Hibrik PVT Kollektör Dizaynı Ve PVT Avantajları (411576)

T.C.
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
DÜZLEMSEL HOMOTETİK HAREKETLER ALTINDAT.C.
HİBRİT FOTOVOLTAİK-TERMAL KOLLEKTÖR DİZAYNI
FARUK SUBAŞI
DANIŞMANNURTEN BAYRAK
YÜKSEK LİSANS TEZİ

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI
ENERJİ PROGRAMI
DANIŞMAN
DOÇ. DR. SÜLEYMAN HAKAN SEVİLGEN
İSTANBUL, 2014
T.C.
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ
FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
Faruk SUBAŞI tarafından hazırlanan tez çalışması 22.12.2014 tarihinde aşağıdaki jüri
tarafından Yıldız Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Makine Mühendisliği
Anabilim Dalı’nda YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak kabul edilmiştir.
Tez Danışmanı
Doç. Dr. Süleyman Hakan SEVİLGEN
Yıldız Teknik Üniversitesi
Jüri Üyeleri
Doç. Dr. Süleyman Hakan SEVİLGEN
Yıldız Teknik Üniversitesi _____________________
Prof. Dr. Yasin ÜST

Doç. Dr. Hasan Hüseyin ERDEM

ÖNSÖZ
İlk olarak tez çalışmalarım boyunca, başta konu seçimi olmak üzere, yönlendirmeleri ile
tezi bugünkü haline getiren ve sabırla problemlerin çözümüne yardımcı olan Tez
Danışmanım Doç. Dr. Süleyman Hakan SEVİLGEN’e teşekkürü bir borç bilirim. Ayrıca
paylaştıkları bilgilerle simülasyona gerçek veriler girmemi sağlayan Sayın Halil İbrahim
DAĞ ve tecrübelerini aktaran Solimpeks firmasının diğer çalışanlarına da teşekkürlerimi
ve saygılarımı sunarım. En son olarak da, uzun süren eğitim maratonumda bana her
şekilde yardımcı olan aileme saygı, sevgi ve teşekkürlerimi sunarım.
Kasım, 2014
Faruk SUBAŞI
İÇİNDEKİLER
Sayfa
SİMGE LİSTESİ....................................................................................................................vi
KISALTMA LİSTESİ ............................................................................................................ viii
ŞEKİL LİSTESİ ...................................................................................................................... ix
ÇİZELGE LİSTESİ ................................................................................................................ xii
ÖZET ................................................................................................................................ xiii
ABSTRACT......................................................................................................................... xv
BÖLÜM1
GİRİŞ .................................................................................................................................. 1
1.1 Giriş ve Literatür Özeti

1.1.1 Fotovoltaik-Termal Kollektörlerin (PV/T) Avantajları ................... 1
1.1.2 Sistemin Geliştirilme Amacı .......................................................... 2
1.1.3 Fotovoltaik-Termal Kollektörlerin Sınıflandırılması ...................... 3
1.1.4 Literatür Özeti ............................................................................... 4
1.1.4.1 PV/T Hava Kollektörleri ile İlgili Yapılan Çalışmalar .......... 4
1.1.4.2 PV/T Su Kollektörleri Alanında Yapılan Çalışmalar ........... 7
1.2 Tezin Amacı ................................................................................................. 10
1.3 Orijinal Katkı ................................................................................................ 11
BÖLÜM 2
PV/T SU KOLLEKTÖRÜ İÇİN MATEMATİKSEL MODEL ..................................................... 12
2.1 Giriş ve Kabuller .......................................................................................... 13

2.2 PV/T Matematiksel Modeli ......................................................................... 14
2.2.1 İklim Verisi ve Dönüşüm Katsayısı .............................................. 15
2.2.2 PV/T Elektrik Verimi ve Termal Verim Değerleri ........................ 18
BÖLÜM 3
iv
SONUÇLAR....................................................................................................................... 28
3.1 PV/T Verimlilik ve Enerji Üretim Değerleri.................................................. 28

3.2 PV/T ve PV Günlük Verim ve Enerji Üretim Değerleri ................................. 32
3.3 Optimum Kollektör Açısı ............................................................................. 34
3.4 Değişken Debili Hesaplama ......................................................................... 40
3.5 Maliyet Analizi ............................................................................................. 44
3.6 Yorumlar ...................................................................................................... 52
KAYNAKLAR ..................................................................................................................... 54
EK-A
ISI TRANSFER KATSAYISININ EES İLE HESAPLANMASI..................................................... 57
A-1 EES için Gerekli Kod ..................................................................................... 57

EK-B
PV/T PERFORMANS GRAFİKLERİ ..................................................................................... 58
ÖZGEÇMİŞ ..................................................................................................................... 110
v
SİMGE LİSTESİ
Apv Kollektör yüzey alanı

B Düzeltme katsayısı
c Ampirik bir katsayı
cp Özgül ısı
Cpw Şimdiki değer
d Boru çapı
E Düzeltme katsayısı
e Ampirik bir katsayı
E_pv PV elektrik enerjisi üretim miktarı
E_pvt PV/T elektrik enerjisi üretim miktarı
el Enlem açısı
el,ref Referans enlem açısı
F Kanat verimlilik faktörü
f Ampirik bir katsayı
F’ Kollektör verimlilik faktörü
FR Isı çekme oranı
hfluid Kollektör borularından suya ısı transfer katsayısı
hPVA PV katmanı ile soğurucu levha katmanı arası ısı transfer katsayısı
hw Rüzgar ile ısı transfer katsayısı
i İskonto oranı
Ib Yatay yüzeye gelen direkt Güneş ışınımı
Ibe Eğik yüzeye gelen direkt Güneş ışınımı
Id Yatay yüzeye gelen difüz Güneş ışınımı
Ide Eğik yüzeye gelen difüz Güneş ışınımı
Ire Eğik yüzeye gelen yansıyan Güneş ışınımı
ITE Eğik yüzeye gelen toplam Güneş ışınımı
k Suyun ısıl iletkenlik katsayısı
kabs Soğurucu levha ısıl iletkenlik katsayısı
kedge Köşe yalıtım malzemesi ısıl iletkenlik katsayısı
ki Arka yalıtım malzemesi ısıl iletkenlik katsayısı
kpv PV hücre ısıl iletkenlik katsayısı
ledge Köşe yalıtım malzemesi kalınlığı
li Arka yalıtım malzemesi kalınlığı
vi
m Kütlesel debi
M Konstrüktif bir faktör
n Günün sayısal değeri
N Cam katman sayısı
NPW Net karın/zararın şimdiki değeri
Nu Nusselt sayısı
Pr Prandtl sayısı
Qu Faydalı ısıl güç
Rb Dönüşüm katsayısı
Re Reynolds sayısı
REVA EVA ısıl direnci
RTPT TPT ısıl direnci
t Kollektör kalınlığı, yıl olarak süre
Ta Dış hava sıcaklığı
Ti Akışkan giriş sıcaklığı
Tmp Ortalama levha sıcaklığı
To Akışkan çıkış sıcaklığı
To_max Maksimum akışkan çıkış sıcaklığı
Tp Levha sıcaklığı
TPV PV hücre sıcaklığı
tref Referans enlemdeki zaman
Tref Referans hücre sıcaklığı
ts Güneş zamanı, saati
Ubottom Arka yüzey ısı kayıp katsayısı
Uedge Yan yüzey ısı kayıp katsayısı
Utop Üst yüzey ısı kayıp katsayısı
Uloss Toplam ısı kayıp katsayısı
v Hız
Vw Rüzgar hızı
W Boru aralığı
𝑣 Kinematik viskozite
θ Yükseklik açısı
θz Zenit açısı
β Eğim açısı
βopt Optimum eğim açısı
βp PV hücre güç kayıp katsayısı
εg Cam yayma oranı
εp Levha yayma oranı
η0 PV hücre referans verimi
ηPV PV elektrik verimi
ηPV/T PV/T toplam verimi
ηT Termal verim
ρ Yüzey yansıtma katsayısı (albedo)
σ Stefan-Boltzmann sabiti
ταPV PV geçirgenlik-soğurganlık katsayısı
vii
KISALTMA LİSTESİ
AM Air Mass
BIPV/T Building Integrated Photovoltaic/Thermal
EES Engineering Equation Solver
EVA Etilen Vinil Asetat
HVAC Heating-Ventilation-Air Conditioning
PV Photovoltaic
PV/T Photovoltaic/Thermal
PV/T-HP Photovoltaic/Thermal-Heat Pump
STC Standart Test Conditions
TMY Typical Meteorological Year
TPT Tedlar-Polyester-Tedlar
viii
ŞEKİL LİSTESİ
Sayfa
Şekil 1. 1 PV/T sistemlerin sınıflandırılması [4] ................................................................. 3
Şekil 1. 2 Tripanagnostopoulos ve ark.(2000) göre PV/T tipleri a. su, camsız b. su+camlı
c. hava, camsız d. hava, camlı ........................................................................................... 3
Şekil 1. 3 Reflektörlü PV/T a. düz çatıya yerleştirme şekli b. yansıyan güneş ışınlarının
panele gelişi (Tripanagnostopoulos ve ark. , 2000) .......................................................... 4
Şekil 1. 4 Çeşitli PV/T tiplerinin ısı transfer katsayılarıyla birlikte şematik olarak
gösterilmesi[7] .................................................................................................................. 5
Şekil 1. 5 (a) Camsız, Tedlar’lı hava kollektörünün kesiti(i) (model I), (ii)Tedlar’sız (model
II). (b) camlı, Tedlar’lı hava kollektörü kesiti(i) (model III), Tedlar’sız (model IV) (ii) [9] .. 7
Şekil 2. 1 Simülasyon akış şeması.................................................................................. 153
Şekil 2. 2 Eğik-dik ışın karşılaştırması .............................................................................. 15
Şekil 3. 1 PV ile PV/T enerji üretim değerleri .................................................................. 30
Şekil 3. 2 PV/T ile PV elektrik üretim farkı ...................................................................... 30
Şekil 3. 3 PV/T ve PV aylık ve yıllık verimlilikler .............................................................. 32
Şekil 3. 4 1 Ocak PV/T performansı................................................................................. 33
Şekil 3. 5 1 Ocak güç ve verimler .................................................................................... 34
Şekil 3. 6 Eğim açısına göre eğik yüzeye gelen ışınımın değişimi.................................... 39
Şekil B. 1 2 Ocak PV/T performansı ................................................................................ 58
Şekil B. 2 2 Ocak güç ve verimler .................................................................................... 59
Şekil B. 3 8 Ocak PV/T performansı ................................................................................ 59
Şekil B. 4 8 Ocak güç ve verimler .................................................................................... 60
Şekil B. 5 14 Ocak PV/T performansı .............................................................................. 60
Şekil B. 6 14 Ocak güç ve verimler .................................................................................. 61
Şekil B. 8 17 Ocak güç ve verimler .................................................................................. 62
Şekil B. 10 20 Ocak güç ve verimler ................................................................................ 63
Şekil B. 11 1 Şubat PV/T performansı ............................................................................. 63
Şekil B. 12 1 Şubat güç ve verimler ................................................................................. 64
ix
Şekil B. 17 1 Mart PV/T performansı .............................................................................. 66
Şekil B. 18 1 Mart güç ve verimler .................................................................................. 67
Şekil B. 25 21 Mart PV/T performansı ............................................................................ 70
Şekil B. 26 21 Mart güç ve verimler ................................................................................ 71
Şekil B. 27 1 Nisan PV/T performansı ............................................................................. 71
Şekil B. 28 1 Nisan güç ve verimler ................................................................................. 72
Şekil B. 35 1 Mayıs PV/T performansı ............................................................................. 75
Şekil B. 36 1 Mayıs güç ve verimler ................................................................................. 76
Şekil B. 41 28 Mayıs PV/T performansı ........................................................................... 78
Şekil B. 42 28 Mayıs güç ve verimler............................................................................... 79
Şekil B. 43 31 Mayıs PV/T performansı ........................................................................... 79
Şekil B. 44 31 Mayıs güç ve verimler............................................................................... 80
Şekil B. 45 1 Haziran PV/T performansı .......................................................................... 80
Şekil B. 46 1 Haziran güç ve verimler .............................................................................. 81
Şekil B. 47 2 Haziran PV/T performansı .......................................................................... 81
Şekil B. 48 2 Haziran güç ve verimler .............................................................................. 82
Şekil B. 49 21 Haziran PV/T performansı ........................................................................ 82
Şekil B. 50 21 Haziran güç ve verimler ............................................................................ 83
Şekil B. 51 24 Haziran PV/T performansı ........................................................................ 83
Şekil B. 52 24 Haziran güç ve verimler ............................................................................ 84
Şekil B. 53 1 Temmuz PV/T performansı ........................................................................ 84
Şekil B. 54 1 Temmuz güç ve verimler ............................................................................ 85
Şekil B. 55 7 Temmuz PV/T performansı ........................................................................ 85
Şekil B. 56 7 Temmuz güç ve verimler ............................................................................ 86
Şekil B. 57 1 Ağustos PV/T performansı.......................................................................... 86
Şekil B. 58 1 Ağustos güç ve verimler ............................................................................. 87
Şekil B. 59 3 Ağustos PV/T performansı.......................................................................... 87
Şekil B. 60 3 Ağustos güç ve verimler ............................................................................. 88
Şekil B. 61 16 Ağustos PV/T performansı........................................................................ 88
Şekil B. 62 16 Ağustos güç ve verimler ........................................................................... 89
x
Şekil B. 63 26 Ağustos PV/T performansı........................................................................ 89
Şekil B. 64 26 Ağustos güç ve verimler .......................................................................... 90
Şekil B. 65 1 Eylül PV/T performansı ............................................................................... 90
Şekil B. 66 1 Eylül güç ve verimler .................................................................................. 91
Şekil B. 67 21 Eylül PV/T performansı ............................................................................. 91
Şekil B. 68 21 Eylül güç ve verimler................................................................................ 92
Şekil B. 69 30 Eylül PV/T performansı ............................................................................. 92
Şekil B. 70 30 Eylül güç ve verimler................................................................................ 93
Şekil B. 71 2 Ekim PV/T performansı............................................................................... 93
Şekil B. 72 2 Ekim güç ve verimler ................................................................................. 94
Şekil B. 73 10 Ekim PV/T performansı............................................................................. 94
Şekil B. 74 10 Ekim güç ve verimler ............................................................................... 95
Şekil B. 79 1 Kasım PV/T performansı ............................................................................. 97
Şekil B. 80 1 Kasım güç ve verimler ................................................................................ 98
Şekil B. 82 5 Kasım güç ve verimler ................................................................................ 99
Şekil B. 84 9 Kasım güç ve verimler .............................................................................. 100
Şekil B. 85 13 Kasım PV/T performansı ......................................................................... 100
Şekil B. 86 13 Kasım güç ve verimler ............................................................................ 101
Şekil B. 91 1 Aralık PV/T performansı ........................................................................... 103
Şekil B. 92 1 Aralık güç ve verimler .............................................................................. 104
Şekil B. 99 16 Aralık PV/T performansı ......................................................................... 107
Şekil B. 100 16 Aralık güç ve verimler .......................................................................... 108
Şekil B. 101 24 Aralık PV/T performansı ....................................................................... 108
Şekil B. 102 24 Aralık güç ve verimler .......................................................................... 109
xi
ÇİZELGE LİSTESİ
Sayfa
Çizelge 2. 1 Bazı yüzeylerin yüzey yansıtma değerleri .................................................... 17
Çizelge 2. 2 Simülasyon giriş parametreleri .................................................................... 23
Çizelge 3. 1 Aylık ve yıllık PV/T enerji üretim değerleri .................................................. 28
Çizelge 3. 2 Ocak, Şubat ve Mart aylarındaki günlük optimum kollektör eğim açıları ve
eğik yüzeye gelen günlük toplam güneş ışınımı.............................................................. 35
Çizelge 3. 3 Nisan, Mayıs ve Haziran aylarındaki günlük optimum kollektör eğim açısı ve
eğik yüzeye gelen toplam güneş ışınımı ......................................................................... 36
Çizelge 3. 4 Temmuz, Ağustos ve Eylül Aylarındaki günlük optimum kollektör eğim açısı
ve eğik yüzeye gelen günlük toplam güneş ışınımı değerleri ......................................... 37
Çizelge 3. 5 Ekim, Kasım, Aralık aylarındaki günlük optimum kollektör eğim açıları ve
eğik yüzeye gelen günlük toplam güneş ışınımı değerleri .............................................. 38
Çizelge 3. 6 Değişken açılı yüzey ile sabit açılı yüzey arasındaki ışınım farkı .................. 39
Çizelge 3. 7 75 lt/dk.m^2 debi için kollektör performansı .............................................. 40
Çizelge 3. 8 37.5 lt/dk.m^2 debi için kollektör performansı........................................... 41
Çizelge 3. 9 18.75 lt/dk.m^2 debi için kollektör performansı......................................... 41
Çizelge 3. 10 30 derece eğim açısı için kollektörün gün içindeki maksimum su çıkış
sıcaklıkları ........................................................................................................................ 43
Çizelge 3. 11 PV/T ile alternatif sistem maliyetleri ......................................................... 44
Çizelge 3. 12 25 yıllık PV/T elektrik enerjisi ve termal enerji üretim tahminleri ............ 45
Çizelge 3. 13 Alternatif sistem elektrik maliyetleri (25 yıllık) ......................................... 46
Çizelge 3. 14 PV/T sistem bilançosu................................................................................ 46
Çizelge 3. 15 Alternatif sistem bilançosu ........................................................................ 47
Çizelge 3. 16 Sabit iskonto oranı için eskalasyon oranının şimdiki değerlere etkisi ....... 48
Çizelge 3. 17 Sabit rskalasyon oranı için iskonto oranının şimdiki değerlere etkisi........ 49
Çizelge 3. 18 Eskalasyon ve iskonto oranlarındaki değişimin masrafların oranına etkisi49
Çizelge 3. 19 PV sistem maliyet analizi ........................................................................... 50
Çizelge 3. 20 Sistem maliyet karşılaştırması ................................................................... 51
xii
ÖZET
Faruk SUBAŞI
Makine Mühendisliği Anabilim Dalı

Yüksek Lisans Tezi
Tez Danışmanı: Doç. Dr. Süleyman Hakan SEVİLGEN
Fotovoltaik hücreler tarafından emilen Güneş ışınımının büyük bir kısmı elektrik
enerjisine dönüştürülemez ve ısı olarak dışarı atılır. Bu atık ısı, PV hücrelerinin sıcaklığının
artışına neden olarak elektrik veriminin düşmesine neden olur. PV hücre sıcaklıkları, bir
akışkan sirkülasyonu ile ısı çekmek suretiyle düşürülebilir. Bu sayede panellerin elektrik
dönüşüm verimleri en üst düzeyde tutulabilir. Bu prensiple çalışan Fotovoltaik-Termal
kollektörler, kojenerasyon sayesinde alandan tasarruf yaptığı gibi yüksek verimlilik de
sağlar.
Bu tezde, Antalya il merkezinde bulunan meteorolojik sensörlerden elde edilen, uzun
süreli ölçümlerin ortalamasıyla elde edilen iklim verisi kullanılarak, seçilen
parametrelerle oluşturulan Fotovoltaik-Termal kollektör performansı incelenmiştir. Bu
performans analizine ek olarak aynı Fotovoltaik hücreye sahip bir Fotovoltaik modülün
tek başına çalışma koşulları ve performansı belirlenip, iki sistem elektrik enerjisi üretimi
değerlerince karşılaştırılmış ve yıllık bazda Hibrit sistemin daha düşük hücre sıcaklıklarına
sahip olması nedeniyle daha çok elektrik enerjisi ürettiği görülmüştür.
Daha sonra kollektör eğim açısı değiştirilerek eğik yüzeye gelen Güneş ışınımı çeşitli
yönlerden incelenmiş ve duyarlılık analizleri yapılmıştır. Bir diğer değişken olan akışkan
debisi de yılın seçilen bazı günleri için değiştirilmiş ve elektrik enerjisindeki ve ısı enerjisi
üretimindeki değişimler incelenmiştir.
xiii
En son olarak da bir tüketim tesisinde 3 adet eşdeğer kollektörün toplam yıllık enerji
üretimi ve sistemin maliyeti belirlenmiş ve bu değerler, şebekeden alınan elektrik ve bu
elektrikle bir elektrikli su ısıtıcısı kullanılarak elde edilen aynı miktardaki ısı enerjisinin
maliyeti ile karşılaştırılmış, bir maliyet analizi yapılmıştır. Değişebilecek makro-ekonomik
değerler de göz önüne alınarak eskalasyon ve iskonto oranları üzerinden duyarlılık analizi
de yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Fotovoltaik-termal kollektörler, güneş enerjisi, kojenerasyon, hibrit

sistem
YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
xiv
ABSTRACT
HYBRID PHOTOVOLTAIC-THERMAL COLLECTOR DESIGN
Faruk SUBAŞI
Department of Mechanical Engineering

MSc. Thesis
Adviser: Assoc. Prof. Dr. Süleyman Hakan SEVİLGEN
A great ratio of the Solar radiaton absorbed by a Photovoltaic Module could not be
converted into electrical energy and the excess energy is rejected as heat energy. This
waste heat increases the PV cell temperature and therefore decreases the electrical
conversion efficiency. PV cell temperature can be decreased by removing the heat by a
fluid circulation. This helps to maximise the electrical conversion efficiency.
Photovoltaic-Thermal Collectors (PV/T), working with this principle, saves on the area
for installation and due to the cogeneration, increases the total solar energy efficiency.
In this thesis, a long-term average climate data obtained from sensors located in Antalya
province center is used to calculate the performance of a PV/T collector with selected
parameters. In addition to this performance analysis, a PV module with the same PV cell
parameters is used as an input to calculate the cell electrical energy conversion
efficency. Results show that, comparing these 2 systems, due to the cooling effect of the
circulated fluid, cell temperatures of PV/T is lower than a PV, and therefore the annual
electrical yield of PV/T is higher than PV.
Later, the collector tilt angle is variated to analyse the Solar radiation on the sloped
surface in various ways, and sensitivity analyses have been made. An other variable, the
flow rate, is altered to analyse the changes in the energy productions under the
condition of a number of selected days of the year.
xv
The last series of calculations for a cost analysis has been made. In an energy consuming
facility, such as a house, the performance of an array of 3 PV/T modules is calculated
and the electrical and thermal performances of PV/ is compared with the utility electric
cost and the cost of thermal energy produced by an electrical water heater. Taking the
changes in some macro-economical datas into account, the escalation rate of the utility
electric cost and the interest rate are varied for a sensitivity analysis, as well.
Keywords: Photovoltaic-Thermal Collectors, Solar energy, cogeneration, hybrid systems
YILDIZ TECHNICAL UNIVERSITY

