ARTEAREN

HISTORIA
SELEKTIBITATEAN








































2020-2021 IKASTURTEA
EUNATE IKASTETXEA

1
 I. GAI MULTZOA
EUROPEAR ARTEAREN JATORRIA: ARTE KLASIKOAREN ONDARE
ARTISTIKOA

1. ARTE GREKOA

Testuinguru historikoa: zibilizazio grekoaren oinarriak, kontzeptu berrien
sortzaileak: antropozentrismoa, arrazionalismoa eta edertasuna.

1.1. Arkitektura grekoa: ezaugarri orokorrak
• Ezaugarri nagusiak: ezaugarri definitzaileak eta berrikuntza nagusiak
• Tipologiak: tenplua eta antzokia.
• Atenaseko akropolia, konplexu arkitektoniko klasikoaren adibide eta
eredua.
1.2. Eskultura grekoa: ezaugarri orokorrak
• Ezaugarri definitzaileak eta idealismo klasikoaren ekarpen nagusiak
• Aro klasikoko artista nagusiak: Fidias, Polikleto eta Praxiteles.
1.3. Arte grekoaren obra esanguratsuak: identifikatu, aztertu eta iruzkindu.

ARKITEKTURA
o Partenon
o Erekteion kariatideen tribuna
o Atenea Niké
o Epidauroko Antzokia

ESKULTURA
o Kouros Anavysos
o Delfoseko Auriga
o Diskoboloa
o Doriforoa
o Partenoiaren panateneen frisoa
o Hermes dionisos
o Laokonte eta bere semeak


ZER IKASI BEHAR DUT?

Teoriako puntuak eta iruzkin txikiak.
Iruzkin luzea: Partenoia

Nola izango da azterketako galdera? Galdera teorikoa, 1.1., 1.2., 1.3. puntuak izan daitezke.
Adb:
1.1. Arkitektura grekoa: ezaugarri orokorrak
Erantzuna:
- Testuinguru historikoa (laburki)
- Ezaugarri nagusiak: ezaugarri definitzaileak eta berrikuntza nagusiak
- Tipologiak: tenplua eta antzokia.
- Atenaseko akropolia, konplexu arkitektoniko klasikoaren adibide eta eredua.
- Adibideak aipatu

2
 I. GAI MULTZOA
EUROPEAR ARTEAREN JATORRIA: ARTE KLASIKOAREN ONDARE
ARTISTIKOA

2. ARTE ERROMATARRA

Testuinguru historikoa: Arte klasikoaren denbora eta espazio koordenatuak,
oinarri kulturalak eta arte klasikoaren ekarpenak.

2.1. Arkitektura erromatarra: ezaugarri orokorrak
• Ezaugarri nagusiak: ekarpen eta berrikuntza erromatarrak
• Tipologia arkitektoniko nagusien aipamena: herri lanak, tenplua, antzokia,
anfiteatroa, zirkua, basilika eta oroimen arkitektura.
2.2. Eskultura erromatarra : ezaugarri orokorrak
• Ezaugarri definitzaileak eta ekarpen nagusiak
• Eskulturako genero berriak: erretratua eta erliebe historikoa
2.3. Arte erromatarraren obra esanguratsuak: identifikatu, aztertu eta
komentatu.

ARKITEKTURA
o Nimes-eko Maison Carrée
o Erromako Panteoia
o Meridako Antzokia
o Erromako koliseoa
o Alcantarako zubia
o Segoviako akueduktua
o Titoren Akua
o Trajanoren zutabea

ESKULTURA
o Prima Portako Augusto
o Marko Aurelio zaldi gainean



ZER IKASI BEHAR DUT?

Teoriako puntuak eta iruzkin txikiak.
Prima portako augusto

Nola izango da azterketako galdera? Galdera teorikoa, 2.1., 2.2., 2.3. puntuak izan daitezke.
Adb:
1.2. Eskultura erromatarra: ezaugarri orokorrak
Erantzuna:
- Testuinguru historikoa (laburki)
- Ezaugarri nagusiak: ezaugarri definitzaileak eta ekarpen nagusiak
- Eskulturako genero berriak: erretratua eta erliebe historikoa
- Adibideak aipatu

3
 II. GAI MULTZOA
MENDEBALDEKO TRADIZIO ARTISTIKOAREN SORRERA: ERDI AROKO ARTEA

3. ARTE ERROMANIKOA (XI- XII.mendeak)

Testuinguru historikoa: Europa feudala eta arte erromanikoaren baldintza
kulturalak. Iberiar penintsularen baldintza historikoak eta bere eragina artean:
arte kristaua eta arte islamiarra.

