SỬA CHỮA BẢO DƯỠNG ĐỘNG CƠ

ĐỐT TRONG
 NỘI DUNG
I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU, PHÂN LOẠI VÀ
CẤU TẠO
II. KIỂM TRA ÁP SUẤT NÉN ĐỘNG CƠ
III.CÂN CAM CHO ĐỘNG CƠ
IV. KIỂM TRA ĐIỀU CHỈNH KHE HỞ
NHIỆT XUPAP
 I. MỤC ĐÍCH, YÊU CẦU, PHÂN LOẠI
VÀ CẤU TẠO

1. MỤC ĐÍCH

 ÑEÅ NAÏP ÑAÀY HOÃN HÔÏP

KHOÂNG KHÍ-NHIEÂN LIEÄU

 THAÛI SAÏCH KHÍ CHAÙY

 2. YÊU CẦU

• ĐÓNG MỞ THỜI GIAN ĐÚNG QUI ĐỊNH VÀ

ĐẢM BẢO ĐỘ KÍN KHÍT
• ĐỘ MỞ ĐỦ LỚN ĐỂ DÒNG KHÔNG KHI LƯU
THÔNG
• TUỔI THỌ VÀ ĐỘ TIN CẬY CAO
• THUẬN TIỆN TRONG VIỆC BẢO DƯỠNG,
SỬA CHỮA ĐỘNG CƠ VÀ GIÁ THÀNH CHẾ
TẠO HỢP LÝ
3. PHÂN LOẠI
OHC-
OHV- OVERHEAD
OVERHEAD CAMSHAFT
VALVE Trục cam bố trí
Trục cam bố trí trên NẮP máy
ở THÂN máy

DOHC
SOHC
Hai truïc cam
Moät truïc cam
boá trí treân
boá trí treân
moät naép
moät naép maùy.
maùy.
OHV-OVERHEAD VALVE:
Trục cam bố trí ở thân máy
 OHC-OVERHEAD CAMSHAFT
TRỤC CAM BỐ TRÍ TRÊN NẮP MÁY

MOÄT TRUÏC CAM BOÁ TRÍ HAI TRUÏC CAM BOÁ TRÍ
TREÂN MOÄT NAÉP MAÙY TREÂN MOÄT NAÉP MAÙY
 DOHC
SOHC
HAI trục cam điều khiển
MỘT trục cam điều khiển sự
sự đóng mở của hai xúp
đóng mở của hai xúp páp
páp

SOHC

DOHC
Các loại dẫn động trục cam
4. CẤU TẠO
• Trục cam
• Con đội
• Đũa đẩy OHC

• Xúp páp
• Cò mổ
• Lò xo

OHV
TRỤC CAM
 TRỤC CAM

VVT-i (Variable Valve

Timing-
intelligent):Thời điểm
phối khí thay đổi –
Thông minh

VTEC (Variable valve

Timing and lift
Electronic Control): Thời
điểm phân phối khí thay
đổi theo số vòng quay.
 CON ĐỘI

Con
đội
con
lăn

• Con đội thủy lực

• Con đội cơ khí

XUP PÁP
ĐŨA ĐẨY
 CÁC THUẬT NGỮ
1. Điểm chết
Điểm chết của pittông là vị trí mà tại đó pit-tông đổi chiểu
chuyển động. Có hai loại điểm chết:
• ĐIỂM CHẾT DƯỚI (ĐCD): là điểm chết mà tại đó pit-tông ở
gần tâm trục khuỷu nhất 
• ĐIỂM CHẾT TRÊN (ĐCT): là điểm chết mà tại đó pit-tông ở
xa tâm trục khuỷu nhất
2. ĐỘNG CƠ 4 KỲ
Để hoàn thành một chu trình công tác thì piston
thực hiện 4 hành trình: hút, nén, cháy, xả hoặc trục
khủy quay hai vòng
 2. ĐỘNG CƠ 2 KỲ
Để hoàn thành một chu kỳ công tác thì piston thực
hiện hai hành trình hoặc trục khủy quay một vòng
3. GÓC MỞ XÚP PAP
Góc mở sớm
Góc đóng muộn
Góc trùng điệp
 IV. CÂN CAM CHO ĐỘNG CƠ

