Komunikatywność

Mgr Dominik Wieczorek

Komunikatywność – to umiejętność sprawnego i logicznego nadawania komunikatów, czyli
starannej wypowiedzi ustnej lub pisemnej, uważnego słuchania lub czytania ze zrozumieniem,
podtrzymywania rozmowy lub korespondencji, dobieranie słownictwa do poziomu odbiorcy,
zadawania pytań i rozpoznawania emocji rozmówcy.
Jakie znaczenie ma komunikatywność:
- Warunkuje dobrą organizację w sprawną
realizację zadań
- Ułatwia zarządzanie zespołem
- Eliminuje nieporozumienia
- Pomaga w rozwiązywaniu konfliktów
- Ułatwia współpracę i rozwiązywanie problemów
- Pomaga adaptować się w nowym środowisku
- Wspiera skuteczną autoprezentację
- Jest podstawą skutecznych negocjacji
Jesteś komunikatywny , gdy:
- Zrozumiale się wypowiadasz – wypowiedź powinna być precyzyjna, logiczna i spójna w formie
zrozumiałych zdań
- Dostosowujesz język do możliwości rozmówcy – dopasowujesz słownictwo do poziomu słuchacza,
używasz innego słownictwa wobec osób z rozwiniętymi kompetencjami, a innego np. wobec dzieci czy
cudzoziemców słabo znających język polski
- Dbasz o poprawność językową – używasz poprawnej polszczyzny, unikasz kolokwializmów i
niejednoznacznych wypowiedzi
- Uważnie słuchasz – w ten sposób okazujesz szacunek rozmówcy oraz poznajesz jego potrzeby, problemy i
oczekiwania
- Zadajesz pytania – podkreślasz w ten sposób szacunek rozmówcy oraz poznajesz zaangażowanie w
rozmowę oraz upewniasz się, że właściwie rozumiesz rozmówcę
- Porozumiewasz się również niewerbalnie – analizujesz mowę ciała, odczytujesz gesty, sam używasz
gestów spójnych z wypowiedziami
- Nawiązujesz kontakt wzrokowy - dyskretny i niezbyt długotrwały, świadczący o zainteresowaniu rozmową
Jakie są bariery komunikacyjne?
- Założenie, że inni myślą tak samo jak ty, a więc
nie musisz informować o tym, co według Ciebie
jest oczywiste
- Brak spójności między tonem głosu lub mimiką,
a treścią komunikatu, np. gratulujesz wygranej,
unikając kontaktu wzrokowego
- Jednocześnie sprzeczne komunikaty, np.
„dziękuje za miłe spotkanie, ale mnie ono
zmęczyło”
- Brak skupienia uwagi na jednym temacie
- Stosowanie oskarżeń, np. „nigdy nie potrafisz
niczego zrobić samodzielnie”
- Niechęć do rozmówcy, uprzedzenia, stereotypy
Komunikacja – to wymiana informacji za
pomocą słowa mówionego, słowa
pisanego, symboli i mowy ciała. Jest
narzędziem tworzenia relacji
międzyludzkich. Informacje są
przekazywane w sposób werbalny i
niewerbalny
Komunikacja werbalna – to wymiana informacji za
pomocą słowa mówionego i słowa pisanego.
Przykładem komunikacji werbalnej jest rozmowa –
bezpośrednia, telefoniczna, lub przez komunikatory,
a także: przemówienie, prezentacja, SMS, e-mail,
ogłoszenie, komunikaty słowne wygłaszane na
żywo.
