. 2 atom − gram = 2 mol Ca ⇒
III. 88g Ne gazı C(g) S(g) 2 . 40 = 80g

A) 7,2 6,4 40 . 80
yukarıdakilerden hangileri olabilir? III. 2 = gramdır.
NA NA
(H:1, C:12, O:16, N:14, Ne:20) B) 14,4 22,8
Cevap: A
C) 14,4 32
D) 19,2 32
D) I ve III E) I, II ve III E) 19,2 12,8
ÜNİTE - 1
1.D 2.E 3.E 4.D 5.C 6.E 27 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
MOL KAVRAMI KARMA - IV Test / 14
7. CxH12 bileşiğinin 0,2 molü 16,8 gramdır. 10. 3,01 . 1023 tane X2O5 molekülü 71g gel-
Soru:
Buna göre, bileşiğin 0,2 molü kaç tane mektedir.
Aşağıdaki tabloda bazı bilgiler ve- C atomu içerir? (H:1, C:12, Buna göre 0,25 mol XCI3 bileşiği kaç
rilmiştir.
NA = Avogadro sayısı) gramdır?
Bilgi D Y (O:16, CI:35, NA = 6,02 . 1023)
49g H2SO4 bileşiği A) 0,2.NA B) NA C) 1,2.NA
I 2 mol oksijen ato- ✓ A) 26 B) 31 C) 34 D) 42 E) 46
mu içerir. D) 5.NA E) 6.NA
1 tane Na atomu 23
II ✓
akb’dir.
1,5 mol atom içe-
III ren N2O3 molekülü ✓
22,8g’dır.
Tablodaki bilgilerin doğru veya

yanlış olma durumlarına göre “✓”
işareti kullanılır.
Buna göre “✓” işareti hangile-
8. Bir bileşiğin 0,2 molü ile ilgili aşağıdaki bil-
rinde uygun yerde kullanılmıştır? giler veriliyor.
(Na:23, N2O3 : 76, H2O4:98) • 9,6g oksijen içerir.
A) Yalnız I B) Yalnız II • 1,4 NA tane atom içerir.
C) I ve II D) I ve III 11. a mol N2O4 ile b mol CH3NO2 bileşikleri
Buna göre bu bileşiğin formülü,
E) II ve III aynı kapta bulunmaktadır.
I. Na2CO3
Buna göre kaptaki azot atomları sayı-
Çözüm: II. CaSO4 sının oksijen atomu sayısına oranı kaç
49 III. Al(OH)3 olur?
n= = 0,5 mol H2SO4 →
98 yukarıdakilerden hangileri olabilir?
0,5 x 4 = 2 mol O A) 4a + 2b B) 2 C) 2a + 4b
(O:16)
1
0,3 mol N2O3 → 76 . 0,3 = 22,8g A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D) E) 1
2
Cevap: D
D) I ve III E) II ve III
Soru:
Bir miktar C3H8 gazı ile 0,2 mol

C2H4 gazı karışımındaki 5,6 mol
H atomu bulunmaktadır.
Buna göre, karışımda toplam kaç
mol atom vardır?
A) 7,2 B) 8,8 C) 9,6
D) 10,2 E) 11,6
9. Aşağıda bazı maddelere ait bilgiler veril-
miştir.
I. 0,2 atom − gram Mg elementi 4,8g’dir.
Çözüm: II. 15 mol atom içeren C5H10 bileşiği 10g 12. Normal koşullarda bir miktar SO3 molekü-
X mol C3H8 → 8X mol H hidrojen içerir. lü 1,204 . 1022 tanedir.
0,2 mol C2H4 → 0,8 mol H III. 13,2g CO2 gazı 6,72L hacim kaplıyor- Buna göre,
5,6 − 0,8 = 4,8 mol H sa CO2 gazı normal koşullar altındadır. I. 0,02 mol atom içerir.
X . 8 = 4,8 IV. 36g H2O normal koşullarda 44,8L hac- II. 0,448L hacim kaplar.
X = 0,6 mol mi kaplar.
III. 1,6g’dır.
0,6 mol C3H8 + 0,2 mol C2H4 → V. 0,1 molekül − gram O2 gazı 3,2g’dır.
6,6 + 1,2 = 8,8 mol atom yargılarından hangileri doğrudur?
Buna göre yukarıdaki bilgilerden han- (SO3:80g/mol)
Cevap: B gisi çıkarılırsa kalan bilgilerin tamamı
doğru olur? (Mg:24, H:1, O:16) A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
A) I B) II C) III D) IV E) V D) II ve III E) I ve III

ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 28 7.C 8.C 9.D 10.C 11.D 12.D
KİMYASAL TEPKİMELER Test / 15
1. Kimyasal tepkimelerle ilgili, 4. Fe(k)+aHNO3(suda) →Fe(NO3)3(suda)+bH2(g) Kimyasal Tepkime

I. Atom sayısı ve cinsi değişmez. tepkimesi en küçük tam sayılarla denk- Kimyasal tepkimelerde atomun
cinsi, sayısı, toplam kütle ve
II. Katı kütlesi artabilir. leştirilirse a − b değeri aşağıdakilerden
atomların çekirdek yapısı değiş-
III. Toplam elektron sayısı değişir. hangisine eşit olur? mez. Molekül sayısı, katı kütlesi,
gaz kütlesi, basınç, hacim gibi
A) 3 B) 2 C) 1,5 D) 1 E) 0,5 özellikler değişebilir. Kimyasal
tepkimeler denklemlerle ifade edi-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III lir. Örneğin metan gazının yanma
tepkimesi,
D) I ve II E) II ve III CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O
şeklinde yazılır.
Tepkimelerin Denkleştirilmesi
Kimyasal tepkimelerde atom sa-
yısı korunduğundan girenlerle
ürünlerdeki atom sayıları eşit ol-
malıdır. Genellikle atom sayısı en
5. X + 3O2 → 2CO2 + 3H2O fazla olan maddenin katsayısı 1
alınır.
Yukarıda verilen denkleştirilmiş tepki-
2. 4X → 4MnO2 + 3O2 + aH2O 2H3PO4 + 3Ca(OH)2 →
mede yer alan X maddesi aşağıdakiler-
denkleştirilmiş tepkimesinde yer alan den hangisinde doğru verilmiştir? Ca3(PO4)2 + 6H2O
X maddesi ve a sayısı aşağıdakilerden
(Katsayı 1 alınır.)
hangisinde doğru verilmiştir? A) C2H6 B) C2H5OH C) C2H4O2
Sırasıyla Ca ve P atomlarının sa-
X a D) C2H7OH E) C2H6O2 yıları eşitlenir. H ve O atomlarının
sayısı kontrol edilir. Tepkimede
A) H2MnO4 2 yer alan bütün atomların sayısı
B) H2MnO4 4 eşit ise tepkime denkleştirilmiştir.
C) HMnO4 2
• İki veya daha fazla maddenin
D) HMnO4 4 birleşerek tek madde oluşturdu-
E) MnO4 2 ğu tepkimelere sentez tepkimesi
denir.
N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)
• Bir maddenin başka maddelere

dönüştüğü tepkimelere analiz
tepkimesi denir.
6. X maddesinin O2 ile yakılmasına ait mol CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)
sayısı − zaman değişimi grafiği şekildeki
gibidir.
NOT:
Mol sayısı
Maddelerin tepkimeye girme
6 isteklerine aktiflik, tepkime is-
teksizliğine asallık denir.
3. Tam verimle gerçekleşen, 5 X
4 H2O Reaktiflerle reaksiyona gir-
C5H12(g) + 8O2(g) → 5CO2(g) + 6H2O(s) + ısı 3 CO2 meyen maddeye inert madde
2 denir.
tepkimesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden 1 O2
hangisi yanlıştır? Zaman
Buna göre, X maddesinin formülü aşa-

A) Molekül sayısı artmıştır. ğıdakilerden hangisinde doğru veril-
B) Gaz kütlesi azalmıştır. miştir?
C) Ortamın sıcaklığı azalmıştır.
A) CH4 B) C2H6 C) C3H8
D) Toplam atom sayısı değişmemiştir.
E) C atomunun proton sayısı aynı kalmıştır. D) C2H6O E) C3H8O
ÜNİTE - 1
1.D 2.C 3.C 4.A 5.B 6.C 29 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
KİMYASAL TEPKİMELER Test / 15
7. • H2SO4 + 2NaOH → X + 2H2O 10. Na(k) +

1
CI → NaCI(k)
Soru:
• MgCO3 + 2HBr → MgBr2 + Y + H2O 2 2(g)
X+Y→Z artansız gerçekleşen tepkimesi ile ilgili
Yukarıda verilen denkleştirilmiş tepki- çizilen,
tepkimesinde 24 gram X ile 16
gram Y artansız olarak tepkimeye mede yer alan X ve Y maddelerinin for- Toplam atom sayısı Molekül sayısı
girmektedir. mülleri aşağıdakilerin hangisinde doğ-
Buna göre, ru verilmiştir?
Toplam kütle(g)
X Y
40 A) NaHSO4 CO2 I Zaman II Zaman
B) Na2SO4 CO2 Katı kütlesi
Zaman C) Na2SO4 CO
I
D) Na2SO3 CO2
Kütle(g) E) NaHSO3 CO
24 III Zaman
16 X grafiklerinden hangileri doğrudur?
Y
Zaman A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
II
Z kütlesi(g) D) II ve III E) I, II ve III
40
Zaman
III 8. C2H2 + xO2 → CO2 + H2O
yukarıda çizilen grafiklerden han- C3H6 + yO2 → CO2 + H2O
gileri doğrudur?
tepkimeleri en küçük tamsayılarla denk-
leştirilirse x + y değeri aşağıdakilerden
hangisine eşit olur?
E) I, II ve III
A) 5 B) 7 C) 9 D) 14 E) 17
Çözüm:
11. Kapalı bir kapta gerçekleşen,
X + Y → Z
N2(g) + 2O2(g) → 2NO2(g)
Baş. : 24g 16g −
Değ. : −24g −16g +40g tepkimesi ile ilgili çizilen,
Son. : 0 0 40g Toplam atom sayısı Gaz kütlesi
Cevap: E
NOT:
9. Aşağıda verilen tepkimelerden hangisi
Dışardan ısı alarak gerçekle- yanlış denkleştirilmiştir? I Zaman II Zaman
şen tepkimeler “endotermik”,
dışarı ısı vererek gerçekleşen Molekül sayısı
1
tepkimeler “ekzotermik” tep- A) CO(g) + O → CO2(g)
kimelerdir. 2 2(g)
B) Ca(k) + 2HNO3(suda) →
Ca(NO3)2(suda) + H2(g)
1 1 3 III Zaman
C) NH3(g) → N2(g) + H2(g)
2 4 8 grafiklerden hangileri yanlıştır?
D) KCIO3(k) ısı KCI(k) 3/2O2(g)
15
E) C5H10 + O → 5CO2 + 5H2O
2 2 D) I ve III E) II ve III
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 30 7.B 8.D 9.C 10.E 11.E
YANMA TEPKİME DENKLEMLERİ Test / 16
1. Yanma tepkimesinin gerçekleşebilmesi 4. I. CaO(k) + CO2(g) → CaCO3(k) Yanma Tepkimeleri

için, 1 Herhangi bir maddenin O2 ile olan
II. Mg(k) + O2(g) → MgO(k)
I. Yanıcı madde 2 tepkimesi yanma tepkimesi ola-
rak adlandırılır. Yanan maddenin
II. Oksijen gazı III. C2H5OH(s) + 3O2(g) → 2CO2(g) + 3H2O(s)
yükseltgenme basamağı artar.
III. Yeterli sıcaklık Yukarıdaki tepkimelerden hangileri yan- Yanma için yanıcı madde, yakıcı
madde (O2) ve belirli bir sıcaklık
niceliklerinden hangileri gereklidir? ma tepkimesidir?
(Tutuşma sıcaklığı) gerekir. Ço-
ğunlukla yanma tepkimeler ekzo-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III termiktir.
1
D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III H2 + O → H2O + ısı
2 2
Yanıcı Yakıcı Sıcaklık artar.
madde madde (Ekzotermik
tepkime)
Bir element maksimum yükselt-

genme basamağına ulaşıncaya
kadar yanabilir. 6A grubunda yer
alan kükürt için,
2. Bir maddenin yangın söndürücü olarak
0 +4 −2
kullanılabilmesi için, S , SO2 , H2S yanıcı özellik gös-
I. Yoğunluğunun havadan fazla olması terirken SO3 yanmaz. Metallerin
yanması yavaş yanma (oksitlen-
II. Oksijene karşı asal olması me, paslanma) denir.
III. Sıvı halde olması 1
5. • CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O + ısı Fe(k) + O
2 2(g)
→ FeO(k)
özelliklerinden hangilerine sahip olma-
sı gerekir? • N2 + O2 + ısı → 2NO
NOT:
• CO2 + O2 → tepkime vermez
Yanıcı özellik göster meyen mad-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II 1 deler O2’ye karşı asaldır. He, SO3,
• H2 + O2 → H2O + ısı
2 H2O, CO2 yanmadığından O2’ye
D) II ve III E) I, II ve III 3
• KCIO3 + ısı → KCI + O2 kaşı asaldır.
2
Yukarıda verilen tepkimelere göre han-
gi maddeler yakıt olarak kullanılabilir?
A) KCI3 ve N2 B) CH4 ve H2 Soru:
3. CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(s) + ısı C) Yalnız O2 D) CH4, N2 ve H2 CH4 ve C3H8 gazlarından oluşan 5
mollük karışım yakıldığında top-
E) N2, CO2 ve KCIO3 lam 6 mol CO2 gazı oluşmaktadır.
tepkimesi sabit hacimli kapta gerçekleşi-
Buna göre karışımda bulunan
yor. C3H8 gazı kaç gramdır?
Bu olayla ilgili çizilen, (C:12, H:1, O:16)
Molekül sayısı Gaz kütlesi (g)
Çözüm:
Karışım problemlerinde yanma

ile ilgili sorularda en iyi bilmemiz
I Zaman II Zaman gereken iki nicelik bulunmaktadır.
Bunlardan bir tanesi yanma sonu-
Sıcaklık °C) cunda oluşan ürünler, ikincisi tep-
kimenin denkleştirilmesi.
6. Bir element maksimum yükseltgenme NOT:

basamağına ulaşıncaya kadar yanabil-
Yapısında sadece karbon ve
diğine göre, aşağıda verilenlerden ha- hidrojen içeren (hidrokarbon)
III Zaman
gisi yanıcı özellik göstermez? (7N) bileşikler yakıldıkları zaman
grafiklerden hangileri doğrudur? CO2 ve H2O oluşturmaktadır.
A) H2 B) NH3 C) N2O
D) NO2 E) N2O5
D) I ve II E) I, II ve III
ÜNİTE - 1
1.E 2.C 3.A 4.C 5.B 6.E 31 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
YANMA TEPKİME DENKLEMLERİ Test / 16
Şimdi ayrı ayrı tepkimeleri yaza- 7. Saf bir X maddesi yakıldığında CO2 gazı 10. Metallerin O2 ile tepkimeleri genellikle ya-
lım. açığa çıkarken sıcaklık arttığına göre, vaş gerçekleştiğinden yavaş yanma (pas-
CH4+ 2O2 → CO2 + 2H2O I. X maddesi elementtir. lanma) olarak bilinir.
X mol X mol
II. X maddesi bileşiktir. Buna göre,
CH4 ⇒ X mol I. Demirin oksitlenmesi
III. Tepkime ekzotermiktir.
C3H8 + 5O2 → 3CO2 + 4H2O
yargılarından hangileri doğru olabilir? II. Sodyumun su ile tepkimesi
Y mol 3Y mol
III. Magnezyum şeridin parlak alev rengi
C3H8 ⇒ Y mol alınırsa,
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III ile yanması
X + y = 5 mol
tepkimelerinden hangileri yavaş yan-
X + 3Y = 6 mol D) II ve III E) I, II ve III
maya örnektir?
olmaktadır. Birinci dereceden iki
bilinmeyenli bir denklem çözül-
düğünde, A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
X = 4,5, Y = 0,5 bulunmaktadır.
CH4 C3H8
Soruda bize C3H8 gazını kütlesi
sorulduğundan,
mC = nC . mC ⇒
3H8 3H8 3H8
0,5 . (12.3 + 1.8) = 22 gram
Soru:
CnH2n genel formülü ile gösterilen 8. X bileşiği yakıldığında CO2, SO2 ve H2O 11. Mutfak tüplerinde ve araçlarda kullanılan
bir bileşiğin 0,2 molü tam verimle LPG çoğunlukla bütan (C4H10) ve propan
yakıldığında 5,4 gram H2O oluş-
oluştuğuna göre, X’in yapısında hangi
elementlerin bulunduğu kesindir? (C3H8) karışımıdır.
maktadır.
Buna göre, bileşiğin formülü ne
Buna göre, LPG’nin yakılması ile ilgili,
olabilir? (H:1, O:16) A) Yalnız O B) C ve S C) C, S ve H I. CO2 ve H2O oluşur.
D) C, S ve O E) C, S, O ve H II. C3H8, O2’ye karşı asaldır.