1. Mục đích
Trong quá trình sửa chữa động cơ đòi hỏi phải tháo
gỡ nắp máy. Do đó, chúng ta phải đảm bảo rằng sau
khi ráp lại hệ thống phân phối khí làm việc ổn định,
nghĩa là: vị trí giữa bánh răng CAM và bánh răng
CỐT MÁY phải ăn khớp với nhau, sự lên xuống của
piston phải phối hợp đúng với sự làm việc của các
xupap. Vị trí lắp đúng đó gọi là CÂN CAM
2. YÊU CẦU
 Phải biết chiều quay của động cơ
 Nắm vững phương pháp tìm điểm chết trên
 Biết phương pháp tìm vị trí trùng điệp của
xupap
 Chuẩn bị các dụng cụ thích hợp cho công việc
 XÁC ĐỊNH CHIỀU QUAY ĐỘNG
CƠ
1. Trên bánh đà: Có mũi tên chỉ chiều quay
2. Căn cứ vào dấu đánh lửa sớm hoặc phun dầu sớm
3. Căn cứ vào các xúp páp
4. Căn cứ vào vít lửa
5. Căn cứ vào quạt gió
6. Căn cứ vào hệ thống khởi
động
 XÁC ĐỊNH ĐIỂM CHẾT TRÊN

1. Căn cứ vào dấu trên pu li hoặc bánh đà

2. Dùng que dò

3. Căn cứ vào sự trùng điệp của xú páp

4. Phương pháp ½ dây cung.
Phương pháp ½ dây cung
 PHƯƠNG PHÁP TÌM VỊ TRÍ TRÙNG ĐIỆP
CỦA XUPAP

 Chúng ta biết rằng, theo chu kỳ thực tế của động

cơ 4 thì, do có sự mở sớm của xú páp hút và xú
páp thải.
 Vì vậy có thời điểm HAI XÚP PÁP ĐỀU MỞ,
người ta gọi là hai xú páp trùng điệp.
 Khi hai xú páp của một xy lanh bất kỳ trùng điệp,
thì piston của xy lanh đó ở ĐCT.
 3. PHƯƠNG PHÁP CÂN
3. PHƯƠNG PHÁP CÂN CAM CAM

3.1.Cơ cấu OHC (OVERHEAD

CAMSHAFT)-truyền động đai
 Tháo nắp đậy nắp máy và nắp
mặt trước của bộ truyền động
đai.
 Quay trục khuỷu theo chiều quay
sao cho rãnh khuyết trên pu li
trùng với điểm 0 trên vạch chia
độ Piston số 1 ở ĐCT).
 Kiểm tra lại vị trí điểm chết trên
trên trục khuỷu và dấu trên bánh
răng trục cam.
 3.2.Cơ Cấu OHC – Truyền Động Xích
Lưu ý
• Ở cơ cấu này trục cam được lắp trên nắp máy và
phương pháp lắp xích cam vào động cơ hơi phức tạp. Ví
dụ động cơ 1RZ và 2RZ.
• Chúng ta nên đánh dấu trước khi tháo để giúp cho việc
lắp lại được thuận lợi
Cách tháo
• Quay trục khuỷu cho đến khi rãnh then trên đầu trục
khuỷu hướng lên trên.
• Lắp bánh răng truyền động xích cam vào đầu trục
khuỷu.
3.2.Cơ cấu OHV(OVERHEAD VALVE) truyền động xích
Tháo Bộ Truyền Động
• Tách các bộ phận có liên quan ra
ngoài.
• Tháo nắp đậy cò mổ và trục cò mổ.
Phương Pháp Cân Cam
• Lắp trục cam vào thân máy.
• Lắp miếng sắt chận dọc ở đầu trục
cam và xiết chặt.
• Lắp miếng đỡ xích cam.
• Xoay trục khuỷu sao cho then (chốt)
trên đầu trục khuỷu hướng lên theo
phương đứng.
• Lắp xích cam vào bánh răng cốt máy và bánh răng cam
sao cho dấu trên bánh răng cam hướng lên như hình vẽ
• Dùng dây cột thanh đỡ xích và thanh căng xích như hình
vẽ
• Lắp trục cam vào nắp máy.
• Lắp bánh răng cam vào trục cam và xiết chặt.
• Đẩy piston căng xích vào sát thân của nó và dùng móc
giữ lại.
 Đẩy piston căng xích vào sát thân của nó và dùng móc giữ lại.
 Lắp bộ căng xích cam vào thân máy và xiết chặt.
 Quay trục khuỷu theo chiều quay để cho piston bộ căng xích
bung ra. Nếu không được, dùng tuốc nơ vít xeo nhẹ hoặc dùng
tay kéo thanh đỡ xích cam ra ngoài và buông, piston sẽ đẩy thanh
căng xích cam.
 NHẬN XÉT

