Muhasebe

GENEL MUHASEBE
Öğr. Gör. Sibel KAHRAMAN

 MUHASEBE :
İşletmenin varlıkları ve kaynakları (sermayesi ve borçları) üzerinde

değişme yaratan ve para ile ifade edilen(mali) işlemlere ait bilgileri;
kaydetmek, sınıflandırmak, özetlemek, analiz etmek ve
yorumlamak suretiyle ilgili kişi ve kurumlara raporlar şeklinde bilgi
sunan veya bilgi sağlayan bir sistemdir.
 MUHASEBENİN AMAÇLARI:
1- İşletme faaliyetlerinin kontrol edilmesine yardımcı olmak,
2- İşletme faaliyetlerinin planlanmasına yardımcı olmak,
3- Yönetici veya ilgili kişilerin geleceğe ait kararları vermesinde
yardımcı olacak bilgileri hazırlayıp sunmak.
İŞLETME VE MUHASEBE
İşletme: İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla para, araç-

gereç, malzeme, hammadde personel gibi faktörleri bilinçli ve
sistemli bir şekilde bir araya getirerek kurulmuş ve bir takım
faaliyetlerde bulunarak mal ve hizmet üreten bir iktisadi varlık
veya bir iktisadi birimdir.
Ticari İşletme: Esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan

düzeyde gelir sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve
bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmedir. TTK. 11.md
Örn. Bir bakkal, bir konfeksiyon mağazası, buzdolabı,

çamaşır makinesi satan bir mağaza veya bunları imal
eden fabrika, bir otobüs firması, bir otel, bir lokanta
birer işletmedir.
İŞLETME : ne yapar, Mal ve Hizmet Üretir
niye üretiyor, İnsan ihtiyaçlarını karşılayabilmek için
nasıl üretiyor, Araç, gereç, hammadde ve malzemeyi
bilinçli ve sistemli bir şekilde bir araya
getirerek mal ve hizmet üretiyor.
İşletmede bilmemiz gereken ,

İşletmenin AMAÇLARI ve
İŞLEVLERİ’ dir.
Amaç : Sonucunda ulaşılmak istenen şeydir.

İşlev : Fonksiyonudur, bileşenidir, işletmenin olmazsa olmazıdır.
İŞLETMENİN ,
AMAÇLARI İŞLEVLERİ
Kar Elde Etmek Üretim

Topluma Hizmet Pazarlama
Devamlılık Finansman
İnsan Kaynakları
AMAÇLAR
- Kar
- Topluma Hizmet
- İşletmenin
devamlılığı
GİRDİ SÜREÇLEME İŞLEMLERİ ÇIKTI
İşgücü
Hammedde
Örgüt - Yönetim Mamul
Para
Bilgi Sistemi Hizmet
Bilgi
Faaliyet Sistemleri Bilgi
Araç-gereç
vs.
İŞLETME
İŞLETMENİN İŞLEVLERİ (FAALİYETLERİ)
İşletmelerin mal ve hizmet üretmek için yaptıkları

faaliyetler,
- Üretim İşlevi: İşgücü, hammadde, malzeme, bilgi ve techizat

kullanmak suretiyle fiziksel olarak bir mal veya hizmetin ortaya
konulması faaliyetleridir.
- Pazarlama İşlevi: Kişilerin ve kurumların amaçlarına uygun

şekilde değişimi sağlamak üzere ürünlerin(malların) hizmetlerin
ve düşüncelerin ortaya çıkartılması, bunların fiyatlandırılması ve
tüketicilere ulaştırılması faaliyetidir.
- Finansman İşlevi: İşletmelerin ihtiyaç duydukları para, fon
veya sermayenin uygun koşullarda sağlanması ve bunun en
etkin şekilde kullanılmasını sağlayacak faaliyetler bütünüdür.
- İnsan Kaynakları(personel) İşlevi: İşletme için gerekli olan

işgücünün (her basamaktaki personelin) sağlanması ve yasalara
uygun bir şekilde çalıştırılması ve iş ortamının uygun bir
durumda olmasını sağlayıcı faaliyetleri kapsar.
İŞLETMELERİN SINIFLANDIRILMASI
Mülkiyetlerine göre İş Kollarına Göre Büyüklüklerine Göre

(Sahip olduğu kişiye göre) (Yaptığı işe göre)
Özel İşletmeler Endüstri Mikro İşletmeler

Kamu ‘’ Ticaret Küçük İşletmeler
Karma ‘’ İmalat Orta Büyüklükteki İşl.
Tarım
İnşaat
Eğitim
Sağlık
Mülkiyetlerine Göre İşletmeler,
Özel İşletmeler,
Kamu(Devlet) İşletmeleri,
Karma İşletmeler, olarak sınıflandırılır.
Özel İşletmeler: Sermayesinin tamamının özel kişilere ait olduğu

işletmeler.
Kamu İşletmeleri: Sermayesinin tamamının kamuya ait olduğu

işletmeler.
Karma İşletmeler: Özel kişiler ile devletin birlikte kurdukları

işletmeler.
İŞLETME YÖNETİMİ
Üretim, pazarlama, finansman ve insan kaynakları işlevlerinin en iyi

şekilde yerine getirilmeleri ancak işletme yönetimi ile sağlanır.
Yönetim; işletmenin önceden belirlenmiş amaçlarını

gerçekleştirmek için planlama, örgütleme, yöneltme(yürütme) ve
kontrol işlevlerinin sistemli ve bilinçli bir şekilde yerine getirilmesi,
YÖNETİMİN İŞLEVLERİ
Planlama; İşletmenin amaçlarına ulaşmak için neyin, kiminle,
nerede, ne zaman ve nasıl yapılacağını gösteren planların yapılmasıdır.
Örgütleme; Hazırlanan planların hayata geçirilmesi için gereken

yapı ve düzenin oluşturulmasıdır.
Yöneltme(yürütme); Oluşturulan yapı ve düzenin harekete

geçirilmesini sağlayacak yöneltme(yürütme) faaliyetlerinin yapılması
Kontrol ; Yapılan çalışmaların ve elde edilen sonuçların planlara

uygun olup olmadığının görülerek önleyici, düzeltici, iyileştirici
kontrollerinin yapılması sürecidir.
İŞLETMENİN VARLIKLARI VE KAYNAKLARI
İŞLETMENİN VARLIKLARI:
Bir işletmenin var olabilmesi için, para, araç-gereç, malzeme gibi
faktörlere, diğer bir ifade ile VARLIKLARA (iktisadi değerlere)
sahip olması gerekir. ( Sahip olunan her türlü iktisadi kıymet)
İşletme, kuruluşta kurucuların vereceği varlıklara sahip olur. Bir

takım varlıklar(iktisadi değerler) bu kişiler tarafından işletmeye
konacak ki, işletme ancak ondan sonra var olacaktır.
Buna göre , bir işletmeden söz edebilmek için önce kişilerin var
olması gerekmektedir.
İŞLETMENİN KAYNAKLARI:
İşletmede bazı varlıklar(değerler; para, araç-gereç, mal gibi)

mevcut ise bunlar mutlaka başka kişi veya kişiler, diğer bir ifade
ile işletme sahipleri tarafından verilmiş olmaktadır.
Kaynak; - Varlığın nereden geldiğini, sahibinin kim olduğunu
gösterir.
Dolayısıyla işletme bir takım varlıklara sahip ise, bu varlıkların

sağlandığı KAYNAKLAR var demektir.
Kaynakların sahibi ise , Sermaye + Borçlar ‘ dır

VARLIKLAR VE KAYNAKLAR
Kuruluşta işletmeye varlıkları verenler genellikle işletmenin

sahipleridir. Daha sonraki aşamalarda işletme bazı kişi ve/veya
kuruluşlardan borçlanarak da varlıklarını artırabilmekte ve yabancı
kaynak sağlayabilmektedir.
Bu durumda işletmenin toplam varlıkları, toplam kaynakları kadar

olacağından toplam varlıklar ile bunların sağlandığı kaynaklar
tutarca birbirine eşit olacaktır.
Böyle bir durumda işletmenin sahip olduğu varlıkların kaynakları,
işletme sahipleri ile işletmeye borç verenler olmak üzere
birbirinden ayrı iki grup şeklinde ortaya çıkar. Bunun anlamı,
varlıkların üzerinde işletme sahipleri ile işletmeye borç verenlerin
de hakları var demektir.
İşletme sahiplerinin varlıklar üzerindeki hakları SERMAYE

kavramı,
İşletmeye borç veren üçüncü kişilerin varlıklar üzerindeki hakları

ise BORÇLAR kavramı ile ifade edilir.
TANIMLAR
VARLIKLAR : İşletmenin sahip olduğu iktisadi değerlerdir. (Bina,

makine, taşıtlar, mal, malzeme, araç-gereç, alacaklar)
SERMAYE: İşletme sahiplerinin varlıklar üzerindeki haklarını değer

olarak ifade eder.
BORÇLAR: İşletmeye borç veren üçüncü kişilerin varlıklar

üzerindeki haklarını değer olarak ifade eder.
ÖRNEK :
Bir Bina Satın Aldığımızı Varsayalım,
(SERMAYE)
70.000 Tl. Kendi param
Binanın değeri 100.000 Tl

(VARLIKLAR) 30.000 Tl. Banka Kredisi
(BORÇ)
KAR VE ZARAR NE DEMEKTİR ?
KAR: İşletme sahipleri tarafından işletmeye konulan varlıklar

işletmenin faaliyetleri, diğer bir ifade ile yaptığı işler sonucu
artarsa, işletme sahiplerinin hakları da artmış olur. Bu artıştan
dolayı ortaya çıkan fark KAR’ dır.
ZARAR: Artış yerine, faaliyetlerden dolayı varlıklarda azalış

meydana gelirse ortaya çıkan farka ZARAR’ dır.
MUHASEBE :
İşletmenin varlıkları ve kaynakları (sermayesi ve borçları)

üzerinde değişme yaratan ve para ile ifade edilen(mali)
işlemlere ait bilgileri; kaydetmek, sınıflandırmak, özetlemek,
analiz etmek ve yorumlamak suretiyle ilgili kişi ve kurumlara
raporlar şeklinde sunan, bilgi sağlayan bir sistemdir.
MUHASEBENİN BİRİNCİ İŞLEVİ
Parayla ifade edilen(mali) işlemlere ait bilgileri kaydetmek:
Bu bilgileri belirli ve anlamlı bir şekilde sınıflandırmak: Örn. Alış,
satış, banka vs.
Bu bilgileri mali raporlar şeklinde
özetlemek: mali rapor ve tabloların hazırlanması
MUHASEBENİN İKİNCİ İŞLEVİ

Analiz ve yorum: Yukarıdaki bilgilerin işletmenin yönetimine ve
işletme ile ilgili olan kişi ve kurumlara yararlı olabilmesi için
analiz edilmesi ve yorumlanması ve ilgililere raporlar ve tablolar
halinde verilmesi gerekmektedir.
MUHASEBENİN İŞLEVLERİ
Kaydetmek, Yevmiye Defteri

I.
Sınıflandırmak, Büyük Defter(Defter-i Kebir)
İşlevi
Özetlemek, Bilanço, Gelir Tablosu
II. Analiz ve Yorum Raporlar Halinde Sunar

İşlevi
MUHASEBE İLE İLGİLENEN TARAFLAR
Bu konu beş kısımda incelenebilir.
1. Yöneticiler : İşletme faaliyetlerini sevk ve idare eden kişilerdir.

Muhasebe servisinden her an faaliyetlerle ilgili bilgi isteyebilir.
2. İşletme Sahibi veya Ortaklar: Teknolojik ve Ekonomik

gelişmeler, işletme faaliyetlerinde kişilerin tek başına yeterli
olmadığını ortaya koymuştur. Dolayısıyla birkaç kişi emek ve
sermayelerini birleştirerek ortak olup şirketleşme yoluna
gitmişlerdir.
3. İşletmede Çalışanlar: İşletmede çalışan personel ve
memurlar da o işletmedeki durumu yakından izlerler.
Çalışanlar işlerinin sürekliliğini öğrenip geleceğe güvenle
bakmak isterler. Onlarda muhasebe bilgilerine
başvurabilirler.
4. İşletmeye Borç Verenler: Kısa ve Uzun vadede borç verecek

olanlar; işletmenin borç ödeme gücünü ve karlılık durumunu
bilmek isterler ve muhasebe raporlarına başvururlar.
5. Devlet: İşletmelerin faaliyetleri üzerinden elde ettikleri
karlar, devleti yakından ilgilendirir.
Ödenecek vergilerin doğru hesaplanması devlet için önemlidir.
Devlet, kontrol elemanları ve diğer denetleme mekanizmaları

aracılığı ile, işletmelerin gelir ve gider durumlarını incelerken
muhasebe raporlarından faydalanır.
 MUHASEBE BİLGİ AKIŞI ŞEMASI
 Bilgi Akışının Unsurları: Girdi - Süreçleme - Çıktı
GİRDİ SÜREÇLEME ÇIKTI
YEVMİYE BÜYÜK
MİZANLAR MALİ
BELGELER DEFTERİ DEFTER
Kaydetme- Sınıflandırma TABLOLAR
Özetleme
Bilanço
DOSYALAR Gelir Tab.
MUHASEBENİN TÜRLERİ
GENEL MUHASEBE(Finansal Muh.) MALİYET MUHASEBESİ

İşletmelerin Varlıklarını, Kaynaklarını Üretim yapan işletmelerde üretilen
ve faaliyet sonuçlarını tespit etmektir. Malların maliyetini tespit etmektir.
Bütün işletmeler tarafından tutulması Sadece üretim yapan işletmeler

Zorunlu olan muhasebedir. Tutmak zorundadır.
Dış bilgi kullanıcılara bilgi sağlar. İç bilgi kullanıcılara bilgi sağlar.

Dört amacı vardır.
Mamulün maliyetini Planlamaya, Özel Yönetim Maliyet Kontroluna

Saptamak Fiyatlamaya, Kararlarına
Yardımcı olmak
MUHASEBE MESLEĞİ
Ülkemizde muhasebe mesleği 13.6.1989 tarih ve 3568 sayılı

«Serbest Muhasebecilik, Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
ve Yeminli Mali Müşavirlik Kanunu» yasayla belirli esaslara
bağlanmış ve avukatlık, doktorluk gibi bir meslek niteliği
kazandırılmıştır.
3568 sayılı yasa muhasebe mesleği mensuplarını üç gruba
ayırmıştır.
1. Serbest Muhasebeci : 26 Temmuz 2008 tarih ve

26948 sayılı resmi gazetede yayımlanana 5786 sayılı
kanunla Serbest Muhasebecilik kavramı kaldırılmıştır.
2. Serbest Muhasebeci Mali Müşavir: işletmelerin muhasebe
sistemlerini kurmak, geliştirmek, işletmecilik, muhasebe, finans,
mali mevzuat ve bunların uygulamaları ile ilgili işleri düzenlemek
veya bu konularda danışmanlık yapmak, sözü edilen konularda
belgelere dayalı olarak inceleme, analiz ve denetim yapmak, mali
tablolar ve beyannamelerle ilgili konularda yazılı görüş vermek,
rapor ve benzerlerini düzenlemek, tahkim, bilirkişilik ve benzeri
işleri yapmaktır.
Lisans mezunlarının staj süresi üç yıldır.
Yüksek lisans mezunlarının staj süresi 1 yıldır.
Staja başlayabilmek için staja giriş sınavını kazanmak ve Birlik

tarafından kurulan Temel Eğitim ve Staj Merkezinin eğitim programını
tamamlayıp başarılı olmak şarttır. Temel Eğitim ve Staj Merkezinin
kurs ve seminerlerinde geçen ve altı ayı aşmayan süreler, staj
süresinden sayılır.
 3- Yeminli Mali Müşavir : Yeminli Mali Müşavirler, Serbest
Muhasebeci Mali Müşavirlerin yaptığı danışmanlık ve denetim
faaliyetleri yanında, tasdik işlerini de yapma yetkisine sahip
olmaktadırlar.
 Tasdik faaliyeti, özellikle vergi beyannameleri ile bunların
ekleri ve mali tablolarla ilgili olarak yapılmaktadır.
 Yeminli Mali Müşavirler, muhasebe ile ilgili defter tutamazlar,
muhasebe bürosu açamazlar ve muhasebe bürolarına ortak
olamazlar.
Yeminli Mali Müşavir olabilmek için en az 10 yıl Serbest
Muhasebeci Mali Müşavir olarak çalışmış olmak ve yeminli mali
müşavirlik sınavını başarmış olmak zorundadır.
GENEL MUHASEBE
Öğr. Gör. Sibel KAHRAMAN

MUHASEBENİN TEMEL DENKLİĞİ
Bir işletmenin var olabilmesi için öncelikle mal varlıklarının olması

gerekir. Mal varlıklarını oluşturan kalemlere(Nakit, stok mallar,
makineler, taşıtlar, malzemeler, arazi ve binalar vs.) işletmenin varlıkları
diyoruz.
Diğer yandan bu varlıklara sahip olabilmek içinde mutlaka karşılığı olan

kaynakların bulunması gerekir. Yani bu varlıkları elde ederken ihtiyaç
duyulan parasal kaynak nereden geldi; sorusuna cevap bulmak
gerekiyor. Bu varlıklar elde edilirken ya işletmeyi kuranlar para
vermişlerdir, ya da borç para alınarak bu varlıklar elde edilmiştir.
VARLIKLAR = KAYNAKLAR
VARLIKLAR = ÖZKAYNAKLAR + YABANCI KAYNAKLAR
VARLIKLAR = SERMAYE + BORÇLAR

VARLIKLAR : İşletmenin sahip olduğu değerler toplamı o
işletmenin varlıklarıdır.
Sermaye: İşletme sahibinin ve ortaklarının işletmeye koymuş

olduğu değerler toplamıdır.
Borçlar : İşletmenin ortak ve sahipleri dışındaki kişi ve

kuruluşlardan ödünç olarak alının paralar.
VARLIKLARA KAYNAKLAR
Nakit (kasadaki para) YABANCI KAYNAKLAR
Bankadaki para Banka Kredileri
Stoktaki mallar Satıcılara Borçlar
Makineler Vergi vb. Borçlar
Taşıtlar ÖZ KAYNAKLAR
Arazi ve Binalar Sermaye
Dönem Kar/Zararı
TOPLAM VARLIKLAR = TOPLAM KAYNAKLAR .

