C©u hái lý thuyÕt

1. Cho s¬ ®å sau: Cu + Cl2  A + B

Cu + I2  D
X¸c ®Þnh c«ng thøc A, B, D vµ gi¶i thÝch.
A vµ B lµ CuCl2 vµ CuCl ; D lµ CuI
§Ó chuyÓn tõ Cu+  Cu2+ cÇn ph¶i cã mét n¨ng lîng ®Ó kÝch thÝch:
+ 10
29Cu (18Ar) 3d  29Cu2+ (18Ar) 3d94p1
Do Iot cã ¸i lùc e nhá, b¸n kÝnh nguyªn tö lín  Khi h×nh thµnh CuI, n¨ng lîng to¶ ra kh«ng ®ñ
lín ®Ó bï cho n¨ng lîng dïng kÝch thÝch t¹o CuI2 .
MÆt kh¸c, trong CuI2 cã Cu2+ (tÝnh oxiho¸) vµ I  (tÝnh khö m¹nh) dÔ cã ph¶n øng:

2CuI2  2CuI + I2 (c¸c ion halogen kh¸c kh«ng cã tÝnh khö m¹nh nh I )

2. TiÕn hµnh 2 TN sau:

 Thªm tõ tõ dung dÞch Na2SO3 vµo dung dÞch HNO3 4M.
 Sôc khÝ Clo d qua dung dÞch KI cã pha hå tinh bét.
H·y dù ®o¸n hiÖn tîng x¶y ra vµ gi¶i thich b»ng ph¬ng tr×nh ho¸ häc.
 Na2SO3 + 2HNO3  2NaNO3 + SO2 + H2O
3SO2 + 2HNO3 + 2H2O  3H2SO4 + 2NO
2NO + O2  2NO2 (cã khÝ tho¸t ra kh«ng mµu, sau ®ã chuyÓn dÇn mµu n©u)
 Cl2 + 2KI  2KCl + I2
5 Cl2 + I2 + 6H2O  2HIO3 + 10 HCl (mµu xanh xuÊt hiÖn, sau ®ã l¹i nh¹t dÇn)
3. Qu¸ tr×nh nµo x¶y ra khi ®un nãng c¸c chÊt sau trong kh«ng khÝ?
a/ FeSO4.7H2O
b/ (NH4)2SO4.FeSO4.6H2O
c/ Hçn hîp KHSO4 vµ Al2O3.
a/ 2FeSO4.7H2O Fe2O3 + SO3 + SO2 + 14H2O
b/ (NH4)2SO4  2NH3 + H2SO4.
2FeSO4 + 2H2SO4  Fe2(SO4)3 + SO2 + 2H2O
c/ 2KHSO4  K2S2O7 + H2O
Al2O3 + 3K2S2O7  Al2(SO4)3 + 3K2SO4.
4. §iÒu chÕ Cl2 trong c«ng nghiÖp b»ng ph¬ng ph¸p ®iÖn ph©n muèi ¨n, do ®iÒu kiÖn kh«ng
®¶m b¶o ngoµi Cl2 thu ®îc cßn t¹o thµnh mét lîng ClO2 vµ mét sè chÊt kh¸c. Trong phßng thÝ
nghiÖm, ClO2 ®îc ®iÒu chÕ nhanh chãng b»ng c¸ch cho hçn hîp KClO 3, H2C2O4 t¸c dông víi
H2SO4 lo·ng, cßn trong c«ng nghiÖp ClO2 ®îc ®iÒu chÕ b»ng c¸ch cho NaClO3 t¸c dông víi
SO2 cã mÆt H2SO4 4M. H·y lËp c¸c ph¬ng tr×nh ho¸ häc gi¶i thÝch sù t¹o thµnh c¸c chÊt trªn.
So s¸nh c¸c ph¶n øng vµ c¸c s¶n phÈm khi cho mçi chÊt Cl 2 vµ ClO2 t¸c dông víi H2O, víi dung
dÞch NaOH.
§iÓu chÕ Cl2 trong c«ng nghiÖp:
 §iÖn ph©n 2NaCl (nãng ch¶y)  2Na + Cl2
2NaCl + 2H2O (cã v¸ch ng¨n)  H2 + Cl2 + 2NaOH
 Sù t¹o ClO2 do: 4Cl2 + 3O2 + 2H2O  4ClO2 + 4HCl
 2KClO3 + H2C2O4 + 2H2SO4  2ClO2 + 2KHSO4 + 2CO2 + 2H2O
2NaClO3 + SO2 + H2SO4  2ClO2 + 2NaHSO4
1
 6ClO2 + 3H2O  HCl + 5HClO3
Cl2 + H2O  HCl + HClO
2ClO2 + 2NaOH  NaClO2 + NaClO3 + H2O
Cl2 + 2NaOH  NaCl + NaClO + H2O
 B¶n chÊt cña c¸c ph¶n øng nµy gièng nhau, ®Òu lµ ph¶n øng tù oxi ho¸, tù khö. Nhng kh¸c
nhau: Cl   Cl2  Cl+ cßn Cl3+  Cl4+  Cl5+.
5. V× sao khi ®iÒu chÕ SnCl2 b»ng ph¶n øng cña Sn víi axit HCl l¹i ph¶i dïng d HCl?
SnCl2 kh«ng bÒn dÔ bÞ thñy ph©n theo PTHH:
SnCl2 + H2O SnOHCl + HCl
Ph¶i dïng d HCl ®Ó c©n b»ng dÞch chuyÓn tõ ph¶i qua tr¸i tr¸nh sù thñy ph©n.
6. §un nãng PbO2 víi Mn2+ trong dung dÞch HNO 3 th× cã hiÖn tîng g× x¶y ra ? HiÖn tîng cã thay
®æi kh«ng nÕu thay HNO3 b»ng HCl hoÆc dïng d Mn2+ ?
 Trong dung dÞch axit ®un nãng PbO2 oxihãa Mn2+ thµnh MnO (cã mµu tÝm)
5 PbO2 + 2 Mn2+ + 4 H+ ⇌ 2 MnO + 5 Pb2+ + 2 H2O
CÇn suy luËn r»ng : nÕu cã sù oxihãa Mn2+ thµnh MnO2 theo ph¬ng tr×nh :
PbO2 + Mn2+ ⇌ MnO2 + Pb2+ .
th× MnO2 t¹o ra còng bÞ PbO2 oxihãa ®Õn MnO .
3 PbO2 + 2 MnO2 + 4 H+ ⇌ 2 MnO + 3 Pb2+ + 2 H2O
- NÕu thay HNO3 b»ng HCl th× MnO sinh ra sÏ oxihãa Cl  thµnh Cl2.
2MnO + 10 Cl  + 16 H+  2 Mn2+ + 5 Cl2  + 8 H2O (mÊt mµu tÝm)
- NÕu dïng d Mn2+ th× MnO sinh ra sÏ oxihãa Mn2+ thµnh MnO(OH)2 
3 Mn2+ + 2 MnO + 7 H2O  5 MnO(OH)2  + 4 H+ . (mÊt mµu tÝm)

