Կառավարում․ էությունը, անհրաժեշությունը և

առանձնահատկությունները

Կառավարումը տնտեսական օրենքների պահանջներին համապատասխան

նյութական ու հոգևոր բարիքների և ծառայությունների ստեղծմանը
նպատակաուղղված աշխատանքի վրա համակարգված կարգավորիչ ներգործությունն
է:

Կառավարման սկզբունքները
Կառավարման սկզբունքները ըստ Ֆայոլի դրանք հայտարարություններ են, որոնք
հիմնված են հիմնարար ճշմարտության վրա: Դրանք ծառայում են որպես
որոշումներ կայացնելու և կառավարման գործողությունների ուղեցույց:
Կառավարման սկզբունքներն են․ Աշխատանքի բաժանում, Հավասարակշռություն
հեղինակության և պատասխանատվության միջև, Հրամանատարության
միասնություն, Միաձնյա ղեկավարում, Կարգապահություն, Վարձատրություն,
Անհատական ​շահերի ստորադասում ընդհանուր շահին, Կենտրոնացման աստիճան,
Հրամանատարության շղթա, Պատվեր, Նախաձեռնություն, Սեփական կապիտալ,
Աշխատակազմի պաշտոնավարման կայունություն, Թիմային ոգի։

Կազմակերպության արտաքին և ներքին միջավայրեր

Դիտարկելով կազմակերպությունը որպես շուկայական տնտեսության անբաժանելի
տարր, հանգում ենք նրա ներքին և արտաքին դրսևորումներին` այսինքն
կազմակերպության ներքին միջավայրի և արտաքին միջավայրի խնդիրներին , որոնք
էլ ըստ էության կազմում են նրա հիմնական հակասության կողմերը :

Ներքին միջավայրն իր մեջ ներառում է բոլոր այն գործող անձանց, ովքեր

անմիջականորեն ներգրավված են ապրանքների արտադրության,
բաշխման և առաջացման կազմակերպման գործընթացներում։ Ներքին միջավայրը
ներկայացվում է իբրև միմյանց հետ փոխկապակցված հինգ բաղադրիչների
ամբողջություն` նպատակներ, տեխնոլոգիա, կառուցվածք, խնդիրներ,
կադրեր։

Արտաքին միջավայրն իրենից ներկայացնում է այն արտաքին ուժերի, գործոնների

և պայմանների ամբողջությունը, որոնք ուղղակի կամ անուղղակի կերպով ազդում
են կազմակերպության գործունեության վրա։
Կազմակերպության արտաքին միջավայրի գործոնները բաժանվում են 2 խմբի՝
● ՈՒղղակի ներգործության միջավայրի գործոններ
● Անուղղակի ներգործության միջավայրի գործոններ

Ուղղակի ներգործության տարրները անմիջականորեն ազդում են կազմակերպության

գործուներության վրա, դրանք են՝ մրցակիցները, սպառողները, աշխատանքի շուկան,
պետական կարգավորման մարմիններ և օրենքները, մատակարարները։

Անուղղակի ներգործության միջավայրը սովորաբար ավելի բարդ է և

անուղղակիորեն կարող է ազդել կազմակերպության վրա։
Անուղղակի ներգործության տարրերն են՝ Միջազգային գործոնները,
գիտատեխնիկական զարգացումը, կրթական մակարդակը, տնտեսական
իրադրությունը, քաղաքական գործոնները, սոցիալական գործոնները։

Կառավարման գործառույթները
Կառավարման գործառույթը կառավարման տեսության հիմնարար
հասկացություններից է: Այն բնութագրվում է որպես կառավարվող համակարգի վրա
կառավարող սուբյեկտի ներգործությունն ապահովող, անընդհատ կրկնվող
գործողություն: Կառավարչական գործունեությունը բաղկացած է հաջորդաբար
կրկնվող և փոխադարձաբար կապված գործողություններից, այսինքն՝ կառավարման
գործառույթներից, որոնք կազմում են կառավարման գործընթացի կարևորագույն
բաղադրամասը և արտահայտում են դրա էությունը: Կառավարման գործառույթներն
են՝
Պլանավորումը կազմակերպության նպատակների սահմանումն է ու դրանց
հասնելու միջոցառումների համալիրը։ Հաճախ այն անվանվում է նաև
նպատակադրման գործառույթը։
Կազմակերպումը կազմակերպության նպատակների իրագործման համար
աշխատանքի հորիզոնական ու ուղղահայաց բաժանման հիման վրա
լիազորությունների պատվիրակումն է և կառավարման կազմակերպական
կառուցվածքի ստեղծումը:
Շահադրդումը (մոտիվացիան) աշխատողների աշխատանքի նյութական ու
բարոյական խթանումն է, ինչն իրականացվում է խրախուսման զանազան ձևերի
գործադրմամբ:
Վերահսկողությունը կազմակերպության սահմանված նպատակների
կենսագործման ապահովմանն ուղղված նախնական, ընթացիկ ու եզրափակիչ
միջոցառումների ամբողջությունն է:
Աշխատակազմի մոտիվացիա
Հաջող ղեկավարն ու առաջնորդը մեկն է, ով գիտի, թե ինչպես հստակ դրդել և գիտի,
թե ինչպես ոգեշնչել այլ մարդկանց ՝ իրենց նպատակներին հասնելու համար:
Հետևաբար, յուրաքանչյուր առաջնորդ պետք է ունենա ժամանակի փորձարկված, բայց
միևնույն ժամանակ առաջադիմական, լավ կարգավորված և արդյունավետ գործիքներ
՝ իր թիմի բոլոր անդամներին դրդելու համար:

Աշխատակազմի մոտիվացիայի մեթոդները

Նյութական. Այն նախատեսում է վարձատրություն դրամական առումով,
ծառայությունների որակի և շոշափելի առարկաների: Այն կիրառելի է մեկ աշխատողի
կամ խմբի համար, ամբողջ կազմակերպության համար ծայրահեղ հազվադեպ է, քանի
որ այն համարվում է անարդյունավետ մեթոդ:
Ոչ նյութական: Աշխատակիցը ստանում է հուզական օգուտներ, բարդույթների այս
վերացում, մտքի խաղաղություն, սեփական արժանիքների ճանաչում և այլն: Այն
կիրառելի է մեկ աշխատողի և ամբողջ թիմի համար, քանի որ այն օգնում է ձևավորել
կազմակերպության յուրաքանչյուր անձի վերաբերմունքը: