Professional Documents
Culture Documents
Trái đất
Trái đất
Trái Đất (Earth) là hành tinh thứ 3 của Hệ Mặt Trời tính từ trong ra. Chung ta
biết rằng dây chính là nơi chúng ta đã sinh ra và tồn tại, cũng là nơi duy nhất
Đất sẽ gần Mặt Trời nhất vào ngày 2 tháng 1, khi đó khoảng cách từ Trái Đất
đến Mặt Trời sẽ vào khoảng 147,1 triệu km. Ngoài ra tốc độ quay của Trái
Đất cũng không phải chính xác 100% như đã nêu trên, hiện nay thì cứ
khoảng 10 năm chu kì quay của Trái Đất sẽ chậm lại khoảng 1 giây.
Trụa quay của Trái Đất chúng ta không vuông góc với mặt phẳng quỹ
đạo của nó mà lệch so với trục nghiêng này khoảng 23,5 độ. Vì lí do này nên
trong một chu kì quĩ đạo của mình, hai bán cầu của Trái Đất sẽ lần lượt
hướng về phía Mặt Trời trong khi nửa còn lại khi đó se hướng ngược lại,
điều này đã gây ra sự biến đổi thời tiết trên Trái Đất mà ta đa biết. Đó là 4
Nơi chuyển động nhiều nhất hàng ngày trên mặt đất chính là các điểm
trên đường xích đạo. Mỗi ngày mỗi điểm nằm trên xích đạo Trái Đất di
chuyển khoảng 40.000 km do chuyển động tự quay của Trái Đất. Càng xa
xích đạo thì chuyển động này càng nhỏ và ở đúng 2 địa cực thì chuyển động
này coi như không đáng kể do sự thay đổi khoảng cách đến trục quay.
Ngoài chuyển động do sự tự quay của Trái Đất, hàng ngày chúng ta
còn chuyển động với tốc độ lên đến 30km/s quanh Mặt Trời - một tốc độ rất
lớn. Tuy nhiên cả 2 chuyển động này chúng ta đều không cảm thấy do chúng
ta có kích thước quá nhỏ và lực đáng kể hơn nhiều tác động lên chúng ta
Nhiệt độ trên mặt đất mà chúng ta biết tới đến nay chính là nhiệt độ
hàng ngày chúng ta vẫn cảm thấy trong khí quyển. Đến nay nơi lạnh nhất
Trái Đất chúng ta biết chính là Nam Cực, nhiệt độ thấp kỉ lục đo được ở đó là
-88 độ C (185K) trong khi nhiệt độ cao nhất từng đo được là 58 độ C (311K)
Khí quyển là một lớp khí mỏng bao quanh Trái Đất của chúng ta, gồm
những khí thoát ra từ chính các hoạt động địa chất bên trong của Trái Đất.
Khí quyển của hành tinh chúng ta bao gồm 78% khí Nitơ, 21% oxy, 0,9%
argon, 0,03% carbon dioxxit va còn lại là dành cho các chất khí khác.
Khí quyển không những chỉ là môi trường hô hấp cho các sinh vật như
chúng ta đã biết, nó còn có một tác dụng hết sức quan trọng khác cho sự sống
của chúng ta. Nó giữ nhiệt cho hành tinh, không để thoát ra không gian xung
quanh và đồng thời nó ngăn chặn các bức xạ tử ngoại đến từ Mặt Trời vốn có
Ngay từ khi mới ra đời cho đến nay, dưới ảnh hưởng của trường trọng
lực cùng với quán tính quay của Trái Đất, các mảng lục địa trên Trái Đất
luôn di chuyển về các hướng. Sự di chuyển các mảng lục địa trên thế giới
không phải là sự di chuyển các phần vỏ Trái Đất (vỏ Trái Đất quá mỏng và
giòn nên không thể tránh khỏi gãy, vỡ). Sự chuyển động diễn ra ở các mảng
thạch quyển gồm vỏ Trái Đất và một phần phía dưới ngay phía trên của cái
ruột nóng chảy của Trái Đất dày hàng trăm km (quyển mềm).
Các mảng quyển mềm không chuyển động hỗn loạn mà tương ứng với
dạng cầu của Trái Đất. Các lục địa khi di chuyển vẫn có mút nằm gần các
cực Trái Đất. Phần đại dương giữa hai lục địa được mở rộng nhanh ở vùng
gần xích đạo và chậm hơn ở hai cực (điển hình nhất là Đại Tây Dương). Bất
kì cặp lục địa nào thì trục nối chgúng luôn đi qua tâm hành tinh.
