Chương 2: CƠ CẤU PHÁT LỰC

GV: Hồ Trọng Du
Bài 1 CÁC CHI TIẾT CỐ ĐỊNH
NắP Joang
Thân Lót xy
máy nắp
máy lanh
máy
 I. THÂN MÁY
1/ Nhieäm vuï :
 Thaân maùy laø nôi gaù ñaët vaø boá trí
haàu heát caùc cuïm caùc chi tieát cuûa
ñoäng cô: xylanh, truïc khuyûu, vaø
caùc boä phaän truyeàn ñoäng
 Hình thaønh khoâng gian coâng taùc
cuûa moâi chaát.
 Truyeàn nhieät laøm maùt ñoäng cô.
 I. THÂN MÁY
2/ Ñieàu kieän coâng taùc:
+ Thaân maùy vöøa chịu taûi troïng cô vaø taûi troïng nhieät,
deãù bò bieán daïng vaø rung ñoäng.
+ Chòu söï maøi moøn cuûa caùc chi tieát khaùc phuï thuoäc
vaøo thaân maùy.
 I. THÂN MÁY
3/ Vaät lieäu cheá taïo :
 Gang xaùm
 Gang hôïp kim : pha theâm Ni , Cr , Mn.
Ngaøy nay, nguôøi ta laøm thaân maùy baèng hôïp
kim nhoâm, loã xylanh maï Croâm hoaëc Ni.
Theùp :duøng ôû ñoäng cô taøu thuûy, coù ñoä cöùng
vöõng cao hôn so vôùi gang
 I. THÂN MÁY
Ñaëc ñieåm keát caáu:
Thaân maùy raát phöùc taïp, khoù cheá taïo; coù kích
thöôùc vaø khoái löôïng töông ñoái lôùn chieám khoaûng
(30 – 60)% khoái löôïng cuûa ñoäng cô.

Ñaëc ñieåm keát caáu phuï thuoäc vaøo nhieàu vaán ñeà:
Kieåu laøm maùt, kieåu boá trí xuùpaùp vaø daãn ñoäng truïc
cam:
 I. THÂN MÁY
a. Kieåu laøm maùt :
 Laøm maùt baèng nöôùc: thaân maùy laø khoái xylanh
 Laøm maùt baèng khoâng khí: thöôøng laø thaân maùy
rôøi. Xylanh coù theå laøm lieàn vôùi thaân hay rôøi ôû
daïng sô mi roài laép vaøo thaân.

b. Kieåu boá trí xuùpaùp vaø daãn ñoäng truïc cam :

Ñaët xupap vaø truïc cam ôû naép maùy thì thaân maùy
ñôn giaûn .
 Ñaët xupap vaø truïc cam ôû thaân maùy thì thaân
maùy phuùc taïp
 II.NẮP MÁY
1. Nhieäm vuï :
 Cuøng ñænh piston
vaø xylanh taïo
thaønh buoàng ñoát .
 Naép maùy laø nôi
gaén raát nhieàu chi
tieát: bugi,voøi
phun, cuïm xupap,
truïc cam, ñöôøng
naïp, ñöôøng thaûi,
ñöôøng nöôùc laøm
maùt…
 II.NẮP MÁY

2. Ñieàu kieän coâng taùc:

Chòu taûi troïng nhieät raát lôùn, nhieät ñoä khoâng

ñeàu, vuøng noùng nhaát laø ôû giöõa 2 xupap vaø
hay bò nöùt ôû phaàn giöõa 2 xupap.
Chòu aùp suaát khí theå raát lôùn
Bò aên moøn hoaù hoïc bôûi caùc chaát aên moøn coù
trong saûn phaåm chaùy.
 II.NẮP MÁY
3.Ñaëc ñieåm keát caáu:
Naép maùy laø chi tieát coù hình daïng raát phöùc taïp. Maët
döôùi ñöôïc maøi phaúng ñeå laép vaøo thaân maùy.
 II.NẮP MÁY

