Phần III:( phần chữ đỏ sẽ đưa vào ppt, còn phần chữ đen là chú thích thêm)

Ở nội dung này thì chúng ta sẽ phân tích và làm rõ ở hai vấn đề vấn đề, thứ
nhất là đặc điểm quá độ lên Chủ nghĩa Xã hội ở Việt Nam là bỏ qua chế độ tư
bản chủ nghĩa, vấn đề thứ hai đó là những đặc trưng của chủ nghĩa xã hội và
phương hướng xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam hiện nay.
1. Đặc điểm quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa
Việt Nam tiến lên chủ nghĩa xã hội trong điều kiện vừa thuận lợi vừa khó khăn đan
xen:
- Xuất phát từ một xã hội vốn là thuộc địa, nửa phong kiến, lực lượng sản xuất
thấp. Đất nước trải qua chiến tranh ác liệt kéo dài nhiều thập kỷ để lại hậu quả
nặng nề. Các thế lực thù địch thường xuyên tìm cách phá hoại chế độ CNXH và
nền độc lập dân tộc của nhân dân ta.
- Cuộc cách mạng khoa học công nghệ hiện đại diễn ra mạnh mẽ, cuốn hút các
nước. Nền sản xuất vật chất và đời sống xã hội đang trong quá trình quốc tế hóa
sâu sắc ảnh hưởng đến sự phát triển lịch sử và cuộc sống dân tộc.
- Thời đại ngày nay là thời đại quá độ từ CNTB lên CNXH. Các nước với chế độ
xã hội và trình độ phát triển khác nhau cùng tồn tại vừa hợp tác vừa đấu tranh,
cạnh tranh gay gắt vì lợi ích quốc gia, dân tộc. Cuộc đấu tranh của nhân dân các
nước và tiến bộ xã hội dù gặp nhiều khó khăn song theo quy luật tiến hóa lịch sử
thì loài người nhất định tiến tới CNXH.
Vì vậy có thể kết luận: Con Đường Việt Nam lựa chọn là phát triển nhà nước đi lên
theo con đường xã hội chủ nghĩa
=>> Đây là sự lựa chọn đúng đắng, dứt khoát, đúng quy luật khách quan của
Đảng, đáp ứng nguyện vọng thiết tha của dân tộc, nhân dân phản ánh xu thế phát triển
của thời đại, phù hợp với quan điểm khoa học, cách mạng và sáng tạo của chủ nghĩa
Mác-Lênin theo cương lĩnh năm 1930 của Đảng đã chỉ rõ.
Thực chất đặc điểm của con đường quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam đó là con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua Tư bản chủ nghĩa, tức là bỏ qua việc xác lập vị trí
thống trị của quan hệ sản xuất và kiến trúc thượng tầng tư bản chủ nghĩa nhưng lại tiếp
thu kế thừa những thành tựu mà nhân loại đã đạt được dưới chế độ tư bản chủ nghĩa.
Đặc biệt khoa học và công nghệ, để phát triển nhanh lực lượng sản xuất xây dựng nền
kinh tế hiện đại.
Đây có thể nói là tư tưởng mới phản ánh nhận thức mới tư duy mới của Đảng ta về con
đường đi lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa.
Tư tưởng này cần được hiểu đầy đủ với những nội dung sau đây
 Thứ nhất, quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa là
con đường cách mạng tất yếu khách quan.
(Tại sao lại khẳng định điều đó?
Mác đã đưa ra cấu trúc và quy luật chung nhất của sự phát triển vận động xã hội.
Khi vận động vào từng trường hợp cụ thể của các quốc gia dân tộc phải tính đến
sự tác động phức tạp hoàn cảnh lịch sử và rất nhiều yếu tố khác. Trong những
hoàn cảnh lịch sử nhất định có thể bỏ qua một hoặc nhiều hình thái kinh tế xã hội
để có thể tiến lên xây dựng hình thái kinh tế xã hội cao hơn.
Điểm thứ hai cần nhấn mạnh đó là tiền đề kinh tế, cuộc cách mạng khoa học và
công nghệ đã được quốc tế hóa, lực lượng sản xuất vì thế mà chứa đựng dưới một
hình thức ít nhiều đã có sự phát triển. Cho nên theo sự phân tích của Ăngghen
phương tiện xóa bỏ chủ nghĩa tư bản có thể thông qua con đường đa phương hóa,
đa dạng hóa để các nước chậm phát triển có thể đi theo con đường phát triển ngay
cả khi chủ nghĩa tư bản chưa bị đánh bại. Sự phát triển cao của lực lượng sản xuất
mang tính chất quốc tế ngày càng cao nên nó đã tạo ra một xu thế trong các quan
hệ các quốc gia và các dân tộc với nhau với góc độ chính trị khi chúng ta bỏ qua
Tư bản chủ nghĩa để quá độ lên Chủ nghĩa xã hội thì chúng ta đã có sự lãnh đạo
của Đảng, có nhà nước pháp quyền, có hệ thống chính trị đủ mạnh để đưa đất
nước phát triển theo đúng định hướng xã hội chủ nghĩa. Vì vậy có thể nói rằng
Việt Nam quá độ lên Chủ nghĩa Xã hội bỏ qua chủ nghĩa tư bản là điều tất yếu
khách quan)
 Thứ hai quá độ lên Chủ nghĩa xã hội là việc bỏ qua việc xác lập vị trí thống trị
của quan hệ sản xuất và kiến trúc thượng tầng tư bản chủ nghĩa.

