Professional Documents
Culture Documents
Gabay NG Pampagkatuto Bilang 1 Konseptong Pangwika - (Wika, Pambansa, Panturo, Opisyal)
Gabay NG Pampagkatuto Bilang 1 Konseptong Pangwika - (Wika, Pambansa, Panturo, Opisyal)
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 1/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
Description
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 2/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
Table of contents
2. II. PANIMULA
3. III.PAKSANG ARALIN
3.1. Nilalaman / Kahulugan ng Wika
3.2. Mga Katangian ng Wika
3.3. Wikang Pambansa /Panturo/Opisyal
3.4. Paglalagom
5. V. MGA SANGGUNIAN
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 3/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 4/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
2. II. PANIMULA
Bakit napakahalaga ng wika sa ating pamumuhay? Paano ang pag-unlad ng bawat isa at ng isang
nasyon kung walang wika? Ang wika
ay
nakatutulong sa pang araw-araw na pakikipagtalastasan sa pamilya, kaibigan at
iba pang tao sa kanyang kapaligiran. Nakapagpapahayag at
nagkakaunawaan ang
magkausap.
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 5/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
3. III.PAKSANG ARALIN
ANO ANG WIKA?
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 6/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
Ang wika ang paraan ng ating pakikipag-usap sa isa't isa. Ang
wika ay isang paraan ng pakikipagtalastasan. Sa malayong
nakaraan, ang mga
salita ay batay sa matinding damdamin, karanasan ng tao at iba't ibang tunog ng
kalikasan. Ang bawat wikang sinasalita sa
isang bansa ay makasaysayan,
makapangyarihan, at kakaiba. Sa paglipas ng mga siglo, ang wika ay umunlad
kasabay ng maraming
pagbabago sa lipunan at pag-uugali ng tao. Sa ngayon,
ginagamit ang wika sa pagpapahayag ng mga mensahe, opinyon, adhikain, at
pag-
unlad sa edukasyon, ekonomiya, at teknolohiya. Ang teknolohiya ay isang
mahalagang aspeto ng komunikasyon ngayon. Ginagamit ito ng
henerasyon ngayon sa
pakikipagtalastasan: Ano kaya ang buhay ng tao kung walang wika?
KATUTURAN NG WIKA
Ayon sa pahayag ng
libro nina Bernales et al., (2016) Ang wika ay tumutukoy sa isang cognitive function na
nagbibigay sa mga tao
ng kakayahang matuto at gumamit ng mga kumplikadong
sistema ng komunikasyon. Ang konsepto o wika ay tumutukoy sa
isang tiyak na
sistema ng wika na tinukoy lamang ng mga tiyak na salita, tulad
ng Ingles, Pranses, Aleman, o Nihonggo,Mandarin, Filipino at iba pa.
Ang
humigit-kumulang 3,000 hanggang 6,000 wikang sinasalita ng mga tao ngayon ay
ang pinakamahusay na mga halimbawa ng
wika bilang partikular na pag-unawa sa
wika, ngunit ang natural na wika ay maaaring batay sa visual na stimuli bilang
karagdagan sa awditori
na stimuli, tulad ng nakasulat na wika at sign
language .
Ang
pasalitang Ingles ay nagmula sa salitang Latin para sa dila. Ang matalinghagang
relasyon sa pagitan ng wika at dila ay
matatagpuan sa maraming wika at
nagpapatotoo sa kahalagahan ng kasaysayan ng sinasalitang wika
NOAH WEBSTER
(Noah Webster, 2020)
(G.
Webster, 1974, na ayon kina Bernales et al., 2016) Ang wika ay isang sistema ng
komunikasyon sa pagitan ng mga tao sa
pamamagitan ng nakasulat o phonetic na
mga simbolo. Ito ay isinulat at isinasabuhay ng ilang grupo ng mga tao sa
bansa, gamit ang kanilang
sistema ng panulat, na sila lamang ang nakakaintindi.
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 7/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
ARCHIBALD HILL
(Archibald Hill, 2020
Isinaad ni Ginoong Hill (Tumangan et al., 2000, na ayon kina Bernales et al., 2016) sa kanyang papel na “What is
Language?”. Ang
pagsasalita ay ang pangunahing at pinakadetalyadong anyo ng simbolikong
aktibidad ng tao, at ang mga simbolong ito ay binubuo ng mga
tunog na ginawa ng
aparato ng pagsasalita at nakaayos sa
mga patern na bumubuo ng isang
kumplikado at simetriko na istraktura. Ang
kahulugan ng mga simbolong ito ay
arbitraryo at kontrolado ng lipunan.
HENRY GLEASON
(Henry Gleason, 2020)
Batay
din sa kahulugang ibinigay ni Ginoong Gleason (Tumangan et al., 2000, na ayon
kina Bernales et al., 2016) sa wika.