- Ngoµi ra, ion Cl cã thÓ t¹o kÕt tña víi Pb2+ (PbCl2 ) c¶n trë ph¶n øng
7. èng nghiÖm thø nhÊt ®ùng dung dÞch AlCl 3 ,èng nghiÖm thø hai ®ùng dung dÞch CrCl 3 vµ
èng nghiÖm thø ba ®ùng dung dÞch FeCl3. LÇn lît thªm vµo mçi èng ®ã dung dÞch Na2CO3 råi
dung dÞch NaOH vµ cuèi cïng lµ níc brom. .
ViÕt ph¬ng tr×nh c¸c ph¶n øng cã thÓ x¶y ra trong ba èng nghiÖm .
 2Al3+ + 3CO + 3H2O  2Al(OH)3  + 3CO2 
2Cr3+ + 3CO + 3H2O  2Cr(OH)3  + 3CO2 
3+
2Fe + 3CO + 3H2O  2Fe(OH)3  + 3CO2 
 M(OH)3 + NaOH  Na[M(OH)4] (M lµ Al, Cr)
Fe(OH)3 + 3NaOH  Na3[Fe(OH)6]
 Na[Al(OH)4] kh«ng ph¶n øng víi Br2
2Na[Cr(OH)4] + 3Br2 + 8NaOH  2Na2CrO4 + 6NaBr + 8H2O
(Lu ý: 2CrO + 2H+ ⇌ Cr2O + H2O)
2Na3[Fe(OH)6] + 3Br2 + 4NaOH  2Na2FeO4 + 6NaBr + 8H2O
8. Ngêi ta thêng dïng cét ®ùng dung dÞch NH 3 ®Æc vµ NH4Cl n¹p Cu (ë d¹ng vá bµo) ®Ó tinh
chÕ c¸c khÝ (N2, Ar, H2...)cã lÉn O2. Khi cho c¸c khÝ nµy ®i qua cét nãi trªn th× O 2 lÉn trong
khÝ sÏ bÞ gi÷ l¹i, lóc ®ã dung dÞch trong cét cã mµu xanh ®Ëm. Khi kh«ng cho khÝ ®i qua

2
 n÷a th× dung dÞch trong cét l¹i trë nªn kh«ng mµu. H·y nªu c¸c ph¶n øng x¶y ra ®Ó gi¶i thÝch
vµ viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng.

9. Dung dÞch A gåm c¸c chÊt tan FeCl 3, AlCl3, ZnCl2, NH4Cl vµ CuCl2 (nång ®é mçi chÊt xÊp
xØ 0,1M).
a) Dung dÞch A cã ph¶n øng axit, baz¬, trung tÝnh ? T¹i sao ?
b) Cho H2S léi chËm qua dung dÞch A cho ®Õn b·o hoµ th× thu ®îc kÕt tña vµ dung dÞch
B. H·y cho biÕt thµnh phÇn c¸c chÊt trong kÕt tña vµ trong dung dÞch B.
c)Thªm dÇn NH3 vµo dung dÞch B cho ®Õn d. Cã hiÖn tîng g× x¶y ra ? ViÕt c¸c ph¬ng
tr×nh ph¶n øng ion ®Ó gi¶i thÝch.

 Dung dÞch A cã ph¶n øng axit: Fe3+ + 3H2O ⇌ Fe(OH)3  + 3H+

Al3+ + 3H2O ⇌ Al(OH)3  + 3H+
Cu2+ + 2H2O ⇌ Cu(OH)2  + 2H+
Zn2+ + 2H2O ⇌ Zn(OH)2  + 2H+
NH + H2O ⇌ NH3 + H3O +
 2Fe3+ + H2S  2Fe2+ + S  + 2H+ kÕt tña gåm CuS vµ S
2+ +
Cu + H2S  CuS  + 2H Dung dÞch B chøa H2S ; Al3+ ; Zn2+; Fe2+ ; NH vµ H+
 NH3 + H+  NH
Al3+ + 3 NH3 + 3H2O  Al(OH)3  + 3 NH
H2S + 2NH3  2NH + S2.
Fe2+ + S2  FeS 
Zn2+ + 2 NH3 + 2H2O  Zn(OH)2  + 2 NH

Zn(OH)2  + 4NH3  Zn(NH3) + 2OH .

10. Nung mét mÉu quÆng cã chøa MnO, Cr2O3 vµ c¸c t¹p chÊt tr¬ víi mét lîng d Na2O2 thu ®îc
hçn hîp chøa Mn6+ vµ Cr6+. Hoµ tan s¶n phÈm vµo níc råi thªm H2SO4 d thu ®îc kÕt tña MnO2
vµ dung dÞch B cã c¸c ion MnO4, Cr2O72.Thªm vµo B mét lîng dung dÞch FeSO4 d råi hoµ tan
kÕt tña MnO2 vµo ®ã.ViÕt ph¬ng tr×nh c¸c ph¶n øng x¶y ra trong thÝ nghiÖm trªn.

Cr2O3 + 3Na2O2  2Na2CrO4 + Na2O

MnO + 2Na2O2  Na2MnO4 + Na2O (trªn 6000C sÏ ph©n huû 2Na2O2  2Na2O + O2)
 Na2O + H2O  2NaOH
2Na2O2 + 2H2O  4NaOH + O2 
 H2SO4 + 2NaOH  Na2SO4 + 2H2O
3 MnO + 2H2O  2MnO + MnO2  + 4OH 
2CrO + 2H+ ⇌ Cr2O + H2O
 MnO + 5Fe2+ +8H+  Mn2+ + 5Fe3+ + 4H2O
Cr2O + 6Fe2+ +14H+  2Cr3+ + 6Fe3+ + 7H2O

3
 MnO2 + 2Fe2+ + 4H+  Mn2+ + 2Fe3+ + 2H2O

11. a) Ion siªu oxit O ph¶n øng víi NO trong níc ë ®iÒu kiÖn sinh lý t¹o ra ion peroxonitrit

[ONO2] . Ion nµy ph¶n øng nhanh víi CO 2 trong níc hoÆc HCO t¹o ra hîp chÊt cã thÓ

[ONO2CO2] . H·y ®Ò xuÊt cÊu tróc cã thÓ cña c¸c chÊt sinh ra.
b) Ngêi ta dïng enzim khö nitrit, cã chøa c¸c ion Cu+ ë t©m ho¹t ®éng ®Ó thùc hiÖn viÖc khö NO
®Õn NO. Khi nÐn nhanh NO ë 500C ®Õn 100atm th× ¸p suÊt gi¶m nhanh chØ cßn thÊp h¬n
66 atm. ViÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra, nÕu biÕt mét trong c¸c s¶n phÈm t¹o thµnh lµ
N2O

CÊu tróc cã thÓ cña [ONO2] lµ: (do N trong s¶n phÈm cã mét ®«i e ®¬n ®éc nªn ph©n tö sÏ bÞ
gËp)

Hai cÊu tróc cã thÓ cña [ONO2CO2]  lµ:

Kh«ng biÕt peroxonitrit sÏ liªn kÕt qua cÆp e ®¬n ®éc cña N hay lµ qua O
 Cu+ + NO + 2H+  Cu2+ + NO + H2O
 NÐn NO ®Õn 100atm sÏ cã ph¶n øng: 3NO  N2O + NO2 . Do sè mol khÝ gi¶m cßn 2/3, nhng
v× NO2 cã mét e ®éc th©n cha tham gia liªn kÕt nªn cã thÓ dime ho¸  ¸p suÊt sÏ gi¶m h¬n n÷a
vµ thÊp h¬n 2/3 ¸p suÊt lóc ®Çu.

12. Mét khÝ X t¸c dông ®îc víi Na 2O2 theo tû lÖ mol 1:1 thu ®îc mét muèi duy nhÊt. Cho
muèi nµy t¸c dông víi axit gi¶i phãng khÝ A, khÝ nµy ®îc ¸p dông trong viÖc ch÷a ch¸y.
a) X¸c ®Þnh cÊu t¹o cña khÝ X.
b) §èt ch¸y hçn hîp X vµ O2 råi cho toµn bé hçn hîp khÝ thu ®îc vµo dung dÞch KOH d trong
®iÒu kiÖn ¸p suÊt vµ nhiÖt ®é cao th× thu ®îc dung dÞch chøa hai muèi cã tû lÖ nång ®é
mol 2:1. Mét trong hai muèi t¸c dông ®îc víi Cu(OH)2 trong KOH ®un nãng cho kÕt tña Cu2O.
TÝnh tû khèi cña hçn hîp khÝ X vµ O2 ®èi víi kh«ng khÝ. BiÕt hçn hîp sau khi ch¸y kh«ng
cßn oxi vµ tØ khèi hçn hîp X vµ O2 ®èi víi kh«ng khÝ nhá h¬n 1.
c) Hîp chÊt Na2O2 ®îc sö dông trong H¶i qu©n. H·y gi¶i thÝch sù øng dông cña hîp chÊt nµy.

13. C¸c khÝ A, B kh¸c nhau ®îc chøa trong 2 b×nh. C¶ 2 khÝ ®Òu kh«ng mµu, mïi khã chÞu vµ
cã khèi lîng tæng céng lµ 6,8 g. Khi ®èt ch¸y trong kh«ng khÝ, A t¹o thµnh 5,4 g H2O vµ khÝ C
kh«ng tan trong níc. Khi ®èt ch¸y trong oxi d khÝ B t¹o thµnh níc vµ khÝ D. KhÝ D hßa tan ®îc
trong níc vµ cã thÓ lµm mÊt mµu 16 g Br2. Khi cho khÝ B ®i qua dung dÞch Pb(NO)2 thu ®îc
23,9 g kÕt tña ®en. Hçn hîp c¸c khÝ C vµ D c©n nÆng 9,2 g vµ chiÕm thÓ tÝch 4,48 lÝt (ë
®ktc). H·y gäi tªn c¸c khÝ ban ®Çu vµ gi¶i thÝch c¸c kÕt qu¶ ®Þnh lîng ë trªn.