Çözüm:
III. Isı açığa çıktığından sıcaklık artar.
Soruyu çözerken ilk olarak kütle-
si ve formülü bilinen maddelerin yargılarından hangileri doğrudur?
mollerine bulacağız Burada H2O
formülüne sahip olan bileşiğin A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
kütlesi ve molekül ağırlığı belirli
olduğu için molü bulunabilir. D) I ve III E) I, II ve III
M 5,4
nH O = = = 0,3 mol H2O
2 MA 18
oluşmuştur.
Bir sonraki adım olarak tepkimeyi
denkleştirelim.
3n
CnH2n + O → nCO + nH O
2 2 2 2
0,2 mol 9. O2 ile tepkimeye girmeyen maddeler yan-

Katsayılar yardımıyla, maya karşı asaldır.
1 mol C2H2n yanması ile n mol Buna göre, 12. Sabit hacimli yalıtılmış bir kapta ger-
H2O oluşursa, çekleşen,
• He
0,2 mol C2H2n yanması ile X
• CO2 N2(g) + 2O2(g) + ısı → 2NO2(g)
X = 0,2 . n mol H2O oluşur.
Suyun molünü bildiğimizden eşit- • SO2 tepkimesi ile ilgili aşağıdakilerden han-
lersek, • CF4 gisi yanlıştır?
0,2 . n = 0,3 ⇒ n = 1,5 olur. • SO3
CnH2n ⇒ C1,5H3 olmayacağından A) Analiz tepkimesidir.
maddelerinden kaç tanesi O2’ye karşı B) Tepkime endotermiktir.
C3H6 olabilir.
asal özellik göstermez?
C) Molekül sayısı azalmıştır.
(2He, 6C, 7N, 8O, 9F, 16S)
D) Sıcaklık zamanla azalır.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 E) Oluşan ürün, yanıcı özellik gösterir.
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 32 7.E 8.C 9.B 10.A 11.D 12.A
ÇÖZÜNME - ÇÖKELME TEPKİMELERİ Test / 17
1. Aşağıdaki K2S sulu çözeltisine bir miktar 3. XY ve ZT2 tuzlarının sulu çözeltileri karış- Çözünme − Çökelme Tepkimeleri
Pb(NO3)2 katısı ekleniyor. tırıldığında aşağıdaki tepkime gerçekleş- İyonik bileşiklerin tamamı suda
Pb (NO3)2 katısı
mektedir. iyi çözünmez. Suda çözünmeyen
2XY(suda) + ZT2(suda) → ZY2(k) + 2XT(suda) veya az çözünen tuzlar bulunduk-
ları ortamda çökelti oluştururlar.
Buna göre bu tepkime ile ilgili, Böyle tepkimelere çözünme − çö-
kelme tepkimeleri denir.
• Çözünme − çökelme tepkimesidir.
• Pamukkale travertenlerinin olu-
K2S • Kimyasal bir olaydır. şumu
çözeltisi • X iyonlarının sayısı değişmemiştir. • Mağaralardaki sarkıt ve dikitler
• Z ve Y seyirci iyonlardır. • Dişlerdeki tartar oluşumu
• Çaydanlık ve muslukların içlerin-
Kap içerisinde, • Çözeltinin toplam iyon yükü sıfırdır.
deki kireçlenmeler
yukarıdaki ifadelerden kaç tanesi doğ- bu tepkimelere örnek verilebilir.
K2S(suda) + Pb(NO3)2(suda) → PbS(k) + X(suda)
rudur?
• Alkali metal katyonu içeren iyo-
tepkimesi gerçekleşiyor. nik bileşikler suda iyi çözünür.
Buna göre, aşağıdaki ifadelerden han- A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 • NO− , CH COO−, NH+ gibi iyon içe-
3 3 4
gisi yanlıştır? ren bileşikler suda iyi çözünür.
• Pb, Hg, Ag metallerini halojenli bi-
2+
A) Net tepkime Pb(suda) 2−
+ S(suda) → PbS(k) leşikleri suda iyi çözünmezler.
şeklindedir. Örneğin;
B) X seyirci (gözlemci) iyonlarını oluştu- • AgNO3(suda) + KI(suda) →
ran KNO3 bileşiğidir. AgI(k) + KNO3(suda)
C) PbS katısı suda az çözünen bir tuz ol- tepkimesi çözünme − çökelme
duğundan çökelti oluşturmuştur. tepkimesidir.
D) Karşılıklı yer değiştirme tepkimesidir. Net iyon denklemi çöken katı

maddeye göre yazılır ve
E) Tepkime homojen faz tepkimesidir. 4. Aşağıda saf su bulunan tüplere bir miktar
Ag+(suda) + I−(suda) → AgI(k)
X ve Y tuzları ekleniyor.
şeklindedir.
X tuzu Y tuzu
K+ ve NO−3 iyonları ise suda iyi çö-
X çözeltisi zündüğünden seyirci (gözlemci)
Y iyonlardır. Bu tepkimede çözelti,
çözeltisi seyirci iyonlar olduğundan elekt-
2. Aşağıda bir çözünme − çökelme tepkimesi rolit özelliği gösterir. Çözünme
verilmiştir. − çökelme tepkimeleri aynı za-
manda karşılıklı yer değiştirme
Pb(NO3)2(suda) +Na2S(suda) →
tepkimeleridir.
PbS(k) + 2NaNO3(suda) Saf su
Bu tepkime ile ilgili, Şekil I Şekil II
Soru:
Bilgi D Y Şekil I’de oluşan X ve Y çözeltisi, şekil II’de-
Net iyon denklemi; ki gibi boş bir tüpe aktarılarak karışım oluş- Çözünme - çökelme tepkimesinin
net iyon denklemi,
I
2+
Pb(suda) + S2− → PbS(k) ✓ turuluyor.
Ca2+ 2−
(suda) + CO 3(suda) → CaCO3(k)
şeklindedir. Buna göre,
şeklinde olan bir tepkime ile ilgili;
Tepkime aynı zamanda yer de- I. Y çözeltisinin katyonu X çözeltisinin
II ✓ I. CaCO3 katısının sudaki çözü-
ğiştirme tepkimesidir. anyonu ile yeni çözelti içinde çökelti nürlüğü çok düşüktür.
Çözeltinin iyi elektrolit olması, oluşturması
II. Fiziksel bir olaydır.
III Na+ ve NO3− iyonları sayesin- ✓
II. X çözeltisinin katyonu ile Y çözeltisinin III. Mağralarda sarkıt ve dikit olu-
dedir.
anyonu yeni çözelti içinde çökelti oluş- şumunda etkilidir.
tablodaki bilgilerin doğru veya yanlış olma turması yargılarından hangileri doğrudur?
durumları “✓”işareti ile belirtilmiştir. III. Oluşan karışımda çökelti oluşmaması A) Yalnız I B) I ve II
Buna göre “✓” işareti hangilerinde uy- olaylarından hangilerinde çözünme − C) I ve III D) II ve III
gun yerde kullanılmıştır? çökelme tepkimesi oluşur? E) I, II ve III
A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) I ve III E) II ve III D) I ve III E) II ve III

ÜNİTE - 1
1.E 2.A 3.D 4.C 33 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR

ÇÖZÜNME - ÇÖKELME TEPKİMELERİ Test / 17
5. Aşağıda çözünme − çökelme tepkimeleri 7. Aşağıdaki kapta bulunan KOH sulu çözel-
Çözüm:
ile ilgili bir şema oluşturulmak isteniyor. tisine bir miktar MgCI2 katısı ekleniyor.
I. Tepkime sulu fazda gerçekleşi-
4 5 MgCI2 katısı
yor. CaCO3 katısının çözünür-
lüğü düşük olduğu için çökelek Muslukların iç
Çaydanlıktaki
oluşuyor (Doğru) kısımlarının
kireçlenme
II. Çözünme çökme tepkimleri kireçlenmesi
kimyasaldır. (Yanlış)
III. Mağralarda sarkıt ve dikit olu- KOH
Çözünme-çökelme
şumunda etkilidir. (Doğru) sulu çözeltisi
tepkimeleri
Cevap: C
3 I
Mersin (Cennet ve Kap içerisinde,
Pamukkale
Cehennem) sarkıt
travertenleri 2KOH(suda) + MgCI2(suda) →
ve dikitleri
Mg(OH)2(k) + 2KCI(suda)
2 tepkimesi gerçekleşiyor.
Çaydanlıkta oluşan kire-
Soru: Buna göre bu tepkime ile ilgili aşağıda-
cin sirke ile giderilmesi
kilerden hangisi doğrudur?
Aşağıdaki iki sulu çözelti karış-
tırılıyor. Karışım sonunda beyaz Buna göre, kaç numaralı bilgi çıkarılır-
A) K+ ve CI− iyonları net iyon denklemini
çökelek oluşuyor. sa şema doğru oluşturulmuş olur?
oluşturur.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 B) Mg2+ ve OH− iyonları seyirci iyonlardır.
+ +
C) Mg(OH)2 katısı suda iyi çözünür.
Ag(suda) K(suda)
D) Kapta zamanla OH− iyonu derişimi
−
NO3(suda) −
CI(suda)
azalır.
AgNO3(suda) KCI(suda) E) Çözelti elektrik akımını iletmez.
Bu olayla ilgili,
I. Çözünme − çökelme tepkime-
sidir.
II. Net iyon tepkimesi,
Ag+(suda) + CI−(suda) →
8. Aşağıda I. ve II. kaptaki çözeltiler boş olan
AgCI(k) şeklindedir. 6. Fe(NO3)2 (Demir (II) nitrat) çözeltisine bir III. kaba alındığında dibinde katısı bulunan
III. Yer değiştirme tepkimesidir. miktar Na2SO4 çözeltisi eklendiğinde X bir çözelti elde ediliyor.
yargılarından hangileri doğrudur? çözelitisi içinde kahve renkli çökelti oluşu-
(AgCI’ün çözünürlüğü çok düşük) yor.
)2 Na
A) Yalnız I B) I ve II O3 I
b (N isi çö
ze
P lt ltis
C) I ve III D) II ve III ze
çö i
E) I, II ve III
I II
Na2SO4 X
Çözüm: çözeltisi Fe(NO )
3 2 çözeltisi
Na+(suda)
I. AgNO3(suda) + KCI(suda) → çözeltisi
NO−3(suda)
AgCI(k) + KNO3(suda)
Kahve renkli X katısı
tepkimesi gerçekleşir. I. öncül
çökelti III
doğrudur.
II. Ag+(suda) + CI−(suda) → AgCI(k) Buna göre, Buna göre;
Net iyon tepkimesidir. (II. ön- I. Net iyon denkleminde demir (II) sülfat I. X katısı kovalent bileşiktir.
cül doğrudur) katısı oluşur. II.Çözelti elektrolittir.
III. Çözünme çökelme tepkimeleri II. X çözeltisi elektrolittir.
aynı zamanda yerdeğiştirme
III. Heterojen fazlı bir tepkime gerçekleş-
tepkimesidir. (Doğrudur) III. Zamanla iyon sayısı azalır. miştir.
Cevap: E yargılarından hangileri doğrudur? yargılarından hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 34 5.B 6.E 7.D 8.D

ASİT - BAZ TEPKİMELERİ Test / 18
1. Günlük hayatımızda birçok asit, baz tepki- 3. • Cu, Hg, Ag metalleri halojen içeren asit- Asit − Baz Tepkimeleri
mesi gerçekleşmektedir. Bunlar bizim ha- ler ile tepkime vermeyip, kuvvetli oksi- Asit + Baz → Tuz + Su
yatımızı kolaylaştırmaya yardımcı olur. jenli asitler ile tepkimeye girmektedir. Yukarıda görülen tepkime ekzo-
• Mg, Li, Ca metalleri her türlü asit ile tep- termik (ısı veren) tir. Nötralleşme
Buna göre, aşağıdaki olaylardan hangi- tepkimesidir.
kime verir, tuz ve H2 gazı oluşturur.
si asit, baz tepkimesine örnek gösteri- Tepkime sonucunda su oluşmaz
lemez? • Zn, Be, Al metalleri hem asit hem de
ise tepkimenin adı asit bazdır.
kuvvetli baz ile tepkime verir.
Susuz olarak bilinen NH3 (amon-
A) Saçların yıkanması sırasında kullanı- X, Y ve Z metallerinin HCI, KOH, H2SO4 yak) ile asitlerin tepkimesi sonu-
lan bazik yapıdaki şampuanı çözmek ile tepkimesi incelenmiş ve aşağıdaki so- cunda su oluşmaz bu nedenle bu
için kullanılan hafif asidik saç kremleri nuçlar elde edilmiştir. tepkime asit − bazdır nötralleşme
değildir.
B) Kek yapımında kullanılan limon suyu,
HCI KOH H2SO4
elma ve süt gibi maddeler üzerine ka-
bartma tozu eklenmesi X + − +
C) Çeşme suyunda bulunan Ca2+ ve Y − − +

Asit - Bazların Metal ile Tepkimesi
Mg2+ iyonları sert su oluşuma sebep Z + + +
1. Metal ile su tepkime veriyorsa
olduğundan reçineler ile Na+ ve K+ (+ : Tepkime veriyor. − : Tepkime vermiyor.)K, Na, Li veya Ca olabilir. Tep-
iyonları ile yer değiştirmesi kime sonunda baz ve hidrojen
Buna göre X, Y ve Z metalleri hangi se- gazı oluşur.
D) Alkali yapıdaki diş macunlarının kulla-
çenekte doğru verilmiş olabilir? 1
nılması Na + H2O → NaOH + H2(g)
2
E) Zeytinyağın fazla asitliğinin kostik ile X Y Z
giderilmesi 2. Metal + Baz → Tepkime olmaz.
A) Ag Na Zn
Sadece Amfoter metaller (Al,
B) Li Ca Al Sn, Pb, Zn, Cr, Be) kuvvetli baz-
C) Ca Ag Be lar ile tepkimesi sonucunda tuz
ve hidrojen gazı oluşturur.
D) Mg Cu Ca 3
Al + 3NaOH → Na3AlO3 + H2(g)
E) Hg Na Mg 2
NOT:
2. Aynı ortamda bulunan çözeltiler üzerine Amfoter metallerle NH3 (amon-
belirtilen metaller atıldığında birinci kapta yak) zayıf bazı tepkimeye gir-
NO gazı oluşurken ikinci kapta H2 gazı mez.
açığa çıkmaktadır.
3. Cu, Hg, Ag, Pt, Au
A B
4. Asit ve baz tepkimesi sonucunda H+
ve Yarısoy metal Tamsoy metal
OH− nin mol sayıları eşit ise tam nötürleş-
Soy metaller
me, farklı ise kısmi nötürleşme gerçekleşir.
Soy metaller asitlerden sadece
Buna göre, aşağıda miktarları verilen
oksijen içeren kuvvetli asitler ile
çözeltilere üzerindeki maddeler eklen- tepkimeye girer. Bunun dışında
HNO3 H2SO4
diğinde, tepkime vermez.
0,2 mol 0,2 mol 0,4 mol Genellikle tepkimede kullanılan
I. kap II. kap KOH H2SO4 HCI asitler HNO3, H2SO4 kuvvetli
asitlerdir.
Yukarıda gösterilen A ve B metalleri,
Burada çok önemli olan iki te-
A B mel nokta vardır.
I. Soy metal Soy metal • Yarı soymetaller oksijenli kuv-
vetli asitlerde tepkime verirken
II. Soy metal Aktif metal tam soymetaller ile tek başına
0,1 mol 0,1 mol 0,2 mol
III Aktif metal Aktif metal hiçbir asit tepkime vermez.
H2SO4 KOH Ca(OH)2
IV Soy metal Amfoter metal • Yarı soymetaller ile oksijenli
kuvvetli asit tepkimesi sonu-
V. Aktif metal Soy metal I II III
cunda hidrojen gazından farklı
verilenlerden hangileri olabilir? hangilerinde tam nötürleşme olmaz? bir gaz açığa çıkar. Ayrıca tuz
ve suda oluşur.
A) Yalnız III B) I ve II C) II ve III A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve IV E) I, II ve IV D) I ve II E) II ve III

ÜNİTE - 1
1.C 2.D 3.C 4.B 35 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR

ASİT - BAZ TEPKİMELERİ Test / 18
Derişik 5. X, Y, Z metalleri ile ilgili aşağıdaki bilgiler 8. Cam balonların her birinde belirtilen deri-
Cu + HNO3(suda)
veriliyor. şik çözeltiler bulunmaktadır. X, Y, Z mad-
Cu(NO3)2(suda) + NO2(g) + H2O(s) deleri şekildeki gibi ilave edildiğinde 1. ve
• X metali HCI ile tepkimeye girerken
Seyreltik KOH ile tepkimeye girmiyor. 2. kaplarda gaz çıkışı olup 3. kapta ise gaz
Cu + HNO3(suda) çıkışı gözlenmemektedir.
• Y metali HF ile tepkimeye girmiyor
Cu(NO3 )2(suda) + NO(g) + H2O(s)
HNO3 ile tepkimeye giriyor. X Y Z
Cu + H2SO4(suda)
Derişik • Z metali NH3 ile tepkimye girmiyor HCI
ile tepkimeye giriyor.
CuSO4(suda) + SO2(g) + H2O(s)
Buna göre,
Yukarıdaki tepkimeyi Cu, Ag,
Hg, tuz, su ve hidrojenden farklı I. X amfoter metaldir.
şekilde bir gaz vererek oluşturur. II. Y yarı soy metaldir.
Ancak Cu, Ag, Hg, H2SO4’ün LiOH H2SO4 HNO3
III. Z amfoter metaldir.
seyreltik çözeltisi ile tepkimeye
girmez. ifadelerinden hangileri kesinlikle doğ- 1. kap 2. kap 3. kap
Pt, Au tam soy metalleri ise rudur? Buna göre X, Y ve Z maddeleri aşağıda-
kral suyu (HCI/HNO3) karışımı kilerden hangisi gibi olamaz?
ile tepkimeye girer. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
4. Asit çözeltisi hazırlanırken asit X Y Z
üzerine su eklenmez. Bunun te- D) I ve II E) II ve III
mel sebebi asit suda çözünür- A) Al Ca Au
ken ortama ısı verir buda suyu B) Na Sn Cu
buharlaştırır etrafa asit sıçrar. 6. Oksijenli kuvvetli asitlere örnek; H2SO4,
HNO3’dür. X maddesi oksijenli kuvvetli asit C) Sn Hg Pt
Soru: D) Zn Cu NH3
veya asit karışımı çözeltisi ile tepkimeye
Aşağıdaki asitlerden hangileri cam girdiğinde H2 gazından farklı bir gaz açığa E) Be Na NH3
üzerine yazı yazmada kullanılır? çıkmaktadır.
A) CH3COOH B) H2SO4
Buna göre X için,
C) HF D) HNO3
I. Aktif metaldir.
E) HBr
II. Yarı soy metaldir.
Çözüm: 9. X, Y ve Z çözeltilerinin asit veya baz ol-
III. Tepkime sonunda su oluşur. dukları bilinmektedir. Bu çözeltiler içerisine
HF asidi cama etki eden asit olup, yargılardan hangileri kesinlikle doğru- Mg ve Cu çubuk metalleri daldırıldığında
camın aşınmasını sağlayan HF ile
cama yazı yazılır.
dur? aşağıdaki sonuçlar gözleniyor.
Cevap: C
Mg Cu Cu
H2(g) NO2(g)
Soru:
Bal arısı bizi soktuğunda sokulan
bölgede acı ve yanma hissediriz. 7. Gaz
Bal arısının salgıladığı sıvı asidiktir. X X
tankı
Yaranın tedavi edilmesi için aşa- HF KOH HCOOH
X çözeltisi Y çözeltisi Z çözeltisi
ğıdakilerden hangisi yaranın üze- X
rine sürülmelidir? Buna göre,
A) Nitrik asitli su B) Tuzlu su CaCO3 Sn Cu I. Z çözeltisi kırmızı turnusol kağıdının
C) Sülfürik asitli su D) Sabunlu su rengini maviye çevirir.
E) Hidroklorik asitli su HF, KOH, HCOOH çözeltilerinin bulundu- II. X çözeltisindeki OH− miktarı Z çözelti-
ğu kaplardaki vanalar açılıp kapatıldıktan sindeki OH− miktarından fazladır.
Çözüm: sonra yeterli süre bekleniyor. III. Y çözeltisi Mg ile tepkime vermez.
Bal arısının sıvısı asidik olup, baz
Buna göre, gaz tankında hangi gazlar IV. Y ve Z maddeleri oksijen elementi içerir.
özellik gösteren madde yaraya sü- toplanır?
yukarıdakilerden hangileri doğru olabi-
rülmelidir.
lir?
Cevap: D A) H2 ve CO2 B) CO2
C) H2, O2, CO2 D) H2 A) I ve II B) III ve IV C) I ve III
E) H2, CO ve CO2 D) II ve IV E) II, III ve IV

ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 36 5.B 6.C 7.A 8.B 9.E
KİMYASAL TEPKİMELER KARMA - I Test / 19
1. KI ve AgNO3 sulu çözeltileri karıştırıldığın- 4. • KCIO3(k) → KCI(k) + 3/2O2(g) (Analiz)

