Opozycja polityczna w PRL

1. Początki opozycji

a) 1976 r. ponowna podwyżka cen i strajki w Ursusie, Radomiu, Płocku i innych miastach (rozbite przez milicję, a
uczestnicy zostali aresztowani)

b) sojusz między inteligencją i robotnikami (udzielanie pomocy prawnej i materialnej uczestnikom radomskich
wydarzeń)

c) 1976 r. utworzenie Komitetu Obrony Robotników (KOR)

-powstaje z inicjatywy intelektualistów i opozycjonistów

- zadania KOR-u to udzielanie pomocy finansowej, prawnej, medycznej dla ofiar państwowych represji,
urządzanie zbiórek pieniędzy

- KOR zwracał się do władz z apelami

- była to pierwsza organizacja działająca jawnie, ale bez pozwolenia władz dlatego jego działaczy
represjonowano

d) powstanie Studenckiego Komitetu Solidarności

- powstał po zamordowaniu studenta UJ Stanisława Pyjasa (najprawdopodobniej zamordowanego przez Służbę

Bezpieczeństwa)

- pogrzeb studenta przerodził się w manifestacje studencką

e) powstanie nowych organizacji niezależnych od komunistycznych władz

- 1977 r. Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO)

-1978 r. Wolne Związki Zawodowe (WZZ) na Górnym Śląsku (Kazimierz Świtoń) i na Wybrzeżu (Andrzej
Gwiazda, Krzysztof Wyszkowski i inni) – WZZ przetrwały najdłużej

f) 16.10.1978 . Karol Wojtyła zostaje wybrany na papieża , w 1979 r. odbyła się pierwsza pielgrzymka Jana Pawła
II do Polski ( to wydarzenie zjednoczyło Polaków i dodało im siły)

2. O wolne związki zawodowe

a) pogarszanie sytuacji gospodarczej w kraju (wprowadzenie kartek na niektóre towary), kolejne podwyżki cen na
podstawowe produkty spożywcze powoduje wzrost niezadowolenia ludzi

b) 14.08.1980 r. strajk protestacyjny w Stoczni Gdańskiej ( żądania poprawy sytuacji ekonomicznej i

przywrócenia do pracy Anny Walentynowicz zwolnionej za działalność opozycyjną) i przyłączenie do strajku
pracowników innych zakładów

c) powstaje Międzyzakładowy Komitet Strajkowy (MKS) na czele z Lechem Wałęsą, który formułuje 21 postulatów
( w tym polityczne)

- komisje rządowe podejmują rozmowy z MKS i podpisują porozumienia (robotnicy wracają do pracy, a władze
realizują postulaty robotników)

d) wrzesień 1980 r. powstaje Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność” (NSZZ „Solidarność”)

- zostaje oficjalnie zarejestrowany przez sąd

- była to największa organizacja opozycyjna (skupiała się na obronie praw pracowników, a niektóre hasła
dotyczyły spraw politycznych)

- na czele związku staje Lech Wałęsa, a wiceprzewodniczącym zostaje Andrzej Gwiazda

3. Rozprawa z opozycją

a) komunistyczne władze utrudniały realizację porozumień z sierpnia (np. tworzenie struktur Solidarności),
sytuacja w kraju nadal się pogarszała i powodowała napięcia społeczne

b) Wojciech Jaruzelski zostaje I sekretarzem PZPR

c) 13.12.1981 r. wprowadzenie stanu wojennego

- internowanie działaczy związkowych i politycznych, przerwanie łączności telefonicznej, ograniczono

przemieszczanie się , wprowadzenie godziny milicyjnej, zawieszenie działalności organizacji społecznych
(delegalizacja Solidarności)

- pojawienie się na ulicach czołgów, transporterów, posterunków milicyjnych i wojskowych

- władzę w kraju przejmuje Wojskowa Rada Ocalenie Narodowego (WRON) z W. Jaruzelskim na czele

d) Solidarność organizuje ogólnopolski strajk powszechny, ale władze szybko go pacyfikują (np. w Kopalni Wujek
ginie 9 górników , a wielu zostaje rannych)

- Solidarność przechodzi do działań konspiracyjnych

4. Dalsza walka o demokrację

a) świat zachodni organizuje pomoc dla Polaków, a USA nakłada na Polskę sankcje gospodarcze co pogarsza
sytuację gospodarczą

-pod wpływem nacisków komuniści wypuszczają z więzień część internowanych

- dalsze prześladowania opozycjonistów (np. śmiertelne pobicie przez MO Grzegorza Przemyka, bestialskie
zabójstwo ks. Jerzego Popiełuszki)

b) 22.07.1983 r. zniesienie stanu wojennego

c) 1983 r. przyznanie Pokojowej Nagrody Nobla Lechowi Wałęsie

d) odrodzenie i dalsza działalność Solidarności (mimo różnic wśród jej przywódców)

e) 1988 r. kryzys i zmiany polityczne w ZSRR skłania władze PRL do rozmów z opozycją

- w podwarszawskiej Magdalence ustala się cel debaty i zasady

f) 6.02.1989 r. obrady Okrągłego Stołu (trwały prawie 2 miesiące)

- udział brali przedstawiciele rządu i opozycji (reprezentanci Kościołów byli obserwatorami)

g) ustalenia Okrągłego Stołu

- ponowna legalizacja Solidarności

- decyzja o przeprowadzeniu częściowo wolnych wyborów do sejmu (rząd zagwarantował sobie 65%mandatów)

- całkowicie wolne wybory do senatu (ponowne pojawienie się senatu po przerwie)