Ipinaliwanag niya na ang wika ay isang maayos na balangkas ng mga tunog ng pagsasalita na random
na pinili at inayos para gamitin ng mga
tao sa isang kultura. Ayon
sa pahayag, ang wika ay sinaliksik at tinanggap ng mga gumagamit nito. Kung
hindi miyembro ng komunidad,
maaaring
hindi agad naiintindihan ang wika.
Ngunit kung gustong pag-aralan ang wika, maaari
itong matutunan.
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 8/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
1.
Ang Wika ay masistemang
balangkas.
a. Ponema
- ang tunog ng isang mahalagang wika.
b. Ponolohiya
- ang siyentipikong pag-aaral ng mga ponema.
c. Morpema
- isang maliit na yunit ng salita.
d. Morpolohiya
- ang siyentipikong pag-aaral ng mga morpema.
e. Sintaksis
- ang pag-aaral ng mga pangungusap.
Halimbawa - A M N Y M O P Q A I U
C
Makakabuo ng pangalan
bilang MANNY PACQUIAO
Makakabuo ng
pangungusap na " Magaling kumanta si Sarah Geronimo”
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 9/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
2. Ang wika ay sinasalitang tunog
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 10/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
Ang
wika ay ginagamit. Ang wika ay patuloy na gamitin sa pakikipagkomunikasyon
upang hindi ito makalimutan. Lagi nating gamitin
ang ating wika ng hindi ito
tuluyang mawala gaya sa kasangkapang na laging ginagamit upang hindi ito
masira.
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 11/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
Inilahad nila na
nagkakaiba - iba ang mga wika sa daigdig ay dahil na rin sa pagkakaiba - iba ng
mga kultura ng mga bansa at
pangkat. May mga kaisipan sa isang wika na walang
katumbas sa ibang wika sapagkat wala sa kultura ng ibang wika ang kaisipang ng
isang
wika, May mga
hangganan din ang mga salitang Ingles sa katumbas ng mga pagkakasalin sa Filipino.
Ang
wika noong nakaraang isang daang taon ay hindi na eksaktong katulad ng ginagamit ngayon dahil ang wika
ay dinamiko o
nagbabago sa pagdaan
ng mga panahon. Kung ang ating mga ninuno ay gumagamit ng malalalim na Tagalog.
Sa panahon ngayon,
mangingiti na lamang ang kausap mo kung ganoon pa rin ang
iyong pananalita.
Ang
wika ay nadaragdagan ng mga bagong bokabularyo bunga ng pagiging malikhain ng tao, epekto ng mga
dayuhan at
makabagong teknolohiya. Mawawala nang tuluyan ang wika kung hindi
ito nagagamit palagi (Bernales et al., 2016 p.5-8).
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 12/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
Wikang Pambansa
Ang
Filipino ay ang pambansang wika ng Pilipinas at ito ay may mahabang kasaysayan
ng pag-unlad. Ang wikang pambansa ay
isang sinasalitang wika na isinulat ng mga
mamamayan ng isang bansa. Ito ang tanging wikang ginagamit sa loob ng kultura
ng lipunan. Ang
pagkakakilanlan ng indibidwal o grupo ay hango sa salita.
Sa Pilipinas, Filipino ang de jure ay naaayon sa batas o sa pamamagitan
ng karapat-dapat na karapatan habang ang de facto ay
tumutukoy sa isang estado
ng mga gawain sa pagkakaroon ng hindi pinagpapasyahan ng batas. Ang pagkakaroon
at pagpapaunlad ng isang
Pambansa ay tinitiyak ng ating Konstitusyon. Matatagpuan
sa Artkulo XIV, Seksyon 6-9 ng Konstitusyong 1987 ang mga tiyak probisyong
kaugnay ng wika. Ayon
dito,
Seksyon 6. Ang wikang Pambansa ng Pilipinas ay Filipino, Samantalang nililinang
ito,ay dapat payabungin at pagyamanin pa salig sa
umiiral na wika sa Pilipinas
at iba pang wika.
Ayon sa
Philippine Census noong 2000, 65 milyong Pilipino o 85.5% ng
kabuuang populasyon ng Pilipinas na ang nakauunawa at
nakapagsasalita ng wikang
Filipino.
Wikang Panturo
Ang mga
ginagamit na midyum o daluyan ng pagtuturo at pagkatuto sa sistema ng
edukasyon. ay tinatawag na wikang panturo. Ito
ang wikang ginagamit
ng guro upang magturo sa mga mag-aaral. Sa pamamagitan nito,
nauunawaan ng mga mag-aaral ang iba’t ibang teorya,
konsepto at mga kasanayan
sa isang tiyak na asignatura o larangan. Inaasahan din na sa kalaunan
ng pag-aaral ay nagiging bihasa ang mag-
aaral sa wikang panturo na ginagamit sa
paaralan at maging siya ay epektibong magagamit ito sa pakakamit ng lalong mataas
na kaalaman.