4
KÕt tña ®en PbS cã thÓ t¹o thµnh tõ Pb(NO3)2 & H2S.
Pb(NO3)2 + H2S = PbS  + 2HNO3 (1)
0,1 0,1 0,1
nPbS = . Ph¶n øng (1)  B: H2S cã VB = 2,24 l,
mB = 3,4 g. Ph¶n øng ®èt ch¸y
2H2S + 3O2 = 2SO2 + 2H2O (2)
0,1 0,1
SO2 + H2O = H2SO3 (3)
0,1 0,1
H2SO3 + Br2 + H2O = H2SO4 + 2HBr (4)
0,1 0,1
ph¶n øng (2) (3) (4)  kh¼ng ®Þnh khÝ B lµ H2S lµ hoµn toµn ®óng
A + O2  C + H2O
6,8  3,4 = 3,4 g A (V× 0,1 mol H2S = 3,4 g).
D(SO2) cã 0,1 mol  mD = 6,4 g.
9,2  6,4 = 2,8 g khÝ C (mol C = 0,1)  MC = 28  C: N2
VËy A gåm N & H
mH = 0,6 g  c«ng thøc A : NxHy víi x : y = = 1: 3  c«ng thøc A: NH3
40. Hîp chÊt MX2 kh¸ phæ biÕn trong tù nhiªn. Hßa tan MX2 b»ng dung dÞch HNO3 ®Æc nãng,
d, ta thu ®îc dung dÞch A. Cho A t¸c dông víi BaCl2 thÊy t¹o thµnh kÕt tña tr¾ng, cßn khi cho A
t¸c dông víi dung dÞch NH3 d thÊy t¹o thµnh kÕt tña n©u ®á.

1. Hái MX2 lµ chÊt g×? gäi tªn nã, viÕt c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng x¶y ra.

2. Níc tù nhiªn (níc suèi) ë c¸c vïng má cã MX2 bÞ axit hãa rÊt m¹nh (pH thÊp). H·y viÕt ph¬ng
tr×nh ph¶n øng ®Ó gi¶i thÝch hiÖn tîng ®ã.

3. Nguyªn tè X cã thÓ t¹o thµnh víi flo hîp chÊt XFn, trong ®ã n cã gi¸ trÞ cùc ®¹i. Dùa vµo cÊu
h×nh e cña X ®Ó t×m gi¸ trÞ ®ã. ViÕt c«ng thøc electron, c«ng thøc cÊu t¹o cña XFn, c¸c obitan
cña nguyªn tö trung t©m X bÞ lai hãa kiÓu g×? (sp, sp2...), vÏ m« h×nh ph©n tö (cÊu t¹o kh«ng
gian) cña XFn, biÕt tÊt c¶ c¸c gãc liªn kÕt ®Òu b»ng 90o.
4. ViÕt cÊu h×nh electron (d¹ng obitan) cña M vµ cña c¸c ion thêng gÆp cña kim lo¹i M.
C©u 2:
1/ MX2 phæ biÕn trong tù nhiªn, t¸c dông víi dd HNO3 ®Æc, nãng t¹o dd A: ddA t¸c dông víi
BaCl2 cho kÕt tña tr¾ng  trong A cã ion SO dd A t¸c dông víi dd NH3 t¹o kÕt tña n©u ®á
 trong A cã ion Fe3+. VËy MX2 chÝnh lµ FeS2 vµ c¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng xÈy ra:
FeS2 + 14H+ + 15 NO = Fe3+ + 2SO + 15 NO2  + 7H2O
Ba2+ + SO = BaSO4 
Fe3+ + 3NH3 + 3H2O = Fe(OH)3  + 3NH
2/ Níc suèi bÞ axit hãa m¹nh (pH thÊp) lµ do FeS2 bÞ oxi kh«ng khÝ oxi hãa t¹o ra H+ theo ph¶n
øng:
2FeS2 + 7O2 + 2H2O = 2Fe2+ + 4 SO + 4H+
vµ 1 phÇn: 4Fe2+ + O2 + 6H2O = 4 FeO(OH) + 8 H+
3/ CÊu h×nh e cña lu huúnh

5
1s2 2s2 2p6 3s2 3p4
0
3d

        

V× S cã c¸c obitan 3d cßn trèng, nªn 2e ë ph©n líp 3s vµ 3p khi bÞ kÝch thÝch cã thÓ nh¶y lªn
ph©n líp 3d trèng ®Ó t¹o ra 6e ®éc th©n, nghÜa lµ nã cã thÓ ra víi Flo 6 liªn kÕt céng hãa trÞ,
c«ng thøc XFn lµ SF6.
F F
F F F F
CTE : S CT CT. S
F F F F
F F
Dùa vµo cÊu h×nh e khi bÞ kÝch thÝch 3s1 3p3 3d2 vµ gi¸ trÞ n = 6. Ta thÊy nguyªn tö S trong
SF 6 lai hãa theo kiÓu sp 3 d 2 , m« h×nh
ph©n tö SF6 cã 4 nguyªn tö F t¹o thµnh 1 h×nh vu«ng, cßn 2 nguyªn tö F kh¸c
F
n»m ngoµi ë 2 phÝa cña h×nh vu«ng vµ vu«ng gãc víi h×nh vu«ng, cÊu tróc
F F
b¸t diÖn ®Òu cã S
F F
4. CÊu h×nh electron cña M. F
2s F 2
1s2 2 2p6 3s2 3p6 3d6 4s

Fe               

Fe2+ ... ... ... ... ... ... ... ... ...     

Fe3+ ... ... ... ... ... ... ... ... ...      


