1 GELİŞİM PSİKOLOJİSİ - 4 KPSS - EĞİTİM BİLİMLERİ /@notbudur

4 Temiz notlar, kaliteli içerik!

PSİKOLOJİK YAKLAŞIMLAR Hümanistik Yaklaşım

Abraham Maslow ve Carl Rogers tarafından ortaya konulmuştur.
Psikoloji, insan davranışlarını ve bu davranışların gerisindeki yapı ve
İnsanın doğasının olumlu özelliklerden oluştuğunu, insanın kendini
süreçleri inceleyen bilim dalıdır. Psikolojinin amacı çevre, insan ve
değiştirme potansiyeli olduğunu savunur.
davranış arasındaki etkileşimi incelemektir.
Temel konu kişilik ve benliktir.
Gelişim psikolojisindeki temel yaklaşımlar aşağıdaki gibidir. Üç kabul:
1. Yapısalcılık - Wundt, Titchener • İnsan doğuştan iyidir.
2. İşlevselcilik - Angell , James • Bütün insanlar bir potansiyelle dünyaya gelir.
3. Olgunlaşma Kuramı - Gessel • İnsanda irade vardır. Bireyin kendi yanlışlarının sorumluluğu kendine
4. Psikanalitik Kuram - Freud aittir.
5. Sosyal Öğrenme Kuramı - Bandura Bu yaklaşım en çok iletişim üzerinde durmaktadır.

om
6. Davranışçı Kuram - Pavlov, Skinner, Watson
Bilişsel Yaklaşım
7. Gestalt - Koffka, Köhler, Weitheimeir
8. Bilişsel Gelişim Kuramı - Piaget, Vygotsky Bireyi, bilgiyi işleyen, dış dünyanın bir iç modelini oluşturan ve
9. İnsancıl Kuramlar - Rogers, Maslow amaçlarına ulaşmak için planlar ve stratejiler geliştiren bir organizma
10. Ekolojik Sistem Kuramları - Borenfenbrenner, Bernstein, Barker olarak görür.
11. Kültürlerarası Yaklaşım - Markus, Kitiyama, Kağıtçıbaşı Piaget, Vygotsky, Kohlberg, Bruner ve Chomsky bu yaklaşımı temsil eder.
Bu kuram, bireyin zihninin, kalıtımsal olarak getirdiği yapı ile çevrenin
Yapısalcılık (Strüktüralizm) etkileşiminin sonucunda oluştuğunu vurgular.
Psikolojinin temel ilgi alanının insan zihni, zihin parçaları ve onun Olgunlaşma gelişimin hızını belirlerken deneyim bilişsel yapının
bileşenleri olduğunu kabul eder. Bu yaklaşıma göre doğada olduğu oluşumunu ve niteliğini belirler.
gibi bilinç olayları da birtakım daha yalın ruhsal parçalardan meydana Problem çözme ve karar verme sürecini şemalarla açıklar.
gelmiştir. Her ögenin bir duyum olduğunu düşündüler ve İçe bakış