3.Ñaëc ñieåm keát

caáu:
Naép maùy ñoäng cô
xaêng
thöôøng ñuùc baèng
hôïp kim nhoâm vì
nheï, taûn nhieät vaø
choáng kích noå toát.
 II.NẮP MÁY
3.Ñaëc ñieåm keát caáu:
Naép maùy ñoäng cô
Diesel
 Keát caáu phöùc taïp hôn
so vôùi ñoäng cô xaêng.
Ngoaøi caùc chi tieát cô
baûn coøn raát nhieàu chi
tieát nhö voøi phun,
buoàng chaùy phuï, bugi
saáy
 Naép maùy coù theå ñuùc
lieàn hay rôøi töøng cuïm
 II.NẮP MÁY
4.Vaät lieäu cheá taïo:
- Thöôøng baèng gang cuøng loaïi vôùi thaân maùy.
- Thöôøng baèng hôïp kim nhoâm vì truyeàn nhieät toát do
ñoù tæ soá neùn ñöôïc naâng cao maø khoâng sôï kích noå.
 III. JOINT NAÉP MAÙY
1 .Yeâu caàu :
Phaûi ñaøn hoài toát khi sieát nhö vaäy môùi ñaûm baûo kín
khít, ñaûm baûo laøm kín maïch daàu boâi trôn vaø nöôùc
laøm maùt .
 III. JOINT NAÉP MAÙY
2. Caùc loaïi joint :
 Baèng amiaêng vôùi ñoàng hay nhoâm:
 Goàm moät lôùp theùp moûng ñaët ôû giöõa, hai beà maët cuûa taám
theùp ñöôïc phuû moät lôùp amiaêng
 Hai beà maët coøn ñöôïc phuû moät lôùp chì moûng ñeå choáng
dính
 III. JOINT NAÉP MAÙY
2. Caùc loaïi joint :
 Baèng theùp:
 Moät laù: noù laø moät taám theùp moûng ñöôïc daäp caùc gaân
ñeå laøm kín vaø 2 maët ñaàu phuû moät lôùp nhöïa chòu nhieät

Nhieàu laù: thöôøng laø 5 laù xeáp choàng leân nhau.

 IV. LOÙT XYLANH (sô mi)
1. Nhieäm vuï :
 Nhaèm muïc ñích keùo daøi tuoåi thoï cho thaân maùy, ñeå khi
piston – secmaêng heát kích thöôùc söûa chöõa ta thay sô
mi khaùc maø khoâng boû caû thaân maùy.
 Khi söû duïng oáng loùt coù theå cheá taïo thaân maùy baèng hôïp
kim nheï .
2. Ñieàu kieän coâng taùc :
 Chòu löïc khí theå, löïc sieát buloâng, chòu ma saùt, aên moøn
hoaù hoïc, öùng suaát nhieät lôùn .
 IV. LOÙT XYLANH (sô mi)
3. Keát caáu chung:
Xylanh coù theå ñuùc lieàn moät khoái vôùi thaân maùy, nhöng
thöôøng ñöôïc laøm rôøi vôùi thaân maùy.
 Loùt xylanh laø moät oáng baèng gang hay theùp ñöôïc cheá
taïo chính xaùc & laép vaøo thaân maùy.

* Öu ñieåm :
 Duøng vaät lieäu toát laøm sô mi xylanh, do ñoù taêng tuoåi thoï
 Thay theá söûa chöõa deã daøng .
 Tieát kieäm nguyeân vaät lieäu hôïp lyù.
 IV. LOÙT XYLANH (sô mi)
Loùt xylanh phaûi ñaûm baûo yeâu caàu sau :
o Chòu va ñaäp toát .
o Ñuû beàn chòu aùp suaát khí theå .
o Chòu ma saùt lôùn .
o Choáng aên moøn hoaù hoïc ôû nhieät ñoä cao.
o Khoâng loït khí vaøo nöôùc laøm maùt.
o Ñaûm baûo ñoä giaûn nôû töï do khi chòu nhieät.

 Maët trong loùt xylanh ñöôïc maøi boùng caáp chính xaùc 8-9.
 Đoä coân vaø ñoä oâ van cho pheùp töø (0,01 - 0,06) mm ñoái
vôùi ñoäng cô coù ñöôøng kính xylanh töø 80-450 mm .
 Ñeå naâng cao ñoä chòu moøn cuûa loùt xylanh, ngöôøi ta maï 1
lôùp Croâm daøy töø 0,05-0,25mm
 IV. LOÙT XYLANH (sô mi)
a. Loùt xylanh khoâ :
 Laø oáng theùp hay gang ñöôïc
gia coâng chính xaùc caû
trong vaø ngoaøi thaønh oáng
ñeå laép vaøo thaân maùy.