41. Khi cho S phãng x¹ t¸c dông víi dung dÞch Na 2SO3 ®Ëm ®Æc, ®un nãng ngêi ta ®îc Na2S2O3
(tiosunfat phãng x¹). Thªm ion Ba2+ vµo dung dÞch thu ®îc th× kÕt tña t¸ch ra còng cã tÝnh phãng
x¹. Läc kÕt tña, sÊy kh« råi ®em hßa tan b»ng dung dÞch axit thÊy khÝ SO 2 tho¸t ra kh«ng cã
tÝnh phãng x¹. ViÕt c¸c PTHH cho c¸c ph¶n øng x¶y ra vµ cho biÕt cÊu tróc cña ion tiosunfat.
S* + Na2SO3  Na2S*SO3 .
(phãng x¹)
S*SO + Ba2+  BaS*SO3 
BaS*SO3 + 2H+  Ba2+ + S* + SO2 + H2O
(kh«ng phãng x¹)
1. Hoµ tan s¶n phÈm r¾n cña qu¸ tr×nh nÊu ch¶y hçn hîp gåm bét cña mét kho¸ng vËt mµu ®en,
kali hi®roxit vµ kali clorat, thu ®îc dung dÞch cã mµu lôc ®Ëm. Khi ®Ó trong kh«ng khÝ, mµu
lôc cña dung dÞch chuyÓn dÇn thµnh mµu tÝm. Qu¸ tr×nh chuyÓn ®ã cßn x¶y ra nhanh h¬n nÕu
sôc khÝ clo vµo dung dÞch hay khi ®iÖn ph©n dung dÞch.
a. H·y cho biÕt kho¸ng vËt mµu ®en lµ chÊt g×.
b. ViÕt ph¬ng tr×nh cña tÊt c¶ c¸c ph¶n øng x¶y ra trong qu¸ tr×nh thÝ nghiÖm.
1. Kho¸ng vËt mµu ®en lµ MnO2.
Dung dÞch mµu lôc ®Ëm chuyÓn dÇn thµnh mµu tÝm khi ®Ó trong kh«ng khÝ chØ cã thÓ lµ
dung dÞch MnO42- vËy ph¶n øng x¶y ra khi nÊu ch¶y hçn hîp lµ
6
 3MnO2 + 6KOH + 6KlO3 = 3K2MnO4 + 3H2O + KCl (1)
3K2MnO4 + 2H2O = 2KMnO4 + MnO2 + 4KOH (2)
2KOH + CO2 = K2CO3 (3)
Ph¶n øng nµy lµm c©n b»ng (2) chuyÓn dÞch dÇn sang ph¶i
2K2MnO4 + Cl2 = 2KMnO4 + 2KCl
2K2MnO4 + 2H2O 2KMnO4 + 2KOH + H2

7
 Bµi tËp
1. Hçn hîp chøa kÏm vµ kÏm oxit ®îc hßa tan hÕt b»ng dung dÞch HNO3 rÊt lo·ng nhËn ®îc dung
dÞch A. C« c¹n cÈn thËn dung dÞch A råi nung khan ë 210 0C tho¸t ra 2,24 lÝt khÝ (®o ë 191,1 K
vµ 7,1. 104 Pa) vµ cßn l¹i 113,4 gam chÊt r¾n kh«. H·y x¸c ®Þnh khèi lîng riªng phÇn mçi chÊt
trong hçn hîp ®Çu.
 C¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng :
4 Zn + 10 HNO3  4 Zn(NO3)2 + NH4NO3 + 3 H2O
ZnO + 2 HNO3  Zn(NO3)2 + H2O
* NÕu c¸c muèi ®Òu bÞ nhiÖt ph©n th× chÊt r¾n (113,4 gam) lµ ZnO
2 Zn(NO3)2  2 ZnO + 4 NO2  + O2
2 NH4NO3  N2  + O2  + 4 H2O

Khi ®ã, sè mol ZnO = = 1,4 >> 0,1 (sè mol khÝ theo gi¶ thiÕt)

VËy ë 2100C ( muèi kÏm cha bÞ nhiÖt ph©n) chØ cã NH4NO3 bÞ ph©n tÝch ®Õn N2O :
NH4NO3  N2O + 2 H2O ( 113,4 gam lµ lîng Zn(NO3)2 )
Theo ph¬ng tr×nh : sè mol Zn = 0,4 øng víi 26 gam

sè mol ZnO = = 0,2 øng víi 16,2 gam

2. Khi hoµ tan mét hçn hîp gåm FeS vµ Fe trong dung dÞch HCl, thu ®îc mét s¶n phÈm khÝ cã tØ
khèi h¬i ®èi víi kh«ng khÝ lµ 0,90. §èt ch¸y 2,24 lÝt s¶n phÈm khÝ ®ã trong d khÝ O2. Thu s¶n
phÈm khÝ cña ph¶n øng ch¸y ®ã vµo mét lîng d dung dÞch FeCl3 råi c« dung dÞch nµy ®Õn c¹n
kh«, thªm d H2SO4 ®Æc vµ ®un nãng cho ®Õn khi kh«ng cßn khÝ bay ra. §Ó nguéi b×nh ph¶n
øng, thªm mét lîng d dung dÞch HNO3 lo·ng vµ ®un nhÑ .
1. X¸c ®Þnh thµnh phÇn phÇn tr¨m vÒ khèi lîng cña hçn hîp FeS vµ Fe ban ®Çu .
2. TÝnh thÓ tÝch cña khÝ tho¸t ra khi thªm dung dÞch HNO3 lo·ng vµ ®un nhÑ .
(c¸c thÓ tÝch khÝ ®Òu ®îc lÊy ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn) .
FeS + 2HCl  FeCl2 + H2S (x mol)
Fe + 2HCl  FeCl2 + H2 (y mol)
Theo gt: = 0,9 . 29 = 26,1  =  sè mol FeS = 3. sè mol Fe

