‫به نام خدا‬

‫آزمايش اول‪ :‬تريستور‬

‫)قبل از انجام آزمايش در مورد تريستور مطالعه كنيد و عملكرد آن را در مدار ‪ DC‬و ‪ AC‬بررسي كنيد و در پيش‬
‫گزارش تحويل دهيد‪(.‬‬

‫توﺟﻪ‪ :‬ﻗﺒﻞ از بستن هر يك از مدارهاي اين آزمايش از خاموش بودن تغذيﻪ ي دستگاه مطمئن شويد‪.‬‬

‫‪١-١‬بررسي تريستور در مدار ‪DC‬‬

‫مدار شكل ‪ ١-١‬را ببنديد‪:‬‬

‫شكل ‪١-١‬‬

‫‪ (١‬پتانسيومتر را در محدوده ي وسط قرار دهيد‪.‬‬

‫‪ (٢‬آمپرمتر و ولت متر را در مكان مورد نظر قرار دهيد و هر دو را در وضعيت ‪ DC‬و آنالوگ قرار دهيد‪.‬‬
‫‪ (٣‬بار را وصل كنيد‪.‬‬
‫‪ (٤‬پﺲ از چك كردن مدار توسط مسئول آزمايشگاه كليد تغذيه را روشن كنيد‪.‬‬
‫‪ (٥‬ولتاژ گيت – كاتد تريستور ‪ D٥‬را با تغيير پتانسيومتر ‪ VR١‬به آرامي افزايش دهيد تا عقربه ي‬
‫آمپرمتر حركت كند اما هنوز ﻻمپ روشن نباشد و در اين وضعيت "ولتاژ آتش شدن گيت" را در‬
‫جدول زير يادداشت كنيد‪ .‬سپﺲ باز هم ولتاژ را افزايش دهيد و در لحظه ي روشن شدن ﻻمپ‬
‫"ولتاژ روشن شدن گيت" را بخوانيد‪.‬‬
‫‪ (٦‬سپﺲ مجددا ‪ VR١‬را كاهش دهيد تا جريان گيت صفر شود‪ .‬آيا تريستور خاموش مي شود؟ چه‬
‫نتيجه اي مي گيريد؟ عملكرد تريستور را در مدار ‪ DC‬شرح دهيد‪.‬‬
‫‪ (٧‬منبع تغذيه را يك بار خاموش و روشن كنيد‪ .‬سپﺲ با اتصال ولتمتر بين آند و كاتد "ولتاژ آند –‬
‫كاتد در حالت خاموش" را بيابيد‪.‬‬
‫‪ (٨‬سپﺲ با افزايش ولتاژ گيت و روشن شدن تريستور "ولتاژ آند – كاتد در حالت روشن" را بيابيد‪.‬‬
‫‪ (٩‬نتايج را در جدول زير ثبت كنيد‪.‬‬

‫ولتاژ آند‪-‬كاتد در حالت‬ ‫ولتاژ آند‪-‬كاتد در حالت‬ ‫ولتاژ روشن شدن گيت‬ ‫ولتاژ آتش گيت‬
‫روشن‬ ‫خاموش‬

‫‪ ٢-١‬خاموش كردن تريستور در مدار ‪DC‬‬

‫‪ (١‬مجددا منبع تغذيه را خاموش كنيد‪.‬‬
‫‪ (٢‬مدار ‪ ٢-١‬را به صورت زير ببنديد‪:‬‬

