Professional Documents
Culture Documents
Sulapani's Caturangadipika Text
Sulapani's Caturangadipika Text
(711९701 (4101
0.0.1२१. 0 चा ददा, च. र.
चि०. >]
रा
(^1२^१५ ^ ^
कटिकाता-संस्रत-प्रन्थमार-२१
सम्पादकः--श्रीनरेन्द्रचन्द्र-वेदान्ततीरथ-एम-ए-
वाग्चि-भद्राचाय-सांख्यती्थ-मीमांसातीर्थ-तन्तरन्न-शाख्री
शृटपाणिक्रूता
चतुरह्दीपिका
711८0 € ॥५6/154८0 ९
८}
^ १) च 0, अ. ^.
4८2201८2 ८212-0
0 {11€ 111६ ज (वालव
-“ ^4१
1 ^ पि] प] ४८^ -<11८5/ 01 0९ 11९6 2501960 0 ^ प ।चा,
10
#/7/९41210112 क ४
7168266 ध
10110 ताए ध १।
{21301878
(.0116€6110118
4 0016 1110115
11127~ 0
1, {11€ 1181६ 41107
11. {116 9716 ज (वपा
1. [11८ (वपा) 8 111 [14181 [16191116
1४. [गा (1€ (1655 ० (116 (व{प्ा17198
४, 1116 [ता] 1115लाङ (3121188
४1, {17 (रद्रा 2114 {2€०्€ान0ला( ज (व0ा2))0
८11, {116 (तपाता) 02त्1011र५ 4114 15 4 पीठा
4 [70€1त0्13 {0 व1€ [7ठत्प्लला
{प <^ ~र श
[17 2२^ 41.411 ^7 01
{1067 (0 ५11८ + €>
(7, {1110761६ ५५ 00§
0. 170]€ 1181165 4
(¬€1€12) 1110€> व ८५
निवेदनम्
प्राचीन-भारतवासिनः खह्विहलोकिकसुख-पराङ्मुखा अध्यात्मतन्त्व-ग्यसनिन
इति भूयांसो जनवादाः प्रतीच्यानां प्राच्यानां च भारततच्वानुसन्धितसूनां मण्डलीषु ।
यद्यप्येते यथोचितेन तकावषटम्मेनावहीयन्ते नात्र स्थुख्दर्दिनां पण्डितानां कथिहोषः ।
पदयन्ति ते मन्त्रप्राह्मणात्मिका वेदाङ्ादिसहकृता विपुलकटेवरा बहीः वेदशाखाः,
महाकायानि रामायण-महाभारत-पुराणोपपुराणानि, असंख्यान् स्मृतिशाख्मीय-प्रन्थान् ,;
भाष्यवास्तिकटीकोपच् हितानि षडदशोनानि च; न पुनरेतेषां शतांश-परिमितान्यपि
छोकिकसुखसाधनानि शाख्नाणि । एतहरनिनैव विभ्रान्तमतयस्ते क्षटित्येव विमृशन्ति
केवलं धर्मकमेक-वुद्धयो हि प्राचीनभारतवासिनो, न तेषाम् अथकामयोः मर्त्यंजनोचिता
स्पृहा वा प्रवरत्ति्वेति। एतेषां पण्डितानां नानुभवगोचरो भवति यद् णहिकस्थितिम्
अविगणयन् कोऽपि जनसमाजः कदाचिदपि सभ्यतायापम् अनन्यसाधारणं पदं न र्भेत
इति । सभ्यताशिखर-समारूढेषु प्राचीनभारतबासिषु नायं समयो व्यतिक्रम्यते ।
अजानन् खलु सम्यताबरद्धि-कौशलम् , तेषां नेतारख्ञिकाल-दर्दिनो महषयः । यथा-
उत्त च भगवता वात्स्यायनेन “शतायु पुरुषो विभज्य कालम् अन्योन्यानुबद्धं परस्पर-
स्यानुपघातकं त्रिवगं सेवेत” इति । अन्येरपि महर्षिभिरेतत्मतं गृक्चते आद्रियते च |
अत एव प्राचीन-भारतवासिनाम् इहरोकिकलुखसेबनेषु प्रयत्ना यथैव पारलौकिकेषु
स्वगादिष्वपि सुस्पष्टं प्रतिपद्यन्ते । तेषाम् एेदिकसुखानुरागस्य प्रमाणान्तरम्, रृत्यगीत-
बाद्यादि-चतुःषष्टि-कलानां भूयान् प्रयोगः । पुरुषस्य गुणप्रकषख्यापनावसरे बहुः
चतुःषषटि-करानेपुण्यं कविभिरुदाहतम्। अक्षादि-क्रीडास्तु कलासु गण्यन्ते । काव्यो-
पाख्यानादिषु अक्षुकीडायाः प्रसङ्गः प्रायशो दश्यते । परं न कश्चिद् अष्षक्रीडा-
विषयकः सुप्राचीनम्रन्थः समुपरम्धः। यत् क्रीडानां बहुरोक-प्रचारात् तासां परिज्ञाने
न म्न्थादेरपेक्षा तत् सुखबोध्यम् एव । तथापि क्रीडाविषयकं पुस्तकं नैकान्तं दुखमम् ।
आलोच्यमाना चतुरङ्गदीपिका च अस्य दृष्टन्तभूता। अस्यां चतुरङ्गक्रीडा
आशोचिता ।
भथ का नाम चतुरङ्च-कीडा १ हृद्ये हि वाणमटर-रदरट-कहणादीनां प्रन्येषु
चतुरङ्ग-करीडाया ष्डेलः। परं न क्षायते कीटशीयं क्रीडासीदिति । अमरकोषस्यान्य-
वमन्दीकाकारः क्षीरस्वामी तु 'भष्टापदं चतुरङ्गफलकम्! इति मन्यते । एतस्माद् क्ञायते
[ २ |
थत् चतुरङ्गक्रीडा अष्टापव्-संश्रया । रामायणे जेनबोद्धादीनां शाख्ेषु हरिवंशे विष्णुपुराणे
काव्यादिषु चेदम् अष्टापदं भूयश उपरभ्यते। अत एव प्रतीयते चतुरङ्गकीडा सुप्राचीना
एव ।प्रन्थान्तरेषु चतुरङ्गः शारी सारी वेति अभिधीयते । विधिवशात् एतादसी बहुजन-