 Dấu điểm chết trên ở trục khuỷu thường ở các động

cơ như nhau. Nhưng dấu trên bánh răng cam thì rất
đa dạng.
 Nên đánh dấu cơ cấu truyền động trục cam trước khi
tháo, nhất là truyền động bằng xích cam.
 Ở một số động cơ dấu cân cam được đánh ở các bánh
răng như: Bánh răng trục khuỷu, bánh răng trục cân
bằng… Khi lắp các dấu này phải đúng vị trí của nó
Một số dấu trên trục cam
 IV. KIỂM TRA ĐIỀU CHỈNH KHE HỞ
NHIỆT XUPAP

1. MỤC ĐÍCH 
 Trong quaù trình laøm vieäc döôùi taùc duïng cuûa nhieät ñoä,
caùc chi tieát ñoäng cô bò giaõn nôû daøi. Do ñoù, muoán cho
xuù pap ñoùng kín ñeå ñaûm baûo coâng suaát ñoäng cô, trong
cô caáu phaân phoái khí phaûi coù moät khe hôû nhaát ñònh,
khe hôû naøy ñöôïc goïi laø khe hôû nhieät hay khe hôû xuù
pap.
 Ñieàu chænh khe hôû naøy ñöôïc goïi laø ñieàu chænh xuù pap.
Muïc ñích cuûa vieäc ñieàu chænh laø ñaûm baûo goùc phaân
phoái khí vaø coâng suaát cuûa ñoäng cô.
 Trò soá khe hôû phuï thuoäc vaøo caùch boá trí xuù pap, vaät
lieäu cheá taïo, phöông phaùp laøm maùt ñoäng cô… Cô caáu
OHC khe hôû nhoû hôn so vôùi cô caáu OHV. Do döôùi taùc
duïng cuûa nhieät ñoä thì naép maùy seõ giaõn nôû nhieàu hôn
so vôùi söï giaõn nôû cuûa xuù pap vaø caùc chi tieát khaùc.
2. YÊU CẦU
 Phaûi bieát chieàu quay ñoäng cô.
 Bieát caùch xaùc ñònh ñieåm cheát treân. 
 Bieát phöông phaùp xaùc ñònh caùc xuù pap
cuøng teân. 
 Naém vöõng caùch boá trí cô caáu vaø nhaän
bieát vò trí ñieàu chænh cô caáu phaân phoái
khí.
 Biết thứ tự kỳ nổ
 Lưu ý
Ñoái vôùi xuù pap ñaët, khe hôû hieäu chænh naèm giöõa
ñaàu con ñoäi vaø ñuoâi xuù pap. Vò trí ñieàu chænh laø
con vít naèm treân con ñoäi. 

Cơ caáu OHV, khe hôû hieäu chænh naèm giöõa ñuoâi xuù
pap vaø ñaàu coø moå, vít hieäu chænh ôû treân ñuoâi coø
moå.
ÔÛ cô caáu SOHC, khe hôû hieäu chænh naèm giöõa löng coø
moå vaø löng cam hoaëc giöõa löng cam vaø ñuoâi con ñoäi.
Vò trí ñieàu chænh treân coø moå hoaëc ôû ñuoâi con ñoäi. 

Cô caáu DOHC, khe hôû hieäu chænh naèm giöõa löng

cam vaø ñuoâi con ñoäi, vò trí hieäu chænh laø mieáng
shim ôû ñuoâi con ñoäi.
 Xác định thứ tự kỳ nổ