Soru:
da AgI bileşiği katı olarak çöker.
• NH3(suda) + HCI(suda) →
Buna göre, AgNO3 ve KI sulu çözeltileri karış-
NH4CI(suda) (Nötralleşme) tırılıyor.
I. Seyirci iyonlar Ag+ ve I− iyonlarıdır.
II. Çözünme − çökelme tepkimesi ger- • Pb(NO3)2(suda) + Na2S(suda) → +
Ag(suda) +
Ag(suda)
−
çekleşmiştir. PbS(k)+2NaNO3(suda)(çözünme−çökelme) I(suda) −
I(suda)
−
NO3(suda)
III. Net iyon denklemi KNO3(k)
• 2Fe(k) + 3/2O2(g) → Fe2O3(k) (sentez) +
K(suda)
Ag+(suda) + I(suda)
− → AgI(k) şeklindedir.
• C3H8(g) + 5O2(g) → I II
3CO2(g) + 4H2O(g) (Yanma)
+
K(suda)
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III Yukarıdaki tepkime ve türlerinden kaç −
KNO3(k)
NO3(suda)
tanesi doğru verilmiştir? AgI(k)
AgI(k)
D) Yalnız I E) Yalnız II
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 III IV
AgNO3(k)
+1
K(suda)
−
I(suda)
2. 5. I. 2Na(k) + CI2(g) → 2NaCI(k) V
II. 2NO(g) + O2(g) → 2NO2(g) Yukarıdaki gösterimlerden hangisi
bu karışımı en iyi ifade eder?
H2SO4(suda) III. CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(g)
IV. C(k) + O2(g) → CO2(g)
Çözüm:
Yukarıdaki tepkimelerden hangileri hem
+ 2+ 2+ −
Yukarıda kaptaki çözelti üzerine KOH çö- sentez, hemde yanma tepkimesi olabi- Ag , Pb , Cu gibi iyonların I
tuzları az çözünür. NO − iyonu içe-
zeltisi ilave ediliyor. lir? 3
ren tuzlar suda iyi çözünür. Bu iki
Buna göre, çözelti sulu ortamda karıştırılırsa
A) I, II, III ve IV B) III ve IV C) II ve III
I. Oluşan tuzun formülü K2SO4’tür. +
Ag(suda) −
+ NO3(suda) +
+ K(suda) −
+ I (suda) →
+ −
II. Nötralleşme tepkimesi gerçekleşir. D) II ve IV E) I, III ve IV AgI(k) + K(suda) + NO3(suda)
III. ilk ve son durumda da çözeltiler elekt- oluşan karışımda AgI(k) K+, NO3−
iyonları bulunur.
rolittir.
Cevap: C
IV. Net iyon denklemi,
H+(suda) + OH(suda)
− → H2O(s) şeklindedir. Soru:
6. I. Potasyum klorür katısının oksijen gazı
V. Tepkime gerçekleşirken enerji değişimi I. X + 2H2 → y
tepkimesinden potasyum klorat (KCIO3)
endotermiktir. II. y + SO2 → 3CO2 + 4H2O
katısı elde edilir.
yargılarından hangisi yanlıştır? denklemlerine göre X ile gösteri-
II. Baryum iyodür ve lityum sülfatın sulu
len bileşiğinin 1 molünde kaç tane
çözeltileri karıştırılırsa suda çözünme- atom bulunur?
yen baryum sülfat katısı ve suda çözü-
(NA = Avogadro sayısı)
nen lityum iyodür oluşur.
A) 4NA B) 5NA C) 6NA
Yukarıdaki tepkime denklemleri yazılıp en D) 7NA E) 8NA
küçük tamsayılarla denkleştiriliyor.
Buna göre, bu tepkimenin çeşidi ve Çözüm:
3. Asallık tepkimeye girmeme isteğidir. Bir bi- ürünlerin toplam katsayısı kaç olur? II. denklemde Y’nin formülü C3H8
leşiğin yanması için merkez atomun maksi- dir.
mum değerliğini almaması gerekir. I II I. denklemde X in formülü C3H4’tür.
Buna göre aşağıdakilerden hangisi ok- A) Analiz / 2 Yerdeğiştirme / 2 1 mol C3H4’de 7 mol atom, yani
7NA tane atom bulunur.
sijen gazına karşı asaldır? (6C, 7N, 16S) B) Sentez / 2 Çözünme − çökelme / 3
Cevap: D
C) Analiz / 2 Bozunma / 3
A) CO B) SO2 C) N2O
D) Yanma / 3 Nötürleşme / 2
D) NO E) N2O5 E) Sentez / 3 Yer değiştirme / 2
ÜNİTE - 1
1.C 2.E 3.E 4.E 5.D 6.B 37 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
KİMYASAL TEPKİMELER KARMA - I Test / 19
7. Yandaki kapalı bir kapta O2(g)

10. 1. X + 2H2 → Y
Soru:
Sn(k) + 1/2O2(g) → SnO(k) 2. 2Y + 7O2 → 4CO2 + 6H2O
I. Amonyum nitratın ısı ile bo- Sn(k)
zunmasından güldürücü gaz tepkimesi sabit sıcaklıkta 3. Y + CI2 → Z + HCI
olarak bilinen N2O (diazotmo- artansız gerçekleşmek-
noksit) ve su oluşur. tedir. Tepkimeleri ile ilgili,
II. Nitrik asit (HNO3) ile sönmüş I. Z, C2H4CI bileşiğidir.
Buna göre,
kirecin (Ca(OH)2)’in tepki-
mesinden kalsiyum nitrat ve I. Katı kütlesi - Katı kütlesi II. 1. tepkime sentez, 2. tepkime yanma, 3.
su oluşur. zaman grafiği tepkime yerdeğiştirmedir.
Her iki tepkimede yazılıp denk- yandaki şekil- III. X, Y ve Z’nin kimyasal özellikleri aynı-
leştirildiğinde suyun katsayıları deki gibi olur. dır.
toplamı kaç olur? 0 Zaman
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 II. Toplam atom sayısı ve toplam kütle de-
ğişmez. A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Çözüm: III. Molekül sayısı değişmez.
D) I ve II E) I ve III
NH4NO3 → N2O + 2H2O yargılarından hangileri doğrudur?
2HNO3 + Ca(OH)2 →
Ca(NO3)2 + 2H2O
Cevap: D D) I ve II E) I, II ve III
11. Al(k) + H2SO4(suda) → Al2(SO4)3(suda) + H2(g)
tepkimesi en küçük tamsayılarla denk-
8. a. Al(OH)3(suda) + 3HCI(suda) → leştirilirse ürünlerdeki toplam atom sa-
Soru: AlCI3(suda) + 3H2O(s) yısı kaç olur?
• N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g) b. Na2CO3(suda) + Ca(HCO3)2(suda) →
A) 23 B) 19 C) 15 D) 13 E) 11
• CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(k) CaCO3(k) + 2NaHCO3(suda)
Yukarıda verilen kimyasal tepki- c. 2SO2(g) + O2(g) → 2SO3(g) + ısı

melerle ilgili,
tepkimeleri ile ilgili,
I. Atom sayısı ve türü değişmez.
I. a ve b tepkimeleri yerdeğiştirme c tep- 12.
II. Toplam yük ve toplam elektron
kimesi sentezdir. CO(g) + 1/2O2(g) → Z(g) + ısı
TEPKİME TÜRLERİ
sayısı değişmez.
III. Mol sayısı ve hacim korunur. II. a tepkimesinin net iyon denklemi
yargılarından hangileri her zaman H+(suda) + OH(suda)
− → H2O(s) şeklindedir. H2SO4(suda) + 2NaOH(suda) →
doğrudur? X(suda) + 2H2O(s) + ısı
III. c tepkimesinde reaktif miktarları artırı-
A) Yalnız I B) Yalnız II lırsa açığa çıkan ısı miktarı değişmez. BaCI2(suda) + K2SO4(suda) →
C) Yalnız III D) I ve II
IV. b tepkimesinde seyirci iyonlar Na+ ve BaSO4(k) + 2Y(suda) + ısı
E) I, II ve III CO32− iyonlarıdır.
yargılarından hangileri doğrudur? Yukarıdaki denkleştirilmiş tepkimele-
Çözüm:
rinden faydalanarak,
Kimyasal tepkimelerde her zaman A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
korunan özellikler atom sayısı ve I. Tepkime türleri nedir?
cinsi toplam kütle, toplam yük, D) III ve IV E) II, III ve IV II. X, Y ve Z’nin kimyasal formülü nedir?
toplam elektron sayısı, toplam
proton sayısı, çekirdekdeki çekim III. Tepkimelerdeki ısı değişimi nasıldır?
gücü ve çekirdeğin yapısı her za- IV. Z nin sulu çözeltisi turnusol kağıdına
man korunur. 9. I. C3H8(g) + O2(g) → nasıl etki eder?
Mol sayısı, hacim, fiziksel olup ko- II. CaCO3(k) + ısı →
runabilirde, korunmayabilirde.
V. X ve Y tuzlarının sulu çözeltisi elektrolit
III. NaOH(suda) + H2SO4(ag) midir?
N2 + 3H2 → 2NH3
yukarıdaki reaktifler tepkimeye girdiğin- sorularından hangileri cevaplanabilir?
4 mol 2 mol
Cevap: D de hangisinin oluşması beklenmez?
A) I, II, III, IV, V B) II, III, IV, V
A) H2O B) CO2 C) CaC2 C) I, II, III, IV D) I, II, IV, V
D) Na2SO4 E) CaO E) III, IV, V
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 38 7.B 8.C 9.C 10.B 11.A 12.A
KİMYASAL TEPKİMELER KARMA - II Test / 20
1. İçerisinde hava bulunan kapalı kap içeri- 4. Cam tüp içerisindeki CaCO3 katısı ısıtıldı-
Soru:
sinde bir miktar Pb metali konuyor. ğında, beher içerisindeki Ca(OH)2 çözelti-
sinde beyaz çökelek oluşuyor. Çözünme çökelme tepkimesi ile
ilgili;

I. Tepkime sonunda çözünürlüğü
Hava düşük tuz oluşur.
M
II. Asit baz sulu çözeltileri arasın-
Pb(k) da oluşur.
III. Elementlerin yükseltgenme sa-
ısı
Kap ısıtılarak, yıları değişir.
CaCO3(k) yargılarından hangileri yanlıştır?
Pb(k) + O2(g) → PbO2(k)
Beyaz A) Yalnız I B) Yalnız III
tepkimesi gerçekleşiyor. Ca(OH)2(suda) çökelek
Buna göre, E) I, II ve III
Buna göre, düzenek ile ilgili,
I. Katının kütlesi artmıştır.
I. Cam tüp ısıtıldığında, Çözüm:
II. Fiziksel ve kimyasal özellikler değiş-
CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)
miştir. Çözünürlüğü az olan tuz çöker.
analiz tepkimesi oluşur. Çözünme - çökelme tepkimele-
III. Atom sayıları korunmuştur.
II. Beher içerisinde, rinde yükseltgenme basamakları
yargılarından hangileri doğrudur? değişmez.
CO2(g) + Ca(OH)2(suda) →
Cevap: D
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III CaCO3(k) + H2O(s)
asit baz tepkimesi oluşur.
III. Beher içerisinde nötralleşme tepkimesi
oluşur.
yargılarından hangileri doğrudur? Soru:
2. Aşağıda denkleşmiş tepkime verilmiştir.
Ba3N2(k) + xH2O(s) → C3H6(OH)n(s) + 4O2(g) →
3CO2(g) + 4H2O(s)
yBa(OH)2(suda) + zNH3(suda)
D) II ve III E) I, II ve III tepkimesiyle ilgili,
Buna göre x, y ve z’nin toplamı kaçtır? I. Bileşikteki n sayısı 2’dir.
5. Aşağıda bazı tepkime türleri verilmiştir. II. Tepkime gerçekleşirken dışarı-
A) 7 B) 9 C) 11 D) 12 E) 13 I. Yanma tepkimesi ya enerji verir.
II. Nötralleşme tepkimesi III. Oluşan ürünler yangın söndürü-
cü olarak kullanılabilir.
III. Çözünme, çökelme tepkimeleri
IV. Kimyasal ve fiziksel değişim ol-
3. I II Buna göre, hangi tepkime türlerinde su muştur.
Kimyasal Kimyasal açığa çıkabilir? V. Tepkimenin devam edebilmesi
tepkimelerde kütle tepkimelerde enerji için sürekli enerji gerekir.
her zaman korunur. değişimi olur. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III yargılarından kaç tanesi yanlıştır?
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Kimyasal D) II ve III E) I, II ve III
Tepkimeler Çözüm:
6. Aşağıda bazı tepkimeler verilmiştir.
V III ısı H atomlarının sayısına bakılırsa
Kimyasal tepki- Kimyasal tepkime- I. CaCO3(k) X(k) + CO2(g)
6+n=8
melerde nükleon lerde molekül sayısı
II. X(k) + H2O(s) → Y(suda) n = 2 bulunur.
sayısı korunur. her zaman korunur.
Yanma tepkimesi olup dışarı ener-
III. Y(suda) + 2HCI(suda) → Z(suda) + H2O(s)
IV
ji verilir. Tepkime kendiliğinden
Kimyasal tepkimelerde fiziksel
Buna göre, tepkimelerle ilgili verilenler- devam eder.
ve kimyasal özellikler değişir.
den hangisi yanlıştır? CO2 ve H2O yangın söndürücüdür.
Kimyasal ve fiziksel özellik deği-
Yukarıda kimyasal tepkimeler ile ilgili A) I. tepkime analiz tepkimesidir. şir.
şema verilmiştir. Cevap: A
B) X maddesi CaO katısıdır.
Buna göre, verilen bilgilerden hangisi
C) II. tepkime ekzotermiktir.
yanlıştır?
D) III. tepkime nötralleşme tepkimesidir.
A) I B) II C) III D) IV E) V E) Z maddesi Ca(OH)2 dir.
ÜNİTE - 1
1.E 2.C 3.C 4.E 5.B 6.E 39 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
KİMYASAL TEPKİMELER KARMA - II Test / 20
7. Aşağıda bazı reaktifler verilmiştir. 10. Aşağıda bazı tepkimeler verilmiştir.

Soru:
I. CO(g) + O2(g) → I. CaO(k) + H2SO4(suda) →
X ve Y maddelerinin tepkimesin-
den Mg(NO3)2 ve H2O oluşmak- II. SO3(g) → O2(g) → CaSO4(suda) + H2O(s)
tadır. III. NO2(g) + O2(g) → II. NH3(g) + HCI(g) → NH4CI(k)
Buna göre, X ve Y maddesi aşağı-
dakilerden hangisi olabilir?
Buna göre, hangi tepkimeler uygun III. Mg(k) + 2HNO3(ag) →
şartlarda gerçekleşmez?
X Y Mg(NO3)2(suda) + H2(g)
A) Mg(OH)2 NaNO3
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II IV. Ba(OH)2(suda) + 2HI(suda) →
B) MgO H2O
BaI2(suda) + 2H2O(s)
C) Mg(OH)2 HNO3 D) I ve III E) II ve III
D) MgO N2O V. NH3(suda) + HBr(suda) → NH4Br(suda)
E) Mg(OH)2 H2SO4 8. Bir maddenin oksijenle gerçekleştiği tepki- Buna göre, verilen tepkimelerden kaç
meye yanma tepkimesi denir.
tanesi nötralleşme tepkimesidir?
Buna göre, yanma tepkimesiyle ilgili,
Çözüm:
I. Yanma tepkimeleri hızlı gerçekleşir. A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Tuz ve su oluştuğuna göre, asit
II. Yanma tepkimelerinin tümü ekzoter-
ve baz girenlerde yer almalıdır. 11. Şekildeki kaplarda bulunan sulu çözelti-
Tuzun formülünde yer alan Mg2+ miktir.
lere, büretteki çözeltiler aynı sıcaklıkta bir
bazın, NO3− asidin yapısında yer III. Yanma tepkimesinde açığa çıkan gaz- miktar ekleniyor.
almalıdır. lar, yangın söndürücü olarak kullanılır.
Cevap: C
yargılarından hangilerinin doğruluğu
kesin değildir? H2S(suda) H2S(suda)
9. Aşağıda iki çözelti karıştırılıyor.

NaOH(suda) NaCI(suda)
Soru: A kabı B kabı
Bir kimyasal tepkime ile ilgili bazı Buna göre, bu olayla ilgili,
bilgiler veriliyor.
I. A kabında,
• Ekzotermiktir
• Tepkimenin sonunda H2O oluşa- Pb(NO3)2(suda) KI(suda) H2S(suda)+2NaOH(suda)→Na2S(k)+2H2O(s)
bilir.
nötralleşme tepkimesi gerçekleşmiştir.
• Reaktifler elementtir.
II. B kabında,
Buna göre, bu tepkime türü aşa-
ğıdakilerden hangisi olabilir? H2S(suda) + 2NaCI(suda) →
Sarı renkli
A) Analiz B) Yanma çökelek Na2S(k) + 2HCI(suda)
C) Nötralleşme D) Asit − Baz
Buna göre, bu olayla ilgili, asit baz tepkimesi gerçekleşmiştir.
E) Çözünme − Çökelme
I. Pb(NO3)2(suda) + 2KI(suda) → III. Her iki kaptada çözünme-çökelme tep-
PbI2(k) + 2KNO3(suda) kimesi gerçekleşmiştir.
Çözüm: yargılarından hangileri doğrudur?
çözünme-çökelme tepkimesi gerçek-
Nötralleşme, asit-baz ve çözün- leşmiştir.
me-çökelme tepkimelerinde reak- A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
II. Net iyon tepkimesi,
tifler bileşiktir.
Analiz tepkimeleri genellikle en- Pb2+ −
(suda) + 2I(suda) → PbI2(k) şeklindedir. D) II ve III E) I, II ve III
dotermiktir. Özellikleri verilen tep-
III. K+ ve NO3− iyonları, seyirci iyonlardır. 12. Mg(OH)2 çözeltisine aşağıdaki madde-
kime yanma tepkimesi olabilir.
Cevap: B yargılarından hangileri doğrudur? ler eklendiğinde hangisi ile nötralleşme
(PbI2(k) suda iyi çözünmez) tepkime vermez?
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) H2S B) CaO C) HCI
D) II ve III E) I, II ve III D) H3PO4 E) H2SO4

ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 40 7.B 8.E 9.E 10.C 11.A 12.B
ARTAN MADDE VE VERİM PROBLEMLERİ - I Test / 21
1. 0,3 er mol CO ve O2 gazları, 4. Mol sayıları eşit olan CH4 ve O2 gazları

Soru:
1 CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(s)
CO(g) + O2(g) → CO2(g)
2 Eşit kütledeki kalsiyum ve ok-
denklemine göre tam verimli olarak tepki- tepkimesine göre en fazla 0,1 mol CO2 sijenin tepkimesinden 35 gram
meye giriyor. gazı oluşturmaktadır. kalsiyum oksit oluşmaktadır.
Buna göre, artan madde ve mol sayısı Buna göre, başlangıçtaki gaz karışımı Buna göre,
aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak normal koşullarda kaç litre hacim kap-
a. Başlangıçta alınan mag-
verilmiştir? lar?
nezyum ve oksijenin top-
lam kütlesi nedir?
Artan madde Mol sayısı A) 3,36 B) 4,48 C) 5,60
b. Tepkime sonunda hangi ele-
A) CO 0,15 mentten kaç gram artar?
D) 6,72 E) 8,96
B) O2 0,15 c. Sınırlayıcı bileşen hangisi-
C) CO 0,1 dir? (Ca:40, O:16)
D) O2 0,1
Çözüm:
E) O2 0,2
Eşit kütleli madde miktarı prob-
lemlerinde kütlesi büyük olan çok
harcanır ve ilk olarak o biter.
mCo 40 5
= =
mO 16 2
2. Aynı koşullarda eşit hacimli C2H4 ve C3H4 5. Eşit kütleli SO2 ve O2 gazlarından tam ve-
gazlarını yakmak için 14 litre O2 gazı kul- Önündeki katsayıların kütle ile
rimle,
lanılmıştır. 1 ilgili hiçbir bağıntısı yoktur.
SO2(g) + O → SO3(g) 1
Buna göre, başlangıçtaki gaz karışımı 2 2(g) 1Co + O → 1CoO
tepkimesine göre 160 gram SO3 gazı oluş- 2 2
aynı koşullarda kaç litre hacim kaplar? 25 25
maktadır.
Baş. : m m −
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 Buna göre artan maddenin türü ve mol
Değ. : −5k −2k 7k
sayısı aşağıdakilerin hangisinde doğru
−25 −10 Kütlenin
olarak verilmiştir? (O:16, S:32) korunumu
ilkesi
Artan madde Mol sayısı Son. : − 15
3. Sabit basınçlı kapta t°C’de eşit mol sayılı A) O2 1 Tükenir Artan
H2 ve CI2 gazları,
B) SO2 1 sınırlayıcı madde
H2(g) + CI2(g) → 2HCI(g) bileşen
C) O2 2
7k = 35 ⇒ k = 5 olur.
denklemine göre, tam verimle tepkimeye D) SO2 1,5
giriyor.
E) O2 3
NOT:
Buna göre çizilen,
Başlangıçta alınan karışım 25
H2 kütlesi (g) Kap hacmi
gram kalsiyum ve 25 gram ok-
sijen toplam 50 gramdır.
Kimyasal hesaplama yöntemleri