GRADUATE SCHOOL OF NATURAL AND APPLIED SCIENCES
xvi
BÖLÜM 1
GİRİŞ
Giriş ve Literatür Özeti
Fotovoltaik hücreler tarafından emilen Güneş ışınımının büyük bir kısmı elektrik
enerjisine dönüştürülemez ve ısı olarak dışarı atılır. Bu atık ısı, güneş hücrelerinin
sıcaklığının artışına neden olarak elektrik veriminin düşmesine neden olur. PV hücre
sıcaklıkları, bir akışkan sirkülasyonu ile ısı çekmek suretiyle düşürülebilir. Bu sayede
panellerin elektrik dönüşüm verimleri en üst düzeyde tutulabilir. Bunu sağlamak için
alternatif bir yöntem olarak hibrit PV/T sistemler oluşturulabilir. Hibrit PV/T (İng.
photovoltaic/thermal) bir sistem; düzlemsel PV kollektör ve kollektöre bağlı ısı soğurucu
elemanlarından oluşur. Bu sayede elektrik ve ısı enerjisi eşzamanlı olarak üretilir. Toplam
enerji çıktısı (elektrik + ısı enerjisi); güneş enerjisi girdisine, ortam sıcaklığına, rüzgar
hızına, sistem elemanlarının çalışma sıcaklığına ve ısı çekme yöntemine bağlıdır. [1]
1.1.1 Fotovoltaik-Termal Kollektörlerin (PV/T) Avantajları
 Belirli bir alanda PV/T kollektörler, aynı alanın yarısı PV kollektör ve diğer yarısı ise
termal kollektörle kaplı olması durumda üretilen enerjiden daha fazlasını üretirler.
Bu, özellikle kurulum yapılan alanın kısıtlı olması halinde oldukça kullanışlıdır.
 Ayrı ayrı termal ve PV kollektör kurulumundan kaynaklanan mimari ve estetik

düzensizlik ortadan kalkar ve PV/T ile mimari bütünlük sağlanır.
 PV kollektörün soğutulması ile elektrik verimi artar (Zondag vd. [2]).
1
1.1.2 Sistemin Geliştirilme Amacı
PV/T teknolojisi alanında yapılan bütün çalışmalar, özünde PV modül sıcaklığının

düşürülmesi ile elektrik veriminin arttırılması yönünde yapılmıştır. Bu soğutma
esnasında ısıtılan akışkanın termal enerjisinden faydalanma fikri ikinci planda gelişmiştir.
PV modül sıcaklığı, elektrik enerjisine dönüştürülemeyen emilmiş güneş ışınımından

dolayı yükselir. Bu da elektrik veriminde düşüşe yol açar. Monokristal (c-Si) ve polikristal
(pc-Si) silikon güneş hücreleri için her bir derece santigrat sıcaklık artışı için elektrik
verimi %0.45 civarında azalmaktadır. Amorf silikon (a-Si) hücreler için, bu değer daha az
olup, %0.25 civarındadır ve bu rakamlar dizayn koşullarına bağlıdır (Kalogirou ve
Tripagnostopoulos, [3]) (PV modüller “Standart Test Koşulları” altında test edilirler ve bu
koşullarda sıcaklık 25 C
̊ olarak kabul edilmiştir). Bu istenmeyen etki, düzgün bir ısı çekişi
ile kısmen önlenebilir. Hibrit PV/T sistemlerde, PV modülün sıcaklığının düşürülmesi
akışkanın ısıtılması için de kullanılabilir. Bu sayede PV/T’ler elektrik ve ısı enerjisinin eş
zamanlı üretilmesini ve emilen güneş ışınımının toplam enerji dönüşüm veriminin
yükseltilmesini sağlar.
Su tipi PV/T kollektörler, elektrik ve sıcak su üretimini birlikte gerçekleştirdiği için,

ülkemizde –özellikle güney enlemlerde- yaygın olarak kullanılan sıcak su kollektörlerinin
yerini alabilecek bir sistemdir[3]. Özellikle Antalya gibi güneş enerjisini termal enerji
eldesi için yüksek oranda kullanılan şehirlerde PV modül kullanımı kullanıcıya cazip
gelmemektedir. Yüksek fiyat ve halihazırda çatıların sıcak su kollektörleri ile kaplı olması
buna sebep olur. Ancak elektriği ve sıcak suyu aynı alanda üretebilecek bir sistem
kullanıcıya cazip gelecektir.
PV/T kollektörlerin ülkemiz koşullarında yaygın olarak kullanılabileceği alanlar güney

enlemler olup, ışınımın yüksek olduğu bu bölgelerde, özellikle yaz aylarında, çevre
sıcaklıkları standart test koşullarından yüksektir. Uygun soğutma ile elektrik veriminin
yüksek tutulması ve üretilecek enerji miktarının arttırılması sistemin ekonomik olarak
geri dönüş süresini de kısaltacaktır.
1.1.3 Fotovoltaik-Termal Kollektörlerin Sınıflandırılması
Avezov ve ark.(2011) [3] göre PV/T kollektör tipleri Şekil 1.1’deki gibi sınıflandırılır.
2
Şekil 1. 1 PV/T sistemlerin sınıflandırılması [4]
Tripanagnostopoulos ve ark. (2000) da PV/T tiplerini hava ve su kollektörü olarak

ayırmışlardır. Daha sonra her bir akışkan için camlı, camsız ve reflektörlü olmalarına göre
gerekli düzenekleri oluşturup performanslarını incelemişlerdir (Şekil 2.). Bu çalışmada
dikkat çeken bir PV/T tipi, reflektörlü tiptir. Şekil 3. de görülebileceği gibi panelleri
yerleştirirken panel önüne yerleştirilen alüminyum reflektörler ile PV panel üzerine
gelen güneş enerjisi miktarı arttırılmış böylece elektrik enerjisi üretimi, dolayısıyla da
termal enerji üretimi arttırılmıştır.
Şekil 1. 2 Tripanagnostopoulos ve ark.(2000) göre PV/T tipleri a. su, camsız b. su+camlı

c. hava, camsız d. hava, camlı
3
Şekil 1. 3 Reflektörlü PV/T a. düz çatıya yerleştirme şekli b. yansıyan güneş ışınlarının
panele gelişi (Tripanagnostopoulos ve ark. , 2000)
1.1.4 Literatür Özeti
PV/T Kollektörler genel olarak hava ve su kollektörleri olarak ikiye ayrılırlar. Yapılan
çalışmalar da bu şekilde incelenmiştir.
PV/T Hava Kollektörleri ile İlgili Yapılan Çalışmalar
PV/T sistemlerin içerisinde en basit yöntemlerden biri olan hava kollektörleri, soğutma
etkisinin suya göre az olması nedeniyle avantajını kaybetmektedir. Ancak özellikle
binalara entegre uygulamalarda (BIPV/T) elde edilen sıcak hava doğrudan binanın
havalandırma sistemine (HVAC) gönderilerek mekan ısıtılması yapılabilmektedir.
H.P. Garg ve R.S. Adhikari [5,6] konvansiyonel bir PV/T hava kollektörünün performansını
bilgisayar simülasyonu ile analiz etmişlerdir. Bu simülasyonda tek ve çift camlı kollektör
tipleri incelenmiştir. Sonuçlar göstermiştir ki; hava kollektörleri için tek ve çift cam
kullanımı sistemin dizayn koşullarındaki sıcaklık aralığına bağlıdır.
Adel A. Hegazy [7], 4 popüler PV/T hava kollektörü için geniş kapsamlı bir toplam
performans analizi yapmıştır (Hegazy, 1999). Şekil 4.’te bu 4 model şematik olarak ısı
transfer katsayılarıyla gösterilmiştir.
4
Şekil 1. 4 Çeşitli PV/T tiplerinin ısı transfer katsayılarıyla birlikte şematik olarak
gösterilmesi[7]
Hegazy’nin elde ettiği sonuçlara göre; herhangi bir model için termal verim hava özgül
kütlesel debisine bağlıdır. Ancak bu hava sıcaklığında düşüşe, fan güç ihtiyacında artışa
neden olmaktadır. Buna karşılık soğutma etkisiyle PV modülün performans artışı çok
azdır. Buna göre özgül hava kütlesel debisi arttıkça net elektrik enerjisinde azalma
olmaktadır. Ayrıca 4 modelin performans karşılaştırılması sonucu Şekil 4.’te gösterilen
modellerden “Model III” düşük kaliteli ısı enerjisi ve yüksek kaliteli elektrik enerjisi
üretimi için en uygun model olduğu belirtilmiştir.
5
Infield ve ark.[8] bina cephesine giydirilen havalandırılmış çift-camlı PV panellerin termal
performansını incelemişlerdir. Havanın kanaldan 0.3 m/s hızda geçmesine izin verilmiş
ve Avrupa iklim koşulları altında Ağustos 2000 tarihinde %25.8’lik bir termal verim
değerine ulaşmışlardır.
Arwind Tiwari ve M.S. Sodha (2006) [9] deneysel bir çalışmada 4 farklı PV/T hava
kollektörünü incelemiştir. Şekil 5.’te Tiwari ve Sodha’nın deneyde kullandığı PV/T
kollektörler şematik olarak verilmiştir. Şekil 5.’teki modellerin performansları
incelenmiştir. Elde edilen sonuçlara göre, camsız modeller için tedlar kullanımından
dolayı güneş hücreleri sıcaklığında bir değişiklik görülmemiştir. Ancak camlı modellerde
tedlar kullanılmayan Model IV’te çıkış havası sıcaklığında çok az bir düşüş tespit
edilmiştir. Ayrıca panel uzunluğu arttıkça sistem toplam veriminde düşüş görülmüştür.
Bunun sebebi sistemdeki toplam kayıpların uzunlukla artmasıdır. Ancak tahmin edildiği
gibi uzunluk arttıkça güneş hücrelerinin verimi sıcaklıklarının düşüşü nedeniyle artmıştır.
M. Bosonac ve ark. (2003) yaptıkları projede, duvara giydirilen bir PV/T hava kollektörü
üzerinde çalışmışlar. Bu projede sistem Danimarka koşullarında çalışacak şekilde dizayn
edilmiş ve maksimum enerjiyi elde edecek şekilde bir parametre seçimi yapılmıştır. Buna
göre 1 m2 alandan saatte 40 ile 50 m3 arasında hava kütlesi geçmesi durumunda sistem
toplam verimi %45 ile %47 arasında olmuştur. Analizler sonucu en iyi performansı dış
havayı doğrudan emen sistem ile elde etmişlerdir. Düşük dış hava sıcaklığı sayesinde PV
hücreler daha verimli çalışmış ve termal dönüşüm verimi de maksimum düzeyde
olmuştur [10].
A. Tiwari ve ark. (2004) yaptıkları çalışmada bir PV/T hava kollektörünün Hindistan iklim
koşullarındaki performansını değerlendirmiştir[11].
6
Şekil 1. 5 (a) Camsız, Tedlar’lı hava kollektörünün kesiti(i) (model I), (ii)Tedlar’sız (model
II). (b) camlı, Tedlar’lı hava kollektörü kesiti(i) (model III), Tedlar’sız (model IV) (ii) [9]
PV/T Su Kollektörleri Alanında Yapılan Çalışmalar
PV/T hava kollektörlerinde PV modül soğutma işlemi hava ile yapılmaktadır. Ancak
havanın soğutma performansı sudan kötüdür. Bu yüzden su ile yapılan soğutma daha
verimli olmaktadır[1]. Ayrıca suyla soğutmada elde edilen sıcak su; ısıtma, soğutma ve
sıcak kullanma kuyu olarak değerlendirilebildiği için daha kullanışlıdır.
Tripanagostopoulos ve ark. (2000) yaptıkları çalışmada farklı PV modüllere hava ve su ile

soğutma uygulamış, her bir tipe cam ve reflektör de ekleyerek performanslarını
karşılaştırmıştır. Buna göre PV modülleri arasında polikristaline göre amorf silikonlu
7
modül daha verimli çıkmıştır. Ayrıca camlı modelin camsıza göre daha yüksek toplam
verimli olduğu tespit edilmiş. En yüksek verim ise %80 civarında olmakla birlikte cam ve
reflektörün birlikte kullanıldığı su tipi PV/T kollektörde elde edilmiştir[1].
Kalogirou ve Tripanagnostopoulos (2005) PV/T su kollektörleri kullanarak sıcak su ve

elektrik elde edecek bir deney düzeneği hazırlayıp, bu sistemin maliyetini Yunanistan
koşullarında değerlendirmişlerdir[3].
T.P. Seng ve ark. (2012), Singapur’da yaptıkları çalışmada 3 farklı PV/T su kollektörünü
test edecek bir düzenek kurmuşlar ve Singapur koşullarında çalışan düzeneklerin
performanslarını karşılaştırmışlardır[12].
Tiwari ve ark. (2008) bir PV/T su kollektörü oluşturarak yaptıkları çalışmada sabit sıcak
su çıkış sıcaklığı için ekserji analizi yapmışlardır[13].
T.T. Chow ve ark. (2008) camlı ve camsız PV/T su kollektörlerinin enerji ve ekserji analizini
yaparak çevre sıcaklığı ve rüzgar hızı gibi faktörlerin de elektrik, termal ve toplam enerji
ve ekserji verimlerine olan etkilerini deneysel olarak karşılaştırmıştır[14].
G. Vokas ve ark. (2004) bir PV/T su kollektörü kullanılarak mekan ısıtılması ve

soğutulması için teorik hesaplamaları yapmışlardır. Atina, Yunanistan koşulları için
yapılan analizde seçilen mekan için ısıtma ve soğutma yüklerinin, sırasıyla, %47,9’u ve
%25.03’ü 30 m2’lik PV/T su kollektörü ile karşılandığı hesaplanmıştır[15].
T.T. Chow ve ark. (2004) yaptıkları çalışmada konutlar için hibrit bir fotovoltaik-
termosifon su ısıtma sistemi üzerinde çalışmışlar ve enerji analizini yaparak Çin iklim
koşullarında sistemin performansını değerlendirmiştir[16].
G. Xu ve ark. (2008) yaptıkları çalışmada modifiye edilmiş bir kollektör/evaporatör çifti

barındıran bir PV/T ısı pompasının (PV/T-HP) simülasyonunu oluşturmuşlardır. Bu
simülasyon sonucunda görülmüştür ki; sistem Nanjing ve Hong Kong, Çin’de yıl boyunca
150 lt. suyu 50 ̊C’ye kadar ısıtabilmektedir[17].
M. Brandemuehl, J. Zhai ve ark. (2010) yaptıkları çalışmada binaya entegre etmek üzere
düşük maliyetli bir PV/T su kollektörü yapmışlardır. Bu çalışmada piyasadan düşük
fiyatlara elde edilebilen malzemeler kullanılarak düşük maliyetli bir PV/T su kollektörü
oluşturulmaya çalışılmıştır. Düşük maliyet gereği kullanılan malzemeler de düşük verime
8
neden olmuştur. Bu sistemin ortalama elektrik verimi %3.62, ortalama termal verimi
%29.78 ve ortalama toplam verimi de %33.4 olmuştur[18].
Y. Al Harbi ve ark. (1998) yaptıkları deneysel çalışmada Suudi Arabistan iklim koşullarında
çalışan bir PV/T su kollektörü yapmışlardır. Kış aylarında düşük hava sıcaklığına ve yüksek
güneş ışınımına sahip Suudi Arabistan koşullarında sistemin elektrik verimi hayli yüksek
olmuş, yaz aylarında ise yine yüksek güneş ışınımına karşın yüksek dış hava sıcaklığı PV
modül elektrik veriminde %30 civarında düşüşe sebep olmuştur. Buna karşın yüksek
sıcaklık ve ışınım, yüksek termal verimi oluşturmuştur[19].
R.M. da Silva ve J.L.M. Fernandes (2009) yaptıkları çalışmada MATLAB/Simulink

kullanarak bir PV/T su kollektörünün simüle etmişlerdir. Bu simülasyon, Lizbon, Portekiz
koşullarında 4 kişilik bir ailenin sıcak su ihtiyacının %67’si 6 m2’lik yıllık toplam verimi
%24 (%9 elektrik, %15 termal) olan bir PV/T su kollektörü ile karşılanabileceğini
göstermiştir[20].
Adnan İbrahim ve ark.(2009), hava ve su tipi kollektörlerin binalara entegrasyonu

üzerine çalışmışlar ve halojen lambalar kullanarak oluşturdukları güneş simülatörü ile
performanslarını incelemişlerdir[21].
Wei He ve ark. (2004) yaptıkları çalışmada doğal sirkülasyonlu bir PV/T su kollektörü
tasarlamışlardır. Bu çalışmada polikristalin bir PV modül ile “flat-box” tipi alüminyum
alaşımdan imal edilmiş bir soğurucudan oluşan bir PV/T su kollektörü yapmışlardır. Bu
kollektörün günlük termal verimi yaklaşık %40 civarında tespit edilmiştir[22].
Touafek ve ark. (2009) yaptıkları çalışmada yeni bir PV/T su kollektörü dizaynının
performansını Cezayir koşullarında incelemişlerdir[23].
Toufek ve ark. (2011) yaptıkları çalışmada 2 farklı PV/T su kollektörünün performansını

deneysel olarak karşılaştırmışlardır[24].
P. Dupeyrat ve ark. (2010) yaptıkları çalışmada, sıcak su elde etmek amacıyla tek camlı
bir PV/T su kollektörü tasarlamış, imal ve test etmişlerdir. Sonuçta yazarlar %79’luk bir
termal verim ifadesine ulaştıklarını ve bu değerin literatürdeki çalışmalar içerisindeki en
yüksek ifadelerden biri olduğunu belirtmişlerdir. Elektrik verimi ise %8.8 olarak
belirtilmiştir. Sistemdeki PV modülün soğutma etkisi ve cam olmaksızın, beklenildiği gibi,
9
daha yüksek bir elektrik verimine sahip olduğu da belirtilmiştir. Bu kayıp cam kaplamanın
yansıma kayıplarını arttırması sonucu oluşur. Ancak cam kaplama ile oluşan hava
boşluğu sayesinde termal verim, birçok diğer çalışmada da belirtildiği gibi,
yükselmektedir[25].
R. Zakharchenko ve ark. (2004), PV modülün solar kollektörden çok küçük olduğu bir
deney seti tasarlayıp farklı PV modüllerin performanslarını karşılaştırmışlardır[26].
P. Gang ve ark. (2011) yaptıkları çalışmada “heat pipe” adını verdikleri bir ısı değiştiricisi
kullanarak PV/T panel tasarlamış, inşa edip, test etmişlerdir[27].
P. Gang ve ark.(2011), [27]’deki çalışmalarında belirttikleri sistemin yıllık sıcak su ve

elektrik üretiminin analizini yapmışlardır[28].
S. Khandelwal ve ark. yaptıkları çalışmada soğurucu plakanın PV modüle temas ettiği ve

etmediği 2 modeli incelemişlerdir[29].
B. Sandnes ve J. Rekstad (2000) yaptıkları çalışmada polimer malzemeden yapılmış bir

soğurucu bulunduran bir PV/T su kollektörünü modellemişler ve deneysel olarak
incelemişlerdir[30].
Tezin Amacı
Bu tezde Zondag vb.[2]’ın makalesinde sunulan denklemler ve ilerleyen bölümlerde

belirtilecek diğer denklemler kullanılarak bir PV/T su kollektörünün Antalya il
merkezindeki bir noktadaki performansı analiz edilmiştir. Antalya havalimanında
bulunan meteorolojik sensörlerden uzun yıllar yapılan ölçümlerin ortalaması ile elde
edilen iklim verisi “Typical Meteorological Year (TMY)” adı verilen bir formatta temin
edilmiştir. Bu format birçok yazılımda kullanılmaktadır. Bu çalışmada kullanılan TMY
dosyası “Weather-Analytics” adlı bir firmadan temin edilmiştir [38].
Bu tezin amaçlarından biri, bir PV/T’nin Antalya koşulları için performansını

belirlemektir. Bu performans, elektrik ve ısı enerjisi üretimi değerleridir. Bu performans
analizi esnasında hesaplara paralel olarak, özdeş PV hücre özelliklerine ve kollektör
yüzey alanına sahip olduğu kabul edilen bir PV modülün hücre sıcaklığı ve elektrik üretim
performansı da hesaplanmıştır. Bu hesaplamalar sonunda PV ile PV/T sistemin elektrik
10
üretim performansları aylık ve yıllık değerler halinde karşılaştırılmıştır. PV/T sistemin
avantajları kısmında belirtildiği üzere, PV/T’nin elektrik üretim performansının daha
yüksek olması beklenmektedir. Ancak bu su giriş sıcaklığına ve debiye de bağlıdır. Hücre
sıcaklığını yükseltmek elektrik üretim verimini düşürecektir.
Bir diğer amaç da PV/T performansın optimizasyonu için değişken parametrelerin en

uygunlarının belirlenmesidir. Debi, eğim açısı gibi parametrelere duyarlılık analizi
yapılacaktır ve bu değişimlere bağlı olarak sonuçları açıklanmıştır.
En son olarak da PV/T sistemin maliyeti ele alınacak ve üretilen elektrik ve ısı enerjisinin
konvansiyonel yöntemlerle eldesi ile karşılaştırma yapıp bir maliyet analizi yapılmıştır.
Bu maliyet analizindeki konvansiyonel yöntemler, elektrik enerjisinin şebekeden temini;
termal enerji için ise yine şebekeden alınan elektrikle, elektrikli bir su ısıtıcısı ile
üretilmesi durumunda sarf edilen elektrik enerjisidir. Elektrikli su ısıtıcı seçiminin sebebi,
tezin hazırlandığı dönemde Antalya’da su ısıtmada yaygın olarak kullanılan sistem
olmasıdır. PV/T maliyeti ile elektrikli bir su ısıtıcının ve tüketilen elektrik enerjisinin
ekonomik ömürler süresince maliyetleri karşılaştırılmıştır. Devamında yine bir duyarlılık
analizi yapılmıştır. Bu duyarlılık analizinde ise makro-ekonomik bazı verilerdeki
değişmelerin maliyet analizine etkisi incelenmiştir.
Orijinal Katkı
Bu tezde, seçilen bir konum için Fotovoltaik/Termal bir kollektörün performansının