समादृता क्रीडा अर्वाचीनकाटे लप्कल्पेव । छोके प्रचाराभावात् अस्य स्वरूप-
परिज्ञाने न कश्चित् सुष्टूपायः। एतारृशेऽवस्थावेगुण्ये साते चतुरङ्गदीपिका-प्रन्थस्य
आविष्कृतिः प्रकादानशच्च खलु विुधजनमोदाय कल्पते । अवगम्यतेऽस्माद़ ्रन्थात्
कीहशी नाम चतुरङ्गक्रीडेति ।
यल्लोके शतर खं" नाम क्रीडा चतुरङ्गसमुद्ता चतुरङ्ग संज्ञया आख्यायते तद्
अज्ञानत एव । अत्रेबोभयोः साम्यं यदुभे एव चतुःषष्टिकोठे फलके क्रीडन्ति । परं
चतुरङ्ग क्रीडकसंख्या चत्वारः दातरर तु द्वावेव । चतुरङ्के राज्ञश्चत्वारः शतरज द्रो
राजानौ । चतुरङ्के राज्ञाम् एकेकस्य बलानि हस्ती, अर्वः, रथम् ८ नोका वा ), पत्ति-
चतुष्टयं च, दातरश्े तु अधिक्रो मन्त्री। यद्यपि उभयोः क्रीडयोः हस्त्यादयो
वर्तन्ते न तेषां गतय उभयत्र समाः । क्रीडयोरयमपि अधिको भेदो यत् चतुरङ्ग
अक्षद्रयस्य पातनाद् बलानि चाय॑न्ते, दातरखेतु नास्ति अक्षन्यवहारः ।
चतुरङ्गक्रीडा न केवलं प्रमोदकारणम् , परन्तु अर्थकारणम् अप्यासीत् । शतभूता-
याम् अस्यां क्रीडायां पणादानन्यवहारोऽभवत्। विजयी क्रीडकः प्रतिपक्षात् पणं
गृहणाति । यद् रघुनन्दनकृते तिथितत्े कोजागर-पू्णिमायाम् अश्षक्रीडया रात्रि-
जागरणस्य विधानम्, तच्वतुरङ्गकीडावलम्बनेनेव । रघुनन्दनेन तत्र चतुरङ्दीपिकातः
किथ्चिदधिकाः चतुिशत् इोका गृहीताः । एते प्रथितयशसा राधाकान्त-देवेन सङकछिते
शब्दकल्पदरुममहाम्न्थेऽपि समुद्धताः । परं समम्र-्रन्थाद् वियुक्तान् एतान् न कफैऽपि
सम्यग् बोद्ध शषुवन्ति । चतुरङ्गदीपिकातस्तु क्रीडायाः परिचयः सुखेनेव लभ्यते ।
अत एव भस्य प्रचारे उद्यमः कृतः । अत्र च प्रत्यूहुपरम्पराः सन्ति । भ्रन्थस्य एका
एव किश्चिद्धिकसाधंशातवरषप्राचीना हस्तछिखिता पुस्तिका समासादिता। सु-
पाठयाक्षरावलि-समन्वितापि सा भूयशः पाटाशुद्धि-संकुखा । अतोऽस्याः संकोधनम्
आयाससाध्यम् आसीत् । शालस्य विरल्प्चारोऽपि संशोधन-छेशं समधिकतरमकरोत् ।
तथापि यथाबुद्धि प्रन्थस्य सम्पादने वयं बह्वायासं कृतवन्तः । न जानीमः कोऽस्य
साहसस्य फोदय इति । तथापि यदि परगुणेकदृष्टयो महानुभवा विद्वांसः बिषयगौरव-
ञररीकृत्य भस्मत्स्खलनादिकम् उेक्षेरन् , तदात्मानं कृतकृत्यं मन्यामहे इति शम् ।
21.774
2118८€1167€०प8
1213 1
111€ 27116-00870 णि
(2119102,
&८ ८ <⁄4
४।१।६।५।५ [६५8
न
11€ @271€-70210 07 || | ( | | | ५ | |
«= | [| | | |
||?
|? |९|९|#
[| 1 | ॥५ | ६ 11} 8
ए0) ध16 पीक्षााप6त 0अप्तमा शाङ ए666 ला 7006 10 आङ ग € ऽवुप्रडा€8
प0ला6 9) दा0भ 168 5०९5. =ऽप्लौ 2 ठरलाला६ 13 720७016 पणि) अद (पाल
0081101 28 611, # 2 ऽप € 15 2९2112016.
¢ ्
(;.
।|"|
|
[^|
| ^
प्द्ाभर0) 6 0191 भे
{21207270 8
[1€ 110*%€116€11॥ © 1015९ 11
(2111218 911 (1655.
[य
{2128780 11
प || _ {111€ 110*%€7116€11६ 2 2311
0
[>
-[--12|>->-
|
~>~-[->-~ {->
वि
छ
५
॥
__| |
#
{2122127} 10
(6 फठर्लाला६ ग ८62६7
(86211) ९88,
श्वा) 12
(116 10 रल ग इह
(८2६५29६2 270 (1688,
ति
12122) 12
4 5६28€ 111 {1)€ €«०[पप्ठ ज (वपाए2.
017 14
11116 12 ,, ४ न
10€ 2 (01 ध11€ ०0६६८00) दध्वं 5, 105. अषशकौहान्तु,
11116 9 ८८ नृपं रणम्,
|, 1116 10 7८42 [24 प्राप्रोति च 10“ 8 प्राप्रोति च.
106 5 74८2 प्रोद्धते 10 उदित,
॥, (६1 प्त 1६]. #ौ7ला 1९8 [79 145 टा) 016 (0 दणुपा'€
{116 {111८८ (किलाः [17905 (0 लाला वतं 16 अष); (€ (ग॑पह्नौ
0८८६ (4160-0).
८, ५ 18} 1६ { 4. [† 15 (८ परपो€ 0" लि्ला]८ (ल८४6८ ता
0162 [719 016८८ ॥ष 1८ लोलाद् लो 006 125 21160 (व0पा6त
{11166 0111 11095 (52-54)
(. 31 11:11 1), प | 2. +ला ठा€8 0) 108 48 ९8010160
{116 (10८ कील 10 तला {16 [कडाका 1; लपराटत् पल प्राप्ाावप्द(69).