AKTİF VE PASİF KAVRAMLARI
İşletmenin varlık kalemlerinde sürekli bir hareket vardır. Bir
dönem boyunca defalarca alma, satma, ödeme, tahsilat
işlemlerine konu olurlar. Bu nedenle Bilanço dilinde işletmenin
varlıklarına işletmenin AKTİF’ leri denir.
Kaynakları oluşturan işletmenin borç ve sermaye kalemleri
varlıklara nazaran daha durağandır. Bu nedenle de kaynaklara
işletmenin PASİF’leri denir.
AKTİF = PASİF
AKTİF PASİF
Nakit Para YABANCI KAYNAKLAR
Alacaklar Banka Kredileri, Satıcılar
Stoktaki Mallar ÖZ KAYNAKLAR
Taşıtlar, Makineler, Binalar Sermaye, Kar/Zarar
TOPLAM AKTİFLER = TOPLAM PASİFLER
MALİ TABLOLAR
Mali Tablolar: Belirli bir süre içinde oluşan mali nitelikteki

olayların işletmenin varlıklarının ve kaynaklarının unsurlarında
yarattığı değişmelerin bir özetidir.
Muhasebe öğretiminin başlangıç aşamasında

temel olan iki mali tablo vardır.
1- Bilanço,
2- Gelir Tablosu,
Ek Mali Tablolar
1- Nakit Akım Tablosu

2- Öz Kaynak Tablosu
3- Fon Akım Tablosu
4- Satılan Malın Maliyeti Tablosu
5- Kar Dağıtım Tablosu
Mali Tablolar Ne Zaman Hazırlanmalı
İyi bir yönetim sağlamak için işlevlerin planlanması,

gerçekleşenin ölçülmesi ve planlanan ile gerçekleşenin
karşılaştırılarak kontrol edilmesi ve edinilen bulgular
dikkate alınarak yeniden geleceğin planlanması gerekir.
Planlama, ölçme ve kontrol işlevlerinin

gerçekleştirilebilmesi ve bunların sağlıklı sonuç
verebilmesi için, bu işletme faaliyetleri sonuçlarının
belirli bir zaman kesitini ifade eden belirli bir dönem
itibariyle görülmesi, ölçülmesi ve kontrol edilmesi
gerekir.
 Dönem: Yönetimin başarılı olabilmesi için, işletme ile ilgili
ileriye yönelik kararların alınmasında gerekli olduğundan,
faaliyetlerin sürekli olma özelliğine rağmen, ara ara gidişatı
görebilmek için ölçme, kontrol ve planlama işlevlerinin
değerlendirilmesine imkan veren eşit uzunluktaki sürelerdir.
 Normal faaliyet dönemi bir yıl(12 ay ) olarak kabul edilir. Bu

dönem işin türü nedeniyle özellik taşımıyorsa dönem takvim
yılıdır. (01 Ocak’ta başlar ve 31 Aralık’ta biter)
BİLANÇO
İşletmelerin belli bir tarihteki mali yapısını gösteren tablodur.
İşletmenin mali yapısının, işletmenin varlıkları, bu varlıklar ile

kaynaklar arasındaki ilişki ve eşitliği ifade eden «VARLIKLAR =
SERMAYE + BORÇLAR» ifadesi BİLANÇO adı verilen mali tablo ile
gösterilir.
…………………..işletmesinin
AKTİF ……..tarihli bilançosudur. PASİF
VARLIKLAR SERMAYE + BORÇLAR
Varlıklar = Kaynaklar
Varlıklar = Sermaye + Borçlar Bilançonun Eşitliği denir.
Aktif = Pasif
Örnek: ……….İşletmesine ait bilgiler şöyledir.
Nakit 15.000
Banka Mevduatı 8.000
Demirbaşlar 20.000
Banka Kredileri 12.000
Buradan Sorulabilecek Sorular;

1) İşletmenin Varlıkları toplamı nedir ?
2) İşletmenin Kaynaklarının toplamı nedir ?
3) Öz Sermayesi Nedir ?
Cevap :
AKTİF PASİF
VARLIKLAR SERMAYE + BORÇLAR
Nakit Para 15.000 Banka Kredisi 12.000

Bankalar 8.000 Öz Sermaye 31.000
Demirbaş 20.000
43.000 43.000
Cevap a) Varlıklar toplamı : 43.000

b) Kaynaklar toplamı: 43.000
c) Öz Sermaye : 31.000 (Sermaye=Varlıklar-Borçlar)
 Örnek verecek olursak ;
Hasan Eren isimli şahsın bankada 80.000.– Tl. parası ile 150.000.–
Tl. değerinde bir arsası bulunmaktadır.
Hasan Eren bir Kitap alım- satımı ile uğraşmak amacıyla Eren
Kırtasiye adında bir işletme kurmak istemektedir.
Bunun için kurduğu işletmeye bankadaki parasının 50.000.—Tl.
sini ve 150.000.– Tl. değerindeki arsasının tamamını tahsis
etmiştir.
Bu durumda yeni kurulan işletmenin durumuna baktığımızda,
EREN KIRTASYE
VARLIKLAR = SERMAYE
Para + Arsa = İşletme Sahibinin Hakları
50.000 + 150.000= 200.000

 Bu işletmenin Ali Kılıç’tan 100.000.– Tl.. Değerinde borçlanarak
mal aldığını varsayalım.
300.000 = 200.000 + 100.000
Para Arsa Mal = H.Eren’in varlıklar Ali Kılıç’ın varlıklar

50.000 + 150.000 + 100.000 üzerindeki hakları Üzerindeki hakları
Yapılacak işlemlerde eşitlik hiçbir şekilde bozulmayacaktır.

 Muhasebede, bu eşitliğin birinci (sol ) tarafına «Aktif»,
ikinci ( sağ) tarafına «Pasif» denir.
Aktif Pasif
BİLANÇONUN ŞEKLİ
EREN KIRTASİYE İŞLETMESİ

31.12.2010 TARİHLİ BİLANÇO
AKTİF PASİF
VARLIKLAR TUTARLAR SERMAYE VE TUTARLAR

(Çeşitlerine göre) BORÇLAR
(Çeşitlerine göre)
KASA 50.000
ARSA 150.000 SERMAYE 200.000
MAL 100.000 BORÇLAR 100.000
_______________ _______________
Aktif Toplamı ____300.000____ Pasif Toplamı ____300.000____
MALİ NİTELİKTEKİ OLAYLAR NELERDİR ?
İşletmenin varlıklarını, kaynaklarını oluşturan unsurlar üzerinde

para ile ifade edilebilen değişme yaratan olaylara «Mali nitelikteki
olaylar» denir.
Mali nitelikteki olaylar irdelendiğinde ;

 Aktif veya pasifin birinin unsurları arasında denge içinde artış-
azalış şeklinde oluşan değişmeler yaratır.
 İki tarafın(aktif ve pasif) unsurlarında aynı yönde eşit

büyüklükte artış veya azalışa neden olur.
 Veya bunların bir karışımıdır.

AKTİF PASİF
Kasa 10.000 Sermaye 25.000
Bina 15.000
 Örnek: …….işletmesi 2.500 lira değerinde mal almış ve bedelini

ödemiştir.
Kasa + Bina + Mal = Sermaye
7.500 + 15.000 + 2.500 = 25.000
 Örnek: …….işletmesi 5.000 lira değerinde kredi ile mal almıştır.

Kasa + Bina + Mal = Sermaye + Borçlar
7.500 + 15.000 + 7.500 = 25.000 + 5.000
KAR’IN BULUNMASI
Kar : Sermayede artış yaratan bir unsurdur.
KAR = Dönemsonu Sermaye - Dönembaşı Sermaye
Bunu biraz daha açarsak;
Kar: (Dön.sonu Var. – Dön.Sonu Borç) – ( Dön.başı var. - Dön.başı borç)

Örnek:
İşletmenin dönemsonu varlıkları 180.000 Tl. olsun,
dönembaşı borç 20.000 Tl. olsun,
dönembaşı varlıkları 100.000 Tl. olsun,
dönemsonu borç 40.000 Tl. olsun,
Kar’ımızı bulalım: Formulümüze uyarlarsak,
Kar: (D.Sonu V. - D.Sonu Borç) - (D.Başı V. - D.Başı Borç)
Kar: ( 180.000 - 40.000 ) - ( 100.000 - 20.000 )

Kar: 140.000 - 80.000
Kar: 60.000 Tl.
 GELİR TABLOSU
 Tanımı: Bir işletmenin belirli bir döneme, genellikle bir mali yıla
ait net sonucunu, brüt satış karı, faaliyet karı büyüklüklerine ve
bunları oluşturan ana olaylara yer vererek gösteren bir mali
tablodur.
 İşletmenin amaçlarından biri kar elde etmektir. Kar ise bir

dönem içindeki mali olaylar nedeni ile işletme sahibi haklarında
dönem sonunda oluşan bir artışı ifade eder.
 Bu nitelikteki işlemler sonucu dönem sonu haklarının dönem

başı haklarından büyük olması halinde dönemin karla
sonuçlanması söz konusu iken, işletme sahiplerinin dönem sonu
haklarının dönem başı haklarından düşük olması halinde zarar
söz konusu olur.
Gelir Ne Demektir ? Her türlü kazanç. Satış, faiz, kira…
Gider Ne Demektir ? Geliri elde etmek için yapılan varlık tüketimi.
Kar Sermayede artış yaratan unsur.
Zarar Karşılıksız varlık tüketimidir.

………KIRTASİYE İŞLETMESİ
GELİR TABLOSU
………Dönemi
A. Brüt Satış Geliri Brüt Satış

Satışlar 91.000 Karı/Zararı
-Satış indirimleri(iade-iskonto) Bölümü
-Satılan Malın Maliyeti (Eksi) - 70.000
21.000
B. Faaliyet Karı
Faaliyet Giderleri - 5.000 Faaliyet giderleri
(Arş.Gl.Gd., Paz.Gid.,Gen.Yön.Gid.) 16.000 Bölümü
C. Net Kar (Net Gelir)

Olağanüstü Gelirler(Faiz, Kiralar) 10.000
Olağanüstü Giderler + ------
26.000
HESAP NE DEMEKTİR ?
Mali nitelikteki olayların her bir bilanço unsurunda(varlıklar,

sermaye, borçlar çeşidinde) ve faaliyet sonucunu oluşturan her bir
unsurda, yarattığı değişmelerin izlenmesine yarayan çizelgeye
hesap denir.
+ -
veya …………..HESABI veya
- +
Tarih Açıklama Tutar Tarih Açıklama Tutar
AKTİF HESAPLAR = PASİF HESAPLAR
Varlık Hesapları = Sermaye Hesapları Borç Hesapları

____________________ = ________________ + ________________
Artış Azalış Azalış Artış Azalış Artış
(+) (-) (-) (+) (-) (+)
HESAP ÖRNEĞİ
KASA HESABI
15.02.2011 Alıca C.Kara 5.000 15.02.2011 Ali Gün’e ödenen 4.000
15.02.2011 Peşin Satış 15.000 15.02.2011 Bankaya yatan 10.000
________ _______
20.000 14.000
BANKALAR HESABI
21.01.2011 Yatırılan 80.000 22.02.2011 Çekilen 60.000

HESAP ÖRNEĞİ
SERMAYE HESABI
15.01.2011 Ali Gün 10.000 20.000
Cem Gün 10.000
20,000 _______
20.000
SATICILAR HESABI
21.03.2011 Ödenen 30.000 15.02.2011 Borçlu 60.000

ÖRNEK: Madde 1 : X İşletmesi, işletme sahibinin sermaye olarak
koyduğu 50.000 lira para ile çalışmaya başladı.
Buna göre; VARLIKLAR = SERMAYE
AKTİF = PASİF
Eşitliği üzerine kurulan açılış bilançosu söyle olur;
A İşletmesi
…… Tarihli Bilançosu
Aktif Pasif
KASA 50.000 SERMAYE 50.000
Yapılacak işlemlerin bilanço unsurlarına etkisini görebilmek için

mevcut durumun ilgili hesaplara aktarılması gerekir.
Borç(B) KASA HS. Alacak(A) Borç (B) SERMAYE HES. Alacak (A)
(1) 50.000 (1) 50.000
Madde 2: İşletme A şahsından 10.000 lira borç almıştır.
(B) KASA HS. (A) = (B) SERMAYE HS. (A) + (B) BORÇLAR HS. (A)
(1) 50.000 (1) 50.000 (2) 10.000
(2) 10.000
Madde 3 : İşletme 30.000 lira tutarında peşin olarak mal satın almıştır.
(B) KASA HS. (A) + (B) MAL HES. (A) = (B) SERMAYE HS. (A) + (B) BORÇLAR HS. (A)
(1) 50.000 (3) 30.000 (3) 30.000 (1) 50.000 (2) 10.000
(2) 10.000
Bulduğumuz bu hesap kalanlarından yararlanarak hazırlanan
X işletmesinin bilançosu aşağıdaki gibi oluşacaktır.
X İşletmesi
……Tarihli Dönemsonu Bilançosu
AKTİF PASİF
KASA HESABI 30.000 SERMAYE HES. 50.000
MAL HESABI 30.000 BORÇLAR HES. 10.000
______ ______
Aktif Toplamı 60.000 Pasif Toplamı 60.000

====== ======
HESAPLARIN SINIFLANDIRILMASI VE HESAP TÜRLERİ
Hesapların Sınıflandırılması:
Hesaplar genellikle bilgi ürettikleri mali tablo açısından iki ana
grup içinde sınıflandırılır.
A. Bilanço Hesapları
1. Varlık Hesapları Aktif Hesaplar
2. Kaynak Hesapları Pasif Hesaplar
B. Gelir Tablosu Hesapları

1. Gelir (Hasılat) Hesapları
2. Gider Hesapları
Hesap Türleri :
İleriki derslerimizde göreceğimiz nedenlerle, farklı sonuçlara
yönelik bilgi üretmek için temel eşitliği bozmayacak bazı hesaplar
yaratılır.
Hesaplar olayların kaydı için direkt olarak temel olup olmama
durumlarına göre ;
1. Asli Hesaplar
2. Düzenleyici Hesaplar
3. Geçici Hesaplar olarak bölümlenirler.
Aynı karakterde olup da ana bir unsuru toplu veya bireylerine

inerek göstermeleri bakımından da,
1. Ana Hesaplar
2. Yardımcı (Tali) Hesaplar şeklinde bölümlenirler.
Asli Hesaplar: Kendi başlarına olayların etkilerini kati sonuçları ile
veren veya vermesi mümkün olan hesaplardır. Kasa Hesabı, Mal
Hesabı, Borçlar Hesabı, Binalar Hesabı gibi.
Düzenleyici Hesaplar: Meydana gelen bir olayın yarattığı

değişmeden dolayı , değişimin açık şekilde kayıtlarda görülebilmesi
isteniyorsa değişmenin, asli hesap yerine, onunla bir arada dikkate
alınacak ikinci bir hesaba kaydı yoluna gidilebilir. Yaratılan bu
hesaplar düzenleyici hesaptır.(Birikmiş Amortismanlar Hs, Verilen Çekler,
Ödenmemiş Sermaye, Alacak Snt.Reeskontu Hs. Vs.)
Geçici Hesaplar: Bu hesaplar asli hesabı ilgilendiren fakat henüz

tamamlanmamış olan işlemleri kayda alırlar. Geçici karakterdedirler.
Kısa bir süre için köprü vazifesi görürler. Aşamanın kati sonucu
ulaşması ile görevleri son bulur. (197 Say.Tes.Noksanları - 397 Sayım
ve Tesellüm fazlası Hs. Gibi)
Ana ve Yardımcı Hesaplar : Bu hesaplar bilanço hesabı, sonuç
hesabı veya asli hesap, düzenleyici veya geçici hesap olabilir.
Ancak bu hesaplar aynı nitelikli bir unsuru; bir bütün ve bu bütünü
oluşturan parçalar olarak gösterirler.
Örneğin Alacaklar hesabı ana hesap olup işletmenin toplam
alacağını gösterir. Bu toplamı çeşitli kimselerden olan alacaklar
oluşturur. Bu kimseler adına açılan hesaplara ise yardımcı hesaplar
denir.
Yukarıdaki hesap türlerinden başka bir de NAZIM HESAP’lar vardır.

Mali karakteri olmayan dolayısiyle, bilanço unsurlarını etkilemeyen
bazı olayların unutulmaması için kayıtlar içinde gösterilmesi
gerekir. Böyle bir durumda bilanço eşitliğini bozmaması için aynı
kayıt içinde borçlandırılıp alacaklandırılarak hayali bir hesap
yaratılabilir. Bu hesaba Nazım Hesap denir.
HESAP PLAN
Bir işletmede kullanılacak hesapların muhasebenin temel
kavramları ve ilkeleri doğrultusunda sistemli bir şekilde ve
gruplandırılmış olarak yer aldığı listeye Hesap Planı denir.
Varlıkları oluşturulan unsurlar genellikle; (Aktifler)
- Dönen Varlıklar (1 kodu ile başlar)
- Duran Varlıklar (2 kodu ile başlar)
- Maddi Duran Varlıklar
- Maddi Olmayan Duran Varlıklar
- Yatırımlar
- Diğer Varlıklar(Aktifler)
Kaynakları oluşturan unsurlar ise, (Pasifler)
- Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar (3 kodu ile başlar)
- Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar (4 kodu ile başlar)
- Özkaynaklar (5 kodu ile başlar )
şeklinde bölümlenmektedir.
TEKDÜZEN HESAP PLANI
Ülkemizde, finansal kurumlar dışında kalan tüm işletmeler için
01.01.1994 tarihinden itibaren Tekdüzen Hesap Planı’na uyma
zorunluluğu getirilmiştir. Ülkemizde, işletmeler, muhasebe
sistemlerini tekdüzen hesap çerçevesi ve hesap planı
doğrultusunda kurmak zorundadırlar.
Tekdüzen Hesap Planının Hesap Sınıfları aşağıdaki gibidir.
1- DÖNEN VARLIKLAR
2- DURAN VARLIKLAR
3- KISA VADELİ BORÇLAR
4- UZUN VADELİ BORÇLAR
5- ÖZKAYNAKLAR
6- GELİR TABLOSU HESAPLARI
7- MALİYET HESAPLARI
8- SERBEST
9- NAZIM HESAPLAR
HESAP PLANININ
Birinci rakamı : O hesabın ait hesap sınıfını belirtir.
İkinci rakamı : O hesabın ait hesap grubunu belirtir.
Üçüncü Rakamı : O hesabın adıdır.
Örnek:
153 kod numaralı hesabı ele alalım. Buradaki;
1 Bu hesabın dönen varlıklar sınıfında olduğunu,
15 Dönen varlıkların 15 stoklar grubunda olduğunu
153 Bu hesap ticari mallar hesabıdır.

ÖRNEK 2 :
1 DÖNEN VARLIK HESAPLARI
0 HAZIR DEĞERLER
0 KASA HESABI
1 ALINAN ÇEKLER HESABI
2 BANKALAR HESABI
3 VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ HS.
DÖNEN VARLIKLAR HESAP GRUBU
Nakit olarak elde ve bankada tutulan varlıklar ile normal
koşullarda faaliyet dönemi içinde veya en fazla bir yıl içinde paraya
çevrilmesi veya kullanılacağı düşünülen varlıklara ait hesapları
kapsar.
DURAN VARLIKLAR HESAP GRUBU

Bir yıldan veya bir hesap döneminden daha uzun süreler için
işletme faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde kullanılan ve
normalde satış amacı taşımayan varlıklara ait hesapları kapsar.
KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR HESAP GRUBU
En çok bir yıl veya işletmenin faaliyet dönemi sonunda ödenecek
yabancı kaynaklar yer alır.
UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR HESAP GRUBU

Kendi kurumlarından, sermaye piyasasından ve işletmenin ilişkide
bulunduğu üçüncü kişilerden sağlanan ve bir yıldan daha uzun
sürede ödenecek olan işletme borçlarına ait hesapları içerir.
ÖZ KAYNAKLAR HESAP GRUBU

İşletme sahip veya ortaklarının bilanço tarihinde işletmeye tahsis
etmiş oldukları sermaye ile faaliyetlerinden elde edilen fakat,
işletme ortaklarına verilmeyip işletmede bırakılan kar ve
yedeklerden oluşur.
GELİR TABLOSU HESAP GRUBU
Varlık veya hizmet satışlarından ve faiz, kira gibi gelir işlemleri ile
gelir elde etmek amacı ile tüketilen ve sermayeyi azaltıcı etkisi
olan işlemlere ait hesaplar yer alır.
MALİYET HESAPLARI GRUBU

Mal ve hizmetlerin planlandığı şekilde üretilmesi ve yapılması için
katlanılan giderlerin toplandığı ve maliyet unsurlarına
dönüştürülerek izlendiği hesapları kapsar.
NAZIM HESAPLAR GRUBU

