POLSKA PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ

1. Proces szesnastu 17-21.06.1945 aresztowano i przygotowano pokazowy, publiczny proces

przywódców państwa podziemnego m.in. gen. Leopolda Okulickiego, skazano ich za sabotaż
wobec Armii Czerwonej.
2. Tymczasowy Rząd Jedności Narodowej – 28.06.1945 r. ​Został uznany przez państwa
zachodnie!!! Był to rząd komunistyczny, podlegający ZSRR.
3. Referendum –​ 3xTAK miało miejsce w czerwcu 1946 r. SFAŁSZOWANE Pytania: 1.
Zniesienie Senatu 2. Upaństwowienie gospodarki 3. Wschodnie granice Polski
4. WYBORY – styczeń 1947 roku Prezydent - Bolesław Bierut, Premier – Józef
Cyrankiewicz,
5. Przesiedlenia ludności na Ziemie Odzyskane – lubuskie, zachodniopomorskie, warmia i mazury,
śląsk z terenów wschodnich
6. AKCJA WISŁA ​– w odwecie za działalność UPA w 1943 władze przeprowadzili przymusowe
wysiedlenia ludności ukraińskiej na Ziemie Odzyskane a wsie zostały zniszczone. Pretekstem
rozpoczęcia akcji była śmierć gen. Karola Świerczewskiego
7. Żołnierze Wyklęci ​– walczył z nimi Urząd bezpieczeństwa, byli to dawni żołnierze AK.
Najsłynniejszy – Zygmunt Szendzielarz „Łupaszko”

STALINIZM W POLSCE

1. Odsunięcie od władzy w 1948 r Władysława Gomułki – aresztowany

2. Polska Zjednoczona Partia Robotnicza (PZPR) 1948 roku na czele Bolesław Bierut I Sekretarz
3. Głównym narzędziem sprawowania władzy przez PZPR były rozbudowane organy Resortu
Bezpieczeństwa Publicznego zarządzany przez Stanisława Radkiewicza – Milicja Obywatelska,
Urząd Bezpieczeństwa (UB, bezpieka).
4. Partia rządząca – PZPR (Polska Zjednoczona Partia Robotnicza)
5. KONSTYTUCJA PRL 22.07.1952
a. Polska Rzeczypospolita Ludowa (PRL)
b. Głowa państwa – Rada Państwa
6. PGR – ​Państwowe Gospodarstwa Rolne 1949 r.
7. Wspólny Wróg – KOŚCIÓŁ
a. Odbieranie majątków ziemskich
b. Zlikwidowano nauczanie religii w szkołach
c. Aresztowanie prymasa Stefana Wyszyńskiego 25.09.1953
8. Ucieczka Józefa Światły – Urzędnik Ministerstwa Bezpieczeństwa od 1954 nadawał audycje w
Radiu Wolna Europa ​Za kulisami bezpieki i partii
9. Stonka ziemniaczana – ​
1953 r. władza zorganizowała kampanię walki z owadem zrzuconym
przez USA.
10. KULTURA Socrealizm – Pałac Kultury i Nauki w Warszawie 1956 r. Każde dzieło w PRL-u
oddawane było do publicznego użytku 22 lipca – urodziny systemu ​☺
11. Poznański Czerwiec ​– przyczyna: braki w sklepach, kolejki, niskie płace; Strajk wybuchł 28
czerwca 1956 roku w Zakładach Przemysłu Metalowego im. Hipolita Cegielskiego w Poznaniu
 (im. Józefa Stalina). Władze użyły przeciwko protestującym sił wojskowych. Władze potępiły
wystąpienia robotnicze: Cyrankiewicz „Każdy prowokator czy szaleniec, który odważy się
podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewny, że mu tę rękę władza ludowa
odrąbie, w interesie klasy robotniczej, w interesie chłopstwa pracującego i inteligencji”. Hasła
protestujących: Chcemy jeść, Żądamy chleba.

