‫‪1‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬

‫‪2‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﻓﻬﺮﺳﺖ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت‬
‫ﻟﺴﺖ ﻣﺨﻔﻔﺎت ‪6 .............................................................................................................................................‬‬
‫ﺑﺤﺚ در ﻣﻮرد ﯾﺎدداﺷﺖ ﻫﺎي ﻣﺎﺳﺘﺮ ﺗﺮﯾﻨﺮ و رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ‪8.......................................................................................‬‬
‫ﯾﺎدداﺷﺖ اول ﻣﺮﺑﯽ‪9.......................................................................................................................................:‬‬
‫ﻣﻌﺮﻓﯽ آﻣﻮزش اﺷﺘﺮاﮐﯽ‪/‬ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ‪9..................................................................................................................... :‬‬
‫ﭘﯿﺎم ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‪9............................................................................................................................... :‬‬
‫اﺷﺘﺮاﮐﯽ و ﺷﯿﻮه آﻣﻮزش ﻣﺮوج‪/‬ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻓﺮق ﺑﯿﻦ آﻣﻮزش ‪9............................................................................................‬‬
‫ﭼﺮا آﻣﻮزش اﺷﺘﺮاﮐﯽ را ﺑﮑﺎر ﺑﺮد؟ ‪10 ....................................................................................................................‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﯾﮏ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﺎﻫﺮ ﭼﯿﺴﺖ؟ ‪10 ......................................................................................................‬‬
‫ﻋﻠﻢ‪10 ............................................................................................................................................... :‬‬
‫ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎ‪10 ........................................................................................................................................... :‬‬
‫ﺳﻠﻮك‪10 ............................................................................................................................................ :‬‬
‫ﯾﺎدداﺷﺖ دوم ﻣﺮﺑﯽ‪11 ..................................................................................................................................... :‬‬
‫ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ‪11 ...............................................................................................................................‬‬
‫ﭘﯿﺎم ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‪11 ............................................................................................................................. :‬‬
‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﭼﯽ اﺳﺖ؟ ‪11 ................................................................................................................................‬‬
‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ و ﺣﯿﺜﺖ و وﻗﺎر اﻧﺴﺎن‪12 ................................................................................................................... :‬‬
‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ وﻣﺤﯿﻂ‪12 ................................................................................................................................... :‬‬
‫اﻣﺮاض ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ و ﺗﺎﺛﯿﺮات اﻗﺘﺼﺎدي آن ‪12 ..............................................................................................‬‬
‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ روﺳﺘﺎﺋﯽ در اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‪12 ...................................................................................................................‬‬
‫ﯾﺎدداﺷﺖ ﺳﻮم ﻣﺮﺑﯽ‪13 .....................................................................................................................................‬‬
‫اﻗﺪاﻣﺎت در راﺳﺘﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ روﺳﺘﺎﯾﯽ ‪13 ...........................................................................................................‬‬
‫ﭘﯿﺎم ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي ‪13 ..............................................................................................................................‬‬
‫روش ﻫﺎي ﻋﻨﻌﻨﻮي در راﺳﺘﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ‪13 ............................................................. Confusing Mens and Ends :‬‬
‫ﯾﺎدداﺷﺖ ﭼﻬﺎرم ﻣﺮﺑﯽ ‪14 ..................................................................................................................................‬‬
‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم در دﻫﺎت‪14 ........................................................................................................‬‬
‫ﯾﺎدداﺷﺖ ﭼﻬﺎرم ﻣﺮﺑﯽ‪16 .................................................................................................................................. :‬‬
‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ -‬ﻃﺮزاﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي ‪16 ....................................................................................‬‬
‫ﭘﯿﺎم ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي ‪16 ..............................................................................................................................‬‬
‫ﭼﺮا ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮ روي دﺳﺖ آورد ﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﻫﺎي ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد؟ ‪16 .................................................................‬‬
‫ﭼﺮا ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮ روي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﻠﻮك و رﻓﺘﺎر ﺟﻤﻌﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺮدي ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد؟‪16 .............................................................‬‬
‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‪ -‬ﭼﺮا ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻤﻌﯽ در ﺳﻠﻮك رﻓﺘﺎر ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ؟ ‪17 ......................................................‬‬
‫ﮐﺪام ﻧﻘﺶ را ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﯽ در ﻗﺴﻤﺖ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﺮﺿﻪ و ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﺮدم در راﺳﺘﺎي ﺑﻬﺒﻮد وﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﭘﺮوﺳﻪ‬
‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ دارﻧﺪ؟ ‪17 ...................................................................................................................‬‬
‫ﯾﺎدداﺷﺖ ﭘﻨﺠﻢ ﺗﺮﯾﻨﺮ‪19 ................................................................................................................................... :‬‬
‫اﻧﮕﯿﺰه دادن ﻏﺮض ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﻠﻮك و رﻓﺘﺎر ‪19 ..............................................................................................................‬‬
‫ﭘﯿﺎم ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي ‪19 ..............................................................................................................................‬‬
‫اﻗﺪاﻣﺎت اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻋﻤﻞ اﻧﮕﯿﺰه دادن ‪19 .....................................................................................................‬‬
‫اﻧﻮاع اﻧﮕﯿﺰه دادن ‪20 ........................................................................................................................................‬‬
‫اﻧﮕﯿﺰه دادن ﻓﺮدي ‪20 ............................................................................................................................‬‬

‫‪3‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
‫وﻗﺎر و ﻣﺤﺮﻣﯿﺖ‪20 ............................................................................................................................... :‬‬
‫اﻧﮕﯿﺰه دادن ﻣﺮدم ﻣﺤﻞ ‪20 .....................................................................................................................‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺘﻮﻗﻌﻪ ﭘﺮوﺳﻪ اﻧﮕﯿﺰه دادن ﮐﺪاﻣﻬﺎﺳﺖ؟ ‪20 ........................................................................................‬‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﻫﺎي ﭘﺮوﺳﻪ ‪21 ..........................................................................................................................‬‬
‫ﯾﺎدداﺷﺖ ﺷﺸﻢ ﺗﺮﯾﻨﺮ‪22 ................................................................................................................................... :‬‬
‫ﺟﻌﺒﻪ اﺑﺰار‪ :‬ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ ‪22 .......................................................................................‬‬
‫ﭘﯿﺎم ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي ‪22 ..............................................................................................................................‬‬
‫ﺳﻠﻮك و رﻓﺘﺎر ﺷﺨﺺ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه ‪22 .................................................................................................................‬‬
‫ﺗﺴﻠﺴﻞ ﻣﺮاﺣﻞ‪22 ...........................................................................................................................................‬‬
‫اﯾﺠﺎد اﻋﺘﻤﺎد‪23 ....................................................................................................................................‬‬
‫ﻫﺪف ‪23 ........................................................................................................................................ 32‬‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﻫﺎي ﭘﺮوﺳﻪ ‪23 ..........................................................................................................................‬‬
‫ﺳﺎﺣﻪ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ‪ /‬اﺣﺴﺎس ﺷﺮم در ﻣﻮﻗﻊ ﻗﺪم زدن در ﺳﺎﺣﻪ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ‪24 ....................................................‬‬
‫ﻫﺪف ‪24 ........................................................................................................................................ 33‬‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﻫﺎي ﭘﺮوﺳﻪ ‪24 ..........................................................................................................................‬‬
‫ﻗﺪم زدن ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺷﺮم ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻧﮕﯿﺰه دادن ﮔﺮدد‪24 ....................................................................... :‬‬
‫ﭼﮏ ﻟﺴﺖ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي ﺳﻮاﻻت‪24 ........................................................................................................... :‬‬
‫ﻧﻘﺸﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ‪26 ........................................................................................................................................‬‬
‫ﻫﺪف‪26 ............................................................................................................................................ :‬‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﭘﺮوﺳﻪ‪26 ................................................................................................................................ :‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ‪27 .................................................................................................................................... :‬‬
‫ﻫﺪف‪27 ............................................................................................................................................ :‬‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﭘﺮوﺳﻪ‪27 ................................................................................................................................ :‬‬
‫ﭘﺮوﺳﻪ ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﮑﺮوﺑﻬﺎ )‪ (Flow Diagram‬و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺼﺎرف ﻃﺒﯽ ‪28 .............................................................‬‬
‫ﻫﺪف‪28 ............................................................................................................................................ :‬‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﭘﺮوﺳﻪ‪28 ................................................................................................................................ :‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ آب ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻠﻮل ‪30 ........................................................................................................... :H2S‬‬
‫ﻫﺪف‪30 ............................................................................................................................................ :‬‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﻫﺎي ﭘﺮوﺳﻪ‪30 ......................................................................................................................... :‬‬
‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي‪31 ........................................................................................................................................... :‬‬
‫ﻫﺪف‪31 ............................................................................................................................................ :‬‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﻫﺎي ﭘﺮوﺳﻪ‪31 ......................................................................................................................... :‬‬
‫ﭘﻼن ﮐﺎري ‪32 ...............................................................................................................................................‬‬
‫ﻫﺪف‪32 ............................................................................................................................................ :‬‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﻫﺎي ﭘﺮوﺳﻪ‪32 ........................................................................................................................ :‬‬
‫ﯾﺎدداﺷﺖ ﻫﻔﺘﻢ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯽ‪34 .............................................................................................................................:‬‬
‫ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي ﻫﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ‪34 ............................................................................................................................‬‬
‫ﭘﯿﺎم ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي ‪34 .............................................................................................................................‬‬
‫ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ )اﺣﺘﯿﺎط(‪34 ..........................................................................................................................‬‬

‫‪4‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
‫اﺟﺰاي ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﮥ ﺳﺎﺣﻮي‪34 ................................................................................................................. :‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن زﯾﺮ زﻣﯿﻦ ﻣﺒﺮز‪35 .............................................................................................................................. :‬‬
‫ﻓﺮق ﺑﯿﻦ ‪ leach pit‬ﯾﺎ ﭼﻘﺮي و ﺗﺎﻧﮑﯽ آﻟﻮده‪35 ....................................................................................................... :‬‬
‫ﺗﺨﺘﻪ و ﮐﻤﺪ ﻣﺒﺮز‪36 ...................................................................................................................................... :‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﯿﺮوﻧﯽ‪36 ....................................................................................................................................... :‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ‪37 ............................................................................................................................... :‬‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي ﺳﺎده ﺗﺎ ﻣﻐﻠﻖ در راﺑﻄﻪ ﺑﻪ زﯾﻨﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ‪37 ......................................................‬‬
‫ﮔﻮدال ﻫﺎي ﮐﻢ ﻋﻤﻖ‪/‬ﻣﯿﺘﻮد ‪38 ..................................................................................................................... Cat‬‬
‫ﺗﺸﺮﯾﺢ‪38 .......................................................................................................................................... :‬‬
‫ﻓﻮاﯾﺪ و اﺿﺮار‪38 ............................................................................................................................................ :‬‬
‫ﻣﺒﺮز ﭼﻘﺮ ﻏﯿﺮ اﻧﮑﺸﺎف ﯾﺎﻓﺘﻪ‪/‬ﺑﻬﺒﻮد ﯾﺎﻓﺘﻪ‪39 .............................................................................................................:‬‬
‫ﺗﺸﺮﯾﺢ‪39 .......................................................................................................................................... :‬‬
‫ﻓﻮاﯾﺪ و اﺿﺮار‪39 ............................................................................................................................................ :‬‬
‫ﻣﺒﺮز ﭼﻘﺮ ﺗﻬﻮﯾﻪ ﺷﺪه )‪40 ......................................................................................................................... :(VIP‬‬
‫ﺗﺸﺮﯾﺢ‪40 .......................................................................................................................................... :‬‬
‫ﻓﻮاﯾﺪ و اﺿﺮار ‪40 .............................................................................................................................................‬‬
‫ﻣﺒﺮزي ﮐﻪ در آن آب رﯾﺨﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪41 .................................................................................................................. :‬‬
‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي در ﻣﻮرد ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ‪42 ................................................................................................... :‬‬
‫اﺗﺨﺎذ ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺑﺎ درﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﺷﺮاﯾﻂ دﺷﻮار‪42 ...................................................................................... :‬‬

‫‪5‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﻟﺴﺖ ﻣﺨﻔﻔﺎت‬

ANDS Afghanistan National Development Strategy ‫اﺳﺘﺮاﺗﯿﮋي اﻧﮑﺸﺎف ﻣﻠﯽ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‬