bilgisayar ortamında kolaylıkla hesaplanabilmesi amaçlanmıştır. Ortaya çıkan model ile
farklı konumlar için, kolaylıkla temin edilebilen iklim verilerini kullanarak, performans
analizleri yapabilmek mümkündür.
11
BÖLÜM 2
PV/T SU KOLLEKTÖRÜ İÇİN MATEMATİKSEL MODEL
Bu bölümde “Tezin Amacı”nda belirtilen hesaplamalar için kullanılacak denklemler ve bu

denklemler kullanılarak yapılacak hesaplar için önceden yapılan kabuller ve seçilen bir
takım parametreler belirtilmiştir.
Şekil 2.1’de PV/T performansını elde etmek için yapılacak simülasyonun akış şeması
verilmiştir. İlerleyen bölümlerde verilecek denklemlerin kullanılacağı bu simulasyonda
öncelikle TMY dosyasından alınan veriler dönüşüm hesaplamalarında kullanılmış, daha
sonra PV/T performansının belirleneceği döngüye katılmıştır. Sabit parametreler ise
seçilen parametrelerdir ve hesaplamaların farklı bölümlerinde kullanılmıştır. Sabit
parametreler yardımıyla EES yazılımında yapılan ısı transfer katsayısı hesabından sonra
yapılan ilk levha sıcaklığı tahmini ile PV/T performans değerleri hesaplanmaya
başlanmıştır. İlerleyen bölümlerde görülecektir ki levha sıcaklığı döngüsel bir hesaplama
sonucunda tespit edilmiştir. İlk tahmin değeri ile birlikte ilk tur hesaplamanın sonunda
hesaplanan yeni levha sıcaklığı, hesaplama prosesine yeniden girdi olarak verilmiş ve
giriş değeri ile çıkıştaki levha sıcaklığı değeri eşitlenene kadar döngü devam etmiştir.
Levha sıcaklığının eşitlendiği değer o andaki levha sıcaklığını belirtmektedir. Bu değer
yardımıyla performansın diğer sonuçları da elde edilmiştir. Yılın 8760 saatinin Güneş
ışınım değeri sıfırdan büyük olan saatleri için işlem yapılır ve bu saatler için satır satır
simülasyon tekrar eder. Bu tekrarların sonucunda Güneş ışığı olan saatler için PV/T
performansı tespit edilir. Saatlik sonuçlar daha sonra aylık ve yıllık performans sonuçları
olarak derlenir.
12
Şekil 2. 1 Simülasyon akış şeması
Giriş ve Kabuller
Bu tezde kullanılacak denklemler Zondag vb.[2] tarafından kullanılan denklemlerdir. Bu

denklemler de Florschuetz [32] tarafından elde edilen denklemlerin bir uyarlamasıdır.
Florschuetz tarafından elde edilen bu denklemler de literatürde Hottel-Whillier
Denklemleri [33] olarak bilinen düzlemsel sıcak su Güneş enerjisi kollektörleri için
kullanılan denklemlerin PV/T sistemlere uyarlanmasıdır.
Bu hesaplamalar için önceden bazı kabuller yapılmıştır. Bunlar;
 Kollektör performansları kararlı hal için analiz edilmiştir.
 Kollektörde ısı transferi tek boyutludur.
13
 Borular etrafındaki sıcaklık gradyenti ihmal edilebilir.
 Özellikler sıcaklıktan bağımsızdır.
 Yan yüzey ve arka yüzey kayıpları, aynı dış hava sıcaklığınadır.
 Toz, kir, gölgelenme ihmal edilmiştir.
 Sistemdeki pompanın gücü bir kollektör için 5 W kabul edilmiştir.
 Sistemdeki pompa, elde edilen iklim verisine göre, ışınım yok ise kapalı durumdadır.
Aynı şekilde ilk hesap sonucu faydalı ısı üretimi pozitif bir değer almaz ise de kapalı
durumda olacaktır.
 Bazı parametreler sabit kabul edilmiştir. İlerleyen bölümlerde bu parametreler

belirtilmiştir.
 Sistemin çalışmasında don koşulu ihmal edilmiştir. Don koruma için özel sıvı
karışımları kullanılır ve bu karışımlar farklı özelliklere sahiptir. Bu çalışmada sadece
su ile çalışma kabul edilmiştir.
 Bu hesaplarda karakterize edilen PV ve PV/T sistemlerin elektrik enerjisi üretimi PV

hücre bazındaki üretimlerdir. Yani PV modülün bağlantı, invertör, kablolama gibi
kayıpları temsil edilmemiştir. Sadece hücre bazında ışınıma, dış hava ve dolayısıyla
PV hücre sıcaklıklarına bağlı kayıp ya da kazançlar hesaplanmıştır.
PV/T Matematiksel Modeli
Matematiksel modelde ilk olarak kollektöre gelen ışınım belirlenmiştir. Daha sonra bu
ışınım değeri kullanılarak saatlik bazda termal enerji ve elektrik enerjisi üretimleri
hesaplanmıştır. Buna paralel olarak daha önce belirtildiği gibi soğutma etkisi olmayan PV
hücrelerinin elektrik enerji üretim performansları da hesaplanmıştır. Bu hesaplarda
kullanılacak olan parametreler bölümün ilerleyen kısımlarında bir çizgelge halinde
belirtilmiştir. Bu bölümde bu hesaplarda kullanılacak denklemler belirtilmiştir. Bu
hesaplara ek olarak bazı analizler için kullanılacak matematiksel model de bu bölümün
ilerleyen kısımlarında belirtilmiştir. Bu analizler, başlıca eğik yüzeye gelen ışınımın
optimizasyonu için yapılacak bazı duyarlılık analizleri ve de PV/T sistemin maliyetiyle
alakalı bazı analizlerdir.
14
2.2.1 İklim Verisi ve Dönüşüm Katsayısı
Hesaplamalarda kullanılacak Güneş ışınımı ve diğer meteorolojik veriler, Typical

Meteorological Year (TMY) adı verilen bir dosya formatında temin edilmiştir. Bu format
içerisinde bulunan iklim verilerinden güneş ışınımı ölçümleri, hesaplamalarda doğrudan
kullanılmaya uygun değildir. Çünkü yapılan ölçümlerden elde edilen değerler yatay bir
yüzeydeki güneş ışınım değerlerini göstermektedir. Ancak güneş enerjisi sistemleri her
zaman yatay bir düzlemde çalışacak şekilde monte edilmeyebilirler. Aksine eğimli
yüzeylere yatay yüzeylere göre daha fazla ışınım düşmektedir. Şekil 2.2’de bu fark
görülebilir.
Şekil 2. 2 Eğik-dik ışın karşılaştırması
Işınım verileri, saatlik ölçümler halinde TMY formatında tablo olarak verilir. Bu
değerlerin, seçilen eğim açısına göre, eğik düzleme gelen güneş ışınımı haline
dönüştürülmesi gerekir. Bunun için gerekli değerler aşağıda verilmiştir.
𝐼𝑇𝐸 = 𝐼𝑏𝑒 + 𝐼𝑑𝑒 + 𝐼𝑟𝑒 (2.1)
ITE , toplam eğik yüzeye gelen ışınımı; Ibe , eğik yüzeye gelen direkt ışınımı; Ide , eğik yüzeye
gelen difüz ışınımı; Ire , eğik yüzeye gelen yansıyan ışınımı belirtir. Bu değerleri
hesaplamak için çeşitli modellerden faydalanılır.
Direkt ışınım için, izotropik model olarak Liu ve Jordan modelinden faydalanılır. Buna
göre eğik düzlem için direkt ışınım;
𝐼𝑏𝑒 = 𝐼𝑏 . 𝑅𝑏 (2.2)
15
denklemi ile elde edilir.
Ib , direkt ışınım değeri olup TMY formatında ölçülmüş değer olarak [W/m 2] biriminde
verilir.
Rb ise dönüşüm katsayısı olup;
𝑐𝑜𝑠𝜃
𝑅𝑏 = 𝑐𝑜𝑠𝜃 (2.3)
𝑧
denklemi ile ifade edilir.
θz, zenit açısı olup;
𝑐𝑜𝑠𝜃𝑧 = sin 𝑑 sin 𝑒𝑙 + cos 𝑑 cos 𝑒𝑙 cos 𝑤 (2.4)
eşitliği ile hesaplanır. d, deklinasyon açısı; 𝑒𝑙 , enlem açısı; w ise saat açısıdır.
Saat açısı, w;
𝑤 = 15. |12 − 𝑡𝑠 | (2.5)
eşitliği ile hesaplanır. ts, Güneş saatidir.
4(𝑒𝑙,𝑟𝑒𝑓 −𝑒𝑙 )+𝐸

𝑡𝑠 = 𝑡𝑟𝑒𝑓 + (2.6)
60
𝑒𝑙,𝑟𝑒𝑓 , Greenwich enlemine göre referans alınan enlem açısıdır.
𝐸 = 9.87 sin(2𝐵) − 7.35𝑐𝑜𝑠𝐵 − 1.5𝑠𝑖𝑛𝐵 (2.7)
360(𝑛−81)
𝐵= (2.8)
364
Burada; E ve B düzeltme faktörleridir; tref ise referans alınan enlemdeki saattir.
Yüzey azimut açısı Güney yönüne bakan yüzeyler için 0 ̊ alınır. Güneye yöneltilmiş eğimli
yüzeyler için güneş yükseklik açısı θ;
cos 𝜃 = sin 𝑑 sin(𝑒𝑙 − 𝛽) + cos 𝑑 cos(𝑒𝑙 − 𝛽) cos 𝑤 (2.9)
denkleminden elde edilir. β, yüzey eğim açısıdır. d, deklinasyon açısı;
360
𝑑 = 23.45 sin [365 (𝑛 + 284)] (2.10)
eşitliğinden hesaplanır. Bu denklemde n, 1 Ocak itibariye yılın günlerini belirtir. 1 Ocak’ta

n=1, 31 Aralık için n=365’tir.
16
Eğimli yüzeye gelen difüz güneş ışınımı da izotropik Liu ve Jordan modelinden
faydalanılır. Liu ve Jordan modeli;
1
𝐼𝑑𝑒 = 2 𝐼𝑑 (1 + cos 𝛽) (2.11)
Id, difüz ışınım değeri olup TMY formatında ölçülmüş değer olarak [W/m2] biriminde
verilir.
Eğik yüzeye gelen yansıyan güneş ışınımı ise;

1
𝐼𝑟𝑒 = 2 𝜌𝐼(1 − cos 𝛽) (2.12)
denklemi ile hesaplanır.
I,yatay düzleme gelen difüz ve direkt ışınım toplamıdır.
𝐼 = 𝐼𝑏 + 𝐼𝑑 (2.13)
ρ ise yüzey yansıtma oranıdır. Çizelge 2.1’de farklı yüzeyler için yüzey yansıtma değerleri
(albedo) verilmiştir.
Çizelge 2. 1 Bazı yüzeylerin yüzey yansıtma değerleri
Yüzey Albedo
Temiz Kar 0.80-0.90
Eski Kar 0.45-0.90
Çöl 0.30
Tarla 0.26
Çimen 0.18-0.23
Orman 0.05-0.18
Asfalt 0.15
𝑅𝑏 değeri, eğik yüzeye gelen ışınım hesaplanırken tespit edilmiş ve Duffie ve Beckman’ın
da yaklaşımına uygun olarak belirli değerler arasına kısıtlanmıştır. Duffie ve Beckman’a
17
göre, 𝑅𝑏 değeri için Güneş’ın doğduğu ve battığı saatlerde olağandışı değerler tespit
edilebilir. Bu yüzden bu değerler gözardı edilebilir ya da o saatteki ışınıma difüz ışınım
muamelesi yaparak Denklem (2.11) kullanılabilir [33]. Bu çalışmada ise dönüşüm
katsayısı hesaplandıktan sonra bütün değerler incelenmiş ve Güneş’in doğuşundan
sonraki saat ile Güneş’in batışından önceki dönüşüm katsayıları da incelenerek alt limit
olarak 0.5, üst limit olarak ise 2 belirlenmiştir. Buna göre, 0.5 değerinin altındaki
dönüşüm katsayısı değerleri 0.5 ile sınırlanmış. 2’nin üstündekiler de aynı şekilde 2
değeri ile sınırlanmıştır.
2.2.2 PV/T Elektrik Verimi ve Termal Verim Değerleri
Bir PV/T, iki kısımdan oluşur. Bu yüzden verim değerleri de ayrı ayrı incelenmelidir. Ancak
yüzeye gelen güneş ışınımından faydalanmak açısından değerlendirilirse ortak bir
faydalanma oranından bahsedilebilir.
𝜂𝑃𝑉/𝑇 = 𝜂𝑃𝑉 + 𝜂𝑇 (2.14)
PV verimi, yani PV/T’nin de elektrik verimi;
𝜂𝑃𝑉 = 𝜂0 (1 − 𝛽𝑝 (𝑇𝑝 − 𝑇𝑟𝑒𝑓 )) (2.15)
eşitliğinden elde edilir. Burada Tref , Standart Test Koşulları (Standart Test Conditions,
STC; I=1000 W/m2 T=25 C
̊ , AM 1.5) altında çalışma koşulundaki hücre sıcaklığı; Ƞ0 , aynı
koşullardaki hücre referans verimi; βp , gücün sıcaklıkla oluşan kaybını ifade eden
katsayıdır. Tp ise anlık hücre sıcaklığıdır. Fotovoltaik/Termal panellerde Tp yerine
soğurucu levhanın ortalama sıcaklığı Tmp kullanılır. Hücre/levha sıcaklığı haricinde verilen
değerler PV üreticiler tarafından kataloglarda belirtilen sabit değerlerdir.
Termal verim ise biraz daha karmaşık hesaplama gerektirmektedir. Bu tezde yapılacak
hesaplamalarda kullanılacak denklemler; benzer diğer yöntemlerden daha hızlı olması,
uzun yıllar kullanımda olmasıyla geçerliliği ispatlanmış ve karmaşık yöntemlerle yapılan
hantal hesaplamalara nazaran çok küçük fark gösterdiği kanıtlanmış (Zondag, [2]) olması
nedeniyle Hottel-Whillier Denklemleri olacaktır.
Hottel-Whillier Denklemleri, asıl olarak, Klein, Duffie ve Beckman gibi araştırmacıların da

geliştirmeleriyle uzun yıllardır düzlemsel güneş kollektörlerinde kullanılmaktadır [33].
18
Florschuetz [32], Zondag gibi araştırmacılar bu denklemlerin PV/T sistemlerde
kullanılması için çeşitli uyarlamalar yapmışlardır. Özellikle Zondag, bu denklemleri farklı
ısı transferi hesaplama yöntemleri ile karşılaştırmış, diğer yöntemlerden daha hızlı
olduğunu ve basitliğine karşın karmaşık yöntemlerle benzer sonuçlar elde edildiğini
göstermiştir [2].
Termal Verim ifadesi, basitçe;

𝑄𝑈
𝜂𝑇 = 𝐴 (2.16)
𝑃𝑉 𝐼𝑇𝐸
şeklinde gösterilir. Basitçe, termal verim, kollektörden elde edilen faydalı enerjinin,
kollektör yüzeyine gelen güneş enerjisine oranıdır. Burada APV, kollektör yüzey alanıdır.
Faydalı ısı enerjisi ise daha önce bahsedilen Hottel-Whillier denklemlerinden elde edilir.
Buna göre faydalı ısı enerjisi, QU ;
𝑄𝑈 = 𝐴𝑃𝑉 𝐹𝑅 [(𝜏𝛼)𝑃𝑉 𝐼𝑇𝐸 − 𝑈𝑙𝑜𝑠𝑠 (𝑇𝑖 − 𝑇𝑎 )] (2.17)
denkleminden elde edilir. Burada FR ısı çekme faktörü, Uloss toplam ısı kayıp katsayısı, Ti
kollektör girişindeki su sıcaklığı, Ta dış hava sıcaklığı, (τα)PV ise PV laminatın geçirgenlik-
soğurma katsayısıdır.
Isı çekme faktörü, FR;

𝐴.𝑈𝑙𝑜𝑠𝑠 .𝐹′
𝑚𝑐𝑝 −
𝐹𝑅 = 𝐴.𝑈 [1 − 𝑒 𝑚.𝑐𝑝
] (2.18)
𝑙𝑜𝑠𝑠
eşitliğinden elde edilir. m, akışkanın kütlesel debisi; cp , akışkanın özgül ısısı; F’ ise
kollektör verimlilik faktörüdür.
F, kanat verimlilik faktörü;

𝑊−𝑑
tanh(𝑀 )
𝐹= 𝑊−𝑑
2
(2.19)
(𝑀 )
2
eşitliğinden elde edilir. d, kollektördeki boru çapı; W, iki boru arasındaki mesafe,
adımdır. M, konstrüktif bir faktör olup;
𝑈𝑙𝑜𝑠𝑠
𝑀 = √𝑘 (2.20)
𝑎𝑏𝑠 𝐿𝑎𝑏𝑠 +𝑘𝑃𝑉 𝐿𝑃𝑉
19
eşitliği ile hesaplanır. Burada kabs , soğurucu levhanın ısı iletim katsayısı; kPV , PV laminatın
ısı iletim katsayısı; Labs , soğurucu levha kalınlığı; LPV , PV laminatın kalınlığıdır.
F’, kollektör verimlilik faktörü;

1
′ 𝑈𝑙𝑜𝑠𝑠
𝐹 = 1 1 1
(2.21)
𝑊[ ]+ +
𝑈𝑙𝑜𝑠𝑠 (𝑑+(𝑊−𝑑)𝐹) 𝑊.ℎ𝑃𝑉𝐴 𝜋𝑑ℎ𝑓𝑙𝑢𝑖𝑑
denkleminden elde edilir.
hPVA , PV laminanttan soğurucu levhaya ısı geçiş katsayısı olup, PV katmanı ile soğurucu
levha katmanı arasında bulunan katmanların toplam ısıl direnci ile ifade edilir[2].
Hesaplarda gözönüne alınan PV/T konfigürasyonunda PV ile soğurucu levha katmanı
arasında sırasıyla, bir kat Etilvinil Asetat (EVA), bir kat Tedlar-Polyester-Tedlar (TPT) ve
tekrar bir kat daha EVA bulunur. Buna göre hPVA;
ℎ𝑃𝑉𝐴 = (2𝑅𝐸𝑉𝐴 + 𝑅𝑇𝑃𝑇 )−1 (2.22)
EVA ısıl iletim katsayısı kEVA=0.35 W/m.K, kalınlığı 0.5 mm; TPT ısıl iletim katsayısı kTPT=0.2
W/m.K, kalınlığı ise 0.1 mm alınmıştır[2]. Buna göre hPVA değeri 297.87 W/m2.K olarak
hesaplanmıştır.
hfluid, borulardan suya ısı geçiş katsayısı olup çalışma koşullarına göre ayrıca
hesaplanacaktır.
Buna göre Nusselt sayısı (Nu);
𝑅𝑒 < 2300 → 𝑁𝑢 = 4.364 (2.23)
𝑅𝑒 > 2300 → 𝑁𝑢 = 0.023𝑅𝑒 0.8 𝑃𝑟 0.4 (2.24)
eşitliklerinden bulunur. Re, Reynolds sayısı; Pr, Prandtl sayısıdır. Nu sayısını veren eşitlik,
Dittus-Boelter Eşitliğidir. Bu değerler Zondag [2]’ın çalışmasından alınmıştır. Aynı
çalışmada Zondag, yapılan deneyler sonucunda Reynolds sayısını 3200 olarak sabit bir
değer bulmuştur.
Isı geçiş katsayısı ise, suyun o koşullardaki ısıl iletkenliğine (k) de bağlıdır. Buna göre;
𝑘 𝑁𝑢
ℎ𝑓𝑙𝑢𝑖𝑑 = (2.25)
𝑑
20
k, burada suyun ısıl iletkenliğidir [W/m.K]. Buna göre k değeri ve Prandtl sayısı
belirlenerek bu ısı geçiş katsayısı bulunur.
Reynolds (Re) ve Prandtl (Pr) sayıları Engineering Equation Solver (EES) programı ile
hesaplanmıştır. Reynolds sayısını veren eşitlik [34];
𝑉.𝐷
𝑅𝑒 = (2.26)
𝜐
V, akışkanın hızı; D, boru çapı; 𝜐, akışkanın kinematik viskozite değeridir (m2 /s). Prandtl
sayısı ve kinematik viskozite değerleri birer özellik olup, akışkanın cinsine ve koşullarına
bağlıdır. Bu değerler EES programı yardımıyla rahatlıkla hesaplanabilmektedir.
Denklemler (2.23)-(2.26), EES üzerinde kullanılarak sabit kabul edilen su giriş sıcaklığı
değeri için hesaplanmıştır. Su giriş sıcaklığı için 0-100 ̊C aralığında birer derecelik
farklarla her bir değere karşılık gelen hfluid değeri hesaplanmıştır. Oluşturulan hesap
tablosunda bu değerler ayrı bir tablo olarak yerleştirilmiş ve ileride su giriş sıcaklığı
değiştirilmek istenirse bu yeni değere karşılık gelen ısı geçiş katsayısı rahatlıkla
belirlenebilir.
Toplam ısı kayıp katsayısı; üst yüzey, yan yüzey ve arka yüzey kayıp katsayılarının
toplamıdır.
𝑈𝑙𝑜𝑠𝑠 = 𝑈𝑡𝑜𝑝 + 𝑈𝑒𝑑𝑔𝑒 + 𝑈𝑏𝑜𝑡𝑡𝑜𝑚 (2.27)
Arka yüzey kayıp katsayısı;