3.1. Arkitektura erromanikoa: ezaugarri orokorrak
• Ezaugarri definitzaileak: elementu formalak eta eraikuntza konponbideak.
• Tipologia nagusia: peregrinazio eliza.
• Espainiako arkitektura erromanikoaren adibideen aipamena: Santiagoko
Bideko elizak, Nafarroari erreferentzia eginez.
3.2. Eskultura erromanikoa : ezaugarri orokorrak
• Ezaugarri definitzaileak: hizkuntza formala, gaiak, generoak eta funtzioa.
• Eskultura monumentaleko adibideen aipamena: Frantziako, Espainiako eta
Nafarroako fatxada esanguratsuak.
3.3. Pintura erromanikoa: ezaugarri definitzaileak
• Pinturaren ezaugarri orokorrak: alderdi formalak, teknikoak eta tematikoak
• Espainiako horma pinturaren adibideak
3.4. Arte erromanikoaren obra esanguratsuak: identifikatu, aztertu eta
komentatu.

ARKITEKTURA
o Fromistako San Martin
o Santiagoko Konpostelako katedrala
o Nafarroako Donejakue Bideko arkitektura:
o Leyreko Monastegia
o Eunateko Santa Maria
o Dorreagako hilobi santua
o Lizarrako Granako erret jauregia
ESKULTURA
o Silos-eko Santo Tomasen zalantza
o Conqueseko Santa Feko azken epaiketa
o San Juan De la Peñako kapitelaren azken afaria
o Santiago De Konpostelako Gloriako Atea
o Iruñeako eliza rromanikoaren kapitela (Judasen musua)
o Sangotzako Santa Maria Errealaren ataria
o Tudelako katedralaren fatxadaren azken epaiketa
PINTURA
o Leongo San Isidororen artzaien iragarkundea
o Tahulleko San Clementeren absidea

ZER IKASI BEHAR DUT?

Teoriako puntuak eta iruzkin txikiak.
Santiago de Konpostelako katedrala

Nola izango da azterketako galdera? Galdera teorikoa, 3.1., 3.2., 3.3. puntuak izan daitezke.

4
 II. GAI MULTZOA
MENDEBALDEKO TRADIZIO ARTISTIKOAREN SORRERA: ERDI AROKO ARTEA

4. ARTE GOTIKOA (XIII- XV.mendeak)

Testuinguru historikoa: Gotikoa hirien susperraldiaren adierazle artistiko
bezala.
4.1. Arkitektura gotikoa: ezaugarri orokorrak
• Eraikuntza sistema, oinplanoa, altxaera eta ezaugarri formalak
• Katedrale frantses eta espainolen adibideak, Nafarroako gotikoaren
adibideak ere aipatuz.
4.2. Eskultura gotikoa : ezaugarri orokorrak
• Ezaugarri definitzaileak: hizkuntza formala, gaiak, generoak eta funtzioa.
• Eskultura gotikoaren adibide esanguratsuak: Frantzia, Espainia eta
Nafarroa.
4.3. Pintura gotikoa: Eskola flamendarra (XV.mendea)
• Flamendar eskolako ezaugarriak: ekarpen formalak, teknikoak eta
tematikoak.
• Jan Van Eyck.
4.4. Arte gotikoa obra esanguratsuak: identifikatu, aztertu eta komentatu.

ARKITEKTURA
o Reimseko fatxada eta barnekaldea
o Saint Chapelleko barnekaldea
o Leongo mendebaldeko fatxada eta barnekaldea
o Iruñeako katedrala
o Orreagako kolegiatako eliza
o Oliteko gaztelua
ESKULTURA
o Reims-eko deikundea eta bisitaldea
o Burgoseko Sarmentaleko fatxadako tinpanoa
o Iruñeako klaustroko ate preziosoa edo ate ederra
o Carlos III.aren eta Gaztelako Elenonorren hilobi eskultura

PINTURA
o Egiptoko ihesaldia (Giotto)
o Arnolfinitarrak (Van Eyck)
o Pradoko jeitsiera (Van der Weyden)
o Atseginen baratzea (Bosco)


ZER IKASI BEHAR DUT?
Teoriako puntuak eta iruzkin txikiak.
Arnolfini senar emazteak
Nola izango da azterketako galdera? Galdera teorikoa, 4.1., 4.2., 4.3. puntuak izan daitezke.
Adb:
4.1. Arkitektura gotikoa: ezaugarri orokorrak.
Erantzuna:
• Testuinguru laburra
• Eraikuntza sistema, oinplanoa, altxaera eta ezaugarri formalak
• Katedrale frantses eta espainolen adibideak, Nafarroako gotikoaren adibideak ere aipatuz.