Wikang Opisyal
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 13/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
Ang opisyal na wika ay ang wikang ipinag-uutos ng
batas. Ginagamit ang wikang ito sa mga opisyal na komunikasyon sa pagitan ng
pamahalaan at ng mga mamamayan nito. Ito ang wikang kadalasang ginagamit ng mga
opisyal ng pamahalaan at ito ay nauugnay sa hukuman,
lehislatura, at
pangkalahatang pamamahala ng pamahalaan.Ang pagpili dito ay nagsasabi ng
opisyal na wika dahil may mga benepisyong
kaakibat nito, tulad ng mga
pribilehiyo at pakinabang. Tinutukoy ng Konstitusyon ng Pilipinas ang Filipino
at Ingles bilang mga opisyal na wika
ng bansa. Ang Konstitusyon ay nagbibigay
ng mga tiyak na karapatan sa mga indibidwal.
Sek. 7 – Ukol
sa mga layunin ng komunikasyon at pagtuturo, ang mga wikang opisyal ng Pilipinas ay Filipino at hangga’t walang
itinatadhana ang batas, Ingles.
Sek. 8 – Ang
Konstitusyong ito ay dapat ipahayag sa Filipino at Ingles; at dapat isalin sa
mga pangunahing wikang panrehiyon, Arabic
at Kastila. (Bernales et al., 2016, p.14-16).
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 14/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
3.4. Paglalagom
PAGLALAGOM
Ang Wika ay tumutukoy sa kognitibong pakulti na nagbibigay-kakayahan sa mga tao upang matuto at gumamit ng mga sistema
ng komplikadong komunikasyon (Bernales et al., ( 2016)
Tandaan ang mga eksperto o dalubhasa sa wika na nagbigay ng mga pakahulugan sa wika
Noah Webster
Archibald Hill
Henry Gleason
2. Sinasalitang tunog
3. Pinipili at isinasaayos
4. Arbitraryo
5. Ginagamit
6.Nakabatay sa Kultura
7.Nagbabago ( dinamiko )
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 15/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 16/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
4.1. Pagtataya
PAALALA: HANDA KA NA BA ?
PAALALA:PAMALAGIIN ANG DISIPLINA AT KATAPATAN SA PAGSAGOT ,DI MAAARING ISCREENSHOT ANG MGA KATANUNGAN AT
ISHARE KUNG MAGKAROON LAMANG NG PROBLEMA SA INTERNET HABANG KASALUKUYANG NAGSASAGOT AY MAAAARING
KUNAN UPANG MAGING PROOF SA PAGRETAKE NG QUIZ
KILALANIN KUNG SINO O ANO ANG TINUTUKOY SA BAWAT PANGUNGUSAP. IKLIK ANG LARAWAN UPANG MAKAPAGSAGAWA NG
PAGSUSULIT
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 17/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 18/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
5. V. MGA SANGGUNIAN
Bernales, Rolando A. et al., (2016), Komunikasyon at Pananaliksik sa Wika at Kulturang Pilipino. Mutya Publishing House Inc.
Anonymous. (n.d.). Quill Fountain pen Drawing Writing, feather, animals, hand, bird png [Online Image]. Pngwing.
https://www.pngwing.com/en/free-png-nxqsx
Anonymous. (n.d.). Stock Photography Map Scroll Paper PNG [Online Image]. IMGBIN.
https://imgbin.com/png/aQSiiswx/stock-photography-map-scroll-paper-png
https://en.wikipedia.org/wiki/Archibald_Hill
https://babyandbreakfast.ph/tag/linggo-ng-wika/
https://www.clipartkey.com/view/bxThmm_transparent-childthinkingclipart-girlthink-cartoon-png
Henry
A. Gleason. (2020, Hunyo 10). In Wikipedia.
https://en.wikipedia.org/wiki/Henry_A._Gleason_(botanist)
LET’s
Review. (2016, January 30). Kahulugan ng Wika [Video].
Youtube.
https://www.youtube.com/watch?v=-rHYEbGOqLk
Noah
Webster. (2020, Abril 10). In Wikipedia.
https://pt.wikipedia.org/wiki/Noah_Webster
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 19/20
10/18/22, 6:21 PM GABAY NG PAMPAGKATUTO BILANG 1 KONSEPTONG PANGWIKA -(Wika, Pambansa,Panturo,Opisyal )
https://isvle.neu.edu.ph/mod/book/tool/print/index.php?id=4064 20/20