^. पपि धप] ६ 1. {1 1; (€ {जिल016 प्ललः८ ण नाऽ एषा
00१ 0)7त्रलद्त् ॥द़ पणो साला ©) 016 185 वाटत द्वपत 166
01110" 011; (71).
1. > 1} 4: कपा-ालोकजा). +ला 9 [व्ाा 8प८८९८त्६ 11
1410110 पपोष 2 116 सवृ्ताछ+ वौ 1116 लात् त (€ 10द्त् (श्ल्लु पी
0८]01त्त् [$ 8 [स का त्व प [€ ल्छनालः पला ध [तरफ 15 [वा5-
{0711160 {0 ५1८ [0५८८ प्र८ [005 0 ट्) 1 [त कष्य्वात्त् (59)
॥. {2} ५1६६६ { 1) ६. #ालाो 016 [018ला' 145 108॥ धवा [168
(116) 1115 [00319 1४ व्याल 11८ द्प्प्1)प (607)
एता. 10 दश्लाक [0९९८ दवत्राष८्त् गा 1 10 [द का) पाग
51८ {0 {1८ वतण्लाऽवाश$. [1८ कपट ग प्रााऽ 56 इध्लाऽ (0 19१0
६९ ६1८ ५८८०1त112 ६0 लला,
{11
1, ए. {4600 व1§लप586त प15 [25536 01 ६16 775६ प्716 (ल, १०1, ६०,
00. 225 †{.) 214 गाड ङ (कषा ६०६ गदा 10 ६16 ‰258वह6 16ब1६ 100
00688 20 17 प्ी75 पावला 116 भ25 91106 ४ 1260061 (1२.45. 1898, ४, 124).
111
(1. [ताता {0 प (€ ०४68 0) 14)". (17€ 710रलाला(५ ° {16
1041101, (1181 [एतास @ए68) 18 100 वरता पठा का शल (ट
011 (+ उप्र 1 1188 8076 ओत्त {0 {16 ्00श्लााला† ग 00 [7 ना
1100€ान) (3€2811) 28116 ९1688 (07 46४}5 866 ५16 [श्शघ्या) 14).
19. {1 0€ [प 1{811110 8६8 (र. 997) ग 7 ह 70 0 -
१६8 तरिप्]0४2४ (800 4. @.) पल्ला§ {€ प्ल) 107८2150
(€. (पणहा11, 1.41016, 1929). {1166 18 10 व्छाऽ ग =[ताता
1181 {110 त 28716 कः त्का, [१ षट ठा काव 101; 12९6 9
00168101 शा {€ €,
20. 11 ५16 © प 0188118६ %81 7 2 #%811801846१९१
(€. एट€ा0ा, उ0ाएवफ, 1886) पाल6 गुण्याः 1176 (०08 ४8८6
10 ६117-1 8 प्र 18. लल) एला6्ष्ध [7 {0 06 [तविलाध्ल्य
पप्रा € शिपाठपः दपाठा ग 6 प्त $ ६४ ६8.18. र 8 (©, 700 ^. (2).
फप०क, ऽदल 1012 {17686 (ग)ला8 (125-129) रलः, 860नता४ (0
{लंल'0ा), {0 वा€ऽ8 गात्रा व. 76 (छा लल. 06 इप्ा€ ग (118
2. {€ १8६ व््ाा201€ ठा {1686 (0प्र0605 लगा88॥ 0 (ला15 111६
111 01८80, (1८)*007*04 87 2604:0.
21. 11 118 पउ 818 8९811{॥8 {€ [006 28812018 {{8
(650 4. €.) 868 {ल708 11}६€ 08द्/व 80त् (८4704700, अत {€ {ल
सा) 18 86 110 @0101681000 शा{} 08८21८द+ (111) 88 € [18.९६ ऽद्€ा)
200४6 (§15), 768 116 816 ° ©. (ड्कववद्छणका॥ (011/1411(/0-
0110411, 60. 1876, 1. 1. 7, 55)>. [7 [5 ९8897) 887},
६00, [16 568 {116 धल) 52 1/0/450 (दा/८45९51८ 521/041020). (1118 019
06 8 11९6 2 (+.
22. 28 1६८६५६८1 € 650 4. ¢) एरलिऽ 0 & 2816
110) कथि 0 18 000 18९ शु कपा फा 0प्ा (+ 1) ४16
10110018 8181128 :
यत्रानेकः कचिदपि गृहे त्न तिष्ठत्यथेको
यत्राप्येकस्तदनु बहवस्तन्न नैकोऽपि चान्ते ८ चास्ते १)
1, रएपता2275 1€€1€106 125 2150 0661 0156८७86 0४ 101, 1260901 210 116९
६00 16 86105 ८५ € 011 10 ऽ€्ल€ा1 71606 61655 (§€€ ‰%, ८2८},
2. #{2000116€11 ऽच्लणाऽ ६०0 26 जाला 171 {210 3811213 (€लिला6€ 35
1612010 ८0 10वनाा 61688 (17९4७. 1898, 7. 125).
४
१.५१,
तथा चादिवनमधिकृत्य-
निशार्धं वरदा लक्ष्मीः को जागर्तीतिमाषणी ।
जगद्भरकेके तस्यां रोकचेष्टावलोकिनी ॥
( 010, 1. 8)
प्िला€&, 1४ धक 06 28शा116त् पा, $द्वइ ४118, ए 1115 1010114
1204104 र्धलि$ 10 11118 ६९४11 9 116 ९०१५९३8 [करडा 17 {16 11911
ण {176 प्र~ाव्णाो 11 16 जाती ग &शाध. 4.0नताण९ (0 116
व1त्रादक8 =प्18 110 18 0 06 श्लथा वा [श्ट ५16 29116
(-0प्राध8. =विल्ा८&, & प66(तुणाता 0 16 हशाा6 0८३ 171 {115 ठाव,
29. [7 06 पत 8् एफ ६8, 2 जार क्रया 1118 [06 28
€011$ 28 200 4. (., 0(्८प्ा§ € {0110 ्ा7६ =व्पुगर€ाइ (माक (लता);
1९ म&द0दव 211 0८50 :
एन संपरिग्रह्णीष्व पातयाक्चान् नराधिप |
कृष्णाक्षा् रोषहिताक्ांश्च देशेऽस्मिस्त्वधिपश्चुरे ॥
11. 61. 87.
संकषणस्तदोत्थाय सोवर्णेनोरुणा बली !
