Professional Documents
Culture Documents
Ekonomia Wykłądy Egzamin
Ekonomia Wykłądy Egzamin
POJĘCIA PODSTAWOWE
Ekonomia – nauka o prawidłowościach rządzących procesami gospodarowania, czyli
gospodarczą działalnością ludzi. Te prawidłowości to: prawa ekonomiczne, które
odpowiadają na pytanie jak podjąć decyzję, która zapewni nam satysfakcję.
Rynek – mechanizm koordynujący zachowania nabywców i sprzedawców,
uczestniczących w procesie wymiany dóbr oraz usług
Gospodarka - całokształt działalności gospodarczej prowadzonej w danym regionie,
kraju lub na całym świecie, polegającej na wytwarzaniu dóbr i świadczeniu usług
zgodnie z potrzebami ludności
Zasoby - ilość pewnego składnika aktywów w danym momencie
Przedsiębiorczość - skłonności do ponoszenia ryzyka, inicjowania, wdrażania
nowych rozwiązań, do kreatywnego zachowania
2. Sądy pozytywne, a sądy normatywne
Sądy pozytywne (obiektywne) - kiedy badacz odwołuje się do faktów, maksymalizuje
swoją bezstronność i przy użyciu metod naukowych wyjaśnia prawidłowości
dotyczące danej rzeczywistości; odpowiada na pytania jakie procesy i zjawiska mają
wpływ na gospodarkę, np. Inflacja obniża możliwość oszczędzania.
Sądy normatywne – badacz wyraża swoje przekonania i formułuje zalecenia w
oparciu o subiektywne wartościowanie zjawisk, próbuje tak przekonać ludzi co jest
złe, a co dobre, np. Zjawisko inflacji jest bardziej dotkliwe niż bezrobocie.
3. Popyt, krzywa popytu, jakie czynniki determinują rozmiary popytu na
rynku.
Popyt - ilość dobra, jaką nabywcy są w stanie zakupić przy różnych poziomach ceny;
zapotrzebowanie konsumenta na dane dobro w danym czasie i przy danej cenie
Krzywa popytu – wraz ze wzrostem ceny produktu, zmniejsza się popyt
Prawo popytu: Wraz ze wzrostem ceny produktu zmniejsza się ceteris Paribas
(założenie niezmienności pozostałych warunków lub też czynników które mają wpływ
na dane zjawisko ekonomiczne), popyt na ten produkt, wraz ze spadkiem ceny popyt
wzrasta. Wniosek: Pomiędzy zmianami ceny i zmianami wzrostu popytu występuje
zależność o charakterze odwrotnie proporcjonalnym.
Czynniki, które determinują rozmiary popytu:
- Dochody konsumenta – wzrost dochodów konsumenta powoduje wzrost
popytu na rynku, a spadek dochodów = spadek popytu
- Gusta i preferencja – indywidualne zachowania konsumenta przy kupowaniu
dóbr
- Ceny dóbr substytucyjnych i komplementarnych (uzupełniających; paliwo-
samochód) - substytucyjne, jeśli wzrost ceny na dobro X powoduje
zwiększenie popytu na dobro Y; komplementarne, jeśli wzrost ceny na jeden z
produktów powoduje spadek popytu na drugi produkt
- Liczba jedności - wzrost liczby ludności - zwiększenie rozmiaru popytu na
rynku, spadek liczby ludności na odwrót działa
- Przewidywanie cen relatywnych - kupujący mogą wyprzedać w czasie zakupy
poszczególnych dóbr przewidując zmniejszenie ich cen
- Efekt naśladownictwa - popyt indywidualnego konsumenta zmienia się w
zależności od popytu rynkowego, czyli popytu zgłaszanego przez innych
konsumentów
4. Podaż, jak wyznaczamy podaż, jakie czynniki determinują rozmiary
podaży, na czym polega podaż?
Podaż - ilość dobra, jaką sprzedawcy są w stanie zaoferować przy różnym poziomie
ceny oraz przy założeniu niezmienności innych elementów charakteryzujących
rynek.
→ Przy wyższej cenie produkcja danego dobra staje się bardziej korzystna, więc
skłania producentów do zwiększania ilości oferowanych produktów.
→ Przy wyższej cenie jest więcej produktów.
Czynniki:
- Ceny czynników produkcji (płace, surowce, energia – dwa ostatnie bez
substytutów)
- Technologia – nowa technologia obniża koszty wytwarzania produktu i
zwiększa efektywność produkcji
- Podatki – nowe podatki wpływają niekorzystnie na podaż
- Subsydia – element zmniejszający koszty, podnosi podaż
- Przewidywanie cen - wyższa cena w przyszłości ogranicza podaż w
teraźniejszości
- Liczba przedsiębiorstw w gałęzi - wzrost liczby przedsiębiorstw w gałęzi
zwiększa ilość oferowanych produktów
5. Działalność regulacyjna państwa w zakresie podaży - reglamentacja
produkcji (obszary, cel reglamentacji)
Państwo:
- Może nałożyć nowe podatki
- Tworzy odpowiednie prawo
Reglamentacja – obszary: Produkcja towarów lub wykonywanie określonych
zawodów
Cel reglamentacji: ograniczenie praw przedsiębiorców, nakładane przez państwo.