 Ñeå taêng theâm tính chòu

moøn, khi ñuùc baèng gang
thöôøng pha theâm Ni, Cr
 IV. LOÙT XYLANH (sô mi)
a. Loùt xylanh khoâ :

* Öu ñieåm :

- Coù khaû naêng choáng maøi

moøn toát.
- Khoâng loït khí vaø roø nöôùc
vaøo buoàng ñoát.
- Tieát kieäm ñöôïc kim loaïi quí
vì luùc naøy thaân maùy coù theå
laøm baèng gang thöôøng.
 IV. LOÙT XYLANH (sô mi)
b.Loùt xylanh öôùt :

Xylanh tieáp xuùc tröïc tieáp

vôùi nöôùc neân hieäu quaû
laøm maùt cao.
 IV. LOÙT XYLANH (sô mi)
b.Loùt xylanh öôùt :
Ñaëc ñieåm cuûa loùt xylanh öôùt :
+ Xylanh coù vai töïu vaø maët vai
laép cao hôn thaân maùy khoaûng
(0,05 – 0,15)mm ñeå khi laép
joint , naép maùy vaø thaân maùy eùp
chaët joint khoâng cho loït khí.
+ Ñeå choáng loït khí xuoáng caïcte
thì giöõa maët ngoaøi cuûa xylanh
vaø thaân maùy thöôøng duøng voøng
joint cao su ñeå laøm kín.
+ Chieàu daøy xylanh theùp (4 – 7)
mm, baèng gang (5-9)mm
 IV. LOÙT XYLANH (sô mi)
b. Loùt xylanh öôùt :
*Öu ñieåm : Laøm maùt toát,
cheá taïo thaân maùy deã
daøng,deã söûa chöõa vaø
thay theá.
*Nhöôïc ñieåm :
+ Dễ roø nöôùc xuoáng caïcte
laøm hoûng nhôùt boâi trôn,
vaø buoàng ñoát.
+ Ñoä cöùng vöõng keùm hôn
loùt xylanh khoâ.
 CÁC CHI TIẾT CHUYỂN ĐỘNG

1. Pít-tông
2. Chốt pít-tông
3. Thanh truyền
4. Trục khuỷu
5. Bánh đà
I.PÍT-TÔNG
 NHIỆM VỤ PÍT-TÔNG

 Cùng với nắp

máy và xy-lanh
tạo thành buồng 1. Xú-páp nạp
đốt. 2. Bugi
3. Xú-páp xả
4. Buồng đốt
5. Pít-tông
 NHIỆM VỤ PÍT-TÔNG

Nhận lực khí thể truyền  Nhận lực thanh

cho thanh truyền truyền để nén khí
 NHIỆM VỤ PÍT-TÔNG

 Động cơ 2 kỳ, không có xú-

páp thì pít-tông có tác dụng
như một van trượt làm
nhiệm vụ phối khí, đóng mở
cửa nạp và cửa thải.

 Thu nhiệt của khí cháy

truyền qua xy-lanh
 TÓM LẠI
PÍT TÔNG CÓ 5 NHIỆM VỤ SAU ĐÂY:

1 2 3 4 5
• Tạo • Nhận • Nhận • Van • Thu
buồng lực lực phối nhiệt
đốt khí thanh khí ở khí
thể truyền động cháy
cơ 2 truyền
kỳ cho
xy
lanh
 CỦNG CỐ BÀI

• Trong quá trình hoạt động của động cơ đốt

trong 4 kỳ, pít tông có nhiệm vụ:
a. Như là 1 van trượt phối khí, đóng mở cửa nạp và
cửa thải.
b. Cùng với nắp máy và xy lanh tạo thành không gian
buồng đốt.
c. Phân phối lực khí thể cho thanh truyền và cốt máy.
d. Hấp thu nhiệt lượng tỏa ra để biến thành công.
 ĐIỀU KIỆN LÀM VIỆC PÍT-TÔNG
1.TẢI TRỌNG CƠ HỌC