1. Caên cöù vaøo taøi lieäu kyõ thuaät

2. Quan saùt treân ñoäng cô.

Thoâng thường treân naép cate ñaäy heä thoáng phaân
phoái khí, oáng goùp hoaëc thaân maùy, bộ chia điện
… nhaø cheá taïo cho chuùng ta thöù töï noå cuûa
ñoäng cô
VD: Trên đường ống nạp có ghi Firing Oder 1-5-3-6-
2-4.
3. Nhìn vaøo söï ñoùng môû cuûa xupaùp
4. Căn cứ vào kỳ nén: nút chai, tay
 3. Phương Pháp thực hiện
1. PHƯƠNG PHÁP HÀNG LOẠT
Ñaây laø phöông phaùp cô baûn nhaát coù theå söû
duïng cho taát caû caùc loaïi ñoäng cô coù soá xilanh
khaùc nhau vaø caùch boá trí khaùc nhau.
 Quay truïc khuyûu theo chieàu quay sao cho caùc
xuù pap thải, hút cuûa xy lanh soá 1 vöøa ñoùng laïi.
 Ñöa caên laù coù beà daøy 0,15mm -0,20mm vaøo giöõa ñaàu
coø moå vaø ñuoâi xuù pap huùt. Vaën vít hieäu chænh sao
cho khi keùo ñaåy caên laù trong khe hôû thì caûm thaáy coù
löïc caûn nheï, xieát chaët ñai oác haõm.
 Töông töï nhö vaäy, duøng caên laù coù beà daøy 0,20-0.3mm
ñieàu chænh khe hôû cuûa xuù pap thaûi
 2. PHƯƠNG PHÁP CHỈNH THEO THEO THỨ TỰ
NỔ CỦA ĐỘNG CƠ
Động cơ 4 xilanh thì thứ tự nổ là 1-3-4-2
Bước1: Tháo catte đậy xupap
Bước 2: Làm dấu một loại xupap
Bước3: Quay trục khuỷu để pítong số 1 ở ĐCT cuối thì xả.
Bước 4: Xác định góc lệch khuỷu giữa các xylanh
Bước 5: Dùng chìa khóa thích hợp nới lỏng đai ốc và xoay vít điều chỉnh ở
đuôi cò mổ
Ñặt thước lá có giá trị thích hợp vào khe hở giữa xupap và đầu cò
mổ(xupap hút là 0,15-0,25mm, xupap xã là 0,2-0,3mm)
Bước 6. Sau khi điều chỉnh song siết đai ốc khóa lại
Bước 7: Tiếp tục quay trục khuỷu 1800 để điều chỉnh khe hở của máy số
3.Töông töï thöïc hieän laiï caùc böôùc 5,6
Bước 8: Tương tự điều chỉnh các máy 4 và máy 2.
Bước 10: Kiểm tra lại khe hở xupap
Bước 11: Lắp ráp hoàn chỉnh
 3. PHƯƠNG PHÁP CHỈNH XUPÁP THEO
CẶP PISTON SONG HÀNH.
 Động cơ 4 xy lanh thì pítong số 1 và số 4 cùng vị trí,
số 2 và số 3 cùng vị trí
 Động cơ 6 xylanh thì pítong 1-6, 2-5, 3-4 cùng vị trí
 Hiệu chỉnh 2 xupap của xylanh cùng cặp
 Ví dụ: Động cơ 4 xylanh Thứ tự nổ là 1-3-4-2 . Thì
nhìn cái số 1 hiệu chỉnh cái số 4, nhìn các số 3 hiệu
chỉnh cái số 2.
 4. PHƯƠNG PHÁP THAY THẾ SIM XU PAP
Động cơ Toyota 4 kỳ, 4 xilanh, thứ tự nổ là 1-3-4-2
• Khe hở điều chỉnh: H =25mm, T=30mm. Cơ cấu phối
khí có cam điều khiển trực tiếp xupap:
• 1- Quay trục khuỷu sao cho xilanh số 1 ĐCT

• 2- Dùng căn lá
kiểm tra khe hở
giữa lưng cam và
đuôi con đội của
xupap hút và thải
(máy 1).
 5. ĐIỀU CHỈNH KHE HỞ NHIỆT KHI ĐỘNG
CƠ HOẠT ĐỘNG
 Phöông phaùp naøy duøng ñeå hieäu chænh khe hôû xu
pap cuûa ñoäng cô ôû traïng thaùi noùng. Noù coøn
aùp duïng ñeå hieäu chænh cho moät ñoäng cô khi
khoâng coù soá lieäu cuï theå.
 Ñieàu chænh sô boä taát caû caùc xuù pap cuûa ñoäng
cô nhö ñaõ höôùng daãn.
 Cho ñoäng cô noå khoaûng 5 phuùt ñeå ñaït ñöôïc
nhieät ñoä bình thöôøng.
 Ñeå ñoäng cô hoaït ñoäng ôû cheá ñoä caàm chöøng.
 Khi ñoäng cô ñang noå, nôùi loûng ñai oác haõm vaø
vaën vít ñieàu chænh ñi ra cho ñeán khi nghe coù
tieáng goõ cuûa xuù pap.
 Vaën vít ñieàu chænh ngöôïc laïi töø töø cho ñeán khi
tieáng goõ vöøa maát, xieát chaët ñai oác haõm.
 Töông töï, ñieàu chænh caùc xuù pap coøn laïi cuûa
ñoäng cô.
 Khi duøng phöông phaùp naøy phaûi coù duïng cuï
chuyeân duøng ñeå hieäu chænh.