B&M Branding & Marking Plan ‫ﭘﻼن ﻋﻼﻣﺖ و ﻧﺸﺎن ﮔﺬاري‬
BCC Behavioral Change Communication ‫ﻣﮑﺎﻟﻤﻪ ﯾﺎ ارﺗﺒﺎﻃﺎت در راﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﻠﻮك و رﻓﺘﺎر‬
BPHS Basic Package of Health Services ‫ﺑﺴﺘﻪ ﻫﺎي اوﻟﯿﻪ ﺧﺪﻣﺎت ﺻﺤﯽ‬
CDC Community Development Council ‫ﺷﻮراي اﻧﮑﺸﺎﻓﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
CHW Community Health Worker ‫ﮐﺎرﻣﻨﺪان ﺻﺤﯽ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
CCN Cooperating Country National ‫ﻫﻤﮑﺎري ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﻣﻠﯽ و دوﻟﺘﯽ‬
CERP Commander’s Emergency Response Program ‫ ﻗﻮﻣﻨﺪاﻧﺎن‬/‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮﯾﯽ ﻋﺎﺟﻞ ﺑﻪ ﻓﺮﻣﺎﻧﺪﻫﺎن‬
CLTS Community-led Total Sanitation ‫ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
CM/CD Community Mobilization/Community Development ‫ اﻧﮑﺸﺎف ﺟﺎﻣﻌﻪ‬/ ‫اﻧﺴﺠﺎم ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
CO Contracting Officer ‫ﻣﺴﻮوﻟﯿﻦ ﻗﺮار دادي‬
COP Chief of Party ‫ آﻣﺮ ﺑﺨﺶ‬/‫رﺋﯿﺲ‬
COTR Contracting Officer’s Technical Representative ‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﻣﺴﻮول ﻗﺮار دادي‬
CP Contracting Partner ‫ﺷﺮﮐﺎء ﻗﺮار دادي‬
DCOP Deputy Chief of Party ‫ﻣﻌﺎون رﺋﯿﺲ ﺑﺨﺶ‬
DDA District Development Assembly ‫ﺷﻮراي اﻧﮑﺸﺎﻓﯽ وﻟﺴﻮاﻟﯽ‬
DDP District Development Plan ‫ﭘﻼن اﻧﮑﺸﺎﻓﯽ ﻗﺮﯾﻪ‬
FHAG Family Health Action Group ‫ﮔﺮوپ ﻋﻤﻠﯿﺎﺗﯽ ﺻﺤﯽ ﻓﺎﻣﯿﻠﯽ‬
FP Facilitating Partner ‫ﺷﺮﮐﺎء ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه‬
FPO Field Program Officer ‫ﻣﺴﻮول ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ وﻻﯾﺘﯽ‬
GIRoA Government of the Islamic Republic of Afghanistan ‫دوﻟﺖ ﺟﻤﻬﻮري اﺳﻼﻣﯽ اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‬
GW World Garda
IQC Indefinite Quantity Contract ‫ﻗﺮار داد ﻣﻌﯿﺎد ﻧﺎﻣﻌﯿﻦ‬
ISAF International Security Assistance Force ‫ﻧﯿﺮو ﻫﺎي ﺑﯿﻦ اﻟﻤﻠﻠﯽ ﮐﻤﮑﯽ اﻣﻨﯿﺖ‬
LOA Letter of Authorization ‫ﻣﮑﺘﻮب ﺻﻼﺣﯿﺖ ﮐﺎري‬
M&E Monitoring and Evaluation ‫ﻧﻈﺎرت و ارزﯾﺎﺑﯽ‬
MoPH Ministry of Public Health ‫وزارت ﺻﺤﺖ ﻋﺎﻣﻪ‬
MOU Memorandum of Understanding ‫ﺗﻔﺎﻫﻤﻨﺎﻣﻪ‬
MRRD Ministry of Rural Rehabilitation and Development ‫وزارت اﺣﯿﺎ و اﻧﮑﺸﺎف دﻫﺎت‬
MSH Management Sciences for Health ‫اداره ﻋﻠﻮم در راﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﺻﺤﺖ‬
NGO Nongovernmental Organization ‫ ادارات ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ‬/ ‫ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎ‬
NSP National Solidarity Program ‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﻤﺒﺴﺘﮕﯽ ﻣﻠﯽ‬
O&M Operation and Maintenance ‫ﺣﻔﻆ و ﻣﺮاﻗﺒﺖ‬
ODF Open Defecation Free ‫ﻣﺤﻼت ﻋﺎري از ﻣﻮاد ﻓﺎﺿﻠﻪ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز‬
PDC Provincial Development Committee ‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻫﺎي اﻧﮑﺸﺎﻓﯽ وﻻﯾﺘﯽ‬
PDP Provincial Development Plan ‫ﭘﻼن اﻧﮑﺸﺎﻓﯽ وﻻﯾﺘﯽ‬
PMP Performance Monitoring Plan ‫ﭘﻼن ﻧﻈﺎرت از اﺟﺮاأت‬
PRT Provincial Reconstruction Team ‫ﺗﯿﻢ ﮐﺎري اﺣﯿﺎ ﻣﺠﺪد وﻻﯾﺘﯽ‬

6 ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 PSA Public Service Announcement ‫اﻋﻼم ﺧﺪﻣﺎت ﻋﺎﻣﻪ‬
PSD Protective Security Detail ‫ﺗﻔﺼﯿﻼت ﻣﺼﻮﻧﯿﺖ ﻫﺎي ﻣﺤﺎﻓﻈﻮي‬
QA/QC Quality Assurance/Quality Control ‫ ﮐﻨﺘﺮول از ﮐﯿﻔﯿﺖ‬/‫اﻃﻤﯿﻨﺎن از ﮐﯿﻔﯿﺖ‬
RC Regional Command ‫ﺻﺪور اواﻣﺮ ﻣﻨﻄﻘﻮي‬
REACH Rural Expansion of Afghanistan’s Community- ‫ﺗﻤﺪﯾﺪ ﺧﺪﻣﺎت ﺻﺤﯽ ﻣﺮﺑﻮط ﺟﺎﻣﻌﻪ روﺳﺘﺎﺋﯽ در‬
based Healthcare ‫اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‬
RFP Request for Proposal ‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد‬
RFA Request for Approval ‫ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻏﺮض ﻣﻨﻈﻮري‬
SO Support Organization ‫ادارات ﺣﻤﺎﯾﻮي‬
SOW Scope of Work ‫ﻫﺪف ﮐﺎري‬
SPSF Sub-Project Screening Form ‫ﻓﻮرﻣﻪ ﭘﺮوژه ﻫﺎي ﻓﺮﻋﯽ‬
SSDA Society for Sustainable Development of ‫اﺟﺘﻤﺎع اﻧﮑﺸﺎف ﭘﺎﯾﺪار در اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‬
Afghanistan
STTA Short Term Technical Assistance ‫ﻣﻌﺎوﻧﺖ ﻫﺎي ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت‬/‫ﮐﻤﮏ‬
SWSS Afghan Sustainable Water Supply and Sanitation ‫ﭘﺮوژه ﻫﺎي ﭘﺎﯾﺪار ذﺧﯿﺮه آب و ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻣﺤﯿﻄﯽ‬
Project ‫اﻓﻐﺎن‬
TBD To Be Determined ‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدد‬
USAID United States Agency for International ‫اداره اﻧﮑﺸﺎﻓﯽ اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه اﻣﺮﯾﮑﺎ‬
Development
USG United States Government ‫دوﻟﺖ اﯾﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه‬
WASH Water, Sanitation, and Hygiene ‫ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻣﺤﯿﻄﯽ و ﻧﻈﺎﻓﺖ‬،‫آب‬
WUG Water User Group ‫ﮔﺮوپ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن آب‬

7 ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﺑﺤﺚ در ﻣﻮرد ﯾﺎدداﺷﺖ ﻫﺎي ﻣﺎﺳﺘﺮ ﺗﺮﯾﻨﺮ و رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ‬

‫اﯾﻦ رﻫﻨﻤﻮدآﻣﻮزﺷﯽ ﺗﻮﺳﻂ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻧﮑﺸﺎف ﭘﺎﯾﺪار اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن )‪ (SSDA‬ﻏﺮض ﻓﺮاﻫﻢ آوري زﻣﯿﻨﻪ ﺗﺴﻬﯿﻼت آﻣﻮزش ﺑﻪ ﻣﺎﺳﺘﺮ ﺗﺮﯾﻨﺮان در‬
‫ﺑﺨﺶ ذﺧﯿﺮه ﭘﺎﯾﺪار ﻣﻨﺎﺑﻊ آب و ﭘﺮوژه ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻣﺤﯿﻄﯽ )‪ (SWISS‬ﺗﻬﯿﻪ و ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺷﺪه اﺳﺖ‪ ..‬اﯾﻦ رﻫﻨﻤﻮد و ﯾﺎدداﺷﺘﻬﺎ ﺑﻪ اﺳﺎس‬
‫ﻣﻮاد آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﻮﺟﻮده‪ ،SSDA‬و ﺑﻪ ﻃﻮر ﻋﻤﻮم ﺑﺎ درﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﺷﻤﺎري زﯾﺎدي از ﻣﻨﺎﺑﻊ آﻣﻮزﺷﯽ ﻗﺎﺑﻞ دﺳﺘﺮس از ﻫﻤﮑﺎران اﻧﮑﺸﺎﻓﯽ ﺑﯿﻦ‬
‫اﻟﻤﻠﻠﯽ و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻫﺎ و ﺷﯿﻮه ﻫﺎي ﺑﻬﺘﺮ ﺷﺮﮐﺎء‪ ،‬ﺗﺠﺎرب و ﻧﻮﺷﺘﺠﺎت ﭘﯿﺮاﻣﻮن ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ و ﺑﻄﻮر اﺧﺺ ﺑﺎ درﻧﻈﺮ ﮔﯿﺮي روش ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ‬
‫ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‪ ،‬اﯾﺠﺎد ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻣﺠﻤﻮع ﻣﮑﻤﻞ اﯾﻦ رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﻪ ﺑﺨﺶ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﮐﻪ ﺟﺰﺋﯿﺎت آن ﻗﺮار ذﯾﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫‪ .1‬رﻫﻨﻤﻮدآﻣﻮزﺷﯽ‪ -‬ﻫﺪف از رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﻓﺮاﻫﻢ آوري ﻧﺼﺎب ﺗﻌﻠﯿﻤﯽ و رﻫﻨﻤﻮد ﻫﺎ ﺑﺮاي ﺗﺮﯾﻨﺮان ﻏﺮض ﺗﺴﻬﯿﻞ و‬
‫راه اﻧﺪازي ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭘﻨﺞ روزه آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﺗﺮﯾﻨﺮان در راﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﭘﯿﺸﺒﺮد ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
‫ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .2‬ﺗﺬﮐﺎر ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﻮن‪ -‬ﻫﺪف از ﺗﺬﮐﺎر ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﻮن ﺷﯿﻮه ﺗﺴﻬﯿﻞ و ﻓﻬﻤﺎﻧﺪن ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ ﮐﻠﯿﺪي در راﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ‬
‫اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﻣﺄﺧﺬ ﻣﻮاد آﻣﻮزﺷﯽ ) در ﺳﯽ دي( زﻣﯿﻨﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ ﮐﻠﯿﺪي ﻣﻮاد آﻣﻮزﺷﯽ را ﺑﻤﻨﻈﻮر ﺳﻬﻮﻟﺖ در اﻣﺮ ﯾﺎد ﮔﯿﺮي ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬

‫ﭼﻄﻮر از اﯾﻦ رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﺑﻌﻤﻞ آﯾﺪ ﺗﺎ ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻣﻔﯿﺪ و ﻣﺆﺛﺮ آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﻪ دﯾﮕﺮان اﻧﺘﻘﺎل ﮔﺮدد؟‬

‫‪ .1‬ﺑﺨﺶ ﯾﺎدداﺷﺖ ﻫﺎ‪ /‬ﺗﺬﮐﺎر ﺗﺮﯾﻨﺮان ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮔﺮدد ﺗﺎ از ﺷﯿﻮه‪ ،‬ﻃﺮزاﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎي ﮐﺎري و ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ‬
‫رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم آﮔﺎﻫﯽ ﺣﺎﺻﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪ .2‬ﺳﭙﺲ رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﮔﺮدد ﺗﺎ از ﭘﻼن‪ ،‬ﻫﺪف و ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺘﻮﻗﻌﻪ ﻫﺮ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ درﺳﯽ‪ ,‬آﮔﺎﻫﯽ ﺑﻌﻤﻞ آﯾﺪ‪.‬‬
‫‪ .3‬ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺂ ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻣﻌﻠﻮﻣﺎﺗﯽ ﮐﻪ در ﺳﯽ دي )‪ (CD‬ﮐﺎﭘﯽ ﺷﺪه ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮔﺮدد ﺗﺎ از ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ و ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ درك ﮐﺎﻣﻞ‬
‫ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫‪8‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﯾﺎدداﺷﺖ اول ﻣﺮﺑﯽ ‪:‬‬

‫ﻣﻌﺮﻓﯽ آﻣﻮزش اﺷﺘﺮاﮐﯽ‪/‬ﻣﺸﺎرﮐﺘﯽ‪:‬‬

‫ﭘﯿﺎم ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‪:‬‬

‫آﻣﻮزش ﺑﻪ ﺷﯿﻮه اﺷﺘﺮاﮐﯽ ﺑﻪ اﺳﺎس داﻧﺶ و ﺗﺠﺎرب اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن ﮐﺴﺐ ﮔﺮدﯾﺪه ﮐﻪ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ آﻣﻮزش و ﻓﺮاﮔﯿﺮي ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ﻧﻈﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺷﯿﻮه ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﯽ ﻋﺎﻣﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻣﺮﺑﯽ ﺧﻮب ﻣﯽ ﮐﻮﺷﺪ ﺗﺎ اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن ﻇﺮﻓﯿﺖ ﻫﺎﯾﺸﺎﻧﺮا ﺑﺸﻨﺎﺳﻨﺪ ﺑﺪون اﯾﻨﮑﻪ ﭘﺮوﺳﻪ آﻣﻮزﺷﯽ را ﺗﺤﺖ ﻧﻔﻮذ و اداره ﺧﻮد در آورد‪.‬‬

‫در ﺳﯿﺴﺘﻢ آﻣﻮزش اﺷﺘﺮاﮐﯽ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺟﺪﯾﺪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ دواﻣﺪار و ﻣﺴﻠﺴﻞ ﭘﺪﯾﺪ ﻣﯽ آﯾﺪ‪ ،‬ﻓﻠﻬﺬا آﻣﻮزش ﺑﺎﯾﺪ ﻗﺴﻢ ﻋﯿﺎر ﮔﺮدد ﺗﺎ ﺿﺮورت‬
‫ﻫﺎي آﻣﻮزﺷﯽ اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن در آن وﻗﺘﺎ ﻓﻮﻗﺘﺎ ﺟﺎﺑﺠﺎ ﮔﺮدد ﯾﻌﻨﯽ ﺗﻐﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫اﺷﺘﺮاﮐﯽ و ﺷﯿﻮه آﻣﻮزش ﻣﺮوج‪/‬ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻓﺮق ﺑﯿﻦ آﻣﻮزش‬