Daha önce belirlendiği gibi, varlıklarda, borçlarda ve sermayede
artış veya azalış yaratmayan, ancak işletme yönetimi ve diğer
ilgililer tarafından bilinmesi ve izlenmesi gereken işlemlere ait
hesaplar yer alır.
MUHASEBEDE KAYIT BELGELERİ VE DEFTERLER
Mali tabloların düzenlenebilmesi için gerekli bilgilerin toplanması,

kaydedilmesi, ve sınıflandırılması için bilgi akışını sağlayacak
muhasebe kayıt belgelerine ve defterlerine gereksinim vardır.
Muhasebenin kayıt tutma işlevinin yerine getirilmesinde

kullanılacak olan belgeler, defterler ve diğer kayıt araçlarının
bütünü ve bunların işleyiş şekilleri toplu olarak muhasebenin
teknik yapısını oluşturur.
Verilecek olan bilgilerin bağımsız olarak değil, bir bütün halinde

kavramaya çalışmak gerekir.
KAYIT TUTMA SÜRECİ
Kayıt tutma sürecinin başlangıcında, önce işlemin ne olduğu
sürecinin tanımlanması gerekir. Bu da o işlemi ispatlayan
belgelerin ele geçirilmesi veya düzenlenmesi ile olmaktadır.
Sağlanan belgelere dayalı olarak işlem yevmiye defterine kayıt
edilir. Yevmiye defterindeki kayıtlardan yararlanarak büyük
defter hesaplarına kayıtlar aktarılır.
İşlemler büyük defter hesaplarında sınıflandırılmış olur.
Dönem boyunca sınıflandırılan kayıtların sonuçları mali tablolar

halinde özetlenir.
Açıklanan bu süreçte bilgiler « Girdi – Süreçleme – Çıktı» şeklinde

bir akış izler.
YEVMİYE DEFTERİ
İşlemlerin çift taraflı etkisini, bir bütünlük içinde, oluş sıralarına
(tarihlerine) göre ele alarak etkiledikleri hesapları, etkilendirdikleri
tutarlara ve yönlere göre borçlandırmak, alacaklandırmak
suretiyle yerine getirir.
Yevmiye Defterinin Şekli
(1)
(2) (3) (4) (5) (6)
1) Sahife Numarası
2) Büyük Defter Bağlantı Numarası
3) Madde Numarası
4) Tarih, Borçlu ve Alacaklı Hesaplar ve Açıklama
5) Borçlu Hesap Tutarı
6) Alacaklı Hesap Tutarı
MADDE TÜRLERİ KENDİ İÇERİSİNDE ÜÇE AYRILIR
Basit Maddeler Birleşik Maddeler Karışık Maddeler

Yalnızca bir hesap Hesabın borcunda veya Hesabın hem borcunda
Borçlu, bir hesap alacağında birden fazla hemde alacağında
Alacaklı diğerinde bir hesap olursa birden fazla hesap
olursa.
Bu defterler çift taraflı muhasebe, diğer bir ifade ile bilanço
esasına göre yürütülen muhasebe için genel muhasebenin teknik
yapısı içinde gerekli olan temel defterlerdir.
Ülkemizde Vergi Usul Kanunu(V.U.K.) defter tutma zorunda olan

tüccarları yıllık alım veya satım hacimlerini temel alarak iki sınıfa
ayırmış ve bu sınıfların tutmak zorunda oldukları zorunlu defterleri
belirlemiştir.
V.U.K.’na göre Birinci Sınıf Tüccarlar bilanço esasına göre defter
tutarlar. Bunların tutmak zorunda oldukları defterler şunlardır.
 Yevmiye Defteri (Günlük Defter)
 Büyük Defter (Defter-i Kebir)
 Envanter Defteri
BÜYÜK DEFTER
Mali tabloların hazırlanabilmesi için dönem içinde bilanço unsurlarında
ve faaliyet sonucunu oluşturan çeşitli gelir ve giderlerde meydana gelen
değişmeleri saptamak üzere hesapların gerekli olduğunu ve hesapların
tümünü kapsayan deftere «Büyük Defter» denir.
(1) (2)………… Hesabı (1)
(3) (4)
(5) (6) (7) (8) (9) (10) (11) (12) (13) (14)
1) Sahife Numarası
2) Hesabın adı
3) Hesabın Borç Tarafı
4) Hesabın Alacak Tarafı
5) Hesabın Borçlandırılan Kaydın Tarihi
6) Hesabın Borçlandırılan Kaydın Yevmiye Numarası
7) Hesabın Borçlandırılan İşlem Hakkındaki Açıklaması
8) Hesabı Borçlandıran Kayıttaki Tutar
9) Hesabın Borç Tarafı Ara Toplamı
Muhasebe Defterlerinin Bilgisayarla Tutulması
Bilgi ve iletişim teknolojilerinin yarattığı olanaklarla, bugün
işletmelerde muhasebe kayıtları hemen hemen tamamen
bilgisayarla yapılmaktadır.
Muhasebenin bilgisayarla tutulmasını sağlayan piyasada çok
sayıda program bulunmaktadır.
Defterlerin Tasdiki
V.U.K.nun 220. maddesinde ve Türk Ticaret Kanununda, başta
bilanço ve işletme hesabı esaslarını oluşturan defterler olmak
üzere tasdiki zorunlu defterler belli edilmiştir. Bu defterler V.U.K.
nun 224-225. maddeleri gereğince noter tarafından tasdik olunur.
DEFTER TASDİK ZAMANLARI
 Öteden beri işe devam etmekte olanlar ertesi yıl kullanacakları

defteri içinde bulundukları yılın Aralık ayı içinde,
 Yeniden işe başlayanlar, sınıf değiştirenler ve yeni bir
mükellefiyete girenler, işe başlama, sınıf değiştirme ve yeni
mükellefiyete girme tarihinden önce; vergi mükellefiyeti
kalkanlar, muaflıktan çıkma tarihinden başlayarak on gün
içinde,
 Defterin dolması halinde veya diğer nedenlerle bir yıl içinde
defter kullanmak zorunda kalanlar kullanmadan önce,
 Aynı defteri ertesi yıl da kullanmak isteyenler kullanacağı yılın
Ocak ayı içinde, tasdik işlemini yaptırmak zorundadır.(VUK.222)
DEFTERE KAYIT DİSİPLİNİ
İşlemlerin muhasebe defterine kayıtları, Vergi Usul Kanunu 215-219
maddeleri ile TTK. İlgili maddeleri uyarınca şu kurallara uyularak
yapılır.
- Defter ve kayıtlar Türkçe tutulur.

- Defterler mürekkeple yazılır.
- Defterde satırlar çizilmeksizin boş bırakılamaz ve atlanamaz.
- Defterlerin sayfaları ciltten koparılamaz, yırtılamaz.
- Defterlere geçirilen bir kaydı çizmek, silmek veya kazımak
suretiyle okunamaz hale getirmek yasaktır.
- Yevmiye defterinde yapılan yanlışlar ancak muhasebe
kurallarına göre düzeltilebilir. (Yeni kayıt veya tek çizgi ile)
- İşlemler deftere en geç 10 gün içinde kaydedilmelidir.
KAYITLARDA YARDIMCI İŞLEVİ OLAN BELGELER
Muhasebe Fişleri : Yevmiye defteri kayıtlarını kolaylaştırmak için

işlemin yevmiye kaydından önce fişte gösterilmesi, muhasebenin
kayıt tutma aşamasında yardımcı bir işleve sahiptir.
Kasaya para girişini kayda alırken kullanılan fişlere Tahsil Fişleri,

Kasadan para çıkışlarını kayda alırken Tediye Fişleri,
Kasa dışındaki unsurlar arasında oluşan işlemleri toplayan fişlere
de Mahsup Fişleri kullanılmaktadır.
MUHASEBE FİŞLERİ
Tahsil Fişi Tediye Fişi Mahsup Fişi
Para girişini gösteren Para çıkışını Nakit giriş çıkış

Fiştir. Gösteren fiştir. Olmadığında
tutulan fiştir.
Büyük Defter Kayıtlarının Sağlaması : Mizan
Büyük deftere yapılan kayıtlar belirli dönemler sonunda her bir
hesabın borç ve alacak toplamlarını gösterecek şekilde bir
çizelgede toplanır. Bu çizelgede hesaplara ait borç toplamı, alacak
toplamı, genelde istenirse borç kalanları, alacak kalanları belirtilir.
Hesapların borç toplamlarının toplamı, büyük deftere dönem

içinde yapılan tüm borç kayıtlarının toplamına, hesabın alacak
toplamlarının toplamı, büyük deftere dönem içinde yapılan tüm
alacak kayıtlarının toplamını gösterir. Yapılan dökümde
toplamlarda eşitlik bulunmaz ise kayıtlarda bir hata var demektir.
ENVANTER DEFTERİ
Dönemsonu ve dönembaşı bilanço bilgilerinin yazıldığı

defterdir.
YARDIMCI DEFTERLER
Yardımcı Hesap : Bir ana hesabı oluşturan birden fazla unsur veya
birey varsa ana hesapla birlikte, asli hesapların detayını gösteren
yardımcı hesapların yazıldığı defterlere yardımcı defter/hesaplar
denir.
Yardımcı Defterler : Bir ana hesaba ait yardımcı hesapların

toplandığı defterlere yardımcı defterler denir.
TİCARİ ALACAKLAR
40.000 15.000
35.000 20.000
25.000 35.000
100.000 70.000
Bay (x) Bay (y) Bay (z)
40.000 15.000 35.000 20.000 25.000 35.000
MUHASEBE SÜRECİNDEKİ İŞLEMLER
Bir işletmede faaliyetlerin sürekliliği esastır. Ancak işletmede

yapılan faaliyetlerin ve bunlara ilişkin mali nitelikli işlemlerin
belirli dönemler(süreler) itibariyle belirlenmesi, ölçülmesi ve
sonucun mali tablolarda gösterilmesi gerekir.
İşletmenin kuruluşu bir defa gerçekleşip ondan sonra yaşamı

süreklilik göstereceğinden, işine devam etmekte olan bir
işletmede her dönem tekrar eden işlemler sırasıyla şöyledir.
MUHASEBE SÜRECİ
işine devam etmekte
olan işletmede . İşe yeni başlayan işletmede
Muhasebe I. AÇILIŞ KAYDI 1.a. Dönembaşı Envanterinin Yapılması
Döneminin Önceki Dönemin b. Dönembaşı Envanterine Dayanarak
Başında Bilançosuna göre Dönembaşı Bilançosunun Düzenlenmesi.
yevmiye defterine c. Envanter bilgilerinin envanter defterine geçirilmesi.
hesapların açılış d. Dönembaşı bilançosuna dayanarak yevmiye
kayıtlarının yapılması Defterine hesapların açılış kaydının yapılması
2. AÇILIŞ KAYDININ BÜYÜK DEFTERE AKTARILMASI
Muhasebe 3. GÜNLÜK İŞLEMLERİN BELGELENDİRİLMESİ
Dönemi 4. YEVMİYE DEFTERİNE KAYIT
Süresince 5. BÜYÜK DEFTERE KAYIT
6. AYLIK MİZANLARIN DÜZENLENMESİ
7. GENEL GEÇİCİ MİZANIN DÜZENLENMESİ

8. DÖNEMSONU ENVANTERİNİN YAPILMASI
Muhasebe 9. DÖNEMSONU MUHASEBE İŞLEMLERİ
Döneminin 10.KESİN MİZANIN DÜZENLENMESİ
Sonunda 11.MALİ TABLOLARIN DÜZENLENMESİ
12.KAPANIŞ KAYITLARININ YAPILMASI
MUHASEBE SÜRECİNDEKİ İŞLEMLER
1) Açılış Kaydının Yevmiye Defterine Yapılması

2) Açılış Kaydının Büyük Deftere Aktarılması
3) Günlük İşlemlerin Belgelendirilmesi
4) Yevmiye Defterine Kayıt
5) Büyük Deftere Kayıt
6) Aylık Mizanların Düzenlenmesi
7) Genel Geçici Mizanın Düzenlenmesi
8) Dönem Sonu Envanterinin Yapılması
9) Dönem Sonu Muhasebe İşlemleri
10) Kesin Mizanın Düzenlenmesi
11) Mali Tabloların Düzenlenmesi
12) Kapanış Kayıtlarının Yapılması
AÇILIŞ KAYDI :
Bir dönem süresince yapılan işlemlerin etkisi ile
dönem sonunda varlıklar, sermaye ve borçların hangi
büyüklüklere ulaştığını saptamak için dönembaşı
durumunun bilinmesi gerekir.
Bu nedenle kayıt işleminde ilk aşama dönembaşı

durumunun hesaplara aktarılmasıdır.
Dönem başı durumunun hesaplara geçirilmesi

işlemine hesapların açılışı veya açılış kaydı adı verilir.
MUHASEBENİN TEMEL KAVRAMLARI VE
TEMEL KABUL GÖRMÜŞ MUHASEBE İLKELERİ
Muhasebenin Temel Kavramları : Evrensel nitelikte

olan muhasebe uygulamalarına yön veren bilgilere denir.
MUHASEBENİN TEMEL KAVRAMLARI VE
TEMEL KABUL GÖRMÜŞ MUHASEBE İLKELERİ
1- Sosyal Sorumluluk Kavramı,
2- Kişilik Kavramı,
3- Süreklilik Kavramı,
4- Dönemsellik Kavramı,
5- Parayla Ölçme Kavramı,
6- Tarihi Maliyet Kavramı,
7- İhtiyatlılık Kavramı,
8- Tam Açıklama Kavramı,
9- Tutarlılık Kavramı,
10- Verilerin Güvenilir Olması Kavramı,
11- Önemlilik Kavramı,
12- Özün Önceliği Kavramı,
Sosyal Sorumluluk Kavramı Nedir ?
Muhasebecinin belli kişi veya kurumun değil tüm toplumun
çıkarlarını gözetip, tarafsız, dürüst, adil davranmasına denir.
Kişilik Kavramı :
Kişilik kavramı işletmeyi sahibinden ayırıyor ve işletmeye de bir
kişi gibi davranıyor. Örnek olarak da çift taraflı kayıt esasını
veriyor. Niçin biz çift taraflı kayıt esasına göre defter tutuyoruz.
Çünkü kişilik kavramı gereği. Hatırlarsanız Bilançoya
baktığımızda sol tarafta varlıklar, sağ tarafta ise kaynaklar
bulunmaktadır. İşletmeye baktığımızda neyin var dediğimizde
varlıklarını gösteriyor. Karşılığında kaynaklarını gösteriyor. Yani
işletmeyi bir kişi gibi görüyor.
Süreklilik Kavramı :
İşletmelerin bütün faaliyetlerinin, ömrünün sonsuz olmasına,
Dönemsellik Kavramı :
Ömrü sonsuzdur ama belirli aralıklarla kesinti yapılması lazım.
İşte bu belli dönemlere biz dönemsellik diyoruz.
Parayla Ölçme Kavramı : İşletmemizde var olan bütün

değerleri (varlık, kaynak, borç, gelir, gider ve her türlü ifadenin)
para cinsinden karşılığının yazılmasına,
Tarihi Maliyet Kavramı :
Bu kavramın özünü süreklilik kavramı oluşturur. Para ve alacaklar
dışındaki tüm varlıkların, tüm kaynakların elde etme maliyetiyle
kaydolunmasına denir.
İhtiyatlılık Kavramı :
İhtiyatlı olmak; tedbir almak, temkinli olmak demektir. İleride ortaya
çıkabilecek olası zararlarda, olası giderlerde şimdiden tedbir almak,
temkinli davranmak, şimdiden karşılık ayırmaya biz ihtiyatlılık kavramı
diyoruz.
Tutarlılık Kavramı : Günümüzde de çok kullandığımız bir ifadedir.

Şu arkadaşımızın söyledikleri ile yaptıkları bir olduğu için çok tutarlıdır
deriz. Muhasebede diyor ki seçtiğin yöntem ve politikalar kesinlikle
değişmeyecek. Benzer işlem ve benzer kayıtlarda olayların değişmezliği
her dönem aynı olmasına tutarlılık kavramı diyoruz.
Önemlilik Kavramı :
Defterlere yazdığımız her türlü mali ve teknik olayların nispi bir
ağırlığının olması, deftere yazıldığında önem arz etmesi isteniyor.
Tam Açıklama Kavramı :

Bilgilerden yararlanan, muhasebe bilgilerini kullanan kişi ve
kurumların, kim olursa olsun herkes tarafından anlaşılabilmesi için
bütün bilgilerin yeterli bir şekilde açıklanması, yada eksik kalmış
işlemlerde dipnotlarla destek verilmesi isteniyor. Herkes
tarafından tam ve açık bir şekilde anlaşılabilmesini istiyor.
Özün Önceliği Kavramı :
Muhasebede var olan bir işlemin biçiminden ve görünümünden
ziyade finansal özüne bakmaktadır. Örnek olarak Çekler; çeklerde
hiçbir şekilde vade yoktur. Çekin üzerine vade koyarsak, vadeli
olursa aslında biçimi çektir ama özü senettir. Senetle çekin
arasındaki tek fark çekte vade yok, senette vade vardır. Burada
biçimi çektir ama özü senettir.
Verilerin Güvenilir Olması :

Hepimizin bildiği gibi muhasebe girdi akışında Girdi, Süreçleme ve
Çıktı vardır. Girdi bölümünde muhasebede bir olayın gidebilmesi
için o olayla ilgili belge lazımdır. Belgesiz hiçbir olay muhasebeye
gidmez. Belgeli işlemlerle kayıt yapıyorsak belgelerin objektif
olmasına verilerin güvenilir olması deniyor.
TEK DÜZEN HESAP PLANI ÇERÇEVESİNDE
KULLANACAĞIMIZ HESAP İSİMLERİ
1 DÖNEN VARLIKLAR : Nakit olarak elde ve bankada tutulan varlıklar
ile normal koşullarda en fazla bir yıl veya işletmenin normal faaliyet
dönemi içinde paraya çevrilmesi veya tüketilmesi öngörülen varlık
unsurlarını kapsar.
10 HAZIR DEĞERLER
100 Kasa Hesabı
101 Alınan Çekler Hesabı
102 Bankalar Hesabı
103 Verilen Çekler Hesabı
108 Diğer Hazır Değerler Hesabı
11 MENKUL KIYMETLER
110 Hisse Senetleri
111 Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları
112 Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonoları
Bir yıl içerisinde paraya dönüşmesi öngörülen ve
işletmenin ticari ilişkisi nedeniyle ortaya çıkan senetli ve
senetsiz alacaklar bu hesap grubunda izlenir.
12 TİCARİ ALACAKLAR
120 Alıcılar Hesabı
121 Alacak Senetleri Hesabı
126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hes.
127 Diğer Ticari Alacaklar
128 Şüpheli Ticari Alacaklar Hes.
Bir yıldan daha uzun vadeli senetli ve senetsiz alacaklar

220
221
226 ……….nolu hesaplarda izlenir.
Bir yıl içerisinde tahsil edilmesi düşünülen alacaklar.
13 DİĞER ALACAKLAR
131 Ortaklardan Alacaklar Hesabı
135 Personelden Alacaklar Hesabı
Bir yıldan daha fazla sürede tahsil edilmesi düşünülen alacaklar.
231
235 ……..hesaplarda izlenir.
STOKLAR
15 STOKLAR
153 Ticari Mallar Hesabı
159 Verilen Sipariş Avansları Hesabı
18.GELECEK AYLARA AİT GİDERLER VE GELİR
TAHAKKUKLARI
180 Gelecek Aylara Ait Giderler(İş yeri kira ödemeleri vb.)

