Fjodor Dostojevski

Fjodor Dostojevski, në mënyrë të plotë Fyodor Mikhaylovich Dostojevski,

Dostojevski gjithashtu shkroi Dostojevski, (lindur më 11 nëntor [30 tetor, stili i
vjetër], 1821, Moskë, Rusi—vdiq më 9 shkurt [28 janar, stili i vjetër], Shën
Petersburg, 1881), Romancieri dhe shkrimtari rus, depërtimi psikologjik i të cilit
në skutat më të errëta të zemrës njerëzore, së bashku me momentet e tij të
patejkalueshme të ndriçimit, pati një ndikim të jashtëzakonshëm në trillimin e
shekullit të 20-të.

Dostojevski zakonisht konsiderohet si një nga romancierët më të mirë që ka

jetuar ndonjëherë. Modernizmi letrar, ekzistencializmi dhe shkollat e
ndryshme të psikologjisë, teologjisë dhe kritikës letrare janë formuar
thellësisht nga idetë e tij. Veprat e tij shpesh quhen profetike, sepse ai
parashikoi me kaq saktësi se si do të silleshin revolucionarët rusë nëse do të
vinin në pushtet. Në kohën e tij ai u shqua edhe për veprimtarinë e tij si
gazetar. Punimet kryesore dhe karakteristikat e tyre

Dostojevski është më i njohur për novelën e tij Shënime nga nëntoka dhe për
katër romane të gjata, Krimi dhe Ndëshkimi, Idioti, Të pushtuarit (e njohur
edhe më saktë si Demonët dhe Djajtë) dhe Vëllezërit Karamazov. Secila prej
këtyre veprave është e famshme për thellësinë e saj psikologjike dhe, në të
vërtetë, Dostojevski konsiderohet zakonisht si një nga psikologët më të
mëdhenj në historinë e letërsisë. Ai u specializua në analizën e gjendjeve
patologjike të mendjes që çojnë në çmenduri, vrasje dhe vetëvrasje dhe në
eksplorimin e emocioneve të poshtërimit, vetë-shkatërrimit, dominimit tiranik
dhe tërbimit vrastar. Këto vepra madhore janë gjithashtu të njohura si
"romane idesh" të mëdha që trajtojnë çështje të përjetshme dhe të kohës në
filozofi dhe politikë. Psikologjia dhe filozofia janë të lidhura ngushtë në
portretizimin e intelektualëve të Dostojevskit, të cilët “ndjejnë idetë” në
thellësi të shpirtit të tyre. Më në fund, këto romane hapën terren të ri me
eksperimentet e tyre në formën letrare.
Sfondi dhe jeta e hershme

Ngjarjet kryesore të jetës së Dostojevskit - ekzekutimi i rremë, burgimi në

Siberi dhe krizat epileptike - ishin aq të njohura saqë, edhe përveç punës së tij,
Dostojevski arriti një famë të madhe në kohën e tij. Në të vërtetë, ai përdorte
shpesh legjendën e tij duke u mbështetur në incidentet shumë dramatike të
jetës së tij në krijimin e personazheve të tij më të mëdhenj. Megjithatë, disa
ngjarje në jetën e tij kanë mbetur të turbullta në mister dhe spekulimet e
pakujdesshme për fat të keq kanë marrë statusin e faktit.

Dejla Mullaj 11-1