Jared Klein Garcia. Unang Bahagi: Karakter at kanilang katangian. Emerald Si Emerald ay mas kilala sa ampunan bilang Mira, isang batang may maliwanag na pagtingin sa kinabukasan, malakas ang loob at parating nais na mapasaya ang ibang tao. Siya rin ang naging best friend ni Ema. Parati siyang binibigyan ni Ema ng drawings at sinasabi niya ang mga ito sa loob ng silid nilang tatlo. Subalit, nitong mga nakaraang araw lamang, parati nang nakatitig si Mira sa labas, sa mga drawings ni Ema, at mga bagay na parati niyang nakikita sa loob ng kuwarto. Hindi lingid sa kaalaman ng iba, si Mira ay parating iniisip kung ang kinabuksan nga ba niya ay magiging malinaw kagaya ng kung paano niya ito nakikita sa kaniyang imahinas’yon. Mas’yado na siyang matanda para maapon pa, bulong niya sa sarili. Gayunpaman, kahit alam niyang walang kasiguraduhan ang kinabukasan, sinubukan niya pa ring maging positibo sa buhay. Simula noong nagkaroon na siya ng muang, alam niyang wala na siyang magulang. Patay na raw ang magulang niya simula noong pinanganak siya kaya tinanggap niya na lamang na hindi na niya makikita pa ang mga magulang niya. Maraming mga pagkakataon ang sumubok sa kaniya, subalit hindi siya natinag nito, lumaban siya’t ginawa ang lahat para mapagpangibabawan ang lahat ng bagay na walang kasiguraduhan. Tama ‘yan, ‘wag kang panghinaan ng loob! Lastly, ang paburito niyang sabihin ay “Magiging maayos din ang lahat!” Dahil naniniwala siyang magiging maayos din ang lahat kahit na maraming mga suliranin ang mga nakaharang sa kaniyang kinabukasan. Ang kinabukasang hindi siya siguradong darating. Flaw: Ang pinaka malaki niyang flaw ay ang pagiging toxic positive, sa puntong hindi niya na kayang magbigay ng opinion na makakatulong sa tao sa totoong paraan at hindi sa dreamy at optimistic na paraan. Gumamela Nakuha ni Ema ang kaniyang palayaw mula sa kaibigang si Lambong, ang tawag nito sa kaniya noong bata pa lang sila ay “Gumamema” at ang naging tawag sa kaniya ng mga tao sa loob ng ampunan ay Ema. Si Ema ay isang masiyahing bata, parating naglalaro sa labas, nagpupulot ng mga kung anu-anong bagay para i- display sa kanilang kuwarto. Kahit na buhay na bato, boteng walang laman, mga patay na halaman, parati niya pa rin itong kinukulekta. Siya lang ata ang nag-iisang babaeng happy-go-lucky sa ampunan. Para sa kaniya, ang pinaka mahalagang pangyayari sa buhay ay wala sa nakaraan o hinaharap, bagkus ay matatagpuan sa kasalukuyan. Nang bahagyang lumaki si Ema, nagsimula na rin siyang mag- drawing. Parati niyang binibigyan ng mga drawings noon sila Mira at Lala. Laging nilalagay ni Mira ang drawings niya sa pader, si Lala naman, itinatago ito. Akala ni Ema ay itinatapon lang. Dahil sa pagtanda, nagsimula nang hindi maintindihan ni Ema ang sarili, akala niya lahat ng bagay ay parating lumalaban sa kaniya, kahit mga pinaka maliliit. Doon na siya nagsimulang magkaroon ng pag- aatubili sa sarili,at nagsimula ring mag-fantasize ng kamatayan. Sinubuan niya itong labanan sa parang alam niya, ang pag-dodrawing ng mga saloobin. Gayunpaman, wala itong talab sa kaniyang malamlam na isipan at damdamin, nais niya pa ring mawala nang walang kahit sinong nakaka-alala. Subalit dahil ayaw niyang malungkot sa kasalukuyan ang mga kaibigan, sinusubukan niya pa ring maging kagaya ng kung ano siya noon. Isang masiyahing happy-go-lucky. Hindi magtatagal, makikita nila Lala ang sketch pad ni Ema, subalit huli na. Ang paburito niyang sabihin ay “Ang mahalaga, masaya tayo!” Una ay totoo ang