5
 III. GAI MULTZOA
EUROPAKO ATEA ARO MODERNOAN: GARAPENA ETA EBOLUZIOA

5. ERRENAZIMENDUKO ARTEA (XV.- XVI. mendeak)

Testuinguru historikoa: Humanismoa eta artearen orientazio berriak

5.1. Errenazimenduko arkitektura Italian: ezaugarri orokorrak
• Errenazimentuko arkitektura hizkuntzaren eta elementuen berrikuntza
nagusiak
• BRAMANTEK eta MICHELANGELOK Klasizismoari egin zizkioten
ekarpenak.
5.2. Errenazimenduko eskultura Italian : Mchelangelo
• Errenazimenduko pinturaren ezaugarri definitzaileak: berrikuntza
teknikoak, formalak eta estetikoak, Michelangeloren lanetan agertzen
direnak.
5.3. Errenazimenduko pintura Italian: Klasizismoa
• Errenazimenduko pinturaren ezaugarri definitzaileak: berrikuntza
teknikoak, formalak eta estetikoak.
• LEONARDO DA VINCIK, RAFAELEK eta MICHELANELOK Klasizismoari egin
zizkioten ekarpenak
5.4. Errenazimendua Espainian
• Espainiako Errenazimenduaren bereizgarriak
• Errenazimenduko arkitektura Espainian: EL ESCORIAL
• Errenazimenduko pintura Espainian: GREKOA
5.5. Errenazimenduko artearen obra esanguratsuak: identifikatu, aztertu eta
komentatu.

ARKITEKTURA
o Brunelleschiren Santa Maria del Fiore katedralaren kupula Florentzian
o Albertiren Rucellai jauregiaren fatxada, Florentzian
o Bramanteren San Pietro in Montorio tenpletea Erroman
o Michelangeloren Vaticanoko San Pedro basilikaren kupula eta oinplanoaren
proiektua
o Vignolaren II.Ges elizaren oinplanoa eta barnekaldea
o Palladioaren Villa Capra (Villa Rotonda), Vicenzan.
o Espainian:
o Salamancako Unibertsitatearen fatxada
o Pedro Machuecaren Karlos V.aren jauregia Granadako Alhambran
o Juan De Herreraren San Lorenzo de el Escorial Monasterioa
ESKULTURA
o Donatelloren David
o Michelangeloren Vaticanoko Pietá, David, Moises eta Medicitarren hilobiak
PINTURA
o Leonardo DA Vinciren Arroketako Ama Birjina, Azken afaria eta Gioconda.
o Rafaelen La scuola di Atena, Michelangeloren Kapera, Sixtinoaren ganga
(Adanen sorrera eta azken epaiketa).
o Tizianoko Urbinoko Venus eta Karlos V.a Muhlbergen.
o Grekoa: Kristo bere tunikaz erantzia eta Orgazeko kondearen ehorzketa

6

ZER IKASI BEHAR DUT?
Teoriako puntuak eta iruzkin txikiak.
Iruzkin luzeak; San Pietro in Montorio eta El Escorial
Nola izango da azterketako galdera? Galdera teorikoa, 5.1., 5.2., 5.3. eta 5.4. puntuak izan daitezke.
Adb:
4.1. Errenazimenduko pintura Italian. Klasizismoa
Erantzuna:
• Testuinguru laburra
• Errenazimenduko pinturaren ezaugarri definitzaileak
• Leonardo Da Vincik, Rafaelek eta Michelangelok klasizismoari egin zizkioten ekarpenak.
• Adibideak aipatu

7
 III. GAI MULTZOA
EUROPAKO ATEA ARO MODERNOAN: GARAPENA ETA EBOLUZIOA

6. ARTE BARROKOA (XVII.- XVIII. mendeak)

Testuinguru historikoa: Europa barrokoaren koordenatu berriak. Estiloen
batasuna eta aniztasuna.

6.1. Arkitektura Barrokoa: ezaugarri orokorrak
• Arkitektura barrokoaren ezaugarri definitzaileak
• BERNINIren zenbait obren aipamena
6.2. Eskultura barrokoa: ezaugarri orokorrak
• Ezaugarri orokorrak: irizpide estetiko, genero, material, gai...berriak.
6.3. Pintura barrokoa
• Pintura barrokoaren ezaugarri definitzaileak: gaien, forma eta tekniken
errealismoa. Eskolen eta joeren aniztasuna.
• Italiako pintura: CARAVAGGIO
• Espainiako pintura: VELAZQUEZ.
6.4. Errenazimenduko artearen obra esanguratsuak: identifikatu, aztertu eta
iruzkindu.

ARKITEKTURA
o Vatikanoko San Pedroko zutaberia (Bernini).
o Erromako San Carlos-en 4 iturriak (Borromini).
o Madrideko Plaza Nagusia (Juan Gomez de Mora)
o Madrilgo erret jauregia (Juvara eta Sacchetti).
ESKULTURA
o Bernini: David, Apolo eta Dafne. Santa Teresaren extasia
o Pietatea (Gregorio Fernandez).
PINTURA
o San Mateoren bokazioa (Caravaggio)
o Errege magoen adorazioa (Rubens)
o Anatomia azterketa
o Gauerdiko ronda (Rembrant)
o Velazquez:
o Mozkortiak
o Vulkanoren sutegia
o Bredako errendizioa
o Carlos Baltasar printzearen erretratua zaldi gainean
o Ispiluko Venus
o Meninak
o Iruleak

ZER IKASI BEHAR DUT?
Teoriako puntuak eta iruzkin txikiak.
Iruzkin luzeak; San Mateoren deia edo bokazioa eta Meninak
Nola izango da azterketako galdera? Galdera teorikoa, 6.1., 6.2., 6.3. puntuak izan daitezke.