Lực khí thể: Pz thay đổi rất

lớn trong quá trình động cơ
làm việc dẫn đến pít-tông bị
va đập lớn. Pz

Lực quán tính Pj: ở động cơ

cao tốc Pj tác dụng lên pít Pj
tông càng lớn nên gây ra va
đập lớn.
 ĐIỀU KIỆN LÀM VIỆC PÍT-TÔNG
2. TẢI TRỌNG NHIỆT
Pít tông tiếp xúc với khí cháy có nhiệt độ cao nên
gây ra các tác hại sau:
 Ứng suất nhiệt lớn làm rạn nứt pít tông
 Biến dạng làm cho pít tông bị bó kẹt
 ĐIỀU KIỆN LÀM VIỆC PÍT-TÔNG
3. Ma sát lớn do:
• Thiếu dầu bôi
trơn
• Do nhiệt độ làm
biến dạng pít
tông
• Do lực ngang
N ép pít tông
vào xy lanh
 LỰC NGANG
Aùp suaát chaùy Aùp suaát neùn

Löïc ngang Löïc ngang

chính phuï

Thì noå Thì neùn

TIẾNG GÕ PÍT TÔNG
 CỦNG CỐ BÀI

• Điều kiện làm việc nào sau đây KHÔNG phải

của pít tông.
a. Chịu ứng suất nhiệt
b. Chịu ma sát lớn
c. Bị biến dạng do nhiệt
d. Chịu va đập lớn từ lực trọng trường
VẬT LIỆU CHẾ TẠO PÍT TÔNG

Có độ bền
lớn

Trọng
lượng
Giải nhiệt
riêng, hệ
tốt
số giãn nở
nhiệt nhỏ

Chống
được ăn
mòn hóa
học
 VẬT LIỆU CHẾ TẠO PÍT TÔNG
1. Gang hợp kim
• Có sức bền cơ học cao
• Hệ số dãn nở dài bé
• Dễ đúc gia công
• Rẻ tiền
• Trọng lượng riêng lớn
• Hệ số dẫn nhiệt bé

 Thường sử dụng chế tạo pít tông động cơ

cao tốc và động cơ tăng áp
 VẬT LIỆU CHẾ TẠO PÍT TÔNG
2. Gang dẻo
• Sức bền cao
• Chịu nhiệt độ và mài mòn tốt
• Tính công nghệ gia công và đúc kém
 Dùng cho động cơ tốc độ thấp

.
 VẬT LIỆU CHẾ TẠO PÍT TÔNG

Thép
 Sức bền cao
 Dẫn nhiệt kém dẫn đến nhiệt độ pít tông cao
dễ bị kích nổ.
 Khó đúc
 Giá thành cao
 Ngày nay không còn sử dụng

.
 VẬT LIỆU CHẾ TẠO PÍT TÔNG
• Hợp kim nhôm
• Ưu điểm:
• Nhẹ, trọng lượng riêng bé hơn gang nên lực
quán tính nhỏ, phù hợp động cơ cao tốc
• Dẫn nhiệt lớn
• Hệ số ma sát nhỏ dẫn đến tổn thất ma sát
nhỏ.
• Dễ đúc, gia công dễ dàng
 VẬT LIỆU CHẾ TẠO PÍT TÔNG
• Hợp kim nhôm
• Nhược điểm:
• Chịu mài mòn kém hơn gang thép
• Ở nhiệt độ cao, độ bền giảm
• Đắt tiền
• Hệ số giãn dài lớn. Khe hở pít tông và
xylanh lớn, nên khi động cơ dễ bị lọt khí
và có tiếng gõ.
 KẾT CẤU PÍT TÔNG
Đỉnh Đầu Thân
 KẾT CẤU PÍT TÔNG
I. ĐỈNH PÍT TÔNG
• 1. Đỉnh bằng
• Diện tích chịu nhiệt
nhỏ
• Kết cấu đơn giản
 Được sử dụng
động cơ Diesel
buồng đốt dự bị và
buống đốt xoáy lốc
 KẾT CẤU PÍT TÔNG
2. ĐỈNH LỒI
Thường được dùng động cơ
xăng bốn kỳ, xú-páp treo