181 Gelir Tahakkukları
19 DİĞER DÖNEN VARLIKLAR

190 Devreden Katma Değer Vergisi
191 İndirilecek Katma Değer Vergisi
193 Peşin Ödenen Vergiler ve Fonlar
195 İş Avansları
196 Personel Avansları
2 DURAN VARLIKLAR : Bu hesap grubu bir yıldan
veya normal faaliyet dönemi içerisinde paraya çevrilmesi
veya tüketilmesi öngörülmeyen varlıkları kapsar.
25 MADDİ DURAN VARLIKLAR

250 Arazi ve Arsalar
252 Binalar
253 Tesis, Makine ve Cihazlar
254 Taşıtlar
255 Demirbaşlar
257(-) Birikmiş Amortismanlar
259 Verilen Avanslar
26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
260 HAKLAR
261 ŞEREFİYELER
262 KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ
263 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ
268(-) BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR
269 VERİLEN AVANSLAR
3 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
30 MALİ BORÇLAR
300 Banka Kredileri Hesabı
Bir yıldan daha uzun vadeli banka kredilerinde ise ,

400 Banka Kredileri Hesabı kullanılır.
32 TİCARİ BORÇLAR
320 Satıcılar Hesabı
321 Borç Senetleri Hesabı
33 DİĞER BORÇLAR
331 Ortaklara Borçlar Hesabı
335 Personele Borçlar Hesabı
36 ÖDENECEK VERGİ VE DİĞER YÜKÜMLÜLÜKLER

360 Ödenecek Vergi ve Fonlar
361 Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri
4 UZUN VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
400 …………490
Kredi kurumlarından, sermaye piyasasından ve işletmenin

ilişkide bulunduğu üçüncü kişilerden sağlanan bir yıldan fazla
vadeli olan işletme borçlarını kapsar
5 ÖZKAYNAKLAR
500 Ödenmiş Sermaye

501 (-) Ödenmemiş Sermaye
590 Dönem Net Karı

591 Dönem Net Zararı (-)
6 GELİR TABLOSU HESAPLARI
60 BRÜT SATIŞLAR
600 Yurt İçi Satışlar Hesabı
61 SATIŞ İNDİRİMLERİ (-)

610 Satıştan İadeler Hesabı (-)
611 Satış İskontoları Hesabı (-)
62 SATIŞLARIN MALİYETLERİ (-)

621 Satılan Ticari Malların Maliyeti Hs.(-)
63 FAALİYET GİDERLERİ
630 Araştırma ve Geliştirme Giderleri (-)
631 Pazarlama Satış ve Dağıtım Giderleri (-)
632 Genel Yönetim Giderleri(-)
Bu fonksiyonla ilgili olan ve 7/A seçeneğinde izlenen giderler,

Sırasıyla «751 Araştırma ve Geliştirme Gid.Yansıtma Hs.»,
«761 Pazarlama Satış ve Dağ.Gid.Yansıtma Hs.»,
«771 Genel Yönetim Gid.Yansıtma Hesabı» nın
alacağı ile 630, 631, 632 nolu hesapların borcuna kaydedilir.
Dönem sonunda bu hesaplar 690 Dönem Karı veya Zararı
hesabına devredilerek kapatılır.
64 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GELİR VE
KARLAR
642 Faiz Gelirleri(Dev.Th.,Haz.Bn.faizleri, mevduat faiz.)
643 Komisyon Gelirleri(kişi ve kuruluşlardan alınan kom.)
645 Menkul Kıymet Satış Karları(110 His.Snt.satıy karı)
65 DİĞER FAALİYETLERDEN OLAĞAN GİDER VE

ZARARLAR
653 Komisyon Giderleri
655 Menkul Kıymet Satış Zararları
66 FİNANSMAN GİDERLERİ
660 Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri : Bir yıla
kadar vadeli olan borçlanmalarla ilgili olarak yüklenilen ve
varlıkların maliyetine eklenmeyen faiz ve benzeri diğer
giderlerin izlendiği hesaptır.
7/A seçeneğinde, dönem içinde tahakkuk eden finansman

giderleri(Banka Kredi Faizleri) «780 Finansman Giderleri»
hesabına kaydedilir. Her ayın sonunda kısa vadeli
borçlanmalara ilişkin giderler «781 Finansman Gid.Yansıtma
Hs.» alacağı ile 660 Hesabın borcuna aktarılır.
67 OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR
679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar
Durdurulan faaliyetlerle ilgili(tasfiye işlemleri) duran varlık
satışlarından doğan karlar gibi gelir ve karların yer aldığı bir
hesaptır.(sayım ve tes.fazlaları, hasar fazlası tazminat gelirleri,
alınan diğer ceza ve tazminatlar, irat kaydedilen dep.teminatlar.)
68 OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR

689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar Hesabı
Tanımlanan hesaplar dışında kalan diğer olağandışı gider ve
zararlardan oluşur.(elden çıkarılan stok satış zararları, sayım ve
tes.noksanları, ihbar tazminatları, ödenen diiğer ceza ve
tazminatlar vb.
7 MALİYET HESAPLARI
750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri Hes.

751 Araştırma ve Geliştirme Gid.Yansıtma Hs.
760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Gid.Hs.

761 Pazarlama Satış ve Dağ.Gid.Yansıtma Hs.
770 Genel Yönetim Giderleri Hes.

771 Genel Yönetim Gid.Yansıtma Hes.
780 Finansman Giderleri Hes.

781 Finansman Giderleri Yansıtma Hes.
9 NAZIM HESAPLAR
900 Borçlu Nazım Hesaplar

901 Alacaklı Nazım Hesaplar
Not. Nazım Hesap listesinde çift numaralı nazım hesaplar

Borçlu, tek numaralı Nazım Hesaplar ise Alacaklı
çalışacaktır.
Teminat Mektupları, Teminat ve emanet verilen ve alınan

kıymetler, Çıkarılmış menkul kıymetler, vb.
STOKLAR
 Stok : İşletmelerin satmak, üretimde kullanmak veya tüketmek
amacıyla almış olduğu malzeme, yarı mamul, mamul veya ticari
malların izlendiği gruba stok deniyor.
 Stoklar 15 nolu grupta izlenir.
 Gruptaki hesaplarımız şöyledir.
 150 İlk Madde ve Malzeme Hesabı
 151 Yarı Mamul Üretim Hs.
 152 Mamuller Hs.
 153 Ticari Mallar Hs.
 157 Diğer Stoklar Hs.
 158(-) Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı
 159 Verilen Sipariş Avansları
Biz burada 153 Ticari Mallar Hesabı üzerinde duracağı. Kısmen de
159 Verilen Sipariş Avansları Hesabına değineceğiz.
153 TİCARİ MALLAR HESABI

İşletmelerin satmak üzere almış oldukları malların izlendiği
hesaba Ticari Mallar Hesabı denmektedir.
Ticari Mallarımız muhasebede iki farklı yönteme göre de kayıt

altına alınabiliyor.
Aralıklı Envanter Yöntemi Devamlı Envanter Yöntemi
Envanter: Saymak demektir.

Aralıklı Envanter Yöntemine göre işletmeler sattıkları malların
maliyetini aralıklı olarak saymakta ve bilmektedirler.
Aralıklı Envanter Yöntemini kullanan işletmeler yıl içerisinde ne

kadar mal sattıklarını bilemezler. Çünkü çok çeşitli, küçük hacimli
mamuller sattıkları için yıl içerisinde ne kadarlık mal sattıklarını
bilmezler. Dönemin sonunda yapılan sayım ile yıl içerisinde ne
kadarlık mal sattıklarını tespit ederler.
Devamlı Envanter Yöntemini seçen işletmeler büyük hacimli az

çeşitli mamul satarlar ve yıl içerisinde ne kadar mal sattıklarını
bilirler. Yıl içerisinde ve gün içerisinde ne kadarlık mal sattıklarını
bildikleri için her satışın sonucunda satılan malın maliyetini tespit
eder. (Beyaz eşya satışı, Araba satışı yapan işletmeler.)
Örnek olarak:
Gıda üzerine satış yapan marketlerimizi
düşünelim.(elektronik sisteme geçmediklerini varsayalım.)
Bu işletmelerimiz küçük hacimli ve çok çeşitli mal
satmaktadırlar. O kadar mal alıyorlar ki gün içerisinde, yıl
içerisinde çok fazla mal satıyorlar. Bu işletmeler yıl
içerisinde ve gün içerisinde ne kadar mal sattıklarını
bilemezler. Çünkü çok mal satıyorlar. Kırtasiye, konfeksiyon
türü satış yapan işletmelerde böyledir.
Bu işletmeler Aralıklı Envanter Yöntemini Kullanır. Bunlar

dönemin sonunda bir defada sayım yapar ve satılan malların
maliyetini hesaplarlar.
B 153 Ticari Mallar Hs. A B 153 Ticari Mallar Hs. A
1- Mal Alışı 1- Alış İadeleri 1- Mal Alışı 1- Alış İadeleri

2- Alış Giderleri 2- Alış İskontoları 2- Alış Giderleri 2- Alış İskontoları
3- Satılan Mal Maliy.
borç kalanı borç kalanı

yıl içerisinde var olan
(depomuza giden)Malların toplam mevcut var olan malların maliyetini
tutarını verir. Verir.
Yukarıdaki örnekte verildiği üzere Aralıklı Envanter yöntemi
kullanan işletmeler;
Satılan Malın Maliyetini Hesaplayamamış olurlar,
Devamlı Envanter Yönteminde ise Satılan Malın Maliyeti sürekli

bilindiği için elimizde bulunan Ticari Malların miktarını da bilmek
kolay olacaktır.
MAL ALIM SATIMINDA KATMA DEĞER VERGİSİ VE
İZLENİLDİĞİ HESAPLAR
Katma değer vergisi, Ticari, sınai, zirai faaliyet ve serbest meslek
faaliyeti çerçevesinde yapılan teslim(mal alım ve satımı), yapılan
hizmet karşılığında ve yapılan harcamalarda bedelin belirli bir
yüzdesi kadar alının veya ödenen bir vergidir.
İşletmeler mal ve hizmet alımlarında satıcılara KDV öderler;

alıcılardan da teslim edilen mal veya yerine getirilen hizmetlerin
bedeli üzerinden hesaplanan KDV alırlar.
Bu açıklamalardan sonra mal ve hizmet alım satımında ortaya

çıkan KDV ‘nin muhasebeleştirilmesinde kullanılacak hesaplar
tekdüzen hesap planına göre şunlardır.
191 İNDİRİLECEK KDV HESABI
İşletmenin satın aldığı her türlü mal ve hizmet bedelleri üzerinden
satıcılara ödediği veya ödeyeceği Katma Değer Vergisinin kaydedildiği
hesaptır.
Mal ve Hizmet alımı sırasında satıcı firmaya ödenen KDV.leri ifade eder.
391 HESAPLANAN KDV HESABI

İşletmenin sattığı mal veya sunduğu hizmet bedelleri üzerinden
alıcılardan aldığı veya alacağı katma değer vergisinin kaydedildiği ve
izlendiği hesaptır. Hesaplanan Katma Değer Vergisinin tutarı bu hesabın
alacağına yazılır.
Mal ve Hizmet satışı sırasında devlet adına alınan KDV.leri ifede eder.
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI
İşletmenin bir ay içinde yaptığı işlemler sonucu aldığı
KDV(Hesaplanan KDV) tutarı, ödediği KDV(İndirilecek KDV)
tutarını aşarsa, bu fark ay sonunda 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar
Hesabının(Yardımcı Hesap; Ödenecek Katma Değer Vergisi)
alacağına aktarılır.
391 Hs. 191 Hs. 360 Hs.

Hesaplanan KDV > İndirilecek KDV. = Ödenecek Vergiler
8.000.-- > 6.000.-- = 2.000.—
190 DEVREDEN KDV HESABI
İşletmenin bir ay içinde yaptığı işlemler sonucu ödediği KDV
(indirilecek KDV) tutarı, aldığı KDV (Hesaplanan KDV) tutarını
aşarsa, içinde bulunulan ayda indirilemeyen KDV, izleyen ay veya
aylarda indirilmek üzere ay sonunda 190 Devreden KDV Hesabının
borcuna aktarılır.
391 Hs. 191 Hs. 190 Hs.

Hesaplanan KDV < İndirilecek KDV. = Devreden KDV.
6.000.-- < 8.000.-- = 2.000.--
Mal Alımı ve Satışı sırasında KDV. uygulanması şarttır.
1. Mal Alışı 2. Mal Satışı
_____xx/xx/xxxx_____ _______xx/xx/xxxx_____
153 Tic.Mal.Hs. -------------
191 İndirilecek KDV. 600 Yurt içi Satışlar
----------- 391 Hesaplanan KDV
320 SATICILAR HESABI
Mal alışlarında çok sık karşılaşacağımız bir hesaptır.
Bu hesap Kredili mal alışlarında senetsiz borçlar için kullanılan bir

hesaptır.
B 320 Satıcılar Hes. A
( - ) ( + )
120 ALICILAR HESABI
Bu hesap kredili mal satışlarında senetsiz bir alacağı ifade etmektedir.

1- MAL ALIŞ İŞLEMLERİ
Aralıklı Envanter Yöntemine göre; yeniden hatırlamak
gerekirse, Aralıklı envanter yöntemi, işletmedeki mal mevcudunun
ancak belirli aralıklarla yapılacak sayım ve değerleme(envanter) ile
belirlenebileceği esasına dayalı bir yöntemdir.
Dolayısıyla bu yöntemle mal alım satımı işlemlerinden doğan kar

veya zarar da ancak mal mevcudunun saptanmasından sonra
yapılacak bazı hesaplamalarla bulunur.
Aralıklı envanter yönteminde dönembaşı mal mevcudu, dönem içi

alışlar, alış giderleri, alış iskontoları ve alış iadeleri «153 Ticari
Mallar Hesabı»nda izlenir. Satışlar ise «600 Yurtiçi Satışlar Hesabı»
nın alacağına kaydedilir.
Satışlarla işletmeden çıkan her mal, Ticari Mallar Hesabına
kaydedilmediğinden Ticari Mallar Hesabının kalanı mal
mevcudunu göstermeyecektir. Dolayısıyla mal mevcudunu ve
satışların kar veya zararını belirlemek için fiili sayım ve değerleme
(envanter) yapmak gereklidir.
Mal alım satımı ile bunlarla ilgili olarak ortaya çıkacak, alış
giderleri, alış iadeleri ve alış iskontoları ile satış giderleri, satış
iadeleri, satış iskontoları ve satış karının (veya zararının)
hesaplanması ve muhasebeleştirilmesi işlemlerinin aralıklı
envanter yöntemine göre kayıtları, tekdüzen hesap planına
uygun olarak aşağıda tek tek ele alınacaktır.
Dönembaşı Mal Mevcudu:
İşletmenin dönembaşı bilançosunda yer alan «Ticari

Mallar» yevmiye defterine yapılan açılış kaydını takiben
büyük defterdeki «153 Ticari Mallar Hesabı»nın borcuna
ilk kayıt olarak geçer. 153 Ticari Mallar Hesabı’nda
görünen bu tutar, dönembaşındaki mal mevcudunun
maliyet değeri üzerinden değerini gösterir.
Aralıklı Envanter Yöntemine göre Mal Alışları:
Satın alınan mal, işletmenin mal mevcudunu artırır. Varlıkların

izlendiği aktif hesaplardaki artış, bilindiği gibi ilgili hesabın
borcuna yazılarak muhasebeleştirilir. Bu nedenle «153 Ticari
Mallar Hesabı»nın borcuna kaydedilir.
İşletmenin satın aldığı ticari mallar bu hesaba maliyet değeri ile

kaydedilir. Satın alınan malların maliyetini; fatura bedeli, taşıma
ve hammaliye giderleri, varsa gümrük vergileri ve taşıma
sırasındaki sigorta giderleri gibi unsurlar için yapılan parasal
ödemelerin tutarını oluşturur.
Not: Katma Değer Vergisi Kanununa göre, KDV ‘ye tabi olan
malların satın alınması nedeniyle ödenen ya da ödenecek olan
KDV.nin muhasebeleştirilmesi gerekmektedir. Ancak KDV. bir
maliyet unsuru olmamaktadır.
A- MAL ALIŞI (Aralıklı Envanter Yöntemine Göre)
Örnek: İşletmemiz 3.000 + 300 tl. KDV.lik malın tamamını kredili

olarak satın almıştır.
___________xx/xx/xxxx__________
153 Ticari Mallar Hs. 3.000.—
191 İndirilecek KDV.Hs. 300.—
320 Satıcılar Hes. 3.300.—
Tamamı Kredili olarak alınan mal.
___________xx/xx/xxxx__________
B- MAL ALIŞ GİDERLERİ:
Bir mal veya varlık edinilirken kaça mal olduysa onun üzerinden
kayda geçer.
Alım sırasında yapılan KDV. hariç tüm giderler,
Ticari Mallar Hesabının borcunda izlenir.(Maliyetine ekleniyor)
Örnek:
Kredili olarak alınan 3.000 + 300 KDV.lik mallar işletmeye
getirilirken nakliye şirketine 500 + 50 KDV.lik peşin ödeme
yapılmıştır.
___________xx/xx/xxxx__________
153 Ticari Mallar Hs. 500.—
191 İndirilecek KDV. 50.—
100 Kasa Hes. 550.—
Alınan malla ilgili olarak yapılan alış gideri
C- ALIŞTAN İADELER
Malı alırken Ticari Mallar Hesabının borcunu yazdığımız malı, iade
ettiğimiz zaman ise aynı işlemin tersini yapmamız gerekecektir.
Malı alırken İndirilecek KDV. hesabına kayıt yaptığımızdan, aynı
malın iadesinde ise bu hesabı ters kayıtta kapatmak gerekecektir.
Örnek:
Daha önce kredili olarak alınan 200 + 20 KDV.lik malın yarısı iade
edilmiştir.
___________xx/xx/xxxx__________
320 Satıcılar Hs. 110.—
391 Hesaplanan KDV. 10.—
D- ALIŞ İSKONTOLARI
Örnek:
Satıcılara olan 4.000 Tl.lik borcumuzda % 20 iskonto
sağlanmıştır.(KDV. 80 Tl.)
4.000 Tl. x % 20 = 800 Tl.
____________xx/xx/xxxx___________
391 Hesaplanan KDV. 80.__
Almış olduğumuz mala yapılan iskonto
______________________________________
ARALIKLI ENVANTER YÖNTEMİNDE
MAL SATIŞ İŞLEMLERİ
1- MAL SATIŞ İŞLEMLERİ (600 Yurtiçi Satışlar Hs.)
Aralıklı Env.Yönteminde Mal Satış İşlemleri
Mal Satışı işletmemiz için bir gelirdir.
Satıştan İadeler giderdir.
Satıştan İskontolar giderdir.
Örnek:
40.000 + 4.000 KDV.li mal kredili olarak satılmıştır.
-------------------XX/XX/XXXX----------------
120 Alıcılar Hes. 44.000.--
600 Yurtiçi Satışlar Hs. 40.000.—
391 Hesaplanan KDV. 4.000.—
Kredili Mal Satışı
2. SATIŞ GİDERLERİ HESABI
(760 Pazarlama Satış ve Dağıtım Gid.Hs.)
Mal alırken malın maliyetine eklenen giderler Mal Satışı
sırasında yapılan giderler dönem gideridir.
Giderin adı ise « 760 Pazarlama ve Satış Dağıtım Giderleri»
hesabının borcunda izlenir.
Örneğin:
İşletme sattığı malları müşteriye ulaştırırken kargo şirketine
300 Tl. + 30 Tl. KDV.lik ödeme yapmıştır.
____________xx/xx/xxxx__________
760 Pazarlama Sat.Dağ.Gid.Hs. 300.—
Kasa Hesabı 330.—
Satılan Mal için yapılan kargo gideri.
3- SATIŞ İADESİ ( 610 Satıştan İadeler Hes.)
Aralıklı Envanter Yönteminde Satış İadesi:
Sattığımız mallar bize iade edilirse burada bir gider meydana
gelir. Malı sattığımızda bir gelir ortaya çıkıyorsa, geri aldığımızda
ise bir gider meydana getirmektedir.
İade edilen mallar «610 Satıştan İadeler Hesabı»nın borcunda

izlenir.
Mal Satış sırasında alınan KDV.ler 391 Hesaplanan KDV.

hesabının alacağına, iade sırasında da «191 Hesaplanan KDV»
hesabının borcuna yazılır.
Bunların sonucunda da alacağımızda bir azalış meydana gelir.