I Zaman II Zaman ile tepkimelerde kullanılan madde
miktarlarına göre ne kadar ürün
Toplam molekül sayısı elde edebileceği hesaplanabilir.
Elde edilen ürün miktarı hesapla-
6. 80 gram Ca filizi ile yeterli miktarda HCI nan ürün miktarı kadarsa bu tip
nin sulu çözeltisi, tepkimeye tam verimli tepkime
Ca + 2HCI → CaCI + H denir.
2 2
III Zaman tepkimesine göre normal koşullarda en
fazla 11,2 litre H2 gazı oluşturuyor.
grafiklerden hangileri doğru olur?
Buna göre, Ca filizi yüzde kaç saflıkta-
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve III dır? (Ca:40)
D) II ve III E) I ve II A) 25 B) 40 C) 50 D) 75 E) 80

ÜNİTE - 1
1.B 2.D 3.E 4.E 5.E 6.A 41 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
ARTAN MADDE VE VERİM PROBLEMLERİ - I Test / 21
7. 200 gram %20 saflıkta CaCO3 katısı, 10. Kapalı sabit hacimli bir kapta eşit mol sa-
NOT:
yılı X2 ve Y2 gazlarının tepkimesi sonucu Z
Artanı olan tepkimelerde mad- CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)
gazı oluşmaktadır.
delerden biri tepkime ortamın-
tepkimesine göre ayrıştırılıyor.
da gereken miktardan fazla Mol sayısı (g)
olabilir. Bu durumda kimyasal Buna göre, en fazla kaç gram CO2 gazı
tepkimeye giren maddelerden elde edilebilir? (C:12, O:16, Ca:40) 0,6 Z
birinin artması, en az birinin
tamamen tükenmesi gerekir.
A) 4,4 B) 8,8 C) 13,2 D) 17,6 E) 22 0,3 Y2
Sınırlayıcı madde bittiği için bir
maddenin artması tepkime ve-
rimi ile karıştırılmamalıdır. X2
Zaman
Gerçek verim
%Verim = x 100 Tepkime süresince gazların mol sayıla-
Teorik verim rındaki değişim grafikteki gibi olduğu-
na göre aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır?
Soru:
A) Tepkime denklemi,
Bir miktar magnezyum HCI ile 1
X2(g) + Y2(g) → X2Y(g) şeklindedir.
tepkimesi sonucunda N.Ş.A.’da 2
33,6 litre H2 gazı oluşmaktadır. B) Sınırlayıcı bileşen Y2’dir.
Tepkime verimi %50 olduğu bi- 8. %50 saflıkta 52 gram Zn metali aşırı mik-
tarda HCI çözeltisine atıldığında, C) Tepkime verimi %100’dür.
lindiğine göre, başlangıçtaki mag-
nezyum miktarı kaç gram alın- Zn(k) + 2HCI(suda) → ZnCI2(k) + H2(g) D) Molekül sayısı azalmıştır.
malıdır? (Mg = 24 g/mol) tepkimesi gerçekleşiyor. E) Tepkime sonunda kapta 0,9 mol gaz
vardır.
Buna göre tepkime sonucu,
I. Normal koşullarda 8,96 litre H2 gazı olu-
şur.
Çözüm:
II. 0,8 mol HCI harcanır.
İfade edilen tepkimeyi denklem III. 0,2 mol ZnCI2 oluşur
halinde yazalım.
yargılarından hangileri doğrudur? (Zn:65)
Mg + 2HCI → MgCI2 + H2
Tepkimenin %50 verimle gerçek- A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III
leşmiş olması Mg’un tamamı ürü-
ne dönüşmez. D) II ve III E) I ve III
Mg + 2HCI → MgCI2 + H2
%100 verimle gerçekleşmiş olsaydı,

24 gram 22,4 litre
1,5
11. 20 litre N2 ile 30 litre H2 gazları,
Soruda verilen bilgiye göre,
katı N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g)
X 33,6 litre
denklemine göre, aynı koşullarda tam ve-
Buradan çıkan 1,5 katlık sonuç
rimle tepkimeye girmektedir.
(1,5 x 24) 36 gram Mg kullanıl-
ması gerekmektedir. Buna göre, artan gazın cinsi ve aynı ko-
Buna göre, şullardaki hacmi aşağıdakilerden han-
gisinde doğru verilmiştir?
100g Mg’da 50g ürüne dönüşürse 9. Bir miktar CO gazının 6,4 gram O2 gazı ile,
X 36g ürüne dönüşür 1 Artan gaz cinsi Hacmi (Litre)
CO(g) + O → CO2(g)
2 2(g)
X = 72 gram Mg alınmalıdır. tepkimesinden tam verimle CO2 gazı olu- A) N2 5
şurken 0,2 mol CO gazı artmaktadır. B) H2 10
Buna göre başlangıçtaki CO gazı kaç C) N2 15
gramdır? (C:12 g/mol, O:16 g/mol)
D) H2 20
A) 7 B) 14 C) 16,8 D) 28 E) 42 E) N2 10
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 42 7.D 8.B 9.C 10.B 11.E
ARTAN MADDE VE VERİM PROBLEMLERİ - II Test / 22
1. Normal koşullarda eşit hacimde alınan 4. 1,52 gram CS2 sıvısı ile 4,8 gram O2 gazı-
Soru:
C3H8 ve O2 gazlarının tam verimle tepki- nın tam verimle gerçekleşen,
mesinden 0,6 mol CO2 gazı oluşmaktadır. CS2(s) + 3O2(g) → CO2(g) + 2SO2(g) Mg(k) + 2HCI(suda) →
Buna göre, aşağıdaki ifadelerden han- MgCI2(suda) + H2(g)
tepkimesi ile ilgili, bir öğrenci tablodaki bil-
gisi yanlıştır? (H:1, O:16)
gileri doğru ve yanlış olmasına göre işaret- tepkimesine göre 4 mol Mg katısı
yeterli miktarda HCI ile tepkime-
liyor. ye girerek N.Ş.A’da en fazla 22,4
A) Tepkimede 1 mol O2 gazı harcanmıştır.
litre H2 gazı oluşuyor.
B) Oluşan CO2 gazının mol sayısı, harca- Bilgi D Y
Buna göre, kullanılan Mg’nın yüz-
nan C3H8’en mol sayısının 3 katıdır. I 0,09 mol O2 gazı artar. ✓ de kaçı saftır?
C) 14,4 gram H2O oluşur. N.Ş.A’da 0,448 litre CO2 gazı A) 60 B) 50 C) 40 D) 25 E) 20
II ✓
D) C3H8 gazının molce %80’i harcanma- açığa çıkar.
mıştır. III Sınırlayıcı bileşen CS2 sıvısıdır. ✓
IV 1,28 gram SO2 gazı oluşur. Çözüm:
E) O2’nin bir kısmı artmıştır. ✓
O2 gazının molce %40’ı har- Mg(k) + 2HCI(suda) →
V ✓
canır.
−1 mol −2 mol
MgCI2(suda) + H2(g)
2. Eşit kütlede alınan X2 ve Y2 gazları, Buna göre, kaç tanesini uygun işaretle-
miştir? (C:12, O:16, S:32) +1 mol 22,4L
X2(g) + 1/2Y2(g) → X2Y(s)
1
denklemine göre tam verimle tepkime- %Mg = . 100 = 25
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5 4
ye girdiklerine göre, Cevap: D
I. X2’nın tamamı harcanmıştır.

II. Tepkimede artan madde vardır.
III. Tepkimede oluşan X2Y’nin kütlesi ile
artan Y2’nin kütlesi başlangıçtaki top-
lam kütleye eşittir.
ifadelerinden hangileri doğrudur?
(Mol kütlesi: X > Y)
Soru:
5. Sabit hacimli kapalı bir kapta, tepkimedeki Eşit hacimde C2H2 ve H2 gazla-
maddelerin mol sayısı-zaman grafiği veril- rının tam verimle tepkimesinden
3. Cu(k) + 4HNO3(suda) → C2H6 gazı oluşurken 18 litre hacim
miştir.
Cu(NO3)2(suda) + 2N O2(g) + 2H2O(s) azalması oluyor
Mol sayısı
Buna göre, başlangıçtaki karışım
denklemine göre; 128 gram Cu metali ye- kaç litredir?
0,04
terli miktarda HNO3 çözeltisi ile tepkimeye A) 6 B) 12 C) 18 D) 28 E) 36
X
giriyor. 0,03
CO2 ve H2O
Buna göre,
O2 Çözüm:
I. %10 verimle gerçekleşen tepkimede 1
mol ürün oluşur. Zaman C2H4 + 2H2 → C2H6
t
II. 4 mol H2O oluştuğunda tepkime %100 2L 2L −
Buna göre, aşağıdakilerden hangisi
verimle oluşur. −1L −2L +1L
yanlıştır?
III. Tepkime %50 verimle gerçekleştiğinde 4 litre karışımda azalma 2 litre
normal şartlarda 44,8 litre NO2 gazı A) X’in yapısında sadece karbon ve hid- X 18 litre
oluşur. rojen vardır. X = 36L başlangıç
ifadelerinden hangileri doğrudur? B) Tepkime sonunda kapta toplam 0,09 Cevap: E
(H:1, N:14, O:16, Cu:64) mol madde bulunur.
C) Tepkime %100 verimle gerçekleşmiştir.
A) Yalnız I B) I veII C) I ve III
D) Sınırlayıcı madde oksijendir.
D) II ve III E) I, II ve III E) Oluşan maddelerin molleri oranı 1’dir.
ÜNİTE - 1
1.E 2.E 3.E 4.D 5.A 43 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
ARTAN MADDE VE VERİM PROBLEMLERİ - II Test / 22
6. Bir miktar X gazına Y gazının eklenmesi 8. Eşit mollerde SO2 ve O2 gazları içeren bir
Soru:
ile oluşan bileşiğin kütlesinin, eklenen ga- karışımda,
C2H6O bileşiğinin 0,6 molü ile O2 zının kütlesine bağlı değişim grafiği veril- SO2(g) + 1/2O2(g) → SO3(g)
molünün 0,6 molü, tam verimle miştir.
tepkimeye giriyor. tepkimesi tam verimle gerçekleşirken,
Buna göre, Eklenen Y kütlesi (g) aynı şartlarda 30 litre hacim azalması göz-
I. Sınırlayıcı bileşen O2’dır. 40
leniyor.
II. Tepkime sonunda 1 mol ürün Buna göre,
oluşur. 32
I. Oluşan SO3 gazının hacmi
III. C2H6O bileşiğinin 0,4 molü ar-
tar. 16 II. Harcanan O2 ve SO2 gazlarının mol
yargılarından hangileri doğrudur? sayısı
Bileşiğin kütlesi (g)
A) B)
23 46 III. Artan gazın cinsi ve kütlesi
C) D) Buna göre, niceliklerinden hangileri hesaplanabilir?
E) I. Artan madde olmaması için ortama 3,5
gram X eklenmelidir. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
II. Sınırlayıcı bileşen X’tir.
Çözüm: D) II ve III E) I, II ve III
III. Bileşiğin formülü XY’dır.
C2H6O + 3O2 → 2CO2 + 3H2O
0,6 mol 0,6mol − −
(X:14, Y:16)
−0,2mol −0,6mol +0,4mol +0,6mol
Tepkime sonu, A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 9. 4 mol N2 ve 3 mol O2 gazları arasında;
0,4mol 0 0,4mol 0,6mol 2N2(g) + 3O2(g) → 2N2O3(g)
Artan Sınırlayıcı Ürün = 1 mol tepkimesi gerçekleşmektedir.
0,4 mol
Tepkime sonunda 1,8 mol O2 harcandı-
I, II ve III. öncül doğru
ğına göre tepkime verimi yüzde kaçtır?
Cevap: ....
A) 25 B) 30 C) 40 D) 50 E) 60
Soru: 7. 10,4 gram Cr ve 6,4 gram O2 gazı,

160 gram %10 saflıkta CH4 gazı- 2Cr(k) + 3/2O2(g) → Cr2O3(k) 10. 0,1 mol KCIO3 katısının ısıtılması sonucu
nın %40 verimle yanması sonu- sabit hacimli kapalı bir kapta,
cu normal koşullarda oluşan CO2 denklemine göre, tam verimle tepkimeye
KCIO3(k) → KCI(k) + 3/2O2(g)
gazı kaç litredir? (H:1, C:12) giriyor.
A) 8,96 B) 6,72 C) 4,48 Bu tepkime ile ilgili, tepkimesi tam verimle gerçekleşiyor.
D) 2,24 E) 1,12 Cr mol sayısı O2 mol sayısı Buna göre,
Mol sayısı Gaz hacmi
0,2 0,2
Çözüm: 0,15 O2
0,1
Saf CH4 ,
10 I Zaman II Zaman
. 160 = 16 gram CH4 I Zaman II Zaman
100 Katı kütlesi (g)
Verim, Katı kütlesi (g)
40 15,2
. 16 = 6,4 gram
100
10,4 KCI
CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O
III Zaman KCIO3
16g 22,4L
III Zaman
6,4g 8,96L çizilen grafiklerden hangileri doğru-
Cevap: A dur? (O:16, Cr:52) grafiklerden hangileri doğrudur?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
D) I ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 44 6.D 7.D 8.A 9.E 10.C
FORMÜL BULMA VE KARIŞIM PROBLEMLERİ - I Test / 23
1. Azot ve oksijenden oluşan bir bileşiğin 4,6 4. 0,5 mol organik bileşiğin tamamı 1 mol O2 Bileşik Formül Bulma
gramı 1,4 gram azot içermektedir. gazı ile yakılırken normal koşullarda 22,4 Sorularda genellikle mol-zaman,
Buna göre, bu bileşiğin basit formülü litre CO2 gazı ve 18 gram H2O sıvı oluşu- hacim-zaman grafikleri verilir.
aşağıdakilerden hangisidir? yor. Dikkatli bir şekilde hangi mad-
deden ne kadar olduğu belirlenir,
(N:14, O:16) Buna göre, bu bileşiğin molekül formü- tepkime denklemi verilmemiş ise
lü aşağıdakilerden hangisidir? yazılır. Harcanan (reaktif) sol
A) NO B) N2O C) NO2 (H:1, O:16) tarafta, oluşan (ürün) sağ taraf-
ta bulunur. Gerekli hesaplamalar
D) N2O4 E) N2O4 A) C2H2 B) C2H2O2 C) C2H4 ve geçişler ile istenilen maddenin
formülü bulunur.
D) C2H4O2 E) C2H4O NOT:
Bir bileşikte elementlerin kütlece
birleşme oranı ve atom ağırlıkları
bilindiğinde bileşiğin formülü (ba-
sit) bulunabilir. Gerçek formülün
bulunması için bileşiğin molekül
ağırlığı bilinmelidir.
Soru:
C ve H elementlerinden oluşan bir

2. 0,1 mol organik bileşik tamamen yakıl- bileşiğin X gramı ile 80g O2 gazı
dığında normal koşullarda 4,48 litre CO2 tam verimle tepkimeye girdiğinde
gazı ve 3,6 gram H2O sıvısı oluşmaktadır. normal koşullar altında 44,8L CO2
Buna göre, organik bileşiğin basit for- gazı ve 18g H2O sıvısı oluşmaktadır.
mülü aşağıdakilerden hangisi olabilir?
5. Bir organik bileşiğin 11,6 gramı tamamen
Buna göre, bu bileşiğin formülü
yakıldığında 0,6 mol CO2 ve 10,8 gram
(H:1, C:12, O:16) nedir? (C:12, O:16, H:1)
H2O oluşmaktadır.
A) CH4 B) C2H4O C) C2H6O Buna göre, organik bileşiğin basit for- Çözüm:
mülü aşağıdakilerden hangisidir?
D) C3H8O E) C3H6O Soruyu ilk olarak denklem haline
(H:1, C:12 O:16)
getirelim ve verilen madde miktar-
larından kütlenin korunumu kanu-
A) C2H4O B) C2H2 C) C3H6 nuna göre X’in kütlesini bulalım.
D) C3H4O2 E) C3H6O X + O2 → CO2 + H2O

X 80 88 18
N.Ş.A. hacmi verildiğinden ilk ola-
rak molünü daha sonra kütlesini
bulalım.
V 44,8
n= ⇒n= = 2 mol
22,4 22,4
m m
n= ⇒2= ⇒ m = 88g
mA 44
3. Sadece karbon ve hidrojenden oluşan or- mX + mO = mCO2 + mH2O
ganik bileşiğin kütlece %10’u hidrojendir. 2
mX + 80 = 88 + 18
Buna göre, bu organik bileşik ile ilgili,
mX = 26 gramdır.
I. Molekül ağırlığı 80’dir.
80 5
II. Molekül formülü C6H8’dir. nO2 = = mol
32 2
III. Basit formülü C3H4’tür. 6. C2H4 ve C3H4 gazlarından oluşan karışım
18
yakıldığında aynı şartlarda 80 litre H2O nH2O = = 1 mol
yargılarından hangileri kesinlikle doğ- 18
gazı elde ediliyor.
rudur? (H:1, C:12) nCO2 = 2 mol (bulmuştuk)
Buna göre, başlangıçtaki karışım kaç
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III litredir?
D) II ve III E) I, II ve III A) 20 B) 30 C) 40 D) 50 E) 60

ÜNİTE - 1
1.C 2.B 3.C 4.D 5.E 6.C 45 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
FORMÜL BULMA VE KARIŞIM PROBLEMLERİ - I Test / 23
X + O2 → CO2 + H2O 7. 80 litrelik CO ve CO2 gazları karışımı ya- 10. Mg − Al metallerinden oluşmuş karışım
kıldığında 50 litre hava kullanılıyor. 0,4 moldür. Karışım yeterli miktarda HCI
5 2 mol 1 mol
mol Buna göre, aynı şartlarda başlangıçtaki çözeltisi ile,
2
2 mol 2 mol karışımda CO’nun hacimce yüzdesi kaç- Mg + 2HCI → MgCI2 + H2
5 mol karbon, hidrojen tır? (Havanın 1/5 i oksijendir.) 3
oksijen 4 mol 1 mol Al + 3HCI → AlCI3 + H
oksijen oksijen 2 2
A) 25 B) 40 C) 60 D) 75 E) 80 denklemlerine göre tepkimeye girdiğinde
tepkime denkleştirildiğinde,
X’in molekül ağırlığı, 0,45 mol H2 gazı açığa çıkıyor.
C2H2 = 2.12+1.2 = 26 gram, Buna göre, karışımdaki Mg nin molce
formülü ise, C2H2 olur. yüzdesi (%) kaçtır?
A) 25 B) 40 C) 50 D) 75 E) 80

Karışım Problemleri
İki veya daha fazla element ya
da bileşik içeren bir karışımdaki
her madde ayrı ayrı miktarların
bulunması problemleridir. Bu tür
sorular çözülürken tek bilinmeyen
veya iki bilinmeyen denklem çö-
züm yöntemi kullanılır.
8. Pirinç (Zn − Cu) alaşımının 80 gramı aşırı
miktarda NaOH çözeltisine atıldığında,
Zn + 2NaOH → Na2ZnO2 + H2
Soru:
tepkimesi gerçekleşirken normal koşullar-
CH4 ve C2H2 gazlarından oluşan da 6,72 litre H2 gazı açığa çıkıyor.
karışım 1 moldür.
Buna göre, alaşımdaki bakırın kütlesi
Bu karışım, tam verimle O2 gazı kaç gramdır? (Zn:65)
ile yakıldığında toplam 1,5 mol
CO2 gazı oluştuğuna göre, baş- A) 19,5 B) 39 C) 58,5 D) 60,5 E) 76
langıçtaki karışıma kaç gram CH4
gazı vardır? (C:12, H:1)
11. C3H4 ve CS2 gazları karışımı,

Çözüm: C3H4(g) + 4O2(g) → 3CO2(g) + 2H2O(g)
CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O CS2(g) + 3O2(g) → CO2(g) + 2SO2(g)

