‫"بەناوی خودای بەخشندە و میهرەبان"‬

‫"تەفسیی سوڕەت الملک"‬

‫سوڕەت الملک (دەسەڵت) ‪ ،‬سوڕەتێیک مەکییە و ڕیزبەندی ‪ 67‬و لە‬
‫‪ 30‬ئایەت پێک هاتووە‪.‬‬

‫سورة الملك‬
‫بسم هللا الرحمن الرحيم‬
‫بەناوی خودای بەخشندە و میهرەبان‬

‫ْ ُ ْ ُ َ ُ َ َ ى ُ ِّ َ ْ َ‬ ‫َت َب َار َك َّالذي ب َ‬

‫ش ٍء ق ِد ٌير (‪:)1‬‬
‫ي‬ ‫ل‬ ‫ك‬ ‫َل‬ ‫ع‬ ‫و‬‫ه‬ ‫و‬ ‫ك‬ ‫ل‬‫م‬ ‫ال‬ ‫ه‬ ‫د‬ ‫ي‬
‫ِ ِ ِ ِ‬
‫گهورهیه ئهو زاتهی کهههرچ دهسهڵت و پاشای ههیه بهدهست ئهوه‪ ،‬وه ئهو‬
‫دهسهڵتداره بهسهر ههموو شتێکدا‪.‬‬

‫ُ‬ ‫َ ى َ ْ َ ْ َ َ ْ َ َ َ َ ْ ُ َ ُ ْ ى ُّ ُ ْ ى ْ َ ُ َ َ ا َ ُ َ ْ َ ُ ْ َ ُ‬ ‫َّ‬
‫ال ِذي خلق الموت والحياة ِليبلوكم أيكم أحسن عمًل وهو الع ِزيز الغفور (‪: )2‬‬
‫ر‬
‫چاکته‬ ‫ئهو زاتهی که مردن و ژیای داهێناوه تا تاقیتان بکاتهوه که کردهوهی کامتان‬
‫وه ههر ئهوه باڵ دهست و ل خۆشبوو‪.‬‬
‫‪1‬‬
‫الر ْح َمن ِم ْن َت َف ُاو ٍت َف ْارجع ْال َب ََصَ‬
‫َّالذي َخ ىل َق َس ْب َع َس َم َاوات ط َب ًاقا َما َت َرى ف َخ ْلق َّ‬
‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِي‬ ‫ٍ ِ‬
‫ُ‬ ‫ْ ُ‬ ‫َ ِ ْ ََ‬
‫ور (‪:)3‬‬ ‫هل ترى ِمن فط ٍ‬
‫ئهو زاتهی که حهوت ئاسمای دروست کردووه یهك لهسهر یهك تۆ نابینیت (ئهی‬
‫تهماشاکهر) لهدروست کراوهکای خوای میهرهباندا هیچ ناڕێیک یهك چاو بگتهو‬
‫ورد بهرهوه (بزانه) هیچ ناتهواوی یهك دهبینیت‪.‬‬

‫ْ َ َ َ ى َّ َ ْ َ ْ َ ْ ى ْ َ ْ َ َ ُ َ ً‬
‫اسئا َو ُه َو َح ِس ر ٌي (‪:)4‬‬ ‫خ‬ ‫َص‬‫ب‬ ‫ال‬ ‫ك‬‫ي‬ ‫ل‬ ‫إ‬ ‫ب‬‫ل‬ ‫ق‬‫ن‬ ‫ي‬ ‫ي‬ ‫ت‬‫ر‬‫ك‬ ‫َص‬ ‫ب‬ ‫ال‬ ‫ع‬‫ج‬ ‫ُث َّم ْ‬
‫ار‬
‫ِ‬ ‫ِ ِ‬ ‫رِ‬ ‫ِ ِ‬
‫دووباره چاو بگته یهك له دوای یهك چاووت بهڕیسوای و نائومێدی دهگهڕێتهوه‬
‫بۆ الی خۆت وه ئهو (چاوهت) ماندووه تاقه ری چووه‪.‬‬

‫لش َياطي َو ىأ ْع َت ْد َنا ىل ُهمْ‬

‫َّ‬ ‫َ َ َ ََْ َ‬
‫اها ُر ُج ً‬
‫وما ِل‬
‫ُّ ْ‬ ‫َو ىل َق ْد َز َّي َّنا َّ‬
‫الس َم َاء الدن َيا ِب َم َص ِابيح وجعلن‬
‫ِ ِر‬
‫اب َّ‬
‫الس ِع ر ِي (‪:)5‬‬ ‫ََ َ‬
‫عذ‬
‫سوێندی بێگومان ئاسمای دنیامان ڕازاندۆتهوه به چرای زۆر(ی ئهستته) وه‬
‫گتاومانن بهڕهجیم شهیتانهکان وه ئامادهمان کردووه بۆ ئهوان (له قیامهتدا)‬
‫سای ئاگری ههڵگتساو‪.‬‬