Örnek:
İşletme 5.000 + +500 KDV. ye kredili olarak sattığı mallarını
müşteri beğenmediği için tamamını işletmemize iade etmiştir.
Burada daha önce işletmemiz 5.000 Tl’lik gelir elde etmiş ve bu
gelir sırasında 500 Tl.lik de KDV. almıştır. Ancak müşteri malı bize
geri iade etmiş ve bu seferde gider meydana gelmiştir.
____________xx/xx/xxxx______________
610 Satıştan İadeler Hs. 5.000.--
191 İndirilecek KDV. 500.--
120 Alıcılar Hes. 5.500.---
Kderili satış sonucunda yapılan mal iadesi
4.- SATIŞ İSKONTOLARI( 611 Satış İsk.Hs.)
iskonta da, iskonto faturası KDV.li olarak kesilir.
Örnek:
Müşteri XX den olan 5.000 Tl.lik kredili alacağımızdan % 20
iskonta yapılmıştır. (KDV. 100 Tl.)
__________xx/xx/xxxx__________
611 Satıştan İskontolar Hs. 1.000
191 İndirilecek KDV. 100
120 Alıcılar Hs. 1.100
DEVAMLI ENVANTER YÖNTEMİNE GÖRE
MAL ALIŞ İŞLEMLERİ
Devamlı Env.Yöntemine göre yapılan mal alış işlemleri, Aynen Aralıklı

Env.Yöntemine göre yapılan mal alış işlemlerini kapsamaktadır.
A- MAL ALIŞI (Devamlı Envanter Yöntemine Göre)
Örnek: İşletmemiz 2.000 + 200 tl. KDV.lik malın tamamını kredili olarak
satın almıştır.
___________xx/xx/xxxx__________
191 İndirilecek KDV.Hs. 200.—
320 Satıcılar Hes. 2.200.—
Tamamı Kredili olarak alınan mal.
___________xx/xx/xxxx__________
B- MAL ALIŞ GİDERLERİ:
Bir mal veya varlık edinilirken kaça mal olduysa onun üzerinden
kayda geçer.
Alım sırasında yapılan KDV. hariç tüm giderler,
Ticari Mallar Hesabının borcunda izlenir.(Maliyetine ekleniyor)
Örnek:
Kredili olarak alınan 2.000 + 200 KDV.lik mallar işletmeye
getirilirken nakliye şirketine 500 + 50 KDV.lik peşin ödeme
yapılmıştır.
___________xx/xx/xxxx__________
100 Kasa Hes. 550.—
C- ALIŞTAN İADELER
Malı alırken Ticari Mallar Hesabının borcunu yazdığımız malı, iade

ettiğimiz zaman ise aynı işlemin tersini yapmamız gerekecektir.
Örnek:
Daha önce kredili olarak alınan 200 + 20 KDV.lik malın yarısı iade
edilmiştir.
___________xx/xx/xxxx__________
D- ALIŞ İSKONTOLARI
Alınan maldan iskonto yapıldığında iskonto

faturası KDV. li olarak kesilir.
Örnek:
Satıcılara olan 4.000 Tl.lik borcumuzda % 20
iskonto sağlanmıştır. (KDV. 80 Tl.)
4.000 Tl. x % 20 = 800 Tl.
____________xx/xx/xxxx___________
Almış olduğumuz mala yapılan iskonto
______________________________________
DEVAMLI ENVANTER YÖNTEMİNDE
MAL SATIŞ İŞLEMLERİ
A- Mal Satışı
İşletmemiz 8.000 Tl. maliyetli mallarını kredili olarak 10.000 + 1.000
KDV.ye satmıştır.
_________xx/xx/xxxx________
120 Alıcılar Hs. 11.000.--
Kredili Mal satışı
_________xx/xx/xxxx_________
621 Satılan Tic.Malın Maliyeti Hs. 8.000.--
Satılan malın maliyet kaydı.
B- MAL SATIŞ GİDERLERİ (760 Pazarlama
Satış ve Dağıtım Gid.Hs.)
Mal alırken malın maliyetine eklenen giderler Mal Satışı
sırasında yapılan giderler dönem gideridir.
Giderin adı ise « 760 Pazarlama ve Satış Dağıtım Giderleri»
hesabının borcunda izlenir.
Örneğin:
İşletme sattığı malları müşteriye ulaştırırken kargo şirketine
300 Tl. + 30 Tl. KDV.lik ödeme yapmıştır.
____________xx/xx/xxxx__________
760 Pazarlama Sat.Dağ.Gid.Hs. 300.—
Kasa Hesabı 330.—
Satılan Mal için yapılan kargo gideri.
C- Satıştan İadeler (610 Satıştan İadeler Hs.)
Satılan malın tamamını iade ettiğini var sayalım. Satışta iki
kayıt yapıldığı için iade işleminde de iki kayıt yapılması
gerekiyor.
____________xx/xx/xxxx__________
610 Satıştan İadeler Hs.
191 İndirilecek KDV. Hs.
120 Alıcılar Hesabı
____________xx/xx/xxxx__________
153 Ticari Mallar Hes.
621 Satılan Tic.Mal.Maliyeti Hs.
_____________________________
D- SATIŞ İSKONTOLARI( 611 Satış İsk.Hs.)
Örnek:
Müşteri XX den olan 5.000 Tl.lik kredili alacağımızdan % 20
iskonto yapılmıştır.
__________xx/xx/xxxx__________
611 Satış İskontoları Hs. 1.000
120 Alıcılar Hs. 1.100
HAZIR DEĞERLER VE MENKUL
KIYMETLER
1 DÖNEN VARLIKLAR
10 Hazır Değerler ( Para ve Para gibi
kullanılan değerler)
100 Kasa Hesabı

101 Alınan Çekler Hesabı
102 Bankalar Hesabı
103 Verilen Çekler Hesabı ( - )
108 Diğer Hazır Değerler Hesabı
HESAP KOD’LARININ NASIL OLUŞTUĞU ÖRNEĞİ
Borç BİLANÇO Alacak

1. DÖNEN VARLIKLAR
0 Hazır Değerler
0 Kasa Hesabı
1 Alınan Çekler
2 Bankalar
3 Verilen Çekler
8 Diğer Hazır Değerler
100 KASA HESABI
İşletmenin kasasında bulunan paraların(ulusal, yabancı paraların
Tl. karşılığında) izlendiği hesaptır.
Defter Kayıtlarında
BORÇ ALACAK
Para girişi Para çıkışı

- Parada artış oluyorsa, - Bir şekilde para azalıyorsa
- İşletme tahsilat yaptıysa, - Ödeme yapılmışsa,
100 Kasa Hesabının borcuna 100 Kasa Hesabının alacak tarafına

Yazılır. Yazılır.
_______xx/xx/xxxx_______ _________xx/xx/xxxx_________
100 Kasa Hesabı ----- ----------------Hs.
----- -----------------Hs. 100 Kasa Hesabı
Açıklama Açıklama
_______xx/xx/xxxx_______ _________xx/xx/xxxx_________
KASA HESABI
BORÇ ALACAK
İşletme kasasına İşletme kasasından

giden paralar çıkan paralar
Örnekler:
Soru 1. İşletme 2.000 + 200 KDV.lik mal satın almış ve
bedelini de nakit olarak ödemiştir.
_________xx/xx/xxxx________
100 Kasa Hesabı 2.200.--
Peşin mal alışı
Soru 2. İşletme 4.000 + 400 KDV.lik malı peşin olarak

satmıştır. (Aralıklı Env.Yön.)
__________xx/xx/xxxx________
100 Kasa Hesabı 4.400.—
391 Hesaplanan KDV. Hs. 400.—
Peşin Mal satışı
İşletmenin alıp, satmış olduğu yabancı paralarda KASA
hesabından izlenir.
Bu tür yabancı paralarla ilgili olarak Kasa Hesabının alt hesabı
olarak Yabancı Para Kasası adı altında açılan yardımcı
hesaplarda takip edilir.
Örnek 1 : İşletme 1.6 Tl.den 1.000 Dolar satın alıyor.
______________xx/xx/xxxx_____________
100.02 Yabancı Kasası
1.6 Tl.den 1.000 Dolar satın alınması
Örnek 2: İşletme elinde bulunan 1.000 Doları yarısını 1.5

Tl.den bozduruyor.
______________xx/xx/xxxx_____________
656 Kambiyo Zararları 100.—
100.02 Yab.Para Kasası
001 USD.
101 - ALINAN ÇEKLER HESABI
Bu hesap gerçek ve tüzel kişiler tarafından işletmeye verilmiş olup, henüz tahsil için
bankaya verilmemiş veya ciro edilmemiş olan çeklerin izlenmesini sağlar.
Müşterilerden 1. Müşteri çeki tahsil

Çek alınırsa, edilirse,
______xx/xx/xxxx______ ______xx/xx/xxxx_____
101 Alınan Çekler Hs. Kasa veya Banka Hs.
----- -------------Hs. 101 Alınan Çekler Hs.
Müşteriden alınan çek. Tahsil edilen çek
2. Çek ciro edilirse
_______xx/xx/xxxx_____
---------------Hs.
101 Alınan Çekler Hs.
_________________________
Ciro: Çekin tahsil hakkının karşı tarafa devri.
Örnekler:
Soru 1: İşletme 20.000 + 2.000 KDV.lik mal satmış.
Karşılığında 7.000 Tl.nakit, kalanına da çek almıştır.
_________xx/xx/xxxx________
100 Kasa Hesabı 7.000
101 Alınan Çekler Hs. 15.000
600 Yurtiçi Satışlar Hs. 20.000
391 Hesaplanan KDV. Hs. 2.000
Mal satışı
Soru 2: İşletme 30.000 + 3.000 KDV.lik mal almış.
Karşılığında 20.000 Tl.lik çek ciro etmiş, kalanını nakit olarak
ödemiştir.
_______xx/xx/xxxx_______
153 Ticari Mallar Hs. 30.000
191 İndirilecek KDV. Hs. 3.000
101 Alınan Çekler Hs. 20.000
102 - BANKALAR HESABI
Bu hesap, işletmece yurt içi ve yurt dışı banka ve benzeri finans kurumlarına yatırılan
ve çekilen paraların izlenmesini kapsar.
Kasa hesabının bir başka versiyonudur. Kasa hesabı

kasadaki paraların izlendiği bir hesap olup,
Bankalar hesabı ise işletmenin bankadaki paralarının izlendiği

hesaptır.
Bankadaki paramızda artış olursa Borç kısmına, azalış olursa

Alacak tarafa yazılır.
102 - BANKALAR HESABI
Bankadaki Ticari Mevduat Ticari Mevduat Hesabından

Hesabımıza para yatırılırsa para çekilirse
_______xx/xx/xxxx________ __________xx/xx/xxxx________
102 Bankalar Hs. ---- -------------Hs.
---- ----------------Hs. 102 Bankalar Hs.
Bankaya yatan para Bankadan para çekilmesi
________________________ ___________________________
Örnekler:
Örnek 1: İşletme XX Bankasındaki hesabına 3.000 Tl. para
yatırmıştır.
________xx/xx/xxxx________
102 Bankalar Hesabı 3.000.—
Bankaya para yatırılması
_______________________________
Soru 2: İşletme XX Bankasından 2.000 Tl. para çekmiştir.
__________xx/xx/xxxx__________
102 Bankalar Hesabı 2.000.—
Bankadan para çekilmesi
103 - VERİLEN ÇEKLER ve ÖDEME
EMİRLERİ HESABI ( - )
İşletmelerin üçüncü kişilere bankalardan çekle veya ödeme emri ile
yapacağı ödemeler bu hesapta izlenir.
Bu hesap işletmenin yapmakta olduğu ödemelerini çek ile

yapmak istediği zaman çalışır. Düzenleyici bir hesaptır.
Verilen çeklerin alınan çeklerden farkı nedir ?

Alınan çekleri, alacağımıza karşılık müşteriden bizzat
almaktayız.
Verilen çekler ise bizim dışımızdaki kişilere doğan

borcumuzdan dolayı verdiğimiz çeklerdir. Dolayısıyla verilen
çek önce verildiği için alacak tarafından kayıt edilir. Bu hesap
pasif karakterli bir hesaptır.
103 VERİLEN ÇEKLER ve ÖDEME EMİRLERİ
HESABI ( - )
Çekin Lehtarı(verilen kişi) Çek işletme tarafından

tarafından ilgili bankadan düzenlenip verilirse(Keşide
tahsil edilmesi edilirse)
_______xx/xx/xxxx______ _______xx/xx/xxxx______
103 Verilen Çek.Öde.Em.Hs. ---- ------------Hs.
102 Bankalar Hes. 103 Verilen Çek.Öd.Em.
Çekin bankadan ödenmesi Çek verilmesi
___________________ _______________________
Örnekler:
Soru 1: İşletme 40.000 + 4.000 KDV.lik mal almış.
Karşılığında 14.000 Tl. nakit para, 20.000 Tl.lik çek ciro edilmiş ve
10.000 Tl.lik çek düzenlenip verilmiştir.
Bir kayıtta gerçekleşen işlem daima iki kayıttan oluşur. Birinci

olay bir tarafa, ikinci olay diğer tarafa yazılır. Burada birinci olay
kırmızı ile işaretlenen kısımdır. İkinci olay ise diğer kısımdır.
_________xx/xx/xxxx__________
153 Ticari Mallar Hesabı 40.000.—
191 İndirilecek KDV. Hesabı 4.000.—
101 Alınan Çekler Hesabı 20.000.—
103 Verilen Çek.Öd.Em.Hs. 10.000.—
108 - DİĞER HAZIR DEĞERLER HS.
Bu hesap, nitelikleri itibariyle hazır değer sayılan pullar, vadesi gelmiş
kuponlar, tahsil edilecek banka ve posta havaleleri(yoldaki paralar gibi)
değerleri kapsar.
- Damga Pulları
- Tahsil edilebilir duruma gelmiş tahvil ve kar

payı kuponları bu hesapta izlenir
- Tahsil edilebilir posta havaleleri
- Kredi kartı ile yapılan alışverişler
- Tahsil edilecek banka havaleleri

Örnek:
a) 10/09/2009 tarihinde müşteri Ahmet Turan"a kredi kartı ile
1000 TL+ 100 Tl. KDV. lik satış yapılmıştır. (Aralık.env.yön.)
b) 12/09/2009 tarihinde kredi kartı slipi bankadan tahsil edilmiştir.
a) ___________10.09.2009____________
108 DİĞER HAZIR D EĞERLER HS. 1.100.—
600 YURTİÇİ SATIŞLAR HES. 1.000.—
391 HESAPLANAN KDV. 100.—
b) ___________12.09.2009____________
102 BANKALAR HES. 1.100.—
108 DİĞER HAZIR DEĞ. HES. 1.100.—
Örnek:
a) 10 Mayıs 2004’te işletmede kullanılmak üzere, 2 bin TL’lik
posta pulu alınıyor.
b) 31 Mayıs 2004 itibariyle posta pulunun 750 TL’lik kısmının
kullanıldığı belirleniyor.
İşletmenin pulları alım tarihinde ve Mayıs ayı sonu itibariyle
yapacağı kayıtlar aşağıdaki şekilde olacaktır.
a) __________10.05.2004___________
108 DİĞER HAZIR DEĞ.HES. 2.000.—
100 KASA HESABI 2.000.—
Posta pulu satın alınması.
b) __________31.05.2004___________
770 GENEL YÖNETİM GİD.HES. 750.—
108 DİĞER HAZIR DEĞ. HES. 750.—
Kullanılan damga pullarının gidere yazılması.
1 DÖNEN VARLIKLAR
11 MENKUL KIYMETLER
Bu grup, faiz geliri veya kar payı sağlamak veya fiyat değişmelerinden
yararlanarak karlar elde etmek amacı ile geçici bir süre elde tutulmak üzere
alınana hisse senedi, tahvil, hazine bonosu, finansman bonosu, yatırım fonu
katılma belgesi, kar-zarar ortaklığı belgesi, gelir ortaklığı senedi gibi menkul
kıymetlerin izlenmesi amacıyla kullanılır.
İlgileneceğimiz Hesaplar
110 Hisse Senetleri Hesabı
111 Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları
112 Kamu Kesimi Tahvil, Senet ve Bonoları
118 Diğer Menkul Kıymetler
119 Menkul Kıymet Değer Düşüklüğü Karşılığı ( - )

Menkul Kıymet Nedir ?
Menkul kıymet; faiz geliri, ya da kar payı sağlamak, kar elde

etmek için, ya da bunun dışında para hareketlerinden
faydalanmak amacıyla alınmış olan kıymetli evraklara menkul
kıymet denir.
Biz bunları varlık olarak kabul edeceğiz. Çünkü biz bunları satın
alacağız.
110 HİSSE SENETLERİ HESABI
İştirak(Ortaklık) niteliğinde olmayan ve gelir getirmesi amacıyla geçici olarak elde
tutulan hisse senetleri bu hesapta izlenir.
Hisse Senetleri kendi içerisinde 1 ve 2 nolu hesaplarda

izlenebilir.
1 ile başlayan hesaplar Dönen Varlık olduğunu gösterir.

Dönen varlık olabilmesi için geçici yatırım amacıyla
satınalınan hisse senedi olması lazım.
Geçici yatırım amacıyla değil de uzun vade de yatırım

amacıyla alınsaydı, o zaman «242 İştirakler Hesabı»nda
izlenecekti.
Hisse Senedi Nedir ? Hisse senedini sadece Anonim Şirketler
çıkarır. Sermayesi belli paylar karşılığında, şekli kanunda belirtilmiş
ortaklık belgesine hisse senedi denir.
Borç Hisse Senetleri Hs. Alacak

+ _
Hisse senedi satın alınırsa Hisse senedi satılırsa
Not: Her türlü varlığın borç kalanı bize o varlığın değerini ifade
eder.
Not 2: Hisse senetleri satın alırken, alım sırasında yapılan
giderlere biz komisyon giderleri diyoruz. 653 Komisyon
Giderleri hesabında izlenir.
Örnek:
X A.Ş.ye ait 10.000 Tl. lik hisse senetlerini şirketimiz geçici
yatırım amacıyla 12.000 Tl.ye nakit olarak satın almış olup ayrıca
500 Tl. komisyon ödenmiştir.
__________xx/xx/xxxx__________
110 Hisse Senetleri Hesabı 12.000.--
653 Komisyon Giderleri 500.--
Hisse Senedi alımı
Not: Hisse senetleri hangi değer üzerinden kayda geçer ?
Cevap : Alış değeri üzerinden kayda geçer.
Aldığımız hisse senetlerini alış değerinin üzerinde satarsak KAR,
Aldığımız hisse senetlerini alış değerinin altında satarsak ZARAR
Etmiş oluruz.
Hisse Senetleri satışında Kar edersek « 645 Menkul Kıymet Satış

Karları Hesabı»nda iziliyoruz. Gelirler ve karlar hesabın alacak
tarafına yazılır.
Zarar edersek «655 Menkul Kıymet Satış Zararları Hesabı»nın

borcunda izliyoruz.
Örnek :
Soru 1: Şirketimiz daha önce geçici yatırım amacıyla satın
aldığı 20.000 Tl.lik hisse senetlerini 24.000 Tl.ye satmıştır.
_______xx/xx/xxxx_______
100 Kasa Hes. 24.000.—
110 Hisse SenetleriHesabı 20.000.—
645 Menk.Kıy.Satış Karları.Hs. 4.000.—
Hisse Seneti satışı
Soru 2: Şirketimiz daha önce geçici yatırım amacıyla satın

aldığı nominal değeri 2 Tl. olan 5.000 adet hisse senedini
toplan 8.500 Tl.ye peşin olarak satmıştır.
_________xx/xx/xxxx_________
655 Menk.Kıy.Satış Zarar. 1.500.—
110 Hisse Senetleri 10.000.—
Zararına Hisse Seneti satışı
Uzun vadede ortak olmak (yatırım yapmak amacıyla)
alınan hisse senetleri : (242 İştirakler Hesabı)
__________xx/xx/xxxx__________
242 İştirakler Hesabı xxxxx
100 Kasa Hesabı xxxxx
Uzun vadede alınan hisse senetleri her dönemin sonunda, ortak

olduğun A.Ş.den kar payı istersin. Kaç tane kuponun varsa o
kadar istersin.
Her hisse senedinin altında kuponlar vardır.
Hisse Senedi
Her yılın sonunda şirket ne kadar kar etmişse ve kuponları
Kuponları tamamına bölerler elinde kaç tane
Kuponun varsa kuponun kadar kar payı sağlarsın.
Dönem sonunda elde edilen Kar Payı(Temettü Geliri) var ise bu
gelirler «640 İştiraklerden Temettü Gelirleri Hesabı» nda
izlenecek.
Kar payı ile ilgili gelen her türlü soruda 640 hesap alacaklı hesap
olarak kayıt edilecektir.
___________xx/xx/xxxx____________
Kar payı Tahsil edildi ise 100 Kasa Hesabı xxxx
Kar payı Tahsil edilebilir 108 Diğer Hazır Değerler Hs. xxxx
duruma Gelmemiş ise
640 İştiraklerden Tem.Gelir.Hs. xxxx
111 ÖZEL KESİM TAH.SEN.VE BONOLARI HES.
112 KAMU KESİMİ TAH.SEN.VE BONOLARI HES.
TAHVİLLER :
Tahvil, bir borçlanma senedidir. Borçlanma yoluyla para bulmadır.
Hisse senedi ise ortak bulma yoluyla para bulmadır.
Tahvil uzun vadeli bir borçlanmadır.
Anonim şirketler veya kamu kuruluşları fon bulabilmek amacıyla
belli bir faiz karşılığında piyasadan borç para bularak piyasaya
borçlanır. Borçlanma karşılığı verdikleri evrağa borçlanma senedi
diyoruz.
Tahvilleri kimler çıkarır :

a) Anonim Şirketler, Tahvilin getirisi faizdir.
b) Kamu kuruluşları Hisse senedinin getirisi ise kar payıdır.
Burada unutmamamız gereken husus ;
Eğer borçlanıyorsak Tahvili biz çıkartmış oluyoruz.
Şayet tahvil alıyorsak Tahvili başka kuruluşlar çıkarmış olur

ve biz onlara borç para vermiş oluyoruz.
Biz burada Tahvili alan işletme olarak

kayıtlarımızı yapacağız.
A.Ş.lerin çıkardığı tahvilleri alırsak Kamunun çıkardığı tahvilleri

111 Özel Kesim Tah.ve Snt.ve 112 Kamu Kesimi Tahvil
Bonoları Hs.da izliyoruz. Senet ve Bonoları Hs.da
izliyoruz.
ÖRNEK:
Soru 1: X A.Ş.ne ait 3 yıl vadeli % 30 faizli tahvil 100.000 Tl.ye
satın alınmıştır.
___________xx/xx/xxxx_________
111 Özel Kes.Tah.Snt.ve Bonoları Hs. 100.000.--
Özel kesim tahvil alımı
__________________________________________________
Tahvillerin Getirisi 642 Faiz Gelirleri Hesabında izlenir.