जघानाष्टापदेनेव प्रमथ्य यदुपुङ्गवः ॥
7. 61. 45-46.
स रामकरमुक्तेन निहतो दतमण्डले |
अष्टापदेन बलवान् राजा वज्रधरोपमः ॥
11. 61. 54,
1, ` 9९ ©, >, 00६1५८९ ३,
^--]1]
1४
एण्या 176 ४७७8 ६० †€ (8१९०४
( आक्षिक द्यूतनिमित्तम् ; ‰\
पपार )
क्रमशः शेतजादीनां चृतधमं निबोधत ॥
दू समाहयं चेव राजा राष्टाननिवारयेत् ।
रास्यान्तःकरणावेतो दवो दोषौ प्रथिवीक्षिताम् ॥
प्रकारमेतत्तास्कयं यदेवनसमाहृयो ।
तयोर्नित्यं प्रतीघाते दरपतियक्ञवान् भवेत् ॥
अप्राणिभियेत् क्रियते तष्छोके नूतमुच्यते ।
प्राणिभिः क्रियते यस्तु स विज्ञेयः समाहयः॥
यूतं समाये चेव यः कुयात् कारयेत बा ।
तान् सर्वान् घातयेद्राजा द्रश्च द्विजलिङ्गिनः ॥
1. 220--22..
( अश्चशलाकादिमिरप्राणियत् क्रियते तष्छोके दतं कथ्यते । यः पुनः प्राणिभि-
मेषकुकृटादिमिः पणपूर्वकं क्रियते स॒ समाहयो शेयः |....-दूतसमाहयौ यः कुयीद्यो
वा सभिकः कारयेत्तेषामपराधापेक्षया राजा हस्तच्छेदादिवधं कुयात् । यश्ोपवीतादि-
द्विजचिहधारिणः ब्मद्रान् हन्यात् , एप्राप्तः ) | |
8
यृतमेतत् पुराकल्पे दृष्ठ वेरकरं महत् ।
तस्माद् दूतं न सेवेत हास्याथमपि बुद्धिमान् ॥
प्रच्छन्न वा प्रकारा वा तन्निषेवेत यो नरः|
तस्य दण्डविकस्पः स्याद् यथेष्ट वरपतेस्तथा ॥
12. 227--:28.
९106 111 31811. 7 ध्र) {00 भ€ 06्€ौ, 11) (16 28106 811 11 18 ९91ल्व
८710९11 12010 (8, ए णत (णाात्यह्ते त्त छ1त). (1688 18 रलमन
1061 1४१९५ $ ४16 धवत [€्गण€ ऋत् 1६1; गाल त तालाः 0३४
00010" 28168. सिप्1112112, च 8९० 211 2301760 10896 €) 15 01
24116 0 ९1९88. {2€0])1€ न छसिपा12॥1, {01 (158 20116 0ि' 8{8[र€ 9110
11 {118 एए [010९९ {0 € काक्ाात्1102 (€ त्वतम) त ४16 @00त गत (^,
1/ दवा 0€ 85व्ल्॑त्रा१€त् णाल 116 26116 फ 1111100766त 1616 0 1116
01181, {11716, [ष 11 15 हाा€ प्री 11 25 101, कालौ) [ल (त्रा 700 4. ^.
(216 (णाता वदषा 18106 0" (, 18 (2/0 तलानश्ष्त् 051
0700811 101 ८110"0141404. (116 8716 {€' 0" 008६ (100) धर 06
07160{€व॑ णात्र छि।, {व वात 115 1089 0€ 8214 (0 11त1८81€ 11184 €
29116 88 (८१४९ {071 {€ #02-219220112. 1९0). =वतएव1686
९1688 {00 1198 {11९ 0 (1040010) 81त 8€€ा08 {0 118९ 7€्€ा1 16८लरल्त्
101 {€ 01111-€वरालन) [ताय
48. 80 च" 200 {16€ 24106 0 ९7688 111 तालिनला॥ [काइ ग 818.
1 धल @छप्णप्नछह ग पाा०ु)& 00 11€ &96€ 8]07604 0) 4180010
ऽगा८ नि भजा 800 4. €. गफणापड (पपावय, 1. 402). 47 1)
(€ [लया (768 1 5 ४५ = ए प 10 0€8 1 एषालकर ग ९8 1118
15 राप्रलू 10 ‰छष्त€ 8]] 0र्ल' (€ एणयत्.
४]
वतुरङ्गदीपिः
ॐ नमो गणेशाय ।
नत्वा हरिपदाम्भोजं ्नमदश्रमरगुज्जितपर् ।
दीपिका चतुरङ्गस्य क्रियते शूलपाणिना ॥ १॥
तयथा-जनमेजयसूतपक्तिनारदयुधिष्टिरव्यासर्संवादे
चतुरद्वक्रीडा भुवि प्रचाय॑ते । जनमेजयः सूतमप्च्छत् ।*
सृतेनापि व्यासाद् यद् वृत्त“ श्रुतं तत्तस्मे कथितम्र। तयथा-
पुरा' कशिन्सुनिपुत्रः शापात् पक्ती जातस्तेन पत्तिणा इन्द्राय
कथितं कीडन्तमिन्द्रं दृष्टा नारदः युधिष्ठिराय कथयामास
युधिष्ठिरश्च व्यासमप्रच्छत्। व्यासेन यदुक्तं तत् शणु-
जनमेजयः उवाच-
कर्मणा केन भभगवञ् धियं प्राप्तो युधिष्ठिरः ।
विस्तरेण च तत् कमं कथ्यतां मे तपोधन ॥ २ ॥
सूत उवाच-
स्वगे सभायां राजेन्द्र महेन्द्रस्य शपुर कदा ।
कथित् प्ली समायातस्तेनागादि सुरेश्वरः ॥ ३॥
॥नहतः + [यि ॥प 'भकत्योनतन
चतु
१०
1. 108. भ्यासः.
4. 105, -अय. 3. 105, भन्यद्भ्यम. |
वतः.
२७ धु रन्नदा के
1 11९८1211 ^
(^
(11, सिपाप्रापौला 0 तिता.
११1, 1,181.8
2, () छाल पए {ल} ८ वो पलल] पाणा
1116५ पच्ल्व् }$ हलो केप्ते प्लत [अक
[लाकर
¬~ क-ज्कष्ण र=(9- 1 पि ~~~ च = +~ ~ ~
ऋ
न > ^) गी णिणरीणणीर णीती `ममोतेदतो"युतष्यपयाधं पग, केजा [79 य-म पा -८
१जनय --=
प तारा इवात् :
0.