𝑘
𝑈𝑏𝑜𝑡𝑡𝑜𝑚 = 𝐿𝑖 (2.28)
𝑖
eşitliğinden bulunur. Burada 𝑘𝑖 , arka yüzey yalıtım malzemesinin ısı geçiş katsayısıdır; 𝐿𝑖
ise yalıtım malzemesi kalınlığıdır.
Yan yüzeylerden olan ısı kaybı ise;
𝑘𝑒𝑑𝑔𝑒 .𝑝.𝑡
𝑈𝑒𝑑𝑔𝑒 = 𝐿𝑒𝑑𝑔𝑒 .𝐴
(2.29)
eşitliğinden bulunur. Burada 𝑘𝑒𝑑𝑔𝑒 , yalıtım malzemesi ısı geçiş katsayısı; p, kollektör
çevresi; t ise soğurucu levha kalınlığıdır.
Üst yüzey ısı kayıp katsayısı, Utop ;
21
−1
𝑁 1 𝜎(𝑇𝑚𝑝 +𝑇𝑎 )(𝑇2𝑚𝑝 +𝑇2𝑎 )
𝑈𝑡𝑜𝑝 = [ 𝑐 𝑇𝑚𝑝−𝑇𝑎
𝑒 +
ℎ
] + 2𝑁+𝑓−1+0.133𝜀𝑝 (2.30)
( ) 𝑤 (𝜀𝑝 +0.00591𝑁ℎ𝑤 )−1 + 𝜀𝑔
−𝑁
𝑇𝑚𝑝 𝑁+𝑓
eşitliğinden bulunur. ℎ𝑤 , rüzgar ile ısı transferi katsayısı; 𝜀𝑝 , 𝜀𝑔sırasıyla, PV laminatın ve

camın yayma oranıdır. 𝜎, Stefan-Boltzmann Sabitidir. 𝑁, cam katman sayısıdır.𝑐, 𝑓 ve 𝑒
ise ampirik formüllerdir. Bu formüller;
𝑐 = 520(1 − 0.000051(𝛽 2 )) (2.31)
100
𝑒 = 0.43 (1 − 𝑇 ) (2.32)
𝑚𝑝
𝑓 = (1 + 0.089ℎ𝑤 − 0.1166ℎ𝑤 𝜀𝑝 ). (1 + 0.07866𝑁) (2.33)

şeklindedir. 𝛽, burada derece cinsinden kollektörün eğim açısıdır.
Duffie ve Beckman, rüzgar taşınımı ile ısı geçiş katsayısı (ℎ𝑤 ) için McAdams (1954)’ın
formülünü vermiştir [33].
ℎ𝑤 = 5.7 + 3.8𝑉𝑤 (2.34)
Bu ifadede serbest taşınım ve ışınım etkisi de dahil edildiğini belirterek Duffie ve

Beckman, Watmuff ve ark.(1977)’ın formülünü vermiştir [33].
ℎ𝑤 = 2.8 + 3.0𝑉𝑤 (2.35)
𝑉𝑤 , rüzgar hızıdır [m/s]. TMY formatında saatlik hız verilmiştir.
Rüzgar taşınım kaybını belirlemede kullanılan bu ifadenin seçiminde Zondag’ın [2] seçimi
olan Watmuff ve ark. (1977)’ın ifadesi (Denklem (2.35)) kullanılmıştır.
Hottel-Whillier Denklemleri incelendiğinde verim ifadesine ulaşmak için gerekli olan

girdinin levha ortalama sıcaklığı 𝑇𝑚𝑝 olduğu görülür. Bu sıcaklık çalışma koşullarına bağlı
oluşan bir sıcaklık olup Duffie ve Beckman tarafından verilen aşağıdaki ifade ile elde edilir
[33].
𝑄𝑈 ⁄𝐴
𝑇𝑚𝑝 = 𝑇𝑖 + 𝐹 (1 − 𝐹𝑅 ) (2.36)
𝑅 𝑈𝑙𝑜𝑠𝑠
Ancak görüldüğü üzere oluşan döngü, iteratif bir yaklaşım ile çözülür. Duffie ve Beckman’
a göre; bu iterasyon için, 𝑇𝑚𝑝’nin tahmini bir değeri ele alınarak 𝑈𝑙𝑜𝑠𝑠 hesaplanır. Bu
22
değer ile 𝐹𝑅 , 𝐹" ve 𝑄𝑈 gibi değerleri hesaplanır ve Denklem (2.35)’ye göre yeni 𝑇𝑚𝑝
hesaplanır. Bu sıcaklık değeri ile tekrar ilk adıma dönerek döngü 𝑇𝑚𝑝 değerleri eşitlenene
kadar devam ettirilir. Duffie ve Beckman’a göre mantıklı bir ilk kabul değeri olarak
kollektör su giriş sıcaklığı 𝑇𝑖 ’nin 10℃ fazlası alınabilir.
Bu çalışmada faydalı enerjinin negatif çıktığı ve/veya Güneş ışınımının olmadığı anlarda
akışkan sirkülasyonu durdurulacak şekilde hesaplama yapılacaktır. Sirkülasyonun
durduğu anlarda ise PV sistemde termal enerji çıktısı sıfırlanacaktır. Ancak termal
enerjinin negatif çıktığı anlarda Güneş ışınımı var olabilir. Bu durumu göz önüne alarak
bir elektriksel verim tanımlanmalıdır. Denklem (2.15)’deki ifade geçerliliğini korur. Ancak
bu koşulda oluşacak polikristalin silisyum PV hücre sıcaklığı Lasnier ve Ang (1990)’in
kitabında belirtilmiştir.
𝑇𝑃𝑉 = 30 + 0.0175(𝐼𝑇𝐸 − 150) + 1.14(𝑇𝑎 − 25) (2.37)
Denklem (2.36) ve Denklem (2.37), bu çalışmada PV/T sistemin performansı ile aynı PV
hücre özelliklerine sahip yalnızca elektrik üreten bir PV sistemin performansını
kıyaslamak için de kullanılmıştır. Böylece bir PV/T kollektör ile PV kollektör arasındaki
elektrik üretim farkı tespit edilebilir.
Faydalı enerji 𝑄𝑈 , Hottel-Whillier denklemleri ile elde edilir ve daha sonra bu büyüklük
kollektör çıkışındaki soğutucu akışkanın sıcaklığını belirlemede kullanılır.
𝑄𝑈 = 𝑚𝑐𝑝 (𝑇𝑜 − 𝑇𝑖 ) (2.38)
Bu hesaplamalarda kullanılacak parametreler Çizelge halinde derlenmiştir (Çizelge 2.2).
Çizelge 2. 2 Simülasyon giriş parametreleri
Özellik Adı Sembolü Değeri Birimi

Yüzey Eğim Açısı 𝛽 41.9 Derece
Enlem açısı 𝑒𝑙 36.9 Derece
Zemin Yansıtma Oranı 𝜌 0.2 (-)
Kollektör Yüzey Alanı A 1.30974 m2
Soğutucu Debisi m 0.027286 kg/s
Soğutucu Debisi m 75 lt/dk.m2
Giriş Su Sıcaklığı 𝑇𝑖 293.15 K
23
Çizelge 2. 3 Simülasyon giriş parametreleri (devamı)
Soğutucu Özgül Isısı 𝑐𝑝 4187 J/kg.K

Boru Aralığı W 0.105 m
Boru Çapı d 0.008 m
Soğurucu Isıl İletkenliği 𝑘𝑎𝑏𝑠 390 W/m.K
Soğurucu Levha 𝐿𝑎𝑏𝑠 , 𝑡 0.00012 m
Kalınlığı
PV Hücre Isıl İletkenliği 𝑘𝑃𝑉 84 W/m.K
PV Laminat Kalınlığı 𝐿𝑃𝑉 0.00035 m
Kollektör Çevresi p 4.622 m
PV Hücrelerden
Soğurucuya Isı Geçiş ℎ𝑃𝑉𝐴 297.87 W/m2.K
Katsayısı
Köşe Yalıtım 0.035 W/m.K
Malzemesi Isıl 𝑘𝑒𝑑𝑔𝑒
İletkenliği
Köşe Yalıtım 𝐿𝑒𝑑𝑔𝑒 0.05 m
Malzemesi Kalınlığı
Arka Yüzey Yalıtım 0.035 W/m.K
Malzemesi Isıl 𝑘𝑖
İletkenliği
Arka Yüzey Yalıtım 𝐿𝑖 0.05 m
Malzemesi Kalınlığı
Cam Katman Sayısı N 1 (-)
Soğurucu Levha 𝜀𝑝 0.95 (-)
Yayınırlık Oranı
Cam Yayınırlık Oranı 𝜀𝑔 0.88 (-)
Stefan-Boltzmann 𝜎 5.670373*10-8 W/m2.K4
Sabiti
Geçirgenlik-Soğurma (𝜏𝛼) 0.74 (-)
Katsayısı
PV Hücre Referans 𝜂0 0.178 (-)
Verimi
PV Hücre Referans 𝑇𝑟𝑒𝑓 298.15 K
Sıcaklığı
24
Optimum Kollektör Açısı: Denklem (2.39), kollektör eğim açısının değişimine göre eğik
kollektör yüzeyine gelecek olan Güneş ışınımının hesaplanmasında kullanılacak olan
günlük optimum kollektör eğim açısını verir.
Ertekin ve ark. (2008), Türkiye için yaptıkları çalışmada eğik yüzeye gelen ışınımı
maksimize etmek için en uygun eğim açısını güne ve enleme bağlı olarak aşağıdaki
formülle ifade etmişlerdir [36].
𝛽𝑜𝑝𝑡 = 25.521438 + 26.838291 cos(−0.017844𝑒𝑙 + 1.013901𝑛 + 7.527742) (2.39)
Denklem (2.39) kullanılarak her bir gün için optimum eğim açısı belirlenmiştir. Sonuçlar
kısmında Denklem (2.39) kullanılarak yapılan duyarlılık analizinin sonuçları incelenmiştir.
Değişken Debili Hesaplama: Çizelge 2.2’de belirtilen akışkan debisi değiştirilerek bir
duyarlılık analizi yapılmıştır. Seçili debinin %50’si ve %25’i ile yapılacak hesaplamalar ile
yılın 12 ayından seçilmiş birer günün enerji üretim performansları analiz edilmiştir. Bu
analizin sonuçları Sonuçlar bölümünde paylaşılmıştır.
Maliyet Analizi: PV/T için yapılan yatırımın, alternatif bir sistem ile maliyet açısından
karşılaştırılabilmesi için kullanılacak denklemler bu alt bölümde belirtilmiştir. PV/T ısı
(sıcak su olarak) ve elektrik enerjisini aynı anda üretebilmektedir. Bu üretimlere karşılık
olarak alternatif bir sistem şu şekilde oluşturulmuştur. PV/T’nin ürettiği elektrik, tüketici
tarafından elektrik dağıtım şirketinden (şebeke) temin edilecektir. Buna ek olarak ısı
enerjisi ise elektrikli bir su ısıtıcısı tarafından üretilecektir. Elektrikli su ısıtıcısının tükettiği
elektrik ise yine şebekeden temin edilecektir. Bu sayede alternatif enerji maliyeti tek bir
kalemde toplanmıştır. PV/T için yapılan ilk yatırım maliyeti ve yıllık giderler hesaplanıp,
“Şimdiki Değer Yöntemi” ile şimdiki değeri hesaplanmıştır. Alternatif sistem tarafında ise
elektrikli su ısıtıcısının ilk yatırım maliyetinin ve yıllık giderlerin, aynı şekilde, “Şimdiki
Değer Yöntemi” ile şimdiki değeri hesaplanmıştır. Alternatif Sisteminde yıllık giderler;
alternatif sistemin yıllık bakım-işletme giderleri ve PV/T’nin ürettiği termal enerjiye denk
enerjiyi üretmek için harcanan elektrik enerjisinin maliyeti ve PV/T’nin ürettiği elektrik
enerjisine denk olan enerji için şebekeye ödenen miktarlardır. PV/T’nin yıllık giderleri ise
bakım-işletme maliyetleridir.
Burada dikkat edilmesi gereken husus, PV ve PV/T sistemlerdeki PV hücreler, üretici

firmalar tarafından üretim performansı açısından garanti altındadır. Bu garanti şu şekilde
25
işlemektedir; PV üreticisi firma, hücreler için ilk 10 sene, lineer olarak azalmak kaydıyla,
katalogda belirtilen Standart Test Koşulları(STC) altındaki performansın %90’ına; sonraki
15 sene içinse, yine lineer olarak azalmak kaydıyla STC performasının %80’e kadar
performans garantisi verilir. Buna göre ilk 10 yıl boyunca, yılda %1 azalma olacaktır.
Sonraki 15 senede ise yılda %0.7143 civarında bir azalma olacaktır. Bu azalma eğrisine
bağlı olarak tahmin edilen elektrik enerjisi üretimleri Sonuçlar kısmında her bir yıl için
verilmiştir.
Bu maliyet analizinde modellenen sistem 3 adet eşdeğer PV/T kollektör ve yardımcı

elemanlardan oluşmaktadır. Elektrikli ısıtıcılı alternatif sistem ise bu PV/T sistemin
gücüne denk bir elektrikli ısıtıcı ve yardımcı elemanlardan oluşmaktadır.
Maliyet analizinde kullanılacak “Şimdiki Değer Yöntemi” denklemleri aşağıda

verilmiştir[37].
𝐶𝑝𝑤 = ∑𝑛𝑡=0 𝐶(𝑡) (1 + 𝑖)−𝑡 (2.40)
Burada; C(t), t süresi sonundaki ödeme veya masraf; n, ekonomik ömrü; i, iskonto veya
eskalasyon oranını; t ise her bir yılı temsil eder.
Bu analizde gelir kalemi yoktur. Sadece masraflar üzerinden gidilecektir. Bu durumda

Denklem (2.40), “Masrafların Şimdiki Değeri”’ni belirtir.
Bu maliyet analizlerinde şebekeden temin edilen elektriğin maliyeti ilk yıl için sabit,
sonraki yıllar için belirli bir eskalasyon oranı ile artacak şekilde kabul edilmiştir. Piyasa
iskonto oranı da sabit kabul edilmiştir. Sonuçlar kısmında ilk analizin sonuçları verildikten
sonra elektrik eskalasyon oranı ve iskonto oranını değiştirerek yapılacak olan duyarlılık
analizinin sonuçları da paylaşılmıştır.
Karşılaştırma yaparken daha iyi bir seçim yapabilmek adına, alternatif sistemin elektrik
enerjisini bir PV sistem ile elde etmesi durumu da ele alınmıştır. Buna göre PV/T’nin
ürettiği elektrik ve ısı enerjisi, 25 yıl içerisindeki azalmalar da göz önüne alınarak, bir PV
sistem tarafından üretilirse “ne boyutta bir PV sisteme ihtiyaç olacaktır?” sorusu
cevaplanmıştır. Fazla üretilen elektrik enerjisi –varsa- şebekeye verilmiş ve gelir elde
edilmeye çalışılmıştır. Bu sistemin maliyeti için her bir kollektör başına –yardımcı sistem
elemanları ile birlikte- 300 Euro’luk bir maliyet kabulü yapılmıştır. Bu sistemin yıllara
26
yayılı üretimi, tüketim tesisindeki enerji ihtiyacı, yatırımın şimdiki değeri, –varsa- gelirler
ve giderler bir çizelge halinde Sonuçlar kısmında verilmiştir.
27
BÖLÜM 3
SONUÇLAR
Bölüm 2’de belirtilen matematiksel model yardımıyla bir adet PV/T kollektörden oluşan
sistemin performansı hesaplanmıştır. Bu bölümde ise daha önce belirtilen performans
analizleri açıklanmıştır.
PV/T Verimlilik ve Enerji Üretim Değerleri
Bir adet PV/T’den oluşan sistemin aylık ve yıllık elektrik ve ısı enerjisi üretim değerleri ve
bu değerlere karşılık gelen enerji dönüşüm verimleri aşağıda belirtilmiştir (Çizelge 3.1).
Çizelge 3. 1 Aylık ve yıllık PV/T enerji üretim değerleri
Elektrik Toplam
Termal Enerji Enerjisi Enerji
(Wh) (Wh) (Wh)
Ocak 124,473 44,105 168,578
Şubat 107,850 39,097 146,947
Mart 176,954 61,537 238,491
Nisan 170,108 57,687 227,795
28
Çizelge 3. 2 Aylık ve yıllık PV/T enerji üretim değerleri (devamı)
Mayıs 196,817 62,804 259,620
Haziran 207,714 63,809 271,523
Temmuz 223,237 67,806 291,043
Ağustos 231,792 69,435 301,226
Eylül 230,216 71,029 301,245
Ekim 230,029 72,332 302,361
Kasım 151,558 50,560 202,117
Aralık 123,000 43,179 166,179
Yıllık Toplam 2,173,747 703,380 2,877,127
Daha önce belirtildiği üzere PV/T sistemle karşılaştırmak üzere aynı hücre verimliliğine
sahip bir PV kollektör de hesaplara dahil edilmiştir. Bu PV sistemin aynı koşullar altındaki
verimliliği de incelenmiştir. Aşağıdaki şekilde bir adet PV ile bir adet PV/T’nin enerji
üretim farklılıkları gösterilmiştir.
29
300
kWh
Üretilen Enerji
250
200
150
PV Elektrik
100 PV/T Elektrik

PV/T Termal
50
PV/T Toplam
Aylar
Şekil 3. 1 PV ile PV/T enerji üretim değerleri
Şekil 3.1’de görüldüğü üzere PV/T’nin PV’ye olan elektrik enerjisi üretim üstünlüğü yıl
boyu sürmüştür. Bu farklılık beklendiği üzere hücre sıcaklıklarının su ile soğutma
sayesinde PV’ye göre daha düşük tutulmasındandır. Aşağıdaki şekilde PV/T’nin PV’den
ne kadar fazla elektrik enerjisi ürettiği görülebilir. Ayrıca yüzde fark olarak da PV/T’nin
PV’ye göre olan üstünlüğü görülebilir.
60 16.00%
Üretilen Elektrik Enerjisi Farkı
50 14.00%
12.00%
40 10.00%
30 8.00%
6.00%
(kWh)
20
4.00%
10 2.00%
0 0.00%
Aylar
PV/T - PV Enerji Üretim Farkı Yüzde Fark
Şekil 3. 2 PV/T ile PV Elektrik Üretim Farkı
30
Şekil 3.2’de görüldüğü üzere yılda kollektör başına 50 kWh üzerinde, yüzde olarak ise
%8’in üzerinde bir fark oluşmuştur. Bu yüzde fark aylık bazda incelendiğinde, ışınımın ve
güneşlenme süresinin yüksek olduğu yaz aylarında daha fazla çıkmıştır. En yüksek değeri
Ağustos ayında, en düşük değeri ise Şubat ayında almıştır. Beklendiği üzere sıcak yaz
günlerinde soğutmanın etkisinin daha fazla olduğu görülmüştür.
Aşağıdaki şekilde ise PV/T’nin elektrik, termal ve toplam enerji verimlilikleri ile PV’nin
elektrik verimliliğini bir arada gösterilmiştir. Bu şekilde aylık ve yıllık toplam eğik yüzeye
gelen ışınımdan elde edilen enerji ile bir verimlilik ifadesi elde edilmiştir.
31
80.00%
70.00%
60.00%
50.00%
40.00% PV/T Toplam

PV/T Termal
PV/T Elektrik
30.00% PV Elektrik
20.00%
10.00%
0.00%
Şekil 3. 3 PV/T ve PV aylık ve yıllık verimlilikler
PV/T ve PV Günlük Verim ve Enerji Üretim Değerleri
Aynı iklim koşulları altında çalışan ve aynı hücre karakteristiklerine sahip bir adet PV/T
ve bir adet PV kollektörden oluşan sistemlerin enerji üretim değerlerini daha detaylı
karşılaştırabilmek üzere 365 günden oluşan yılın değişik karakterdeki günlerinden
seçilen tarihler için detaylı şekiller oluşturulmuştur. Oluşturulan 2 tipteki şablon
grafiklerden birincisinde PV/T’nin su çıkış sıcaklığı, dış hava sıcaklığına ve rüzgar hızına
bağlı olarak nasıl değiştiği gözlemlenebilir. İkinci tip şekilde ise Eğik Yüzeye Gelen Işınıma
32
karşılık olarak PV/T ve PV’nin elektrik ve termal güç değerleri ile enerji dönüşüm
verimleri bir arada verilmiştir. Buna göre tipik bir 1 Ocak günü için sistemin performansı
aşağıdaki 2 şekilde verilmiştir.
35.00 3
30.00
2
Sıcaklık (̊C)
Rüzgar Hızı (m/s)

25.00
20.00 2
15.00 1
10.00
1
5.00
0.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
Dış Hava Sıcaklığı Çıkış Su Sıcaklığı Rüzgar Hızı
Şekil 3. 4 1 Ocak PV/T performansı
Ek-B’de görülecektir ki, özellikle bazı sıcak günlerde, gün batımı öncesi Termal Verim
ifadesi %100’ün üzerine çıkmıştır. Bu değerlerin ortaya çıkmasındaki sebep şudur; düşük
ışınım değerlerine sahip olan gün batımı öncesindeki saatte, hava sıcaklığının kollektör
giriş sıcaklığından yüksek olması nedeniyle ısı transferi dış havadan kollektöre doğru
olmaktadır. Bu da Güneş ışınımından elde edilenden fazla enerjinin dış havadan
kollektöre geçmesine neden olur. Denklemler toplam faydalı ısıl gücün ışınıma oranı
olması nedeniyle dış havadan geçen fazla enerji verim ifadesini yükseltmiştir.
33
1600.00 60.00%
55.00%
1400.00
50.00%
1200.00 45.00%
Verim (%)
40.00%
güç (W)
1000.00
35.00%
800.00 30.00%
25.00%
600.00
20.00%
400.00 15.00%
10.00%
200.00
5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
PV/T Termal Verim PV/T Elektrik Verim
PV Elektrik Verimi Eğik Yüzeye Gelen Işınım (W/m^2)
PV/T Termal Gücü PV/T Elektrik Gücü
PV Elektrik Gücü
Şekil 3. 5 1 Ocak güç ve verimler
Şekil 3.5’te PV/T’nin toplam verimi, elektrik verimi ve PV’nin elektrik verimi değerleri
karşılaştırma yapabilmek açısından beraber verilmiştir. Ayrıca aynı şekilde eğik yüzeye
gelen toplam ışınım, PV/T’nin termal ve elektrik güç değerleri ve PV’nin elektrik gücü
karşılaştırma yapabilmek için birlikte verilmiştir. Görüldüğü üzere PV/T ile PV’nin elektrik
verim ve güç ifadeleri, beklenildiği üzere, soğutma etkisi sayesinde farklıdır. Soğutma
etkisi PV/T’nin PV’den daha fazla elektrik üretmesini sağlamıştır.
Seçilen diğer günlere ait performanslar Ek B’de aynı şekil şablonu ile verilmiştir.
Optimum Kollektör Açısı
Denklem (2.39) yardımı ile Türkiye koşulları için günlük optimum kollektör eğim açısı
hesaplanmıştır. Aşağıdaki çizelgede Denklem (2.39) ile hesaplanan her bir gün için
optimum eğim açısı ve bir metrekare eğik yüzeye gelen günlük toplam Güneş enerjisi
verilmiştir. Yüzeye gelen ışınımın aylık toplamları da “Aylık Toplam” altında
34
gösterilmiştir. Bu sonuçlar sadece eğik yüzeye gelen ışınımın maksimize edilmesi için
yapılan bir hesabın sonucudur. Direkt olarak kollektör performansını yansıtmaz. Çizelge
3.2’te Ocak, Şubat ve Mart ayları için günlük optimum kollektör eğim açısı ve günlük eğik
yüzeye gelen toplam Güneş ışınımı değerleri verilmiştir.
Çizelge 3. 3 Ocak, Şubat ve Mart aylarındaki günlük optimum kollektör eğim açıları ve
eğik yüzeye gelen günlük toplam güneş ışınımı
Ay n β Işınım Ay n β Işınım Ay n β Işınım