VËy % lîng Fe = . 100% = 17,5% vµ cßn l¹i 100 – 17,5 = 82,5% lµ FeS

2H2 + O2  2H2O
2H2S + 3O2  2SO2 + 2H2O
SO2 + 2FeCl3 + 2H2O  FeSO4 + FeCl2 + 4HCl
FeCl2 + H2SO4  FeSO4 + 2HCl 
6FeSO4 + 3H2SO4 + 2HNO3  3Fe2(SO4)3 + 2NO  + 4H2O
Theo ph¬ng tr×nh: 3 SO2  6 FeSO4  2NO
0,075 0,05 (mol)
Suy ra thÓ tÝch NO (®ktc) = 0,05 . 22,4 = 1,12 lÝt
3. Thªm tõ tõ 17,85 ml dung dÞch kÏm clorua 17% (d =1,12g/ml) vµo 25 ml dung dÞch kali
cacbonat 3,0 mol/lÝt (d = 1,30 g/ml) t¹o ra kÕt tña cacbonat baz¬. Sau ph¶n øng läc bá kÕt tña,
tÝnh nång ®é % c¸c chÊt trong níc läc.
 a) Sè mol ZnCl2 = 0,025 < sè mol K2CO3 = 0,075

8
 2ZnCl2 + 2K2CO3 + H2O  [ZnOH]2CO3 + 4KCl + CO2
0,025 0,025 0,0125 0,05 0,0125
Do K2CO3 d nªn ph¶n øng víi CO2 t¹o ra KHCO3:
K2CO3 + CO2 + H2O  2KHCO3
0,0125 0,0125 0,025
Lîng níc läc = m(dd K2CO3) + m(dd ZnCl2) – m([ZnOH]2CO3)
= 25. 1,3 + 17,85  1,12 – 0,0125  224 = 49,7 gam
% K2CO3 d = (0,0375  138) : 49,7 = 0,104 hay 10,4%
% KHCO3 = (0,025  100) : 49,7 = 0,05 hay 5%
% KCl = (0,05  74,5) : 49,7 = 0,075 hay 7,5%

5. Hoµ tan 0,775 gam mét ®¬n chÊt trong HNO 3 thu ®îc hçn hîp khÝ A cã khèi lîng 5,75 gam vµ
mét dung dÞch chøa 2 axit cã oxi víi % oxi trong mçi axit lµ cùc ®¹i. §Ó trung hoµ dung dÞch hçn
hîp 2 axit nµy cÇn 0,1 mol NaOH.
a) X¸c ®Þnh thµnh phÇn khÝ A ë 900C, biÕt tû khèi cña A ®èi víi hidro = 38,3
b) §¬n chÊt trªn lµ nguyªn tè nµo? Tû lÖ sè mol 2 axit t¹o ra?
c) ViÕt cÊu t¹o c¸c chÊt vµ chØ râ tr¹ng th¸i lai ho¸ cña nguyªn tö trung t©m.
a) = 76,6 chøa N2O4 = 90 > 76,6  KhÝ cßn l¹i lµ NO2 do ph¶n øng 2NO2 ⇌ N2O4

b) sè mol NO2 = = 0,125

Khi 1 mol X + HNO3  x NO2 th× sè mol X = vµ X = = 6,2 x

 x = 5  X = 31 lµ Photpho
c) Hai axit lµ HNO3 d vµ H3PO4 t¹o ra
sè mol H3PO4 = sè mol Photpho = = 0,025

sè mol HNO3 d = 0,1 – (0,025 3) = 0,025  tû lÖ sè mol = 1 : 1

6. 200 gam PCl5 trén víi 50 gam NH4Cl trong b×nh kÝn dung tÝch 2,0 LÝt vµ ®un trong 8 giê ë
4000C. Lµm nguéi ®Õn 250C th× ¸p suÊt trong b×nh lµ 45,72 bar. HÊp thô khÝ t¹o ra b»ng H2O
thu ®îc mét axit m¹nh. ChÊt r¾n A tinh thÓ kh«ng mµu cßn l¹i ®îc röa cÈn thËn b»ng H2O ®Ó
lo¹i bá PCl5 d, sau ®ã lµm kh« c©n nÆng 108,42 gam. PhÐp nghiÖm l¹nh x¸c ®Þnh khèi lîng mol
cña A cho gi¸ trÞ 340  15 g/mol.
a) X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö A
b) Nªu cÊu tróc A
Sè mol PCl5 = = 0,96 vµ NH4Cl = = 0,9346

Tû lÖ sè mol ph¶n øng = 1 : 1

sè mol s¶n phÈm khÝ trong b×nh = = 3,74 mol

9
Theo gi¶ thiÕt: s¶n phÈm khÝ lµ HCl cã sè mol gÊp = 4 lÇn NH4Cl

 sè mol cña A = 0,93 vµ KL mol cña A theo lý thuyÕt = = 116

VËy c«ng thøc A theo lý thuyÕt : PNCl2
PCl5 + NH4Cl  PNCl2 + 4 HCl

Do KL mol cña A thùc tÕ gÊp = 3 lÇn KL mol theo lý thuyÕt nªn thùc tÕ A tån t¹i díi
d¹ng trime