X X denklemlerine göre tam verimle yakıldı-
5 ğında toplam 5,5 mol hava harcanıyor ve
C2H2 + O2 → 2CO2 + H2O
2 toplam 0,7 mol CO2 oluşuyor.
Y 2Y
Buna göre,
Tepkimeyi denkleştirelim.
CH4 gazı X mol, I. Başlangıç karışımda ........... mol CS2
C2H2 gazı Y mol olsun. 9. 6 mol CH4 ve O2 gazları karışımı gazı vardır.
X+Y=1 CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O II. Oluşan SO2 gaznın normal şartlardaki
X = 0,5 ve
hacmi ........... litredir.
X + 2Y = 1,5 Y = 0,5 olur. denklemine göre tepkimeye giriyor.
III. Başlangıçtaki nCS2 / nC3H4 mol sayıları
X, CH4 olduğundan son olarak küt- Buna göre, elde edilen CO2 gazı için,
oranı ...........’dır.
lesi sorulduğundan; I. 2
IV. Harcanan C3H4’ün oda şartlarında hac-
1 mol CH4 16 ise, II. 1 mi ........... litredir.
0,5 mol CH4 X III. 2,5 tabloda boş bırakılan yerlere aşağıdaki-
X = 8 gram CH4 mol sayılarından hangileri elde edile- lerden hangisi yazılamaz?
karışımda başlangıçta bulunur. mez? (Havanın 1/5’i oksijendir.)
A) Yalnız I B) I ve II C) II ve III A) 4,9 B) 1/2 C) 1/10
D) Yalnız III E) I ve III D) 2 E) 4,48

ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 46 7.A 8.D 9.D 10.D 11.D
FORMÜL BULMA VE KARIŞIM PROBLEMLERİ - II Test / 24
1. Organik bir bileşik için, 4. X ve Y2 elementleri tepkimeye girerek sa-

Soru:
• Karbonun kütlesinin hidrojenin kütlesine dece XaYb bileşiğini oluşturmaktadır. X ve
oranı 4’tür. Y2’nin kütlelerinin ve mol sayılarının za- 10,8gram NxOy bileşiğinin analizi
manla değişimi grafikteki şekildeki gibidir. sonunda 2,8 gram N olduğu tespit
• Oksijenin kütlesinin hidrojenin kütlesine ediliyor.
8 Kütle Mol sayısı
oranı ’tür. Buna göre, bileşiğin basit formülü
3 40 1,00 aşağıdakilerden hangisidir?
bilgileri verilmiştir. 0,50 X (N:14g/mol, O:16g/mol)
12 X
0,25
Buna göre, bu bileşiğin molekül formü- Y2 Y2 A) N2O B) NO C) NO2
lü aşağıdakilerden hangisi olabilir? D) N2O3 E) N2O5
I Zaman II Zaman
(H:1, C:12, O:16)
Buna göre, X’in atom kütlesinin Y’nin Çözüm:
atom kütlesine oranı nedir?
A) C2H5OH B) CH3OH C) HCOOH MBileşik = 10,8
1 7 7 M = 2,8
D) C3H7OH E) CH3COOH A) B) C) N
4 20 10
MO = MBileşik − MN
1 9 MO = 10,8 − 2,8
D) E)
8 20
MO = 8g
2. X bileşiğinin yanması sırasında ortamdaki 2,8
maddelerin mol sayılarının zamanla deği- nN = = 0,2 mol
Kütle (g) 14
şimi grafikte verilmiştir. 5.
8
Mol sayısı 80 XY(k) nO = = 0,5 mol
16
N0,2 O0,5
1,2
1 H 2O 23 N2O5
0,8 CO2 Cevap: E
X(k)
0,6 Zaman
0,4 O2
X
Zaman X katısı Y2 gazı ile Soru:
Buna göre, 2X(k) + Y2(g) → 2XY(k) Eşit kütleli N2O ve CO2 gaz karı-
şımı bol oksijenli ortamda yakıl-
I. Bileşiği formülü C4H10O’dur. denklemine göre tepkime verir. Bu tepki- dığında 25,6g oksijen gazı kulla-
II. X’in 14,8 gramı tepkimeye girmiştir. mede katı maddelerin kütle − zaman grafi- nılıyor.
ği şekildeki gibidir. Buna göre, başlangıçtaki karışım
III. Tepkime sonunda ortamda N.Ş.A’da
22,4 litre H2O vardır. Harcanan Y2 gazının normal koşullar- kaç gramdır? (C:12 g/mol,
daki hacmi 33,6 litre olduğuna göre, N:14 g/mol, O:16 g/mol)
yargılarından hangileri doğrudur? A) 17,2 B) 35,2 C) 71
Y’nin atom ağırlığı kaçtır?
(H:1, C:12, O:16)
D) 82,2 E) 87
A) 6 B) 19 C) 23 D) 25 E) 38
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III Çözüm:
D) I ve II E) I, II ve III CO2(g) + O2(g) → Tepkime vermez.

6. Baş grup elementi olan X metalinin HCI ile N2O + 2O2(g) → N2O5(g)
tepkimesinde harcanan X’in mol sayısı bi- 0,4 0,8
linmektedir.
3. CH4 ve CO2 gazlarından oluşan bir karı- Bu tepkimede açığa çıkan H2 gazının 25,6
n = nN O = 0,4 mol
şım ile ilgili, normal koşullardaki hacmini bulabil- O2 32 2
• Toplam 0,4 mol atom içermektedir. mek için, nO = 0,8 mol mN O = 0,4 mol,
2 2
I. X metalinin değerliği 44 g/mol

• Yeterince O2 yakıldığında normal koşul-
larda 1,12 litre CO2 gazı oluşmaktadır. II. Oluşan tuzun kütlesi mA(N2O) = 2. 14 + 16 = 44 g/mol
bilgileri veriliyor III. Tepkime ortamındaki sıcaklık mN = 17,6g ⇒ mCO = 17,6g
2O 2
Buna göre karışımı oluşturan CO2’nin niceliklerinden en az hangileri bilinme- m = 35,2g
T
mol sayısı kaçtır? lidir?
Cevap: B
A) 0,02 B) 0,03 C) 0,04 A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
D) 0,05 E) 0,06 D) II ve III E) I ve III

ÜNİTE - 1
1.A 2.D 3.D 4.C 5.B 6.A 47 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
FORMÜL BULMA VE KARIŞIM PROBLEMLERİ - II Test / 24
7. Organik bir bileşik 6 gram O2 gazı ile ta- 10. Normal şartlar altındaki O2 ve O3 gaz karı-
Soru:
mamen tepkimeye girerek 8,8 gram CO2 şımı ile ilgili,
Toplam atom sayıları eşit olan ve 3,6 gram H2O oluşmaktadır. • 44,8 gram olup 22,4 litre hacim kaplar.
C2H4 ve C2H6 gazlarından oluşan
Buna göre, bu organik madde için aşa- • O3’ün %25’i sabit sıcaklıkta O2’e dönüş-
karışımın kütlesi 40,4 gramdır.
Karışım yeteri kadar oksijen gazı ğıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır? türülüyor.
ile yakılmaktadır. (H:1, C:12, O:16)
bilgileri verilmektedir.
Buna göre, oluşan CO2 gazının
normal koşullardaki hacmi kaç A) 3,2 gram oksijen atomu içerir. Buna göre, karışımda son durumda kaç
litredir? (H:1 g/mol, C:12 g/mol) gram O2 gazı bulunur? (O:16)
B) Bileşimindeki C’nin H’ye kütlece birleş-
A) 22,4 B) 26,88 C) 40,32
D) 62,72 E) 67,2
me oranı 12’dir. A) 16 B) 12,8 C) 8 D) 6,4 E) 3,2
C) İçerdiği oksijen miktarı 3,2 gramdır.

Çözüm: D) Basit formülü CH2O dur.
C2H4’da toplam atom sayısı 24n E) Kütlece %40 karbon içerir.
olsun.
C2H6’da toplam atom sayısı 24n
olsun.
nC = 4n
2H4
nC = 3n olur.
2H6 11. Bir organik bileşiğin x molü yakıldığında 3x
4n . 28 + 3n . 30 = 40,4
8. XO ve CI2 gazları için, mol CO2 ve 2x mol H2O oluşuyor.
202n = 40,4
• Tam verimle tepkimesinden XOCI2 gazı Buna göre bu bileşik için,
n = 0,2 mol
C2H4(g) + 3O2(g) → oluşmaktadır. I. N.Ş.A’da 67,2 litre CO2 gazı oluşur.
2CO2(g) + 2H2O(g) • Başlangıçta 22 gram XO ve 42,6 gram II. Karbon kütlesinin bileşiğinin kütlesine
0,8 mol 9
CI2 alınmıştır. oranı ’dur.
1,6 mol 10
C2H6(g) + 7/2O2(g) → • Tepkime tamamlandıktan sonra ortam-
III. Basit formülünde 3 tane karbon atomu
0,6 mol
2CO2(g) + 3H2O(g) da 5,2 gram XO’nun arttığı tespit edili-
vardır.
yor.
1,6 mol
yargılarından hangileri kesinlikle doğ-
nCO = 2,8 mol bilgileri verilmiştir.
2 rudur? (H:1, C:12, O:16)
VCO = 2,8 mol . 22,4L/mol Buna göre, X’in atom ağırlığı nedir?
2
VCO = 62,72L (CI:35,5, O:16) A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III
2
Cevap: D
A) 10 B) 12 C) 14 D) 16 E) 18 D) II ve III E) I ve III
Soru:
X ve Y elementlerinden oluşan
bileşiğin basit formülü XY3’dür.
Gerçek formülü ile basit formülün-
de Y atomlarının oranı 2’dir.
Buna göre, bileşiğin gerçek for-
mülü aşağıdakilerden hangisi ola- 9. Cu, Al ve Fe’den oluşan 60 gramlık metal
bilir? levha, ilk olarak kuvvetli baz çözeltisinden
A) X2Y6 B) X2Y4 C) X2Y5 geçirildiğinde levha kütlesi 20 gram aza-
D) X3Y6 E) X3Y5 lıyor. Daha sonra halojenli asit çözeltisin- 12. 87 gramlık C2H2, C2H4, C2H6 gaz karışımı
den geçirildiğinde 10 gram azalmaktadır. ile ilgili,
Çözüm: • Tamamı yanmaktadır.
Buna göre, metal levha alışımındaki Cu
b ve Fe metalleri kaçar gramdır? • 6 mol CO2 gazı aynı koşullarda oluş-
Basit formülü XY3 ise, =2
3 maktadır.
Gerçek formülü, XaYb b = 6
Cu Fe bilgileri veriliyor.
Basit formülü 2 ile genişletilirse,
A) 10 20 Buna göre, aynı koşullarda kaç gram su
Gerçek formül, X2Y6 olur.
B) 30 20 oluşur? (H:1, C:12, O:16)
Cevap: A
C) 20 10
A) 120 B) 130 C) 135
D) 30 10
E) 10 30 D) 140 E) 145
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 48 7.B 8.B 9.D 10.A 11.C 12.C
KİMYASAL HESAPLAMALAR KARMA - I Test / 25
1. Kireçtaşı (CaCO3) ısıtıldığında yüksek sı- 4. 40g Fe katısı yeterince O2 gazı ile tepki-
Soru:
caklıkta CaO katısına ve CO2 gazına ayrı- meye girdiğinde 36 gram FeO katısı elde
şır. ediliyor. 3Ca(k) + N2(g) → Ca3N2(k)
Buna göre, 2 kg kireçtaşı ısıtılarak ta- Bu tepkime ile ilgili, tepkimesine göre 12 g Ca ile ye-
terince N2 gazının tepkimesinden
mamen ayrıştırıldığında elde edilen I. Tepkime verimi %70’dir. kaç gram Ca3N2 katısı oluşur?
CO2 gazı normal koşullarda kaç litre
II. Tepkimeye giren O2 gazı 8 gramdır. (Ca:40, N:14)
hacim kaplar?
III. Katı kütlesi 4 gram azalmıştır. A) 14,8 B) 37 C) 74
(CaCO3:100)
yargılarından hangileri doğrudur? D) 148 E) 296
A) 22,4 B) 44,8 C) 112 (O:16, Fe:56)
D) 224 E) 448 Çözüm:

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II
12
= 0,3 mol Ca tepkimeye göre,
D) II ve III E) I, II ve III 40
3 mol Ca kullanıldığında 1 mol
Ca3N2 oluşursa,
0,3 mol Ca kullanıldığında,
X = 0,1 mol Ca3N2
1 mol Ca3N2 → 148g ise,
2. Hidrokarbonlar yakıldığında CO2 ve H2O 0,1 mol Ca3N2 → 14,8g olur.
oluşur. 5. 2Fe(k) + 3/2O2(g) → Fe2O3 Cevap: A
Buna göre, 54 gram H2O elde etmek tepkimesine göre, 2 mol Fe ve 3 mol O2 ile
için yakılması gereken CH4 gazı kaç başlatılan tepkime tam verimle gerçekleşi-
gramdır? (C:12, H:1, O:16) yor.
Bu tepkime ile ilgili,
A) 8 B) 12 C) 16 D) 24 E) 32
I. Sınırlayıcı bileşen Fe’dir.
II. O2 gazından 1,5 mol artar.
III. 2 mol Fe2O3 oluşur.
A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II

Soru:
3. Gaz fazında gerçekleşen bir tepkimeye ait D) I ve III E) I, II ve III
108g Al ile 48g O2 nin tepkimesin-
mol sayısı − zaman grafiği şekildeki gibi- den fazla kaç gram Al2O3 oluşur?
dir. (Al:27 O:16)
Mol sayısı
A) 5,1 B) 10,2 C) 51
4 D) 102 E) 156
3 Y
2 3
Z
6. Al(k) + 3HCI(suda) → AlCI3(suda) + H Çözüm:
1 2 2(g)
X tepkimesine göre, normal koşullarda 6,72 108
Zaman
27
= 4 mol Al
litre H2 gazı elde ediliyor.
Buna göre, normal koşullarda 8,96 litre 48
Buna göre, = 1,5 mol O2
Z gazı elde etmek için harcanan X ve Y 32
I. Tepkimeye giren Al kütlesi 5,4 gramdır. 3
gazlarının mol sayıları aşağıdakilerden 2Al + O → Al2O3
2 2
hangisinde doğru verilmiştir? II. Başlangıçta alınan Al kütlesi 10 gram 4 mol 1 mol AI2O3
1,5 mol
olabilir. oluşur.
X Y III. Oluşan AlCI3 0,2 moldür. 1 mol AI2O3 =
Sınırlayıcı
A) 0,6 0,8 yargılarından hangileri doğrudur? madde
2.27+316 = 102g
B) 0,6 0,2 (AI:27) Cevap: D
C) 0,3 0,1
D) 0,3 0,4
E) 0,4 0,6 D) II ve III E) I, II ve III
ÜNİTE - 1
1.E 2.D 3.B 4.C 5.C 6.E 49 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
KİMYASAL HESAPLAMALAR KARMA - I Test / 25
7. Eşit mollerdeki H2 ve N2 gazlarından tam 10. 20 litre N2 gazı ile 18 litre H2 gazının tam
Soru:
verimle 17 gram NH3 gazı eldesi ediliyor. verimle gerçekleşen tepkimesi sonucu
Eşit hacimdeki N2 gazı ile O2 ga- Buna göre, aşağıdaki yargılardan han- NH3 gazı oluşuyor.
zından tam verimle aynı koşullar-
gisi yanlıştır? (N:14, H:1) Sıcaklık ve basınç sabit olduğuna göre
da 10L N2O5 gazı elde edildiğine
göre, bu olayla ilgili çizilen,
I. Harcanan O2 gazı 25 litredir. A) Sınırlayıcı madde H2 gazıdır. Hacim (L) Yoğunluk
II. Artan N2 gazı 15 litredir. B) Artan madde N2 gazıdır. 38
III. Zamanla toplam hacim azal- C) Kullanılan H2 1,5 gramdır.
mıştır. 26
D) Harcanan N2 gazı normal koşullarda
11,2 litredir. I Zaman II Zaman
A) Yalnız I B) Yalnız II
E) Tepkime sonunda N2 ve NH3 gazları-
C) I ve II D) II ve III Molekül sayısı
nın molekül sayıları eşittir.
E) I, II ve III
Çözüm:
III Zaman
2N2(g) + 5o2(g) → N2O5(s)
grafiklerden hangileri doğrudur?
25L 25L −
10L 25L 10L
8. C3H8 ile O2 arasında gerçekleşen yanma A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
15L − 10L tepkimesine ait grafik verilmiştir.
Cevap: E D) I ve II E) II ve III
Mol sayısı
1
0,8 C 3H 8
0,6
0,4
0,2 O2
Zaman
Buna göre, aşağıdaki ifadelerden han-

Soru: gisi yanlıştır? (H:1, C:12, O:16)
X2(g) + 2Y2(g) → X2Y(g) 1

A) Tepkime verimi %100’dür. 11. Mg(k) + O → MgO(k)
tepkimesi veriliyor. 2 2(g)
B) Oluşan CO2 gazı 3 moldür. tepkimesi veriliyor.
2’şer mol X2 ve Y2 den %50 ve-
rimle normal koşullarda kaç litre C) Harcanan C3H8 0,2 moldür. Buna göre, 12 gram Mg katısının yakıl-
X2Y4 gazı elde edilir? D) Tepkime gerçekleşirken zamanla mo- ması ile ilgili çizilen,
A) 5,6 B) 11,2 C) 22,4 lekül sayısı artmıştır.
D) 33,6 E) 44,8 O2 kütlesi MgO kütlesi
E) Oluşan H2O 14,4 gramdır.
24 40
Çözüm: 8
X2(s) + 2Y2(g) → X2Y4(g) I Zaman II Zaman

2 2 %50 − Katı kütlesi (g)
−0,5 −1 0,5
20
1,5 1 0,5mol 3
9. KCIO3(k) → KCI(k) + O
2 2(g) 12
1 mol 22,4L ise,
tepkimesine göre, 5 mol KCIO3 katısın-
0,5 mol X III Zaman
dan %40 verimle elde edilen O2 gazı
X = 11,2L normal koşullarda kaç litre hacim kap- grafiklerinden hangileri doğrudur?
Cevap: B lar? (Mg:24, O:16)
A) 11,2 B) 22,4 C) 33,6 A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) 44,84 E) 67,2 D) I ve III E) I, II ve III

ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 50 7.C 8.B 9.E 10.A 11.C
KİMYASAL HESAPLAMALAR KARMA - II Test / 26
1. CH4 gazının 3 molünün tamamen yan- 4. O2’nin molü Kütle