1 52.06 7,803.07 32 46.09 3,529.13 60 35.42 9,479.47
2 51.99 2,567.66 33 45.78 1,546.55 61 34.98 3,024.63
3 51.91 9,081.31 34 45.47 9,629.54 62 34.53 3,245.52
4 51.81 5,956.84 35 45.15 7,416.86 63 34.09 1,972.55
5 51.71 9,529.72 36 44.82 7,274.38 64 33.63 4,256.10
6 51.61 9,511.83 37 44.49 2,358.41 65 33.18 11,133.98
7 51.49 9,222.47 38 44.15 4,941.59 66 32.72 11,487.94
8 51.37 2,756.71 39 43.81 1,433.07 67 32.26 11,369.71
9 51.24 9,606.68 40 43.45 9,498.27 68 31.80 9,617.64
10 51.10 9,572.22 41 43.10 1,532.07 69 31.34 4,729.66
11 50.95 9,698.76 42 42.74 2,618.46 70 30.88 10,801.76
12 50.79 9,477.46 43 42.37 2,829.56 71 30.41 4,315.57
13 50.63 9,256.41 44 42.00 9,729.47 72 29.94 10,420.45
ŞUBAT
14 50.46 1,567.36 45 41.62 4,758.59 73 29.47 10,912.58

15 50.28 276.37 46 41.24 11,087.09 74 29.00 11,014.41
MART
OCAK
16 50.09 211.59 47 40.85 11,591.50 75 28.53 10,701.18

17 49.89 1,418.53 48 40.46 4,351.41 76 28.06 10,485.07
18 49.69 5,063.83 49 40.06 1,184.57 77 27.59 10,220.58
19 49.48 8,429.08 50 39.66 3,221.68 78 27.11 10,660.97
20 49.26 2,148.34 51 39.25 2,239.35 79 26.64 10,691.75
21 49.04 1,412.62 52 38.84 10,592.56 80 26.16 10,512.58
22 48.81 6,503.54 53 38.43 10,898.63 81 25.69 10,429.98
23 48.57 8,241.08 54 38.01 9,893.48 82 25.21 9,477.95
24 48.32 10,530.07 55 37.59 3,184.38 83 24.74 9,782.39
25 48.06 2,234.10 56 37.16 10,362.84 84 24.26 10,138.34
26 47.80 1,675.66 57 36.73 10,388.60 85 23.79 8,023.88
27 47.54 1,734.41 58 36.30 3,649.37 86 23.32 3,943.65
28 47.26 1,357.97 59 35.86 5,755.99 87 22.84 10,143.70
29 46.98 2,704.02 88 22.37 9,561.10
30 46.69 8,037.13 89 21.90 4,832.85
31 46.39 9,386.11 90 21.43 5,488.44
Toplam 176,972.96 Toplam 167,497.39 Toplam 262,876.38
35
Nisan, Mayıs ve Haziran aylarındaki günlük optimum kollektör eğim açısı ve eğik yüzeye
gelen günlük toplam Güneş ışınımı değerleri Çizelge 3.3’te verilmiştir.
Çizelge 3. 4 Nisan, Mayıs ve Haziran aylarındaki günlük optimum kollektör eğim açısı ve
eğik yüzeye gelen toplam güneş ışınımı

91 20.96 6,616.82 121 8.20 9,662.47 152 0.05 9,753.21
92 20.49 9,851.54 122 7.84 9,485.51 153 -0.09 6,527.85
93 20.03 9,008.85 123 7.48 3,382.26 154 -0.23 10,395.94
94 19.56 9,299.23 124 7.14 6,315.97 155 -0.36 10,662.39
95 19.10 3,224.73 125 6.79 8,243.57 156 -0.48 7,755.93
96 18.64 8,049.71 126 6.46 9,091.46 157 -0.60 10,771.79
97 18.18 5,315.92 127 6.12 8,452.73 158 -0.70 10,873.25
98 17.73 10,112.03 128 5.80 10,490.51 159 -0.80 9,808.24
99 17.28 10,229.33 129 5.48 10,613.38 160 -0.89 10,361.57
100 16.83 9,837.21 130 5.17 10,630.22 161 -0.97 10,549.82
101 16.38 5,157.88 131 4.86 10,500.38 162 -1.04 10,525.59
102 15.93 8,752.63 132 4.56 10,110.05 163 -1.10 10,710.78
103 15.49 9,811.11 133 4.27 10,141.54 164 -1.16 10,816.77
104 15.05 4,144.10 134 3.98 8,576.32 HAZİRAN 165 -1.21 10,803.43
NİSAN
105 14.62 10,043.79 135 3.70 9,099.29 166 -1.25 10,989.48

MAYIS
106 14.18 6,976.05 136 3.43 9,913.61 167 -1.28 10,696.08

107 13.75 5,779.70 137 3.16 9,265.24 168 -1.30 10,468.37
108 13.33 7,494.80 138 2.90 10,225.40 169 -1.31 10,663.87
109 12.91 7,046.42 139 2.65 10,124.82 170 -1.32 10,682.77
110 12.49 9,611.57 140 2.41 10,192.08 171 -1.31 10,417.94
111 12.08 10,009.15 141 2.17 10,265.44 172 -1.30 10,660.46
112 11.67 10,111.12 142 1.94 10,466.06 173 -1.28 10,530.20
113 11.26 9,588.98 143 1.71 10,354.94 174 -1.25 10,781.60
114 10.86 9,522.70 144 1.50 10,257.79 175 -1.22 11,007.34
115 10.47 9,716.48 145 1.29 9,738.21 176 -1.17 10,968.70
116 10.08 6,532.45 146 1.09 10,482.53 177 -1.12 10,807.95
117 9.69 10,241.38 147 0.90 10,379.80 178 -1.06 10,509.07
118 9.31 9,067.65 148 0.71 10,021.34 179 -0.99 9,690.46
119 8.94 10,178.58 149 0.54 7,346.54 180 -0.91 10,665.88
120 8.56 10,292.52 150 0.37 6,909.28 181 -0.82 10,553.63
151 0.20 10,553.10
Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarındaki günlük optimum kollektör eğim açısı ve eğik
yüzeye gelen günlük toplam Güneş ışınımı değerleri Çizelge 3.4’te verilmiştir.
36
Çizelge 3. 5 Temmuz, Ağustos ve Eylül aylarındaki günlük optimum kollektör eğim açısı
ve eğik yüzeye gelen günlük toplam güneş ışınımı değerleri

182 -0.73 10,668.80 213 6.05 9,869.02 244 18.53 10,082.12
183 -0.62 9,819.79 214 6.38 8,975.57 245 18.99 9,789.32
184 -0.51 10,565.12 215 6.71 9,984.81 246 19.45 9,906.38
185 -0.39 10,691.65 216 7.05 9,670.19 247 19.92 9,927.21
186 -0.26 10,623.92 217 7.40 9,588.55 248 20.38 9,990.57
187 -0.13 10,569.03 218 7.75 9,953.18 249 20.85 9,739.21
188 0.02 9,865.03 219 8.11 10,305.38 250 21.32 9,844.47
189 0.17 10,699.03 220 8.48 10,025.38 251 21.79 10,119.12
190 0.33 10,743.17 221 8.85 9,759.80 252 22.26 10,062.48
191 0.49 10,402.86 222 9.22 9,556.60 253 22.73 9,961.29
192 0.67 10,040.08 223 9.60 9,490.56 254 23.20 9,759.83
193 0.85 10,263.76 224 9.99 9,954.70 255 23.68 9,944.62
194 1.04 10,332.73 225 10.38 9,989.71 256 24.15 9,930.51
195 1.24 10,078.75 226 10.77 10,113.47 257 24.63 9,931.81
EYLÜL
AĞUSTOS
196 1.45 10,282.67 227 11.17 10,022.50 258 25.10 9,812.77

TEMMUZ
197 1.66 10,015.91 228 11.57 10,069.49 259 25.58 10,175.27

198 1.88 10,526.86 229 11.98 10,012.03 260 26.05 10,229.74
199 2.11 10,526.69 230 12.39 9,797.20 261 26.53 8,973.07
200 2.35 10,357.01 231 12.81 9,920.10 262 27.00 9,440.00
201 2.59 10,436.99 232 13.23 10,007.15 263 27.47 9,830.23
202 2.84 10,499.39 233 13.65 9,888.35 264 27.95 9,987.90
203 3.10 10,457.52 234 14.08 9,696.43 265 28.42 10,293.06
204 3.36 10,611.94 235 14.51 9,930.80 266 28.89 10,515.81
205 3.64 10,615.84 236 14.95 10,015.45 267 29.36 10,536.75
206 3.91 10,554.47 237 15.39 10,148.37 268 29.83 10,580.32
207 4.20 10,349.59 238 15.83 10,184.29 269 30.30 10,682.03
208 4.49 10,318.86 239 16.27 10,167.19 270 30.77 10,720.64
209 4.79 10,412.55 240 16.72 10,016.37 271 31.23 10,728.74
210 5.09 10,332.04 241 17.17 10,068.41 272 31.69 10,732.34
211 5.41 10,255.01 242 17.62 10,141.58 273 32.16 10,604.01
212 5.72 10,392.82 243 18.08 10,020.49
Ekim, Kasım ve Aralık aylarındaki günlük optimum kollektör eğim açıları ve eğik yüzeye
gelen günlük toplam Güneş ışınımı değerleri Çizelge 3.5’te verilmiştir.
37
Çizelge 3. 6 Ekim, Kasım, Aralık aylarındaki günlük optimum kollektör eğim açıları ve
eğik yüzeye gelen günlük toplam güneş ışınımı değerleri

274 32.61 10,549.08 305 45.07 10,240.50 335 51.69 6,455.38
275 33.07 10,777.19 306 45.39 10,270.30 336 51.79 9,097.08
276 33.53 10,572.65 307 45.71 9,673.78 337 51.88 6,023.54
277 33.98 10,592.57 308 46.02 9,920.62 338 51.97 3,427.94
278 34.43 10,579.62 309 46.32 3,920.45 339 52.05 9,655.69
279 34.87 10,653.08 310 46.62 7,866.36 340 52.11 9,694.39
280 35.32 10,634.18 311 46.91 3,646.60 341 52.17 1,044.93
281 35.76 10,218.69 312 47.19 2,583.67 342 52.23 2,085.80
282 36.20 10,064.97 313 47.47 1,077.03 343 52.27 8,173.79
283 36.63 7,913.75 314 47.74 2,756.37 344 52.30 7,987.77
284 37.06 9,992.74 315 48.00 7,563.93 345 52.33 8,989.95
285 37.49 11,399.38 316 48.26 9,645.38 346 52.35 5,525.05
286 37.91 11,047.77 317 48.51 5,919.76 347 52.36 3,409.42
287 38.33 10,971.25 318 48.75 4,277.91 348 52.36 9,322.59
KASIM
288 38.75 10,663.66 319 48.98 2,673.94 349 52.35 504.85
ARALIK
EKİM
289 39.16 10,690.53 320 49.21 9,258.98 350 52.34 2,764.21

290 39.56 9,716.50 321 49.43 4,368.04 351 52.31 1,976.90
291 39.97 10,152.75 322 49.64 10,146.61 352 52.28 5,320.82
292 40.36 10,386.27 323 49.85 9,416.47 353 52.24 9,526.31
293 40.76 10,551.38 324 50.04 2,408.12 354 52.19 9,781.33
294 41.15 10,040.86 325 50.23 7,732.16 355 52.13 8,468.69
295 41.53 10,315.50 326 50.41 9,599.15 356 52.07 2,244.20
296 41.91 2,440.79 327 50.59 10,404.61 357 51.99 917.42
297 42.28 10,296.18 328 50.75 6,308.99 358 51.91 715.37
298 42.65 10,084.32 329 50.91 7,856.87 359 51.82 356.69
299 43.01 9,542.18 330 51.06 4,525.64 360 51.72 4,017.38
300 43.37 10,325.46 331 51.20 10,075.15 361 51.61 8,801.93
301 43.72 10,257.22 332 51.34 9,577.05 362 51.50 9,446.28
302 44.07 10,051.01 333 51.46 3,141.28 363 51.38 8,984.29
303 44.41 10,352.27 334 51.58 8,732.54 364 51.24 4,748.29
304 44.74 10,796.34 365 51.10 583.04
Eğim açısının bazı günlerde negatif değere düştüğü görülmüştür. Negatif eğim açısı
Kuzey Yarımküre için kollektörün kuzeye doğru döndürülmesi anlamına gelir. Bu
günlerde kollektör eğim açısı 0 derece, yani yatay düzleme paralel, alınabilir.
38
Günlük optimum kollektör eğim açıları incelendiğinde, Antalya’da seçilen konum
itibariyle, eğim açısı değeri 0 ile 52.36 derece arasında değişmekte olduğu görülmüştür.
0-52.36 derece arasında bulunan tamsayı değerler ele alınarak eğik yüzeye gelen ışınım
değeri birim alan için hesaplanmıştır. Şekil 3.6’da bu aralıktaki eğim açısı değerlerine
karşılık gelen Güneş ışınımı değerleri gösterilmiştir.
3100
3000
Güneş Işınımı (kWh/m^2)
2900
2800
2700
2600
2500
2400
30
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
22
24
26
28
32
34
36
38
40
42
44
46
48
50
52
Kollektör Eğim Açısı (Derece)
Eğik Yüzeye Gelen Yıllık Toplam Güneş Işınımı
Şekil 3. 6 Eğim açısına göre eğik yüzeye gelen ışınımın değişimi
Şekil 3.6’ya göre, seçili konum için yıllık maksimum Güneş ışınımını veren kollektör eğim
açısı yaklaşık 30 ̊civarındadır. Buna göre 30 ̊açı ile yerleştirilen kollektör ile kollektör
eğim açısı her gün değiştirilen kollektörün yüzeyine gelen ışınım değerleri ve aralarındaki
yüzde fark Çizelge 3.6’da gösterilmiştir.
Çizelge 3. 7 Değişken açılı yüzey ile sabit açılı yüzey arasındaki ışınım farkı
Gelen Toplam Işınım

(Wh)
Değişken Açılı Yüzey 3,081,427.74
Sabit Açılı Yüzey (30 ̊) 3,018,606.79
Yüzde Fark 2.08%
39
Değişken Debili Hesaplama
75 lt/dk.m2 olarak yapılan ilk debi kabulünün ardından farklı debilerin kollektörün
elektriksel ve termal performansına etkisi de incelenmiştir. Bunun için yılın 12 ayından
birer gün seçilmiştir. Bu 12 gün için farklı debi seçimlerinin performansa etkisi bir
çizelgede toplanmıştır. Bu 12 gün için ilk olarak, başlangıçta yapılan seçim, 75 lt/dk.m 2;
daha sonra ise bunun yarısı olan 37.5 lt/dk.m2; en son olarak da 18.75 lt/dk.m2 debi
seçimleri yapılmıştır. Bir farklı karşılaştırma daha yapabilmek için kollektör eğim açısı
olarak ilk yapılan 41.9 derecelik açıya ek olarak bir de daha önce hesaplanan yıllık
optimum eğim açısı olan 30 derecelik eğim açısı ile de işlem yapılmıştır.
Buna göre kollektörün her bir gün için ürettiği termal enerjiyi ve elektrik enerjisini ile
aynı koşullardaki PV sistemin ürettiği elektrik enerjisini ve PV/T kollektörün o gün için
maksimum su çıkış sıcaklığını veren çizelgeler aşağıda verilmiştir.
Çizelge 3. 8 75 lt/dk.m^2 debi için kollektör performansı
Debi (lt/dk.m^2) 75
β ( ̊) 30 41.9
Günler Qu E_pvt E_pv To_max Qu E_pvt E_pv To_max
6519.23 2266.21 2139.35 302.120 6662.52 2303.99 2171.47 302.346
3 Ocak 6 2 5 2 8 6 7 8
6524.41 2265.62 2142.33 301.476 6655.40 2299.81 2171.90 301.660
3 Şubat 8 9 6 7 9 1 3 4
7197.66 2468.74 2333.78 300.423 7256.55 2478.59 2342.31 300.471
21 Mart 7 9 6 5 9 6 3 5
6938.98 2376.26 2239.93 6951.86 2371.17 2235.38 300.194
8 Nisan 1 4 9 300.179 1 8 8 9
7093.04 2327.85 2161.89 300.037 7049.35 2305.63 2142.21
8 Mayıs 2 5 3 2 8 9 5 300.019
7103.67 2183.20 1981.42 299.656 7088.05 2174.60 1975.47 299.614
21 Haziran 4 1 8 1 3 7 4 2
21 7371.05 2245.76 299.749 7311.10 2220.29 1972.11 299.724
Temmuz 2 5 1993.78 8 5 3 8 2
16 7824.93 2283.00 1919.34 7798.61 2268.80 1907.79 300.361
Ağustos 3 5 8 300.366 4 2 4 4
7928.71 2453.57 2189.28 301.046 7998.27 2467.77 2201.19 301.127
23 Eylül 5 5 9 4 2 7 3 7
7602.30 2414.85 2184.40 301.085 7702.00 2441.21 2206.34 301.161
15 Ekim 9 8 3 7 9 9 3 3
7246.31 2470.28 2280.31 302.056 7381.20 2505.00 2309.16 302.255
18 Kasım 5 7 7 1 5 9 7 3
7005.60 2446.48 2322.48 302.880 7161.26 2487.19 2356.75 303.149
20 Aralık 9 8 3 1 9 5 5 5
40
Çizelge 3.7’de 75 lt/dk.m2 debi için kollektörün bazı günlerdeki performansı verilmiştir.
Qu, termal enerji üretimini; E_pvt, PV/T elektrik enerjisi üretimini; E_pv, PV elektrik
enerjisi üretimini; To_max, gün içerisindeki maksimum su çıkış sıcaklığını belirtir. Çizelge
3.8’de ise 37.5 lt/dk.m2 ‘lik debi için kollektörün performansı verilmiştir.
Çizelge 3. 9 37.5 lt/dk.m^2 debi için kollektör performansı
Debi (lt/dk.m^2) 37.5

β ( ̊) 30 41.9
6315.69 2228.57 2139.35 310.501 6455.68 2264.72 2171.47
3 Ocak 8 3 5 4 5 4 7 310.943
2230.92 2142.33 309.261 6449.20 2263.76 2171.90 309.620
3 Şubat 6321.01 1 6 6 7 5 3 6
6969.43 2440.34 2333.78 307.199 7026.85 2443.86 2342.31 307.297
21 Mart 5 9 6 8 2 6 3 9
6712.21 2345.60 2239.93 306.745 2340.43 2235.38 306.781
8 Nisan 6 1 9 8 6727.28 6 8 5
6832.67 2299.28 2161.89 306.418 6793.42 2277.38 2142.21 306.390
8 Mayıs 5 5 3 8 1 6 5 3
6984.38 2155.63 1981.42 305.859 6976.70 2147.48 1975.47 305.793
21 Haziran 4 5 8 3 8 9 4 7
21 7299.80 2216.04 306.391 2191.06 1972.11 306.322
Temmuz 1 3 1993.78 7 7237.15 1 8 1
16 7656.83 2250.89 1919.34 307.270 2236.89 1907.79
Ağustos 4 6 8 3 7632.05 9 4 307.263
7675.17 2416.81 2189.28 308.086 7737.41 2430.55 2201.19 308.184
23 Eylül 1 6 9 6 8 4 3 1
2377.06 2184.40 308.392 7409.36 2402.40 2206.34 308.546
15 Ekim 7308.92 3 3 3 8 6 3 9
6995.93 2428.87 2280.31 310.321 2462.07 2309.16 310.711
18 Kasım 4 8 7 6 7128.41 8 7 3
6793.61 2402.37 2322.48 2441.11 2356.75 312.542
20 Aralık 1 3 3 312.019 6945.49 9 5 8
Çizelge 3.9’da ise 18.75 lt/dk.m2 ‘lik debi için yapılan hesapların sonucu verilmiştir.
Çizelge 3. 10 18.75 lt/dk.m^2 debi için kollektör performansı
Debi (lt/dk.m^2) 18.75

β ( ̊) 30 41.9
5944.53 2159.99 2139.35 325.722 6078.20 2193.14 2171.47 326.561
3 Ocak 9 4 5 4 1 6 7 8
5951.09 2167.64 2142.33 323.414 6073.88 2198.02 2171.90 324.099
3 Şubat 5 9 6 1 3 7 3 6
21 6554.00 2372.03 2333.78 319.481 6614.51 2386.12 2342.31 319.703
Mart 1 9 6 2 6 3 3 5
41
Çizelge 3. 11 18.75 lt/dk.m^2 debi için kollektör performansı (devamı)
6308.37 2289.78 2239.93 6326.54 2284.42 2235.38 318.786