‫ﺑﻪ ﭘﺮوﺳﻪ آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻨﺤﯿﺚ ﯾﮏ ﭘﺮوﺳﻪ ﯾﺎدﮔﯿﺮي ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ اﯾﺠﺎد و ﮐﺴﺐ داﻧﺶ‪ ،‬آﮔﺎﻫﯽ و ﻣﻬﺎرت ﻫﺎ ﻣﻨﺘﺞ ﻣﯽ‬
‫ﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬دﯾﺪ‪.‬‬
‫در ﺟﺪول ذﯾﻞ ﻓﺮق ﻣﯿﺎن ﺷﯿﻮة آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﺮوج‪/‬ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ و ﺷﯿﻮة آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ اﺷﺘﺮاﮐﯽ ﻧﻤﺎﯾﺶ داده ﺷﺪه اﺳﺖ ‪:‬‬

‫آﻣﻮزش اﺷﺘﺮاﮐﯽ‬ ‫آﻣﻮزش ﻣﺮوج‪/‬ﻣﻌﻤﻮل‬ ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ‬

‫‪ ‬اراﯾﻪ ﻧﻈﺮﯾﺎت ﺑﻪ اﺳﺎس ﺗﺠﺎرب‬ ‫‪ ‬ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻫﺪاﯾﺎت‬
‫‪ ‬اﺷﺘﺮاك ﻓﻌﺎل )ﺳﻮال ﻧﻤﻮدن و ﻣﺮﺗﮑﺐ اﺷﺘﺒﺎه ﺷﺪن ﻣﻨﺤﯿﺚ ﯾﮏ ﭘﺮوﺳﻪ در‬ ‫‪ ‬اﺷﺘﺮاك ﻏﯿﺮ ﻓﻌﺎل‬
‫ﺟﺮﯾﺎن آﻣﻮزش(‬ ‫‪ ‬ﮐﺴﺐ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت‬ ‫ﻧﻘﺶ آﻣﻮزﻧﺪه‬
‫‪ ‬ﺷﺮﯾﮏ ﺳﺎﺧﺘﻦ اﻓﮑﺎر و ﺗﺠﺎرب‬ ‫‪ ‬ﻣﺴﻮوﻟﯿﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺟﺰﺋﯽ ﻏﺮض ﭘﺮوﺳﻪ آﻣﻮزش‬
‫‪ ‬در دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻦ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ ﭘﺮوﺳﻪ آﻣﻮزش‬
‫‪ ‬ﯾﮏ ﻣﺮﺑﯽ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪ ‬ﻧﻤﺎد از ﺻﻼﺣﯿﺖ‬
‫ﻧﻘﺶ ﻣﺮﺑﯽ‬
‫‪ ‬اﺣﺘﺮام ﺑﻪ داﻧﺶ و ﺗﺠﺎرب اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن‬ ‫‪ ‬ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ داﻧﺶ و ﺗﺠﺎرب آﻣﻮزﮔﺎر‬
‫‪ ‬آﻣﻮزش ﻣﺤﻮري‬ ‫‪ ‬ﮐﻨﺘﺮول ﺗﺮﯾﻨﺮ‬ ‫ﻣﺤﺘﻮﯾﺎت‬
‫‪ ‬ﺑﻪ اﺳﺎس ﺿﺮورﯾﺎت آﻣﻮزﺷﯽ اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن‬ ‫‪ ‬اﻧﺘﺨﺎب اﻧﺪك در ﮔﺰﯾﻨﺶ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت‬ ‫آﻣﻮزﺷﯽ‬
‫‪ ‬آﻣﻮزش ﺑﻪ ﺷﮑﻞ دوﺟﺎﻧﺒﻪ ﺑﻪ اﺳﺎس داﻧﺶ و ﺗﺠﺎرب اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن و ﻣﺮﺑﯽ‬ ‫‪ ‬ﺗﺸﺮﯾﮏ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت و ﺣﻘﺎﯾﻖ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﯾﮑﻄﺮﻓﻪ از ﻣﺮﺑﯽ ﺑﻪ آﻣﻮزﮔﺎر‬ ‫ﺷﯿﻮه ﺗﻤﺮﮐﺰ‬

‫‪9‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﭼﺮا آﻣﻮزش اﺷﺘﺮاﮐﯽ را ﺑﮑﺎر ﺑﺮد؟‬
‫ﺷﯿﻮه ﺗﺪرﯾﺲ ﻣﻌﻤﻮل و ﻣﺮوج ﺷﯿﻮة ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮاي ﺗﺪرﯾﺲ ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ﻧﻤﯿﺒﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺨﺎﻃﺮﯾﮑﻪ درﯾﻦ ﻃﺮﯾﻘﻪ ﺗﺪرﯾﺲ‪ ،‬رول ﻣﻬﻢ اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه‬
‫ﮔﺎن ﻣﺪ ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﯿﺸﻮد‪ .‬آﻣﻮزش ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ﺑﻪ اﺳﺎس ﻃﺮزاﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎ و ﺷﺮاﯾﻂ ﮐﻪ از ﺷﯿﻮه ﻫﺎي ﻣﺮوج ﻣﺘﻔﺎوت ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬اﺳﺘﻮار اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻃﺮزاﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي آﻣﻮزش ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ﺑﺎ ﺿﻢ ﻣﻔﺎﻫﯿﻢ آن ﺑﺸﮑﻞ ﯾﮏ ﭼﮏ ﻟﺴﺖ ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه در ﺟﺪول ذﯾﻞ ﺧﻼﺻﻪ‬
‫ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﭼﮏ ﻟﺴﺖ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه‬ ‫ﻃﺮزاﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎ ﺑﺮاي آﻣﻮزش ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن‬

‫_ آﯾﺎ ﺷﻤﺎ ﻣﯿﺪاﻧﯿﺪ ﮐﻪ اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن ﭼﺮا در ﭘﺮوﺳﻪ آﻣﻮزﺷﯽ ﺳﻬﻢ‬ ‫اﺷﺨﺎص ﺑﺰرﮔﺴﺎل‪ ،‬آﻣﻮزﮔﺎران رﺿﺎﮐﺎر ﺑﻮده و وﻗﺘﯿﮑﻪ در ﯾﮏ ﺗﺮﯾﻨﻨﮓ ﺣﺎﺿﺮ‬
‫ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ؟‬ ‫ﻣﯽ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﻪ ﺑﻬﺘﺮﯾﻦ وﺟﻪ در ﺗﻤﺎﻣﯽ ﺑﺨﺶ ﻫﺎ ﺣﺼﻪ ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫_ آﯾﺎ ﭘﺮوﺳﻪ اﻧﺘﺨﺎب اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن ﺑﺎ ﻃﺮزاﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎي ذﮐﺮ ﺷﺪه در‬
‫ﭼﮏ ﻟﺴﺖ ﮐﻪ در ﺿﻤﯿﻤﮥ اول‪ ،‬ﯾﺎد داﺷﺖ ﻣﺮﺑﯽ اراﯾﮥ ﮔﺮدﯾﺪه ﺑﻮد‪ ،‬ﻣﻄﺎﺑﻘﺖ‬
‫دارد؟‬
‫اﺷﺨﺎص ﺑﺰرﮔﺴﺎل وﻗﺘﯽ ﺧﻮب ﻣﯿﺎﻣﻮزﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻮاد آﻣﻮزﺷﯽ ﻣﺮﺗﺒﻂ ﺑﻪ زﻧﺪﮔﯽ و‬
‫آﯾﺎ از اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن ﭘﺮﺳﯿﺪه ﺷﺪه ﮐﻪ آﻧﻬﺎ از ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آﻣﻮزﺷﯽ ﭼﯽ اﻣﯿﺪ‬ ‫ﺗﺠﺎرب ﺷﺎن ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫دارﻧﺪ و در ﺧﺘﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﭼﯽ دﺳﺖ آورد ﻫﺎ ﺧﻮاﻫﻨﺪ داﺷﺖ؟‬
‫_آﯾﺎ ﮐﺪام ﺳﯿﺴﺘﻤﯽ راﻫﻨﻤﺎ ﺑﻪ آﻧﻌﺪه اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن ﮐﻪ ﺗﻮﻗﻌﺎت ﺷﺎن ﺑﺎ‬
‫ﺳﺎﯾﺮﯾﻦ در ﮔﺮوپ ﻫﺎ وﻓﻖ ﻧﺪارد‪ ،‬دارﯾﺪ؟‬

‫_ آﯾﺎ اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن در ﻣﻮرد ﻣﻮاد ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آﻣﻮزﺷﯽ ﺗﺠﺎرب ﻗﺒﻠﯽ دارﻧﺪ؟‬
‫_ آﯾﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮ اﺳﺎس ﻧﻈﺮﯾﺎت و ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن ﻃﺮح‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ؟‬
‫آﯾﺎ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آﻣﻮزﺷﯽ وﻗﺖ ﮐﺎﻓﯽ ﻏﺮض ﺳﻮال ﻧﻤﻮدن‪ ،‬ﺗﻘﻮﯾﺖ ﻣﻬﺎرت ﻫﺎ و ﻋﻤﻠﯽ‬
‫ﻧﻤﻮدن ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت دارد؟‬
‫اﺷﺨﺎص ﺑﺰرﮔﺴﺎل از ﺗﺠﺎرب ﺧﻮب ﺑﺮﺧﻮردار ﺑﻮده و ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺷﺮﯾﮏ ﺳﺎﺧﺘﻦ‬
‫ﺗﺠﺮﺑﯿﺎت ﺷﺎن ﺑﺎ ﺳﺎﯾﺮ اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن ﻓﻀﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ آﻣﻮزﺷﯽ را ﺑﻪ‬
‫ﻫﻤﺪﯾﮕﺮ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫اﺷﺨﺎص ﺑﺰرﮔﺴﺎل وﻗﺘﯽ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت آﻣﻮزﺷﯽ را ﺑﻪ ﺷﮑﻞ درﺳﺖ ﻓﺮا ﻣﯽ ﮔﯿﺮﻧﺪ‬
‫ﮐﻪ ﺧﻮدﺷﺎن در ﭘﺮوﺳﻪ آﻣﻮزﺷﯽ ﺳﻬﻢ ﻓﻌﺎل داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﯾﮏ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﺎﻫﺮ ﭼﯿﺴﺖ؟‬

‫اﯾﺠﺎد ﺳﻬﻮﻟﺖ در ﯾﮏ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﻪ ﻣﻔﻬﻮم ﺳﻬﻞ و آﺳﺎن ﺳﺎﺧﺘﻦ ﮐﺎرﻫﺎ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در ﯾﮏ ورﮐﺸﺎپ اﺷﺘﺮاﮐﯽ‪ ،‬رول ﻣﺮﺑﯽ ﻣﺴﺎﻋﺪ‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻦ زﻣﯿﻨﻪ و ﻣﺤﯿﻂ ﺧﻮب ﺑﺮاي آﻣﻮزش و ﺗﺸﺮﯾﮏ ﻧﻈﺮﯾﺎت و ﺗﺠﺎرب اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻏﺮض ﺑﺮآورده ﺷﺪن اﯾﻦ ﻫﺪف‪،‬‬
‫ﺿﺮورت ﻧﯿﺴﺖ ﺗﺎ ﺷﺨﺺ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﺘﺨﺼﺺ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺎﯾﺪ در ﺳﻪ ﺳﺎﺣﻪ )ﻋﻠﻢ‪ ,‬ﺳﻠﻮك و ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎ( ﻣﻬﺎرت داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ از‬
‫ﻣﺜﺎﻟﻬﺎ در اﯾﻦ زﻣﯿﻨﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد ذﯾﻞ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪:‬‬
‫ﻋﻠﻢ‪ :‬داﺷﺘﻦ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت در ﻣﻮرد ﻣﻮﺿﻮع آﻣﻮزﺷﯽ و ﻣﻨﻄﻘﻪ‬
‫ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎ‪ :‬اﻓﻬﺎم و ﺗﻔﻬﯿﻢ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺆﺛﺮ‪ ,‬درك ارﺗﺒﺎط ﺑﯿﻦ اﻋﻀﺎي ﺗﯿﻢ و ﻣﻬﺎرﺗﻬﺎي اداري‪.‬‬
‫ﺳﻠﻮك‪ :‬رﻓﺘﺎر دوﺳﺘﺎﻧﻪ و ﺻﺎدﻗﺎﻧﻪ‪ ،‬آﺷﻨﺎ ﺑﺎ ﺳﺎﺳﯿﺖ ﻫﺎي ﺟﻨﺲ ﻣﺮد و زن‪ ،‬اﺣﺘﺮام ﺑﻪ ﻧﻮرم ﻫﺎي ﻣﻨﻄﻘﻮي‪.‬‬

‫‪10‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﯾﺎدداﺷﺖ دوم ﻣﺮﺑﯽ‪:‬‬

‫ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ‬

‫ﭘﯿﺎم ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‪:‬‬
‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﻨﻔﯽ روي ﺻﺤﺖ و ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن دارد‪ .‬اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن در ﺳﺎﺣﻪ ﺗﻬﯿﻪ آب دﺳﺖ آورد ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻞ ﻣﻼﺣﻈﻪ‬
‫داﺷﺘﻪ در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ در ﻗﺴﻤﺖ دﺳﺖ آوردﻫﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ و ﻧﻈﺎﻓﺖ ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺿﺮورت ﺑﻪ ﮐﺎر زﯾﺎد ﻣﺤﺴﻮس اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﺪﯾﻦ ﻣﺤﻠﻮظ‪ ،‬ﻣﺎ ﺑﺎﯾﺪ از ﺗﺠﺎرب ﻣﻨﻄﻘﻪ ﺑﯿﺎﻣﻮزﯾﻢ و ﻫﺮ ﭼﯽ زودﺗﺮ در راﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﯾﯿﻢ‪ .‬ﻣﺎ راه ﻃﻮﻻﻧﯽ را در ﭘﯿﺶ‬
‫داﺷﺘﻪ و ﻋﻼوه ﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﺑﺎﯾﺪ در ﻗﺴﻤﺖ اﻓﺰاﯾﺶ ﺗﻌﺪاد ﻣﺒﺮزﻫﺎ‪ ،‬ﻃﺮﯾﻘﻪ اﺳﺘﻌﻤﺎل و ﭘﺎﯾﺪاري آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﻋﻄﻒ ﺗﻮﺟﻪ ﻣﺒﺬول ﮔﺮدد‪..‬‬

‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﭼﯽ اﺳﺖ؟‬

‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻋﺒﺎرت از ﻣﺪﯾﺮﯾﺖ و ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻣﺼﺆن ﻣﻮاد ﻓﺎﺿﻠﻪ‪ /‬ﻏﺎﯾﻄﻪ ﺑﺎ درﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻣﯿﮑﺎﻧﯿﺰم ﻣﺼﻮ ن ﮐﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ را از دﺳﺘﺮس اﻧﺴﺎن‬
‫در آﯾﻨﺪه دور ﺑﺴﺎزد‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺷﺎﻣﻞ دو ﺑﺨﺶ ﻫﺎرد وﯾﺮ و ﺳﺎﻓﺖ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﺑﺨﺶ ﻫﺎرد وﯾﺮ ﺷﺎﻣﻞ )ﻣﺒﺮز ﻫﺎ و ﻓﺎﺿﻼب‬
‫ﻫﺎ( و ﺑﺨﺶ ﺳﺎﻓﺖ وﯾﺮ آن ﺷﺎﻣﻞ )ﻗﻮاﻋﺪ و ﻣﻘﺮرات ﺷﺴﺘﻦ دﺳﺘﻬﺎ( ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﭼﻄﻮر ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻣﻌﺪود ﺻﺤﺖ و ﺳﻼﻣﺖ اﻧﺴﺎن را ﻣﺘﺂﺛﺮ ﻣﯿﺴﺎزد؟‬

‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ و ﺻﺤﺖ‪ :‬ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ‪/‬ﻣﻌﺪود ﯾﮑﯽ از ﻋﻮاﻣﻞ اﺳﺎﺳﯽ در راﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﺑﺮوز اﻣﺮاض اﺳﻬﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺷﻤﺎر ﻣﯿﺮود ﮐﻪ‬
‫ﺧﺴﺎرات ﻣﺮﮔﺒﺎري را در ﻗﺒﺎل داﺷﺘﻪ و ﺑﺨﺼﻮص ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺮگ و ﻣﯿﺮ اﻃﻔﺎل در ﮐﺸﻮر ﻫﺎي روﺑﻪ اﻧﮑﺸﺎف ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫اﮐﺜﺮا اﯾﻦ اﻣﺮاض ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز اﻣﺮاض اﺳﻬﺎﻟﯽ ﻣﯿﮕﺮدد‪ ،‬ﻣﮑﺮوب ﻫﺎﯾﺴﺖ ﮐﻪ در ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﮑﺮوب ﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺷﯿﻮه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ داﺧﻞ دﻫﻦ ﮔﺮدﯾﺪه ﮐﻪ در دﯾﺎﮔﺮام ذﯾﻞ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪11‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ و ﺣﯿﺜﺖ و وﻗﺎر اﻧﺴﺎن‪:‬‬

‫ﺳﺮوي ﻫﺎ ﻧﺸﺎن داده ﮐﻪ ﻣﺮدم از داﺷﺘﻦ ﻣﺒﺮز ﺑﺨﺎﻃﺮراﺣﺘﯽ‪ ،‬وﻗﺎر‪ ،‬ﺷﺮم‪ ،‬ﭘﺎك ﺑﻮدن ﺳﺎﺣﻪ و ﻋﺪم ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ ﺗﻌﻔﻦ و ﯾﺎﻫﻢ ) ﻃﻮرﻣﺜﺎل‪،‬‬
‫ﻫﻨﮕﺎﻣﯿﮑﻪ در ﯾﮏ ﺧﺎﻧﻮاده ﻣﻬﻤﺎن ﻣﯽ آﯾﺪ‪ ،‬و آﻧﻬﺎ در ﺧﺎﻧﻪ ﻣﺒﺮز ﺻﺤﯽ ﻧﺪارﻧﺪ اﺣﺴﺎس ﺷﺮم ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ( ﻣﺒﺮز را اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﻧﻪ اﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﻓﻮاﯾﺪ داﺷﺘﻦ ﻣﺒﺮز ﺻﺤﯽ و اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺒﺮز ﺻﺤﯽ ﭼﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﺧﻮب روي ﺻﺤﺖ اﻧﺴﺎن دارد‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪Bruijne et al. ) .‬‬
‫)‪.( 2007‬‬
‫اﺣﺴﺎس راﺣﺘﯽ و ﺧﺼﻮﺻﯽ ﺑﻮدن ﮐﻪ از اﺛﺮ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻓﯽ در ﻣﯿﺎن ﻣﺮدﻣﺒﻪ وﺟﻮد ﻣﯿﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺼﻮص ﺧﺎﻧﻢ ﻫﺎ‪ ،‬اﯾﻦ ﺧﻮد‬
‫ﯾﮏ اﺣﺴﺎس آراﻣﺶ و ﻋﺰت و وﻗﺎر ﺑﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﯿﺪﻫﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮاﯾﻦ‪،‬ﻣﻄﺎﻟﻌﺎت ﻧﺸﺎن داده ﮐﻪ ﯾﮏ ارﺗﺒﺎط ﮐﺎﻣﻞ ﺑﯿﻦ اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﻫﺎ در ﻣﮑﺎﺗﺐ‬
‫و اداﻣﻪ اﻓﺰاﯾﺶ ﺷﻤﻮﻟﯿﺖ دﺧﺘﺮان در ﻣﮑﺎﺗﺐ‪ ،‬ﺑﺨﺼﻮص ﻫﻨﮕﺎﻣﯿﮑﻪ دﺧﺘﺮان ﺑﻪ ﺳﻦ ﺑﻠﻮغ ﻣﯿﺮﺳﻨﺪ‪ ،‬وﺟﻮد دارد ‪(Government of‬‬
‫)‪Philippines et al. 2005‬‬

‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ وﻣﺤﯿﻂ‪:‬‬

‫ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻣﻮاد ﻓﺎﺿﻠﻪ اﻧﺴﺎﻧﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻏﯿﺮ ﻣﺼﺆن ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﻋﻮاﻣﻞ آﻟﻮده ﺷﺪن آب درﯾﺎ ﻫﺎ و آب ﻫﺎي زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎر‬
‫ﺑﺎﻋﺚ‪ ،‬ﺗﻬﯽ ﺷﺪن اﮐﺴﯿﺠﻦ ﮐﻪ ﺿﺮورت ﺑﻪ ﺣﻔﻆ وﻧﮕﻬﺪاري ﻣﻮﺟﻮدات زﻧﺪه آﺑﯽ اﺳﺖ‪ ،‬ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري در ﺳﮑﺘﻮر ﺣﻔﻆ‬
‫اﻟﺼﺤﻪ‪ ،‬ﺑﻬﺒﻮد ﭼﺸﻤﮕﯿﺮي را در ﮐﯿﻔﯿﺖ آب ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯽ آورد‪.‬‬

‫اﻣﺮاض ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ و ﺗﺎﺛﯿﺮات اﻗﺘﺼﺎدي آن‬

‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﯾﮑﯽ از ﻣﻬﻤﺘﺮﯾﻦ ﭼﺎﻟﺶ ﻫﺎ در ﻓﺮا راﻫﯽ ﺗﺮﻗﯽ و اﻧﮑﺸﺎف‪ ،‬ﮐﺸﻮر ﻫﺎي روﺑﻪ اﻧﮑﺸﺎف ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺣﻘﺎﯾﻖ ذﯾﻞ ﺗﻮﺟﻪ ﮐﻨﯿﺪ‪:‬‬
‫در ﺟﻬﺎن از ﺟﻤﻠﻪ ﻫﺮ ‪ 10‬ﺗﻦ‪ 4 ،‬ﺗﻦ )‪ 2.6‬ﻣﻠﯿﺎرد ﻧﻔﺮ( ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ درﺳﺖ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﮐﺸﻮر ﻫﺎي آﺳﯿﺄ ﺟﻨﻮﺑﯽ از‬ ‫‪‬‬
‫ﺟﻤﻠﻪ ﮐﺸﻮرﻫﺎﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﺳﻄﺤﻪ ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ در آن ﺧﯿﻠﯽ ﮐﻢ و در ﺣﺪود ‪ 36‬ﻓﯿﺼﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﮐﺸﻮر ﻫﺎي روﺑﻪ اﻧﮑﺸﺎف و ﻓﻘﯿﺮ ﻧﯿﺸﻦ‪ ،‬اﻣﺮاض اﺳﻬﺎل ﻋﻤﺪه ﺗﺮﯾﻦ ﻋﻠﺖ ﻣﺮگ و ﻣﯿﺮ اﻃﻔﺎل ﮐﻤﺘﺮ از ﭘﻨﺞ ﺳﺎل ﺑﻪ ﺷﻤﺎر‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﯿﺮود )‪.(Water Aid 2006‬‬
‫اﻣﺮاض و ﺳﻄﺢ ﻣﺮگ و ﻣﯿﺮ از اﺛﺮ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯿﺂﯾﺪ‪ ،‬ﺑﺎﻋﺚ ﺑﺮوز واﻗﻌﺎت ﻣﺎﻧﻨﺪﺳﺆ ﺗﻐﺬي‪ ،‬ﭘﺎﺋﯿﻦ آﻣﺪن ﺳﻄﺢ‬ ‫‪‬‬
‫ﺗﻮﻟﯿﺪات و ﺑﺮﮔﺸﺖ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺷﻤﻮﻟﯿﺖ اﻃﻔﺎل ﺑﺨﺼﻮص دﺧﺘﺮان در ﻣﮑﺎﺗﺐ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ روﺳﺘﺎﺋﯽ در اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن‬

‫رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺄ ﺑﺎز و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺒﺮز ﻫﺎي ﻏﯿﺮ ﻣﺼﺆن‪ ،‬ﯾﮏ ﻋﻤﻞ ﻣﺮوج در اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در دﻫﻪ ﻫﺎي ﮔﺬﺷﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺸﮑﻞ‬
‫اﺳﺎﺳﯽ اوﻟﻮﯾﺖ ﻧﺪادن ﺑﻪ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻣﺼﺆن در اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﺑﻮده اﺳﺖ‪ .‬ﺳﻨﺠﺶ ﻫﺎ و ﺗﺨﻤﯿﻦ ﻫﺎي ﺣﺪس زده ﺷﺪه ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﯿﺪﻫﺪ ﮐﻪ ﺳﻄﺢ ﭘﻮﺷﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ در اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﻪ ‪ 20‬اﻟﯽ ‪ 30‬ﻓﯿﺼﺪ ﻣﯿﺮﺳﺪ‪ .‬ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ و ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ اﻣﺮاض‬
‫ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻧﺎﮐﺎﻓﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺮگ و ﻣﯿﺮ ﺗﻌﺪاد زﯾﺎد ﻣﺮدم ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬درﯾﻦ ﺧﺼﻮص‪ ،‬اﻃﻔﺎل و ﺗﻌﺪاد زﯾﺎد از واﻗﻌﺎت وﺗﻠﻔﺎت‬
‫رﺧﺪاده در اﺛﺮ ﺑﺮوز اﻣﺮاض اﺳﻬﺎﻻت ﻧﺎﺷﯽ از ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻧﺎدرﺳﺖ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪12‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﯾﺎدداﺷﺖ ﺳﻮم ﻣﺮﺑﯽ‬

‫اﻗﺪاﻣﺎت در راﺳﺘﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ روﺳﺘﺎﯾﯽ‬

‫ﭘﯿﺎم ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬
‫ﻋﻠﯽ اﻟﺮﻏﻢ‪ ،‬ﺳﺮﻣﺎﯾﻪ ﮔﺬاري ﻫﻨﮕﻔﺖ در ﻗﺴﻤﺖ اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﻫﺎ‪ ،‬ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻣﻮﻓﻖ ﺑﻪ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﺮدم ﻧﺸﺪه اﻧﺪ ﺗﺎ‬
‫آﻧﻬﺎ را از ﻣﺒﺎدرت ﺑﻪ اﻧﺠﺎم رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﺮاﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ اﺳﺘﻮارﺳﺖ ﮐﻪ اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﺑﻪ ﺗﻨﻬﺎﯾﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻧﻤﯽ ﮔﺮدد ﺑﻠﮑﻪ‬
‫ﺗﺸﻮﯾﻖ در ﺗﻐﯿ ﯿﺮ ﺳﻠﻮك و رﻓﺘﺎر ﺗﻮام ﺑﺎ اﺗﺨﺎذ اﻗﺪام ﺟﻤﻌﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺘﻮﻗﻒ ﺳﺎﺧﺘﻦ رﻓﻊ ﺟﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﻣﯿﮕﺮدد ﮐﻪ اﯾﻦ ﺧﻮد ﺑﺮاي‬
‫ﮐﻮﺷﺶ ﻫﺎ در راﺳﺘﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻣﺼﺆن اﻣﺮ ﺣﺘﻤﯽ اﺳﺖ‪.‬‬

‫روش ﻫﺎي ﻋﻨﻌﻨﻮي در راﺳﺘﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ‪Confusing Mens and Ends :‬‬