‫شكل ‪٢-١‬‬

‫‪ (٣‬آمپرمتر را در شاخه ي بار قرار دهيد‪.‬‬

‫‪ (٤‬پﺲ از چك كردن توسط كارشناس آزمايشگاه كليد تغذيه را روشن كنيد‪.‬‬
‫‪ (٥‬ولت متر را دو سر خازن ‪ C١‬قرار دهيد و آن را در وضعيت ديجيتال و ‪ DC‬قرار دهيد‬
‫‪ (٦‬يك سيم به منبع ‪١٢‬ولت وصل كنيد و آنرا يك بار به گيت ‪ D٥‬وصل كنيد و ﻻمپ روشن مي شود‪.‬‬
‫سپﺲ با قطع سيم از ‪ D٥‬و وصل آن به گيت ‪ D٦‬مجددا ﻻمپ را خاموش كنيد‪.‬‬
‫‪ (٧‬علت خاموش شدن ﻻمپ را شرح دهيد‪.‬‬
‫‪ (٨‬مقادير ولتاژ دو سر خازن را در زمان خاموش و روشن بودن ﻻمپ يادداشت كنيد‪.‬‬
‫‪ (٩‬مقدار جريان بار را در زمان روشن بودن ﻻمپ بدست آوريد‪.‬‬
 ‫‪(١٠‬عملكرد مدار را شرح دهيد‪.‬‬

‫‪ ٣-١‬تريستور در حالت ‪AC‬‬

‫‪ ١-٣-١‬مجددا منبع تغذيه را خاموش كنيد‪.‬‬
‫مدار را به صورت شكل ‪ ٣-١‬ببنديد‪.‬‬

‫شكل ‪٣-١‬‬

‫‪ (١‬آمپرمتر را درمسير جريان بار قرار دهيد و آن را در وضعيت ‪ DC‬و حالت ديجيتال قرار دهيد‪.‬‬
‫‪ (٢‬براي گرفتن ولتاژ ‪ ac‬از ‪ ١٢,٢‬و ‪ ١٢,٣‬استفاده كنيد‪.‬‬
‫‪ (٣‬پﺲ از چك كردن توسط كارشناس آزمايشگاه كليد تغذيه را روشن كنيد‪.‬‬
‫‪ (٤‬كانال‪ ١‬اسيلوسكوپ را به ورودي ‪ ac‬و كانال ‪ ٢‬را به سر كاتد وصل كنيد و ‪ time/div‬را روي ‪٥‬‬
‫‪ msec‬قرار دهيد‪ .‬شكل هاي مشاهده شده را در صفحه ي شطرنجي به دقت رسم كنيد‪.‬‬
‫‪ (٥‬رابطه ي بين شكل كانال ‪ ٢‬و جريان بار را بيابيد‪.‬‬
‫‪ (٦‬جريان آمپرمتر را بخوانيد و آن را با بند قبل مقايسه و تفسير كنيد‪.‬‬
‫‪ (٧‬توان مصرفي بار را محاسبه كنيد‪.‬‬
‫‪ (٨‬پتانسيومتر ‪ VR١‬را كاهش دهيد تا ﻻمپ خاموش شود‪ .‬با بند قبل مقايسه و نتيجه گيري كنيد‪.‬‬
‫‪ (٩‬عملكرد مدار را با توجه به بند باﻻ شرح دهيد‪.‬‬

‫‪ ٢-٣-١‬مجددا منبع تغذيه را خاموش كنيد‪.‬‬

 ‫مدار تغذيه ي ‪ ac‬را به صورت شكل ‪ ٤-١‬تغيير دهيد‪.‬‬

‫شكل ‪٤-١‬‬

‫‪ (١‬براي گرفتن ولتاژ ‪ ac‬از ‪ ١٢,٩‬استفاده و ‪ ١٢,٣‬را زمين كنيد‪.‬‬

‫‪ (٢‬پﺲ از چك كردن توسط كارشناس آزمايشگاه كليد تغذيه را روشن كنيد‪.‬‬
‫‪ (٣‬مراحل‪ ٤‬تا ‪ ٧‬بند قبل را دوباره تكرار و با قسمت قبل مقايسه كنيد‪.‬‬
‫‪ (٤‬عملكرد تريستور را در مدار ‪ ac‬شرح دهيد‪.‬‬