8 Nisan 2 3 9 318.704 6 7 8 2
6408.56 2247.17 2161.89 6377.11 2225.80 2142.21 318.001
8 Mayıs 7 4 3 318.038 3 2 5 8
6517.10 2108.18 1981.42 316.667 6512.80 2100.70 1975.47 316.569
21 Haziran 7 4 8 3 2 6 4 7
21 2163.12 317.609 6883.72 2138.80 1972.11
Temmuz 6937.15 9 1993.78 3 2 9 8 317.523
16 7380.46 2189.76 1919.34 2176.16 1907.79 320.384
Ağustos 9 2 8 320.399 7356.87 1 4 1
7147.17 2351.47 2189.28 320.850 7210.38 2364.15 2201.19 321.069
23 Eylül 2 1 9 4 2 4 3 6
6855.52 2307.91 2184.40 321.678 6953.80 2331.37 2206.34 321.986
15 Ekim 1 8 3 8 9 3 3 8
6554.54 2353.85 2280.31 325.253 6681.98 2384.25 2309.16 325.997
18 Kasım 8 4 7 1 3 4 7 6
6403.03 2321.83 2322.48 328.710 6547.71 2356.98 2356.75 329.702
20 Aralık 3 8 3 6 5 2 5 4
Çizelge 3.7, 3.8 ve 3.9’da verilen Qu, E_pvt ve E_pv Wh cinsinden belirtilmiştir. To_max
ise Kelvin cinsinden belirtilmiştir.
Çizelgeler 3.7, 3.8 ve 3.9 beraber incelenirse debideki azalmanın değerine karşılık
üretilen enerjilerdeki azalma oldukça az kalmıştır. Çizelge 3.7 ile 3.8 beraber incelenirse,
debinin yarıya inmesine karşılık termal enerji üretiminde en fazla %3-4 gibi bir azalma
olduğu görülür. Buna karşılık su çıkış sıcaklıklarında en az 6 ̊C kadar bir artış olmuştur.
Su çıkış sıcaklığındaki artışın sonucu olarak PV/T’nin elektrik üretimi azalmıştır. Debinin
azalmasına bağlı olarak hücrelerin soğutulması zorlaşmış, bu nedenle hücre sıcaklıkları
yükselmiştir. Bunun bir sonucu olarak PV/T’nin elektrik üretimi azalmıştır. Sonuç olarak
debinin azalması ile su sıcaklığı artmış ancak bu da soğutma etkisini azalttığı için termal
enerji üretiminde ve elektrik enerjisi üretiminde kayıplar oluşmuştur. Ancak pratik bir
kullanılabilirlik açısından yaklaşıldığında su çıkış sıcaklığı önem kazanmaktadır. Çizelge
3.10’da 3 farklı debi değeri için 30 derece eğim açısındaki kollektörün gün içerisindeki
maksimum su çıkış sıcaklığı verilmiştir.
42
Çizelge 3. 12 30 derece eğim açısı için kollektörün gün içindeki maksimum su çıkış
sıcaklıkları
Debi (lt/dk.m2)
Gün 75 37.5 18.75
3 Ocak 28.97 37.35 52.57
3 Şubat 28.32 36.11 50.26
21 Mart 27.27 34.04 46.33
8 Nisan 27.02 33.59 45.55
8 Mayıs 26.88 33.26 44.88
21 Haziran 26.50 32.70 43.51
21 Temmuz 26.59 33.24 44.45
16 Ağustos 27.21 34.12 47.25
23 Eylül 27.89641 34.93657 47.70044
15 Ekim 27.9357 35.24233 48.52876
18 Kasım 28.90613 37.1716 52.10307
20 Aralık 29.73012 38.86898 55.56064
Çizelge 3.10’daki sıcaklıklar Celcius ile ifade edilmiştir. Üretici firmalar tarafından tavsiye
edilen debi değerleri göz önüne alınırsa, 18.75 lt/dk.m2 değeri tavsiye edilen değerlerin
dışında kalmaktadır. Termal ve Elektrik enerji çıktılarını ve çıkış su sıcaklığını göz önüne
alarak debi seçimi ihtiyaca yönelik olarak yapılmalıdır. Örneğin, bir evde kullanım sıcak
suyu için bu sistem kuruluysa, daha yüksek su çıkış sıcaklıkları tercih edilmelidir. Bunun
43
için de daha düşük bir debi tercih edilmelidir. Daha düşük sıcaklık farklarına ihtiyaç
duyuluyorsa, yüksek debiler tercih edilebilir. Yüksek debi daha düşük sıcaklık farkı
yaratmasına karşın daha iyi soğutma sağlayacağı için daha yüksek termal güç değeri
verecektir ve daha iyi bir elektrik verimi sağlayacaktır. Sonuç olarak üreticilerin tavsiye
ettiği değerler arasında kalmak kaydıyla ihtiyaca yönelik bir debi seçilmelidir.
Maliyet Analizi
Bölüm 2’de belirtilen metodlara uygun olarak bir PV/T sistem ile alternatifi olan elektrikli
su ısıtıcılı sistemin maliyetleri karşılaştırılmış ve gerekli analizler yapılmıştır. PV/T sistem;
3 adet PV/T kollektör ve yardımcı elemanlarından oluşmaktadır. Alternatif sistem ise bir
adet elektrikli ısıtıcı ve yardımcı elemanlardan oluşmaktadır. PV/T sistem için yardımcı
elemanlar; invertör, montaj sistemleri, elektrik tesisatı, sıcak su depolama için su tankı,
su sirkülasyonu için pompa ve su tesisatıdır. Bütün bu yardımcı elemalar ile birlikte
sistemin maliyeti için üretici firmadan teklif alınmıştır. Alternatif sistemin yardımcı
elemanları ise su tesisatıdır. Elektrikli su ısıtıcısı depolu seçilmiştir ve içerisinde devir
daim pompası bulunmaktadır. Çizelge 3.11’de karşılaştırılacak sistemlerin maliyetleri ile
ilgili detaylar verilmiştir.
Çizelge 3. 13 PV/T ile alternatif sistem maliyetleri
Euro Türk Lirası

PV/T Sistem Maliyeti 5,054.65 14,506.85
Elektrikli Su Isıtıcılı Sistem -
Maliyeti 3,000.00
Euro/Türk Lirası 2.87

Daha önce belirtildiği gibi PV/T sistemdeki PV hücrelerin elektrik üretimi yıldan yıla
azalma eğilimindedir. Ancak bu azalma belirli bir oranla sınırlanarak üretici firma
tarafından performans garantisi altına alınmıştır. Bu garanti kapsamında sistemin
üreteceği elektrik miktarı 25 yıllık bir süre için tahmini olarak hesaplanmıştır. Buna
karşılık termal üretim sabit kabul edilmiştir. Çizelge 3.12’de PV/T’nin tahmini elektrik
üretim değerleri ve buna paralel termal enerji üretimi tahminleri verilmiştir.
44
Çizelge 3. 14 25 yıllık PV/T elektrik enerjisi ve termal enerji üretim tahminleri
PV/T
PV/T Net
Termal
Elektrik
Üretim
Yıl kWh kWh
1 2,048.44 6,521.24
2 2,027.34 6,521.24
3 2,006.24 6,521.24
4 1,985.14 6,521.24
5 1,964.04 6,521.24
6 1,942.94 6,521.24
7 1,921.84 6,521.24
8 1,900.73 6,521.24
9 1,879.63 6,521.24
10 1,858.53 6,521.24
11 1,837.72 6,521.24
12 1,822.64 6,521.24
13 1,807.57 6,521.24
14 1,792.49 6,521.24
15 1,777.42 6,521.24
16 1,762.34 6,521.24
17 1,747.27 6,521.24
18 1,732.19 6,521.24
19 1,717.12 6,521.24
20 1,702.04 6,521.24
21 1,686.97 6,521.24
22 1,671.90 6,521.24
23 1,656.82 6,521.24
24 1,641.75 6,521.24
25 1,626.67 6,521.24
Çizelge 3.12’deki elektrik üretim tahminleri, sistemin tamamının net elektrik üretimidir.
Pompanın çalışma süresince çekeceği enerji yıllık üretimden düşülmüştür.
Bu maliyet analizinde PV/T sistemin ürettiği elektrik ve ısı enerjisinin tamamının

tüketildiği, elektrik dağıtım şebekesinden ayrıca enerji temin edilmediği varsayılmıştır.
Alternatif sistemin ise elektrik enerjisinin tamamını elektrik dağıtım şebekesinden aldığı,
elektrikli su ısıtıcısı ile de ısı enerjisi üretildiği kabul edilmiştir. Alternatif sistemin
üreteceği kabul edilen ısı enerjisi miktarı, PV/T’nin termal enerji üretim miktarı ile
sınırlandırılmıştır. Ayrıca yine alternatif sistemde, PV/T’nin ürettiği elektrik enerjisi kadar
45
enerji dağıtım şebekesinden temin edilmiş kabul edilmiştir. Elektrikli su ısıtıcısın elektrik
enerjisini ısı enerjisine dönüştürme verimi 0.98 kabul edilmiştir. Buna göre alternatif
sistemin tamamının tükettiği elektrik enerjisi ve bu enerjinin toplam maliyeti 25 yıl için
Çizelge 3.13’te verilmiştir. 25 yıl için olan elektrik enerjisi şebeke fiyatı tahmini de ilk yıl
için 0.35 TL/kWh olarak yapılmış, sonraki yıllar için de yıllık %5’lik bir eskalasyon oranı ile
artacağı kabul edilmiştir.
Çizelge 3. 15 Alternatif sistem elektrik maliyetleri (25 yıllık)
Elektrik Elektrik
Yıl Maliyeti Yıl Maliyeti
(TL) (TL)
1 3,045.971 14 5,574.71
2 3,190.514 15 5,842.999
3 3,341.898 16 6,124.18
4 3,500.443 17 6,418.872
5 3,666.488 18 6,727.722
6 3,840.386 19 7,051.411
7 4,022.508 20 7,390.649
8 4,213.242 21 7,746.182
9 4,412.992 22 8,118.792
10 4,622.184 23 8,509.298
11 4,841.427 24 8,918.557
12 5,074.474 25 9,347.468
13 5,318.723
PV/T sistemin Çizelge 3.11’de belirtilen ilk yatırım maliyeti haricinde yıllık 50 TL’lik bir
bakım masrafı olduğu kabul edilmiştir. Bu bakım maliyeti de yılda %5’lik bir eskalasyon
oranı ile artacak şekilde kabul edilmiştir. Alternatif sistem için de aynı şekilde bir bakım
maliyeti kabul edilmiştir. Buna göre 25 yıl için ilk yatırım maliyetleri ve yıllık giderler
toplanarak bir bilanço oluşturulmuştur. Çizelge 3.14’te PV/T için Çizelge 3.15’te ise
Alternatif Sistem için bilanço verilmiştir. Ayrıca bu bilançolarda gelir ve giderlerin
bugünkü değeri de hesaplanmıştır. Denklem (2.40) ve (2.41) yardımıyla şimdiki değerleri
hesaplanmıştır. İskonto oranı %10 kabul edilerek işlemler yapılmıştır.
Çizelge 3. 16 PV/T sistem bilançosu
Şimdiki
Yıl Masraf Değer
1 14,556.85 (14,556.85)
2 52.50 (47.73)
46
Çizelge 3. 17 PV/T sistem bilançosu (devamı)
3 55.13 (45.56)
4 57.88 (43.49)
5 60.78 (41.51)
6 63.81 (39.62)
7 67.00 (37.82)
8 70.36 (36.10)
9 73.87 (34.46)
10 77.57 (32.90)
11 81.44 (31.40)
12 85.52 (29.97)
13 89.79 (28.61)
14 94.28 (27.31)
15 99.00 (26.07)
16 103.95 (24.88)
17 109.14 (23.75)
18 114.60 (22.67)
19 120.33 (21.64)
20 126.35 (20.66)
21 132.66 (19.72)
22 139.30 (18.82)
23 146.26 (17.97)
24 153.58 (17.15)
25 161.25 (16.37)
Şimdiki
Değerlerin
Toplamı (15,263.04)
Çizelge 3. 18 Alternatif sistem bilançosu
Şimdiki
Yıl Masraf Değer
1 6,095.97 (6,095.97)
2 3,243.01 (2,948.19)
3 3,397.02 (2,807.46)
4 3,558.32 (2,673.42)
5 3,727.26 (2,545.77)
6 3,904.20 (2,424.20)
7 4,089.51 (2,308.42)
8 4,283.60 (2,198.16)
9 4,486.86 (2,093.16)
10 4,699.75 (1,993.15)
11 4,922.87 (1,897.98)
47
Çizelge 3. 19 Alternatif sistem bilançosu (devamı)
12 5,159.99 (1,808.55)
13 5,408.52 (1,723.32)
14 5,668.99 (1,642.11)
15 5,942.00 (1,564.71)
16 6,228.13 (1,490.96)
17 6,528.02 (1,420.69)
18 6,842.32 (1,353.72)
19 7,171.74 (1,289.90)
20 7,517.00 (1,229.09)
21 7,878.85 (1,171.14)
22 8,258.09 (1,115.92)
23 8,655.56 (1,063.30)
24 9,072.13 (1,013.16)
25 9,508.72 (965.38)
Şimdiki
Değerlerin
Toplamı (48,837.83)
Çizelge 3.14 ve 3.15 beraber incelendiğinde PV/T sistemin 25 yıllık ekonomik ömrü
süresince şimdiki değeri 15,263.04 TL olan bir masrafı olduğu görülür. Alternatif
sistemde ise bu masrafın şimdiki değeri 48,837.83 TL’dir. Buna göre PV/T sistemin tercih
edilmesi gerektiği görülür. Masrafların birbirine oranından iki sistemin birbirini karşılama
süresi bulunur. PV/T sistem daha az masraf oluşturmuştur. Alternatif sisteme göre PV/T
sistemi kendisini 3.2 yıl gibi bir sürede karşılayacaktır.
Daha önce belirtildiği gibi eskalasyon oranında ve iskonto oranında oluşabilecek

değişimler de bir duyarlılık analizinde incelenmiştir. Buna göre ilk olarak iskonto oranı
%10’da sabit kabul edilerek eskalasyon oranı %2-10 aralığında değiştirilerek yatırımların
şimdiki değerlerindeki değişimler incelenmiştir. Çizlge 3.16’da sabit iskonto oranı için
değişken eskalasyon oranının şimdiki değerlere etkisi gösterilmiştir.
Çizelge 3. 20 Sabit iskonto oranı için eskalasyon oranının şimdiki değerlere etkisi
Şimdiki Değer
Eskalasyon PV/T Elektrikli Su Isıtma
2% (15,090.24) (38,461.72)
3% (15,140.72) (41,495.19)
4% (15,197.97) (44,932.89)
48
Çizelge 3. 21 Sabit iskonto oranı için eskalasyon oranının şimdiki değerlere etkisi
(devamı)
5% (15,263.04) (48,837.83)
6% (15,337.18) (53,283.37)
7% (15,421.81) (58,354.97)
8% (15,518.61) (64,152.19)
9% (15,629.53) (70,791.02)
10% (15,756.85) (78,406.60)
Çizelge 3.16’da görüldüğü üzere, eskalasyon oranındaki artış Alternatif sistemin

maliyetini daha çok etkilemiş ve yatırımların birbirini karşılama süresini PV/T lehine
azaltmıştır.
İkinci olarak eskalasyon oranı %5’te sabit tutularak iskonto oranı %10-15 aralığında
değiştirilmiştir. Elde edilen sonuçlar Çizelge 3.17’de verilmiştir.
Çizelge 3. 22 Sabit eskalasyon oranı için iskonto oranının şimdiki değerlere etkisi
Şimdiki Değer
İskonto Elektrikli Su
Oranı PV/T Isıtma
10% (15,263.04) (48,837.83)
11% (15,201.28) (45,131.41)
12% (15,147.49) (41,901.59)
13% (15,100.45) (39,075.01)
14% (15,059.13) (36,590.90)
15% (15,022.70) (34,398.77)
Çizelge 3.16 ve 3.17’deki değişimlere göre masrafların oranındaki değişim Çizelge
3.18’de verilmiştir.
Çizelge 3. 23 Eskalasyon ve iskonto oranlarındaki değişimin masrafların oranına etkisi
Masrafların İskonto Masrafların

Eskalasyon
Oranı Oranı Oranı
2% 2.55 10% 3.20
3% 2.74 11% 2.97
4% 2.96 12% 2.77
5% 3.20 13% 2.59
6% 3.47 14% 2.43
7% 3.78 15% 2.29
8% 4.13
49
Çizelge 3. 24 Eskalasyon ve iskonto oranlarındaki değişimin masrafların oranına etkisi
(devamı)
9% 4.53
10% 4.98
Düşük eskalasyon ve yüksek iskonto oranlarının bir arada bulunması ile yatırım geri
dönüş süresi artacaktır. Masrafların oranı arttıkça yatırımların birbirini karşılama süresi
azalacaktır.
Alternatif sistemin elektrik enerjisini şebekeden temin yerine bir PV sistem ile ürettiği
kabul edilen senaryoya dair sonuçlar Çizelge 3.19’da verilmiştir. Bu senaryoda PV sistem,
aynı konumda ve koşullar altında çalışmış ve PV/T ile eşdeğer hücre özelliklerine sahip
olduğu kabul edilmiştir. Bu sistem de 25 yıl süresince azalan bir elektrik enerjisi üretimi
yapacaktır. Termal enerji üretimi ise yine bir elektrikli ısıtıcı ile yapılacaktır. Elektrikli
ısıtıcı verimi %98’dir. Bu ısıtıcının maliyeti, alternatif sistem ile aynıdır. İskonto oranı %10,
bakım maliyeti yıllık 50 TL, eskalasyon oranı %5 alınmıştır. Öncelikle 3 adet PV/T
kollektörden oluşan sistemin elektrik ve ısı enerji üretim değerleri toplanarak tüketim
tesisinin yıllık enerji ihtiyacı belirlenmiştir. Bu toplam enerji ihtiyacı, bir adet PV
kollektörün yıllık elektrik enerjisi üretim miktarına bölünerek 25 yıl boyunca yeterli
elektrik enerjisi üretmek için gerekli kollektör sayısı bulunmuştur. Küsuratlı çıkan değer
bir üst tam sayıya yuvarlanarak kollektör sayısı belirlenmiştir. Buna göre 25 yıl yeterli
elektrik enerjisi üretebilecek bir PV sistem 16 kollektörden oluşmaktadır. Kollektör
başına 300 Euro’luk bir maliyet kabulü yapılmıştır. Bu 16 kollektör ihtiyaç fazlası elektrik
üretmiştir. Bu da ülkemizdeki şebekeye besleme yapılması durumunda elektrik dağıtım
şirketince yapılan 0.133 $/kWh tarifesince şebekeye satılmış ve bir miktar gelir elde
edilmiştir. Burada USD/TL kuru 2.10 kabul edilmiştir.
Çizelge 3. 25 PV sistem maliyet analizi
1 PV
Modül Elektrik Fazla Net Karın
Satış
Yıl ün Enerjisi Elektrik Masraflar Net Kar Şimdiki
Geliri
Üreti İhtiyacı Üretimi Değeri
mi
0 0.00 0.00 0.00 0.00 16,776.00 (16,776.00) (16,776.00)
1 647.68 8,702.77 1,660.03 463.65 50.00 413.65 376.04
50
Çizelge 3. 26 PV sistem maliyet analizi (devamı)
2 641.20 8,681.67 1,577.51 440.60 52.50 388.10 320.74

3 634.72 8,660.57 1,494.98 417.55 55.13 362.42 272.29
4 628.25 8,639.47 1,412.45 394.50 57.88 336.62 229.91
5 621.77 8,618.37 1,329.93 371.45 60.78 310.67 192.90
6 615.29 8,597.27 1,247.40 348.40 63.81 284.58 160.64
7 608.81 8,576.16 1,164.87 325.35 67.00 258.34 132.57
8 602.34 8,555.06 1,082.35 302.30 70.36 231.94 108.20
9 595.86 8,533.96 999.82 279.25 73.87 205.38 87.10
10 589.38 8,512.86 917.29 256.20 77.57 178.63 68.87
11 582.91 8,492.05 834.48 233.07 81.44 151.63 53.14
12 578.28 8,476.97 775.53 216.61 85.52 131.09 41.77
13 573.66 8,461.90 716.59 200.14 89.79 110.35 31.96
14 569.03 8,446.82 657.64 183.68 94.28 89.40 23.54
15 564.40 8,431.75 598.70 167.22 99.00 68.22 16.33
16 559.78 8,416.67 539.75 150.75 103.95 46.81 10.19
17 555.15 8,401.60 480.81 134.29 109.14 25.15 4.97
18 550.52 8,386.52 421.86 117.83 114.60 3.23 0.58
19 545.90 8,371.45 362.92 101.36 120.33 (18.97) (3.10)
20 541.27 8,356.37 303.97 84.90 126.35 (41.45) (6.16)
21 536.65 8,341.30 245.03 68.44 132.66 (64.23) (8.68)
22 532.02 8,326.22 186.08 51.97 139.30 (87.33) (10.73)
23 527.39 8,311.15 127.14 35.51 146.26 (110.75) (12.37)
24 522.77 8,296.07 68.19 19.05 153.58 (134.53) (13.66)
25 518.14 8,281.00 9.24 2.58 161.25 (158.67) (14.64)
Şimdiki Değerler Toplamı
(14,713.57)
Sonuç olarak 3 sistemin, 25 yıllık ömürleri göz önüne alınarak maliyetlerinin Şimdiki
Değerleri Çizelge 3.20’de verilmiştir.
Çizelge 3. 27 Sistem maliyet karşılaştırması
Sistem Tipi Şimdiki Değerler