^) {५ व, वक्ल+।)6 {0 10५ {11८ 11110
{1116 1 [्ङ़्ल्त् ता द |तदा पाति (इकप)ह 0) लटा
(1712116 ६06 {|} 1710 7) तला 16 16 (ततिषु
06६. '
- भ त-न न त ~ कक भ =कड 9भ १ 3.न | ~ ~ न ०9
भ ~ ¬ >~ त ० = जक कक ~ ~ = ------ ~~~ न न ~ [मि ॥ = - ~ क्न ~~ १ च~
4. ,9८7-
८/८ 0076 077 विपि [हठ पा] 309 ० (1651765. {1115 15 011४
६ 0पाव*् पद 9 ऽवा पपा (11९ एवाा€ 15 जटा विडलााात(11.
(2८0 ((1/+ (311 216१6 र [छिताः [दाऽ 11115 15 वा) € प्ा1]16 01 {116
{2४10¢ (वितााला1८) 12€(लाा1111011४८) (छप्रोकपोत्
] ा {11€ @({. हि्ताााााततापा§.
4
{]1&€ 7८ 0{ ८(८# 1125 7८€1 1€110{11€160 2८८01011|ऋ | {© {2 {1 11111,
क १ 8, 2. 1.
114 6. 2. 11. ता (1८ पिप] ५8८ ४ 7{ {18 0 7ित्षा1, 2, 4. 14.
&-५, 14251, ~प], ४४ ९६॥ तात् दिका वला(तााल्त् वा (116 {९ वाल [100471४
(0 € {पला 111 {ला 11{€01 9८1४८. 1"01 {€ (वपात् लाद्ठु 2 11{पे। (11116
1116 {वताता ऽल्लाऽ 0 18४९ 1३८्त् पाली [00510115 वालालटा( [1पषलात \४८ा५ 10
०८८प])४, \४€ ५6 110६ ठ पाटल (1८ [छिपा (ललपाऽ) ग्व, ९ष्ट्लो) ९८110४५ वपात्
{146 117«€ वाङ 5४111016 ट्वा पा ल्काातद्वता प्ण वा{लिला( वा्ल्त[1का)६. {116
(1. 15 लो जा {115 ना[. 1८ ऽल्टा1ऽ [ता [€ #1{ 1111: ऽ८1०0०।
0105€ात् 110 116 वा [15 ाात{{हा.,
पधा) (5व$६) :
16. “1116 [फा तात 11€ 10६ 016 10 लवुपा८
16८08 शलो शा पिल् वात् ध. (छपा 114८९ 11९
[21६९८ ; (प, 16 [सा02, ध्€ लुलु वत् तल 11086 व¢
{0 (तपरा८ ४ [01९८८ तलि वर्तक धा वतिलोर."
(1716 71€ 7 {€ 10°्ला1ला1{ 9 ६1८ 10156 ५०८§ 110६ 0८८ 11 {16 (715.
~ {€ €. एण पाल वद्धा ग {16 एला] 6ल्ल्ाप््ठि 7 € (1111114५
1656४68 1४, ४४९ 126 (तला 1{ {01 {116€1€. 1051 [70081 115 @>15८प 11)
{11€ त्लालश्]€ 9 106 715, ब 116 ॥10र्लााला( ० पात [८56 75 ३४ पा[त}916 1616 25
€] 26 111 11€ (. 15 आवा 10 {18 ३रत्रा1801€ 0 (16 5ता16 {16८८ 11 {1८
11100€ा11 11658. {1 11€ {१58282€ 15 25 {0110 \*5$ :
जड कोणदौीषाम्यामभितोऽगगतिभवेत् (5९९ 22८1221 8).
15. "{17€ उप्पुाषएवते 37त धल (कचा 6८, क€ तालिला+ 1661115 ° 1116
{12716 ({1165€ ४111 € तवरी1€त वात ०1560556 1व६लाः 0 (§९€ 42 1).
74९०16४4(4॥ 5द्€ा15 10 ८ ३ 41216८18} फलात् व्ार्ल्व् गिति ८22८7
6 (1
24012772 = ७८व (द {८ † ५२.०८८ (व (€, 0 कप .2272), =55 कद (क [€ ता15 "00005116,
400118४ ; (116 (0 0तपाते एठा =तलपा$ 0 टवा (0ृए0श(710॥ ता 2558111.
८५6८211} (€<~ 110404८1 ) 15 {0055101 ला1*€ [छिपा 72 ४दवमृक्, 1६ 5हलाा1§ {0 7116211
(151 त्प्ल (द = पाङ),
{ 9 ]
11141 15, {116 [01665 &6प्रात् 6 (तूधपा©त्., =^ (्ट्गता7् ६0 8010
711110111168) =त(4/11{व7॥ = ४८८0८ व = 14/5९ 5९८१८ (0(्41111/ 11011001
3110478 {111 1116 [01६८8 607 ={0 0168 21] ष्ठ वा6 0 6
{10060 &इ 01९68 0) [76९८8. =7६॥ 18, 1 {116 [९६८6 (ल्णाल्ला1८त्
18 2, ऽपुल0ा' 016 1; 810प्ात् € का 88 कला लवा€ ‰8 07168 0
1९९९8 फा]] ९81४९. =) {11€ लात्! (6718 र गा) ++110 18 {0 80111
€>) चिश्ठातो)1€ (((॥1177वदत)
18. छपा [00डात्रता> 516 पश्त्नो्)1९ [0 16
081 प्116 €191{ {ठ {116 11016. ४४ 1ला 116 18 11) 1}16
01016101 0 {1€ लुलु (116 {179 1185४ प्रा 0प्ा
पाष 1. [हा © पपत (१८111८८) तण
{110 [०ल्टा {€ ललीत लश्लो 46 1{1€ शवलन©0
0 1] णाल [16८6६."1
रित) (11111111) 100 (58) :
19. (नाला, 0 प पताह, (॥\८1111९/6),
176८ {€ लुलव (वाटप [0 वपिलृ नो
(एदा 814८. '
(11॥ 41८ 100 (८ [वरठ),
[1 {116 (11111),
20. (शाला, 0 भेता, गल्ल (16
€1€])[1४7{ [$ ६1] कह्वा8.'