7. Cho 2,16 gam hçn hîp gåm Al vµ Mg tan hÕt trong dung dÞch axit HNO 3 lo·ng, ®un nãng nhÑ
t¹o ra dung dÞch A vµ 448 mL ( ®o ë 354,9 K vµ 988 mmHg) hçn hîp khÝ B kh« gåm 2 khÝ
kh«ng mµu, kh«ng ®æi mµu trong kh«ng khÝ. Tû khèi cña B so víi oxi b»ng 0,716 lÇn tû khèi
cña CO2 so víi nit¬. Lµm khan A mét c¸ch cÈn thÈn thu ®îc chÊt r¾n D, nung D ®Õn khèi lîng
kh«ng ®æi thu ®îc 3,84 gam chÊt r¾n E. ViÕt ph¬ng tr×nh ph¶n øng, tÝnh lîng chÊt D vµ % lîng
mçi kim lo¹i trong hçn hîp ban ®Çu.
 C¸c ph¬ng tr×nh ph¶n øng : KhÝ B theo gi¶ thiÕt chøa N2 vµ N2O.
5 Mg + 12 H+ + 2 NO  5 Mg2+ + N2  + 6 H2O
4 Mg + 10 H+ + 2 NO  4 Mg2+ + N2O  + 5 H2O
10 Al + 36 H+ + 6 NO  10 Al3+ + 3 N2  + 18 H2O
8 Al + 30 H+ + 6 NO  8 Al3+ + 3 N2O  + 15 H2O
4Al(NO3)3  2Al2O3 + 12 NO2  + 3O2 
2Mg(NO3)2  2MgO + 4 NO2  + O2 
Víi KL mol TB cña 2 khÝ = 36 vµ tæng sè mol 2khÝ = 0,02 ta cã thÓ tÝnh ®îc sè
mol N2 = 0,01 vµ N2O = 0,01. Sau ®ã lËp ph¬ng tr×nh theo quy t¾c b¶o toµn sè
mol electron : Al – 3e  Al3+. 2N5+ + 10 e  N2.
x 3x 0,1 0,01
2+ 5+
Mg – 2e  Mg . 2N + 8 e  N2O
y 2y 0,08 0,01
dÉn tíi hÖ ph¬ng tr×nh : 3x + 2y = 0,18 vµ 27x + 24y = 2,16
HÖ ph¬ng tr×nh nµy khi gi¶i sÏ cho x = 0. Tõ ®©y n¶y sinh t×nh huèng cã vÊn ®Ò ?
- Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng : 3,84 gam chÊt E ch¾c ch¾n lµ Al2O3 vµ MgO.
Tõ lîng 2 kim lo¹i vµ lîng 2 oxit tÝnh ®îc sè mol Al = 0,04
vµ sè mol Mg = 0,045.
LÆp l¹i tÝnh to¸n nh trªn : Al – 3e  Al3+. 2N5+ + 10 e  N2.
0,04 0,12 0,1 0,01
2+ 5+
Mg – 2e  Mg . 2N + 8 e  N2O
0,045 0,09 0,08 0,01
ta thÊy : tæng sè mol e nhêng (0,21) > tæng sè mol e thu (0,18)  chøng tá cßn mét phÇn N5+ = 0,21 –
0,18 = 0,03 mol ®· tham gia ph¶n øng kh¸c, kh«ng gi¶i phãng khÝ.
§ã lµ ph¶n øng : 4 Mg + 10 H+ + NO  4 Mg2+ + NH + 3 H2O

10
 8 Al + 30 H+ +3 NO  8 Al3+ + 3 NH + 9 H2O
N5+ + 4H+ + 8e  NH

0,03
VËy chÊt D gåm : Al(NO3)3 (0,04 mol hay 8,52 gam) ;
Mg(NO3)2 (0,045 mol hay 6,66 gam) ;
vµ NH4NO3 (  80 = 0,3 gam) . Lîng D = 15,48 gam
Hçn hîp ban ®Çu cã 50% lîng mçi kim lo¹i.
8. Hçn hîp gåm PCl3 , PCl5 tan trong níc ®îc dung dÞch A. ChuÈn ®é dung dÞch A b»ng V mL
dung dÞch NaOH 1M vµ nhËn thÊy:
 NÕu chÊt chØ thÞ lµ metyl da cam (®æi mµu trong kho¶ng pH tõ 3,0 ®Õn 4,5) th× V = 100
 NÕu chÊt chØ thÞ lµ phenolphtalein (®æi mµu trong kho¶ng pH tõ 8,0 ®Õn 10,0) th× V = 120
X¸c ®Þnh % lîng mçi chÊt trong hçn hîp ®Çu.
Ph¬ng tr×nh hãa häc: PCl3 + H2O  H3PO3 + HCl

PCl5 + H2O  H3PO4 + HCl

9. Mét dung dÞch A chøa 2 muèi Na 2SO3 vµ Na2S2O3. Cho Cl2 d ®i qua 100 mL dung dÞch A råi
thªm vµo hçn hîp s¶n phÈm mét lîng d dung dÞch BaCl2 thÊy t¸ch ra 0,647 gam kÕt tña. Thªm
vµo dung dÞch A mét Ýt hå tinh bét, sau ®ã chuÈn ®é dung dÞch A ®Õn khi mµu xanh b¾t
®Çu xuÊt hiÖn th× dïng hÕt 29 mL dung dÞch I«t 0,05 M.
a) ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc vµ tÝnh nång ®é mol mçi chÊt trong dung dÞch A.
b) NÕu trong thÝ nghiÖm trªn thay Cl2 b»ng HCl th× lîng kÕt tña t¸ch ra b»ng bao nhiªu?
a) Ph¬ng tr×nh hãa häc:
5H2O + S2O + 4Cl2  2SO + 8Cl  + 10H+
H2O + SO + Cl2  SO + 2Cl  + 2H+
Ba2+ + SO  BaSO4 
2S2O + I2  S4O + 2I 
H2O + SO + I2  SO + 2I  + 2H+