‫َ َّ َ ى َ ُ َ ِّ ْ َ َ ُ َ َ َّ َ َ ْ َ ْ‬
‫س ال َم ِص ر ُي (‪:)6‬‬‫و ِلل ِذين كفروا ِبرب ِهم عذاب جهنم و ِبئ‬
‫وه بۆ ئهوانهی که ی بڕوان به پهروهرگاریان سای دۆزهخ ئامادهیه ‪ ،‬که مهنزڵگایهیک‬
‫زۆر خراپه‪.‬‬

‫ُ‬ ‫َ َ ُ ىَ َ ً َ َ َُ‬ ‫َ ُْ ُ‬
‫ه تفور (‪:)7‬‬ ‫ِإذا ألقوا ِفيها س ِمعوا لها ش ِهيقا و ِ ي‬
‫کاتێك که فڕێ درانه ناوی یهوه لهو دۆزهخهوه لوورهو نرکهیهك دهبی ر‬
‫ست وه ئهو‬
‫ئهکوڵ و جۆش دهخوات‪.‬‬
‫‪2‬‬
 ‫َ َ ُ ىى ْ ُ َ‬ ‫ىى‬ ‫َ‬ ‫ُ‬
‫َت ىك ُاد َت َم رَّ ُي ِم َن ْال َغ ْي ِظ ُك َّل َما أ ْل ِ َ‬
‫ق ِف َيها ف ْو ٌج َسأل ُه ْم خ َزنت َها أل ْم َيأ ِتك ْم ن ِذ ٌير (‪:)8‬‬‫ي‬
‫نزیکه (دۆزهخ) لهڕقانا پاره پاره بب ههرچهند دهستهیهك فڕێ بدرێنه ناوێوه‬
‫دهرگاوانهکای دۆزهخ پرسیاریان ل دهکهن ئایا پێغهمبهرێیک ترسێنهرتان بۆ‬
‫نههاتووه له دنیادا‪.‬‬

‫َ َ‬ ‫َ ُ َ ى َ ْ َ َ َ َ ٌ َ ى َّ ْ َ َ ُ ْ َ َ َ َّ َ َّ ُ ْ َ ْ ْ ى ْ ُ َّ‬
‫ش ٍء ِإن أنت ْم ِإَّل ِ يف ضًل ٍل‬
‫ىقالوا بَل قد جاءنا ن ِذير فكذبنا وقلنا ما نزل اَّلل ِمن ي‬
‫ك ِب ر ٍي (‪:)9‬‬
‫وتیان بهڵ بۆمان هاتووه بهڵم بهدرۆمان دهزای‪ ،‬و دهمان وت (ی ی) خوا هیچ‬
‫نه ناردۆته خوارهوه ئێوه بهس له گومڕاییهیک گهورهدان‪.‬‬

‫َّ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ى‬ ‫َ َ ُ ى ْ ُ َّ َ ْ َ ُ ى ْ َ ْ ُ َ ُ َّ‬

‫اب الس ِع ر ِي (‪:)10‬‬
‫وقالوا لو كنا نسمع أو نع ِقل ما كنا ِ يف أصح ِ‬
‫وه وتیان ئهگهر قسهی (پێغهمبهران) مان ببیستایه یا تێبگهشتینایه ئهمڕۆ له‬
‫هاوڕێ یای دۆزهخ نه دهبووین‪.‬‬

‫اع َ َي ُفوا ب َذ ْنبه ْم َف ُس ْح ًقا ِ َِل ْص َحاب َّ‬

‫الس ِع ر ِي (‪:)11‬‬ ‫َ ْ‬
‫ف‬
‫ِ‬ ‫ِ ِِ‬
‫ئی رت پێیان نا له گوناههکهیان کهوابوو دووری له میهرهبای خوا بۆ هاوڕێ یای‬
‫دۆزهخ‪.‬‬

‫ى‬ ‫ْ ٌ ى‬ ‫ى‬ ‫َْ‬ ‫َّ َّ َ ْ َ َ‬

‫ين َيخش ْون َر َّب ُه ْم ِبالغ ْي ِب ل ُه ْم َمغ ِف َرة َوأ ْج ٌر ك ِب ر ٌي (‪:)12‬‬‫ِإن ال ِذ‬
‫ر‬
‫پاداشب گهورهیان‬ ‫ئهوانهی له پهنهانیا له خوای خۆیان دهترسن ل خۆش بوون و‬
‫بۆ ههیه‪.‬‬