Elementy kreujące komunikacje werbalną:
Elementy kluczowe w komunikacji werbalnej:
Nadawca komunikatu – osoba mówiąca, pisząca
Odbiorca komunikatu – osoba słuchająca,
odbierająca informacje pisemną
Język – kod, który musi być zrozumiały dla
nadawcy i odbiorcy
Kontekst wypowiedzi – odpowiednie miejsce i czas
Kanały komunikacji niewerbalnej:
- mimika – twarz jest uzupełnieniem tego, co właśnie
ktoś mówi, oraz reakcja na to, co mówią lub robią inni
- wzrok – jest przejawem uwagi skierowanej na drugą
osobę, unikanie kontaktu wzrokowego może być
sygnałem nieżyczliwości, dystansu, obojętności
- głos – cecha głosu, modulacja, akcentowanie, tembr
(barwa), siła będą informować o stanie emocjonalnym
mówiącego i wadze przekazywanych komunikatów
- gesty – są spójne z mową, np. potakiwanie głową lub
ją zastępują, np. układanie dłoni w literę T oznaczające
koniec czasu. Gesty wyrażają również stany
emocjonalne, np. pocieranie czoła oznacza zmęczenie;
tupanie nogą lub bębnienie palcami dłoni oznacza
niecierpliwość
- pozycja ciała – informuje o nastawieniu do innych
- dystans fizyczny – wyróżnia się cztery strefy dystansu:
Intymna (do 45 cm) – zarezerwowana do najbliższych osób
Osobista (od 46 do 120 cm) zarezerwowana dla znajomych oraz osób z którymi komunikujemy się w
sprawach służbowych
Społeczna (od 120 do 360 cm) – w której komunikujemy się z osobami nieznajomymi
Publiczna (ponad 360 cm) – w której zwracamy się zwykle do większej liczby osób.
- wygląd – ubiór, fryzura, makijaż są elementami autoprezentacji, określającymi osobowość, status
społeczny, wykonywany zawód, a nawet poglądy.
Jakie znaczenie ma komunikacja niewerbalna:
- Informuje o stanie emocjonalnym rozmówcy
- Wspiera przekazy werbalne przez:
Zastępowanie – stosowanie emblematów, które zastępują słowa, np.. potakiwanie głową jako
znak zgody, przykładanie palca do ust jako znak ciszy, grożenie palcem jako znak skarcenia,
przyzywanie do siebie za pomocą ruchu palca
Uzupełnianie – stosowanie ilustratorów, które stanowią wizualny komentarz, np. odliczanie na
palcach podczas stosowania określeń „po pierwsze”, „po drugie”; wskazanie przedmiotów lub
osób podczas wyliczania; zaciskanie pięści, aby wskazać na siłę; ilustrowanie rozmiarów
Eksponowanie – stosowanie pozy, gestów, które maja budować wizerunek, np. otwarte dłonie
mają oznaczać „mam dobre intencje, jestem uczciwy”, oraz ukazywanie lub maskowanie stanu
emocjonalnego, np. Uśmiech jako przejaw życzliwości
Regulowanie – stosowanie regulatorów, które organizują i kontrolują proces
komunikacji , np. częste zmiany pozycji ciała mogą świadczyć o znudzeniu
Moderowanie – stosowanie adapterów, które pozwalają dostosować się do sytuacji,
np. zmiana wyrazu twarzy, zmiana ułożenia rąk, milczenie
- Uzewnętrznia emocje
- Definiuje relacje
- Kształtuje ogólne wrażenia – co powoduje, że komunikaty są odbierane pozytywnie
lub negatywnie. Jeżeli odbiorca dostrzeże brak zgodności pomiędzy komunikacja
werbalną, a niewerbalną, spada ocena wiarygodności. Jeżeli przekazy werbalny i
niewerbalny są spójne, to odbiorca ma przekonanie o prawdziwości przekazu.
„Komunikacja niewerbalna. Jak czytać mowę ciała?”
Znaczenie „mowy stóp”
1. Jeżeli czubki stóp rozmówcy są zwrócone w twoją stronę, oznacza to
przystępność i otwartość.
2. Odwrotnie – stopy zwrócone w inną stronę, na przykład w stronę wyjścia, to
sygnał, że osoba nie jest zainteresowana kontynuowaniem rozmowy.