.c
yöntemi verilen bir yöntem kullandılar. Bu yöntem davranışçılar
tarafından eleştirildi; düşünüp söylemenin nesnel olarak
sınanamayacağını düşündüler.
İşlevselcilik (Fonksiyonculuk)
Darwin’in evrim kuramından etkilenmiştir. 20. yy da John Dewey,
ur
Angell, William James gibi bilim insanları ortaya koymuştur.
İnsan davranışlarını anlamak için bilincin ögelerini değil, insanın
ihtiyaçlarını daha iyi karşılamak ve insanın çevresine uyumda
başvurduğu davranışları ve öğrenme gibi yolların incelenmesi
gerektiğini savunmuşlardır.
Bu yaklaşım bir konunun “ne işe yaradığı” ile ilgilenir. Bu yaklaşımda
klinik psikoloji, endüstri ve örgüt psikolojisi vb. uygulamalı psikoloji
ud
alanları çıkmıştır. Davranışçılık ve öğrenme psikolojisinin oluşmasında
önemli rol oynamıştır.
Davranışçı Yaklaşım
Öncülüğünü Watson, Pavlov ve Skinner yapmıştır.
Davranışçılar, çevresel uyarıcılar ve bu uyarıcıların organizmadaki
tepkilerini inceleme yöntemini kullanmışlardır. Öğrenmenin üzerinde
durarak insan davranışlarını anlamak için hayvan davranışlarını
incelediler.
Bu yaklaşım, insan davranışlarını ödül-ceza ve alışkanlıklar ile açıklar.
tb
Biyolojik Yaklaşım
Tüm insan davranışlarını insan bedeninin özellikleri, kalıtım, hormonlar
ve beynin özellikleri ile açıklar. Birey sinirlenir; çünkü sinirlenmeyi
sağlayan hormonlar salgılanır.
a) Olgunlaşma Kuramı: Arnold Gessel tarafından geliştirilmiştir. Gelişim
biyolojik bir süreçtir ve olgunlaşma tarafından yönlendirilir. Bireysel
farklılıklar da olmak üzere gelişimi belirleyen genlerdir. Gelişim evrensel
bir süreçtir ve tüm bireylerde olgunlaşma sonucu ortaya çıkar.
b) Nöropsikolojik Yaklaşım: Tüm insan davranışlarını beyin, beynin
bölümleri, sinirler arası iletimi sağlayan kimyasallar ile açıklar.
c) Psikogenetik Yaklaşım: Genler ve bireyin psikolojisi arasındaki ilişkiyi
inceler.
Evrimsel Yaklaşım
İnsan davranışlarının birçoğunun, insanın atalarının yaşadığı çevre ve
ortamlarda kendini tekrarlayan sorunları çözmek için evrilmiş olan
psikolojik adaptasyonun bir ürünü olduğunu savunurlar.
Ekolojik Sistem Kuramı
Temsilcileri Bronfenbrenner, Bernstein ve Barker’dır. İnsan gelişiminin
ekolojisi üzerine odaklanır. Gelişim sürecinde insanın ekolojik çevresinin
önemini vurgular.
Psikolojinin amacı, çevre, insan ve davranış arasındaki etkileşimi

incelemektir.
Sosyal Öğrenme Kuramı
Davranışçı yaklaşımla paraleldir. Hem kişisel hem de çevresel faktörler KÜLTÜREL YAKLAŞIM
gelişim açısından önem taşımaktadır ve bu iki etmen birbiri ile Üç temel bakış açısı üzerinde durmaktadır.
etkileşim içindedir. Davranış çevre tarafından biçimlenirken birey de 1. Farklı kültürlerde aynı olan nedir?
çevreyi biçimlendirmektedir.
Fiziksel gelişim, cinsiyet gibi biyolojik özellikler tüm kültürlerde aynıdır.
Davranış, bireyin çevreyi gözlemlenmesi ve taklit etmesi, bunun
2. Bir kültürden diğerine toplumsal yapıdaki kurumlar, bireyin davranışı,
no

sonucunda da ödül ya da ceza alması ile kazanılmaktadır.

Gestalt (Bütüncül) Psikolojisi
Davranıştan çok zihinsel süreçlerle ilgilenen, bireyin algılamaları
üzezrinde duran bir yaklaşımdır. Öncüleri arasında Wertheimer, Köhler
ve Koffka gibi bilim insanları yer alır. Davranışlar ve yaşantılar bütünlük
içinde ele alınır, ögeler arasındaki ilişkiler çok önemlidir.
Algı, algılama yasaları, dikkat, içgörüsel öğrenme, unutma gibi
zihinsel süreçlerle ilgilenir.
Psikodimanik (Psikanalitik) Yaklaşım
Freud tarafından ortaya konulmuştur. Temel konu kişilik, duygular ve
psikolojik sorunlardır.
İnsan davranışlarını cinsel güdüler, toplumsal baskılar gibi bilinç dışı
etkiler açısından ele alır.
duygu ve düşünceleri nasıl değişmektedir?
Batı kültüründe bireyler bağımsız olmak isterken, Doğu toplumlarında bireyler daha çok birlikte
olmayı tercih eder.
3. Yalnızca bir tek kültürden olup diğer hiçbir kültürde olmayan bir
özellik ya da davranış var mıdır? (Kültürel Psikoloji)
Japon toplumunda saygı ifadesi olarak selam verme kültürü.
PSİKOLOJİ
Psikoloji, gözlenen ve gözlenemeyen insan ve hayvan davranışlarını
inceleyen bilim dalıdır. Çalışma alanı insanın düşünce, duygu ve
davranışları ile ilgilidir.
Psikolojinin Alt Dalları
Deneysel Psikoloji, Psikometrik Psikoloji, Sosyal Psikoloji, Endüstri ve
Örgüt Psikolojisi, Klinik ve Danışmanlık Psikolojisi, Danışmanlık Piskolojisi
Eğitim Psikolojisi, Uygulamalı Psikoloji