Động cơ 2 kỳ quét vòng

qua cử thải
.
 KẾT CẤU PÍT TÔNG
3. ĐỈNH LÕM
• Tạo xoáy lốc nhẹ
• Sức bền kém diện
tích chịu nhiệt lớn
hơn so với đỉnh
bằng
 Được dùng cho
cả động cơ xăng và
Diesel
 KẾT CẤU PÍT TÔNG
4. Đỉnh chứa buồng
cháy
Phải phù hợp với hình
dạng buồng cháy và
hướng của chum tia
nhiên liệu để tạo thành
hõn hợp tốt nhất
 KẾT CẤU PÍT TÔNG
II ĐẦU PÍT TÔNG
Chịu ứng suất nhiệt, ứng suất kéo, ứng suất
nén
 KẾT CẤU PÍT TÔNG
• III. Thân pít tông
• Dẫn hướng, chịu lực ngang N
• Để dẫn hướng tốt, ít va đập thì khe hở giữa
pít tông và xylanh phải nhỏ
• Đối với động cơ 2 kỳ thân pít tông còn đóng
vai trò van phân phối khí
 CHỐT PÍT TÔNG
Nhiệm vụ:
Nối pít tông với thanh truyền
Truyền lực tác dụng từ pít tông đến
thanh truyền và ngược lại
 CHỐT PÍT TÔNG
Điều kiện làm việc
• Tải trọng cơ học: Pj, Pz
• Tải trọng nhiệt
• Điều kiện bôi trơn khó khăn
 CHOÁT PISTON
Caùch laép gheùp choát

Choát piston coá Coá ñònh choát piston

ñònh treân ñaàu nhoû treân beä choát
thanh truyeàn
 CHOÁT PISTON
Caùch laép gheùp choát

Laép töï do choát Piston

 CHOÁT PISTON
Boâi trôn moái gheùp choát piston
 BAÏC XEÙC-MAÊNG
a. Nhieäm vuï:
+ Laøm kín buoàng ñoát trong xylanh khoâng ñeå khí chaùy
loït xuoáng caïc te.
+ Ngaên khoâng cho daàu boâi trôn vaøo buoàng ñoát.
 BAÏ C
Ñieàu kieän laøm vieäc :
XEÙ C-MAÊ N G
Chòu nhieät ñoä cao :
Vì tröïc tieáp tieáp xuùc vôùi khí chaùy vaø piston truyeàn nhieät cho
xylanh qua xeùc maêng.
Chòu löïc va ñaäp lôùn:
Do löïc khí theå Pz vaø löïc quaùn tính Pj luoân thay ñoåi trò soá vaø
chieàu gaây va ñaäp maïnh giöõa xeùc maêng vaø raõnh xeùc maêng .
Chòu maøi moøn: do ma saùt vôùi thaønh xy lanh
 BAÏC XEÙC-MAÊNG
Keát caáu cuûa xeùc-maêng:
1.Xeùc maêng khí :
 Coù taùc duïng bao kín buoàng ñoát khoâng cho khí thoaùt
xuoáng carter .
 Xeùc maêng khí khoâng ngaên ñöôïc daàu boâi trôn ñi vaøo
buoàng ñoát maø bôm daàu vaøo buoàng ñoát.
 BAÏC XEÙC-MAÊNG
Hieän töôïng bôm daàu cuûa xeùc – maêng:
 BAÏC XEÙC-MAÊNG
d . Keát caáu cuûa xeùc-maêng:
+ Tieát dieän chöõ nhaät vaø hình
thang:
 Keát caáu ñôn giaûn nhaát, deã cheá taïo,
dieän tích tieáp xuùc vôùi vaùch xylanh
lôùn neân aùp suaát ñeø leân vaùch xylanh
beù;
 Thöôøng raùp vaøo raõnh thöù nhaát cuûa
piston ñeå giaûm maøi moøn nôi vuøng
mieäng xylanh.
BAÏC XEÙC-MAÊNG
Keát caáu cuûa xeùc-maêng
 BAÏC XEÙC-MAÊNG
•
Keát caáu cuûa xeùc-maêng
• Xeùc maêng daàu:
+ Xeùc maêng daàu coù taùc
duïng gaïc daàu baùm ôû
vaùch xylanh veà carter
+ Phaân boá lôùp daàu
moûng boâi trôn cho xeùc
maêng khí vaø xylanh.
 BAÏC XEÙC-MAÊNG
Moät soá löu yù khi laép xeùc – maêng
 II. THANH TRUYEÀN
1. Nhieäm vuï :
 Bieán chuyeån ñoäng tònh tieán cuûa piston thaønh chuyeån
ñoäng quay troøn cuûa truïc khuyûu.
 Nhaän löïc cuûa piston bieán thaønh momen cuûa truïc
khuyûu.
 Nhaän löïc quaùn tính quay troøn cuûa truïc khuyûu truyeàn
chuyeån ñoäng cho piston
 II. THANH TRUYEÀN
2. Ñieàu kieän
laøm vieäc :
+ Löïc khí theå Pz.
+ Löïc quaùn tính
chuyeån ñoäng
thaúng Pj .
+ Löïc quaùn tính
chuyeån ñoäng
quay Pk ( do ñaàu
to thanh truyeàn
gaây ra
 II. THANH TRUYEÀN
3. Vaät lieäu cheá taïo:
Thanh truyeàn phaûi ñöôïc cheá taïo baèng theùp toát, thoâng
thöôøng söû duïng theùp hôïp kim vaø theùp cacbon.
4. Keát caáu thanh truyeàn :
 II. THANH TRUYEÀN
a. Ñaàu nhoû thanh truyeàn :
 Choát piston laép töï do vôùi ñaàu nhoû thanh truyeàn : treân ñaàu
nhoû thöôøng phaûi coù baïc loùt .