‫در اواﯾﻞ ﻣﺮدم ﻣﻌﺘﻘﺪ ﺑﻮدﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺑﺨﺎﻃﺮي در ﻓ ﻀﺎي ﺑﺎز رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﺑﺨﺎﻃﺮﯾﮑﻪ اﺳﺘﻄﺎﻋﺖ اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز را ﻧﺪارﻧﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﯾﻦ‪،‬‬
‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ روﺳﺘﺎﯾﯽ ﮐﻤﮏ ﻫﺎي ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻓﺎﻣﯿﻞ ﻫﺎي ﻓﻘﯿﺮ ﻏﺮض اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﺑﺎ درﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﯾﮏ ﻃﺮح ﺑﺨﺼﻮص ﻣﯽ ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﺑﻌﺪﻫﺎ اﯾﻦ ﻓﺮﺿﯿﻪ ﻏﻠﻂ ﺛﺎﺑﺖ ﮔﺮدﯾﺪ و ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ ﮐﻪ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ د ر ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﻧﻤﺎدي از ﻓﻘﺮ ﻧﺒﻮده ﺑﻠﮑﻪ ﯾﮏ ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻣﺮوج و‬
‫ﻗﺒﻮل ﺷﺪه در ﺑﯿﻦ ﻣﺮدم ﺑﻮده اﺳﺖ و ﻫﻢ اﯾﻨﮑﻪ ﻧﯿﺎز و ﺿﺮورت ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺻﺤﯽ در ﺑﯿﻦ ﻣﺮدم ﻣﺤﺴﻮس ﻧﺸﺪه اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﯾﻦ‪ ،‬ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﮐﻠﯿﺪي ﻏﺮض ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﻠﻮك و رﻓﺘﺎر ﺟﻬﺖ ﺗﻮﻗﻒ ﻋﻤﻞ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺒﺮز ﻫﺎ ﺑﺼﻮرت‬
‫درﺳﺖ در ﺑﯿﻦ ﻣﺮدم ﺗﻔﻬﯿﻢ ﻧﮕﺮدﯾﺪه ﮐﻪ ﻣﻨﺘﺞ ﺑﻪ ﻧﺎﮐﺎﻣﯽ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻋﻮاﻣﻞ دﯾﮕﺮﯾﮑﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﻋﺪم ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮔﺮدﯾﺪه‪ ،‬ﺷﺎﻣﻞ ﻣﻮارد ذﯾﻞ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪:‬‬

‫‪ .١‬ﻧﺎدﯾﺪه ﮔﺮﻓﺘﻦ ﺳﻬﻢ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬

‫‪ .٢‬ﮐﻢ ﺗﻮﺟﻬﯽ در ﻋﺮﺻﻪ ﺗﻌﻠﯿﻤﺎت ﻧﻈﺎﻓﺖ و ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ در ﻣﮑﺎﺗﺐ‬
‫‪ .٣‬ﺗﺮوﯾﺞ دﯾﺰاﯾﻦ ﻣﺸﺨﺺ ﻏﺮض اﻋﻤﺎ ر ﻣﺒﺮز ﻫﺎ ﮐﻪ اﻏﻠﺒﺎ داراي ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺰاف ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻋﻮاﯾﺪ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻋﻤﺎل ﻓﺸﺎر و اﺟﺒﺎر ﺑﺎﻻي ﻣﺮدم ﻏﺮض اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮزﻫﺎ ﺗﺎ اﯾﻨﮑﻪ دﺳﺘﺮﺳﯽ ﺑﻪ ﭘﺮوژه ﻫﺎي اﻧﮑﺸﺎﻓﯽ ﯾﺎﺑﻨﺪ ﻃﻮرﻣﺜﺎل‪ ،‬ﺷﺒﮑﻪ ﻫﺎي آﺑﺮﺳﺎﻧﯽ‬ ‫‪‬‬
‫) ﭘﯿﺸﮑﺶ ﮐﻤﮏ ﻫﺎي ﻣﺎﻟﯽ در ﻓﺮاﻫﻢ آوري ﺑﺨﺶ ﻫﺎردوﯾﺮ ﮐﻪ دوﻟﺖ و دوﻧﺮان ﻗﺎدر ﺑﻪ ﺗﺤﮑﯿﻢ و ﺛﺒﺎت آن ﻧﺨﻮاﻫﻨﺪ ﺑﻮد‪ .‬ﻋﺪم ﻣﻮﺛﺮﯾﺖ‬
‫اﯾﻦ ﺷﯿﻮه و ﺷﺎﻣﻞ ﻧﺴﺎﺧﺘﻦ ﺗﻤﺎم اﻋﻀﺎي ﻓﻘﯿﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﭘﺮوﺳﻪ‬

‫‪13‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﯾﺎدداﺷﺖ ﭼﻬﺎرم ﻣﺮﺑﯽ‬
‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ -‬ﻃﺮزاﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬
‫ﭼﺮا ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮ روي دﺳﺖ آورد ﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﻫﺎي ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد؟‬
‫ﭼﺮا ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮ روي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﻠﻮك و رﻓﺘﺎر ﺟﻤﻌﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺮدي ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد؟‬
‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‪ -‬ﭼﺮا ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻤﻌﯽ در ﺳﻠﻮك رﻓﺘﺎر ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ؟‬
‫ﺗﻌﺪادي ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻋﻮض ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﻮدن ﯾﮏ ﻣﺒﺮز ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻣﯽ ﮔﺮدد؟ﭼﺮا‬
‫ﮐﺪام ﻧﻘﺶ را ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﯽ در ﻗﺴﻤﺖ ﺧﺪﻣﺎت ﻋﺮﺿﻪ و ﺗﻘﺎﺿﺎي ﻣﺮدم در راﺳﺘﺎي ﺑﻬﺒﻮد وﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ‬
‫دارﻧﺪ؟‬

‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم در دﻫﺎت‬

‫ﻧﺨﺴﺘﯿﻦ ﺑﺎر ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﺳﺎل ‪1999‬م ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺮﮐﺰ آﻣﻮزﺷﯽ ﻗﺮﯾﻪ ‪ VERC‬و ‪ Water Aid‬در ﺑﻨﮕﻠﻪ‬
‫دﯾﺶ ﺑﻪ ﻣﯿﺎن آﻣﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ازآن‪ ،‬اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻘﻪ و ﺗﻐﯿﯿﺮات ﻣﺮﺑﻮﻃﻪ در ﺑﺴﯿﺎري ازﮐﺸﻮرﻫﺎي آﺳﯿﺎ و اﻓﺮﯾﻘﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﻪ ﻣﻨﺼﻪ ﻋﻤﻞ ﮔﺬاﺷﺘﻪ ﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻫﺪف از ﻋﻤﻠﯽ ﻧﻤﻮدن ﺷﯿﻮة ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺻﺮﻓﺂ ﺣﺼﻮل ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻣﺼﺆن و اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬
‫ﺑﻠﮑﻪ ﻫﺪف اﺻﻠﯽ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻋﺎدات و ﺳﻠﻮك ﺑﻪ ﺳﻄﺢ اﺟﺘﻤﺎع ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ ﻣﻨﺘﺞ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﻮرد ﻫﺪف ﮔﺮدد‪..‬‬
‫درﯾﻦ ﭘﺮوﺳﻪ اﺷﺘﺮاﮐﯽ آﻣﻮزﺷﯽ‪ ،‬ﻫﺪف و ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺗﻤﺎم اﻋﻀﺎي ﺟﺎﻣﻌﻪ از وﺿﻌﯿﺖ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ اﺟﺘﻤﺎع ﺷﺎن )وﺿﻌﯿﺖ رﻓﻊ‬
‫ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺄ ﺑﺎز‪ ،‬اﻧﺘﺸﺎر و اﺑﺘﻼ ﺑﻪ اﻣﺮاض ﮐﻪ ﻋﺎﻣﻞ آن از ﻃﺮﯾﻖ دﻫﻦ داﺧﻞ ﺑﺪن اﻧﺴﺎن ﻣﯿﺸﻮد( و ﺗﺎﺛﯿﺮات ﻣﻨﻔﯽ آن ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬ﺗﺠﺎرب‬
‫در ﺳﺎﺣﻪ ﻧﺸﺎن داده ﻣﻮﻗﻌﯿﮑﻬﻤﺮدم ﺧﻮد ﺿﺮورت ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ را ﻣﺤﺴﻮس ﻧﻤﻮدﻧﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﺧﻮدﺷﺎن ﻣﻄﺎﺑﻖ ﺗﻮاﻧﻤﻨﺪي ﻣﺎﻟﯽ ﺷﺎن ﺑﻪ‬
‫اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز در ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺷﺎن ﻣﺒﺎدرت ﻣﯿﻮرزﻧﺪ و ﻣﺘﻌﺎﻗﺒﺂ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﻨﻈﻢ از ﻣﺒﺮز اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮده ﮐﻪ اﯾﻦ ﻋﻤﻞ ﺧﻮد ﺣﺲ ﻣﺎﻟﮑﯿﺖ را ﻧﯿﺰ در‬
‫آﻧﻬﺎ ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯿﺂورد‪.‬‬
‫ﭘﺮ وﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻣﺎﻟﯽ ﻧﺪارد ﺑﻠﮑﻪ ﺿﺮورت ﺑﻪ آﮔﺎﻫﯽ و ﻓﻬﻢ درﺳﺖ از اﻧﮕﯿﺰه دادن ﺟﻤﻌﯽ‪ ،‬ﯾﺎ‬
‫ﻋﻮاﻣﯿﻠﯿﮑﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﺮدم ﻏﺮض ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻋﺎدت و ﺳﻠﻮك ﺷﺎن ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺻﺤﯽ ﻣﯿﮕﺮدد‪ ،‬دارد‪.‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ از داﺷﺘﻦ ﻣﻔﮑﻮره ﻫﺎ و ﻋﻤﻠﯽ ﮐﺮدن ﻋﺎدات ﻗﺒﻠﯽ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ اﻗﺪام ﺟﻤﻌﯽ در راﺳﺘﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﺎ ذﮐﺮ ﻣﻮارد ذﯾﻞ ﺧﻼﺻﻪ‬
‫ﻣﯿﮕﺮدد‪:‬‬
‫‪ .1‬ﺗﻐﯿﯿﺮ از ﺗﻌﻠﯿﻢ و آﻣﻮزش‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺴﻬﯿﻞ اﺟﺘﻤﺎع ﺗﺎ ﺧﻮد آﻧﻬﺎ ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ را ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪.2‬ﺗﻐﯿﯿﺮ از ﮔﻔﺘﻦ اﯾﻨﮑﻪ )ﻣﺎ ﻣﺒﺮز اﻋﻤﺎر ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ( ﺑﻪ اﯾﻦ ﮔﻔﺘﻪ ﮐﻪ )ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮد ﻗﺎدر ﺑﻪ اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز اﺳﺖ(‪.‬‬
‫‪ .3‬از ﯾﺎد آوري اﯾﻨﮑﻪ ) ﻣﺎ ﻣﺮدم راﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﯿﮑﻨﻢ و اﻧﺠﺎم ﻣﯿﺪﻫﯿﻢ( ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ )ﻣﺎ ﻣﺮدم را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ آزاداﻧﻪ ﺗﺼﻤﯿﻢ‬
‫ﮔﺮﻓﺘﻪ و ﻋﻤﻞ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ(‪.‬‬
‫‪ .4‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﺎ درﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻃﺮح و دﯾﺰاﯾﻦ از ﺑﺎﻻ ﺑﻪ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻪ اﺑﺘﮑﺎر از ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﻪ ﺑﺎﻻ ﯾﻌﻨﯽ از ﻣﺮدم ﻣﺤﻞ ﺑﻪ اﺷﺨﺎص ﻋﺎﻟﯿﺮﺗﯿﻪ )ﮐﻪ ﺧﻮد‬
‫ﻃﺮح ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ(‬
‫‪ .5‬ﺷﺮوع از ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻫﺎردوﯾﺮ ﺗﺎ ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻣﺮدم و ﭘﺮوﺳﻪ (‬
‫)‪Kar 2005‬‬

‫‪14‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
‫ﭼﻄﻮر و ﺑﻪ ﭼﯽ ﺷﮑﻞ ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ از ﺷﯿﻮه ﻣﺮوج و ﺳﻨﺘﯽ ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﻣﺘﻤﺮﮐﺰ ﺑﻪ اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز اﺳﺖ ﻓﺮق دارد؟‬
‫ﺟﺪول ذﯾﻞ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي ﺑﯿﻦ اﯾﻦ دو ﺷﯿﻮه را ﺑﯿﺎن ﻣﯿﺪارد‪:‬‬

‫ﺷﯿﻮه ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﺷﯿﻮه ﺳﻨﺘﯽ‬ ‫ﻋﻨﺎﺻﺮ‬

‫ﻣﻨﻊ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز‬ ‫اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز‬ ‫ﺗﻤﺮﮐﺰ‬
‫ﻟﺴﺖ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎ‬ ‫ﯾﮏ ﻣﻮدل اﻧﺘﺨﺎب ﺷﺪه‬ ‫ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻋﺎدت و رﻓﺘﺎر ﺑﻌﺪ از درك ﺗﺎﺛﯿﺮات رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز‬ ‫ﮐﻤﮏ ﻫﺎي ﻣﺎﻟﯽ ﻓﺮدي‬ ‫ﺗﺸﻮﯾﻖ‬
‫ﮐﻤﮏ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ اﻧﻌﺎم ﺑﻪ ﮐﻞ اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻌﺪ ازﯾﻨﮑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ در‬ ‫ﮐﻤﮏ ﻣﺎﻟﯽ ﭘﺮداﺧﺖ ﺷﺪه از ﻗﺒﻞ ﻏﺮض‬
‫ﻣﺎﻟﯽ‬
‫ﻋﺎدت و ﺳﻠﻮك ﺷﺎن ﻫﻮﯾﺪا ﮔﺮدﯾﺪ‬ ‫ﺗﻬﯿﻪ ﻫﺎردوﯾﺮ‬
‫ﺗﻤﺮﮐﺰ روي ﻧﺘﺎﯾﺞ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﺟﺎﻣﻌﻪ‬ ‫ﺗﻮﺟﻪ روي ﺷﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﻫﺎي اﻋﻤﺎر ﺷﺪه‬ ‫ﻧﻈﺎرت‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻋﺎدات و ﺳﻠﻮك ﭘﺎﯾﺪار و ﻗﺮﯾﻪ ﺟﺎت ﻋﺎري از رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در‬
‫اﻓﺰاﯾﺶ در ﺷﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﻫﺎ‬ ‫ﻧﺘﯿﺠﻪ‬
‫ﻓﻀﺎي ﺑﺎز‬
‫ﺗﺎﺛﯿﺮات ﭼﺸﻤﮕﯿﺮ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﻧﺎﭼﯿﺰ‬ ‫ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻧﺎﭼﯿﺰ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮔﺰاف‬ ‫ﺗﺎﺛﯿﺮ‬

