ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΠΑΛΟΥΡΙΩΤΙΣΣΑΣ ΣΧΟΛΙΚΗ ΧΡΟΝΙΑ 2019 -΄20

ΝΕΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Β’ ΤΑΞΗΣ

ΑΠΟ ΤΗΝ ΟΜΑΔΑ ΔΙΔΑΣΚΟΥΣΩΝ ΦΙΛΟΛΟΓΩΝ

ΕΝΟΤΗΤΑ 1
ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟ - ΜΟΡΦΕΣ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ – ΣΥΜΦΩΝΙΑ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ
ΚΑΙ ΡΗΜΑΤΟΣ– ΑΧΩΡΙΣΤΑ ΜΟΡΙΑ – ΤΡΟΠΟΙ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ
ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ

Σημείωση: Για να μπορέσετε να κάνετε τις ασκήσεις, θα πρέπει πρώτα να

μελετήσετε τη θεωρία της Ενότητας 1 (σ.σ. 15 -23), καθώς και τις σημειώσεις
του τετραδίου σας.

1η Άσκηση:
Στις παρακάτω προτάσεις να βρείτε το υποκείμενο των υπογραμμισμένων
ρημάτων και να δηλώσετε τη μορφή του:
1. Το «τώρα» είναι επίρρημα.
Υποκείμενο: ………………………….
Μορφή υποκειμένου: ………………………….
2. Ένας λείπει.
Υποκείμενο: ………………………….
Μορφή υποκειμένου: ………………………….
3. Οι διδάσκοντες συνεδριάζουν αυτήν τη στιγμή.
Υποκείμενο: ………………………….
Μορφή υποκειμένου: ………………………….
4. Γύρισαν οι γονείς μου.
Υποκείμενο: ………………………….
Μορφή υποκειμένου: ………………………….
5. Οι αρχαίοι ζούσαν λιτά.
Υποκείμενο: ………………………….
Μορφή υποκειμένου: ………………………….
6. Ποιος έφταιξε;
Υποκείμενο: ………………………….
Μορφή υποκειμένου: ………………………….
7. Φαίνεται ότι έχεις δίκαιο.
Υποκείμενο: ………………………….
Μορφή υποκειμένου: ………………………….
8. Το ότι δεν μου μίλησες με στενοχώρησε πολύ.
Υποκείμενο ρήματος 1: ………………………….
Μορφή υποκειμένου ρήματος 1: ………………………….
Υποκείμενο ρήματος 2: ………………………….
Μορφή υποκειμένου ρήματος 2: ………………………….
9. Τα ξύλα τριζοβολούν στο τζάκι.
Υποκείμενο: ………………………….
Μορφή υποκειμένου: ………………………….
10. Οι άρρωστοι γέμισαν τα νοσοκομεία.
Υποκείμενο: ………………………….
Μορφή υποκειμένου: ………………………….
1
11. Επιβάλλεται να συμμετάσχετε στην εκδήλωση.
Υποκείμενο ρήματος 1: ………………………….
Μορφή υποκειμένου ρήματος 1: ………………………….
Υποκείμενο ρήματος 2: ………………………….
Μορφή υποκειμένου ρήματος 2: ………………………….
12. Δεν περιγράφεται το πώς μου μίλησε ο μαθητής.
Υποκείμενο ρήματος 1: ………………………….
Μορφή υποκειμένου ρήματος 1: ………………………….
Υποκείμενο ρήματος 2: ………………………….
Μορφή υποκειμένου ρήματος 2: ………………………….
13. Η ομάδα των οπαδών του φασισμού διέσχιζαν με στρατιωτικό βηματισμό την
πόλη.
Υποκείμενο: ………………………….
Μορφή υποκειμένου: ………………………….
14. Να περάσει γρήγορα ο επόμενος.
Υποκείμενο: ………………………….
Μορφή υποκειμένου: ………………………….
15. Είναι ανεπίτρεπτο να μη σέβεστε τους συμμαθητές σας.
Υποκείμενο ρήματος 1: ………………………….
Μορφή υποκειμένου ρήματος 1: ………………………….
Υποκείμενο ρήματος 2: ………………………….
Μορφή υποκειμένου ρήματος 2: ………………………….
16. Είναι απαράδεκτο ότι ο Κώστας απουσίαζε χτες.
Υποκείμενο ρήματος 1: ………………………….
Μορφή υποκειμένου ρήματος 1: ………………………….
Υποκείμενο ρήματος 2: ………………………….
Μορφή υποκειμένου ρήματος 2: ………………………….
17. Αξίζει να δείτε όλα τα μνημεία της Ισπανίας.
Υποκείμενο ρήματος 1: ………………………….
Μορφή υποκειμένου ρήματος 1: ………………………….
Υποκείμενο ρήματος 2: ………………………….
Μορφή υποκειμένου ρήματος 2: ………………………….
18. Κάποιος μονίμως παριστάνει τον αδιάφορο.
Υποκείμενο: ………………………….
Μορφή υποκειμένου: ………………………….