(111115 {116 लुलाव 15 7101 पाका त [कल्लाता दषा ४ 1116
०0६, { ।1 01161" [1६९८६.
11 ॥{7€ 2्1/॥द # 782, (६88) :
21. ^{)0 16, छता) शार ४९८०), ०12८८ {11
९]€])11811॥ ६९6 0 {३८८ (1 काजल लुलुाव्ा0६ ((.€.)
18. (71& लााावजंऽ ]8८ल्व् ज1 ॥11€ [फल्लाज ज ८€ ललाप १७७८२९९७
2६{€171{1011. [४ 5715 ६0 € 772एाव] ६17३६ ६115 1६1८८ त € [16८6 ७८८
1112046 1६ 0055101€ 07 1{11€ &41716 ६0 € 5९1९6 25 (116 *&16]0119111-द्वु1१
€. 116
7100 ला) 61195 35 [2186 [0 214२ 80 (ला तरा€ 1411€त् कला 116 6160411६.
४6 1 रष् 2535801716 (118 {16 (र्पति (एिपय- धात्व व1८८-८1655) १६5 116
ए्ल्लपा5त 0 {16 110तृला ६० [ताव्त् 61८55 [€ र्भव0६ 11) {11086 (्छपता011165, [६
15 0 110 1168115 1८५९5501 {112६ {1716 128 अपाप 96 ज वताता ताह) ; [€
€001€ ७ ‰#{219 31त (78 11६ 14९८ 10 एला॥€व् 1५ वलुलातलाङ ०८८०१७८
ण (16 [11[001141166 ० €]ल018१६ 1 6 406 1४5 (€ पाङ) ]. 06-917).
(2
| 10 ]
0 {16 लालशौीङ़ 0" 0 11; 71). 1 006 110 18 (0ार्ला~
101 111 {16 [0ाा8 (सिए ठा |वफ) भा]] कल
(0 1116 {1181, 00€ ा]] [ला7' 8 आ).
1116 ९70१८ पलप कत्वा 1147 06 शनात् कल्ल" [1866 दधा
€[कुणीक्{ 26 {0 ६66 फा) वाजी लुलु,
प
वा) (नवः) ;
22. ल वाङ 016, 0 [7 [पाः सला ए
11151२९ पो लुलुा्ाौ [रणि काकलः ९९70 0116
170८; {लालू [€ र त [ताह ४ साध.
एह 016 शाका 100 एष्ट लला [क 7ाहपि९ वा लृलुाधाा
पदा 110 कल्टा€ 0081011 15 वर्प ०16 0 11. 79 116 शपा
६1100], 1082116 2 ला" 100्]€46 ग {€ {ल॑ तारकाः 10 (4॥८कृ! 2) 1;
{0 06 9]]211९व €षल) पाला 9 [166 18 (वपा €त्, 110९ घ [९८८ लफ़ल्ला
[0 (1४) युलुीधा8, 18 10 € 45116 10 पला कात पावला
2 {11 पालक र प्र @िषा€ (111. कता) पप्र 0 ताला [तादञप्मा 11
111९ 8112])€ ० 10101166).
()1) 5(लकाा, ० 5, ५ ए (55) :
23. ^ 8ल्छुरला' ० कलाद्ारयः कलदन†, @ 11118;
10114 101 110९, दष्टा [ष आप १ [16८6
€ फल्ला 1116 {भण ललुापा8.
ता) 116 210४८ वाला 11 18 [1[16्व प्त दण्ला ला [1६
{1110 114; 1118त€ 8. [1८८८ [लल्ला 1०0 दलुा्ाह = ४।1य}01८ 0 17710९९,
1116 81116 8110५1५ 1101 € प०१९८.
24. +€) 2 पठ 108 11866 8 1018€ ६९०1 -
५1016 101 7110षलालो शात वाड [0डात्रठा 18 1101
धश्ता1प)016€ [0 11, ताला 1106 त्र [फणा [र्लला6€ {116
11112 11 [रा 1 10 {€ [018८6 क {[71€ {ल
1 ए --+- ~~ = वनने भा कक +~ ~ भ्न (न 111 1 क +"-- , मी ~ ("शीषशीणीणं 91 थय न>
(धावा, 5898 :
वपाक
11606 1111 (एता 0९ (वु0पाल्व. =प्रा [८८ 18 760 766
{01 0612 {नलात्} 10 16 (वलि णताः).
रि) (116 500ष्ट फकावऽ ० 0] € 11६४८ प्व, ला 50116
[06९५ द्धा, 06 =द्वपण््ाल्व 1 पावक 06 0ए(्परलह्त्. (1185 18
11411111€58. {1116 8118 {0166 ९811101 € 0050८॑6त्.
34. {{ ($ € दना 0 ६ [0६९८ 00श्परटय्जा
0(८९पाऽ 0" € ६] चला), 0 प पतारप्राात (1, 5801
एलन), 11 15 ववाल्व ५6 भद्रा.
ठा € 00ण€ एककः ८ 045९ पादा ला [= दपा 16
पी मीणा १७"8,पक९,4.2-आन8 ।.अ्यनाण्य) तजोन प्राः नदय नय भोनोनन्करकानय्ो्यायक्म नज की 11[
1 भण नभ 9-4यायिमया-नयां ”9 [नोने
नव| [1 1 1 वी, यग)
जेमनकनको भद न
मगन, ।
दो
40. {1115 [2१5६१७८ 1५९४ 7प1€ 25 {0 {116€ (वु{प्रा€ णा तो 21115 [1८८९. +$ 11116
1117115€ पप्रा 016 (्प्ा70६ (त्रपा पा) 21195 11६८९, तवा पऽ{ 7714 50706 {91111
प ्1 ध16€ 81 0०76 € (ता (वपा [15 [1६८९. 566 10६68 01 36 ३9०९6,
[ 17 |]
42. “ला {€ [सा दमा€8 10 0द्लपाफक पाजलः
{125 10080 11€ा1, 0) 0681 क 1110६; 1 फ1]] 6
३1160 110 9 11020125/1116.
43. ##1ल€ाा {16 [09 8011085 ि110द्र5धो8 ल
सा (ा0ाला) [102 घाल 16 वल्लव [षक #11
14९ 10 8 116 १०016 58८ 0 ५16 &{8६€ 1; 016
1०1त (६४ € गिला गा {16 शाला).