Soru:
ması sonucunda,
13,2 CO2
I. Kaç gram O2 gazı harcanacağı 0,5 N2(g) + 3H2(g) → NH3(g)
7,2 H 2O
II. Kaç mol H2O oluşacağı Tepkime denklemine göre 1,2 mol
N2 gazı ile 1,2 mol H2 gazı kapalı
III. Normal koşullarda kaç litre CO2 gazı 0,1 X’in molü 0,1 X’in molü bir kapta tam verimle tepkimeye
oluşacağı giriyor.
X bileşiğinin 0,1 molünün tamamen O2 ile N2’nin mol sayısı
niceliklerinden hangileri hesaplanabilir?
tepkimeye girmesi ve oluşan CO2 ve H2O
1,2
miktarları yukarıdaki grafiklerde verilmiştir.
A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
Buna göre, X bileşiğin basit formülü 0,4
D) Yalnız II E) Yalnız I hangisidir?
I Zaman
A) C2H5 B) C4H10 C) CH3
H2’nin mol sayısı
D) C3H8 E) C3H6 1,2
II Zaman
NH3’ün kütlesi (g)
13,6
2. %80 saflıkta NaOH katısı ile yeterince 5. I. H3X + 3NaOH → Na3X + 3H2O
H2SO4 sulu çözeltisinin tepkimesinden II. H2X + 2NaOH → Na2X + 2H2O
144 gram su elde ediliyor. III Zaman
III. HX + NaOH → NaX + H2O
Buna göre, başlangıçtaki NaOH katısı tepkime ile ilgili çizilen grafikler-
kaç gramdır? (H:1, O:16, Na:23) Yukarıdaki tepkimelerde 4,8’er gram den hangisi doğrudur?
NaOH kullanılırsa oluşan tuzların mol (N: 14 H:1)
A) 160 B) 200 C) 320 sayıları hangisinde gösterildiği gibi A) I, II ve III B) I ve II
olur? (Na:23, H:1, O:16) C) II ve III D) I ve III
D) 400 E) 540 E) Yalnız III
Na3X Na2X NaX
A) 0,04 0,06 0,12
B) 0,03 0,15 0,10
C) 3 2 1 Çözüm:
D) 0,3 0,2 0,1 N2 + 3H2 → 2NH3
E) 0,04 0,04 0,10 Bas. : 1,2mol 1,2mol
Değ. : −0,4 −1,2mol +0,8mol
Sonuç:0,8mol biter 0,8 mol
artar oluşur.
3. CH4 ve C2H6 gaz karışımının 5 molünün
tamamen yanması sırasında 8 mol CO2 1 mol NH3 17g ise,
gazı oluşmaktadır. 0,8 mol NH3 Xg
Buna göre, tepkimede aşağıdakilerden X = 13,6g
6. 2NH3(g) + 3/2O2(g) → 3H2O(g) + N2(g)
hangisi hesaplanamaz? Cevap: C
(H:1, Ca:12, O:16) Denklemine göre, 8NA tane atom içeren
NH3 ile normal koşullarda 67,2 litre hacim
A) Karışımdaki gazların molce % leri kaplayan O2 tepkimeye giriyor.
B) Karışımın öz kütlesi Tepkimenin verimi %80 olduğuna göre
C) C2H6’nın normal koşullarda kaç litre kaç gram N2 gazı elde edilmiştir? (N:14)
hacim kaplayacağı
A) 22,4 B) 24,6 C) 24,4
D) Karışımdaki CH4’ün kütlece % si
E) Karışımdaki gazların hacimce yüzdeleri D) 33,2 E) 44,8
ÜNİTE - 1
1.C 2.D 3.B 4.D 5.A 6.A 51 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
KİMYASAL HESAPLAMALAR KARMA - II Test / 26
7. Oluşan NH3’ün 10. aX(g) + bY(g) → cZ(g)

Soru: Harcanan kütle (g) mol sayısı
tepkimesi ile ilgili,
Al4C3(k) + 12H2O(s) →
28 • Eşit mollerde X ve Y alınırsa sınırlayıcı
4Al(OH)3(suda) + 3CH4(g) y
x H2 reaktif Y oluyor.
tepkime denklemine göre 72 gram
N2 • Eşit kütlelerde X ve Y alınırsa, Y’den art-
Al4C3’den %75 verimle kaç gram
0 ma oluyor.
CH4 gazı elde edilir? t Zaman t Zaman
(H:1, C:12, Al:27) bilgileri verilmiştir.
A) 3 B) 9 C) 12 D) 15 E)18 Yukarıdaki grafiklerde tepkimede har- Buna göre,
canan N2 ve H2’nin kütleleri ile oluşan
Çözüm: I. a > b’dir.
NH3’ün mol sayısı gösterilmiştir.
II. c = a + b’dir.
AI4C3 + 12H2O → Buna göre,
III. Mol kütleleri X > Y’dir.
0,5 mol 4AI(OH)3 + 3CH4 I. x = 6, y = 2’dir.
3 3.3 hangileri doğru olabilir?
−0,5. +0,5. mol II. Tepkimede sınırlayan bileşen N2’dir.
4 4
4,5 III. Tepkime sonunda 56 gram NH3 oluş- A) I, II ve III B) I ve II C) II ve III
nCH4 = mol
4 muştur.
4,5 4
yargılarından hangileri doğrudur? D) Yalnız II E) Yalnız III
mCH4 = . 16 = 18 gram
4
Cevap: E (H:1, N:14)

A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III 11. Bazı solunum aygıtlarında O2 gazı;
Soru: 2KO2(k) + CO2(g) → K2CO3(s) + 3/2O2(g)
Ürenin endüstride elde edilme tep- tepkimesine göre elde edilir.
kimesi
Buna göre,
2NH3(g) + CO2(g) →
I. 0,4’er mol KO2 ve CO2’den elde edilen
CO(NH2)2(k) + H2O(s)
O2 gazı 0,15 mol ise, verim %50’dir.
şeklindedir.
II. Sınırlayıcı bileşenin bitmesiyle oluşan
88 gram CO2 yeterli miktarda NH3
ile tepkimeye girdiğinde 90 gram
8. 0,2 mol CaO elde etmek için eşit kütlede O2 gazı miktarı O2 gazının gerçek ve-
CO(NH2)2 üre elde edilmektedir. Ca ve O2 elementleri alınıyor. rim olarak adlandırılır.
I. Kuramsal (teorik) verim .....’dir. Buna göre, hangi elementin kaç gramı III. Tepkimenin verimi, safsızlığa ve ortam
II. Gerçek verim .....’dır. tepkimeye girmeden kalır? şartlarına bağlıdır.
III. %verimi .....’dir (O:16, Ca:40) yargılarından hangileri doğrudur?
IV. Oluşan H2O miktarı .....’dır.
Yukarıda boş bırakılan yerlere
A) 2,4g Ca B) 3,2g O2 C) 4,8g O2 A) I, II ve III B) I ve II C) I ve III
hangisi getirilemez?
D) 3,2g Ca E) 1,6g O2 D) Yalnız II E) Yalnız III
(H:1 C:12 N:14 O:16)
A) 50 B) 75 C) 90 D) 120 E) 27
Çözüm: 12. Eşit kütleli XO ve HF’nin

Teorik (kuramsal) verim: 120’dir XO + 2HF → XF2 + H2O
44g CO2 60g üre denklemine göre artansız tepkimesi sonu-
9. SO2 ve SO3 gazlarından oluşan bir ka-
88 CO2 α cu 12,4 gram XF2 ve 12,04 . 1022 tane H2O
rışımdaki SO2 gazının mol sayısının he-
α = 120g (Gerçek verim) molekülü oluşmaktadır.
saplanması için,
90 Buna göre, X’in proton sayısı ve nötron
% verim = . 100 = %75 I. Karışımdaki kükürdün kütlesi
120 sayısı eşit ise X’in periyodik cetveldeki
44g CO2 18g H2O II. Karışımın normal koşullardaki hacmi yeri aşağıdakilerden hangisinde doğru
88g CO2 α III. Karışımdaki oksijen atomunun mol sa- verilmiştir? (NA = 6,02 . 1023, F:19)
α = 36 yısı
3 niceliklerinden en az hangileri bilinme- A) 2. periyot 4A grubu
36. = 27g H2O
4 lidir? (O:16, S:32) B) 3. periyot 2A grubu
Cevap: A
C) 2. periyot 2A grubu
D) 4. periyot 6B grubu
D) II ve III E) I, II ve III E) 4. periyot 2A grubu
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 52 7.B 8.C 9.D 10.C 11.A 12.B
GENEL TARAMA - I Test / 27
1. Cu(k) + 2HNO3(suda) → CuNO3(k) + X + H2O(s) 4. 12 gram XO gazından,

Soru:
tepkimesi oda koşullarında gerçekleşmek- 2XO(g) → X2(g) + O2(g)
Fe katısının 400 gramının kütlece
tedir. tepkimesine göre 3,2 gram O2 oluşmakta-
%56’sı,
Buna göre, bu tepkimede oluşan X ile dır.
2Fe + 3/2O → Fe O
ilgili, Buna göre tepkimenin yüzde verimi (k) 2(g) 2 3(k)
tepkimesine göre oksitlendiğin-

I. NO2 gazıdır. kaçtır? (X:14, O:16)
de toplam katı kütlesi kaç gram
II. NaOH’in sulu çözeltisi ile nötralleşme
olur?
tepkimesi verir. A) 20 B) 30 C) 40 D) 50 E) 60
A) 160 B) 240 C) 320
III. Nötr oksittir.
D) 370 E) 496
Çözüm:
A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II
2Fe(k) + 3/2O(g) → Fe2O3(k)
5. X2 ve Y2 gazlarının tepkimesinden Z gazı
D) I ve III E) I, II ve III
oluşumuna ait mol sayısı değişimi şekilde- 112g 160g
ki tabloda verilmiştir. 224g X = 320g
nX nY nZ 56
2 2 Oksitlenen Fe = . 400
100
Başlangıçtaki 0,2 0,5 − = 224 gramdır.
Tepkime sonucu − 0,2 0,2 Oksitlenmeyen Fe = 400 − 224

= 176 gramdır.
Buna göre, Toplam katı kütlesi =
2. Zn(k) + HCI(suda) → ZnCI2(suda) + H2(g) I. Tepkimenin verimi %100’dür. Fe(k) + Fe2O3(k) = 496 gram
tepkimesi ile ilgili, II. Z gazının formülü X3Y2’dir. Cevap: E
I. Yer değiştirme tepkimesidir. III. Sınırlayıcı bileşen Y2 gazıdır.
II. Analiz tepkimesidir. yargılarından hangileri doğrudur?
Soru:
III. En küçük tam sayılar ile denkleştirilir-
se, HCI’nın katsayısı 1 olur. A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A + B → C tepkimesine ait,
yargılarından hangileri doğrudur? C kütlesi (g)
5,6
D) I ve III E) I, II ve III
0 Zaman
B kütlesi (g)
6. Şekildeki tabloda X, Y, Z gazlarından yo-
ğunlukları havadan büyük olanlar ve yan- 2,4
ma tepkimesi verenler “✓” işareti ile belir-
tilmiştir.
0 Zaman
Yoğunluğu O2 ile tepkime grafikleri veriliyor.
Gaz
havadan büyük verir.
3. Bir kimyasal tepkimenin net iyon denklemi, Buna göre,
X ✓ ✓ I. Tepkimede 3,2g A harcanmıştır.
H+(suda) + OH−(suda) → H2O(s)
Y ✓ II. Tepkimede 0,5 mol B harcan-
şeklindedir. Z mıştır.

Buna göre, bu tepkimenin reaktifleri III. Tepkime tam verimle gerçek-
aşağıdakilerden hangisi olamaz? Buna göre, bu gazlar ile ilgili aşağıdaki leşmiştir.
ifadelerden hangisi yanlıştır? yargılarından hangileri doğrudur?
A) H2SO4(suda) + NaOH(suda) → (C:56)
A) Z, He gazı olabilir. A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
B) CO2(g) + NaOH(suda) →
B) X, yakıt olarak kullanılabilir. D) II ve III E) I, II ve III
C) SO3(suda) + CaO(suda) →
C) Y, yakıt olarak kullanılamaz.
D) NH3(g) + KOH(suda) → D) Z, yangın söndürmede kullanılmaz.
E) MgO(k) + HCI(suda) → E) X, SO2 gazı olabilir.
ÜNİTE - 1
1.B 2.A 3.D 4.D 5.A 6.C 53 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
GENEL TARAMA - I Test / 27
7. I. AgNO3(suda) + NaCI(suda) → 9. 0,6 mol CH4 ve C3H4 gazları karışımının

Çözüm:
AgCI(k) + NaNO3(suda) tamamı O2 gazı ile yakılıyor.
A + B → C Buna göre,
Başlangıç : ? 2,4g − II. Mg(k) + 1/2O2(g) → MgO(k)
I. Başlangıçtaki gaz karışımının toplam
Değişim : −3,2g −2,4g +5,6g III. N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g) mol sayısı
T. Sonu : ? 0 5,6g
Yukarıdaki tepkimelerin türleri aşağıda- II. Oluşan H2O’nun toplam kütlesi
Cevap: C
kilerin hangisinde doğru olarak veril- III. Harcanan O2 gazının kütlesi
miştir?
Soru: niceliklerinden hangileri bulunabilir?
(H:1 g/mol, C:12 g/mol, O:16 g/mol)
XCIO3(k) ısı XCI(k) + 3/2O2(g) I II III
tepkimesine göre, 24,4 gram
A) Çözünme - Yanma Analiz A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II
XCIO3 katısı ısıtıldığında yukarı-
daki denklemdeki gibi ayrışarak çökelme
0,3 mol O2 gazı oluşmaktadır. D) II ve III E) I, II ve III
B) Asit - baz Sentez Sentez
Buna göre, X’in atom kütlesi kaç-
C) Yer Analiz Sentez
tır?
değiştirme
A) 39 B) 40 C) 56 D) 65 E) 74
D) Yer Paslanma Sentez
Çözüm: değiştirme 10. Aşağıda bazı maddeler verilmiştir.
XCIO3(k) ısı XCI + 3/2O E) Çözünme - Yanma Sentez • Na(k)
(k) 2(g)
24,4g 0,3 mol çökelme • MgO(k)
a = 122g 1,5 mol • SO2(g)
XCIO3 = 122 ⇒
• SO3(g)
x + 35 + 3.16 = 122 ⇒ X = 39
• CO2(g)
Buna göre bu maddelerden kaç tanesi
yanma tepkimesi vermez?
Soru: (6C, 8O, 12Mg, 16S)
112 gram CO gazının 80 gram O2
gazı ile tam verimli tepkimesi so- A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
nucu CO2 gazı oluşuyor.
Buna göre, bu tepkime ile ilgili,
I. Sınırlayıcı bileşen CO gazıdır.
8. Kapalı bir kapta X2 ve Y2 gazlarının tep-
II. Oluşan CO2 gazı 192 gramdır.
kimesi sonucu Z gazının oluşmasına ait
III. Tepkime sonucu ortamda iki 11. Aşağıda içinde hava bulunan ağzı kapalı
grafik aşağıdaki gibidir.
farklı gaz bulunur. kapta bir miktar Sn katısı bulunmaktadır.
ifadelerinden hangileri doğrudur? Mol sayısı Kapta bir ay sonra şekil - 2’deki gibi SnO
A) Yalnız I B) Yalnız II katısı oluşmaktadır.
0,4 Z
C) I ve II D) I ve III K K
E) I, II ve III
0,2 Y2
Sn katısı SnO katısı
Çözüm:
X2
CO(g) + 1/2O2(g) → CO2(g) Zaman
Şekil - 1 Şekil - 2
Baş. : 112g 80g − Buna göre bu tepkime ile ilgili, Buna göre, bu olay ile ilgili aşağıdaki-
Değ. : −112g −80g +176g lerden hangisinin doğruluğu kesin de-
I. Tepkimenin en küçük tamsayılarla denk-
Son. : O 16g 176g leştirilmiş hali, ğildir?
Sınırlayıcı bileşen: CO’dur. (I doğru)
2X2(g) + Y2(g) → 2X2Y(g) şeklindedir.
Oluşan CO2 miktarı 176g’dır. A) Kaptaki katı kütlesi artmıştır.
(II yanlış) II. Tepkimenin verimi %50’dir.
B) Kaptaki gaz kütlesi azalmıştır.
Tepkime sonu ortamda O2 ve CO2 III. Sınırlayıcı bileşen X2 gazıdır.
gazı bulunur. (III doğru) C) Yanma tepkimesi gerçekleşmiştir.
Cevap: D D) Şekil - 1’deki kaptaki oksijen gazının tama-
mı tükenmiştir.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III
E) SnO katısını oluşturan elementler belirli bir
D) I ve III E) I, II ve III kütle oranında birleşir.
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 54 7.E 8.D 9.B 10.C 11.D
GENEL TARAMA - II Test / 28
1. X ve Y elementlerinden oluşan Z bileşiği 4. X2Y bileşiğini oluşturan elementlerin atom

Soru:
için, kütleleri oranı (X/Y) 7/8’dir.
• X ve Y elementlerinin atom kütleleri ora- Buna göre, 14 gram X elementi ile 10 CH4(g) + 2O2(g) →
nı (X/Y) 12’dir. gram Y elementinin birleşmesinden en CO2(g) + 2H2O(g)
çok kaç gram X2Y bileşiği oluşur? tepkimesine göre eşit mol sayıda
• Normal koşullarda 11,2 litre hacim kap-
CH4 ve O2 gazları alınarak tam
layan Z gazı 1 mol X, 2 mol Y atomu verimle tepkimeye girdiğinde 4,5
içermektedir. A) 11 B) 16 C) 18 D) 22 E) 24 gram H O oluşmaktadır.
2
bilgileri verilmiştir. Buna göre, artan maddenin ol-
maması için hangi maddeden kaç
Buna göre, Z bileşiğinin molekül kütlesi
mol ilave edilmelidir?
aşağıdakilerden hangisi olabilir?
Çözüm:
A) 24 B) 28 C) 30 D) 44 E) 52 Eşit mol sayıda alınan başlangıç
örneklerini 2X alalım. (Katsayı ile
doğru orantılı)
CH4 + 2O2 → CO2 + 2H2O
Baş. : 2X 2X − −
Değ. : −X −2X X 2X
Son. : X − X 2X
(Tam verimle olduğunu gösterir.)

5. I. C2H4O / C3H8O2 mH2O = 4,5 gram olduğundan
2. I. 80 akb SO3 molekülü molünü bulalım.
II. C3H6 / C2H4 m 4,5
II. 1 tane SO2 molekülü nH2O = = = 0,25 mol yani
MA 18
III. CO / CO2
III. 3 tane oksijen atomu içeren SO3 mole- 2X’in değeri budur. Artan madde
külü Yukarıdaki bileşik çiftlerinden hangileri X mol CH4’tür. Artan maddenin
Yukarıdaki bileşiklerin kütlelerinin kı- katlı oranlar kanununa uymaz? olmaması için 2X mol O2 eklen-
melidir. 2X değerinin 0,25 olduğu-
yaslanışı aşağıdakilerden hangisinde nu yukarıda bulmuştuk.
doğru verilmiştir? (O:16, S:32) A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız II

D) II ve III E) Yalnız III Soru:
A) I = III > II B) I > II > III C) I > III > II
3
KCIO3(k) → KCI(k) + O
2 2(g)
D) I = II = III E) I > III = II
6 mol KCIO3 katısı %50 verimle
ayrışmaktadır.
Buna göre, tepkime sonucunda
oluşan O2 gazı normal koşullarda
kaç litredir?
Çözüm:
6 mol KCIO3 %50 verimle tepki-

meye girmesi demek KCIO3’ün
3 mol kullanılması anlamına
3. X2 ve Y2 elementlerinin tepkimesi sonucu gelmektedir.
sadece XY2 bileşiği oluşmaktadır. Tepki- Tepkimeyi tekrar yazarsak,
me kabına 0,4 mol X2 ve 0,6 mol Y2 konul- 3
6. 4 mol oksijen atomu içeren CO2 bileşiği KCIO3(k) → KCI(k) + 2 O2(g)
muştur.
ile ilgili, 3 mol 4,5 mol
Bu tepkime tam verimli gerçekleştiğine harcanmış oluşmuş
I. 12NA tane atom içerir.
göre,
II. 24 gram karbon atomu içerir. (Katsayılar yardımı ile geçiş yapılırsa)
I. Sınırlayıcı bileşen X2’dir.
Son olarak N.S.A O2 gazının hac-
II. 0,6 mol XY2 bileşiği oluşmuştur. III. 2NA tane molekül içerir. mini bulalım.
III. Artan madde yoktur. V V
yargılarından hangileri doğrudur? n= ⇒ 4,5 mol = ⇒
22,4 22,4
yargılarından hangileri doğrudur? (C:12, O:16, NA = Avogadro sayısı)
V = 100,8 litre olur.
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III A) Yalnız I B) Yalnız II C) II ve III
D) I ve II E) II ve III D) Yalnız III E) Yalnız II

ÜNİTE - 1
1.B 2.A 3.B 4.D 5.B 6.C 55 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
GENEL TARAMA - II Test / 28
7. Ca + 2HCI → CaCI2 + H2 10. N2(g) + 2O2(g) → N2O4

