Słuchanie

Kamil Olejnik

Istnieje różnica pomiędzy słyszeniem a słuchaniem.

 Słyszenie – nieświadomy proces wyłapywania zmian w gęstości powietrza przez
aparat słuchowy
 Słuchanie – świadomy proces psychologiczny rozumienia oraz zapamiętywania
rejestrowanych dźwięków
Nie rodzimy się z umiejętnością słuchania, wymaga to od nas treningu. Ponadto, małe
dzieci lepiej słuchają niż starsze.
Słuchanie jest aktywną czynnością a nie bierną. Musimy się skupić, by dobrze słuchać.
Ponadto, oznaki, że ktoś uważnie słucha mogą być niewidoczne.
Większość ludzi nie jest tak dobrymi słuchaczami, jak im się wydaje. Ważne jest, by
każdy z nas trenował tą umiejętność.

Ważną częścią słuchania są reakcje na słyszane komunikaty:

 Parafraza – powtórzenie własnymi słowami komunikatu, który otrzymaliśmy.
Parafraza musi rzetelnie oddawać ton komunikatu. Wtedy wyraża ona
zainteresowanie i zrozumienie wypowiedzi.
 Sprawdzanie spostrzeżeń, klaryfikacja – parafraza, stosowana do tego by upewnić
się, czy dobrze zrozumieliśmy daną informację.
 Pytania – zadawanie pytań umożliwia zdobycie dodatkowych informacji i przekazanie
naszego stanu wiedzy rozmówcy
Czego nie robić:
 Komunały – kiepskie parafrazy, pomijające istotę rzeczy
 Ignorowanie – brak reakcji jest sygnałem lekceważenia
 Zbyt długie mówienie – rozmówca może stracić zainteresowanie
 Doradzanie – nieproszone rady nie są mile widziane
 Obwinianie – obwinianie skłania do przyjęcia postawy defensywnej
 Żartowanie – żarty mogą być dobre, ale są sytuacje, w których są nieodpowiednie
Co robić?
Konstruktywna informacja zwrotna – nieoceniający komunikat o twoim stosunku do
pewnych rzeczy, powinien zaczynać się od słów (myślę ze, uważam że, moim zdaniem,
ostatnio zauważyłem itd.). Powinna odnosić się ona do zachowań, które mogą być
poprawione, a także konstruktywna krytyka powinna pojawiać się od razu po zachowaniu
(nie robić w obecności innych!). Cechy konstruktywnej informacji zwrotnej:
 Jest opisowa
 Skupia się na zachowaniu
 Jest konkretna
 Właściwie określa czas
 Jest proponowana
Niewerbalne wskazówki dobrego słuchania:
 Czujność
 Kontakt wzrokowy
 Przyjmuj otwartą postawę ciała
 Minimalizuj gesty i przypadkowe ruchy
 Dostarczaj minimalnych wzmocnień

Empatyczne słuchanie niesie za sobą ryzyko zahamowania komunikacji na rzecz

pełnego zrozumienia subiektywnego świata drugiej osoby.
Twarde myślenie – analityczne, rozumowe, ściśle ujęte, odpowiada za nie lewa
półkula
Miękkie myślenie – symboliczne, spekulatywne, metaforyczne i dwuznaczne,
odpowiada za nie prawa półkula

Dialogiczne słuchanie – pogląd na słuchanie, wyrażający się w traktowaniu rozmowy

jako wspólnego dzieła, który tworzy się podczas konwersacji. Nie ma tu miejsca na
kontrolę, zostawia się także otwarte zakończenie, cechy dialogicznego słuchania:
 Powiedz więcej – komunikuj i proś o wyjaśnienie, kiedy nie rozumiesz drugiej osoby
 Daj się unieść metaforze – stosuj metafory, a także rozwijaj te, które słyszałeś u
partnera rozmowy i zachęcaj go do tego samego
 Stosuj parafrazy plus – parafrazuj, ale jednocześnie dodawaj do tej parafrazy swój
wkład, odnoś się do niej
 Buduj kontekst – nie rzucaj niejasnych uwag, wyjaśniaj je
Wady dialogicznego słuchania:
 Nie mamy tyle czasu – dialogiczne słuchanie wymaga więcej czasu
 O co ci chodzi – osoby nieprzyzwyczajone do takiego typu słuchania, mogą odnieść
wrażenie, że stosujesz manipulacje
 Daj mi chwile wytchnienia – dialogiczne słuchanie może męczyć

Źródła:
1. John Stewart – Mosty Zamiast Murów