‫ور (‪:)13‬‬
‫ُّ ُ‬ ‫َّ ُ َ ٌ َ‬ ‫ُ‬ ‫َ ى ُّ َ ْ ى ُ ْ ى ْ َ‬
‫ات الصد ِ‬
‫وأ ِِسوا قولكم أ ِو اجهروا ِب ِه ِإنه ع ِليم ِبذ ِ‬
‫ئێوه قسه به پهنهای بکهن یان به ئاشکرا (بۆ خوا یهکسانه چونکه) ئهو (خوای)‬
‫گهوره ئاگاداره بهخودی (نهێب) دڵن‪.‬‬
‫‪3‬‬
 ‫ُ ْ َ‬ ‫ى َ َ ْ ى ُ َ ْ َ ى َ َ ُ َ َّ‬
‫يف الخ ِب ر ُي (‪:)14‬‬ ‫أَّل يعلم من خلق وهو الل ِط‬
‫ئایا ئهو خوایهی که مهردوویم دروست کردووه ئاگای له نهێب یان ی یه له کاتێکدا‬
‫که ئهو وردبت و ئاگاداره‪.‬‬

‫ْ ْ َ ى ْ ُّ‬
‫الن ُش ُ‬ ‫َ َ ُُ‬ ‫َ َ َ ى ُ ُ ْ َْ َ َ ُ ا َ ُ‬ ‫ُ َّ‬
‫ور‬ ‫ض ذلوَّل ف ْامشوا ِ يف َمن ِاك ِبها َوكلوا ِمن ِرز ِق ِه و ِإلي ِه‬‫ه َو ال ِذي جعل لكم اِلر‬
‫(‪:)15‬‬
‫خوا ئهو زاتهیه که زهوی بۆ ڕام کردوون دهی بگهڕێن به قهراغ و الشانیا وه له ڕۆزی‬
‫خوا بخۆن وه ههر بۆالی ئهوه گهڕانهوه‪.‬‬

‫ُ‬ ‫ُ‬ ‫َ ُ ُ ْ َْ َ َ َ َ َ‬ ‫َّ َ ى ْ َ ْ‬ ‫ْ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ىى ْ ُ‬

‫ه تمور (‪:)16‬‬ ‫أأ ِمنتم من ِ يف السم ِاء أن يخ ِسف ِبكم اِلرض ف ِإذا ِ ي‬
‫ئایا دڵنیان لهو خوایهی که له ئاسمانه‪ ،‬که بتانباته خوارهوه بهناچ زهوی دا له‬
‫کاتێکدا که زهوی (وهك دهریا) گت بخوات (بێته لهرزین)؟‪.‬‬

‫ير (‪:)17‬‬
‫ً َ َ َْىُ َ ىْ َ َ‬ ‫َّ َ ى ْ ُ ْ َ َ ى ْ ُ ْ َ‬ ‫ىْ ى ُْْ َ ْ‬
‫اصبا فستعلمون كيف ن ِذ ِ‬ ‫أم أ ِمنتم من ِ يف السم ِاء أن ير ِسل عليكم ح ِ‬
‫ئایا دڵنیان لهو خوایهی که له ئاسمانه که بای توندتان بینتێته سهر به ورده‬
‫زیخهوه ئهو دهمه ری دهگهن که ههڕهشهی ئێمه چۆنه ؟‪.‬‬

‫َ ى َ ْ ى َّ َ َّ َ ْ َ ْ ْ َ ى ْ َ ى َ َ‬
‫ف كان ن ِك ر ِي (‪:)18‬‬ ‫ولقد كذب ال ِذين ِمن قب ِل ِهم فكي‬
‫اسب ئهو (گهالنهی) که لهپێش ئهماندا بوون (پێغهمبهرای‬ ‫سوێند بهخوا بهڕ ر‬
‫ئێمهیان) به درۆزن دانا جا چۆن بوو بهگژدا چوونهوهی ئێمه لهوان‪.‬‬
‫‪4‬‬
 ‫الط رْي َف ْو َق ُه ْم َص َّافات َو َي ْقب ْض َن َما ُي ْمس ُك ُه َّن إ ََّّل َّ‬
‫الر ْح َم ُن إ َّن ُه ب ُكلِّ‬ ‫َّ‬ ‫ىَى ْ ََ ْ ى‬
‫ِ ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ٍ‬ ‫ِ‬ ‫أولم يروا ِإَل‬
‫َ ْ‬
‫ش ٍء َب ِص ر ٌي (‪:)19‬‬‫ي‬
‫ئایا سهیری باڵندهکان ناکهن به ژوور سهریانهوه به باڵ کراوهی و هێنانهوهیهك‬
‫ڕای نهگرتوون (بهو ئاسمانهوه) خوا نهی که ئهو به ههموو شتێك بیینایه‪.‬‬