 Ñoái vôùi ñoäng cô oâ toâ maùy keùo thöôøng laø ñoäng cô cao toác, ñaàu
nhoû thöôøng moûng ñeå giaûm troïng löôïng.
 II. THANH TRUYEÀN
Tieát dieän thaân thanh truyeàn
 Tieát dieän troøn: coù daïng ñôn giaûn, coù
ñoä beàn cao, thöôøng ñöôïc duøng trong
taøu thuyû

 Tieát dieän chöõ I: coù söùc beàn theo hai

phöông, ñöôïc duøng raát phoå bieán
ñoäng cô côõ nhoû ñeán ñoäng cô côõ lôùn .

 Tieát dieän chöõ I vaø khoan loã daàu ôû

giöõa vaø laøm gaân ñeå taêng cöôøng suoát
chieàu daøi.

 Loaïi tieát dieän chöõ nhaät, oâ van: deã

cheá taïo , thöôøng duøng ôû ñoäng cô
xuoàng maùy côõ nhoû.
 II. THANH TRUYEÀN
c. Ñaàu to thanh truyeàn :

 Laø moät oå laép gheùp thanh truyeàn vôùi choát khuyûu.

 Ñaàu to thöôøng ñöôïc caét 2 nöûa vaø laép gheùp vôùi nhau baèng bu
loâng hay vít caáy.

 Baïc loùt cuõng chia laøm 2 nöûa vaø phaûi ñöôïc coá ñònh trong loã
ñaàu to thanh truyeàn theo kieåu vaáu löôõi gaø.
II. THANH TRUYEÀN
II. THANH TRUYEÀN
Boâi trôn cuûa thanh truyeàn
II. THANH TRUYEÀN
Lắp raùp

ÑUÙNG

SAI
 III. TRUÏC KHUYÛU
1. Nhieäm vuï :
 Nhaän löïc taùc duïng töø piston taïo moment keùo caùc maùy
coâng taùc
 Nhaän naêng löôïng cuûa baùnh ñaø, sau ñoù truyeàn cho thanh
truyeàn vaø piston thöïc hieän caùc quaù trình laøm vieäc cuûa
ñoäng cô.
 Daãn ñoäng caùc cô caáu khaùc nhö : truïc cam, bôm nöôùc,
bôm nhôùt, maùy phaùt ñieän, maùy neùn ñieàu hoaø khoâng
khí......
 III. TRUÏC KHUYÛU
2. Ñieàu kieän laøm vieäc :
 Chòu taùc duïng cuûa löïc khí theå, löïc quaùn tính (tònh tieán
& ly taâm ) .
 Chòu öùng suaát uoán vaø xoaén, ñoàng thôøi gaây neân hieän
töôïng dao ñoäng doïc vaø dao ñoäng ngang laøm rung ñoäng
cô vaø maát caân baèng..
 Chòu maøi moøn treân caùc beà maët laøm vieäc (choát khuyûu
vaø coå truïc ).
 III. TRUÏC KHUYÛU

3. Vaät lieäu cheá taïo :

 Theùp cacbon coù pha Cr, Ni, Mn, Mg ñöôïc duøng
nhieàu: giaù thaønh reû, heä soá ma saùt lôùn neân giaûm dao
ñoäng xoaén toát nhöng söùc beàn khoâng cao baèng theùp
hôïp kim.