‫‪15‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﯾﺎدداﺷﺖ ﭼﻬﺎرم ﻣﺮﺑﯽ‪:‬‬

‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ -‬ﻃﺮزاﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬

‫ﭘﯿﺎم ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬
‫ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ ر ﻫﺒﺮي ﻣﺮدم ﯾﮏ ﺣﺮﮐﺖ ﻣﻬﻢ از ﺷﯿﻮه ﻗﺒﻠﯽ ﺗﻄﺒﯿﻖ ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ روﺳﺘﺎﺋﯽ ﺑﻪ ﺷﯿﻮه و‬
‫ﻃﺮﯾﻘﻪ ﺟﺪﯾﺪ ﯾﻌﻨﯽ آوردن ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻋﺎدت و ﺳﻠﻮك اﻓﺮاد ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﺻﻮل ﮐﻠﯿﺪي اﯾﻦ ﺷﯿﻮه ﺑﺎ اراﯾﻪ ﻧﮑﺎت ذﯾﻞ ﺧﻼﺻﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪:‬‬

‫ﺗﻤﺮﮐﺰ روي ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮزﻫﺎ‬ ‫‪-‬‬

‫ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺟﺪي روي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻤﻌﯽ ﻋﺎدات و رﻓﺘﺎر ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﻧﺴﺠﺎم ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ اﻧﻔﺮادي‬ ‫‪-‬‬
‫اﯾﺠﺎد ﯾﮏ ﺳﻠﺴﻠﻪ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﻏﺮض رﺳﯿﺪن ﻣﺮدم ﺑﻪ زﯾﻨﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺗﺸﻮﯾﻖ و ﺗﺮﻏﯿﺐ ﺗﺠﺎران و ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﯽ ﻏﺮض ﻓﺮاﻫﻢ آوري ﻧﯿﺎزﻣﻨﺪﯾﻬﺎي ﻣﺮدم‬ ‫‪-‬‬
‫ﻃﺮح ﭼﺎرﭼﻮب ﻫﺎي ﮐﺎري ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻏﺮض ﺣﺼﻮل اﻫﺪاف و ﭘﺎﯾﺪاري آن‬ ‫‪-‬‬
‫ﺗﻤﺮﮐﺰ روي ﺗﺸﻮﯾﻖ و اﻧﻌﺎم ﻏﺮض ﺣﺼﻮل ﻧﺘﺎﯾﺞ‪ ،‬ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﮐﻤﮏ ﻫﺎي ﻣﺎﻟﯽ در ﺑﺨﺶ ﻫﺎردوﯾﺮ‬ ‫‪-‬‬

‫ﻫﺮﯾﮏ از ﻃﺮزاﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎ‪/‬اﺻﻮل در ذﯾﻞ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻔﺼﻞ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﭼﺮا ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮ روي دﺳﺖ آورد ﻫﺎ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﻫﺎي ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد؟‬

‫ﻣﻌﻤﻮﻵ دﺳﺖ آورد ﻫﺎ و ﻣﻮﻓﻘﯿﺖ ﻫﺎي ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ روﺳﺘﺎﺋﯽ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﺗﻌﺪاد ﻣﺒﺮز ﻫﺎي ﮐﻪ در ﯾﮏ ﺟﺪول زﻣﺎﻧﯽ‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﺗﮑﻤﯿﻞ ﮔﺮدﯾﺪه‪ ،‬اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ اﻧﺪازه ﮔﯿﺮي دﺳﺖ آورد ﻫﺎ در ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ اﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ ﻣﺎﻧﻨﺪ‪ :‬دﺳﺖ آورد ﻫﺎي ﻣﺮدم در ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ .‬اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﺗﺎ ﺣﺪي ﮐﻤﯽ‬
‫ﺑﺎ ﻋﺚ از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﻣﮑﺮوب ﻫﺎ ﻣﯿﮕﺮدد در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ اﮔﺮ در ﭼﺎر اﻃﺮاف ﻣﺒﺮز ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﻧﺸﺎﻧﻪ ﻫﺎي از ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺧﻄﺮ آﻟﻮده‬
‫ﮔﯽ ﺑﯿﺎﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺑﺎﻻ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﮐﻪ اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﻓﻘﻂ ﯾﮏ وﺳﯿﻠﻪ اﺳﺖ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻬﺒﻮد ﯾﺎﻓﺘﻪ ﺻﺤﺖ ﻋﺎﻣﻪ اﻣﺎ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‬
‫ﯾﮏ ﺧﺘﻢ ﺑﻪ ﻫﺪف ﮐﻠﯽ ﺑﺮاي رﻓﻊ ﻣﺸﮑﻼت ﻣﺤﺴﻮب ﮔﺮدد‪ .‬ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻠﺤﻮظ‪ ،‬ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮ روي‬
‫اﻧﮕﯿﺰه دادن ﻣﺮدم ﻧﻤﻮده ﺗﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻋﺎدات و ﺳﻠﻮك ﻏﺮض ﺗﺮك رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﻓﻘﻂ ﻣﺒﺮز اﻋﻤﺎرﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪،‬‬
‫ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪.‬‬

‫ﭼﺮا ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺑﯿﺸﺘﺮ روي ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﻠﻮك و رﻓﺘﺎر ﺟﻤﻌﯽ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻓﺮدي ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد؟‬

‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﯾﮏ ﻋﻤﻞ اﻧﻔﺮادي ﺑﻮده اﻣﺎ ﻧﺘﺎﯾﺞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ دارد‪ .‬ﻃﻮرﯾﮑﻪ در ﻣﺜﺎل ذﯾﻞ واﺿﺢ ﮔﺮدﯾﺪه‪ ،‬ﻫﺪف ﮐﻠﯽ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ وﻗﺘﯽ ﺣﺎﺻﻞ‬
‫ﻣﯿﮕﺮدد ﮐﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ اﻓﺮاد ﺑﺎﻻي اﺟﺘﻤﺎع ﺗﻤﺮﮐﺰ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‬

‫‪16‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‪ -‬ﭼﺮا ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺟﻤﻌﯽ در ﺳﻠﻮك رﻓﺘﺎر ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ اﺳﺖ؟‬
‫ﯾــﮏ ارزﯾــﺎﺑﯽ ﺳــﺮﯾﻊ در ‪ Himachal Pradesh‬ﻧﺸــﺎن داده ﮐــﻪ وﻗﺘــﯽ ‪ 30‬ﻓﯿﺼــﺪ ﻣــﺮدم از ﻣﺒــﺮز اﺳــﺘﻔﺎده ﻧﻤــﻮده اﻧــﺪ‪ ،‬واﻗﻌــﺎت‬
‫اﺳــﻬﺎل ‪ 40‬ﻓﯿﺼــﺪ راﭘــﻮر داده ﺷــﺪ‪ .‬وﻗﺘــﯽ ﮐــﻪ ‪ 95‬ﻓﯿﺼــﺪ ﻣــﺮدم از ﻣﺒــﺮز اﺳــﺘﻔﺎده ﻧﻤــﻮد‪ 25‬ﻓﯿﺼــﺪ راﭘــﻮر داده ﺷــﺪ‪ .‬ﻣﻮﻗﻌﯿﮑــﻪ ‪100‬‬
‫ﻓﯿﺼﺪ ﻣﺮدم از ﻣﺒـﺮز اﺳـﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮدﻧـﺪ‪ ،‬در اﯾﻨﺤﺎﻟـﺖ ﯾـﮏ ﮐـﺎﻫﺶ ﻗﺎﺑـﻞ دﯾـﺪ در واﻗﻌـﺎت اﺳـﻬﺎل دﯾـﺪه ﺷـﺪه ﮐـﻪ ﺗﻘﺮﯾﺒـﺎ ﮐﻤﺘـﺮ از ‪10‬‬
‫ﻓﯿﺼﺪ ﮔﺰارش ﺷﺪ‪ .‬در ﻧﺘﯿﺠـﻪ‪ ،‬ﺣﺘـﯽ اﮔـﺮ ﺗﻌـﺪادي زﯾـﺎدي از ﻣـﺮدم از ﻣﺒـﺮز اﺳـﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﯾﻨـﺪ و ﺑﻌﻀـﯽ ﺧـﺎﻧﻮاده ﻫـﺎ از ﻣﺒـﺮز اﺳـﺘﻔﺎده‬
‫ﻧﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬ﺧﻄﺮ ﮐﻠﯽ آﻟﻮده ﮔﯽ ﺑﯿﺎﻟﻮژﯾﮑﯽ و واﻗﻌﺎت ﻣﺴﺮي ﻫﻨﻮز ﻫﻢ ﺑﻠﻨﺪ ﺑﻮده ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺪادي ﻣﺨﺘﻠﻒ از ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژﯾﮑﯽ ﺑﻪ ﻋﻮض ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﻮدن ﯾﮏ ﻣﺒﺮز ﻧﻤﻮﻧﻪ ﺗﻄﺒﯿﻖ ﻣﯽ ﮔﺮدد؟‬
‫در زﻣــﺎن ﮔﺬﺷــﺘﻪ‪ ،‬ﺑﺮﻧﺎﻣــﻪ ﻫــﺎي ﺣﻔــﻆ اﻟﺼــﺤﻪ دﻫــﺎت ﮔﺰﯾﻨــﻪ ﻫــﺎي ﻣﺤــﺪود ﺗﮑﻨــﺎﻟﻮﺟﯽ را ﻓــﺮاﻫﻢ ﻣــﯽ ﻧﻤــﻮد‪ .‬و اﮐﺜــﺮآ ﺗﺼــﺎﻣﯿﻢ ﺑــﻪ‬
‫وﺳــﯿﻠﻪ ﻣﺘﺨﺼﺼــﯿﻦ ﺗﺨ ﻨﯿﮑــﯽ اﺗﺨــﺎذ و ﺑــﻪ ﻣــﺮدم ﺗﺤﻤﯿــﻞ ﻣــﯽ ﺷــﺪ‪ ،‬و ﻣــﺮدم ﻓﻘــﻂ در ﮐــﺎر و اﻋﻤــﺎر ﻣﺒــﺮزي از ﻗﺒــﻞ ﻃــﺮح ﺷــﺪه ﺑــﻪ‬
‫وﺳﯿﻠﻪ دﯾﮕﺮان ﻣﺸﻐﻮل ﻣـﯽ ﮔﺮدﯾﺪﻧـﺪ‪ .‬در ﺣﻘﯿﻘـﺖ اﯾـﻦ روش از ﺑـﺎﻻ ﺑـﻪ ﭘـﺎﯾﯿﻦ و ﻋـﺪم ذﯾـﺪﺧﻞ ﺑـﻮدن ﻣـﺮدم در ﺗﺼـﻤﯿﻢ ﮔﯿـﺮي ﻫـﺎ‬
‫در اﻓﻐﺎﻧﺴﺘﺎن و ﺳﺎﯾﺮ ﮐﺸـﻮر ﻫـﺎي دﯾﮕـﺮ ﺑﺸـﻤﻮل ﭘﺎﮐﺴـﺘﺎن‪ ،‬ﻫﻨـﺪ و ﺑﻨﮕﻠـﻪ دﯾـﺶ ﻏﯿـﺮ ﭘﺎﯾـﺪار ﺛﺎﺑـﺖ ﮔﺮدﯾـﺪ‪ .‬ﻋﻠـﺖ دﯾﮕـﺮ ﻧﺎﮐـﺎﻣﯽ اﯾـﻦ‬
‫روش‪ ،‬اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﻫـﺎ و اﺳـﺘﻔﺎده آن ﺑـﻪ ﻣﻨﻈـﻮر دﯾﮕـﺮ ﺑـﺮاي ﻣـﺮدم ﺑـﻮد ﮐـﻪ ﻣﻌﻤـﻮﻵ از ﻣﺒـﺮز ﻣﻨﺤﯿـﺚ ذﺧﯿـﺮه ﮔـﺎه و ﻣﺤـﻞ ﻧﮕﻬـﺪاري‬
‫وﺳﺎﯾﻞ ﺷﺎن ﮐﺎر ﻣﯿﮕﺮﻓﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫درس اﯾﮑﻪ ازﯾﻦ ﺗﺠﺮﺑﻪ آﻣﻮﺧﺘـﻪ ﺷـﺪ اﯾـﻦ ﺑـﻮد ﮐـﻪ ﮔﺰﯾﻨـﻪ و اﻧﺘﺨـﺎب ﻣﺒـﺮز ﺗﻮﺳـﻂ آﻧﻌـﺪه اﺷـﺨﺎص ﮐـﻪ از آن اﺳـﺘﻔﺎده ﻣـﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨـﺪ‬
‫ﺑﺎﯾﺪ ﻣﻄﺮح ﮔﺮدد ﻧﻪ از ﻃﺮف ﻣﺘﺨﺼﺼﯿﻦ‪.‬‬
‫ﻋﻼوه ﺑﺮاﯾﻦ‪ ،‬ﻣﻌﻤﻮﻵ ﺑﻬﺒﻮد در وﺿﻌﯿﺖ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺴﻠﺴﻞ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﯾﮏ ﺟﻬﺶ آﻧﯽ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪه اﺳﺖ ‪(Cairncross and .‬‬
‫)‪. Feachem 1993‬‬
‫ﻫﺪف اﯾﮑﻪ در ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺗﺎﮐﯿﺪ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﯾﮏ ﺗﻐﯿﯿﺮ از رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز ﺑﻪ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ‬
‫ﻣﺼﺆن و ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻄﺎﻋﺖ ﻣﺮدم ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬درﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﻣﺴﻠﻪ اﺳﺘﻄﺎﻋﺖ ﺗﻮﺳﻂ ﺧﻮد ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدد ﺑﺨﺼﻮص آﻧﻌﺪه ﮐﻪ از ﺗﻐﯿﯿﺮ‬
‫ﻋﺎدات ﺷﺎن ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺒﺮز ﺻﺤﯽ ﻧﺎﻣﻄﻤﯿﻦ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪ .‬اﻫﻤﯿﺖ ﯾﮏ ﻣﺒﺮز ارزان ﻗﯿﻤﺖ در راﺑﻄﻪ ﺑﻪ از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﻋﺎدت رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در‬
‫ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻬﻢ و ﺿﺮورﯾﺴﺖ )‪ .(Kar 2005‬ﺗﺠﺎرت از روش ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم ﺛﺎﺑﺖ ﻧﻤﻮده ﮐﻪ آﻧﻌﺪه ﮐﻪ از ﻣﺒﺮز‬
‫داراي ﻫﺰﯾﻨﻪ ﮐﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﺑﻪ ﺗﺪرﯾﺞ ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺑﻪ ﻣﺒﺮز ﻫﺎي ﻣﺪرن و ﻗﯿﻤﺘﯽ ﺗﺮ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻨﺎﺑﻊ ﺧﻮدﺷﺎن و ﻫﻨﮕﺎﻣﯿﮑﻪ ﻣﺒﺮز اوﻟﯽ‬
‫ﺷﺎن از اﺳﺘﻔﺎده ﺑﯿﺮون ﻣﯿﺸﻮد‪ ،‬ﻣﺒﺎدرت ﻣﯽ ورزﻧﺪ‪.‬‬