3. Gdy ktoś nagle zaczyna potrząsać lub ruszać stopą, może w ten sposób wyrażać
niecierpliwość, nerwowość lub zdenerwowanie.
4. Podczas miłej rozmowy miarowe poruszanie stopą może oznaczać
podekscytowanie, czy wręcz zalotność, natomiast nagłe znieruchomienie będzie
sygnałem, że osoba negatywnie zareagowała na twoje komunikaty.
5. Stopy złączone i ułożone jedna za drugą (tzw. nożyce) mogą oznaczać
skrępowanie, wycofanie, uległość.
6. Oplatanie nóg – stopa zaczepiona od tyłu w okolicach łydki, wiąże się z
nieśmiałością, czy wręcz strachem.
7. Krzyżowanie nóg w kostkach to próba kontrolowania negatywnych emocji lub chęć
ukrycia czegoś.
8. Chęć dominacji i pewność siebie będzie sygnalizowana opieraniem o coś stopy,
popartym wyprostowaną postawą ciała.
Co mówią ręce?
1. Opieranie rąk na biodrach z wysuniętymi w bok łokciami, może oznaczać dominację,
nastawienie konfrontacyjne, a nawet agresywne, zwłaszcza, gdy towarzyszy temu stabilna,
wyprostowana postawa ciała.
2. Wkładanie rąk do kieszeni z wystawionymi kciukami to pewność siebie i przekonanie o
swojej racji, natomiast ręce ze schowanymi kciukami w kieszeniach sygnalizują brak pewności
siebie, skrępowanie i niezręczność.
3. Podobny efekt przynosi splatanie i zaciskanie rąk, drapanie się nimi lub pocieranie –
odbiorca tego komunikatu uzna, że czujemy się niepewnie.
4. Ręce oparte na łokciach, złączone rozstawionymi palcami (tzw. wieżyczka) to „gest
ekspercki”, najczęściej używany przez polityków, przedsiębiorców i nauczycieli akademickich w
celu podkreślenia słuszności i wagi ich wypowiedzi.
5. Ręce złączone i schowane za plecami oznaczają ukryte intencje, negatywne nastawienie do
rozmówcy oraz dominację.
Co mówią oczy i twarz:
1. Spojrzenie z głową przechyloną w bok oznacza zainteresowanie, uwagę, wyrozumiałość,
empatię i łagodne nastawienie, ale też może być wyrazem braku szacunku, arogancji i
nonszalancji.
2. Spojrzenie z góry (podniesiony podbródek) to poczucie wyższości, chęć dominacji,
dezaprobatę oraz agresję.
3. Patrzenie w dół mówi o uległości, wstydzie, poczuciu winy, zawodu. Będzie też oznaką
kłamstwa, gdy ktoś jednocześnie mówi.
4. Unoszenie kącików ust do góry – zadowolenie.
5. Opuszczanie kącików ust – niezadowolenie.
6. Zaciśnięte usta – złość, gniew lub wrogość.
7. Unoszenie ust z jednej strony – lekceważenie, pogarda, poczucie wyższości.
8. Drżenie dolnej wargi lub jej zagryzanie – smutek, rozżalenie, zdenerwowanie.
 Projekt

Adaptatory:
1. Skubanie paznokci, obrywanie skórek, przygryzanie palców – radzenie sobie z negatywnymi
emocjami, brak pewności.
2. Dotykanie twarzy, brody – wątpliwości, redukowanie niepewności.
3. Dotykanie, głaskanie brody – podejmowanie decyzji.
4. Zakrywanie twarzy, dotykanie nosa – nieszczerość, kłamstwo.
5. Stukanie palcami, zabawa długopisem, poruszanie obrączką – zniecierpliwienie, znudzenie.
6. Strzepywanie czegoś z ubrania, szukanie nitek – gasnąca uwaga, dezaprobata.