Pekiştirme Sıfatları (Intensificarea adjectivelor)

Reduplicarea partiala a adjectivelor se realizeaza dupa

cum urmeaza:

-la adjectivele care incep cu o vocala are loc dublarea acelei

vocale si intercalarea uneia dintre consoanele: m, p, r, s

-la adjectivele care incep cu o consoana are loc

reduplicarea acelei consoane cu vocala invecinata, dupa
care se intercaleaza una dintre consoanele amintite mai
sus

Aceasta reduplicare partiala, ca si cea totala, exprima

gradul foarte inalt al calitatii unui obiect sau al unei fiinte.

Ex:
-acı (iute) -> apacı (foarte iute, extrem de iute)
-ayrı (despartit, separat) -> apayrı (foarte despartit)
-kolay (usor) -> kopkolay (extrem de usor)
-dik (abrupt, drept, teapan) -> dimdik
-ekşi (acru, amar) -> epekşi (foarte acru)
-dolu (plin, umplut) -> dopdolu (foarte umplut)
-sıkı (comprimat, strans) -> sımsıkı (foarte comprimat)
-beter (rau) -> besbeter (foarte rau)
-top (rotund) -> tortop (foarte rotund)
-duru (limpezit) -> dupduru (foarte limpezit)
-kırmızi (rosu) -> kıpkırmızı (extrem de rosu, rosu ca
focul)
-ince (fin, delicat) -> ipince
-sarı (galben, blond) -> sapsarı
-karanlık (intuneric) -> kapkaranlık (intuneric bezna)
-taze (proaspat) -> taptaze
-uzun (lung) -> upuzun
-kara (negru) -> kapkara (negru ca taciunele)
-kısa (scurt) -> kıpkısa
-kuru (uscat, arid) -> kupkuru
-canlı (viu, insufletit) -> capcanlı
-tatlı (dulce) -> taptatlı (dulce ca mierea)
-zayıf (slab) -> zapzayıf (slab mort)
-diri (viu, neofilit, crud) -> dipdiri
-şirin (dragut) -> şipşirin
-ıslak (ud, umed) -> ıpıslak (ud leoarca)
-açık (deschis) -> apaçık
-yeni (nou) -> yepyeni (nou-nout)
-sivri (ascutit) -> sipsivri
-beyaz (alb) -> bembeyaz (alb ca zapada)
-boş (gol) -> bomboş
-sıcak (cald) -> sımsıcak
-yeşil (verde) -> yemyeşil
-başka (alt) -> bambaşka (cu totul altul)
-yassı (plat, turtit) -> yamyassı
-mavi (albastru) -> masmavi
-koca (enorm) -> koskoca (ditamai)
-mor (mov) -> mosmor
-doğru (adevarat, corect) -> dosdoğru
-bayağı (simplu, ordinar) -> basbayağı
-tamam (gata, terminat, ispravit, complet) -> tastamam
-pembe (roz) -> pespembe
-yuvarlak (rotund) -> yusyuvarlak
-bütün (tot, integral) -> büsbütün (complet)
-temiz (curat) -> tertemiz (curat luna, curat ca lacrima)
-çabuk (rapid) - çarçabuk (iute ca vantul)
-sefil (sarman, nevoias) -> sersefil

Obs. Exista adjective care, desi au o forma intensiva,

primind a, e sau l, realizeaza forme paralele.

Ex:
-sağlam -> sapsağlam / sapasağlam
-gündüz (ziua) -> güpgündüz /güpegündüz (ziua in
amiaza mare)
-yalnız (singur) -> yapyalnız / yapayalnız (singur cuc)
-çevre (imprejurime, jur, imprejur) -
> çepçevre / çepeçevre
-çıplak (gol, dezgolit, dezbracat) -> çırçıplak /çırılçıplak
(gol pusca)
-düz (plat) -> dümdüz / düpdüz (foarte plat)
-genç (tanar) -> gepgenç / gepegenç

Tot despre adjective, acest articol in lb turca.