Về quan hệ sản xuất, nói một cách dễ hiểu là chúng ta sẽ bỏ qua sự thống trị của
quan hệ sản xuất dựa trên sự chiếm hữu tư nhân về tư liệu sản xuất
Ví dụ như quan hệ tổ chức quản lý có bề dày nhiều năm có nhiều ưu điểm thì chúng
ta cần phải kế thừa và phát huy. Về kiến trúc thượng tầng, nhà nước là quan trọng
nhất, nhà nước này là nhà nước tư sản, nhà nước thiểu số trấn áp đại đa số, là ý chí
của giai cấp tư sản. Vì vậy mà chúng ta cần phải xóa bỏ. Nhưng về kinh nghiệm trong
hoạt động bộ máy nhà nước về nhà nước pháp quyền, về xây dựng hệ thống pháp
luật chúng ta phải có tiếp thu và có chọn lọc
 Thứ ba cần được hiểu rõ đó là chúng ta không phủ định sạch trơn chủ nghĩa tư
bản mà tiếp thu kế thừa những thành tựu mà nhân loại đã đạt được dưới chủ
 nghĩa tư bản, đặc biệt là llsx phát triển nền hiện đại công nghiệp và những thành
tựu khoa học đã được áp dụng vào nền sản xuất xã hội
bởi vì chúng ta xuất phát từ quan điểm đó là: cái mới không ra đời từ những mảnh
đất trống mà nó được kế thừa từ những hạt nhân hợp lý và tích cực. Thực chất ở
đây thì làm phép phủ định biện chứng: cái mới ra đời trên cơ sở kế thừa cái cũ,
nếu mà phủ định sạch trơn chủ nghĩa tư bản thì sẽ không bao giờ xây dựng
được Chủ nghĩa xã hội và ngược lại chúng ta cũng không thể đi lên chủ nghĩa xã
hội Nếu bê nguyên hình thái của chủ nghĩa tư bản, cho nên giai đoạn quá độ
của chúng ta muốn thực hiện được thì dứt khoát chúng ta phải kế thừa được những
thành tựu này
 Về điểm thứ tư cần được hiểu rõ và cũng là điểm cuối cùng đó là sự nghiệp đi
lên con đường chủ nghĩa tư bản: sự nghiệp đi theo con đường chủ nghĩa xã hội là
một sự nghiệp vô cùng khó khăn phức tạp và lâu dài bởi nó tạo ra sự biến đổi về
chất trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, hơn thế nữa xuất phát điểm của chúng
ta khi quá độ lên Chủ nghĩa xã hội đó là rất thấp từ một nền kinh tế nông nghiệp
lạc hậu trải qua những cuộc chiến tranh kéo dài bản thân các thế lực thù địch thì
cũng chưa từ bỏ, muốn đưa nước ta trở về trạng thái cũ
từ 4 điểm trên chúng ta có thể kết luận rằng
thực chất =>> con đường quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam bỏ qua chế độ tư
bản chủ nghĩa là một quá trình diễn ra vô cùng phức tạp và lâu dài, nó đòi hỏi sự quyết
tâm cao của toàn Đảng và toàn dân.
2. Những đặc trưng của chủ nghĩa xã hội và phương hướng xây dựng chủ nghĩa
xã hội ở Việt Nam hiện nay

A. Những đặc trưng bản chất của chủ nghĩa xã hội Việt Nam

Vận dụng sáng tạo và phát triển chủ nghĩa Mác - Lênin vào điền kiện cụ thể của Việt
Nam, trong quá trình lãnh đạo đổi mới, nhận thức về chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam của
Đảng ta thường xuyên có những bổ sung, phát triển. Tại

Đại hội IV (1976), nhận thức của Đảng ta về chủ nghĩa xã hội và con đường phát
triển của cách mạng nước ta mới dùng ở mức độ định hướng

Đại hội Đảng lần thứ VII (1991), nhận thức của Đảng Cộng sản Việt Nam về chủ
nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội đã sáng tỏ hơn, Đảng đưa ra mô hình
chủ nghĩa xã hội ở nước ta với sáu đặc trưng (thể hiện trong Cương lĩnh xây dựng đất
nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội mà Đại hội thông qua).