‫ور‬ ‫ر‬‫ون إ ََّّل ف ُغ ُ‬

‫ْ ى ُ َ‬
‫ر‬ ‫اف‬ ‫ك‬‫ال‬ ‫ن‬ ‫إ‬ ‫ن‬ ‫م‬ ‫َص ُك ْم م ْن ُدون َّ‬
‫الر ْح َ‬ ‫ُ‬ ‫ىأ َّم ْن َه َذا َّالذي ُه َو ُج ْن ٌد ىل ُك ْم َي ْن ُ‬
‫ٍ‬ ‫ِ ِي‬ ‫ِ‬ ‫ِ ِِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬ ‫ِ‬
‫(‪:)20‬‬
‫ئایا ئهوه یک یه ئهو کهسهی که لهشکری ئێوهیه یارمهتتیان دهدات له جی رای خوای‬
‫میهرهبان ؟! ی بڕوایان ههر له فریو خواردنان‪.‬‬

‫ُ ُ ٍّ َ ُ ُ‬ ‫ُّ‬ ‫َْ ُُ ُْ ْ ىْ َ َ َْ ُ َ ْ ى‬ ‫ى َّ ْ َ َ َّ‬

‫ور (‪:)21‬‬
‫أمن هذا ال ِذي يرزقكم ِإن أمسك ِرزقه بل لجوا ِ يف عتو ونف ٍ‬
‫ئایا ئهوه یک یه ئهو کهسهی که ڕۆزیتان دهدات ئهگهر خوا ڕۆزی خۆیتان ل‬
‫بگرێتهوه ؟ بهڵکو (به ئارهزوو) درێژهیان دا به سهرکهش و دوور کهوتنهوه له ڕێ‬
‫ی ڕاست‪.‬‬
‫يم (‪:)22‬‬
‫ُ ْ َ‬ ‫َ‬ ‫َ ًّ َ ى‬ ‫ْ‬ ‫ُ ًّ َ ى َ ْ ى ْ َ ى َّ ْ َ‬ ‫ْ‬ ‫ىَ َ ْ َ‬
‫اط مست ِق ٍ‬‫ش س ِويا عَل ِِص ٍ‬
‫ش م ِكبا عَل وج ِه ِه أهدى أمن يم ِ ي‬
‫أفمن يم ِ ي‬
‫باشت ڕێ دهردهکات؟ یا یهکێك که قنج و‬ ‫ر‬ ‫ئایا ئهو کهسهی بڕواو بهدهما بکهوێ‬
‫قیت بڕوا بهسهر ڕێگایهیک ڕاست و ڕهواندا ؟‪.‬‬

‫َ ْ ُ َ‬ ‫َْْ َ َ َ ا‬ ‫ْ َْ‬ ‫ُق ْل ُه َو َّالذي ىأ ْن َش ىأ ُك ْم َو َج َع َل ىل ُك ُم َّ‬

‫الس ْم َع َواِلب َص َار َواِلف ِئدة ق ِليًل َما تشك ُرون‬ ‫ِ‬
‫(‪:)23‬‬
‫ر‬
‫درووسب کردوون وه‬ ‫ئهی موحهممهد(صیل هللا علیه وسلم) بڵ‪ :‬ههر خوایه که‬
‫گوێ و چاوو دڵ ی داوون زۆر به دهگمهن سوپاش (ئهم بههرانه) دهکهن‪.‬‬
‫‪5‬‬
 ‫َ ىْ ُ ْ َ ُ َ‬ ‫ْ‬ ‫َْ‬ ‫ْ‬ ‫ََىُ‬ ‫ُ ْ ُ َ َّ‬
‫شون (‪:)24‬‬ ‫ض و ِإلي ِه تح‬
‫قل هو ال ِذي ذرأ كم ِ يف اِلر ِ‬
‫بڵ‪ :‬ههر خوایه که ئێوهی بڵوکردۆتهوه له زهوی دا وه ههر بۆ الی ئهو‬
‫دهگهڕێتێنهوه‪.‬‬

