Hoofdstuk 

4 
De Koude Oorlog 
Leeroverzicht 
 
Paragraaf 1 Een verdeeld Europa 
 
KA  De blokvorming tussen Oost en West en de Koude Oorlog
 
De opdeling van Europa 
Je kunt uitleggen wat de oorzaken waren van de Koude Oorlog en welke gevolgen
die oorlog had voor Europa. 
 Afspraken
 Angst
 IJzeren gordijn
 Trumanleer
 Koude Oorlog

Samenvattingsvragen
1. Welke afspraken werden er in Potsdam gemaakt door de grote drie?
2. Waardoor mislukte de samenwerking tussen de geallieerde landen?
3. Welke ontwikkelingen zorgden voor het ontstaan van de Koude Oorlog?

Wirtschaftswunder en planeconomie 
Je kunt beschrijven hoe Duitsland zich tussen 1945 en 1970 politiek en economisch
ontwikkelde. 
 Marshallplan
 Wirtschaftswunder
 Planeconomie
 Oost-Europa
 
Samenvattingsvragen
4. Wat waren de doelen van het Marshallplan?
5. Welke tweedeling had het Marshallplan in Europa tot gevolg?

De tegenstellingen nemen toe 

Je kunt uitleggen hoe de NAVO en het Warschaupact ontstonden. 
 Blokkade van Berlijn
 Duitse deling
 Militaire bondgenootschappen
 Berlijnse muur
 
Samenvattingsvragen
6. In welke stappen groeiden het Westen en het Oostblok uit elkaar?
7. Waardoor ontstonden er twee aparte landen in Duitsland?
8. Hoe werd het laatste gat in het IJzeren Gordijn gedicht?
Paragraaf 2 Een verdeelde wereld 
 
KA   De blokvorming tussen Oost en West en de Koude Oorlog
 
Oplopende spanningen 
Je kunt met een voorbeeld uitleggen hoe ook buiten Europa de spanningen tussen
de wereldmachten opliepen. 
 Dominotheorie
 Korea

Samenvattingsvragen
1. Waardoor ontstond in het Westen de dominotheorie?
2. Welke gebeurtenis bevestigde de angst voor een dominotheorie?

Oorlog in Vietnam 
Je kunt uitleggen hoe de oorlog in Vietnam ontstond en welke gevolgen hij had voor
de Verenigde Staten. 
 Vietnam
 Vietnamoorlog
 Nederlaag
 Gevolgen

Samenvattingsvragen
3.  Welke ontwikkeling maakte Vietnam door na de onafhankelijkheidsverklaring
in 1945?
4. Wat waren de redenen voor de Amerikaanse nederlaag in Vietnam?
5. Welke gevolgen had de Vietnamoorlog voor de Verenigde Staten?

Wederzijdse afschrikking 
Je kunt uitleggen hoe de oorlog in Vietnam ontstond en welke gevolgen hij had voor
de Verenigde Staten. 
 Geen wereldoorlog
 Wederzijdse afschrikking
 Cubacrisis
 Gevolgen
 
Samenvattingsvragen
6. Hoe ontstond een situatie van wederzijdse afschrikking?
7. Hoe leidde de Cubacrisis tot besprekingen over ontwapening?
Communisme in het westen 
Je kunt beschrijven hoe in het Westen op het communisme werd gereageerd. 
 McCarthyisme
 Angst
 Invloed marxisme

Samenvattingsvragen
8. Hoe leidde de Koude Oorlog tot verdeeldheid in de VS?
9. Wat waren de gevolgen van de Koude Oorlog voor landen in West-Europa?
Paragraaf 3 Het IJzeren Gordijn gaat open 
 
KA   De blokvorming tussen Oost en West en de Koude Oorlog
 
Verzet tegen het communisme 
Je kunt met enkele voorbeelden beschrijven op welke manieren mensen zich tegen
communistische overheersing hebben verzet. 
 Onvrede Oostblok
 Opstanden
 Dissidenten
 
Samenvattingsvragen
1. Waardoor heerste er onvrede onder de bevolking in het Oostblok?
2. Op welke manieren gaven de Oost-Europese burgers uiting aan hun
onvrede?

Het Sovjetsysteem loopt vast 

Je kunt uitleggen welke hervormingen Sovjetleider Gorbatsjov doorvoerde en de
belangrijkste oorzaken van zijn hervormingen noemen. 
 Problemen
 Gorbatsjov
 Einde wapenwedloop
 
Samenvattingsvragen
3. Met welke problemen werd Michael Gorbatsjov geconfronteerd bij zijn
aantreden?
4. Op welke manier probeerde Gorbatsjov de Sovjet-Unie te hervormen en het
communisme te redden?

De ondergang van het communisme in Europa 

Je kunt de belangrijkste gevolgen noemen van de hervormingen onder Sovjetleider
Gorbatsjov. 
 Protesten
 Duitse hereniging
 Deelrepublieken
 Invloed Sovjet-Unie

Samenvattingsvragen
5.  Welke gevolgen hadden de hervormingen van Gorbatsjov voor de
verschillende landen in het Oostblok?
6. Welke gevolgen hadden de hervormingen van Gorbatsjov voor de Sovjet-
Unie?
Poetins Rusland 
Je kunt beschrijven hoe Rusland zich sinds 1990 heeft ontwikkeld. 
 Veranderingen
 Politiek van Poetin
 Democratie
 Verhoudingen
 
Samenvattingsvragen
7. Welke veranderingen vonden er in Duitsland plaats na het uiteenvallen van de
Sovjet-Unie?
8. Hoe probeert Poetin van Rusland weer een wereldmacht te maken?
9. Welke gevolgen heeft de politiek van Poetin voor Rusland en de wereld?

 
 
Paragraaf 4 Europese samenwerking 
 
KA  De Europese integratie
 
Een verenigd Europa 
Je kunt de oorzaken noemen die hebben geleid tot samenwerking van West-
Europese staten en beschrijven hoe die samenwerking zich heeft ontwikkeld 
 Redenen samenwerking
 Europese samenwerking
 EEG
 Gevolgen samenwerking
 Europese Unie
 Euro

Samenvattingsvragen
1. Met welke redenen gingen West-Europese landen steeds meer
samenwerken?
2. Welke stappen in de ontwikkeling maakte de Europese samenwerking door?

Uitbreiding 
Je kunt uitleggen waarom de Europese Economische Gemeenschap en later de
Europese Unie zijn uitgebreid. 
 Uitbreiding samenwerking
 Voordelen
 Oost-Europa
 Verdrag van Schengen

Samenvattingsvragen
3. Waarom wilden voormalige dictaturen in de jaren ’80 en ’90 graag toetreden
tot de EEG?
4. Wat waren de gevolgen van het verdrag van Schengen?

Euroscepsis en Brexit 
Je kunt uitleggen waarom sommige Europeanen twijfelen aan het nut van Europese
samenwerking. 
 Onvrede
 Euroscepsis
 Brexit

Samenvattingsvragen
5.  Welke redenen waren er voor de onvrede in de Europese Unie?
6. Wat waren de gevolgen van de euroscepsis?
Paragraaf 5 Continuïteit en verandering 
 
Weg uit de DDR 
Je kunt de vier w’s in een onderzoeksvraag over een historisch onderwerp
verwerken. 
Je kunt een beschrijvende, verklarende, vergelijkende en waarderende vraag
stellen. 
 
Robert Schuman, de vader van Europa 
Je kunt bepalen of een bron wel of niet relevant is voor je onderzoek.