{116 वकण वाला ८६08 {181, (ता फ-5{ (10115 ) 1] €
11160. {1116 7151001 पातलाडतात् 0 (115 र5लरला-10
(04005 ).† (1115 18 पला" पोपिर€. =(16 [000 ग {€ 76 ण
18 {0 06 प्रवला5100त् क तऽ @5€. =$ (00) 10 वाठ्ाला' [10218
00811011; € 916 {0 पावला] €एला) ॥1€ 05्ता) 0 115 21].
पधा19, (5वए5) :
44, “^ ]ा€ा, 0 ४पतााहत्राा४) 9, [10 9850148
{€ {11006 0 1 वलत् सा; ला ६80 1116
9111111758118, ({8]र€६ ])1) छात् 116 जवालः [प
20111018 705 ६५]] 1116 {01८€5 क 1116 तला.
4 0110112 {0 ॥115 [4588८ 100 ताक 1 {€ पाागया)( त
{11€ &{8.1€.
42-42. 911111:15878 15 0{ ६0 [धा17त5. 016 ग पाला 0115 1) 00016
$६३6 11116 {116 छल 81116 5६३1९. (16 रतपट त ५६३1८ 15 >€ एष (्जााश्ला 0]
ए 1116 ऽह्ला§ ६0 रवा 2८601011 {0 56110015 ; छिन 11 घ्1€ उ€ााए21 5116001 4००16
5६३6 {1168106 (ए -514 [081125 07 {४० [प ]2€€5 810 छिपा वा1145 11 710तला7 जाह
11116 तआ 16 भा त्ाा2 5106] ६06 5३ ्1€ 35 {1८८ {1115 37101. {16 3€811
€0111116€117407 ज € 12. 1€ा€ 0105 रिप्रा६ फ्रापैः (16€ कपाः जनाण्ा. ५४९ (वा)
९॥] पप्वहऽपवावे #15 गप्रहपव 1 एल 100६ ६0 (€ जण्ण वा८३ ज शप,
माच क्रौडयेत् ५ 1 । 1४, 74.
प्रकाथमेतत्नास्कयं यदैवनसमाहयी ।
दूत समाह्वये चेव यः कुर्याल् कारयेत वा ।
तान् सर्वान् घातयेद्राजा शद्रांख्च दिजलिङ्गिनः॥ #11, 221) 223) 224.
11€ 200४९ [2558 &65 [0700201 71816 311 €+५८९६छा1 ग (1€ पपत ६816
(वपा2&8 07 प्ौ€ 41716 1४5 1185 ल्ल @0176016त एणं पत] अलि 19 फरल ऽ
6 कप 18४ ५ब६ला 51101 716द5प्र-55 0 ऽप 658 1८, =(एता 0618115 07 ४11056
०10६5 9€€ [7्0तृप्८्०)).
(--3
| 18 |
(0. ^पएालाो धल लाला 09 [8४179 813
041110६ {716६ {0 कपा {76 शिााद्पय, [ला 16
1101101 ])५ ८तपााठत् ८शलो 11 116 ४ 110{6०त्त् €].
नि 11056 फलातन 0 #द्क्त, 10 15 10 06 प्ातलाऽ00त परार
पीला ध [सए ल {0 लालः {छलल पव् 1115 101८658 {€ (पान् 01
{1110{' [12, (ला {76 कोला" इ[1कपात् 16 लवपाुपाल्त.
46. ४४116 गा 0 [9 18 {९6 (्1}€ {16
{11106 लाः [त11985 14४५ [९्लो (वकात् ला 1166
()((गाा+ {11९ ( 7/7.
निका {6८ पकात् 11 > 10 1८ पतल {00त् {41 शाला {116 {1166
(0111 [८102६ 11४८ [८ला] दुरात् पो1८ गा८इ तषा [पष 18 166 {1८
(0८1 1116 (पपरा.
7. एला) 16 (वात्ता कल्ला" 0" 006 {1108
|) 1018 ल्त्राा वानील, {6 {110 घााका{ 0 81६6
~1101114 [८५ तकत)71त्त्, कालापा 1 18 01€-014 001.
[प र दवम {16 तक्र काठ पालणो> पाका -31द्॥1145.,
{. ^ ]ालो, () का६1८|), 11€ (179 (वपता€६
11 {1५ (तादा स्पाकालाः [त का 111; (= 116
[प{लिन) छा ककह्ािठा), {1160 प€ काका 0 8पृर€
\\1|| 16 {काकित.
प६0षः [> 1 1{1€ लला [तल 16 € : पौ नष्टा) चल (दय 6
1 (गगा आ) 1011) प्रेकुउ, 1[ला८ 1 लता) तवाशुणद्फि 0 $प्र0€101 10166
111 इ८लात[ङ 0 [00 17 व्ताा119 16 कला [125 पा 01८ 08 #९।।
1४ [11 (प्तोोड [, 1116 वाोवठ्ष 1४ 10 06 िठक्व् 1 (€ € 2150.
[1८५ ॥11९ {जाणत अप्पूरल कलपाऽ 80ए्ाए-{0 01004. =0€ 11
(11001 100 धप {1115.
(तपाद, (य्न) :
440). “1 71 {€ लतााः€ ° 1116 1115811४ {11€
(11 पापु एट्लाा§ तला 1 ४1|| 0€ (€ (वत्र्म पात्
101 {116 1115812".
[णण रीरि कोनाम 111 1 1
प 211)8 (२88) :
(03. 11 €€ 18 त, [दक्र 111 {16 86एला)#)) 5001816
तृ 0 ल्ल), ताला (घाल ष्का प्रादा 15 शराष्ट्दत्न
11 11181 नवतत 80 (€ 076 टो 15 0 0
(ध [0116 1) भ1]] श 6 68९) 0ीाला' (णात् ज 06 (फ0
81011€1* 001९) 11111108 €६ 81]फ़ 1116 प ८वो्ला' 016.
पदा), (लवत्) :
00. {लाः ल्पता प 79, 16 11९ शो गालोष
01" 71 |$, 0116 जौकषात् कत (पपताठ, ¶ तषट दित
{पि 1६ ८स्)८स८त्) फो (साला) [तण्ड दष्टो लो 16
1; ^] {८ लवा 6.
1111; 15 {6 हिला क शफदतत पालो ताए छो [ता 15
1९:11 11.