Ukształtowanie standardów rynkowych - związane z dostępem do dóbr rzadkich za
pośrednictwem odpowiednich instytucji; chroni system przed przestępstwami
gospodarczymi
6. Równowaga rynkowa – na czym polega.
Sytuacja na rynku danego dobra, w której wielkość poptyu jest równa wielkości
podaży.
7. Nadwyżka podaży nad popytem
Nadwyżka - sytuacja na rynku, kiedy bieżące ceny rynkowe różnią się od ceny
równowagi.
Nadwyżka popytu a nadwyżka podaży - kiedy cena bieżąca jest mniejsza od ceny
równowagi, mamy wtedy do czynienia z nadwyżką popytu, natomiast jeżeli cena
bieżąca jest wyższa od ceny równowagi, powoduje to wystąpienie nadwyżki podaży.
Nadwyżka popytu oznacza mówiąc bardzo skrótowo, niedobór produkowanego
dobra lub oferowanej usługi.
Nadwyżka podaży oznacza, że na danym rynku pojawiła się nadwyżka
produkowanego dobra lub usługi.
8. Koszty w przedsiębiorstwie, jakie rodzaje kosztów mogą powstać?
Koszty stałe- np. koszty utrzymania, administracji przedsiębiorstwa, amortyzacja,
kary, zobowiązania wobec dostawców i banków
Koszty zmienne- np. płace pracowników, koszty zużytych surowców
Koszty całkowite= koszty stałe+ zmienne
Koszt marginalny – inaczej koszt krańcowy; wzrost kosztów całkowitych wywołany
wzrostem produkcji o jednostkę; koszt wyprodukowania kolejnej (dodatkowej)
jednostki dobra, wykonaniem danej czynności lub świadczeniem usługi; różnica
pomiędzy kosztem całkowitym 2 sąsiednich wielkości produkcji
Koszt alternatywny – potencjalne możliwości utracone wskutek podjęcia danej
decyzji; koszt alternatywny danego dobra to ilość innego dobra, z której trzeba
zrezygnować, aby możliwe było wyprodukowanie kolejnej jednostki tego pierwszego
dobra
9. Linia budżetowa - co jest istotą decyzji konsumenta, jak wygląda krzywa
obojętności, jak wygląda linia budżetowa, optimum konsumenta, od
czego zależy kształt krzywej obojętności?
Linia budżetowa - zbiór wszystkich kombinacji ilościowych dwóch dóbr lub/i usług, jakie
gospodarstwo domowe może nabyć, rozporządzając danym dochodem, przy określonych
cenach tych dóbr i usług.
Co wpływa na wybory konsumenta?: własne gusta i preferencje, czynniki ograniczające:
osiągane dochody, ceny wybieranych dóbr; - maksymalizacja użyteczności całkowitej (sumy
satysfakcji) czerpanej ze spożycia określonej struktury dóbr
Krzywa obojętności- obrazuje różne kombinacje dwu dóbr dające ten sam poziom
użyteczności całkowitej, posuwając się wzdłuż krzywej konsument zastępuje jedno dobro
drugim, jednak zachowuje taki sam poziom zadowolenia ze spożycia tych różnych
kombinacji dóbr; kształt krzywej obojętności (wypukła w kierunku początku układu wskazuje,
że dodatkową ilość jednego dobra uzyskuje się kosztem coraz mniejszych ilości drugiego
dobra
Linia ograniczenia budżetowego- reprezentuje zbiór kombinacji dóbr X i Y osiągalnych dla
konsumenta przy danych warunkach brzegowych tzn. danym dochodzie i danych cenach
dóbr
Paradoks Vebblena- dot. dóbr prestiżowych; są one kupowane gdy ich cena
jest wysoka- symbol wysokiego statusu materialnego, spadek cen przyczynia
się do spadku popytu ze strony nabywców o wysokich dochodach
11. Sposób pomiaru PKB. Metody liczenia PKB: suma wartości dodanej,
metoda dochodowa, metoda wydatkowa. Czym różni się od PNB?
PKB- syntetyczna miara wartości produkcji wytworzonej w gospodarce w
ciągu roku; wyraża rozmiary produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze
zlokalizowane na terytorium danego kraju, niezależnie od tego, kto jest ich
właścicielem
3 metody obliczania PKB:
1. Suma wartości dóbr i usług wytworzonych w kraju- metoda sumowania
produktów
2. Suma dochodów powstających przy jego wytwarzaniu- metoda sumowania
dochodów
3. Suma wydatków na zakup wytworzonych dóbr i usług- metoda sumowania
wydatków
Produkt narodowy- skład:
Osobiste wydatki konsumpcyjne (C)
Krajowe inwestycje prywatne (I)
Rządowe zakupy dóbr i usług (G)
Eksport netto (Ne)
Dochód netto z tytułu własności za granicą (Ni)
PN= C+I+G+Ne+Ni
PK= C+I+G+Ne
W PK nie uwzględniamy dochodu netto z tytułu własności za granicą
Polityka dochodowa-
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Od dr. Bodziackiego.
1. Wydatki publiczne (NBPPORTAL)
2. Podatek VAT
3. Podatek liniowy
4. Podatek dochodowy
5. Podatek liniowy czy progresywny
6. Udział gmin, powiatów i województw w podziale PIT i CIT
7. System podatkowy w Polsce
8. Rynki kapitałowe (NBPPORTAL)
9. Cykl koniunkturalny (NBPPORTAL)