* Đến Đại hội Đảng lần thứ XI (2011), trên cơ sở tổng kết lý luận và thực tiễn qua 20
năm thực hiện đổi mới, xây dựng chủ nghĩa xã hội theo cương lĩnh năm 1991, Đảng đã
xác định mô hình chủ nghĩa xã hội Việt Nam mới, gồm có tám đặc trưng cơ bản (thể hiện
trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổ sung,
phát triển năm 2011) mà Đại hội thông qua). Đó là:

Một là: Dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. Đây là đặc trưng khái
quát nhất, bao trùm hệ mục tiêu cần đạt tới của chủ nghĩa xã hội Việt Nam, phù hợp với
nhu cầu, yêu cầu của xã hội và đặc điểm, tình hình thực tế của nước ta.

Hai là: Do nhân dân làm chủ. Đặc trưng này thể hiện bản chất chính trị của chế độ
xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Trong quá trình xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa Việt
Nam, từ thực tiễn của việc mở rộng dân chủ, phát huy quyền làm chủ của công dân, xã
hội xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam phải là xã hội do nhân dân làm chủ, thể hiện bản chất
dân chủ rộng rãi, mọi quyền lực đều thuộc về nhân dân.

Ba là: Có nền kinh tế phát triển cao dựa trên lực lượng sản xuất hiện đại và quan hệ
sản xuất tiến bộ phù hợp. Đây là đặc trưng diễn đạt đúng đắn hơn với thực tiễn phát triển
sản xuất kinh tế và điều kiện nước ta. Đồng thời, đặc trưng trên cho thấy việc xác định rõ
trình độ kinh tế của chủ nghĩa xã hội theo những giai đoạn, những thời kỳ phát triển khác
nhau.

Bốn là: Có nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc. Đây là đặc trưng thể hiện
đầy đủ nội dung của một nền văn hóa tiên tiến của chủ nghĩa xã hội, bao gồm: những tinh
hoa, giá trị văn hóa tiến bộ, hiện đại, nhân văn trên cơ sở mở rộng giao lưu, tiếp biến văn
hóa; trong đó, bản sắc, giá trị truyền thống tốt đẹp của văn hóa dân tộc Việt Nam được
lưu giữ, bảo tồn, phát triển trong điều kiện hội nhập quốc tế.

Năm là: Con người có cuộc sống ấm no, tự do, hạnh phúc, có điều kiện phát triển
toàn diện. Đây là đặc trưng diễn đạt rõ giá trị và mục tiêu tốt đẹp cần đạt đến của mối
quan hệ giữa người và người trong chế độ xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam. Đặc trưng này
chỉ rõ tính ưu việt, nhân văn, nhân đạo của chủ nghĩa xã hội.

Sáu là: Các dân tộc trong cộng đồng Việt Nam bình đẳng, đoàn kết, tôn trọng và
giúp nhau cùng phát triển. Đây là đặc trưng phản ánh bản chất các quan hệ dân tộc - tộc
người Việt Nam, thể hiện cao độ tính thống nhất, đoàn kết, gắn bó toàn dân tộc của các
cộng đồng người ở nước ta trong suốt các giai đoạn phát triển tiến tới chủ nghĩa xã hội.

Bảy là: Có Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì
nhân dân do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Đây là đặc trưng cho thấy bản chất
chính trị của chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam được thể hiện trước hết trong bản chất của Nhà
nước xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Đó là nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì nhân
dân. Nhà nước đó do Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo.

Tám là: Có quan hệ hữu nghị và hợp tác với các nước trên thế giới. Đây là đặc trưng
thể hiện tinh thần hội nhập quốc tế cả chiều rộng và chiều sâu về chính sách đối ngoại
của Việt Nam trong điều kiện mới. Đặc trưng này thể hiện rằng, sự nghiệp phát triển chủ
nghĩa xã hội Việt Nam hoàn toàn là sự tham gia, đóng góp tích cực vào tiến trình phát
triển chung của nhân loại và thế giới hiện nay cũng như trong tương lai.