PV/T (15,194.30)
Şebeke+Elektrikli Su Isıtıcı (44,479.23)
PV+Elektrikli Su Isıtıcı (14,713.57)
51
Yorumlar
Yapılan hesaplamalar ile ilk olarak, seçilen parametreler doğrultusunda sabit eğim açısı
ile bir adet PV/T kollektörün yıllık performansı saatlik verilerin kullanılması ile
belirlenmiştir. Buna paralel olarak aynı PV hücre karakteristiğine sahip bir PV kollektörün
performansı da hesaplanmış ve PV/T ile karşılaştırarak elektrik verimliliklerindeki
farklıklar belirlenmiştir. Buna göre PV/T kollektör, seçilen çalışma koşulları gereği, PV
kollektörden daha fazla elektrik üretmiştir. Bu fark yıllık olarak %8’in üzerindedir.
Fazladan üretilen elektrik enerjisine ek olarak ısı enerjisi de üretilmiştir. Bu ısı enerjinin
miktarı ve Güneş enerjisinden faydalanma oranları da hesaplanmıştır. Buna göre yıllık
üretilen ısı enerjisi 2173 kWh olarak hesaplanmıştır.
Daha sonra sabit olan kollektör eğim açısının değişiminin, eğik yüzeye gelen toplam
Güneş ışınımına olan etkisi incelenmiş ve seçilen konum için uygun olan sabit kollektör
eğim açısı belirlenmiştir. Kollektör eğim açısının gün be gün değiştirilerek, her gün için
hesaplanan optimum değerde tutulması durumunda eğik yüzeye gelen toplam Güneş
ışınımının optimum sabit açılı sistemden daha fazla olduğu gösterilmiştir. Başlangıçta
yapılan 41.9 derecelik eğim açısına karşılık 30 derecelik bir eğimin maksimum ışınımı
kollektör yüzeyine düşürdüğü hesaplanmıştır.
Bir diğer kısımda ise kollektöre giren soğutucu akışkanın (suyun) debisindeki değişimin
termal verim ve elektrik verimi ifadelerine olan etkisi incelenmiştir. Üretilen ısı ve
elektrik enerjilerindeki değişimler ve değişen debiye karşılık soğutma etkisindeki değişim
de yılın her bir ayından seçilen birer gün (toplam 12 gün) için hesaplanmıştır. Buna göre
başlangıçta seçilen debi ilk olarak yarısına, daha sonra ise çeyreğine düşürülerek
değişimler hesaplanmıştır. Daha önce belirtildiği üzere, soğutucu akışkan debisindeki
azalma, kollektör çıkışındaki su sıcaklığını arttırmıştır. Ancak debinin azaltılması soğutma
etkisini azalttığı için termal güç bir miktar azalmıştır. Soğutma etkisindeki azalmadan
dolayı PV hücre sıcaklıkları yükselmiş ve elektrik verimi bir miktar düşmüştür. Ancak
uygun debi seçilmesi yapılması halinde daha düşük debi, daha yüksek sıcaklıkta su eldesi
sağlayacaktır. Yani suyun pratik anlamda kullanılabilirliği artacaktır. İhtiyaca göre debi
seçimi yapılması için bu analiz verimliliklerdeki ve sıcak su çıkış sıcaklığındaki değişimlerin
görülmesinde faydalı olmuştur.
52
Son olarak bir maliyet analizi yapılmıştır. Bu maliyet analizinde karşılaştırma yapabilmek
için PV/T sistemin alternatifi olarak elektrikli su ısıtıcılı bir sistem modellenmiştir. Bu
alternatif sistemin enerji tüketim miktarları ve bu tüketime karşılık gelen enerji maliyeti,
ilk yatırım maliyeti ve yıllık bakım-işletme giderleri de hesaplanarak yatırımın net kar-
zararının şimdiki değeri hesaplanmıştır. Aynı şekilde PV/T sistemin ilk yatırım maliyeti ve
yıllık bakım-işletme giderleri de hesaplanarak şimdiki değeri belirlenmiştir. Buna göre
zarar eden iki sistemden daha düşük maliyetli olan sistemin PV/T olduğu belirlenmiştir.
Ek olarak maliyet hesabının başlangıcında yapılan eskalasyon ve iskonto oranlarındaki
değişimin iki sistemin şimdiki değerlerine olan etkileri de incelenmiştir.
53
KAYNAKLAR
[1] Tripanagnostopoulos, Y., Nousia, T., Souliotis, M. ve Yianoulis, P., (2002), “Hybrid
Photovoltaic/Thermal Solar Systems”, Solar Energy, 72(3):217-234.
[2] Zondag, H.A., De Vries, D.W., Van Helden, W.G.J., Van Zolingen, R.J.C. ve Van
Steenhoven, A.A., (2002), “The Thermal and Electrical Yield of a PV-Thermal
Collector”, Solar Energy, 72(2):113-128.
[3] Kalogirou, S.A. ve Tripanagnostopoulos, Y., (2007), “Industrial Application of
PV/T Solar Energy Systems”, Applied Thermal Engineering, 27:1259-1270.
[4] Avezov, R.R., Akhatov, J.S. ve Avezova, N.R., (2011), “A Review on Photovoltaic-
Themal (PV/T) Air and Water Collectors”, Applied Solar Energy, 47(3):169-183.
[5] Garg, H.P. ve Adhikari, R.S., (1997), “Conventional Hybrid Photovoltaic/Thermal
(PV/T) Air Heating Collectors: Steady-State Simulation”, Renewable Energy,
11(3):363-385.
[6] Garg, H.P. ve Adhikari, R.S., (1999), “System Performance Studies on a
Photovoltaic/Thermal (PV/T) Air Heating Collector”, Renewable Energy, 16:725-
730.
[7] Hegazy, A.A., (2000), “Comparative Study of the Performances of Four
Photovoltaic/Thermal Solar Air Collectors”, Energy Conversion & Management,
41:861-881.
[8] Infield, D., Mei, L. ve Eicker, U., (2004), “Thermal Performance Estimation for
Ventilated PV Facades”, Solar Energy, 76:93-98.
[9] Tiwari, A. ve Sodha, M.S., (2007), “Parametric Study of Various Configurations of
Hybrid PV/Thermal Air Collector: Experimental Validation of Theoretical Model”,
Solar Energy Materials and Solar Cells, 91:17-28.
[10] Bosanac, M., Sorensen, B., Katic, I., Sorensen, H., Nielsen, B. ve Badran, J.,
“Photovoltaic/Thermal Solar Collectors and Their Potential in Denmark”,
https://www.ecn.nl/fileadmin/ecn/units/egon/pvt/pdf/EFP1713_00-0014.pdf,
21 Mayıs 2003.
54
[11] Tiwari, A., Sodha, M.S., Chandra, A. ve Joshi, J.C., (2006), “Performance
Evaluation of Photovoltaic Thermal Solar Air Collector for Composite Climate of
India”, Solar Energy Materials & Solar Cells, 90:175-189.
[12] Seng, T.P., Jiang, F. ve Hua, G.L., (2012), “Solar Photovoltaic/Thermal Test-Bed”,
International Congress on Informatics, Environment, Energy and Applications –
IEEA 2012, 2012, Singapore.
[13] Tiwari, A., Dubey, S., Sandhu, G.S., Sodha, M.S. ve Anwar, S.I., (2009), “Exergy
Analysis of Integrated Photovoltaic Thermal Solar Water Heater Under Constant
Flow Rate and Constant Collection Temperature Modes”, Applied Energy,
86:2592-2597.
[14] Chow, T.T., Pei, G., Fong, K.F., Lin, Z., Chan, A.L.S. ve Ji, J., (2009), “Energy and
Exergy Analysis of Photovoltaic-Thermal Collector with and without Glass
Cover”, Applied Energy, 86:310-316.
[15] Vokas, G., Christandonis, N. ve Skittides, F., (2006), “Hybrid Photovoltaic-
Thermal Systems for Domestic Heating and Cooling – A Theoretical Approach”,
Solar Energy, 80:607-615.
[16] Chow, T.T., He, W. ve Ji, J., (2006), “Hybrid Photovoltaic-Thermosyphon Water
Heating System fo Residential Application”, Solar Energy, 80:298-306.
[17] Xu, G., Deng, S., Zhang, X., Yang, L. ve Zhang, Y., (2009), “Simulation of a
Photovoltaic/Thermal Heat Pump System Having a Modified
Collector/Evaporator”, Solar Energy, 83:1967-1976.
[18] Zdrowski, J. ve Lilliestierna, N., (2010), Building-Integrated Photovoltaic/Thermal
Collector Panel Design and Test, Lisans Tezi, University of Colorado - College of
Engineering and Applied Sciences, Colorado.
[19] Al Harbi, Y., Eugenio, N.N. ve Al Zahrani, S., “Photovoltaic-Thermal Solar Energy
Experiment in Saudi Arabia”, Renewable Energy, 15:483-486.
[20] Da Silva, R.M. ve Fernandes, J.L.M, (2010), “Hybrid Photovoltaic/Thermal Solar
Systems Simulation with Simulink/Matlab”, Solar Energy, 84:1985-1996.
[21] Ibrahim, A., Jin, G.L., Daghigh, R., Salleh, M.H.M., Othman, M.Y., Ruslan, M.H.,
Mat, S. ve Sopian, K., (2009), “Hybrid Photovoltaic Thermal (PV/T) Air and Water
Based Solar Collectors Suitable for Building Integrated Applications”, American
Journal of Environmental Sciences,5(5):618-624
[22] He, W., Chow, T.T., Ji, J., Lu, J., Pei, G. ve Chan, L.S, (2006), “Hybrid Photovoltaic
and Thermal Solar-Collector Designed for Natural Circulation of Water”, Applied
Energy, 83:199-210
[23] Toufek, K., Haddadi, M. ve Malek, A., (2009), “Experimental Study on a New
Hybrid Photovoltaic Thermal Collector”, Applied Solar Energy, 45(3):181-186
[24] Toufek, K., Haddadi, M. ve Malek, A., (2011), “Experimental Comparison of Two
Configurations of Hybrid Photovoltaic Thermal Collectors”, Applied Solar Energy,
47(3):189-194
55
[25] Dupeyrat, P., Menezo, C., Rommel, M. ve Henning, H.M., (2011), “Efficent Single
Glazed Flat Plate Photovoltaic-Thermal Hybrid Collector for Domestic Hot Water
System”, Solar Energy, 85:1457-1468
[26] Zakharchenko, R., Licea-Jimenez, L., Perez-Garcia, S.A., Vorobiev, P., Dehesa-
Carrasco, U., Perez-Robles, J.F., Gonzalez-Hernandes, J. ve Vorobiev, Y., (2004),
“Photovoltaic Solar Panel for a Hybrid PV/Thermal System”, Solar Energy
Materials & Solar Cells, 82:253-261.
[27] Gang, P., Huide, H., Huijuan, Z. ve Jie, J., (2012), “Performance Study and
Parametric Analysis of A Novel Heat Pipe PV/T System”, Energy,37:384-395.
[28] Gang, P., Huide, F., Jie, J., Tin-tai, C. ve Tao, Z., (2012), “Annual Analysis of Heat
Pipe PV/T Systems for Domestic Hot Water and Electricity Production”, Energy
Conversion and Management, 56:8-21.
[29] Khandelwal, S., Reddy, K. S. ve Srinivasa Murthy, S., (2007), “Performance of
Contact and Non-Contact Type Hybrid Photovoltaic-Thermal (PV/T) Collectors”,
International Journal of Low Carbon Technologies, 2(4):359-375.
[30] Sandnes, B. ve Rekstad, J., (2002), “A Photovoltaic/Thermal (PV/T) Collector with
a Polymer Absorber Plate. Experimental Study and Analytical Model”, Solar
Energy, 72:63-73.
[31] Sopian, K., Jin, G.L., Othman, M.Y., Zaidi, S.H. ve Ruslan, M.H., (2011), “Advanced
Absorber Design for Photovoltaic Thermal (PV/T) Collectors”, Proceedings of the
7th IASME/WSEAS International Conference on Energy,Environment,Ecosystems
and Sustainable Development, 17-19 November 2011, Angers, 77-83.
[32] Florschuetz, L.W., (1979), “Extension of the Hottel-Whillier Model to the Analysis
of Combined Photovoltaic/Thermal Flat Plate Collectors”, Solar Energy, 22:361-
366.
[33] Duffie, J.A. ve Beckman, W.A., (2013), “Solar Engineering of Thermal Processes”,
4. Baskı, Wiley, New Jersey.
[34] Çengel, Y., (2003), “Heat Transfer: A Practical Approach”, McGraw-Hill, New
York.
[35] Lasnier, F. ve Ang, T.G., (1990), “Photovoltaic Engineering Handbook”, Adam
Hilger, Bristol.
[36] Ertekin, C., Evrendilek, F. ve Kulcu, R., (2008), “Modeling Spatio-Temporal
Dynamics of Optimum Tilt Angles for Solar Collectors in Turkey”, Sensors ,
8:2913-2931.
[37] Aybers, N. ve Şahin, B., (1995), “Enerji Maliyeti”, Yıldız Teknik Üniversitesi
Matbaası, İstanbul.
[38] Weather-Analytics, http://www.weatheranalytics.com/wa/, 28 Ağustos 2014.
56
EK-A
ISI TRANSFER KATSAYISININ EES İLE HESAPLANMASI
hfluid, kollektör borularından suya ısı geçiş katsayısıdır. Bu katsayının hesabında akışkanın
bazı özelliklerine ihtiyaç duyulduğu için Engineering Equation Solver (EES) kullanılmıştır.
Aşağıda bu programda kullanılan formüllerin metin hali verilmiştir.
A-1 EES İçin Gerekli Kod
P=120[kPa]
k=Conductivity(Water,T=T,P=P)
rho=Density(Water,T=T,P=P)
Pr=Prandtl(Water,T=T,P=P)
mu=Viscosity(Water,T=T,P=P)
vis_kin=mu/rho
m_water=0.027286
a_boru=0.25*pi*(0.008^2)
a_kol=1.30974
v_water=m_water/(rho*a_boru)
Re=(v_water*0.008)/(vis_kin)
Nu=0.023*(Re^0.8)*(Pr^0.4)
h_fluid=(k*Nu)/0.008
57
EK-B
PV/T PERFORMANS GRAFİKLERİ
Sonuçlar kısmında bir kısmı paylaşılan, PV/T performans grafiklerinin devamı bu ekte
verilmiştir. Özellikle bazı sıcak günlerde, gün batımı öncesi Termal Verim ifadesi %100’ün
üzerine çıkmıştır. Bu değerlerin ortaya çıkmasındaki sebep şudur; düşük ışınım
değerlerine sahip olan gün batımı öncesindeki saatte, hava sıcaklığının kollektör giriş
sıcaklığından yüksek olması nedeniyle ısı transferi dış havadan kollektöre doğru
olmaktadır. Bu da Güneş ışınımından elde edilenden fazla enerjinin dış havadan
kollektöre geçmesine neden olur. Denklemler toplam faydalı ısıl gücün ışınıma oranı
olması nedeniyle dış havadan geçen fazla enerji verim ifadesini yükseltmiştir.
25.00 5
4
20.00 4
Sıcaklık (̊C)
3
15.00
3
2
10.00
2
5.00 1
1
0.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
Şekil B. 1 2 Ocak PV/T performansı
58
500.00 55.00%
450.00 50.00%
400.00 45.00%
40.00%
350.00
Verim (%)
güç (W)
35.00%
300.00
30.00%
250.00
25.00%
200.00
20.00%
150.00
15.00%
100.00 10.00%
50.00 5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
PV Elektrik Gücü
Şekil B. 2 2 Ocak güç ve verimler
25.00 5
4
20.00 4
Sıcaklık (̊C)
3
15.00
3
2
10.00
2
5.00 1
1
0.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
59
600.00 55.00%
50.00%
500.00 45.00%
40.00%
Verim (%)
400.00
güç (W)
35.00%
30.00%
300.00
25.00%
20.00%
200.00
15.00%
100.00 10.00%
5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
PV Elektrik Gücü
24.00 3
22.00
2
Sıcaklık (̊C)
20.00
2
18.00
16.00 1
14.00
1
12.00
10.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
60
400.00 55.00%
50.00%
350.00
45.00%
300.00 40.00%
Verim (%)
güç (W)
250.00 35.00%
30.00%
200.00
25.00%
150.00 20.00%
100.00 15.00%
10.00%
50.00
5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
PV Elektrik Gücü
24.00 6
22.00 5
Sıcaklık (̊C)
20.00
4

18.00
3
16.00
2
14.00
12.00 1
10.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
61
350.00 50.00%
45.00%
300.00
40.00%
250.00 35.00%
Verim (%)
güç (W)
30.00%
200.00
25.00%
150.00
20.00%
100.00 15.00%
10.00%
50.00
5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
PV Elektrik Gücü
24.00 4
22.00 3
Sıcaklık (̊C)
20.00 3

18.00 2
16.00 2
14.00 1
12.00 1
10.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
62
450.00 50.00%
400.00 45.00%
350.00 40.00%
35.00%
Verim (%)
300.00
güç (W)
30.00%
250.00
25.00%
200.00
20.00%
150.00
15.00%
100.00 10.00%
50.00 5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
PV Elektrik Gücü
26.00 3
24.00
2
Sıcaklık (̊C)
22.00
20.00 2
18.00 Rüzgar Hızı (m/s)
16.00 1
14.00
1
12.00
10.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
Şekil B. 11 1 Şubat PV/T performansı
63
800.00 55.00%
50.00%
700.00
45.00%
600.00 40.00%
Verim (%)
güç (W)
500.00 35.00%
30.00%
400.00
25.00%
300.00 20.00%
200.00 15.00%
10.00%
100.00
5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
PV Elektrik Gücü
Şekil B. 12 1 Şubat güç ve verimler
24.00 4
22.00 3
Sıcaklık (̊C)
20.00 3

18.00 2
16.00 2
14.00 1
12.00 1
10.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
64
350.00 55.00%
50.00%
300.00
45.00%
250.00 40.00%
Verim (%)
güç (W)
35.00%
200.00
30.00%
25.00%
150.00
20.00%
100.00 15.00%
10.00%
50.00
5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 5
28.00 4
26.00 4
Sıcaklık (̊C)
24.00
3
22.00
20.00
3
2
18.00
2
16.00
14.00 1
12.00 1
10.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
65
1600.00 60.00%
55.00%
1400.00
50.00%
1200.00 45.00%
Verim (%)
40.00%
güç (W)
1000.00
35.00%
800.00 30.00%
25.00%
600.00
20.00%
400.00 15.00%
10.00%
200.00
5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 3
28.00
26.00 2
Sıcaklık (̊C)
24.00
22.00 2
18.00 1
16.00
14.00 1
12.00
10.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
Şekil B. 17 1 Mart PV/T performansı
66
1400.00 60.00%
55.00%
1200.00
50.00%
45.00%
1000.00
Verim (%)
40.00%
güç (W)
800.00 35.00%
30.00%
600.00 25.00%
20.00%
400.00
15.00%
10.00%
200.00
5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
PV Elektrik Gücü
Şekil B. 18 1 Mart güç ve verimler
24.00 3
22.00
2
Sıcaklık (̊C)
20.00
2
18.00
16.00 1
14.00
1
12.00
10.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
67
500.00 60.00%
450.00 55.00%
50.00%
400.00
45.00%
350.00
Verim (%)
40.00%
güç (W)
300.00 35.00%
250.00 30.00%
200.00 25.00%
20.00%
150.00
15.00%
100.00
10.00%
50.00 5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
PV Elektrik Gücü
24.00 4
22.00 3
Sıcaklık (̊C)
20.00 3

18.00 2
16.00 2
14.00 1
12.00 1
10.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
68
350.00 60.00%
55.00%
300.00
50.00%
45.00%
250.00
Verim (%)
40.00%
güç (W)
200.00 35.00%
30.00%
150.00 25.00%
20.00%
100.00
15.00%
10.00%
50.00
5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 6
5
25.00
Sıcaklık (̊C)
4
20.00
3 Rüzgar Hızı (m/s)
15.00
2
10.00
1
5.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
69
1600.00 55.00%
50.00%
1400.00
45.00%
1200.00 40.00%
Verim (%)
güç (W)
1000.00 35.00%
30.00%
800.00
25.00%
600.00 20.00%
400.00 15.00%
10.00%
200.00
5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 4
3
25.00
Sıcaklık (̊C)
3
20.00
2
15.00 2
1
10.00
1
5.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
70
1400.00 60.00%
55.00%
1200.00
50.00%
45.00%
1000.00
Verim (%)
40.00%
güç (W)
800.00 35.00%
30.00%
600.00 25.00%
20.00%
400.00
15.00%
10.00%
200.00
5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 3
25.00 2
Sıcaklık (̊C)
20.00 2
15.00 1
10.00 1
5.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
Şekil B. 27 1 Nisan PV/T performansı
71
900.00 55.00%
800.00 50.00%
45.00%
700.00
40.00%
Verim (%)
600.00
güç (W)
35.00%
500.00 30.00%
400.00 25.00%
20.00%
300.00
15.00%
200.00
10.00%
100.00 5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
PV Elektrik Gücü
Şekil B. 28 1 Nisan güç ve verimler
30.00 3
25.00 2
Sıcaklık (̊C)
20.00 2

15.00 1
10.00 1
5.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
72
1400.00 55.00%
50.00%
1200.00
45.00%
1000.00 40.00%
Verim (%)
35.00%
güç (W)
800.00
30.00%
25.00%
600.00
20.00%
400.00 15.00%
10.00%
200.00
5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
PV Elektrik Gücü
25.00 4
23.00
3
21.00
Sıcaklık (̊C)
19.00 3
17.00
2
15.00
2
13.00
11.00 1
9.00
1
7.00
5.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
73
500.00 55.00%
450.00 50.00%
400.00 45.00%
40.00%
350.00
Verim (%)
35.00%
güç (W)
300.00
30.00%
250.00
25.00%
200.00
20.00%
150.00
15.00%
100.00 10.00%
50.00 5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
PV Elektrik Gücü
25.00 5
23.00 4
21.00 4
Sıcaklık (̊C)
19.00
3
17.00
3
15.00
2
13.00
2
11.00
9.00 1
7.00 1
5.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat

74
700.00 60.00%
55.00%
600.00
50.00%
45.00%
500.00
40.00%
Verim (%)
güç (W)
400.00 35.00%
30.00%
300.00 25.00%
20.00%
200.00
15.00%
10.00%
100.00
5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 4
3
25.00
Sıcaklık (̊C)
20.00
2
2
15.00
1
10.00
1
5.00 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
Şekil B. 35 1 Mayıs PV/T performansı

75
1200.00 60.00%
55.00%
1000.00 50.00%
45.00%
800.00 40.00%
Verim (%)
güç (W)
35.00%
600.00 30.00%
25.00%
400.00 20.00%
15.00%
200.00 10.00%
5.00%
0.00 0.00%
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
PV Elektrik Gücü
Şekil B. 36 1 Mayıs güç ve verimler
25.00 4
23.00
3
21.00
Sıcaklık (̊C)
19.00 3
17.00
2
15.00
2
13.00
11.00 1
9.00
1
7.00
5.00 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat

76
600.00 65.00%
60.00%
500.00 55.00%
50.00%
45.00%
400.00
Verim (%)
güç (W)
40.00%
35.00%
300.00
30.00%
25.00%
200.00
20.00%
15.00%
100.00 10.00%
5.00%
0.00 0.00%
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 5
4
25.00 4
Sıcaklık (̊C)
3
20.00
3
2
15.00
2
10.00 1
5.00 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat

77
800.00 65.00%
60.00%
700.00
55.00%
600.00 50.00%
45.00%
Verim (%)
güç (W)
500.00 40.00%
35.00%
400.00
30.00%
300.00 25.00%
20.00%
200.00 15.00%
10.00%
100.00
5.00%
0.00 0.00%
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 4
3
25.00
Sıcaklık (̊C)
20.00
2
2
15.00
1
10.00
1
5.00 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat

78
1200.00 200.00%
195.00%
190.00%
185.00%
180.00%
175.00%
1000.00 170.00%
165.00%
160.00%
155.00%
150.00%
145.00%
140.00%
800.00 135.00%
Verim (%)
130.00%
güç (W)
125.00%
120.00%
115.00%
110.00%
105.00%
600.00 100.00%
95.00%
90.00%
85.00%
80.00%
75.00%
400.00 70.00%
65.00%
60.00%
55.00%
50.00%
45.00%
40.00%
200.00 35.00%
30.00%
25.00%
20.00%
15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 5
4
25.00 4
Sıcaklık (̊C)
3
20.00
3
2
15.00
2
10.00 1
5.00 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat

79
1200.00 155.00%
150.00%
145.00%
140.00%
135.00%
1000.00 130.00%
125.00%
120.00%
115.00%
110.00%
800.00 105.00%
Verim (%)
100.00%
güç (W)
95.00%
90.00%
85.00%
600.00 80.00%
75.00%
70.00%
65.00%
60.00%
55.00%
400.00 50.00%
45.00%
40.00%
35.00%
30.00%
200.00 25.00%
20.00%
15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 3
25.00 2
Sıcaklık (̊C)
20.00 2
15.00 1
10.00 1
5.00 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat
Şekil B. 45 1 Haziran PV/T performansı

80
1200.00 110.00%
105.00%
100.00%
95.00%
1000.00 90.00%
85.00%
80.00%
800.00 75.00%
Verim (%)
70.00%
güç (W)
65.00%
60.00%
600.00 55.00%
50.00%
45.00%
40.00%
400.00 35.00%
30.00%
25.00%
200.00 20.00%
15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat
PV Elektrik Gücü
Şekil B. 46 1 Haziran güç ve verimler
30.00 3
25.00 2
Sıcaklık (̊C)
20.00 2
15.00 1
10.00 1
5.00 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat

81
800.00 85.00%
80.00%
700.00 75.00%
70.00%
600.00 65.00%
60.00%
Verim (%)
55.00%
güç (W)
500.00
50.00%
45.00%
400.00
40.00%
35.00%
300.00
30.00%
25.00%
200.00 20.00%
15.00%
100.00 10.00%
5.00%
0.00 0.00%
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 4
3
25.00
Sıcaklık (̊C)
20.00
2
2
15.00
1
10.00
1
5.00 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat

82
1200.00 100.00%
95.00%
90.00%
1000.00 85.00%
80.00%
75.00%
70.00%
800.00
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
55.00%
600.00 50.00%
45.00%
40.00%
400.00 35.00%
30.00%
25.00%
20.00%
200.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat
PV Elektrik Gücü
35.00 6
30.00 5
Sıcaklık (̊C)
25.00 4
20.00 3
15.00 2
10.00 1
5.00 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat

83
1200.00 120.00%
115.00%
110.00%
105.00%
1000.00 100.00%
95.00%
90.00%
85.00%
800.00 80.00%
Verim (%)
güç (W)
75.00%
70.00%
65.00%
600.00 60.00%
55.00%
50.00%
45.00%
400.00 40.00%
35.00%
30.00%
25.00%
200.00 20.00%
15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 4
3
25.00
Sıcaklık (̊C)
20.00
2
2
15.00
1
10.00
1
5.00 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat
Şekil B. 53 1 Temmuz PV/T performansı

84
1200.00 110.00%
105.00%
100.00%
95.00%
1000.00 90.00%
85.00%
80.00%
800.00 75.00%
Verim (%)
70.00%
güç (W)
65.00%
60.00%
600.00 55.00%
50.00%
45.00%
40.00%
400.00 35.00%
30.00%
25.00%
200.00 20.00%
15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat
PV Elektrik Gücü
Şekil B. 54 1 Temmuz güç ve verimler
35.00 6
30.00 5
Sıcaklık (̊C)
25.00 4
20.00 3
15.00 2
10.00 1
5.00 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat
Şekil B. 55 7 Temmuz PV/T performansı

85
1200.00 185.00%
180.00%
175.00%
170.00%
165.00%
160.00%
1000.00 155.00%
150.00%
145.00%
140.00%
135.00%
130.00%
800.00 125.00%
Verim (%)
120.00%
güç (W)
115.00%
110.00%
105.00%
100.00%
600.00 95.00%
90.00%
85.00%
80.00%
75.00%
70.00%
400.00 65.00%
60.00%
55.00%
50.00%
45.00%
40.00%
35.00%
200.00 30.00%
25.00%
20.00%
15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat
PV Elektrik Gücü
Şekil B. 56 7 Temmuz güç ve verimler
40.00 4
35.00 3
Sıcaklık (̊C)
30.00 3
25.00 2
20.00 2
15.00 1
10.00 1
5.00 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat
Şekil B. 57 1 Ağustos PV/T performansı

86
1200.00 100.00%
95.00%
90.00%
1000.00 85.00%
80.00%
75.00%
70.00%
800.00
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
55.00%
600.00 50.00%
45.00%
40.00%
400.00 35.00%
30.00%
25.00%
20.00%
200.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat
PV Elektrik Gücü
Şekil B. 58 1 Ağustos güç ve verimler
40.00 7
35.00 6
Sıcaklık (̊C)
30.00 5
25.00 4
20.00 3
15.00 2
10.00 1
5.00 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat

87
1200.00 100.00%
95.00%
90.00%
1000.00 85.00%
80.00%
75.00%
70.00%
800.00
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
55.00%
600.00 50.00%
45.00%
40.00%
400.00 35.00%
30.00%
25.00%
20.00%
200.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18
Saat
PV Elektrik Gücü
45.00 4
40.00 3
35.00
Sıcaklık (̊C)
3
2
25.00
2
20.00
1
15.00
10.00 1
5.00 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat

88
1200.00 100.00%
95.00%
90.00%
1000.00 85.00%
80.00%
75.00%
70.00%
800.00
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
55.00%
600.00 50.00%
45.00%
40.00%
400.00 35.00%
30.00%
25.00%
20.00%
200.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
PV Elektrik Gücü
45.00 6
40.00
5
35.00
Sıcaklık (̊C)
4
25.00 3
20.00
2
15.00
1
10.00
5.00 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat

89
1200.00 100.00%
95.00%
90.00%
1000.00 85.00%
80.00%
75.00%
70.00%
800.00
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
55.00%
600.00 50.00%
45.00%
40.00%
400.00 35.00%
30.00%
25.00%
20.00%
200.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 4
3
25.00
Sıcaklık (̊C)
20.00
2
2
15.00
1
10.00
1
5.00 0
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
Şekil B. 65 1 Eylül PV/T performansı

90
1200.00 100.00%
95.00%
90.00%
1000.00 85.00%
80.00%
75.00%
70.00%
800.00
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
55.00%
600.00 50.00%
45.00%
40.00%
400.00 35.00%
30.00%
25.00%
20.00%
200.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17
Saat
PV Elektrik Gücü
Şekil B. 66 1 Eylül güç ve verimler
30.00 5
4
25.00 4
Sıcaklık (̊C)
3
20.00
3
2
15.00
2
10.00 1
5.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat

91
1400.00 100.00%
95.00%
90.00%
1200.00 85.00%
80.00%
75.00%
1000.00 70.00%
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
800.00
55.00%
50.00%
45.00%
600.00
40.00%
35.00%
400.00 30.00%
25.00%
20.00%
200.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
PV Elektrik Gücü
35.00 4
30.00 3
Sıcaklık (̊C)
3
25.00
2
20.00
2
15.00
1
10.00 1
5.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat

92
1400.00 100.00%
95.00%
90.00%
1200.00 85.00%
80.00%
75.00%
1000.00 70.00%
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
800.00
55.00%
50.00%
45.00%
600.00
40.00%
35.00%
400.00 30.00%
25.00%
20.00%
200.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 4
3
25.00
Sıcaklık (̊C)
20.00
2
2
15.00
1
10.00
1
5.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
Şekil B. 71 2 Ekim PV/T performansı

93
1400.00 100.00%
95.00%
90.00%
1200.00 85.00%
80.00%
75.00%
1000.00 70.00%
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
800.00
55.00%
50.00%
45.00%
600.00
40.00%
35.00%
400.00 30.00%
25.00%
20.00%
200.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
PV Elektrik Gücü
Şekil B. 72 2 Ekim güç ve verimler
30.00 4
3
25.00
Sıcaklık (̊C)
20.00
2
2
15.00
1
10.00
1
5.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat

94
1200.00 100.00%
95.00%
90.00%
1000.00 85.00%
80.00%
75.00%
70.00%
800.00
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
55.00%
600.00 50.00%
45.00%
40.00%
400.00 35.00%
30.00%
25.00%
20.00%
200.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 4
3
25.00
Sıcaklık (̊C)
20.00
2
2
15.00
1
10.00
1
5.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat

95
1400.00 100.00%
95.00%
90.00%
1200.00 85.00%
80.00%
75.00%
1000.00 70.00%
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
800.00
55.00%
50.00%
45.00%
600.00
40.00%
35.00%
400.00 30.00%
25.00%
20.00%
200.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 4
3
25.00
Sıcaklık (̊C)
20.00
2
2
15.00
1
10.00
1
5.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat

96
600.00 100.00%
95.00%
90.00%
500.00 85.00%
80.00%
75.00%
70.00%
400.00
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
55.00%
300.00 50.00%
45.00%
40.00%
200.00 35.00%
30.00%
25.00%
20.00%
100.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 4
3
25.00
Sıcaklık (̊C)
20.00
2
2
15.00
1
10.00
1
5.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
Şekil B. 79 1 Kasım PV/T performansı

97
1400.00 100.00%
95.00%
90.00%
1200.00 85.00%
80.00%
75.00%
1000.00 70.00%
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
800.00
55.00%
50.00%
45.00%
600.00
40.00%
35.00%
400.00 30.00%
25.00%
20.00%
200.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
PV Elektrik Gücü
Şekil B. 80 1 Kasım güç ve verimler
25.00 5
23.00 4
21.00 4
Sıcaklık (̊C)
19.00
3
17.00
3
15.00
2
13.00
2
11.00
9.00 1
7.00 1
5.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat

98
600.00 100.00%
95.00%
90.00%
500.00 85.00%
80.00%
75.00%
70.00%
400.00
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
55.00%
300.00 50.00%
45.00%
40.00%
200.00 35.00%
30.00%
25.00%
20.00%
100.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
PV Elektrik Gücü
23.00 4
21.00
3
19.00
Sıcaklık (̊C)
3
17.00
15.00 2
13.00 2
11.00
1
9.00
1
7.00
5.00 0
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat

99
250.00 100.00%
95.00%
90.00%
85.00%
200.00 80.00%
75.00%
70.00%
Verim (%)
65.00%
güç (W)
150.00 60.00%
55.00%
50.00%
45.00%
100.00 40.00%
35.00%
30.00%
25.00%
50.00 20.00%
15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 3
25.00 2
Sıcaklık (̊C)
20.00 2
15.00 1
10.00 1
5.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat

100
1200.00 100.00%
95.00%
90.00%
1000.00 85.00%
80.00%
75.00%
70.00%
800.00
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
55.00%
600.00 50.00%
45.00%
40.00%
400.00 35.00%
30.00%
25.00%
20.00%
200.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 3
25.00 2
Sıcaklık (̊C)
20.00 2
15.00 1
10.00 1
5.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat

101
1600.00 100.00%
95.00%
90.00%
1400.00
85.00%
80.00%
1200.00 75.00%
70.00%
Verim (%)
65.00%
güç (W)
1000.00
60.00%
55.00%
800.00 50.00%
45.00%
40.00%
600.00
35.00%
30.00%
400.00 25.00%
20.00%
15.00%
200.00
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
PV Elektrik Gücü
35.00 6
30.00 5
Sıcaklık (̊C)
25.00 4
20.00 3
15.00 2
10.00 1
5.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat

102
1800.00 100.00%
95.00%
1600.00 90.00%
85.00%
80.00%
1400.00
75.00%
70.00%
1200.00
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
1000.00 55.00%
50.00%
800.00 45.00%
40.00%
600.00 35.00%
30.00%
25.00%
400.00
20.00%
15.00%
200.00 10.00%
5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 3
25.00 2
Sıcaklık (̊C)
20.00 2
15.00 1
10.00 1
5.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
Şekil B. 91 1 Aralık PV/T performansı

103
1200.00 100.00%
95.00%
90.00%
1000.00 85.00%
80.00%
75.00%
70.00%
800.00
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
55.00%
600.00 50.00%
45.00%
40.00%
400.00 35.00%
30.00%
25.00%
20.00%
200.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
PV Elektrik Gücü
Şekil B. 92 1 Aralık güç ve verimler
35.00 4
30.00 3
Sıcaklık (̊C)
3
25.00
2
20.00
2
15.00
1
10.00 1
5.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat

104
1600.00 100.00%
95.00%
90.00%
1400.00
85.00%
80.00%
1200.00 75.00%
70.00%
Verim (%)
65.00%
güç (W)
1000.00
60.00%
55.00%
800.00 50.00%
45.00%
40.00%
600.00
35.00%
30.00%
400.00 25.00%
20.00%
15.00%
200.00
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
PV Elektrik Gücü
30.00 6
6
25.00 6
Sıcaklık (̊C)
6
20.00
5
5
15.00
5
10.00 5
5.00 4
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat

105
1000.00 100.00%
95.00%
900.00 90.00%
85.00%
800.00 80.00%
75.00%
700.00 70.00%
Verim (%)
65.00%
güç (W)
600.00 60.00%
55.00%
500.00 50.00%
45.00%
400.00 40.00%
35.00%
300.00 30.00%
25.00%
200.00 20.00%
15.00%
100.00 10.00%
5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
PV Elektrik Gücü
23.00 4
21.00
3
19.00
Sıcaklık (̊C)
3
17.00
15.00 2
13.00 2
11.00
1
9.00
1
7.00
5.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat

106
300.00 100.00%
95.00%
90.00%
250.00 85.00%
80.00%
75.00%
70.00%
200.00
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
55.00%
150.00 50.00%
45.00%
40.00%
100.00 35.00%
30.00%
25.00%
20.00%
50.00 15.00%
10.00%
5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
PV Elektrik Gücü
23.00 8
21.00 7
19.00
6
Sıcaklık (̊C)
17.00
5 Rüzgar Hızı (m/s)
15.00
4
13.00
3
11.00
2
9.00
7.00 1
5.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat

107
180.00 100.00%
95.00%
160.00 90.00%
85.00%
80.00%
140.00
75.00%
70.00%
120.00
Verim (%)
65.00%
güç (W)
60.00%
100.00 55.00%
50.00%
80.00 45.00%
40.00%
60.00 35.00%
30.00%
25.00%
40.00
20.00%
15.00%
20.00 10.00%
5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
PV Elektrik Gücü
23.00 4
21.00
3
19.00
Sıcaklık (̊C)
3
17.00
15.00 2
13.00 2
11.00
1
9.00
1
7.00
5.00 0
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat

108
180.00 100.00%
95.00%
160.00 90.00%
85.00%
140.00 80.00%
75.00%
70.00%
Verim (%)
120.00
güç (W)
65.00%
60.00%
100.00 55.00%
50.00%
80.00 45.00%
40.00%
60.00 35.00%
30.00%
25.00%
40.00 20.00%
15.00%
20.00 10.00%
5.00%
0.00 0.00%
7 8 9 10 11 12 13 14 15
Saat
PV Elektrik Gücü
109
ÖZGEÇMİŞ
KİŞİSEL BİLGİLER
Adı Soyadı : Faruk SUBAŞI
Doğum Tarihi ve Yeri : 21/05/1989 - Antalya
Yabancı Dili : İngilizce, Almanca
E-posta : faruksubasi89@hotmail.com
ÖĞRENİM DURUMU
Derece Alan Okul/Üniversite Mezuniyet Yılı
Lisans Makine Mühendisliği Yıldız Teknik Üniversitesi 2011
Lise Antalya Adem Tolunay 2007

Anadolu Lisesi
İŞ TECRÜBESİ
Yıl Firma/Kurum Görevi
2010 Antalya Enerji Üretim A.Ş. Stajyer
2009 Baykal Makine Stajyer
110

Hibrik PVT Kollektör Dizaynı Ve PVT Avantajları (411576)

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Hibrik PVT Kollektör Dizaynı Ve PVT Avantajları (411576)

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

T.C.

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ

DÜZLEMSEL HOMOTETİK HAREKETLER ALTINDAT.C.

HİBRİT FOTOVOLTAİK-TERMAL KOLLEKTÖR DİZAYNI

YÜKSEK LİSANS TEZİ

HİBRİT FOTOVOLTAİK-TERMAL KOLLEKTÖR DİZAYNI

Prof. Dr. Yasin ÜST

Doç. Dr. Hasan Hüseyin ERDEM

KISALTMA LİSTESİ ............................................................................................................ viii

ŞEKİL LİSTESİ ...................................................................................................................... ix

ÇİZELGE LİSTESİ ................................................................................................................ xii

ÖZET ................................................................................................................................ xiii

1.1 Giriş ve Literatür Özeti

PV/T SU KOLLEKTÖRÜ İÇİN MATEMATİKSEL MODEL ..................................................... 12

2.1 Giriş ve Kabuller .......................................................................................... 13

3.1 PV/T Verimlilik ve Enerji Üretim Değerleri.................................................. 28

ISI TRANSFER KATSAYISININ EES İLE HESAPLANMASI..................................................... 57

A-1 EES için Gerekli Kod ..................................................................................... 57

PV/T PERFORMANS GRAFİKLERİ ..................................................................................... 58

ÖZGEÇMİŞ ..................................................................................................................... 110

Apv Kollektör yüzey alanı

HİBRİT FOTOVOLTAİK-TERMAL KOLLEKTÖR DİZAYNI

Makine Mühendisliği Anabilim Dalı

Tez Danışmanı: Doç. Dr. Süleyman Hakan SEVİLGEN

Anahtar Kelimeler: Fotovoltaik-termal kollektörler, güneş enerjisi, kojenerasyon, hibrit

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

HYBRID PHOTOVOLTAIC-THERMAL COLLECTOR DESIGN

Department of Mechanical Engineering

Adviser: Assoc. Prof. Dr. Süleyman Hakan SEVİLGEN

Keywords: Photovoltaic-Thermal Collectors, Solar energy, cogeneration, hybrid systems

YILDIZ TECHNICAL UNIVERSITY

Giriş ve Literatür Özeti

1.1.1 Fotovoltaik-Termal Kollektörlerin (PV/T) Avantajları

 Ayrı ayrı termal ve PV kollektör kurulumundan kaynaklanan mimari ve estetik

 PV kollektörün soğutulması ile elektrik verimi artar (Zondag vd. [2]).

PV/T teknolojisi alanında yapılan bütün çalışmalar, özünde PV modül sıcaklığının

PV modül sıcaklığı, elektrik enerjisine dönüştürülemeyen emilmiş güneş ışınımından

Su tipi PV/T kollektörler, elektrik ve sıcak su üretimini birlikte gerçekleştirdiği için,

PV/T kollektörlerin ülkemiz koşullarında yaygın olarak kullanılabileceği alanlar güney

1.1.3 Fotovoltaik-Termal Kollektörlerin Sınıflandırılması

Tripanagnostopoulos ve ark. (2000) da PV/T tiplerini hava ve su kollektörü olarak

Şekil 1. 2 Tripanagnostopoulos ve ark.(2000) göre PV/T tipleri a. su, camsız b. su+camlı

1.1.4 Literatür Özeti

PV/T Hava Kollektörleri ile İlgili Yapılan Çalışmalar

PV/T Su Kollektörleri Alanında Yapılan Çalışmalar

Tripanagostopoulos ve ark. (2000) yaptıkları çalışmada farklı PV modüllere hava ve su ile

Kalogirou ve Tripanagnostopoulos (2005) PV/T su kollektörleri kullanarak sıcak su ve

G. Vokas ve ark. (2004) bir PV/T su kollektörü kullanılarak mekan ısıtılması ve

G. Xu ve ark. (2008) yaptıkları çalışmada modifiye edilmiş bir kollektör/evaporatör çifti

R.M. da Silva ve J.L.M. Fernandes (2009) yaptıkları çalışmada MATLAB/Simulink

Adnan İbrahim ve ark.(2009), hava ve su tipi kollektörlerin binalara entegrasyonu

Toufek ve ark. (2011) yaptıkları çalışmada 2 farklı PV/T su kollektörünün performansını

P. Gang ve ark.(2011), [27]’deki çalışmalarında belirttikleri sistemin yıllık sıcak su ve

S. Khandelwal ve ark. yaptıkları çalışmada soğurucu plakanın PV modüle temas ettiği ve

B. Sandnes ve J. Rekstad (2000) yaptıkları çalışmada polimer malzemeden yapılmış bir

Bu tezde Zondag vb.[2]’ın makalesinde sunulan denklemler ve ilerleyen bölümlerde

Bu tezin amaçlarından biri, bir PV/T’nin Antalya koşulları için performansını

Bir diğer amaç da PV/T performansın optimizasyonu için değişken parametrelerin en

Bu tezde, seçilen bir konum için Fotovoltaik/Termal bir kollektörün performansının

PV/T SU KOLLEKTÖRÜ İÇİN MATEMATİKSEL MODEL

Bu bölümde “Tezin Amacı”nda belirtilen hesaplamalar için kullanılacak denklemler ve bu

Bu tezde kullanılacak denklemler Zondag vb.[2] tarafından kullanılan denklemlerdir. Bu

Bu hesaplamalar için önceden bazı kabuller yapılmıştır. Bunlar;