ÖRNEK:
Soru 1: X A.Ş.ne ait 3 yıl vadeli % 30 faizli tahvil 100.000 Tl.ye satın
alınmış olan tahvil güne geldiğinde faizi ile birlikte T.İş Bnk.sı
hesabımıza 130.000.– Tl. olarak yatırılmıştır.
___________xx/xx/xxxx___________
102 BANKALAR HESABI 130.000.--
111 ÖZEL KES.TAH.VE BON.HS. 100.000.—
642 FAİZ GELİRLERİ HES. 30.000.—
Tahvillerin bedelinin vadesinde hesaba yatırılması.
___________________________________________________
TAHVİL TÜRLERİ :
1- Gelir Ortaklığı Senetleri

2- Finansman Bonoları
3- Kar – Zarar Ortaklığı Belgesi
4- Hazine Bonoları
5- Yatırım Fonu Katılım Belgesi
ALACAKLAR HESABI
1 DÖNEN VARLIKLAR
12 TİCARİ ALACAKLAR HESABI : Bir yıl içerisinde paraya
dönüşmesi öngörülen ve işletmenin ticari ilişkisi nedeniyle ortaya çıkan
senetli ve senetsiz alacaklar bu hesapta gösterilir.
13 DİĞER ALACAKLAR HESABI : Herhangi bir ticari nedene
dayanmadan meydana gelmiş ve en çok bir yıl içinde tahsil edilmesi
düşünülen senetli, senetsiz alacaklar ile bu gruba ait şüpheli alacak ve
şüpheli alacak karşılığının izlenmesini sağlar.
Alacak: Başkalarından olan para isteme hakkıdır.

Muhasebe bu alacakları ikiye ayırıyor.
1- Ticari Alacaklar 2- Diğer Alacaklar

12 nolu Grupta yer alır 13 nolu Grupta yer alır.
12 - TİCARİ ALACAKLAR 13 - DİĞER ALACAKLAR
120 Alıcılar Hesabı 131 Ortaklardan Alacaklar Hs.

121 Alacak Senetleri He. 132 İştiraklerden Alacaklar Hs.
122 Alacak Senetleri Rees.Hs.(-) 133 Bağlı Ortaklıklardan Alac.
126 Verilen Dep. ve Tem. Hs. 135 Personelden Alacaklar Hs.
127 Diğer Ticari Alac. Hesabı 136 Diğer Çeşitli Alac.Hs.
128 Şüpheli Ticari Alac. Hs. 138 Şüpheli Diğer Alacaklar
129 Şüpheli Ticari Alac.Karş.Hs.(-) 139 Şüpheli Diğer Alac.Karşıl.(-)
Ticari Alacaklar ne demektir ? Ticari faaliyete(mal alım-satım işlemine)

dayanan alacaklardır.
Diğer Alacaklar ne demektir ? Ticari faaliyete dayanmayan alacaklardır.

120 ALICILAR HESABI
Senetsiz, belgesiz kredili bir hesaptır.

Kredili mal ve hizmet satımı sonucunda ortaya çıkan
senetsiz ve belgesiz alacaklardır. (Veresiye alacak)
Borç 120 Alıcılar Hesabı Alacak

( + ) ( - )
1- Kredili mal ve hizmet satılırsa 3- Mal ve hizmet iade olursa,
2- Gününde ödenmeyen alacağımıza 4- Alacağımıza yapılan iskonto,
faiz tahakuk ederse. 5- Alacak tahsil edilirse.
ÖRNEK :
Soru 1: İşletme 200 + 20 KDV.lik bir malı kredili (belgesiz,
senetsiz) olarak satmıştır.
____________xx/xx/xxxx____________
120 Alıcılar Hesabı 220.--
600 Yurtiçi Satışlar Hes. 200.—
Kredili mal alışı
Soru 2: Müşterilerden olan 220 Tl.lik kredili alacağımıza 30 Tl.lik
faiz tahakkuku uygulanmıştır.
___________xx/xx/xxxx___________
120 Alıcılar Hesabı 30.--
642 Faiz Gelirleri 30.--
Soru 3 : Daha önce kredili olarak satılan 200 + 20 KDV.lik malın
yarısı beğenilmediği için işletmemize müşteri tarafından iade
edilmiştir.
___________xx/xx/xxxx__________
610 Satıştan İadeler Hs. 100.--
191 İndirilecek KDV. 10.--
120 Alıcılar Hesabı 110.—
Satılan malın iadesi.
Soru 4 : 110 Tl.lik alacak müşteriden tahsil edilmiştir.
___________xx/xx/xxxx__________
100 Kasa Hesabı 110.--
120 Alıcılar Hesabı 110.—
Alacağımızın tahsili.
121 ALACAK SENETLERİ HESABI
Senetli alacaklarımızın izlendiği bir hesaptır.
Mal ve hizmet satışı sonunda - Senetli alacak tahsil edilirse

Senet, poliçe, bono alınırsa, - Senetli alacağımızı ciro
edersek.
________xx/xx/xxxx_______ _______xx/xx/xxxx_______
121 Alacak Snt.Hs. xx --- ----------- xx
---- ---------- xx 121 Alacak Snt. xx
ÖRNEK :
Soru 1 : İşletmemiz 10.000 + 1.000 KDV.lik mal satmıştır.
Karşılığında 4.000 Tl. nakit para, kalanına da bono almıştır.
__________xx/xx/xxxx__________
121 Alacak Senetleri Hs. 7.000.--
600 Yuriçi Satışlar Hs. 10.000.—
Yarısı kredili, yarısı peşin mal satışı
Soru 2 : 7.000 TL.lik senetli alacağımız tahsil edilmiştir.
__________xx/xx/xxxx__________
121 Alacak Senetleri Hs. 7.000.—
Senetli alacağın tahsili
Soru 3 : Cam Tic.ten Olan 3.000 Tl.lik senetsiz alacağa karşılık
aynı tutarda bir poliçe alınmıştır.
__________xx/xx/xxxx_________
121 Alacak Senetleri 3.000.--
120 Alıcılara Hesabı 3.000.—
Senetsiz alacağın senetli hale gelmesi.
Alacak Senetlerinin Yardımcı Hesapları

1- Cüzdandaki senetler
2- Tahsildeki senetler
3- Teminattaki senetler (güvence oluşturmak amacıyla verilen
senetler)
4- Protestolu senetler(gününde tahsil edilemeyen alacağımızı tahsil
edemiyorsak noter aracılığı ile protesto çekilir)
5- Takipteki senetler(Protesto çekildiği halde hala tahsil
edilemiyorsa yasal yollardan takibe alınır.)
Konuyu yevmiye kaydı ile netleştirelim.
___________xx/xx/xxxx__________
121 Alacak Senetleri xxxx
(Teminattaki Senetler)
(Cüzdandaki Senetler)
___________xx/xx/xxxx__________
(Tahsildeki senetler)
121 Alacak Senetleri Hs. Xxxx
(cüzdandaki senetler)
ÖRNEKLER:
Soru 1 : 10.000 Tl.lik senetli alacağımız vadesinde tahsil
edilemediği için noterden protesto çekilmiş, protesto masrafı
olarak notere 500 Tl.lik nakit ödeme yapılmıştır.
__________xx/xx/xxxx________
(Protestolu Senetler)
121 Alacak Senetleri 10.000.—
(cüzdandaki senetler)
100 Kasa Hesabı 500.—
Bunun sonucunda iki olay meydana gelebilir.

Senet protesto olduktan sonra iki olay meydana gelebilir.
Birincisi, protesto çekildikten sonra alacak tahsil edilir.
___________xx/xx/xxxx__________
100 Kasa Hesabı xxxx
(Protestolu Snt.Hs.)
İkincisi, Protesto çekildiği halde tahsil edilemezse, gerekli

yollardan mahkemeye başvurularak dava açılabilir.
__________xx/xx/xxxx_______
121 Alacak Senetleri Hs. xxxx
(Takiptesi Snt.Hs.
(Protestolu Snt.Hs.)
Senet İskontosu : Vadelerinden önce işleyecek faiz ve
komisyon düşündükten sonra bankaya satılması işlemine
senet iskontosu denir.(Kırdırma)
Örnek : 50.000 Tl.lik senetli bir alacağımız var. Vadesine (tahsil
edilmesine) ise 40 gün var. Bizim paraya ihtiyacımız var ve bu senedi
gününden önce kırdırmak istiyoruz.
Biz 50.000 Tl. senedi bankaya 47.000 Tl.ye sattığımızı (kırdırdığımızı)
varsayalım. 3.000 Tl. bizim için finansman gideri sayılmaktadır.
_____________xx/xx/xxxx____________
121.00Teminata Verilen Snt.
121.00 Cüzdandaki Sent.
______________xx/xx/xxxx_____________
780 Finansman Giderleri 3.000.--
300 Banka Kredileri Hs. 50.000.—
126 VERİLEN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HES.
Bir iş karşılığında ve iş bitiminde geri alınmak üzere verilen

teminatlardır.
Örnek: İşletmemiz tarafından 2.000 Tl. depozito verilirse.
___________xx/xx/xxxx_________
126 Verilen Dep.Tem.Hs. 2.000.--
Verilen nakit depozito
Not. Depozito geri alındığında ters kayıt yapılarak ilgili hesaplar
kapatılır.
__________xx/xx/xxxx__________
126 Verilen Dep.Tem.Hs. 2.000.—
Verilen nakit depozitonun geri alınması.
159 - VERİLEN SİPARİŞ AVANSLARI
Yurt içinde veya yurt dışından satın alınmak üzere siparişe bağlanan stoklarla ilgili
olarak yapılan avans ödemelerinin izlendiği hesaptır.
Örnek: İşletme mal alımı için 500 Tl. avans vermiştir.

_________xx/xx/xxxx_________
159 Verilen Sipariş Avansları Hs. 500
100 Kasa Hesabı 500
Mal alımı ile ilgili verilen sipariş avansı
Örnek: 20 gün sonra mallar işletmeye gelmiş olup bu mallar işletmeye

5.000 + 500 TL.KDV.ye mal olmuş, 2.000 Tl. peşin ödenmiş olup kalan
tutar için borçlu kalınmıştır.
_________xx/xx/xxxx__________
153 Ticari Mallar Hesabı 5.000
159 Verilen Sipariş Avansları Hs. 500
320 Satıcılar Hesabı 3.000
2 DURAN VARLIKLAR
İşletmede bir yıldan daha uzun sürede kullanılmak amacıyla alınmış
olan varlıklara diyoruz.
25 MADDİ DURAN VARLIKLAR
250 ARAZİ VE ARSALAR HES.
251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ HES.(İşletmeye, şirketimize
park, bahçe, alt geçit, üstgeçit, tünel gibi değerler yaptırıyorsak)
252 BİNALAR HESABI
253 TESİS, MAKİNA VE CİHAZLAR HES.
254 TAŞITLAR HESABI
255 DEMİRBAŞLAR HESABI(Büro eşyası-masa,sandalye,klima,
bilgisayar vs.)
256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR HES.
257(-) BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI
258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR HES.(Yukarıdaki duran varlığı
satınalmayarak biz yaptırıyorsak ; yapımı tamamlanıncaya kadar
yapılan tüm masraflar bu hesapta izlenir.
259 VERİLEN AVANSLAR HESABI
Duran Varlıklarda Şu Özelliği Bilmemiz Gerekmektedir.
Duran varlık ne için alınıyor? Kullanılmak için alınıyor.
Duran varlıklar kullanılmak amacıyla alındıkları için kullanıldıkları

süre içerisinde yıpranır ve tükenir. Bu yıpranma ve tükenme
payına amortisman denir.
Bütün duran varlıklar tükenmeye tabidir.
Yalnız Arsa ve Araziler amortismana tabi değildir.

DURAN VARLIKLARIN SATIN ALINMASI:
Satın alınırken maliyet bedelleri üzerinden aktifleştirilirler ve alımı
sırasında yapılan KDV. hariç tüm masraflar alınan duran varlığın
maliyetine eklenir.
KDV. hiçbir şekilde maliyetlere eklenmez. Devlet adına alınan
vergilerdir.
Maliyete Dahil Edilen Unsurlar :
Fatura bedeli,
Alış giderleri, nakliye giderleri
Tapu, noter giderleri
Gümrük vergisi, emlak vergisi,
Montaj giderleri,
Örnek:
Binayı 80.000.– Tl. + 8.000.—Tl. KDV.ye satın aldık ve bedeli

bankadan havale çıkartılmıştır. Binayı üzerimize alınması sırasında
tapu ve notere 4.000.– Tl. + 400.– Tl. KDV. Nakit masraf yapıldı.
___________xx/xx/xxxx___________
252 BİNALAR HESABI 84.000.—
191 İNDİRİLECEK GİDERLER 8.400.--
102 BANKALAR HESABI 88.000.—
İşletmeye bina satın alınması.

Örnek : 1
İşletme 30.000.-- + 3.000 KDV.ye arsa satın almış ve
karşılığında çek ciro etmiştir.
Arsa satınalınırken 2.000.– Tl.lik gümrük vergisi ve notere de
500.– Tl.lik nakit ödeme yapılmıştır.
Maliyet : 30.000 + 2.000 + 500 = 32.500
__________xx/xx/xxxx__________
250 ARAZİ VE ARSALAR HES. 32.500.—
191 İNDİRİLECEK KDV. HES. 3.000.—
101 ALINAN ÇEKLER HES. 33.000.—
Alınan arsanın kaydı.
Örnek : 2
İşletme 40.000.—Tl. + 4.000.– Tl. KDV.ye arsa satın almış,
bedelini nakit olarak ödemiştir.
Tapuya ve notere de 800.– Tl.lik nakit ödeme yapmıştır.
Maliyet : 40.000 + 800 = 40.800.—
_________xx/xx/xxxx_________
250 ARAZİ VE ARSALAR HES. 40.800.—
191 İNDİRİLECEK KDV. 4.000.—
Nakit olarak satın alınan arsa kaydı
255 - DEMİRBAŞLAR HESABI
İşletme faaliyetlerinin yürütülmesinde kullanılan her türlü büro
makineleri ve cihazları ile döşeme, masa, koltuk, dolap, mobilya
gibi maddi duran varlıkların izlendiği hesaptır. (İşletme isterse
2013 yılı için 800 Tl.nin altındaki alımlarını D.Baş hesabına
almayarak gider olarak kayıt edebilir.)
Örnek: İşletme ihtiyaçları için kullanılmak üzere 2.500 + 250 Tl.

KDV.lik fotokopi makinası nakit olarak satın alınmıştır.
___________xx/xx/xxxx__________
255 Demirbaşlar Hs. 2.500
191 İndirilecek KDV. Hs. 250
257 – BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HESABI
Maddi duran varlık bedellerinin, kullanılabilecekleri süre

içerisinde hesaben yokedilmesini sağlamak amacıyla kullanılan
hesaptır.
Örnek: İşletme yıl sonunda maliyet bedeli 5.000 Tl. olan fotokopi
makinesi için %20 oranında amortisman ayırmıştır.
___________xx/xx/xxxx___________
770 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HS. 1.000
257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR HS. 1.000
-----------------------------------------------------------------
«258 Yapılmakta Olana Yatırımlar Hs.»
Bir duran varlık işletme tarafından yaptırılmak istendiğinde

duran varlığın yapımı tamamlanıncaya kadar yapılan tüm
masraflar duran varlığın tamamlanmasına kadar 258 Yapılmakta
Olan Yatırımlar Hesabının borcunda izlenir.
İlgili duran varlık tamamlanırsa, bu hesap alacaklandırılarak

kapatılır ve ilgili duran varlık hesabı borçlandırılır.
Örnek : 1
İşletmemiz bir bina yaptırmaya karar vermiştir. Anlaştığı
müteahhit firmaya 1. hakediş bedeli olan 60.000 Tl. + 6.000 Tl.
KDV. yi çek ciro ederek yapmıştır.
____________xx/xx/xxxx___________
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hes. 60.000.—
191 İndirilecek KDV. Hesabı 6.000.—
101 Alınan Çekler Hesabı 66.000.—
Yapılmakta olan binanın 1. hakediş ödemesi
Şayet Bina yapılmış olsaydı

__________xx/xx/xxxx___________
252 Binalar Hesabı xxxxxxx
258 Yapılmakta Olan Yatırımlar Hs. xxxxxxx
DURAN VARLIKLARI SATIN ALDIKTAN SONRA
YAPILAN MASRAFLAR
Duran varlığa sahip olduktan sonra yapılan masraf ikiye ayrılır.
1. Duran varlığın ömrünü artırır, 1. Değerini artırmaz,

2. Değerini artırır, 2. Ömrünü uzatmaz.
3. Yenileyici özellik taşırsa 3.Yani, normal bir
(Taşıtımızın motorunu yeniledik, bakım, onarım gideri.
Taşıtımızın Kasasını yeniledik,
Binamıza Asansör yaptırdık.)
Burada yapılan masraf ilgili duran Bu harcamalar ise

Varlığın maliyetine eklenir. Yani dönem gideri olarak
Aktifleştirilir. Muhasebeleştirilir.
Örnek : 1
İşletme pazarlama işinde kullandığı kamyonunun eskiyen
kasasını 7.000.-- + 700 KDV. ye yenilemiştir.
___________xx/xx/xxxx________
254 Taşıtlar Hesabı 7.000.—
191 İndirilecek KDV. Hes. 700.—
Taşıt için yapılan bir yenileme gideri kaydı
Örnek : 2
Pazarlama işinde kullanılan kamyonun aylık bakım gideri
yaptırılmış ve 800 + 80 Tl.KDV.lik masraf yapılmıştır.
__________xx/xx/xxxx___________
760 Pazarlama, Satış ve Dağ.Gid.Hs. 800.—
191 İndirilecek KDV. Hs. 80.—
100 Kasa Hesabı 880.—
26 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR
260 HAKLAR(Marka, patent, lisans, Unvan, imtiyaz, telif hk. gibi hak
satın alındığında bu hesap borçlandırılır.)
261 ŞEREFİYELER (Halk arasında kullanılan hava parası. Bir işyeri
devir alınırken net varlığının üzerinde yapılan ödemeye denir ve
bu hesabın borcunda izlenir.)
262 KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ (İstenirse
aktifleştirilir, istenirse masraf olarak kayıt yapılabilir.)
263 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ (Yeni bir
çalışmada, yeni bir ürün ortaya çıkarmak için yapılan
faaliyetlerin sonucunda yapılan harcamalar bu hesabın borcuna
işlenir.)
264 ÖZEL MALİYETLER (Kiralanan Gayrimenkullere yapılan
kalıcı harcamalar.)
268(-)BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (Maddi olmayan duran
varlıklarının yıpranan kısımlarının izlendiği hesaptır.)
Örnek : 1
Veli Kalmaz’a ait kitabın telif hakkı 15.000 Tl.si KDV. olmak üzere
165.000 Tl. alınmış ve bedeli Bankadan ödenmiştir.
_________xx/xx/xxxx________
260 HAKLAR HESABI 150.000.—
191 İNDİRİLECEK KDV. 15.000.—
102 BANKALAR HES. 165.000.—
Veli Kalmaz’a ait kitabın telif hakkının satın alınması.
Örnek : 2
İşletme kiralamış olduğu binanın elektrik tesisatının tamamını 6.000
+ 600 KDV. ye değiştirmiştir. Bedelini kasadan ödemiştir.
(Bu işlem binada kalıcı bir harcamadır.)
__________xx/xx/xxxx__________
264 ÖZEL MALİYETLER HES. 6.000.--
191 İNDİRİLECEK KDV. HES. 600.--
100 KASA HESABI 6.600.--
3 KISA VADELİ YABANCI KAYNAKLAR
30 MALİ BORÇLAR
Mali Borç: Kredi kurumlarından ve sermaye piyasası araçlarından
sağlanan fon’a mali borçlar diyoruz.
300 BANKA KREDİLERİ