Odwilż i mała stabilizacja

1. Władysław Gomułka I sekretarz (1956-1968)​: wybór Gomułki na I Sekretarza poprzedziła

wizyta Chruszczowa w Warszawie, podczas której Gomułka potwierdził, że popiera władze
ZSRR.
a. Polityka​: zwolnienia z więzień, amnestia, zatrzymanie kolektywizacji rolnictwa,
odwołanie radzieckich „doradców”, uwolnienie prymasa Wyszyńskiego ​ ​ mała
stabilizacja
b. List 34 – pisarze i profesorowie list do władz w którym domagali się zniesienia cenzury.
c. Kościół ​– w ​1965 r. polscy biskupi zwrócili się do biskupów niemieckich z listem​:
udzielamy wybaczenia i prosimy o nie. W 1957 roku rozpoczęto przygotowania do
uroczystości Millenium Chrztu Polski – peregrynacja Obrazu Matki Boskiej
Częstochowskiej po parafiach w całej Polsce / Władze – Tysiąclecie Państwa Polskiego –
tysiąc szkół na tysiąclecie tzw. Tysiąclatki.
d. Społeczeństwo ​– List otwarty do partii – Jacek Kuroń, Karol Modzelewski – wskazali,
że partia nie dba o interesy robotników tylko urzędników partyjnych. Rok 1967 –
antysemityzm w Polsce – usuniecie z partii członków pochodzenia żydowskiego
e. ROK 1968​ – wystąpienia studentów nazywanych komandosami, wzmożenie ruchu
przyspieszyło zakazanie wystawienia Dziadów Adama Mickiewicza w reż. Kazimierza
Dejmka w Teatrze Narodowym w Warszawie co wywołało manifestacje pod pomnikiem
Adama Mickiewicza.

Grudzień ’70 i epoka Gierka

1. Grudzień ‘70​: przyczyna – 12.12.1970 władze ogłaszają podwyżkę cen żywności przed
świętami!! Strajki rozpoczęły się w Stoczni Gdańskiej im. Lenina przeciwko protestującym
wprowadzono oddziały wojska i czołgów. Największe strajki miały miejsce 17 grudnia – rano
wojsko zaczęło strzelać do stoczniowców jadących kolejką do pracy. O tym wydarzeniu mówi
piosenka Ballada o Janku Wiśniewskim – śmierć Zbigniewa Godlewskiego
2. Edward Gierek​ (1970-1980) – pochodził z Katowic – człowiek z ludu. Hasło propagandowe: Aby
Polska rosłą w siłę, a ludziom żyło się dostatnie
a. Zaciągnięcie kredytów z zachodu na nowe technologie
b. Rozwój przemysłu ciężkiego i wydobywczego: Huta Katowice, rafineria w
Gdańsku, kopalnia w Bełchatowie oraz na Śląsku. – przywileje dla górników.
W Warszawie powstaje Trasa Łazienkowska, Dworzec Centralny.
c. Powstają osiedla z wielkiej płyty w każdym mieście
 d. Gospodarskie wizyty – Pomożecie? Pomożemy / Budujemy nową Polskę
e. Kultura​: napływ kultury z zachodu, pojawienie się gramofonów Bambino;
pralki Frania, telewizor – jeden kanał, samochody Warszawa, Syrena. Fiat
125p
f. BIGBIT – polski odpowiednik rock and rolla – Czerwno Czarni, Czerwone
Gitary, Ewa Demarczyk, Skaldowie. Czesław Niemen – Dziwny jest ten świat.
Polskie Festiwale Muzyczne – Opole 1963 przegląd piosenki polskiej Sopot
1961międzynarodowy
3. Protesty 1976​ – życie na kredyt spowodowało, że zadłużenie państwa rosło, spadała
wartość pieniądza, zbyt drogi styl życia zaproponowany przez Gierka spowodował,
że państwu nie starczało na zapewnienie podstawowych potrzeb społeczeństwa.
Przerwy w dostawach prądu. STRAJKI w czerwcu ​w Radomiu i Ursusie​ –
robotnicze tłumione siłą przez władzę i aresztowaniami np. ścieżki zdrowia
Wprowadzenie latem 1976 roku kartek na CUKIER
4. KOR​ – Komitet Obrony Robotników – 1976 – stanęła w obronie pokrzywdzonych
robotników oraz pomoc ich rodziną / m.in. Jacek Kuroń, Jan Józef Lipski, Antoni
Macierewicz
5. ROPCiO ​– Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela – 1977 – Leszek Moczulski
powoływał się na międzynarodowe dokumenty praw człowieka działał na terenie
całego kraju.
6. Stanisław Pyjas ​– 1977 roku władze PRL-u zamordowały studenta Uniwersytetu
Jagiellońskiego współpracującego z KOR-em. Oficjalnie spadł ze schodów.
7. WZZ ​– Wolne Związki Zawodowe – od 1978 ruch związkowy niezależny od władzy.
8. Kościół ​– kazania świętokrzyskie wygłaszane w kościele św. Krzyża w Warszawie
przez prymasa Stefana Wyszyńskiego – godność człowieka, prawa człowieka/ Wybór
Karola Wojtyły na papieża 16.10.1978 r., który odbył pierwszą pielgrzymkę do Polski
w 1979 roku. Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi – Warszawa
plac Piłsudskiego.
9. Kultura ​– pierwszy Polak w Kosmosie w 1978 Mirosław Hermaszewski / piosenki
Marka Grechuty, Budka Suflera, Anna Jantar