B. phương hướng xây dựng chủ nghĩa xã hội ở việt nam

Trên cơ sở bảy phương hướng cơ bản phản ánh con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội ở
nước ta được xác định trong Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kì quá độ lên chủ
nghĩa xã hội (1991)

1) Xây dựng Nhà nước xã hội chủ nghĩa,Nhà nước của nhân dân, do nhân dân, vì
nhân dân, lấy liên minh giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp trí
thức làm nền tảng, do Đảng Cộng sản lãnh đạo
2) Phát triển lực lượng của suất công nghiệp hóa đất nước theo hướng hiện đại gắn
liền với phát triển một nền nông nghiệp toàn diện
3)  Phù hợp với sự phát triển của lực lượng sản xuất, thiết lập từng bước quan hệ sản
xuất xã hội chủ nghĩa từ thấp đến cao với sự đa dạng về hình thức sở hữu
 4) Tiến hành cách mạng xã hội chủ nghĩa trên lĩnh vực tư tưởng và văn hóa làm cho
thế giới quan Mác - Lênin và tư tưởng, đạo đức Hồ Chí Minh giữ vị trí chỉ đạo
trong đời sống tinh thần xã hội. Kế thừa và phát huy những truyền thống văn hóa
tốt đẹp của tất cả các dân tộc trong nước
5) Thực hiện chính sách đại đoàn kết dân tộc, củng cố và mở rộng Mặt trận dân tộc
thống nhất, tập hợp mọi lực lượng phấn đấu vì sự nghiệp dân giàu, nước mạnh
6) Xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc là hai nhiệm vụ chiến lược của cách
mạng Việt Nam
7) Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức ngang
tâm nhiệm vụ, bảo đảm cho Đảng làm tròn trách nhiệm lãnh đạo sự nghiệp cách
mạng xã hội chủ nghĩa ở nước ta
Xác định rõ mục tiêu, đặc trưng của chủ nghĩa xã hội, những nhiệm vụ của sự nghiệp xây
dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội, tại đại hội XI đòi hỏi toàn đảng,
toàn quân và toàn dân ta cần nêu cao tinh thần cách mạng tiến công, ý chí tự lực, tự
cường phát huy mọi tiềm năng và trí tuệ tận dụng thời cơ, vượt qua thử thách xây dựng
đất nước ta to đẹp, hơn đàng hoàng hơn

Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổ sung,
phát triển năm 2011) xác định tám phương hướng, phản ánh con đường đi lên xã hội chủ
nghĩa ở nước ta, đó là:

Một là, đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước gắn với phát triển kinh tế
tri thức, bảo vệ tài nguyên, môi trường.

Hai là, phát triển nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Ba là, xây dựng nền văn hoá tiên tiến đậm đà bản sắc dân tộc; xây dựng con người,
nâng cao đời sống nhân dân, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội.

Bốn là, bảo đảm vững chắc quốc phòng an ninh quốc gia, trật tự an toàn xã hội.

Năm là, thực hiện đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, hoà bình, hữu nghị, hợp tác và
phát triển; chủ động và tích cực hội nhập quốc tế.

Sáu là, xây dựng nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, thực hiện đại đoàn kết toàn dân tộc,
tăng cường và mở rộng mặt trận dân tộc thống nhất.
 ĐẠI HỘI XIII ĐÁNH GIÁ 35 NĂM ĐỔI MỚI

Lý luận về đường lối đổi mới, về chủ nghĩa xã hội và con đường đi lên chủ nghĩa xã hội ở
nước ta ngày càng hoàn thiện và từng bước được hiện thực hoá. Đất nước đã đạt được
những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, phát triển mạnh mẽ, toàn diện so với những
năm trước đổi mới. Quy mô, trình độ nền kinh tế được nâng lên. Đời sống nhân dân cả về
vật chất và tinh thần được cải thiện rõ rệt. Đất nước ta chưa bao giờ có được cơ đồ, tiềm
lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay.

Đại hội XIII của Đảng đã xác định mục tiêu đến giữa thế kỷ XXI, nước ta trở thành nước
phát triển theo định hướng xã hội chủ nghĩa với các mục tiêu cụ thể:

• Đến năm 2025, kỷ niệm 50 năm giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước:
Là nước đang phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, vượt qua mức thu
nhập trung bình thấp.
• Đến năm 2030, kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng: Là nước đang phát triển, có công
nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao.

• Đến năm 2045, kỷ niệm 100 năm thành lập nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nay là
nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam: Trở thành nước phát triển, thu nhập cao.