Cùng với sự di chuyển, các mảng lục địa thường xuyên va chạm với
nhau. Những mảng mỏng và rắn chắc hơn chui xuống dưới những mảng lớn
và có tốc độ chậm hơn. Việc này để lại những lớp trầm tích đùn lên thành
từng dải hẹp ven đất liền. Một phần trầm tích tiếp tục
theo hệ thống băng chuyền lục địa chìm sâu xuống và nóng
chảy.
Trong trường hợp của Ấn Độ: giữa kỉ đệ tam, Ấn Độ trôi về phía lục
địa Á- Âu và va chạm vơí lục địa này. Do có sự trùng khít dường như hoàn
toàn về độ rắn của các mảng thạch quyển mà một khối lượng khổng lồ phần
rìa các mảng thạch quyển bị vò nhàu tạo thành các nếp uốn và kết quả là
Himalaia ra đời.
PERMIAN TRIASSIC
225 million years ago 20Ữ million years ago
-Equator
JURASSIC CRETACEOUS
135 million years ago 65 million years ago
Image by
PRESENT DAY
USGS.org
Quá trình chuyển dời các lục địa diễn ra như sau:
dương Tethys. Các mảng thạch quyển còn nối liền với nhau trên một lục địa
- Cuối kỉ Triat (180 triệu năm trước) : Pangaea tách thành Laurasia
(gồm Bắc Mĩ và Á-Âu) và Gondwanaland (gồm Nam Mĩ, Châu Phi, Châu
+Ân Độ
- Cuối kỉ Creta, đầu đại tân sinh (65 triệu năm trước): Ân Độ tiếp tục
trôi, Grenland tách khỏi châu Âu. Nam MĨ tạm thời nối với Nam Cực và
Châu Úc và mọi việc cứ tiếp diễn như vậy và dần dần trở thành như ngày
nay.
Cái thời kì phát triển địa chất - sinh vật trên Trái Đất
Trên đây ta vừa nói về sự dịch chuyển các lục địa để hình thành một
bản đồ thế giới như ngày nay ta đã biết. Sự dịch chuyển này kéo dài qua
nhiều thời kì cùng với sự biến đổi và phát triển của cả địa chất, khí hậu và
sinh vật. Nó cũng chính là những yếu tố dẫn đến sự có mặt của con người
Toàn bộ quá trình địa chất tương ứng với sự phát triển sinh vật trên
Trái Đất được chia thành các giai đoạn lớn gọi là các đại và chia nhỏ ra là
các kỉ.
Xa xưa nhất là đại thái cổ Archeozoic bắt đầu cách đây 4,6 tỷ năm và
kết thúc cách đây 2,6 tỷ năm (tức là kéo dài 2 tỷ năm). Đại này không chia
kỉ.
Đại nguyên sinh Proterozoic Bắt đầu 2,6 tỷ năm trước và kết thúc
cách đây 570 triệu năm. Đại này cũng không chia kỉ.
Trong hai đại này, sự sống đã bắt đầu hình thành từ đầu đại thái cổ,
khoảng trên 3 tỷ năm trước. Sự sống nảy sinh từ các phân tử hữu cơ và phát
triển trong hai đại này ở mức độ sơ đẳng, sinh vật cấp thấp.
Đại cổ sinh Paleozoic Bắt đầu 570 triệu năm trước và kết thúc ấch đây
động thực vật có câấu tạo bắt đầu tương đối phức tạp.
• Cambry
• Ordovic
• Silure
• Devone
• Carbon
• Permi
Đại trung sinh Mesozoic bắt đầu cách đây 245 triệu năm và kết thúc
• Triat
• Jura
• Creta
Như chúng ta đều biết (chắc ai cũng xem phim Jurassic Park rồi) là
thời kì phát triển rất mạnh mẽ của sinh vật trên mặt đất, đặc biệt là loài bò
sát. Thời gian này kết thúc cùng với sự tuyệt diệt của bò sát khổng lồ vào đầu
Đại tân sinh Cenozoic bắt đầu ngay sau khi đại trung sinh kết thúc và
kéo dài đến bây giờ. Chúng ta ra đời vào kỉ thứ 4 của đại này.