HÖ ph¬ng tr×nh: 2x + y = = 2,78  10 3

+ y = 1,45  10 3

Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh cho: x = 8,87  10 4 vµ y = 1,0 10 3

Nång ®é mol Na2S2O3 = 8,87  10 4 M vµ Na2SO3 = 0,01 M
b) NÕu thay b»ng HCl
S2O + 2H+  SO2 + S  + H2O
8,87  10 4 8,87  10 4
Khèi lîng kÕt tña b»ng 32  8,87  10 4 = 0,028 gam

11
10. Mét hçn hîp gåm MgCl2 , FeCl3 , CuCl2 tan trong níc ®îc dung dÞch M. NÕu cho dung dÞch
Na2S d vµo dung dÞch M th× lîng kÕt tña t¸ch ra lín gÊp 2,51 lÇn so víi khi cho d H2S vµo
dung dÞch M. NÕu thay FeCl3 trong M b»ng FeCl2 (cïng khèi lîng) råi tiÕn hµnh l¹i thÝ
nghiÖm nh trªn th× thÊy ®é chªnh lÖch lîng kÕt tña lµ 3,36 lÇn. X¸c ®Þnh % khèi lîng mçi muèi
trong M.

18. 3,00 gam hîp kim mµu vµng cña Cu, Pb, Sn ®un nãng víi HNO 3 ®Æc trong vµi giê ®Õn khi
ph¶n øng hoµn toµn cÇn 16,94 gam HNO3 63% thu ®îc dung dÞch A, khÝ B nguyªn chÊt (mµu
n©u) vµ kÕt tña tr¾ng D. Trung hoµ dung dÞch A b»ng NaOH råi chia ®«i, phÇn 1 cho t¸c
dông víi mét lîng d H2SO4 thÊy t¸ch ra 0,044 gam kÕt tña tr¾ng. Nhóng kÕt tña nµy vµo dung
dÞch K2S ®Æc thÊy kÕt tña ho¸ mµu ®en. PhÇn 2 cho t¸c dông hÕt víi dung dÞch K 2S ®Æc
t¸ch ra 1,841 gam kÕt tña ®en. ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc vµ tÝnh % lîng mçi kim lo¹i trong hîp
kim.

2. Nung hçn hîp A gåm s¾t vµ lu huúnh sau mét thêi gian ®îc hçn hîp r¾n B. Cho B t¸c dông
víi dung dÞch HCl d, thu ®îc V1 lÝt hçn hîp khÝ C. TØ khèi cña C so víi hi®ro b»ng 10,6. NÕu
®èt ch¸y hoµn toµn B thµnh Fe2O3 vµ SO2 cÇn V2 lÝt khÝ oxi.
a. T×m t¬ng quan gÝa trÞ V1 vµ V2 (®o ë cïng ®iÒu kiÖn).
b. TÝnh hµm lîng phÇn tr¨m c¸c chÊt trong B theo V1 vµ V2.
c. HiÖu suÊt thÊp nhÊt cña ph¶n øng nung trªn lµ bao nhiªu phÇn tr¨m.
d. NÕu hiÖu suÊt cña ph¶n øng nung trªn lµ 75%, tÝnh hµm lîng phÇn tr¨m c¸c chÊt trong hçn
hîp B.
Cho biÕt S = 32; Fe = 56; O = 16.

2. Fe + S FeS.
Thµnh phÇn B gåm cã FeS, Fe vµ cã thÓ cã S.
FeS + 2HCl  FeCl2 + H2S
Fe + 2HCl  FeCl2 + H2.
VËy trong C cã H2S vµ H2 . Gäi x lµ % cña H2 trong hçn hîp C .

VËy trong C, H2 = 40% theo sè mol ; H2S = 60%.

a) §èt ch¸y B :
4FeS + 7O2 = 2Fe2O3 + 4SO2
4Fe + 3O2 = 2Fe2O3
S + O2 = SO2 .
ThÓ tÝch O2 ®èt ch¸y FeS lµ: (3V1/5) . (7/4) = 21V1/20.
ThÓ tÝch O2 ®èt ch¸y Fe lµ: (2V1/5) . (3/4) = 6V1/20.

12
Tæng thÓ tÝch O2 ®èt ch¸y FeS vµ Fe lµ: 21V1/20 + 6V1/20 = 27V1/20.
ThÓ tÝch O2 ®èt ch¸y S lµ: V2- (27V1/20) = V2 - 1,35 V1. VËy V2 ≥ 1,35 V1

b)

c) NÕu d S so víi Fe th× tÝnh hiÖu suÊt ph¶n øng theo Fe. Trêng hîp nµy H = 60%. NÕu d Fe so
víi S tÝnh hiÖu suÊt ph¶n øng theo S. Trêng hîp nµy H > 60% VËy hiÖu suÊt thÊp nhÊt cña ph¶n
øng nung trªn lµ 60%.

d) NÕu H = 75% cã nghÜa lµ nFeS = 3ns d. nFeS tû lÖ 3V1/5 VËy nS tû lÖ víi V1/5.

%S = 100 - (64,7+27,45) = 7,85%

19. Mét lîng kho¸ng vËt photphorit nÆng 1,0 gam ®îc hßa tan trong 25 ml dung dÞch HCl 1M,
sau ®ã thªm vµi giät metyldacam (®æi mµu trong kho¶ng pH tõ 3,0  4,5). Muèn lµm dung
dÞch ®æi mµu cÇn thªm 15 ml dung dÞch NaOH 1M.
a) TÝnh hµm lîng %P2O5 trong kho¸ng vËt trªn.
b) NÕu thay metyldacam b»ng phenolphtalein (®æi mµu trong kho¶ng pH tõ 8,0  10,0) th× cÇn
dïng bao nhiªu ml dung dÞch NaOH trªn.

13