303 UZUN VADELİ KREDİLERİN ANA PARA TAKSİTLERİ
304 TAHVİL, ANAPARA BORÇ, TAKSİT VE FAİZLERİ
305 ÇIKARILMIŞ BONOLAR VE SENETLER
306 ÇIKARILMIŞ MENKUL KIYMETLER
308(-) MENKUL KIYMETLER İHRAÇ FARKI
309 DİĞER MALİ BORÇLAR
300. BANKA KREDİLERİ HESABI
Kaynak hesaplarında artışlar daima alacağa,

Azalışlar ise daima borca yazılır.
Kaynak hesapları daima alacak kalanı verir.
Borç Borç Hesapların İşleyişi Alacak
( - ) ( + )
300 BANKA KREDİLERİ
(Kendi içerisinde ikiye ayrılır)
1. Nakit Krediler 2. Nakit Olmayan Krediler
a) Avans Kredisi a) Teminat Mektupları

b) İştira Kredisi
c) İskonto Kredisi
d) Borçlu Cari Hesap
1- Açık Krediler
2- Kefalet Karşılığı Konumuzu Oluşturan
3- Maddi Teminat Karşılığı Kısımlar
Krediler
BORÇLU CARİ HESAP
Açık Krediler : Bir imza karşılığında alınan, karşılığında hiçbir
kefil, kefalet ve teminat verilmeden alınan kredilere açık kredi
denir.
Açık kredi sağlayabilmek için,

1- Ticari geçmişi olacak,
2- Ticari geçmişi, ticari ahlakı doğru olacak,
3- Kredi alacağı bankada hesabı olacak,
4- Faaliyet konusunda güvenli olacak,
5- İyi bir deneyimi olacak.
Borçlu Cari Hesap Dendiğinde ; Banka Kredileri Hesabını

Alacaklı Cari Hesap Dendiğinde ; Normal Banka mevduat
hesabını anlamak gerekiyor.
Örnek 1: İşletmemiz XX Bankasından 100.000 Tl. limitli açık
kredi sağlamış ve bu kredinin 3.000.– Tl. sini kullanarak nakit
kredi çekmiştir.
___________xx/xx/xxxx___________
300 BANKA KREDİLERİ HS. 3.000.—
Bankadan çekilen kredi.
Örnek 2: Bankadaki kredi hesabımıza 1.000.– Tl. nakit para

yatırılmıştır.
_____________xx/xx/xxxx____________
300 BANKA KREDİLERİ HES. 1.000.--
Borçlu hesaba yatırılan para.
Örnek: İşletmemiz Akbank’tan 3 ay vadeli 12.000 Tl. kredi almış
olup para işletmenin vadesiz mevduat hesabına yatırılmıştır.
__________xx/xx/xxxx__________
102 Bankalar Hesabı 12.000
300 Banka Kredileri Hesabı 12.000
Akbank’tan alınan kredinin hesaba yatırılması
Örnek:
Akbank almış olduğumuz krediye dönem sonunda 500 Tl. faiz
işletmiş olduğunu bildirmiştir.
__________xx/xx/xxxx___________
780 Finansman Giderleri Hes. 500
300 Banka Kredileri Hes. 500
Borç 300 Banka Kredileri Hesabı Alacak
3. Bankadaki Kredi Borcu 1. Bankadan Kredi Çekilirse,

ödenince 2. Faiz Uygulanırsa,
Bu hesap alacak kalanı verirse, henüz ödenmeyen kredi

borcumuz olduğunu gösterir.
Örnek : Bankadan gelen hesap özetine göre kredi hesabımıza
800.– Tl. faiz tahakkuk etmiştir.
_____________xx/xx/xxxx___________
780 Finansman Giderleri Hes. 800.--
300 Banka Kredileri Hesabı 800.—
Bankadaki kredi borcumuza faiz tahakkuk ettirilmesi.
HAVALE, EFT , VİRMAN
Aynı bankadaki farklı Farklı bankalar arasında Aynı bankadaki

Şubeler arasında oluşan oluşan para transferine borç hesabı ile
Para transferine denir. EFT denir. Alacak hesabı
arasında oluşan
Örn.: İş Bnk. Kadıköy Şb. Örn. Vakıfbank ….Şb.den para aktarma
Den İş Bnk. Bakırköy Şb.ne İş Bnk.na para gönderme, işlemine denir.
Yapılan para transferi
Kefalet Karşılığı Kredi : Açık krediden farkı sadece kredi alırken
birinin kefaleti(imzası) karşılığında kredi alınmasıdır. Muhasebe
işlemleri açısından açık kredili işlemlerden hiçbir farkı yoktur.
Maddi Teminat Karşılığı Krediler : Kredi çeken işletme kredi

karşılığında belli bir teminat veriyor. Banka da verilen bu
teminata belli bir yüzde ile marj(indirim) uyguluyor.
Örnek: İşletme X bankasından 100.000.– limitli kredi sağlamıştır.

İşletme bankaya 80.000.– Tl. senedi teminat olarak vermiş ve
banka teminata % 20 marj uygulamıştır.
___________xx/xx/xxxx__________
Teminattaki Senetler
Cüzdandaki Senetler
80.000.– Tl. senet x %20 marj = 16.000.— Uygulanan marj
80.000.-- - 16.000.-- = 64.000.— Ödenecek kredi
__________xx/xx/xxxx___________
102 Bankalar Hesabı 64.000.--
300 Banka Kredileri Hes. 64.000.—
Teminat karşılığı alınan kredi.
______________________________________________________________________
NAKİT OLMAYAN KREDİLER
 Teminat Mektupları :
Nakit olmayan bir şey mali nitelikte değilse NAZIM
HESAPLARDA izlenir.
Bu teminat mektupları; nakit değilse, kredi değilse

bu teminat mektupları ne olabilir ?
Bankalar saygınlıklarını ortaya koyarak; ilgili kişi veya

kurumların müşterilerine vermiş oldukları taahhütlerini
yerine getireceğine dair Banka, ilgili kişi veya kuruma
teminat mektubu gönderir.
Banka; burada vermiş olduğu teminat mektubu karşılığında

komisyon alır ve bu komisyonu 780 Finansman Giderleri
Hesabında izler.
Örnek : İşletmemiz Kadıköy Belediyesinin açmış olduğu
ihaleye gidebilmek amacıyla T.İş Bankasından 80.000.– Tl.lik
teminat mektubu almıştır.
Banka bu işlem sonucunda işletmeden 150.– Tl.lik nakit
komisyon ödenmiştir.
_____________xx/xx/xxxx___________
BORÇLU NAZIM HESAPLAR 80.000—
Alınan Teminat Mektubu
ALACAKLI NAZIM HESAPLAR 80.000.---
_____________xx/xx/xxxx___________
780 Finansman Giderleri Hes. 150.—
100 Kasa Hesabı 150.--
UZUN VADELİ BORÇLAR
405 ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER HESABI
Tahviller; Uzun vadeli fon ihtiyacını karşılayabilmek için çıkarılır.
____________xx/xx/xxxx___________
102 BANKALAR HESABI
405 ÇIKARILMIŞ TAHVİLLER HES.
____________xx/xx/xxxx___________
304 TAHVİL ANAPARA BORÇ TAKSİT VE FAİZLERİ
____________xx/xx/xxxx___________
102 BANKALAR HESABI
1- ____________xx/xx/xxxx___________
102 BANKALAR HESABI
Halka tahvil ihraç edilip(satılıp) bedelinin bankadaki hesaba aktarılması.
2- ____________xx/xx/xxxx___________
Uzun vadeli çıkarılmış olan tahvillerin bir yılın altına indiğinde Kısa
Vadeli Yabancı Kaynaklara aktarılması.(ödeneceği zaman nasıl olsa
kısa vadeli hale gelecektir.)
3- ____________xx/xx/xxxx___________
102 BANKALAR HESABI
Tahvilli borçların geri ödeme gününde banka aracılığı ile ödenmesi
sırasında yapılan kayıt.
32 TİCARİ BORÇLAR 33,34,36 DİĞER BORÇLAR
Ticari faaliyet sonucunda Ticari faaliyete dayanmadan

Başkalarına doğan ödeme ortaya çıkan ödeme
Yükümlülüklerimize biz yükümlülüğüdür.
Ticari borç diyoruz.
GÖRECEĞİMİZ HESAPLAR

321 BORÇ SENETLERİ HESABI
322(-) BORÇ SENETLERİ REESKONTU HESABI
326 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR HESABI
331 ORTAKLARA BORÇLAR HESABI
335 PERSONELE BORÇLAR HESABI
336 DİĞER ÇEŞİTLİ BORÇLAR HESABI
340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR HESABI
361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ HES.
Senetsiz, kredili, belgesiz ticari borcumuzu ifade eder.
Bu bir kaynak hesabı olduğu için borçta bir artış meydana

gelirse hesabın alacak tarafına yazılır.
Borcumuzda azalış meydana gelirse hesabın borç tarafına
yazılır.
Borç 320 SATICILAR HES. Alacak

( - ) ( + )
İade ve iskonto yaparsak, Mal ve hizmeti kredili olarak
borcumuzu ödediğimizde, satın alırsak.
Soru 1: İşletme 3.000 + 300 KDV.lik malı kredili olarak satın
almıştır.
____________xx/xx/xxxx__________
153 TİCARİ MALLAR HES. 3.000.—
191 İNDİRİLECEK KDV. 300.—
320 SATICILAR HESABI 3.300.—
Kredili mal alışı
Soru 2: Satıcı X’e olan 3.300.– Tl.lik borcun 1.000.– Tl.lik kısmını
nakit olarak ödemiştir.
______________xx/xx/xxxx______________
320 SATICILAR HESABI 1.000.--
Satıcılara olan borcun bir kısmının ödenmesi.
321 BORÇ SENETLERİ HESABI
Başkalarına olan senetli borcumuzu ifade eder.
Borç 321 BORÇ SENETLERİ HES. Alacak

( - ) ( + )
Senetli borcumuz ödenirse, Mal ve hizmet alımı karşılığında
bono, poliçe, senet verilirse.
Soru 1: İşletme 400 + 40 KDV.lik mal almış, karşılığında 200 Tl. nakit
kalanına da senet vermiştir.
____________xx/xx/xxxx____________
153 TİCARİ MALLAR HES.L 400.—
191 İNDİRİLECEK KDV. 40.—
100 KASA HESABI 200.—
321 BORÇ SENETLERİ HS. 240.—
Soru 2 : Satıcı Evren Ertekin’e ait 5.000 Tl.lik senetsiz borcumuz,
senetli hale getirilmiştir.
___________xx/xx/xxxx___________
321 BORÇ SENETLERİ HS. 5.000.—
Senetsiz borcumuzun senetli hale getirilmesi
Soru 3 : Satıcı Evren Ertekin’e ait 5.000 Tl.lik senetsiz borcumuz,

400 Tl. vade farkı eklenerek 5.400 Tl. senet alınarak borç senetli
hale getirilmiştir.
___________xx/xx/xxxx___________
780 FİNANSMAN GİDERLERİ 400.—
Senetsiz borcumuzun senetli hale getirilmesi
Soru 4 : 3.000 Tl.lik senetli borcumuz, 400 Tl. vade farkı ilave
edilerek ileri tarihli 3.400 Tl.lik yeni bir senet ile değiştirilmiştir.
____________xx/xx/xxxx___________
780 FİNANSMAN GİDERLERİ HS. 400.—
Senetli borcumuzun vade farkı eklenerek bir başka senetle değiştirilmesi
326 ALINAN DEPOZİTO VE TEMİNATLAR
Depozitolar işin bitiminde geri alınacak olan bir unsurdur.
Örnek 1: İşletmemiz 5.000 Tl.lik depozitoyu nakit olarak geri
almıştır.
___________xx/-xx/xxxx_________
126 VERİLEN DEP.TEM.HS. 5.000.—
Nakit verilen depozitonun geri alınması.
Örnek 2: İşletme 5.000 Tl.lik depozito nakit olarak almıştır.

__________xx/xx/xxxx_________
100 KASA HESABI 5.000.--
326 ALINAN DEPOZİTO VE TEM. 5.000.—
Depozito ve teminat alınması.
33 DİĞER BORÇLAR
331 ORTAKLARA BORÇLAR HESABI
İşletmenin ortaklarına olan borçlarını ifade eder.

İşletme zaman zaman paraya ihtiyaç duyabilir. Kısa vadeli
fon ihtiyacını karşılayabilmek için dışarıdan para bulmak
yerine var olan ortaklardan faydalanırlar.
Örnek : İşletme kısa vadeli nakit ihtiyacını karşılayabilmek

için ortağı E.Koç’tan 3.000 Tl. para almıştır.
___________xx/xx/xxxx__________
331 ORTAKLARA BORÇLAR HS. 3.000.—
335 PERSONELE BORÇLAR
360 ÖDENECEK VERGİ VE FONLAR
361 ÖDENECEK SOSYAL GÜVENLİK KESİNTİLERİ
Çalışan personelin bir net maaşı vardır. Bir de kesintilerden önce

Brüt maaşı vardır.
Çalışanın net ücreti hesaplandığı anda şirketin çalışana borcu

doğar.
Ülkemizde her çalışan kazancı üzerinden Gelir Vergisi ve Damga

Vergisi vermek zorundadır.
Her çalışanın sosyal güvenliği için SGK’ya işçi payı ve işveren payı
olmak üzere prim yatırırlar.
Örnek : Ali Koç ve Ort.Koll.Şti.nde çalışan Hasan Can
Şirket bu çalışanına brüt ücret olarak 1.500 Tl. maaş vermektedir.
Her çalışanın brüt ücretten kesintisi vardır. Bunlar,
Gelir Vergisi %20 300 Tl.
Damga Vergisi %08 6 Tl.
SGK İşçi payı tahmini + 300 Tl. olsun
Ayrıca işveren SGK.ya işçi adına 606 Tl.
İşveren payı yatırılacak. tahmini 100 Tl. olsun
İşverene maliyet : 1.600 Tl. brüt ücret

Brüt ücretten kesintiler : 606 Tl. ( G.V., Dam.V. SGK.işçi payı)
Net Ücret: Brüt ücret - Kesintiler
Net Ücret: 1.600 - 606 = 994 Tl. Net ücret
Muhasebeleştirme İşlemi,
__________xx/xx/xxxx__________
770 GENEL YÖNETİM GİD.HES. 1.600.—
360 ÖDENECEK VER.FON.HS. 306.—
(Gelir V. + Damga V.)
361 ÖDENECEK SGK.PRİMİ 300.—
(SGK.işçi primi + SGK.işveren primi)
335 PERSONELE BORÇLAR HS. 994.—
( Net ücret)
Ödenecek ücretin tahakkuku
KDV. HESAPLARININ TAHAKKUKU
( Mahsup İşlemi)
Hesapalanan KDV. ve İndirilecek KDV. hesapları

karşılaştırılır.
Hesaplanan KDV. , İndirilecek KDV. den fazla ise bunun
sonucunda «360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı»
kullanılır.
Hesaplanan KDV. > İndirilece KDV. = 360 Ödenecek

Ver.Fon.Hs.
Borç 391 Hesaplanan KDV. Alacak Borç 191 İndirilecek KDV. Alacak
3.000 3.000 2.000 2.000
Borç 360 Öd.Ver.Fon.Hs. Alacak
1.000
_____________xx/xx/xxxx______________
391 Hesaplanan KDV. Hes. 3.000
191 İndirilecek KDV. Hs. 2.000
360 Öd.Ver.Fon.Hs. 1.000
Ödenecek KDV. tahakkuku
340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI
İşletmeler gelecekte yapacakları mal ve hizmet satımları için öncesinden tahsil
ettikleri paraları izledikleri hesaba denir.
Soru 1: İşletme 05.04.2010 tarihinde mal siparişi almış ve siparişine
istinaden müşteriden 100 Tl. nakit avans almıştır.
Soru 2: İşletmemiz 15.04.2010 tarihinde 400 + 40 KDV.lik malı müşteriye

teslim etmiş ve malın faturasını keserek paranın kalan kısmın tamamına
çek almıştır.
1. ____________xx/xx/xxxx___________
100 KASA HESABI 100.—
340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI 100.—
2. ____________xx/xx/xxxx___________
340 ALINAN SİPARİŞ AVANSLARI 100.—
101 ALINAN ÇEKLER HESABI 340.--
600 YURTİÇİ SATIŞLAR HES. 400.—
391 HESAPLANAN KDV. 40.—
5 ÖZ KAYNAKLAR
İşletme sahiplerinin varlıklar üzerindeki parasal hakları,
Dağıtılmayarak işletmede bırakılan kar ve yedeklerin toplamına
öz kaynak denir.
5 ÖZ KAYNAKLAR
50 ÖDENMİŞ SERMAYE (Not. Gruplar hesap ismi değildir.)
500 Sermaye Hesabı
501( - ) Ödenmemiş Sermaye Hs.
52 SERMAYE YEDEKLERİ (Kar dışında ayrılan tutarlar)
520 Hisse Senetleri İhraç Primleri
521 Hisse Senetleri İptal Karları
522 Maddi Duran Varlıkları Yeniden Değerleme Artışları
523 İştirakleri Yeniden Değerleme Artışları
54 KAR YEDEKLERİ
540 Yasal Yedekler
541 Statü Yedekleri
542 Olağanüstü Yedekler
549 Özel Fonlar
57 GEÇMİŞ YIL KARLARI
570 Geçmiş Yıl Karları Hesabı
58 GEÇMİŞ YIL ZARARLARI
580(-) Geçmiş Yıl Zararları Hes.
59 DÖNEM NET KARI / ZARARI
590 Dönem Net Karı Hes. Hem bilançoda, hem de
591(-) Dönem Net Zararı Hes. Gelir tablosunda yer alır.
Not: Öz Kaynaklarda iki hesap indirim yaratır.

1- Ödenmemiş Sermaye Hes.
2- Dönem Net Zararı Hes.
50 ÖDENMİŞ SERMAYE
500 SERMAYE HESABI - Taahhüt edilen sermaye tutarını gösterir.
501(-)ÖDENMEMİŞ SERMAYE HES. Taahhüt edilen sermayenin henüz
ödenmeyen kısmınıı ifade eder.
Bilançoda pasifte öz kaynaklarda indirim şeklinde yer alır.
Bütün şirketlerde yapılan ilk kayıt sermayeyi taahhüt kaydıdır.

Öncelikle ne kadar sermayeli şirket kurmaya karar veririz.
Örnek: X Koll.Şti.ni 40.000 Tl sermaye ile kurmaya karar verdik.
__________xx/xx/xxxx____________
501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HES. 40.000.--
500 SERMAYE HES. 40.000.—
Daha sonra taahhüt edilen sermaye yerine getirildikçe işletmeye girdi

olur ve karşılığında 501 Ödenmemiş Sermaye hesabı alacaklandırılır.
YEDEK : İleride ortaya çıkabilecek olası zararlara karşın öz kaynak
bünyesini sağlam tutabilmek için karın veya kar dışındaki tutarların
ayrılmayarak işletmede alıkonulan kısmına yedek diyoruz. Sermaye
yedekleri kar’ın dışında ayrılan tutarlardır.
520 Hisse Senetleri İhraç Primleri.