Soru:
tepkimesi sonucu normal koşullarda 2,24 tepkimesi için,
AI ve Ag metallerin oluşan bir
alaşımın 12 gramı yeterince HCI litre H2 gazı açığa çıkmıştır. • Başlangıçta 3 mol N2 ve 8 mol O2 vardır.
çözeltisi ile etkileştirildiğinde Buna göre, bu tepkimede kaç gram kal- • Tepkimede 1,5 mol N2O4 oluşmaktadır.
N.Ş.A’da 6,72 litre hacim kapla- siyum kullanılmıştır? (Ca:40)
yan H2 gazı açığa çıkmaktadır. bilgileri verilmiştir.
Buna göre, alaşımdaki Ag metali
A) 2 B) 4 C) 6 D) 8 E) 10 Buna göre, tepkimenin yüzde (%) veri-
kütlece % kaçtır? mi kaçtır?
(AI:27, Ag:108)
A) 25 B) 30 C) 40 D) 50 E) 60
Çözüm:
AI ve Ag metallerinden oluşan
karışım HCI çözeltisi ile etkileş-
tirildiğinde AI amfoter metal olup
HCI ile tepkimeye girerken, Ag soy
metal olup HCI ile tepkime ver-
mez. İşte bu nokta, soruyu çöze- 8. Pb(NO3)2(suda) + 2 NaI(suda) →
bilmek için çok önemlidir.
Şimdi tepkimeyi yazalım. PbI2(k) + 2NaNO3(suda)
3
AI + 3HCI → AICI3 + H2 tepkimesi için,
2
0,2 mol 0,3 mol I. Çözünme − çökelme tepkimesidir.
N.Ş.A.’da 6.72L H2 gazı oluşuyorsa,
V 6,72 II. Tepkimenin net iyon denklemi,
n= ⇒ = 0,3 mol
22,4 22,4 Pb2+ −
(suda) + 2I(suda) → PbI2(k)
11. Ag − Ca alaşımın 20 gramı yeterince HCI
mAI = 0,2 . 27 = 5,4 gram ile reaksiyona girdiğinde normal koşullar-
şeklindedir.
12 gramlık alaşımın 5,4 gramı AI da 4,48 litre H2 gazı oluşuyor.
olduğundan 6,6 gram Ag’dir. III. Oluşan çözelti elektrik akımını iletmez.
Buna göre, alaşımın kütlece % kaçı
Buna göre, yargılarından hangileri doğrudur? Ag’dir? (Ca:40)
12g karışımda 6,6g Ag varsa
100 X A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III A) 30 B) 40 C) 50 D) 60 E) 80
%55 Ag bulunur. D) II ve III E) Yalnız II
Soru:
48 gram X metali yeterli mik-

tardaki HNO3 ile tepkimeye girdi-
ğinde X(NO3)2 tuzu ve N.Ş.A.’da
44,8L hidrojen gazı oluşmaktadır.
Buna göre, X metalinin atom
ağırlığı kaç g/moldür?
Çözüm: 9. Aşağıdaki tepkimelerden hangisinin

Yukarıda ifade edilen kimyasal türü karşısında yanlış verilmiştir?
olayı tepkime halinde yazalım. 12. 48’er gram SO2 ve O2 gazları,
X + 2HNO3 → X(NO3)2 + H2 Tepkime Türü
1
SO2(g) + O → SO3(g)
n =
V
⇒
44,8
= 2 mol H2 oluşur.
A) 2H2(g) + O2(g) → 2H2O(s) Sentez 2 2(g)
22,4 22,4
tepkimesi ile reaksiyona girdiğinde 30
X’in molünü bulmak için H2’nin B) 2KCIO3(k) → Analiz
gram SO3 gazı oluşuyor.
katsayısı ve molü belirli olduğun- 2KCI(k) + 3O2(g)
dan geçiş yapılır ve X’in molü de 2 Buna göre, aşağıdakilerden hangisi
mol çıkar. Kütlesi ve molü bilinen C) 2CO(g) + O2(g) → Yanma yanlıştır?
X’in atom ağırlığını bulalım.
2CO2(g)
Kütle ⇒ 2 = 48 ⇒ A) Tepkimenin teorik verimi 60 gramdır.
Mol =
Atom ağırlığı X D) NH3(g) + HCI(g) → Asit - baz
X = 24 g/mol B) Tepkimede 6 gram O2 harcanmıştır.
NH4CI(k)
C) Tepkimenin gerçek verimi 30 gramdır.
E) Na+(suda) + NO−3(suda) → Çözünme - D) Yüzde verim 50’dir.
NaNO3(suda) Çökelme E) Sınırlayıcı bileşen O2 gazıdır.
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 56 7.B 8.B 9.E 10.D 11.D 12.E
GENEL TARAMA - III Test / 29
1. Aşağıda sabit oranlar yasasına uyan mad- 4. Kütle

Soru:
deler ile ilgili bir şema oluşturulmuştur.
7a
Aşağıda X ve Y elementlerinden
1 5a X oluşan farklı iki bileşik için kütlece
Metil alkol 4a Y birleşme oranları verilmiştir.
Z
a L X kütlesi (g)
5 Sabit 2
Zaman X3Y4
Yemek tuzu oranlar Sirke asidi 15
yasası Y ve L maddeleri ile başlayan tepkimenin
2. bileşik
kütle-zaman grafiği şekildeki gibidir.
4 3
5
Süt Su Y maddesinden 40 gram arttığına göre,
tepkime sonunda toplam ürün miktarı-
nın artan madde miktarına oranı nedir? 6 16 Y kütlesi (g)
Buna göre, şemadan kaç numaralı ör-
Buna göre, 2. bileşiğin formülü
nek çıkalırsa şema doğru oluşturulmuş
olur? A) 7/5 B) 7/6 C) 7/4 D) 4/7 E) 6/5 aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) XY B) XY2 C)X2Y
D) X2Y3 E) X3Y2
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
5. X katısı ile O2 gazı arasında oluşan tepki-

meye ait grafik şekildeki gibidir. Çözüm:
2. • H2O − H2O2 X2O3 kütlesi (g) X Y
• HBrO3 − HCIO3 15 16 → X3Y4
7
• SO2 − SO3 5 6 → XY1,5 → X2Y3
Cevap: D
• NO2 − N2O4 4
• C3H6 − C5H10
Oksijen kütlesi (g)
Yukarıdaki bileşik çiftlerinden kaç tane- 2 5
sine katlı oran yasası uygulanabilir? Buna göre,
I. X katısı tükenmiştir.
A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
II. Bir miktar O2 gazı artmıştır.
III. Bileşikte kütlece birleşme oranı
mX / mO = 5/2’dir.
A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III Soru:

3. 2 litre A gazı ile 1 litre B gazından 2 litre C
gazı oluşmaktadır. 0,3 mol NH3 ile 0,1 mol C2H6(OH)n
bileşiği eşit sayıda atom içermek-
Aynı sıcaklık ve basınçta 8 litre A gazı ile 6
tedir.
litre B gazı tepkimeye sokuluyor.
Buna göre “n” sayısı kaçtır?
Buna göre, A) 1 B) 2 C) 3 D) 4 E) 5
Soru Cevap 6. 7g N2 gazı 0,5 mol atom içerir.

1,806 x 1023 tane Ca atomu 12g’dır.
I Kaç litre C gazı oluşur? 8L
II Artan gaz kaç litredir 4L 54g N2O5 gazı 0,5 mol molekül içerir. Çözüm:
Tepkime sonunda toplam Yukarıdaki bilgiler doğru ise “D” yanlış
0,3 . 4 = 1,2 = 0,1 . (8 + 2n)
III 10L ise “Y” harfi ile belirtilirse aşağıdakiler-
gaz hacmi kaç litredir? 12 = 8 + 2n

den hangisi doğru olur?
2n = 4 ⇒ n = 2
sorularından hangilerine verilen cevap- (N:14, O:16, Ca:40)
Cevap: B
lar yanlıştır?
A) D B) D C) Y D) D E) Y
A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III D Y D D Y
D) I ve II E) II ve III Y D D D D
ÜNİTE - 1
1.D 2.B 3.B 4.A 5.B 6.D 57 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
GENEL TARAMA - III Test / 29
7. Toplam atom sayıları eşit olan SO3 ve 10. CxHy bileşiği ile ilgili,
Soru:
C2H4 gazlarının karışımı normal koşullar- • C ve H elementlerinden oluşmuş bir bi-
20
Bir tane Ne atomu g’dır. da 33,6 litredir. leşik 1,44 gram C ve 0,12 gram H içer-
6,02.1023
Buna göre, Buna göre, karışımdaki SO3 ve C2H4 mektedir.
I. 1 molekül − gram Ne atomu gazları kaçar moldür? • Bileşiğin mol kütlesi 78 g/mol’dür.
20g’dır.
II. 1 tane Ne atomu 20 akb’dir. bilgileri verilmiştir.
SO3 C2H4
III. Ne gazının atom ağırlığı, Buna göre,
A) 0,5 1,0
20 g/moldür. I. X’in değeri Y değerine eşittir.
yargılarından hangileri doğrudur? B) 0,6 0,9
II. Bileşiğin molekül formülü C6H6’dır.
(Avogadro sayısı = 6,02.1023) C) 0,9 0,6
III. Bileşik yandığında açığa çıkan CO2 ve
A) Yalnız II B) Yalnız III D) 0,3 1,2 H2O’nun normal koşullardaki hacimleri
C) I ve II D) II ve III E) 1,2 0,3 eşittir.
E) I, II ve III
Çözüm:
(H:1, C:12)
1 molekül − gram Ne = 1 mol Ne A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

atomudur. 8. Mg3N2 + 6H2O → 3Mg(OH)2 + 2NH3
20 tepkimesine göre, 200 gram Mg3N2’den D) II ve III E) I, II ve III
x 6,02 . 1023 = 20g
6,02.1023
normal koşullarda 67,2 litre NH3 gazı elde
3 öncül de doğrudur. edilmektedir.
Cevap: E
Buna göre tepkime verimi % de kaçtır?
(Mg3N2:100)
11. C3H8 ve C4H10 gazlarından oluşan bir ka-
rışım 10 litredir.
Soru: Bu karışımı tamamen yakmak için aynı ko-
A) 25 B) 40 C) 50 D) 60 E) 75
C, H ve N elementlerinden oluşan şullarda 56 litre O2 gazı gerekmektedir.
gaz halindeki bir bileşiğin 5L’si Buna göre,
yeterli miktarda O2 ile tepkimeye
sokuluyor. I. Karışımdaki C4H10 gazı 6 litredir.
Aynı koşullarda 10L CO2 gazı 2,5L II. 34 litre CO2 ve 44 litre H2O oluşur.
N2 gazı ve 17,5L H2O gazı oluşuyor. 9. 200 gram CaCO3 katısı ağzı açık bir kapta III. Gazlardan birinin hacmi diğerinin 1,5
Buna göre, tepkimede harcanan ısıtılıyor. katıdır.
O2 gazı ve bileşiğin molekül for-
mülü aşağıdakilerden hangisinde yargılarından hangileri doğru olabilir?
doğru verilmiştir?
O2 Molekül formülü A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III
A) 7,5 C3H7N 200g CaCO3 katısı D) II ve III E) I, II ve III
B) 7,5 C2H7N2
C) 18,75 C2H7N
D) ...................................

E) 22,5 C2H7N2 12. Ca ve Al metallerinden oluşan 13 gramlık
CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g) bir karışım yeterince HCI çözeltisi ile tep-
Çözüm:
kimeye sokuluyor. Tepkimede oluşan H2
tepkimesine göre, 112 gram CaO katısı
5CXHYNZ + O2 → gazının hacmi normal koşullarda 13,44
oluşuyor.
10CO2 + 2,5N2 + 17,5H2 litredir.
2CXHYNZ + O2 → 4O2 + N2 + 7H2O
Buna göre,
Buna göre, karışımdaki Ca ve Al kaçar
I. Kaptaki katı kütlesi 88 gram azalmıştır. gramdır? (AI:27, Ca:40)
2 7,5
2(C2H7N) + 15/2O2 → II. 2 mol CO2 gazı açığa çıkmıştır.
5 X III. Kaptaki toplam kütle azalmıştır. Ca Al
4CO2 + N2 + 7H2O A) 5 8
X = 18,75L
(C:12, O:16) B) 4 9
Cevap: C
C) 3 10
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I, II ve III
D) 6 7
D) II ve III E) I ve III E) 7 6
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 58 7.C 8.E 9.C 10.B 11.D 12.B
GENEL TARAMA - IV Test / 30
1. Kapalı kapta bir miktar X elementi bulun- 3. X ve Y elementlerinden oluşmuş bileşikler

Soru:
maktadır. Kaba Y elementi eklendiğinde için şekildeki tablo verilmiştir.
oluşan bileşik kütlesi ile eklenen Y ele- Normal koşullarda 2,24L hacim
X kütlesi (g) Y kütlesi (g)
mentinin kütleleri ararsındaki değişim gra- kaplayan CnH2n+2 organik bileşiği
fikteki gibidir. 1. Bileşik 24 32 yakıldığında 7,2g H2O oluşuyor.
Eklenen Y (g) 2. Bileşik 6 16
Buna göre, bileşiğin basit formülü

aşağıdakilerden hangisidir? (H:1,
32 Buna göre, birinci bileşiğin formülü XY C:12, O:16)
ise, ikinci bileşiğin formülü nedir?
A) C2H6 B) C3H4 C) C3H8
14
A) X2Y B) X2Y3 C) XY2 D) C4H8 E) C5H12
Bileşik (g) D) XY3 E) X3Y2 Çözüm:

30
2,24
Buna göre bu tepkime ile ilgili, nBileşik = = 0,1 mol
22,4
I. Elementlerin kütlece birleşme oranı, 7,2
mX 8 4. Şekildeki tabloda 3,2 gram CH4 gazı için nH
2O
= = 0,4 mol
’dir. 18
my 7 kimya öğretmeninin Celal’e sorduğu soru-
0,1 mol bileşik 0,4 mol H2O
lar ve Celal’in cevapları verilmiştir.
II. 18 gram Y elementi tepkimeye girme- 1 mol bileşik X
miştir. Soru Cevap nH = 4 mol ⇒ nH = 8 mol
2O
III. Kütle korunmuştur. I Kaç mol moleküldür? 0,2 2n + 2 = 8 ⇒ n = 3
yargılarından hangileri doğrudur? Oda koşullarında kaç litre Cevap: C
II 4,9
hacim kaplar?
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II III Kaç tane atom içerir? 5
Kaç gram hidrojen atomu Soru:
D) II ve III E) I, II ve III IV 0,8
içerir?
200g CaCO3 örneğinin tamamı
V Molekül sayısı kaçtır? 0,2N
ısıtıldığında tepkime %50 verimle

gerçekleşiyor. Oluşan CO2 gazının
Buna göre Celal, yukarıda numaralan-
normal koşullardaki hacmi 8,96
dırılmış soruların hangisine yanlış ce-
litredir.
vap vermiştir?
Buna göre, CaCO3 katısı % kaç
(H:1, C:12, NA = Avogadro sayısı)
2. 0,5 mol N2 gazının bulunduğu sabit hacimli saflıktadır?
kaba tepkime olmaksızın bir miktar X gazı
A) I B) II C) III D) IV E) V A) 20 B) 40 C) 50
eklenmesi ile ilgili,
D) 60 E) 70
Çözüm:
N2(g) M 5. X2Y bileşiğindeki elementlerin kütlece bir-
mX 7 CaCO3(k) ısı CaO(k) + CO2(g)
leşme oranı ’tür. Eşit kütlede X
mY 4 Baş. : 0,8 mol
• Atom sayısı 7 katına çıkıyor. ve Y alınarak en fazla 44 gram X2Y bileşiği Değ. : −0,4 mol 0,4 mol
• Gaz kütlesi 3 katına çıkıyor. elde ediliyor. Son : 0,4 mol 0,4 mol
bilgileri veriliyor. Buna göre, 8,96
nCO = ⇒ nCO = 0,4 mol
Buna göre, 22,4 2 2
I. 21 gram X eklenirse artan madde ol-
I. Gaz özkütlesi 3 katına çıkar. maz. MCaCO = 0,8 . 100
3
X
II. X gazı C2H4 olabilir. II. Elementlerin atom kütleleri oranı , MCaCO3 = 80g
Y
III. Eklenen gaz C2H4 ise molekül sayısı 3 7 200 80
’dir.
katına çıkar. 2 100 X
yargılarından hangileri doğrudur? III. Y’den 16 gram artmıştır. %40
(H:1 C:12 N:14) yargılarından hangileri doğrudur? Cevap: B
A) Yalnız I B) Yalnız II C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
D) II ve III E) I, II ve III D) I ve II E) I ve III

ÜNİTE - 1
1.E 2.E 3.C 4.C 5.A 59 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR
GENEL TARAMA - IV Test / 30
6. X ve Y elementleri için, 9. I. CO2 + CaO →

Soru:
• 5,6g X2 molekülü 0,2 moldür. II. NH3 + NaOH →
54g AI katısı 3 mol HCI içeren
• 1 tane Y2 molekülü 2 akb’dir. III. SO3 + HCI →
çözelti içerisine atılıyor. Tepkime
bilgileri verilmiştir. Yukarıda verilen tepkimelerinden han-
%60 verimle gerçekleşmektedir.
Buna göre, 8NA tane atom içeren XY3 gileri gerçekleşir?
Buna göre, oluşan H2 gazının
bileşiği kaç gramdır?
kütlesi kaç gramdır?
(NA:Avogadro sayısı) A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
A) 0,6 B) 0,9 C) 1,2
D) I ve II E) I ve III
D) 1,8 E) 3,6 A) 17 B) 24 C) 34 D) 44 E) 51
Çözüm:
AI(k) + 3HCI(suda) →
Baş. : 2 mol 3 mol
Değ. : −0,6 mol −1,8 mol 10. Sabit hacimli kapta eşit mol sayısında N2
Son : 1,4 mol 1,2 mol ve H2 gazları,
AICI3(suda) + 3/2H2(g)
N2 + 3H2 → 2NH3
Baş. : − − 7. NaOH(suda) + H2SO4(suda) →
denklemine göre, %100 verimle tepkime-
Değ. : 0,6 mol 0,9 mol Na2SO4(suda) + H2O(s)
ye girdiğinde 8,4 gram madde artmaktadır.
Son : 0,6 mol 0,9 mol tepkimesi ile ilgili,
Buna göre yukarıdaki tepkime için,
54
nAI = I. En küçük tam sayılar ile denkleştirildi-
27 Toplam atom sayısı NH3’ün mol sayısı
ğinde H2O’nun katsayısı 2 olur.
Sınırlayıcının %60 reaksiyona girer. 3,6NA 0,3
nAI = 2 mol II. Na+ ve SO2−
4 seyirci iyonlardır.
3 . 60 III. Net iyon tepkimesi,
nHCI = = 1,8 mol reaksiyona
100 Na+(suda) + SO2−
4 (suda) → Na2SO4
girer. I Zaman II Zaman
nH = 0,9 mol ⇒
şeklindedir.
2 Gaz yoğunluğu
mH = 0,9 mol 2g/mol yargılarından hangileri doğrudur?
2
mH = 1,8g oluşur.
2
Cevap: D A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
Soru: D) I ve II E) I ve III

III Zaman
Eşit kütlede N2 ve H2 gazları tam
çizilen grafiklerden hangileri doğru-
verimle tepkimeye girerek 3,4g
dur? (H:1, N:14, NA: Avogadro sayısı)
NH3 gazı oluşuyor.
Buna göre, başlangıçtaki toplam A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III
kütle kaç gramdır?
A) 5,6 B) 11,2 C) 23,4 D) I ve III E) I ve II
D) 32,2 E) 64
8. Şekildeki grafik CxHy bileşiğinin yanması-
na ait mol sayısı-zaman grafiğini göster-
Çözüm: mektedir.
14g 3g 17g
N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g) Mol sayısı
Baş. : 5,6 5,6
6 CO2 11. Kapalı bir kapta gerçekleşen,
Değ. : −5,6 −0,6 3,4 3
4 H 2O KCIO3(k) ısı KCI(k) + O2(g)
Son : 0 4g 3,4g 2
NH3 için, 2 tepkimesi ile ilgili aşağıdaki ifadelerden
mN N mN 14 CXHY hangisi yanlıştır?
= ⇒ = Zaman
mH 3H mH 3
mBaşlangıç = 5,6 + 5,6 Buna göre, CxHy bileşiğinin formülü A) Analiz tepkimesidir.
mBaşlangıç = 11,2g aşağıdakilerden hangisi olabilir? B) Heterojen tepkimedir.
Cevap: B
C) Toplam kütle korunur.
A) C2H4 B) C3H4 C) C3H6
D) Endotermiktir.
D) C3H8 E) C3H8 E) Atom cinsi korunmaz.
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 60 6.C 7.D 8.B 9.A 10.B 11.E
ETKİNLİK
1. Azot atomu, oksijen atomu ile basit formülleri farklı beş çeşit bileşik oluşturabilir.
Bu bileşiklerin formülleri N2O, NO, NO2, N2O3, N2O5’tir.
Aşağıdaki tabloda farklı miktarlarda azot ve oksijen atomunun birleşmesi ile elde edilen bileşiklerin formülleri verilmiştir. Tabloda
boş bırakılan yerleri uygun şekilde doldurunuz. (N:14, O:16)
Bileşikteki azot (N) atomu Bileşikteki oksijen (O) atomu