kaniyang mga salita, subalit sa pagtagal ng panahon, nawawalan na ito ng ibig sabihin para sa kaniya. Flaw: Ang pinaka malaki niyang flaw ay ang pagsasarili ng problema at pagkubli sa paraang wala nang nakakaalam. At dahil dito, magkakaroon na siya ng matinding laban sa loob niya’t walang ibang nakaka-alam kung anong nangyayari. Lambong Si Lambong ay mas kilala bilang Lala, sa tatlong magkakaibigan, si Lala ang pinaka matanda. Subalit hindi siya ganoong ka mapagmahal na tao marahil, dahil wala lang siyang lakas ng loob para ipakita ang pagiging mahina sa ibang tao. Marahil, dahil ito sa kaniyang pinagdaanan bago mapunta sa ampunan, at sa mga ala- alang iniwan nito sa kaniya, na, sa kasamaang palad, ay parati niyang binabalikan. At madalas niya itong ginawa kapag nakatitig sa kaniyang lumang dreamcatcher na ibinigay ng kaniyang isang kaibigan, si Jojo (Ang karakter mula sa Styrofoam na Jupiter). Si Lala ay pinanganak sa isang mahirap na pamilya, mapang- abuso ang ama, at martyr naman ang ina. Subalit kahit ganoon, hindi sila natinag ng pang-aalipusta. Mas lumakas pa sila, tinig sa kanila ng kaniyang ina. Subalit hindi ito nagtagal dahil sa isang insidente, ang pagpatay ng ama niya sa kaniyang ina. Dito nagsimula ang pag-ikot pababa ng kaniyang buhay kasama ng kaniyang kuya. Sa una ay kinaya nila, subalit hindi nagtagal ay lumayas rin siya sa nagkupkop sa kanila ng kaniyang kapatid sa loob ng dalawang taon, iniwan niya ang kaniyang kapatid, ang dala lang ay mga damit. Sa gitna ng kalungkutan at walang kasiguraduhan, nahanap niya ang ampunan na aampon sa kaniya. Akala niya’y rito magsisimula ang kaniyang bagong buhay, subalit hindi, dahil matatali lamang siya sa kaniyang mga nagawa noon. At ang unang hakbang niya na paglayo sa kaniyang nag-iisang pamilyang minamahal ay magiging unang hakbang sa pagbalik rito. Ang paburito niyang sabihin ay “’Wag mo nang subukan.” Dahil prino-project niya ang kaniyang kahinaan sa mga taong may lakas ng loob para mahalin siya. At nalulungkot siya dahil dito, na hindi niya kayang gawin. Flaw: Hindi niya kayang sabihin na mahal niya ang isang tao dahil natatakot siyang makitang mahina, naging malakas siya noon at ito ang naging sandigan niya para mapagpangibabawan ang isang suliranin, bakti niya pa kailangang magbago? Mahilig din siya sa mga stuff toys. Ikalawang Bahagi: Ang Pagbuo Sa Kuwento. Setting: Isang lumang ampunan. 2019. Main Theme: Mga dumaraang kamatayan na hindi napapansin ng lipunan at mga tao sa loob nito. Dramatic Question: Makikita ba nila ang kahalagahan ng buhay? General Plot: Sa unang bahagi ay ipapakita ang buhay ng tatlo. Hindi magtatagal ay ang pagkakaroon ng rebelas’yon o pagsubok, at darating ang pagbabago. Ang pagbabagong ito ang magtatapos ng kuwento. Basically, iikot ang k’wento sa kung paano lulubog at mamatay si Ema, babalik sa kaniyang kapatid si Lala, at ang pag-ampon kay Mira. Semiotics: Ang mga pangalan ng mga karakter ay malaki ang gampanin sa kanilang karakter. Si Emerald, dahil ang bago na emerald ay ang batong nagbibigay ng lakas para makita ang kinabukasan, ganoon din ang naging karatker ni Emerald. Mayroon siyang lakas ng loob para harapin ang dagok ng kinabukasan. Sa kabilang banda, si Gumamela naman ay kinatawan ng salitang “ephemeral” na ang direktang salin ay ‘hindi nagtatagal.’ Ito ang dahilan kung bakit siya lang ang mamamatay sa tatlo at kung bakit niya sobrang pinapahalagahan ang nangyayari sa kasalukuyang pagkakataon at hindi nakakulong sa hinaharap o sa nakaraan. Ang huli naman ay si Lambong. Ang pangalan niya ay hango sa salitang synonymous sa sapot. Sapot ang naging pangalan ni Lala dahil sa paniniwala ng mga Native American na ang Dream Catcher ay ang nag-lilinis o namimili ng mga panaginip. Ang dream catcher ay gawa sa pabilog na kagamitan at pinaliligiran ng mga linyang kagaya ng sapot. Paminsan-minsan ay nilalagyan ng iba pang mga gamit. Dito nakuha ang pangalan ni Lala, ang sapot na hugis sa isang dream cather. Subalit, ironically, hindi niya nakikita o napipili ang mabuting nakaraan, bagkus ay masama lamang ang nakikita. Gayunpaman, hindi lamang sa pangalan ng karakter umiikot ang mga semiotics, nariyan din ang mga bagay na parati nilang nakikita sa loob ng kuwarto. Ang mga bote, na walang laman, ang sketch pad ni Ema, at marami pang iba. Isa-isahin natin ito. Si Lala ay binigyan ni Jojo ng isang dreamcatcher, subalit hindi talaga. At ala-ala lang ni Lala na ibinigay ito sa kaniya ni Jojo, dahil hindi naman talaga, nais lang ipakita ng bahaging ito na ang kalungkutan niya ay ang nagpapabago sa kaniyang memoria. Ang mga boteng may lamang mga ginupit na plastic ay nagpapakita ng bagay na may bagong meaning subalit sa maling paraan at hindi na nagawa o nagamit pa sa kung ano dapat talaga ang dapat gawin. Ang mga drawings naman ni Ema ang nagpapakita ng kaniyang mga saloobin, padilim ito nang padilim. Ang subtitle ay isa sa mga pinaka mahalang aspekto ng kuwento. Sa iilang pagkakataon, ang subtitle ay lumilipat ng mga lugar para maipakita ang naratibo at execution ng truamacore, dreamcore, surrealism. Ang mga shot din na may malalaking angulo at may kakaibang size ng frame ang magpapakita ng lalim ng bawat scene. Mahalaga ang asymmetrical at imbalance sa mga shots. Note: Ang listahang ito ay hahaba pa habang ginagawa ang script, hanggang maaaring ay ‘wag munang i-print. Inspiration for script and general aesthetic: Matapos kong masimulan ang unang bahagi ng mga karakter, nag-tungo agad a o sa kung anong kagandahan mayroon ang mabubuong film. Ano bang ibig sabihin ng mga bagay na kailangan makita sa film? Isa rito ay ang kamatayan na walang nakaka-alam. Nakakatakot at maganda. Walang mag-aalala sa ‘yo subalit wala rin makakaalala. Kaya ang naging working title ng script ay “Memento Mori” ang direktang salin ay “tandaan mong mamamatay ka.” Ito ang napili ko dahil sa pilosopiya nito ukol sa hindi maiiwasang kamatayan. Ang sumunod na ideya para mabuo ang script at kabuuan ng mga karakter ay ang mga lugar na hindi mo pa napupuntahan subalit mayroon ka nang alaala: Liminal Spaces. Ang ibig- sabihin ng ‘liminal’ ay isang lugar, o bagay, na naghahati sa dalawang lugar. Halimbawa ay pinto. Ang liminal spaces ay parang déjà vu, o parang memory mula sa past life pero ang setting ng lugar ay hindi nanggaling sa nakaraan dahil sa modern style ng isang lugar. Ang mga halimbawa nito ay school kapag wala nang tao at madilim na ang paligid, o swimming pool sa gabi kapag wala nang tao. Isa sa mga naging pundas’yon ko rito ay ang Weird Core. Isang uri ng Liminal Spaces na tumatalakay sa mga bagay na mahirap intindihin at hindi gaanong nakikita sa mga araw-araw na pangyayari. Ang mga halimbawa nito ay ang mga ala-alang nahahagilap mo bago magising mula sa isang panaginip, mga boses kapag ika’y natutulog, o mga ala-alang tumatakbo sa isipan mo kapag natutulog ka na. Ang inspiras’yon ko para kay Lala ay ang tinatawag na Trumacore. Surreal naman ang para sa mga walang saysay na kagustuhan ni Mira. At Dreamcore naman para kay Ema.