Sermaye artırımına giden bir A.Ş. de ihraç edilen hisse senetlerinin
nominal bedel üzerinde ihraç edilmesi, yani primli satılması
sonucunda ortaya çıkan olumlu farka denir.
X A.Ş. Sermaye artırımına gidiyor.
Hisse senetlerinin bir tanesi 2 Tl. 5000 adet hisse senedi satışına
gidiyor. 5.000 adet x 2 Tl. = 10.000 Tl. artırılacak sermaye
X A.Ş.nin hisseleri rağbet görüyor 5.000 ad. X 2.5 Tl. = 11.500 Tl.
den satılıyor. Burada 1.500 Tl. lik hisse senedi ihraç primi ortaya
çıkmıştır.
İlk sermaye artırımı kararı alındığında yapılan kayıt.
____________xx/xx/xxxx____________
501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HES. 10.000.--
500 SERMAYE HESABI 10.000.—
Sermaye artırım taahhüdü
Hisse Senetleri Satışında yapılacak kayıt.

___________xx/xx/xxxx_____________
102 BANKALAR HESABI 11.500.—
501 ÖDENMEMİŞ SERMAYE HES. 10.000.—
520 HİSSE SENETLERİ İHRAÇ PRİM.HS. 1.500.—
521 HİSSE SENETLERİ İPTAL KARLARI HESABI
Ortağın ayrılması sonucunda, ya da sermaye taahhüdünü yerine

getirmediği zaman yönetim kurulu tarafından ortağın hisseleri
iptal edilir ve piyasaya sürülür. Piyasaya ortağın hisseleri nominal
bedelin üzerinde ihraç edilirse ortaya çıkan olumlu fark
522 Maddi Duran Varlıkları Yeniden Değerleme Hs.: Her dönem

Maliye Bakanlığının değer üzerinden duran varlıklar yeniden
değerlenir ve ortaya çıkan fark bu hesapta izlenir.
54 KAR YEDEKLERİ
Kar Yedekleri Dönem Net Karından ayrılır ve izleyen yıl kayda

geçer.
540 Yasal Yedekler = TTK. na göre ayrılması zorunlu

yedektir.
541 Statü Yedekleri = Şirket sözleşmesi hükümlerine göre
ayrılan yedektir.
542 Olağanüstü Yed.= Yönetim kurulu Kararı ile ayrılan
yedeklerdir.
549 Özel Yedekler = Maddi duran varlıkları üç yıl
içerisinde yenileme şartıyla karlı
satılırsa kar özel fonlar hesabında
izlenir.
____________xx/xx/xxxx___________
570 GEÇMİŞ YIL KARLARI XXXXXXX
540 YASAL YEDEKLER XXXXXXX
541 STATÜ YEDEKLERİ XXXXXXX
542 OLAĞANÜSTÜ YEDEKLER XXXXXXX
Geçmiş Yıl Karlarından Yedek ayrıldığında yapılacak olan

muhasebe kaydı yukarıdaki gibidir.
GELİR TABLOSU HESAPLARI
600 Yurtiçi Satışlar Hesabı : Yurt içindeki gerçek ve tüzel kişilere

satılan mal ve hizmetler karşılığında alınan ya da tahakkuk ettirilen toplam
değerlerin izlendiği hesaptır.
610 Satıştan İadeler Hesabı(-): Satılan malların iade edilen
bölümünün fatura tutarını kapsar.
611 Satış İstontoları Hesabı(-): Satışla ilgili faturanın düzenlenip
satışın gerçekleşmesinden sonra yapılan her türlü kasa ve miktar iskontoları
(indirim) bu hesapta izlenir.
621 Satılan Ticari Malların Maliyeti Hesabı: Herhangi bir
değişikliğe tabi olmadan satılmak amacıyla alınan ticari mallar ve benzeri
kalemlerin maliyetini kapsar.
630 Araştırma ve Geliştirme Giderleri(-): 750 Araştırma ve
Geliştirme Giderleri hesabı dönem sonlarında bu hesaba aktarılarak kapatılır.
631 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri(-): 760 Pazarlama, Satış
ve Dağıtım Giderleri Hesabı dönem sonlarında bu hesaba aktarılarak kapatılır.
632 Genel Yönetim Giderleri: 770 Genel Yönetim Giderleri Hesabı dönem
sonlarında bu hesaba aktarılarak kapatılır.
640 İştiraklerden Temettü Gelirleri: Yıl içerisinde alınan temettü

gelirleri bu hesaba alacak kaydedilir.
642 Faiz Gelirleri: Mali yatırımlardan sağlanan faiz gelirleri bu hesaba alacak
kaydedilir.
643 Komisyon Gelirleri: Esas faaliyet dışında, yan uğraşlardan dolayı

tahakkuk eden komisyon gelirleri bu hesabın alacağında takip edilir.
645 Menkul Kıymet Satış Karları: Hisse senetlerinin satışlarından elde

edilen karlar bu hesabın alacağında izlenir.
646 Kambiyo Karları : Yabancı paraların karlı satışından elde edilen kur
farkları bu hesabın alacağında izlenir.
649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar: Diğer olağan faaliyetlerden elde edilen
gelir ve karlar(Kira gelirleri, hurda satış karı, maddi duran varlık satış karı) bu hesabın
alacağında izlenir.
653 Komisyon Giderleri: İşletmenin diğer olağan faaliyetleri ile ilgili ödemiş
olduğu komisyon giderleri (acente, temsilci ve benzeri işletmelere ödediği)bu
hesabın borcunda izlenir.
655 Menkul Kıymet Satış Zararları: Hisse Senetleri satışından elde

edilen zararlar bu hesabın borcunda izlenir.
656 Kambiyo Zararları: Yabancı paraların zararlı satışından elde edilen kur
farkları bu hesabın borcunda izlenir.
659 Diğer Olağan Gider ve Zararlar: Diğer olağan faaliyetlerden yapılan
gider ve zararlar(Kira giderleri, hurda satış zararları, maddi duran varlık satış zararı)
bu hesabın borcunda izlenir.
660 Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri: 780 Finansman Giderleri Hesabı

dönem sonlarında bu hesaba aktarılarak kapatılır.
679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar: Yukarıdaki hesap kalemleri

dışında kalan arızi bir karakter taşıyan gelir ve karların izlendiği hesaptır.
689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar: Yukarıda tanımlanan hesaplar

kapsamı dışında kalan diğer olağandışı gider ve zararlardan oluşur.
690 Dönem Karı veya Zararı Hesabı: Dönem sonlarında sonuç

hesaplarının (alacaklı ve borçlu 6.. ‘lu hesapların aktarıldığı hesaptır.
692 Dönem Net Karı veya Zararı Hesabı: Bu hesap işletmenin vergi ve
diğer yasal yükümlülüklerden sonraki sonucunu gösterir.
NET KAR’IN SAPTANMASI VE
BİLANÇO HESABINA AKTARILMASI
Kar Gelir ile giderin karşılaştırılması sonucunda

ortaya çıkan gelir fazlalığı sonucunda belli olur.
Öncelikle Kar; 690 Dönem Kar veya Zararı Hesabının
alacağında veya borcunda ortaya çıkar.
Borç 690 – Dön.Kar veya Zarar Hs. Alacak
GİDERLER GELİRLER
Not: Borç ve Alacak tarafları toplanır. Alacak tarafı toplamı

borç toplamından fazla ise KAR vardır. Borç tarafı toplamı
Alacak toplamından fazla ise ZARAR vardır diyebiliriz.
Örnek : Gelirlerimizin toplamının 85.000.—Tl. ve Giderlerimizin
toplamının 65.000.-- Tl olduğu düşünülürse,
Borç 690 - Dönem Kar veya Zararı Hes. Alacak
Gider Toplamı 65.000 Gelir Toplamı 85.000
Hesabımız 20.000 Tl. alacak kalanı verir. Bu ise Dönem Kar’ıdır.
Biz buna Ticari Kar diyoruz.

Şu anki durumu ile gelir tablosu hesabında gözükmekte olup
bunu bilanço hesabına aktarmamız gerekiyor.
Bilançoya aktarabilmemiz için aşağıdaki gibi bir kayıt yaparız.
______________xx/xx/xxxx___________
690 Dönem Karı veya Zararı Hes. 20.000.--
692 Dönem Net Karı veya Zararı Hs. 20.000.—
Dönem Karının Dönem Net Karı Hes.na aktarılması
______________xx/xx/xxxx___________
692 Dönem Net Karı veya Zararı Hes. 20.000.--
590 Dönem Net Karı Hes. 20.000.—
Kar’ın Bilanço hesabına aktarılması
Dön.Net Karı veya Zararı Hs.nın
Dönem Net Karı Hs.aktarılması
Not: Öz Kaynaklarda iki şey indirim yaratır.

I. Ödenmemiş Sermaye, II. Dönem Net Zararı
GELİRLER VE GİDERLER
(Faaliyet sonucunu oluşturan unsurlardır.)
KAR ZARAR
Kar ve Zarar Gelir tablosunun unsurlarıdır.
Gelirlere ve giderlere nitelik olarak sonuç hesapları denir.

Gelir Tablosu Unsurları
6 GELİR VE GİDERLER
600 YURTİÇİ SATIŞLAR HES.

601 YURTDIŞI SATIŞLAR HES. Ana Faaliyet Gelirleri
602 DİĞER HİZMET SATIŞLARI
610 SATIŞTAN İADELED HES.

611 SATIŞTAN İSKONTOLAR HES.
620 SATILAN MAMUL MALİYETİ HS. Ana faaliyet gideri

621 SATILAN TİCARİ MALLARIN MALİETİ HS.
630 ARAŞTIRMA GELİŞTİRME GİDERLERİ HS.

631 PAZARLAMA SATIŞ DAĞITIM GİDERLERİ HS. Faaliyet giderini
632 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ HES. İfade eder.
640 İŞTİRAKLERDEN TEMETTÜ GELİRLERİ
641 BAĞLI ORT.TEMETTÜ GELİRLERİ HS.
642 FAİZ GELİRLERİ HES.
643 KOMİSYON GELİRLERİ HES. Diğer faaliyetten
644 KONUSU KALMAYAN KARŞILIKLAR HES. Olağan gelir ve
645 MENKUL KIYMET SATIŞ KARLARI HS. Karlar
646 KAMBİYO KARLARI HES.
647 REESKONT FAİZ GELİRLERİ HS.
649 DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR HS.
653 KOMİSYON GİDERLERİ HES.

654 KARŞILIK GİDERLERİ HES. Olağan gider ve
655 MENKUL KIYMET SATIŞ ZARARLARI HS. Zararlar
656 KAMBİYO ZARARLARI HES.
657 REESKONT FAİZ GİDERLERİ HES.
679 OLAĞAN DIŞI GELİR VE KARLAR HES. Olağan dışı
Gelir ve Giderler
689 OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR HES.
GELİRLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
Gelir : Varlık veya hizmet satışlarından sağlanan hasılat. (
Faiz, kira gibi işlemlerden sağlanan kazançların brüt tutarına
denir.
Gelirler daima alacak tarafa yazılır ve daima alacak

kalanı verir.
Borç …… Gelir Hs. Alacak

__
__
_______________
__
KİRA GELİRİ
Dönemin kira geliri 649 Diğer Olağan Gelir ve Karlar hesabında
takip edilir.
Gelecek döneme ait peşin alınmış kira geliri varsa 380 Gelecek
Aylara Ait Gelirler Hesabının alacağında takip edilir.
-----Kasım – Aralık 2010--_/-------Ocak – Şubat – Mart 2010--/
649 - Diğ.Ol.Gel.K. 380 – Gel.Aylara.Ait Gelirler
__Kasım – Aralık 2010 _ / __Ocak - Aralık 2010___ /
649 - Diğ.Ol.Gel.K. 480 – Gel.Yıllara.Ait Gelirler

Soru 1: İşletme 1 aylığına (Şubat ayı)binasını toplam 4.000 Tl.ye
tamamı peşin olmak üzere kiraya vermiştir.
___________xx/xx/xxxx__________
649 DİĞER OLAĞAN GEL.KAR. 4.000.—
Soru 2: İşletme 1 Kasım 2008 tarihinde işletme binasını 5 aylık

olarak toplam 10.000.– Tl.ye tamamı peşin olmak üzere kiraya
vermiştir.
____________xx/xx/xxxx_____________
649 DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR 4.000.—
380 GELECEK AYLARA AİT GEL. 6.000.—
Soru 3: İşletme 1 Nisan 2009 tarihinde binasını 1 yıllık olarak
toplam 12.000.- Tl.ye tamamı peşin olmak üzere kiraya vermiştir.
_N_/_M_/_H_/_T_/_A_/_E_/_E_/_K_/_A_/ __O_/__Ş_/__M_/
9 ay 3 ay
_____________xx/xx/xxxx_____________
649 DİĞER OLAĞAN GELİR VE KARLAR 9.000.—
380 GELECEK AYLARA AİT GELİRLER 3.000.—
GİDERLERİN MUHASEBELEŞTİRİLMESİ
Gider: Gelir elde etmek amacıyla yapılan varlık tüketimidir.
Zarar : Karşılıksız varlık tüketimidir.
Sermayede azalış yaratan bir unsurdurlar.
Giderler hesabın borç tarafına yazılır ve daima borç kalanı
verir.
7 nolu gider hesapları iki gruba ayrılmıştır.
7/A ve 7/B .
Büyük işletmeler kullanır. Küçük işletmeler kullanır.
Gerçekleşen giderin işlevine Oluşan giderin işlevi değil
Bakarak muhasebeleştirilir. Türüne veya kendisine
bakarak muhasebeleşir.
750 ARAŞ.GEL.GİDERLERİ
760 PAZ.SAT.DAĞITIM GİDERİ
770 GENEL YÖNETİM GİDERİ
780 FİNANSMAN GİDERLERİ
Dönem giderlerimiz önce bu hesaplara kaydolunur ve

daha sonra yansıtma yoluyla 600’lü gelir tablosu
hesaplarına aktarılır.
Elektrik, su, doğalgaz gibi giderler 770 Yönetim Giderleri Hs. Da
izleriz.
Örnek 1: İşletmemiz döneme ait 7.000.– Tl.lik elektrik faturasını
nakit olarak ödemiştir.
____________xx/xx/xxxx___________
770 Genel Yönetim Giderleri Hes. 7.000.—
Örnek 2: İşletme döneme ait 2.500.– Tl. su faturasını bankadan

havale çıkartarak ödemiştir.
___________xx/xx/xxxx____________
770 Genel Yönetim Giderleri Hs. 2.500.—
102 Bankalar Hes. 2.500.—
KİRA GİDERLERİ
Döneme ait Kira Gideri :

770 Gen.Yön.Gid.Hs. Borcunda izlenir.
Gelecek Döneme ait Kira Giderleri :
180 Gelecek aylara ait Kira Giderleri Hs. veya

280 Gelecek yıllara ait Kira Giderleri hesabının
borcunda izlenir.
Soru : İşletmemiz 3.600 Tl.ye bir bina kiralamış ve % 20 stopaj
kesintisi düşüldükten sonra kalan tutarı nakit olarak ödemiştir.
__________xx/xx/xxxx__________
770 Genel Yönetim Giderleri Hs. 3.600.—
360 Ödenecek Vergi ve Fon.Hs. 720.—
_________________________________________________
3.600 x % 20 = 720 Tl. stopaj kesintisi
3.600 - 720 = 2.880 Tl. ödenmesi gereken miktar.

Muhasebe

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Muhasebe

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

GENEL MUHASEBE

Öğr. Gör. Sibel KAHRAMAN

İşletmenin varlıkları ve kaynakları (sermayesi ve borçları) üzerinde

İşletme: İnsanların ihtiyaçlarını karşılamak amacıyla para, araç-

Ticari İşletme: Esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan

Örn. Bir bakkal, bir konfeksiyon mağazası, buzdolabı,

İşletmede bilmemiz gereken ,

Amaç : Sonucunda ulaşılmak istenen şeydir.

Kar Elde Etmek Üretim

GİRDİ SÜREÇLEME İŞLEMLERİ ÇIKTI

İşletmelerin mal ve hizmet üretmek için yaptıkları

- Üretim İşlevi: İşgücü, hammadde, malzeme, bilgi ve techizat

- Pazarlama İşlevi: Kişilerin ve kurumların amaçlarına uygun

- İnsan Kaynakları(personel) İşlevi: İşletme için gerekli olan

Mülkiyetlerine göre İş Kollarına Göre Büyüklüklerine Göre

Özel İşletmeler Endüstri Mikro İşletmeler

Özel İşletmeler: Sermayesinin tamamının özel kişilere ait olduğu

Kamu İşletmeleri: Sermayesinin tamamının kamuya ait olduğu

Karma İşletmeler: Özel kişiler ile devletin birlikte kurdukları

Üretim, pazarlama, finansman ve insan kaynakları işlevlerinin en iyi

Yönetim; işletmenin önceden belirlenmiş amaçlarını

Örgütleme; Hazırlanan planların hayata geçirilmesi için gereken

Yöneltme(yürütme); Oluşturulan yapı ve düzenin harekete

Kontrol ; Yapılan çalışmaların ve elde edilen sonuçların planlara

İşletme, kuruluşta kurucuların vereceği varlıklara sahip olur. Bir

İşletmede bazı varlıklar(değerler; para, araç-gereç, mal gibi)

Dolayısıyla işletme bir takım varlıklara sahip ise, bu varlıkların

Kaynakların sahibi ise , Sermaye + Borçlar ‘ dır

Kuruluşta işletmeye varlıkları verenler genellikle işletmenin

Bu durumda işletmenin toplam varlıkları, toplam kaynakları kadar

İşletme sahiplerinin varlıklar üzerindeki hakları SERMAYE

İşletmeye borç veren üçüncü kişilerin varlıklar üzerindeki hakları

VARLIKLAR : İşletmenin sahip olduğu iktisadi değerlerdir. (Bina,

SERMAYE: İşletme sahiplerinin varlıklar üzerindeki haklarını değer

BORÇLAR: İşletmeye borç veren üçüncü kişilerin varlıklar

Bir Bina Satın Aldığımızı Varsayalım,

Binanın değeri 100.000 Tl

KAR: İşletme sahipleri tarafından işletmeye konulan varlıklar

ZARAR: Artış yerine, faaliyetlerden dolayı varlıklarda azalış

İşletmenin varlıkları ve kaynakları (sermayesi ve borçları)

MUHASEBENİN İKİNCİ İŞLEVİ

Kaydetmek, Yevmiye Defteri

II. Analiz ve Yorum Raporlar Halinde Sunar

Bu konu beş kısımda incelenebilir.

1. Yöneticiler : İşletme faaliyetlerini sevk ve idare eden kişilerdir.

2. İşletme Sahibi veya Ortaklar: Teknolojik ve Ekonomik

4. İşletmeye Borç Verenler: Kısa ve Uzun vadede borç verecek

Ödenecek vergilerin doğru hesaplanması devlet için önemlidir.

Devlet, kontrol elemanları ve diğer denetleme mekanizmaları

GİRDİ SÜREÇLEME ÇIKTI

GENEL MUHASEBE(Finansal Muh.) MALİYET MUHASEBESİ

Bütün işletmeler tarafından tutulması Sadece üretim yapan işletmeler

Dış bilgi kullanıcılara bilgi sağlar. İç bilgi kullanıcılara bilgi sağlar.

Mamulün maliyetini Planlamaya, Özel Yönetim Maliyet Kontroluna

Ülkemizde muhasebe mesleği 13.6.1989 tarih ve 3568 sayılı

1. Serbest Muhasebeci : 26 Temmuz 2008 tarih ve

Staja başlayabilmek için staja giriş sınavını kazanmak ve Birlik

Öğr. Gör. Sibel KAHRAMAN

Bir işletmenin var olabilmesi için öncelikle mal varlıklarının olması

Diğer yandan bu varlıklara sahip olabilmek içinde mutlaka karşılığı olan

VARLIKLAR = ÖZKAYNAKLAR + YABANCI KAYNAKLAR

VARLIKLAR = SERMAYE + BORÇLAR

Sermaye: İşletme sahibinin ve ortaklarının işletmeye koymuş