Bileşiğin kütlesi (g) Bileşiğin basit formülü
kütlesi kütlesi
1,4 2,4 N2O3
2,1 3,3
1,6 3,0
32 NO2
216 N2O5
35 135
8 NO2
4 NO
ÜNİTE - 1
61 KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR

ETKİNLİK - 2
1. 0,2 mol N2O3 molekülü için aşağıdaki soruları cevaplayınız. 4. I. 2 mol atom içeren N2H4 gazı
(NA = Avogadro sayısı, N:14, O:16) II. 3,4 gram NH3 gazı
a. Kaç mol azot atomu içerir? III. 2 tane hidrojen atomu içeren CH4 gazı
b. Kaç tane oksijen atomu içerir? Yukarıda verilen maddelerin normal şartlar altında kapladık-
ları hacimleri karşılaştırınız?
c. Kaç mol atom içerir?
(N:14, H:1, N = Avogadro sayısı)
d. Kaç tane molekül içerir?
e. Kaç gramdır?
f. Kaç gram oksijen içerir?
g. Normal koşullarda kaç litredir?
h. Eşit sayıda atom içeren O2 gazı kaç gramdır?
5. Avagadro sayısı kadar atom içeren NH3 gazı,

I. Hidrojenin kütlesi
II. Kaç mol atom içerdiği
III. Normal koşullarda hacmi
sadece N avogadro sayısı verilirse yukarıdakilerden hangileri
bulunabilir?
2. I. 1 tane oksijen atomu
II. 1 mol oksijen gazı
III. 1 gram oksijen molekülü
Yukarıdaki maddelerin kütleleri arasındaki ilişki nasıldır?
(O:16 g/mol)
6. I. 1 atom − gram hidrojen

II. 1 molekül − gram hidrojen
3. Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
III. 1 tane hidrojen gazı
(C:12, H:1, O:16, N:14, NA = Avogadro sayısı)
kütlelerine göre kıyaslandığında en küçük kütle hangisi olur?
a. 2 mol C2H2 molekülü kaç gramdır?
b. 1 mol atom içeren N2O3 molekülü kaç gram oksijen içerir? (H:1, N = Avogadro Sayısı)
c. Avogadro sayısı kadar atom içeren NH3 molekülü kaç mol

atom içerir?
d. 3 tane atom içeren N2O molekülü kaç gramdır?
ÜNİTE - 1
KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE KİMYASAL HESAPLAMALAR 62

ETKİNLİK
3. Aşağıda verilen tepkime türlerini karşısına yazınız.
Tepkime Tepkime türü
a C(k) + O2(g) → CO2(g)
b NH3(s) + HCI(s) → NH4CI(k)
c HNO3(suda) + NaOH(suda) → NaNO3(suda) + H2O(s)
d AgNO3(suda) + NaCI(suda) → AgCI(k) + NaNO3(suda)
e CaCO3(k) → CaO(k) + CO2(g)
f Potasyum klorürün (KCI) oksijen gazı ile tepkimesinden potasyum klorat oluşturması (KCIO3)
g Kuvvetli asit ve bazın sulu çözeltide tepkimesi sonucunda tuz ve su oluşması
Suda iyi çözünen potasyum klorür ile (KCI) suda iyi çözünen gümüş nitrat (AgNO3) sulu çözel-
h
tisi karşılaştırıldığında bir çökelek ve su oluşturması
ÜNİTE - 1

ETKİNLİK
4. Aşağıdaki ifadelerin sonundaki kutucuklara ifade doğru ise “D”, yanlış ise “Y” yazınız. D Y
1 N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g) denklemine göre 3 mol NH3 oluşması için normal koşullarda 33,6L N2(g) yeterlidir.
2 3
Al(k) + 3HCI(suda) → AlCI3(k) + H 5 kg Al ile başlatılan tepkimede en fazla 0,3 g hidrojen gazı oluşur. (Al:27, H:1)
2 2(g)
X(g) + 2Y(g) → 3Z(g) denklemine göre eşit mollerde X ve Y gazlarından tam verimle 0,6 mol Z gazı oluşuyor. 0,2
3
mol X gazı artar.
CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(s) denklemine göre 0,4 mol CH4 ve 0,4 mol O2 alınarak tam verimle gerçekleşen
4
tepkimede sınırlayıcı madde O2’dir.
2KCIO3(k) → 2KCI(k) + 3O2(g) tepkimesine göre %25 verimle 0,6 mol O2 gazı elde ediliyor. Buna göre oluşan KCI
5
0,4 moldür.
0,8 mol X ile başlatılan tepkimede

6 2X + Y → 3Z, 2Z + N → 4K, 2K + F → 3G
3,2 mol G oluşur.
5
N2(g) + O → N2O5(g)
2 2(g)
7 N2O5(g) + H2O(s) → 2HNO3(suda)
Yukarıdaki zincirleme tepkimede 3 mol HNO3 çözeltisi elde etmek için 28 gram N2 gazı harcanır. (N:14)
C3H8(g) + 5O2(g) → 3CO2(g) + 4H2O(g) tepkime denkleminde 4,4g C3H8 gazının tam verimle yakıldığında N.S.A
8
da 6,72L CO2 gazı oluşur. (C: 12, H:1)
CnH2nO formülüne sahip organik bileşiğin 0,3 molünü yakmak için 1,2 mol O2 gazı gereklidir.
9
Buna göre, n sayısı 3’tür.
N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g) tepkimesi 8,4 gram N2 ve yeterli miktarda H2 kullanılarak 0,6 mol NH3 elde edildiğine
10
göre %100 verimle oluşur. (N:14)
1,5 mol atom içeren CH4 gazı yeteri kadar O2 gazı ile tepkimeye girdiğinde,
11 CH4(g) + 2O2(g) → CO2(g) + 2H2O(s)
N.S.A da 13,44 litre H2O oluşur.
30 litre X2 gazı ile 90 litre Y2 gazı aynı koşullarda tam verimle tepkimesinden 60L Z gazı oluşurken 30 litre Y2
12
gazı artar. Buna göre Z gazının formülü X2Y’dir.
ÜNİTE - 1

YAZILIYA HAZIRLIK ETKİNLİK
.............................................................................................................................
Ağzı açık bir kapta 168g MgCO3 katısı
.............................................................................................................................
MgCO3(k) → MgO(k) + CO2(g)
.............................................................................................................................
1 tepkimesine göre tam verimle ayrışıyor. Toplam kütle 88g azalmaktadır.
.............................................................................................................................
Buna göre katı kütlesindeki azalma kaç gramdır?
.............................................................................................................................
(MgCO3:84 g/mol CO2: 44 g/mol)
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
X ve Y elementlerinden oluşan X2Y5 bileşiğinde kütlece birleşme oranı .............................................................................................................................
mX 7
= ’dir. .............................................................................................................................
2 mY 20
.............................................................................................................................
Buna göre, 60g X ve 60g Y elementlerden en çok kaç gram X2Y5 bileşiği
.............................................................................................................................
elde edilir.
.............................................................................................................................
X kütlesi (g)
X ve Y elementlerinden olu- 1. bileşik .............................................................................................................................
şan iki ayrı bileşik için kütle- 15 .............................................................................................................................
ce birleşme oranları aşağıdaki 2. bileşik .............................................................................................................................
3 grafikte verilmiştir.
.............................................................................................................................
Buna göre, ikinci bileşiğin ba- 4
.............................................................................................................................
sit formülü XY3 ise, birinci
bileşiğin basit formülü nedir? Y kütlesi (g) .............................................................................................................................
6 15
.............................................................................................................................
8,8 N2O gazı ile ilgili,
.............................................................................................................................
a. Kaç mol O atomu içerir?
.............................................................................................................................
4 b. Normol koşullarda kaç L’dir?
.............................................................................................................................
c. Kaç gram N atamu içerir?
.............................................................................................................................
sorularını cevaplayınız. (N:14, O:16)
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Atomik kütle birimi (akb) ve gerçek atom kütlesi ne demektir? Açıkla- .............................................................................................................................
5
yınız. .............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
X2O5 bileşiğinin 0,2 molü 28,4 gramdır. .............................................................................................................................

6
Buna göre X’in atom kütlesi kaçtır? (O:16) .............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
ÜNİTE - 1

YAZILIYA HAZIRLIK ETKİNLİK
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
0,6 mol CO2 gazı ile 0,1 mol CnH2n bileşiğinin toplam atom sayıları
.............................................................................................................................
7 eşittir.
.............................................................................................................................
Buna göre, bileşiğinin normal koşullarda 44,8 litresi kaç mol atom içerir?
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Cu + HNO3 → Cu(NO3)2 + NO2 + H2O
.............................................................................................................................
8 Tepkime denkleştirldiğinde girenlerin katsayıları toplamının ürünlerin kat-
.............................................................................................................................
sayıları toplamına oranı kaçtır?
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Pb(NO3)2(suda) KI(suda) → PbI2(k) + KNO3(suda)
.............................................................................................................................
a. Türünü
.............................................................................................................................
9 b. Net iyon denklemini
.............................................................................................................................
c. Seyirci iyonları
.............................................................................................................................
belirtiniz.
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Eşit kütlede alınan C3H8 ve O2 gazları karışımı tam verimle tepkimeye .............................................................................................................................
girdiğinde CO2 ve H2O gazları elde ediliyor. .............................................................................................................................

10
Tepkimede 116 gram madde artmaktadır. .............................................................................................................................
Buna göre başlangıçtaki gaz karışımı kaç gramdır? (H:1, C:12, O:16) .............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
Genel formülü CnH2n+2O olan bileşiğin 0,2 molünü tam verimle yakmak
.............................................................................................................................
11 için 0,9 mol O2 gazı harcanmaktadır.
.............................................................................................................................
Buna göre, organik bileşiğin formülü nedir?
.............................................................................................................................
.............................................................................................................................
N2(g) + 3H2(g) → 2NH3(g) .............................................................................................................................

tepkimesi ile ilgili aşağıdaki soruları cevaplayınız. .............................................................................................................................
a. Tepkime türü nedir? .............................................................................................................................
12 b. 5,6g N2 gazı ile yeteri miktar H2 gazı 3,4g NH3 gazı oluşuyorsa tep- .............................................................................................................................
kime verimi yüzde kaç olur?
.............................................................................................................................
c. 28g N2 ve 28g H2 gazları tam verimle tepkimeye girdiğinde sınırlayıcı
.............................................................................................................................
bileşeni belirterek hangi gazdan kaç gram artar? kaç gram ürün oluşur?
.............................................................................................................................
sorularını cevaplayınız.
ÜNİTE - 1

CEVAP ANAHTARI
ETKİNLİK 1 ETKİNLİK 3
a Yanma e Analiz
Bileşikteki Bileşikteki
Bileşiğin Bileşiğin
azot (N) oksijen (O) b Asit - baz f Sentez
kütlesi (g) basit formülü
atomu kütlesi atomu kütlesi
c Nötralleşme g Nötralleşme
1,4 2,4 3,8 N2O3
d Çözünme - çökelme h Çözünme - çökelme
2,1 1,2 3,3 N2O
1,4 1,6 3,0 NO
14 32 46 NO2
56 160 216 N2O5
35 100 135 N2O5

ETKİNLİK 4
3,5 8 11,5 NO2 1 D 2 Y 3 D 4 D 5 D
3,5 4 7,5 NO 6 Y 7 Y 8 D 9 D 10 D
11 Y 12 Y
ETKİNLİK 2
b. 0,6 . N tane oksijen
a. 0,4 mol azot içerir.
atomu içerir.
c. 1 mol atom içerir. d. 0,2 . N tane molekül

1
e. 15,2 gram f. 9,6 gram oksijen
g. 4,48 L hacim kaplar. h. 16 gram O2
2 II > III > I
a. 52 gram b. 9,6 gram

3 44
c. 1 mol atom içerir. d.
N
4 I > II > III hacim
5 II ve III
6 II > I > III

ÜNİTE - 1

CEVAP ANAHTARI
YAZILIYA HAZIRLIK
MgCO3(k) → MgO(k) + CO2(g) 0,6 mol CO2 = 0,6 . 3 = 1,8 mol atom
X gram Y gram 88 gram 0,1 mol CnH2n = 0,1 . 3n = 0,3n
1 kütlesinin korunumu yasasından, 7 0,3n = 1,8 n = 6
X = Y + 88 (22,4L) 1 mol C6Hn
X − Y = 88 gram olur. (44,8L) 2 mol C6Hn = 2 . 18 = 36 mol atom atom
X + Y → X2Y5 Cu + 4HNO3 → Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

60g 60g 1 + 4 → 1 + 2 + 2
8
7g 20g 5 → 5
2
X3 5 / 5 = 1 çıkar.
−21g −60g +81
a. Tepkime çözünme − çökelme tepkimesidir.
39g 0 81g b. Net iyon denklemi = Pb2+(suda) + 2I−(suda) → PbI2(k)
9
X + Y → XaYb a X 15 a 1 c. Seyirci iyonlar K+ ve NO3− ’dir.
= = olur.
15 15 b Y 15 b 2
C3H8 + 5O2 → 3CO2 + 4H2O
X + Y → XY3 XY2 olur. 1. bileşik
3
4 6 C3H8(MA) = 44g 160m 160m
X 4 X 02 (MA) = 32g −44m −160m
= ⇒ = 2 10
3Y 6 Y 116m 0
MAN = 44 116m = 116 160m = 160g
2O
m 8,8
n = = = 0,2 mol N2O m = 1 2 . 160 = 320g dır.
mA 44
0,2 mol N2O 0,2 CnH2n+2O + 0,9 O2 → nCO2 + (n + 1)H2O
a. 0,2 mol O atomu içerir. 0,2 mol 0,9 mol O2

4
b. 1 mol 22,4 L 11 1 mol X
0,2 mol X X = 4,5 mol O2 harcanır.
4,48L 1 + 4,5 . 2 = 2n + n + 1 ⇒ n = 3 ise, C3H8O olur.
c. 0,2 . 2 = 0,4 mol N atomu
a. Sentez tepkimesidir.
0,4 . 14 = 5,6 g N atomu
b. N2 + 3H2 → 2NH3
1 tane 12C kütlesinin 12’de 1’ine 1 akb denir. 28g 6g 34g
1
1 akb = gram 5,6 X
NA
5 Bir elementin 1 atomunun gram cinsinden kütlesine gerçek Verim %100 ise,
atom kütlesi denir. X = 6,8g oluşmalı
Gerçek atom kütlesi =

Mol kütlesi 12 100 6,8
NA X 3,4,
Verim %50 bulunur.
0,2 molü 28,4g
c. N2 + 3H2 → 2NH3
1 molü X
6 X = 142g 8g 28g 0
2 . x + 16 . 5 = 142 −28 −6 34
2X + 80 = 142 ⇒ 2X = 62 ⇒ X = 31 0 22g 34g sınırlayıcı bileşen N2’dir.

ÜNİTE - 1

FK Kimya10 Bolum 1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

FK Kimya10 Bolum 1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Bu kitabın tamamının ya da bir kısmının hak sahibinin izni olmadan elektronik, mekanik, fotokopi

ya da herhangi kağıt sistemi ile çoğaltılması, yayımlanması ve depolanması yasaktır.

Bu kitabın tüm hakları saklıdır.

Yavuz Selim NALBANT Nihat MİRAY

DİZGİ / GRAFİK TASARIM

BASKI YERİ VE TARİHİ

Görüş ve Değerlendirmeleriniz İçin

► KİMYANIN TEMEL KANUNLARI VE HESAPLAMALAR

► KİMYA HER YERDE

► KIMYASAL TEPKIMELER VE DENKLEMLER

► KİMYASAL TEPKİMELERDE HESAPLAMALAR

Mg(OH)2 sulu çözeltisi X D

K Artanlı tepkime ise,

II. X değeri 10’dur.

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve III A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

6. 8. Aşağıdaki tepkimede girenlerin ve ürünle-

D) I ve III E) II ve III Atom sayılarının değişme-

D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) II ve III

1. Kimyasal tepkimelerde, 4. Kimyasal tepkimeler ile ilgili, Sabit Oranlar Kanunu

8 • 1 gram hidrojen ile 8 gram oksi-

A) XY2 B) X2Y3 C) X3Y2 A) Yalnız I B) I ve II C) Yalnız III

D) X2Y E) XY D) II ve III E) I ve III

I 10 gram Y artmıştır. ✓ Başlangıç:

D) %25 O2 gazı artar.

7. NO2 bileşiğinin kütlece

X FeS kütlesi Zaman

A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III A) Yalnız II B) Yalnız III C) I ve II

D) II ve III E) I, II ve III D) II ve III E) I, II ve III

12g + 16g 16g → 16g 12g 16g

A) I B) II C) III D) IV E) V A) 22,5 B) 42 C) 28 D) 44 E) 60

7. X’in kütlesi (g) 10. X2Ya bileşiğindeki Y kütlesi katlı oranlar

Şekildeki grafikte X ve Y elementlerinden

1 . 3 1 Buradan sonra sınırlı mad-

1. I. NO2 − N2O4 4. X’in kütlesi (g)

D) I ve III E) II ve III X ve Y elementlerinden oluşan iki bileşik- X ve Y elemetlerinden oluşan iki

D) X3Y2 E) X4Y Çözüm:

Bu tür sorularda (grafikli sorular-

A) X2Y B) X2Y3 C) XY I. N2O II. NO2 III. N2O3

Azot kütlelerini eşitlemek için sa-

7. X ve Y elementlerinin oluşturduğu iki bile- 10. X ve Y elementleri arasında oluşan iki

D) II ve III E) I, II ve III D) I ve III E) I, II ve III

III. Katlı oranlar IV. N2O5 − NO2

3. Laboratuvarda yapılan bir deneyde, 5. X kütlesi (g)

FeO 7 2 9 Y kütlesi (g)

A) Yalnız I B) Yalnız III C) I ve II A) Yalnız I B) Yalnız II C) Yalnız III

D) II ve III E) I, II ve III D) I ve II E) I, II ve III

6. X’in kütlesi (g) 8. 1. deney: Fe(k) +1/2O2(g) → FeO(k)

D) I > III > II E) III > II > I D) II ve III E) I, II ve III

A) XY3 B) X3Y C) XY2 Çözüm:

A) X2Y B) XY3 C) X3Y A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) X2Y3 E) XY D) II ve III E) I, II ve III

2. 5. Normal koşullarda aşağıdaki balonlarda • Mol sayısı - tanecik sayısı ilişkisi

Buna göre, hangi gazın hacmi diğerle-

A) I B) II C) III D) IV E) V Soru:

Normal koşullarda 4,48 litre hacim

D) II, III ve IV E) I, III ve IV A) 8 B) 36 C) 54 D) 72 E) 108

X = 0,2 mol bileşik

1 mol bileşikte 17 mol atom varsa

A) 0,1 B) 0,4 C) 1,2

18 mol oksijen atomu içeren SO3

A) 0,2 B) 0,4 C) 0,6 A) Yalnız I B) I ve II C) I ve III

D) 1,2 E) 3,2 D) II ve III E) I, II ve III

Atom Kütlesi ve Mol Kütlesi