ORGANİK BİR MADDE OLAN KAFEİNİN

KİMYASAL YAPISI VE VÜCUDUMUZA OLAN

ETKİLERİ
AMAÇ:
Kafein günümüzde insanların çok büyük bir kısmının gündelik olarak tükettiği
bir maddedir ancak çoğu insan bunu tüketirken kafeinin onlara olan yarar ve
zararlarını bilmemektedirler. Bu projede amaç kafeinin kimyasal yapısını
öğrenirken vücudumuza ve canlılara olan etkilerini öğrenip bilinçlenmek ve
günlük kullanımımızı ona göre ayarlamaktır.

Kafein genel olarak kahve, çay, kola, hafif içecekler ve enerji içeceklerinde
bulunur ancak enerji içeceklerinde genel olarak daha fazla kafein bulunur.
Bunlara ek olarak Çikolata da kafein bulundurur. Yapısal olarak 8 Karbon, 10
Hidrojen,4 Azot ve 2 Oksijen içeren bir Organik maddedir. Güney Amerika ve
Doğu Asyaya özgü bazı bitkilerin tohumlarında, fındıklarında veya yapraklarında
bulunabilen metilksantin alkoloiddir.
Kafeinin biyosentezi, farklı türler arasındaki yakınsak evrimin bir örneğidir.
Dimetilüre ve malonik asit ile başlayarak laboratuvarda sentezlenebilir. Ticari
kafein kaynakları genellikle sentetik olarak üretilmez çünkü kimyasal,
kafeinsizleştirmenin bir yan ürünü olarak kolayca bulunur.
Vücudumuza olan etkileri:
1-Kafein, merkezi sinir sistemini (MSS veya CNS) uyarır, uyanıklığı artırır ve
bazen huzursuzluk ve kışkımaya neden olur. Düz kası gevşetir, kalp kasının
kasılmasını uyarır ve atletik performansı artırır. Kafein, gastrik asit
salgılanmasını teşvik eder ve gastrointestinal hareketliliği arttırır. Genellikle ağrı
kesiciler ve ergot alkaloidleri içeren ürünlerde birleştirilerek migren ve diğer baş
ağrısı türlerinin semptomlarını hafifletir. Ayrıca, kafein hafif bir idrar söktürücü
görevi görür
2-En yaygın olarak kafein, Adenozinin, Adenozin A₁ reseptörüne bağlanmasını
bloke edere, bu da nörotransmiter(nöronlar arası iletişimi sağlayan kimyasal)
olan Asetilkolin salınımını artırır, ve Adenozin blokesinden dolayı uykunuzu alır.
3-Adenozin aynı zamanda mutluluk hormonu olarak da bilinen Dopaminin
geçişini belli bir miktarda azalttığından dolayı, kafein tüketip Adenozin bloke
edildiğinde Dopamin rahatça geçiş yapar ve kendinizi daha mutlu hissedersiniz.
Bu durumun uzun vadede de yararlı etkilere sahiptir olup Parkinson Hastalığı,
Alzheimer ve bazı çeşit kanserlerin ortaya çıkma olasılığını azalttığı hakkında
kanıtlar da vardır.
4-Kafein, lipoliz denen yağ yakma sürecine, büyük adrenalin salgılanımı ile,
yardımcı olur. Ardından lipoliz sayesinde yağ asitleri üretilip kana karışır ve
kaslara gidip enerji için kullanılırlar. Böylece Kafein yağ yakma sürecinde çok
işimize yarar. Hatta bu sebeplerden dolayı Olimpiyatlarda 1997-2004 yılları
arasında kanlarında belli bir miktardan az kafein bulundurmak zorundaydılar.
5- Uzun süre kafein kullanmak hücrelerinizi alkol, nikotin ve uyuşturulardakine
benzer ancak çok daha etkisiz bir şekilde kafeine bağımlı yapacaktır. Bundan
dolayı uzun süre tükettikten sonra belli bir süre kullanmayı bırakırsanız baş
ağrısı, dayanamamazlık, heyecan, kaygı ve susuzluğa maruz kalabilirsiniz.
6- Aşırı kullanımında, sinir sistemini uyardığı için, nöbetler gerçekleşebilir
bundan dolayı epilepsi veya başka nöbetsel hastalıklara sahip olanların çok
dikkatli kullanması gerekir. Aşırı kullanım aynı zamanda kusma, baş dönmesi,
ishal ve aşırı ekstrem durumlarda ölüme sebep olabilir.
7-Kafein bazı bitkilerden beslenen böcekleri felç eder ve aşırı fazla kullanımı
insanlarda da felç edici etkilere sahiptir. Bunun sebebi aşırı kafein alımının,
nöromüsküler sistemi etkileyen ve felce yol açabilen hipokalemiye neden olma
ihtimali olmasıdır.
Günlük almamız gereken maksimum kafein oranları:

Günlük bir yetişkinin alması gereken kafein oranı en fazla 400mg’dır ve

fazlasında migrenden uykusuzluğa kadar bir sürü yan etki vardır ancak
ergenlikte olan kişilerin 100mg’dan fazla alması önerilmemektedir ve
uzmanlara göre günlük 100mg’dan az kafein bile bir insanı bağımlı hale
getirebilir. Yani yaklaşık olarak yetişkinlerin günde 100 ml espressodan en fazla
2 bardak içebileceklerine ve çocukların günde max. 1 enerji içeceği içebileceği
anlamına gelir. Yani kısaca elinizdeki o 4. kahve bardağından bir yudum
almadan önce bir defa daha düşünün!!
KAYNAKÇA:
Caffeine and the central nervous system: mechanisms of action, biochemical,
metabolic and psychostimulant effects - PubMed (nih.gov)
Caffeine | C8H10N4O2 - PubChem (nih.gov)
Kafein - O Kimya A.Ş.
How does caffeine keep us awake? - Hanan Qasim - YouTube
How Much Caffeine is Too Much? (foodunfolded.com)
Caffeine (for Teens) - Nemours KidsHealth
Caffeine - Wikipedia
The Effects of Caffeine on Your Body (healthline.com)
Does coffee burn more fat during exercise? What the evidence tells us
(theconversation.com)
Caffeine - Better Health Channel
CAFFEINE-INDUCED HYPOKALEMIC PARALYSIS IN PREGNANCY : Obstetrics &
Gynecology (lww.com)
STED (ttb.org.tr)