{101 {116 अतर्क छठ क्छ {0 प्ोतृलवस्तित् 1 काल ज {1८
लालााङ़ ।र11160> 1: [ल्ल ददुपा्टत् वात् काट कषयो [7४ 1 वलया + [वणात्
(|€) 1)" {116 >:1९८ क {८ दिनुद्रचहि, प, पदर (लला, का९ हाकात्
८६1], =(८ष्ला एश[ाला [1८ लता ॥॥ [00551116 {16 [६1119 ५ ५16 लालोप
01" {11८ २1४. 1151 {00 पुतन (वाति एल.
प दपुरषप तवक ;
01. ‰##/ 11) {16 पाद्ते (?) [वः छल्लान्त् {कि' 10
1९६1} ग) क (1८ तिक्द्मिहाति ला ट चठ पोलो
<110111त [ष्व] 1 पु, ( भ पतूाहा्धः तान प्राा९
0116 1100110 101 न्ल॑, (1८ पद्व
{+ना {1656 भताव, 11 । कोलातो, [पप शाला 01८८ {0ि' {1८ छपर
1]) 0 ६५16 दिगष्चितुह{0ज [प (ल्लणनस्त् पट पक्ति ४ वीता त्री6 16
[वष प) त #€ किकिरा सानात् [6 लल्लिल्त्. [9 016 (1101 (1.
1(८/८/१/८7, 100, कादौ; [का =प्णाल) 11 1 दपततल्त्). =काप {00 अव क5
1६९ र.
02. 11 प € प्रा ज (८ नौकनिनालौताो
71:40" [1९८९5 807८ [९८८ त व्र© लालााङ़ 18 वरप त)1८,
{161 01९ प्र एला0५ 16 ०एऽप्पट्िा ल्श्ला 9 धट
०३५ भ ४, [€ [पा शपात् ० लक ५0 (वत्ा€
{11९ धाला1$'8 01606.
11 116 800€ ताला ग ‰फुद्ठऽ8 016 फणप8 जा पाक्षुंजः 6०७७
188 8& (8९८) 1पााट्य्ला, (वाल णर पराभ) ध€ ज्तौ म 0६
प्ता ठा ४16 ललुत्राभा 18 0 06 प्लाएरतप् धाते 70 [6९ ज (€ लाल
8॥0प]व € द्वात, 5 कल्पाव् ४८ पवजाल 8 प्ल 06 0 #६
शा 800 कल, ५6 (-धछण्ड,
02३. © {17, ०१८ हनत् ऋक [ङ ता धल
६110 076 धकारं करा दवता त] तपल (€ पार 17
(८(गाा1८त [पा फलु) वोतो [र्ट [ल्ल कताातत्, जा
६1101110 17:प६८ षट पाक्त [पा लवात् ककि (ताण 1701८)
८/1 11111
[01)) {116 ततरल तातल, 11 1; {0 [6 पाोपलनहठतते प्राणा को सतत्
र्लं (16८ पद्ध पात् 70 0 का वका. =[15 साकषा € धट कल
(0111011 2 {116 7९ 0 त्राह लोपा वाते (0 (प्पत्रान्णु. 1 ॥ {0 €
1110 11:41 (€ ८ 15 10 लो) कपा ॥ कतल 0ल्ल्यञका.
स ्}) प ($) :
{).1. +) {16 पौ [८्८्ला0@ बवाल, (ला 0110
11१111९] [९11 [1९ ८्(कात् 1110. ^ [[८' [7209111 010
11८८ 10 त्ाोछत्राल 1८6 क९ छपा दवति ठ पाधा
1)1(*€ 1१ 0116. =^ [ला पोता (८ प्त 06 छपा
{1 07 ६00८ पतक.
(02. (<) 0716 सीकाात [तक 1101; {0 1८ {160
11०01. (111८ ])ला०ा$ 10179 {11९ त [ताभ
111९ णा)© {0 1८ 11६८ तार,
(11 ])1८९ 2 116 टता 140८0 --71.{114) (ल्ट 18 2 11:11
1}€ %&६%' (1144).
(06). \# 11८) {116 {11101 पाठक 175 तिला (ठा
111९ लाला$) (ला, (0) [त72, 0९ 50णत् रीठा" त1८ ४
1716९68 10 [1. सिक्त" शकतं ॥€ 6 ]"0८ल्स्ताा९,
() भपतोद एलो भोला पीपर 195 70 ।ध्लाो
प्लत,
(गिलो) {€8€ भलत त # ४58 € क८ {0 पातलयाड+{चात =ता0ौ णलो
011८ {1110 115 ल्ल 81001 पणात् नण नए 8 ॥पएठ एला ३९२१816 1९४
076 प्तक 8110पोते 16 प््ाऽह्तं 0 100णा1ह 016 [06९6 ६0 5016 1४९6
त् ध्राला तणाव ५0 € पह. 1115४ 16 ॐ0प्रोत् 186 16 प 21
8100 भ ४16 (धल पाठक. 160 1४ फा] € ४16 {0६९ &पत ४6
{1608 अ0प्रात 16€ ह्ाणल (0.
पाय, 10 फटर्ल, 898 : [1 € पद्ध कऽ 0 एष्ला पल्वे फलो
प
॥11€ 3806 [198 थद) {106 1४ पा] ८ (१८ {1 101. 11610. {00 81668
पाती पा),
[ 31 |
07. 1 {0 [01८९685 ° {€ पाद ४९ {© धि] [प
{0 (11008, ला पाल पात् 1८ लप्यत [४ (ण्लप्
लकि पत 16 प्राद्र क्रा 6 पव्ट्ग]0511604 ॥$ {110
1*21. * ७७०००
0, [प्ग8६ ४०08
0. 10 € चिक्षा1€8
{(५021110811, 23111
41121६8 21141112, ए11 1311131)2) >
41 411151111, 31; कन
1९:10:15, ५
1958] 25841, ४11 तात तपवि) तर, 14
{21\6, 4. ^. 111 {९3116, ए. ४.) 2111
ितिा818, > (वातार, 215
एता)9) कठ, एम {९112514 {1. [बाणा) अ
3€1081, 4, 17 {सवप्{1]$) सदए
त्ा22, अप काज"
यगा
1१
त
11{258111158111, 31
।।1०।।1।1ामीरीणणीषीीििि
का
आा14529-तषयतपाला) ए ण
ना
जका
~^
१ प्ता115{्ा12,) 2