‫ون َم َت َه َذا ْال َو ْع ُد إ ْن ُك ْن ُت ْم َصادق َ‬

‫ي (‪:)25‬‬
‫ََُ ُ َ‬
‫ويقول‬
‫ِِر‬ ‫ِ‬
‫ی بڕواکان به گاڵتهوه دهڵت ‪ :‬ئهم بهڵێنه (به هاتب ڕۆژی دوای) کهی دهی ئهگهر‬
‫ڕاست دهکهن‪.‬‬
‫ٌ‬ ‫ُ‬ ‫ٌ‬ ‫ُ ْ َّ َ ْ ْ ُ ْ َ َّ َ َّ َ ى َ َ‬
‫اَّلل و ِإنما أنا ن ِذير م ِب ري (‪:)26‬‬
‫قل ِإنما ال ِعلم ِعند ِ‬
‫ئهی موحهممهد(صیل هللا علیه وسلم) بڵ‪ :‬زانیب ئهو ڕۆژه ههر الی خوایه وه‬
‫من تهنها ترسێنهرێیک ئاشکرام‪.‬‬

‫َ‬ ‫َ َّ‬ ‫ُُْ‬ ‫َ ْ ُ ُ ُ َّ َ ى َ ُ َ َ َ َّ‬ ‫َى ى ُ ُْ َ ا‬

‫يل َهذا ال ِذي كنت ْم ِب ِه تد ُعون (‪:)27‬‬ ‫فل َّما َرأ ْوه زلفة ِسيئت وجوه ال ِذين كفروا و ِق‬
‫کاتێك ی بڕوایان ئهو سایهیان بهدی کرد له نزیك خۆیانهوه تاڵ دهی ڕووخساری‬
‫ئهوانهی کهی بڕوا بوون وه (ی یان) دهووترێ‪ :‬ئهمهیه ئهو (ڕۆژه) ی که داواتان‬
‫دهکرد‪.‬‬

‫ى‬ ‫َ ْ ََ‬ ‫ُ ْ ى َ ى ْ ُ ْ ْ ى ْ ى ى َ َّ ُ َ َ ْ َ َ ى ْ َ َ َ َ َ ْ ُ ُ ْ ى‬
‫يم‬
‫اب أ ِل ٍ‬
‫ع أو ر ِحمنا فمن ي ِج ري الك ِاف ِرين ِمن عذ ٍ‬
‫قل أرأيتم ِإن أهلك ِ يت اَّلل ومن م ِ ي‬
‫(‪:)28‬‬
‫بڵ‪ :‬پێم بڵت ئهگهر خوا من و ئهو (موسوڵمانانه) ی که له گهڵمان له ناومان ببات‬
‫یا میهرهبانییمان لهگهڵ بکات دهی یک پهنای ی بڕوایان دهدات له سای سهخت‪.‬‬

‫َ َ ى ْ َ َ َّ ْ َ َ َ َ ْ ى ُ َ‬
‫ون َم ْن ُه َو ف َض ًَلل مبُ‬ ‫ُ ْ ُ َ َّ ْ َ ُ َ َّ‬
‫ي (‪:)29‬‬
‫ٍ ِر ٍ‬ ‫ِي‬ ‫قل هو الرحمن آمنا ِب ِه وعلي ِه توكلنا فستعلم‬
‫بڵ ههر ئهوه خوای بهخشنده که بڕوامان ی هێناوه وه ههر بهو پشتمان بهستووه‬
‫جا لهمهوال دهزانن که یک له گومڕای یهیک ئاشکرا دایه‪.‬‬
‫‪6‬‬
 ‫َ‬ ‫َ‬ ‫ْ‬ ‫ُ ْ ىَ ىْ ُ ْ ْ ى ْ َ َ َ ُ ُ ْ َ ْ ً َ َ ْ َ ْ ُ‬
‫ي (‪:)30‬‬
‫قل أرأيتم ِإن أصبح ماؤكم غورا فمن يأ ِتيكم ِبم ٍاء م ِع ر ٍ‬
‫بڵ‪ :‬پێم بڵت ئهگهر ئاو(ی خواردنهوه) تان ڕۆبچ به ناچ زهوی دا دهی یک‬
‫(بێجگه له خوا) ئاوی زوڵڵتان بۆ دههێب‪.‬‬

‫ئەوهنده داخڵە‪.‬‬
‫"وهرگ رياوه لە پوختەی تەفس ريی قورئان"‬

‫ی‬
‫(چەناڵ زانستەکات قورئان)‬
‫‪7‬‬