2η Άσκηση:
Να συμπληρώσετε τα ρήματα που λείπουν (στον Ενεστώτα), με βάση τα
υποκείμενά τους:
Θυμηθείτε! Όταν υπάρχουν περισσότερα από ένα υποκείμενα, το ρήμα μπαίνει
σε πληθυντικό αριθμό και στο επικρατέστερο πρόσωπο
(το α´ είναι επικρατέστερο του β´ και το β´ του γ´)

1. Εγώ, η Μαρία και ο Γιάννης …………………………. (πηγαίνω) απόψε σινεμά.

Η Μαρία κι εσύ πώς …………………………. (διασκεδάζω);
2. Εσύ και η φίλη σου συνήθως με …………………………. (εκνευρίζω) με τις
ανοησίες σας.

2
3. Εμείς, εσείς και τα ξαδέρφια σας …………………………. (εργάζομαι) τον
επόμενο μήνα για την εκδήλωση του πολιτιστικού συλλόγου.
4. Καλό θα ήταν να …………………………. (προσέχω) στο μάθημα εσύ κι ο
διπλανός σου.
5. Κι εσείς κι αυτοί …………………………. (ευθύνομαι) εξίσου για ό,τι συνέβη.
6. Ο Γιάννης και η Μαρία …………………………. (φεύγω) σύντομα.
7. Εμείς …………………………. (μένω) λίγο ακόμα.

3η Άσκηση:
Στο παρακάτω κείμενο να γράψετε στην παρένθεση το υποκείμενο του κάθε
ρήματος:

Ωστόσο μέσα στον ίδιο χρόνο πέθανε (υποκ.: ………………………….) το Λενάκι

μας. Ένα πρωί τελείωσε (υποκ.: ………………………….) έτσι ήσυχα. Μόνο που
έκλεισε (υποκ.: ………………………….) τα λυπημένα ματάκια του και δεν μας
ξανακοίταξε (υποκ.: ………………………….) ξανά με εκείνον τον παράξενο τρόπο.
Η μητέρα ακόμη και τώρα πιστεύει (υποκ.: ………………………….) πως το σπίτι
είχε χάσει (υποκ.: ………………………….) το καλό του στοιχείο.

4η Άσκηση:
Να βρείτε τα αχώριστα μόρια των παρακάτω λέξεων και στη συνέχεια να
δημιουργήσετε μια νέα λέξη με το αχώριστο μόριο που βρήκατε.

Λέξη Αχώριστο μόριο Νέα λέξη με το

αχώριστο μόριο
1. άμεμπτος
2. διασυρμός
3. εμπειρία
4. συμμαθήτρια
5. αμφιταλαντεύομαι
6. υπονοώ
7. δυσαρέσκεια
8. καταψήφισαν
9. διχογνωμίες
10. δυσνόητο
11. εισρέουν
12. εκφράζει
13. εφήμερη
14. ημίχρονο
15. συγγένεια
16. περιβάλλει
17. υφυπουργός
18. αποστρέφομαι
19. ανασυγκρότηση
20. προσθαλάσσωση
21. εφοπλιστής

3
5η Άσκηση:
Στις πιο κάτω παραγράφους να βρείτε:
α) τη θεματική περίοδο, τα σχόλια – λεπτομέρειες και την κατακλείδα (όπου
υπάρχει)
β) τον τρόπο ανάπτυξης

1. Οι παραλογές είναι δημοτικά τραγούδια πολύστιχα και αφηγηματικά. Μοιάζουν,

δηλαδή, με μικρά έπη, όπως και τα ακριτικά, με τη διαφορά όμως ότι δεν
εξυμνούν ηρωικά κατορθώματα, αλλά αφηγούνται τις δραματικές κυρίως
περιπέτειες της ανθρώπινης ζωής με τον τρόπο των παραμυθιών.

α) Θεματική περίοδος: …………………………………………………………….…

Σχόλια – λεπτομέρειες: …………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………..
Κατακλείδα (όπου υπάρχει): …………………………………………………………...
β) Τρόπος ανάπτυξης: …………………………………………………………............