 Gang grafit caàu: raát deã ñuùc vaø reû; chòu moøn toát vaø
khoâng nhaïy caûm vôùi öùng suaát taäp trung.
 III. TRUÏC KHUYÛU
Keát caáu truïc khuyûu
III. TRUÏC KHUYÛU
 III. TRUÏC KHUYÛU
Coå truïc :
 Coå truïc khuyûu ñöôïc gia coâng vaø
xöû lyù beà maët ñaït ñoä cöùng vaø ñoä
boùng cao.
 Caùc coå truïc cuøng ñuôøng kính.
 Chieàu daøi coå truïc khaùc nhau ,coå
sau cuøng vaø coå giöõa thöôøng daøi
hôn caùc coå khaùc vì chòu troïng löïc
cuûa baùnh ñaø vaø löïc quaùn tính
cuûa xylanh giöõa.
 Coå truïc thöôøng laøm roãng vaø
khoan loã daàu thoâng leân choát.
 III. TRUÏC KHUYÛU
Maù khuyûu :
 Duøng ñeå noái coå truïc vôùi choát khuyûu.
 Loaïi maù khuyûu coù daïng chöõ nhaät vaø troøn thì ñôn
giaûn & deã cheá taïo
 Ñeå traùnh öùng suaát taäp trung, giöõa maù vaø coå khuyûu,
choát khuyûu thöôøng coù caùc baùn kính chuyeån tieáp r.
 III. TRUÏC KHUYÛU
Ñoái troïng :
 Ñoái troïng laø caùc khoái löôïng gaén treân ñuoâi maù khuyûu ñeå
taïo ra löïc quaùn tính ly taâm nhaèm muïc ñích sau
 Caân baèng löïc quaùn tính ly taâm Pk cuûa truïc
 Ñoái troïng coøn laø nôi ñeå khoan bôùt caùc khoái löôïng khi
caân baèng ñoäng heä truïc khuyûu
IV.BAÙNH ÑAØ
 IV.BAÙNH ÑAØ
1. Nhieäm vuï :
 Laøm truïc khuyûu quay ñeàu
Laø nôi ghi caùc kyù hieäu : ÑCT, khaéc vaïch
chia ñoä, goùc ñaùnh löûa sôùm hoaëc goùc phun
sôùm
Vaønh ngoaøi cuûa baùnh ñaø coù laép vaønh raêng
khôûi ñoäng ñoäng cô
ÔÛ ñoäng cô duøng hoäp soá töï ñoäng, baùnh ñaø
ñöôïc thay theá baèng boä bieán moâ thuyû löïc
 IV.BAÙNH ÑAØ
2. Vaät lieäu cheá taïo :
- Đoäng cô thaáp toác thöôøng laø gang xaùm .
- Đoäng cô toác ñoä cao thöôøng duøng theùp ít
cacbon .
 IV.BAÙNH ÑAØ
3. Keát caáu:
Baùnh ñaø daïng ñóa laø baùnh ñaø
moûng coù moment quaùn tính
nhoû neân chæ duøng cho ñoäng cô
toác ñoä cao vaø thöôøng söû duïng
treân ñoäng cô oâtoâ ,maùy keùo.

Beà maët baùnh ñaø ñöôïc gia coâng

phaúng, nhaün ñeå laép ñóa ma saùt
vaø ñóa eùp ly hôïp.
 IV.BAÙNH ÑAØ
3. Keát caáu:
 Baùnh ñaø daïng vaønh laø
baùnh ñaø daøy coù moâmen
quaùn tính lôùn.

 Moät soá ñoäng cô coøn söû

duïng baùnh ñaø nhö moät buli
ñeå truyeàn coâng suaát ra keùo
maùy coâng taùc
 IV.BAÙNH ÑAØ
3. Keát caáu:
o Baùnh ñaø daïng chaäu laø baùnh ñaø
coù daïng trung gian cuûa 2 loaïi
treân.
o Baùnh ñaø loaïi naøy coù moâmen
quaùn tính vaø söùc beàn lôùn,
thöôøng gaëp ôû ñoäng cô maùy keùo.
 IV.BAÙNH ÑAØ
3. Keát caáu:
 Baùnh ñaø daïng vaønh coù nan hoa, ñeå taêng
moâmen quaùn tính cuûa baùnh ñaø, phaàn lôùn khoái
löôïng cuûabaùnh ñaø ôû daïng vaønh xa taâm quay
vaø noái vôùi moayô baèng caùc gaân kieåu nam hoa.
BÀI TẬP
1. NẮP MÁY
2. ………………..
3. ........................
4. …………………
5. …………………
6. …………………