Gradele de comparatie ale adjectivelor

Adjectivul are 3 grade de comparatie:

1. pozitiv
2. comparativ
3. superlativ

1. Gradul pozitiv

-arata o insusire, fara sa intervina vreun raport de

comparatie
Ex:
-güzel kız
-önemli mektup

2. Gradul comparativ

a. de egalitate

-se formeaza cu:

-kadar (cantitate) = cat
-gibi (calitate) = ca, precum

Ex:
-Ali Metin kadar uzun boyludur.
(Ali e inalt cat Metin)
-Bu kayısı limon gibi ekşidir.
(Aceasta caisa e acra precum lamaia)

b. de superioritate
-numele obiectului cu care se face comparatia sta, de
regula, in ablativ, iar adjectivul este insotit de adverbele:

-daha
-daha çok
-daha fazla

Ex:
-Ankara Istanbul'dan daha sakin.
(Ankara e mai linistit decat Istanbulul)
c. de inferioritate

-se realizeaza la fel ca si comparativul de superioritate,

insa adverbul este:

-az
-daha az

Ex
-Ali Ayşe'den daha az çalışkan.
(Ali e mai putin muncitor decat Ayşe)

Obs: Cand apar ambii termeni ai comparatiei, folosirea

adverbului "daha" este facultativa.

Ex:
-Kiraz vişineden tatlı / Kiraz vişineden daha tatlı.
(Ciresele sunt mai dulci decat visinele)

Obs: Cand lipseste termenul cu care se face comparatia,

folosirea adverbului "daha" este obligatorie.

Ex:
-Kiraz daha tatlı.

3. Gradul superlativ

a. superlativ relativ

-se exprima cu ajutorul lui:

-en = cel/cea mai

Ex:
-Istanbul Türkiye'nin en güzel şehridir.
(Istanbul este cel mai frumos oras al Turciei)

b. superlativ absolut

-se construieste cu ajutorul adverbelor:

-çok = foarte
-pek = foarte
-fevkalâde = extraordinar, fantastic, exceptional
-olağanüstü = extraordinar, exceptional
-harikulâde = minunat, superb, briliant, miraculos

Ex:
-Bu yaz çok sıcaktı.
(Vara asta a fost foarte calduroasa)
-Olağanüstü bir arkadaşım var.
(Am un prieten extraordinar)

Urmariti si acest cuprinzator articol in limba turca despre

adjective. Si pentru mai multe explicatii in limba romana
urmariti articolul lui Corydalis.
Adjectivul

Este invariabil si preceda intotdeauna substantivul pe care

il determina.
Ex:
-güzel kız = fata frumoasa
-güzel kızlar = fete frumoase
-güzel ve genç kız = fata frumoasa si tanara
-güzel ve genç kızlar = fete frumoase si tinere
-yaş bir halı = un covor umed
-acı biber = ardei iute
-ihtiyar adam = om batran

Antonime

-yaşlı = ihtiyar (batran) ≠ genç (tanar)

-yavaş (incet) ≠ çabuk (repede)
-sıcak (cald, caldura) ≠ soğuk (rece, frig)
-iyi (bun, bine) ≠ kötü (rau)
-güzel (frumos) ≠ çirkin (urat)
-temiz (curat) ≠ pis = kirli (murdar)
-sert (tare) ≠ yumuşak (moale)
-hasta (bolnav) ≠ sağlam (sanatos)
-uzun (lung) ≠ kısa (scurt)
-yüksek (inalt) ≠ alçak (jos)
-uzun boylu (de statura inalta) ≠ kısa boylu (cu statura
scurta, scund)
-hafif (usor) ≠ ağır (greu)
-kolay (usor, facil) ≠ zor (dificil)
-açık (deschis) ≠ kapalı (inchis)
-gürültülü (galagios) ≠ sakin (linistit)
-az (putin) ≠ çok (mult)
-uzak (departe) ≠ yakın (aproape)
-büyük (mare) ≠ küçük (mic)
-iyimser (optimist) ≠ kötümser (pesimist)
-acı (iute, amar) ≠ tatlı (dulce)
-şişman (gras) ≠ zayıf (slab)