2. Τα τελευταία 20 χρόνια η αυτοματοποίηση έδειξε πως είναι ικανή να επιτελέσει

κάθε παραγωγικό έργο. Όχι μόνο κάνει σχετικά απλές δουλειές, όπως η
κατασκευή τμημάτων αυτοκινήτων ή ψυγείων, αλλά στοιχειοθετεί εφημερίδες,
οδηγεί αυτόματα τα τρένα -σύμφωνα με προκαθορισμένο πρόγραμμα- και
εξορύσσει το κάρβουνο που μας χρειάζεται. Άρχισε, μάλιστα, τελευταία να μας
οργώνει τα χωράφια και να θερίζει τις σοδειές.

α) Θεματική περίοδος: …………………………………………………………….…

Σχόλια – λεπτομέρειες: …………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………..
Κατακλείδα (όπου υπάρχει): …………………………………………………………...
β) Τρόπος ανάπτυξης: …………………………………………………………............

3. Τους αοιδούς τους διαδέχτηκαν οι ραψωδοί, οι οποίοι όμως είχαν αρκετές

διαφορές από τους πρώτους. Οι ραψωδοί σε αντίθεση με τους αοιδούς δεν
δημιουργούσαν δικά τους έργα, αλλά απομνημόνευαν και απάγγελναν τα
παλιότερα έπη και κυρίως τα ομηρικά. Ακόμη, δεν τραγουδούσαν τα έπη
συνοδεύοντας το τραγούδι τους με τη μουσική υπόκρουση της φόρμιγγας, όπως
παλιότερα οι αοιδοί, αλλά τα απάγγελναν με ρυθμό.

α) Θεματική περίοδος: …………………………………………………………….…

Σχόλια – λεπτομέρειες: …………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………..
Κατακλείδα (όπου υπάρχει): …………………………………………………………...
β) Τρόπος ανάπτυξης: …………………………………………………………............

4. Παρότι τα δημοτικά τραγούδια παρουσιάζουν μεγάλο θεματικό πλούτο, μπορούμε

ωστόσο να τα χωρίσουμε σε τρεις μεγάλες κατηγορίες. Στην πρώτη κατηγορία
κατατάσσουμε τα τραγούδια που αναφέρονται στις διάφορες εκδηλώσεις της
ζωής (της αγάπης, νυφιάτικα, νανουρίσματα, παιδικά, κάλαντα, αποκριάτικα και
4
 άλλα εορταστικά, τραγούδια της ξενιτιάς, μοιρολόγια, γνωμικά, τραγούδια της
δουλειάς). Στη δεύτερη κατηγορία ανήκουν τα ιστορικά τραγούδια, δηλαδή αυτά
που δημιουργήθηκαν εξαιτίας ενός ιστορικού γεγονότος, όπως είναι τα ακριτικά ή
τα κλέφτικα. Στην τρίτη κατηγορία τοποθετούμε τις παραλογές.

α) Θεματική περίοδος: …………………………………………………………….…

Σχόλια – λεπτομέρειες: …………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………..
Κατακλείδα (όπου υπάρχει): …………………………………………………………...
β) Τρόπος ανάπτυξης: …………………………………………………………............

5. Οι παρέες συνομηλίκων αποτελούν εξαιρετικά σημαντικούς φορείς

κοινωνικοποίησης των νέων. Μέσα από τις παρέες, το παιδί κάνει τις πρώτες του
προσπάθειες να δημιουργήσει έναν κόσμο όπου δεν θα υπάρχει ο αυστηρός
έλεγχος των «μεγάλων», η συμπεριφορά του οργανώνεται και αποκτά κοινωνικό
χαρακτήρα, δοκιμάζει νέες εμπειρίες, κοινές με τους φίλους του και πιθανόν
διαφορετικές από τα πρότυπα της οικογένειας και του σχολείου. Τα παιδιά
διαμορφώνουν μια νέα αντίληψη του «εμείς», μέσα από το παιχνίδι και τη
συναναστροφή, μαθαίνουν να ανταγωνίζονται και να συμβιβάζονται, να
υπολογίζουν τους άλλους, να παίζουν σύμφωνα με τους κανόνες του παιχνιδιού.

α) Θεματική περίοδος: …………………………………………………………….…

Σχόλια – λεπτομέρειες: …………………………………………………………………
…………………………………………………………………………………………..
Κατακλείδα (όπου υπάρχει): …………………………………………………………...
β) Τρόπος ανάπτυξης: …………………………………………………………............