SOLIDARNOSĆ I STAN WOJENNY / POLSKA DROGA DO DEMOKRACJI

1. SOLIDARNOŚĆ​: Kryzys w Polsce spowodowały ciągłe podwyżki cen mięsa i wędlin oraz
niskie płace. 14 sierpnia 1980 roku w stoczni im. Lenica w Gdańsku rozpoczął się strajk
okupacyjny – powód wyrzucenie z pracy za działalność w Wolnych Związkach Zawodowych
Anny Walentynowicz. Zawiązuje się komitet strajkowy na czele z ​Lechem Wałęsa​. W nocy z
16/17 sierpnia 1980 zawiązują się Międzyzakładowy Komitet Strajkowy, który wydaje 21
postulatów: domagano się wolnych związków zawodowych, wolności słowa, jawności życia
publicznego, uwolnienie więźniów. Powołano również grupę ekspertów – Tadeusz Mazowiecki,
Bronisław Geremek. W sierpniu podpisano tzw. Porozumienia sierpniowe między
Międzyzakładowymi Komitetami Strajkującym w Gdańsku, Jastrzębiu Zdroju oraz Szczecinie.
17 września 1980 roku powstaje w Gdańsku - ​Niezależny Samorządowy Związek Zawodowy
 Solidarność​. Był to wielki ruch społecznego sprzeciwu. Solidarności: Zbigniew Bujak,
Władysław Frasyniuk, Bogdan Borusewicz, Aleksander Hall.
2. 90 dni spokoju ​– ogłoszone przez premiera Wojciecha Jaruzelskiego. Przerwane prowokacją
bydgoską w marcu 1981 r. trzech działaczy Solidarności zostało pobitych przez milicje. W maju
1981 roku prymasem Polski zostaje Józef Glemp. W Warszawie odbywają się marsze głodowe
– organizowane przez kobiety w związku z pogarszającym się zaopatrzeniem w sklepach.
3. STAN WOJENNY (13.12.1981-31.12.1982-22.07.1983)
a. Powstaje WRON ​– Wojskowa Rada Ocalenia Narodowego, która przejmuje władze w
kraju.
b. Decyzję o wprowadzeniu stanu wojennego w telewizji przekazał Wojciech Jaruzelski​ ​–
w mundurze wojskowym, niedziela, nie był TELERANKU.
c. Zakazano manifestacje, godzina milicyjna, cenzura, kontrolowano rozmowy
telefoniczne, ograniczono swobodę poruszania się po kraju, internowano działaczy
Solidarności, zawieszono działalność związków i stowarzyszeń – powołano PRON –
Patriotyczny Ruch Odrodzenia Narodowego w 1982 r.
4. Kopalnia Wujek​ – 16.12.1981 pacyfikacja kopalni przez ZOMO – Zmotoryzowane Odwody
Milicji Obywatelskiej użyli broni palnej i zabili 9 górników.
5. Kryzys gospodarczy – braki w sklepach, kolejki, system kartkowy, inflacja.
6. OPOZYCJA:
a. ks Jerzy Popiełuszko – kapelan warszawskiej solidarności, odprawiał w kościele św.
Stanisława Kostki w Warszawie msze za ojczyznę w dniu 19.10.1984 r. zamordowany
przez UB.
b. Pomarańczowa Alternatywa w Wrocławiu, studenci przebrani za krasnoludki krzyczeli
na ulicach Niech żyje kryzys, Pomóż milicji – pobij się sam.
7. MAGDALENKA – spotkania władz PRL-u (Czesława Kiszczaka) z opozycją, więzionym
Lechem Wałęsą i przedstawicielem Kościoła ks Alojzy Orszulik - Wrzesień 1988 r.
8. OBRADY OKRĄGŁEGO STOŁU – luty-kwiecień 1989 r. Liderem strony rządzącej był
Czesław Kiszczak oraz Aleksander Kwaśniewski, opozycja: Lech Wałęsa, Tadeusz
Mazowiecki, Bronisław Geremek. Porozumienia podpisano 5 kwietnia. Postanowienia: 65%
mandatów do sejmu dla PZPR, 35% mandatów dla opozycji, Senat wybory całkowicie
demokratyczne.
9. WYBORY 4 czerwca 1989 r. Prezydent Wojciech Jaruzelski, premier Tadeusz
Mazowiecki
10. 1 stycznia 1990 zmieniono nazwę kraju na Rzeczpospolitą Polską
11. KULTURA: rock- Maanam, Perfect, Republika, Kult; punk- Armia, Brygada Kryzys; Festiwal
w Jarocinie od 1980 r. Bardowie- Jacek Kaczmarski; Jan Pietrzak – Żeby Polska była Polską.