‫ﮐﺪام ﻧﻘﺶ را ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﯽ در ﻗﺴـﻤﺖ ﺧـﺪﻣﺎت ﻋﺮﺿـﻪ و ﺗﻘﺎﺿـﺎي ﻣـﺮدم در راﺳـﺘﺎي ﺑﻬﺒـﻮد‬
‫وﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ دارﻧﺪ؟‬

‫اﯾﻦ ﯾﮏ اﻣﺮ واﺿﺢ و روﺷﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﻪ ﺑﻬﺒﻮد ﻣﺒﺮز ﻫﺎي ﺷﺎن ﮔﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﺎزار ﻓﺮوش ﺷﺮﮐﺖ ﻫﺎي ﺧﺼﻮﺻﯽ‬
‫ﻏﺮض ﺗﻬﯿﻪ ﺗﻤﺎم وﺳﺎﯾﻞ و ﺧﺪﻣﺎت ﻧﯿﺰ ﻓﺮاﻫﻢ ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮﯾﻦ‪ ،‬روش ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ‪ ،‬ﺗﺠﺎران را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺑﻪ ﻓﺮاﻫﻢ آوري ﺳﺎﻣﺎن آﻻت و ﻟﻮازم ﺿﺮوري ﻏﺮض اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز‬
‫ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪. .‬‬
‫ﺗﺠﺎرب ﺳﺎﺣﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﺪ ﮐﻪ ﺟﻬﺖ ﺟﻮاب ﺑﻪ ﺧﺪﻣﺎت و ﻣﺤﺼﻮﻻت ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ‪ ،‬اﺑﺘﮑﺎرات ﻣﺤﻠﯽ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﺤﺼﻮﻻت ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﯿﮕﺮدد ﮐﻪ‬
‫در ﻧﺘﯿﺠﻪ آن ﻣﺎرﮐﯿﺖ رﻗﺎﺑﺘﯽ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯿﺎﯾﺪ‪ .‬از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﺗﺠﺎران ﺑﺮاي ﺑﺎزارﯾﺎﺑﯽ و اﻧﮑﺸﺎف ﺗﺠﺎرت ﺧﻮﯾﺶ راه ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ را ﻧﯿﺰ در‬
‫ﭘﯿﺶ ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‪ ،‬ﺳﺎزﻣﺎن ﻫﺎي ﻏﯿﺮ دوﻟﺘﯽ ﮐﺎﻣﯿﺎب اﺳﺖ درﺣﺎﻟﯿﮑﻪ و ﺗﺠﺎرب ﺛﺎﺑﺖ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﮐﻪ ﺣﮑﻮﻣﺖ‬
‫ﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ و ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺪﻧﯽ در اﻧﮑﺸﺎف اﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ )ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ( رول ﻣﻬﻢ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‪ ،‬ﺗﺸﻮﯾﻖ )اﻫﺪا ﯾﮏ ﭼﯿﺰي ﻣﺎدي ﯾﺎ ﻣﺎﻟﯽ( ﺑﻌﺪ از ﺑﺪﺳﺖ آﻣﺪن ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ داده ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﯾﮑﯽ از ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﻬﻢ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ از ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن ﮐﻤﮏ ﻣﺎﻟﯽ ﻗﺒﻞ از )‪ (ODF‬ﻃﺮﻓﺪاري ﻧﻤﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺠﺎرب ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم ﻧﻘﺎط ذﯾﻞ را ﺛﺎﺑﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪:‬‬

‫‪17‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺎﻟﯽ ﯾﮏ ﺷﯿﻮه درﺳﺖ ﻏﺮض ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﺮدم ﺑﻪ اﺗﺨﺎذ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻣﺼﺆن وﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ و ﻧﻪ‬
‫ﻫﻢ ﭘﺮداﺧﺖ ﻣﺎﻟﯽ‪ ،‬ﻣﺮدم را ﺑﺨﺎﻃﺮ اﯾﻨﮑﻪ ﻗﺪرت اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز را ﻧﺪارﻧﺪ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻠﮑﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻨﮑﻪ ﻣﺮدم ﺗﺎﮐﻨﻮن از ﻣﺒﺮز ﺻﺤﯽ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻧﻨﻤﻮده و ﯾﺎ ﻫﻢ ﻣﺒﺮز اﻋﻤﺎر ﻧﻨﻤﻮده اﻧﺪ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ اﺣﺴﺎس داﺷﺘﻦ ﻣﺒﺮز ﺻﺤﯽ را ﻧﻨﻤﻮده اﻧﺪ‪.‬‬
‫ﭘﺮداﺧﺖ ﮐﻤﮏ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺗﻮﻗﻌﺎت ﺷﺎﻧﺮا ﻏﺮض ﺑﺪﺳﺖ آوردن ﭘﻮل از ﻣﺮدم و اﺷﺨﺎص ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯿﺒﺮد و ﺑﺎﭼﻨﯿﻦ ﺗﻮﻗﻌﺎت ﺳﻄﺢ‬
‫اﺑﺘﮑﺎرات ﺷﺎن در اﻣﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮي در ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺷﺎن ﺑﯽ اﻫﻤﯿﺖ ﻣﯿﺴﺎزد‪. .‬‬
‫ﻋﻤﻞ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺄ ﺑﺎز ﺑﻪ ﭘﻮل زﯾﺎد ﺿﺮورت ﻧﺪارد زﯾﺮا ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي وﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻄﺎﻋﺖ وﺟﻮد ﺗﺎ ﻣﺮدم‬
‫ﺧﻮد ﺑﻪ رﻓﻊ اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻞ ﺑﭙﺮدازﻧﺪ‪.‬‬
‫ﻓﺮاﻫﻢ ﻧﻤﻮدن ﮐﻤﮏ ﻫﺎي ﻣﺎﻟﯽ از ﻗﺒﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪن ﻏﺮض اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﻫﺎ ﻣﻮﺛﺮ ﻧﺒﻮده در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﺮدم ﺑﻌﺪ از ﺣﺼﻮل ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺣﻔﻆ‬
‫اﻟﺼﺤﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺧﻮد ﻣﺮدم ﺧﯿﻠﯽ ﻣﻮﺛﺮ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﭘﯿﺸﮑﺶ و ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﺮدم )ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺎﻟﯽ و ﻏﯿﺮ ﻣﺎﻟﯽ( ﮐﻪ ﭘﺮوﺳﻪ ﻗﺮﯾﻪ ﻋﺎري از رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز را ﺗﮑﻤﯿﻞ ﻧﻤﻮده اﻧﺪ‪ ،‬ﻣﺮدم را ﺑﻪ‬
‫ﺷﮑﻞ ﺟﻤﻌﯽ وا ﻣﯿﺪارد ﺗﺎ روش ﻫﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ را ﻏﺮض ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻋﺎدات و ﺳﻠﻮك ﺷﺎن در اﻣﺮ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺑﯿﺂورﻧﺪ‪.‬‬

‫‪18‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﯾﺎدداﺷﺖ ﭘﻨﺠﻢ ﺗﺮﯾﻨﺮ‪:‬‬

‫اﻧﮕﯿﺰه دادن ﻏﺮض ﺗﻐﯿﯿﺮ ﺳﻠﻮك و رﻓﺘﺎر‬

‫ﭘﯿﺎم ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬

‫ﻃﻮرﯾﮑﻪ ﭘﻨﺪاﺷﺘﻪ ﺷﺪه در ﺻﻮرﺗﯿﮑﻪ ﺷﯿﻮه ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻧﯿﺎز ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺻﻮرت درﺳﺖ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺗﻔﻬﯿﻢ ﮔﺮدد‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﺣﺎﺿﺮ ﺑﻪ‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮ آوري در ﻋﺎدات و ﺳﻠﻮك ﺷﺎن ﻣﯿﮕﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ‪ ،‬ﺷﯿﻮه ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‪ ،‬ﺑﺮاي ﻣﺮدم اﻧﮕﯿﺰه اﯾﺠﺎد ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﺧﻮدﺷﺎن ﺣﺎﺿﺮ و آﻣﺎده ﺑﻪ ﺗﻐﯿﯿﺮ آوري در‬
‫ﻋﺎدات و ﺳﻠﻮك ﺷﺎن ﮔﺮدﻧﺪ‪.‬‬

‫ﭘﺮوﺳﻪ اﻧﮕﯿﺰه دادن ﺑﻪ ﺷﮑﻞ اﻧﻔﺮادي و ﺟﻤﻌﯽ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ اﻣﺎ در ﺻﻮرﺗﯿﮑﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺟﻤﻌﯽ ﻋﻤﻠﯽ ﮔﺮدد ﻧﺘﺎﯾﺞ آن ﭘﺎﯾﺪارﺗﺮ‬
‫ﺑﻮده و ﻓﺸﺎر اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ را ﺑﺮاي ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﺗﻮﺳﻂ ﻫﺮﯾﮏ از اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ و ﯾﺎﻫﻢ ﺑﺮﮔﺸﺖ ﯾﮑﯽ از‬
‫اﻓﺮاد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ اول ‪ ،‬ﺑﻮﺟﻮد ﻣﯿﺂورد‪.‬‬

‫ﭘﺮوﺳﻪ اﻧﮕﯿﺰه دادن ﺑﻪ ﻣﺮدم ﭼﻬﺎرﻧﻮع ﻧﺘﯿﺠﻪ را در ﻗﺒﺎل دارد ﮐﻪ ﻫﺮﯾﮏ ‪ :‬ﮔﻮﮐﺮد در اﺳﺘﯿﺸﻦ ﮔﺎز‪ ،‬آﺗﺶ ﻧﻬﻔﺘﻪ زﯾﺮ ﺧﺎﮐﺴﺘﺮ‪ ،‬ﺟﺮﻗﻪ‬
‫آﺗﺶ‪ ،‬و ﮔﻮﮔﺮد ﺗﺮﯾﺎ ﻧﻤﻨﺎك ﮐﻪ ﻫﺮ ﯾﮏ از اﯾﻨﻬﺎ در ذﯾﻞ ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻔﺼﻞ ﺷﺮح داده ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﻗﺪاﻣﺎت اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻋﻤﻞ اﻧﮕﯿﺰه دادن‬

‫ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﻫﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﮥ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ ﻣﺮدم را از ﻃﺮﯾﻖ ﭘﯿﺎم ﻫﺎي از ﻗﺒﻞ ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻣﯿﮑﻨﺪ در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ روي اﺻﻞ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺒﺮز ﻫﺎ‬
‫و ﯾﺎ ﻫﻢ آﮔﺎﻫﯽ دادن در ﻣﻮرد ﺿﺮورت اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺒﺮز ﻫﺎ ﺗﺄﮐﯿﺪ ﻧﻤﯿﮑﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮ ﺧﻼف‪،‬ﺷﯿﻮة ﺑﺮﻧﺎﻣﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﮥ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ‬
‫ﻣﯿﮑﻮﺷﺪ ﺗﺎ ﻋﻮاﻣﻞ ﻣﻨﻄﻘﻮي و ﻣﺤﺮك را ﺑﺮاي آوردن ﺗﻐﯿﺮ در ﺟﺎﻣﻌﻪ درﯾﺎﻓﺖ ﮐﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻔﺎوت ﻫﺎ ﻣﯿﺎن ﺷﯿﻮة ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﻫﺎ و ﺷﯿﻮة اﻧﮕﯿﺰه دادن ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻗﺮار ذﯾﻞ اﺳﺖ‪:‬‬

‫اﻧﮕﯿﺰه دادن ﻏﺮض ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻋﺎدت و ﺳﻠﻮك‬
‫ﺟﻮﯾﺎ ﺷﺪن اﯾﻨﮑﻪ ﭼﯽ ﭼﯿﺰ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻐﯿﯿﺮ در ﻋﺎدت و ﺳﻠﻮك ﻣﺮدم‬
‫ﻣﯽ ﮔﺮدد‬
‫اﺑﺘﮑﺎر در اﻣﺮ اﯾﺠﺎد ﭘﯿﺎم ﻫﺎي اﺳﺎﺳﯽ ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﻋﻮاﻣﻞ‬
‫ﻣﺤﻠﯽ‬
‫ﻣﺴﺎﻋﺪ ﺳﺎﺧﺘﻦ آزادي ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ ﻫﺮ ﻓﺮد ﮐﻪ ﭼﯽ و ﮐﺪام ﮐﺎر را در‬
‫ﯾﮏ زﻣﯿﻨﻪ ﺧﺎص اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬
‫ﭘﺮوﺳﻪ اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﻫﺎ‬
‫ﻃﻮري ﻓﺮض ﮔﺮدﯾﺪه ﮐﻪ در ﺻﻮرﺗﯽ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم درﺳﺖ ﺗﻌﻠﯿﻢ و‬
‫آﮔﺎﻫﯽ داده ﺷﻮد‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﻋﺎدات و ﺳﻠﻮك ﺷﺎﻧﺮا ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‬
‫ﭘﯿﺎم ﻫﺎي از ﻗﺒﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه‬
‫اﻗﺪاﻣﺎت از ﻗﺒﻞ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﮐﻪ ﮐﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺪام ﮐﺎر را اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬

‫‪19‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫اﻧﻮاع اﻧﮕﯿﺰه دادن‬
‫اﻧﮕﯿﺰه دادﻧﻦ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻋﻤﻮم ﺑﻪ دو ﻧﻮع اﺳﺖ‪ :‬اﻧﻔﺮادي و اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫اﻧﮕﯿﺰه دادن ﻓﺮدي‬
‫ﺑﻌﻀﯽ از اﻧﮕﯿﺰه دادن ﻫﺎ ﺑﺸﮑﻞ اﻧﻔﺮادي واﺑﺴﺘﻪ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻗﺮار ذﯾﻞ اﺳﺖ‪:‬‬
‫وﻗﺎر و ﻣﺤﺮﻣﯿﺖ‪:‬‬
‫ﺷﺮم‪ :‬در ﻣﯿﺎن زﻧﺎن وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﻣﺮدم آﻧﺎن را ﻣﯿﺒﯿﻨﻨﺪ و ﯾﺎ ﺑﯿﻦ ﻣﺮدان‪ ،‬ﭼﻄﻮر اﻣﮑﺎن دارد ﮐﻪ ﺑﻪ زﻧﺎن اﺟﺎزه داد ﺗﺎ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز رﻓﻊ‬ ‫‪‬‬
‫ﺣﺎﺟﺖ ﮐﻨﻨﺪ در ﺻﻮرﺗﯿﮑﻪ اﻣﮑﺎن دارد ﮐﺴﯽ آﻧﻬﺎ را ﺑﺒﯿﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺼﺆﻧﯿﺖ ﺑﺮاي اﻃﻔﺎل و ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن ﮐﻪ ﺷﺎﯾﺪ در اوﻗﺎت ﺑﺎراﻧﯽ و ﯾﺎ ﺗﺎرﯾﮑﯽ ﺷﺐ در وﻗﺖ رﻓﺘﻦ ﺑﻪ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ﺑﯿﻔﺘﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺗﺮس‪ :‬از ﺗﺎرﯾﮑﯽ‪ ,‬ﺣﯿﻮاﻧﺎت وﺣﺸﯽ و ﻣﺼﺮف ﭘﻮل‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺴﺎﯾﻞ ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ ﺣﯿﺜﯿﺖ و آﺑﺮو‪ :‬وﻗﺘﯽ ﮐﻪ از ﺷﻬﺮ ﻣﻬﻤﺎن ﺑﯿﺎﯾﺪ و ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺮاﯾﺶ ﺟﻬﺖ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ﻣﺒﺮز ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ازﯾﻦ‬ ‫‪‬‬
‫ﻗﺴﻢ ﺣﺎﻻت ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎ ﻫﺮاس دارﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻬﻮﻟﺖ ﺑﺮاي ﺑﺰرﮔﺴﺎﻻن‪ ،‬اﻃﻔﺎل و زﻧﺎن ﺣﺎﻣﻠﻪ در ﺣﺎﻻت ﻣﺮﯾﻀﯽ و ﻫﻮاي ﺧﺮاب‬ ‫‪‬‬

‫اﻓﺮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻏﺮض دﻻﯾﻞ ﻣﺘﻔﺎوت ﻋﺎدات و ﺳﻠﻮك ﺷﺎﻧﺮا ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪ .‬ﮔﺮﭼﻪ‪ ،‬ﭼﻨﯿﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ ﭘﺬﯾﺮي ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ دﻻﯾﻞ اﻧﻔﺮادي‬
‫اﻏﻠﺒﺂ ﺗﺎ ﻣﻮﻗﻌﯽ ﭘﺎﯾﺪار ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ دﻟﯿﻞ اﯾﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ وﺟﻮد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﻃﻮرﻣﺜﺎل‪ :‬ﻫﻨﮕﺎﻣﯿﮑﻪ ﯾﮏ ﺧﺎﻧﻮاده ﯾﮏ ﻣﺒﺮز اﻋﻤﺎر ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ دﻟﯿﻞ‬
‫آن ﻣ ﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺨﺎﻃﺮي آﺳﺎﯾﺶ و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺒﺮز در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺎرﯾﮑﯽ ﺑﺎﺷﺪ اﻣﺎ ﻣﻤﮑﻦ د رﺟﺮﯾﺎن روز از ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﻏﺮض رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺘﻔﺎده‬
‫ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﯾﻦ‪ ،‬ﺗﻐﯿﯿﺮ ﻋﺎدات و ﺳﻠﻮك ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﻧﯿﻤﻪ ﺗﻤﺎم ﺑﻮده و ﺗﺮس اﯾﻨﮑﻪ اﻓﺮاد ﺑﻪ ﻋﺎدات ﻗﺒﻠﯽ ﺷﺎن ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﺧﯿﻠﯽ زﯾﺎد‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫اﻧﮕﯿﺰه دادن ﻣﺮدم ﻣﺤﻞ‬
‫ﻋﺒﺎرت از ﻋﻮاﻣﻞ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺎﻻي اﺟﺘﻤﺎع ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﻋﻠﺖ ﻫﺮ ﻓﺮد ﻣﺠﺒﻮر اﺳﺖ ﺗﺎ در ﻋﺎدات ﺧﻮد ﺗﻐﯿﺮ آورده‬
‫ﺑﺨﺎﻃﺮﯾﮑﻪ از ﻧﻘﻄﻪ ﻧﻈﺮ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ‪،‬ﻋﺎدات ﻗﺒﻠﯽ وي ﺧﻄﺮﻧﺎك ﺷﻤﺮده ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻏﺮض از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻨﻌﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ذﯾﻞ ﻣﻬﻢ ﺷﻤﺮده ﻣﯿﺸﻮد‪:‬‬
‫ﺻﺤﺖ‬ ‫‪‬‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ آب‬ ‫‪‬‬
‫‪ ‬وﻗﺎر و ﻋﺰت‬
‫وﻗﺘﯿﮑﻪ ﻣﺮدم آﮔﺎه ﺷﻮﻧﺪ ﮐﻪ ﺻﺤﺖ آﻧﻬﺎ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﺧﻮد ﺷﺎن ﯾﺎ اﻓﺮاد دﯾﮕﺮ ) دراﺛﺮ اﻧﺠﺎم ﻋﻤﻞ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز( ﺑﻪ ﺧﻄﺮ‬
‫ﻣﻮاﺟﻪ ﻣﯿﺸﻮ‪ ،‬آﻧﻬﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ﺗﺼﻤﯿﻢ در اﻣﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ آوري در ﻋﺎدات ﺷﺎﻧﺮا ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﻣﻮﻗﻌﯿﮑﻪ ﭘﺮوﺳﻪ آﻏﺎز ﮔﺮدد‪ ،‬اﻓﺮاد‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ را ﻧﻈﺎرت و ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ازﻫﻤﯿﻦ ﺳﺒﺐ ﻣﺮدم ﮐﻪ ﻣﯿﺨﻮاﻫﺪ دوﺑﺎره ﺑﻪ ﻋﺎدت اوﻟﯽ ﺧﻮد ﺑﺮﮔﺸﺖ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬در اﺛﺮ ﻓﺸﺎر‬
‫اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و ﻣﺮدم از رﻓﺘﻦ ﺑﻪ ﻋﺎدت اوﻟﯽ ﺷﺎن ﺑﺎز داﺷﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻐﯿﯿﺮﯾﮑﻪ در اﺛﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﺗﺼﻤﯿﻢ دﺳﺘﻪ ﺟﻤﻌﯽ ﺑﻪ ﻣﯿﺎن آﯾﺪ اﻣﮑﺎن دوام و ﭘﺎﯾﺪاري آن ﺧﯿﻠﯽ زﯾﺎدﺗﺮ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ ﻣﺘﻮﻗﻌﻪ ﭘﺮوﺳﻪ اﻧﮕﯿﺰه دادن ﮐﺪاﻣﻬﺎﺳﺖ؟‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت ﭘﺮوﺳﻪ اﻧﮕﯿﺰه دادن ﻣﺮدم ﻏﺮض ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺑﻪ ﭼﻬﺎر ﺑﺨﺶ ذﯾﻞ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﺷﺪه ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‪ .‬اﯾﻨﻬﺎ ﺑﺨﺶ ﻫﺎ ﺷﺎﻣﻞ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﮔﻮﮔﺮد در ﺳﺘﯿﺸﻦ ﮔﺎز‪ :‬ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﺗﻤﺎم ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻓﻮري ﻓﯿﺼﻠﻪ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ دﯾﮕﺮ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ﻧﻤﻮده‬
‫و در اﯾﻦ راﺑﻄﻪ اﻗﺪام ﺑﻌﻤﻞ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ .2‬آﺗﺶ زﯾﺮ ﺧﺎﮐﺴﺘﺮ ﯾﺎ ﺷﻌﻠﻪ ﻫﺎي ﺗﻌﻬﺪ ﺷﺪه‪ :‬ﺑﻪ ﺷﻌﻠﻪ ور ﺷﺪن ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺘﯽ اﻃﻼق ﻣﯿﮕﺮدد ﮐﻪ اﮐﺜﺮ ﻣﺮدم ﺑﻪ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ‬
‫در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز ﻣﻮاﻓﻘﺖ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫‪20‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
‫‪ .3‬ﺷﻌﻠﻪ ﻫﺎي ﭘﺮاﮔﻨﺪه ﯾﺎ اﻣﯿﺪ‪ :‬ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ اﮐﺜﺮ ﻣﺮدم ﻣﻮاﻓﻖ ﻧﺒﻮده درﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﺻﺮف ﭼﻨﺪ ﺗﻦ از ﻣﺮدم ﻓﯿﺼﻠﮥ ﻏﺮض‬
‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز را ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ .4‬ﮔﻮﮐﺮد ﺗﺮ ﯾﺎ ﻧﻤﻨﺎك‪ :‬ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺘﯽ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم ﺑﺎ ﻋﺚ ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن اﻧﮕﯿﺰه و ﭘﺎﺳﺦ‬
‫ﻣﺜﺒﺖ در ﺑﯿﻦ ﻣﺮدم ﻧﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ ،‬ﻣﻨﺎﺑﻊ در روي ﺳﯽ دي ﺗﻬﯿﻪ ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﻫﺪف ‪42‬‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﻫﺎي ﭘﺮوﺳﻪ‬

‫‪21‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﯾﺎدداﺷﺖ ﺷﺸﻢ ﺗﺮﯾﻨﺮ‪:‬‬
‫ﺟﻌﺒﻪ اﺑﺰار‪ :‬ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ‬

‫ﭘﯿﺎم ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬

‫ﺗﺴــﻬﯿﻞ ﻣﻮٍﺛﺮاﻧــﻪ ﮐﻠﯿــﺪ اﺳﺎﺳــﯽ در راﺳــﺘﺎي ﭘﺮوﺳــﻪ ﺣﻔــﻆ اﻟﺼــﺤﻪ ﮐﺎﻣــﻞ ﺑــﻪ رﻫﺒــﺮي ﻣــﺮدم ﺷــﻤﺮده ﻣﯿﺸــﻮد‪ .‬ﭘﺮوﺳــﻪ ﺣﻔــﻆ اﻟﺼــﺤﻪ‬
‫ﮐﺎﻣــﻞ ﺑــﻪ رﻫﺒــﺮي ﻣــﺮدم‪ ،‬ﻣــﯽ ﺗﻮاﻧــﺪ ﺑــﻪ ﻫــﺮ ﻧــﻮع ﺗﺴﻠﺴــﻞ ﺑــﺎ اﯾﺠــﺎد ﯾــﮏ ﺗﻮاﻓــﻖ ﻋﻤــﻮﻣﯽ در ﺑــﯿﻦ اﻓــﺮاد ﺟﺎﻣﻌــﻪ اﯾﺠــﺎد ﮔــﺮدد‪ .‬اﯾــﻦ‬
‫ﯾﺎدداﺷﺖ ﯾﮏ دورﻧﻤـﺎ‪ ،‬از وﺳـﺎﯾﻞ ﻣﺨﺘﻠـﻒ ﮐـﻪ اﻫـﺪاف و رﻫﻨﻤـﻮد اﺳـﺘﻔﺎده از اﯾـﻦ اﻗـﺪام در ﺳـﺎﺣﻪ را ﺷـﺮح ﻣﯿﺪﻫـﺪ‪ ،‬را ﺑـﺎزﮔﻮ ﻣﯿﮑﻨـﺪ‪.‬‬
‫در اﯾﻦ رﻫﻨﻤﻮد‪ ،‬ﮐـﺎر ﻫـﺎي ﮐـﻪ ﺑﺎﯾـﺪ اﻧﺠـﺎم ﺷـﻮد و ﮐـﺎر ﻫـﺎي ﮐـﻪ ﺑﺎﯾـﺪ ﺻـﻮرت ﻧﮕﯿـﺮد ﻧﯿـﺰ ﺑـﺮاي ﺳـﻬﻮﻟﺖ ﮐﻨﻨـﺪه ﮔـﺎن ﺗﻮﺿـﯿﺢ داده‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺳﻠﻮك و رﻓﺘﺎر ﺷﺨﺺ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه‬

‫ﻧظـــــــﺮ ﺑﻪ ﺗﺤﻘﯿﻖ ﮐﻪ ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ )‪ (Kar 2005‬ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ روﯾﻪ و روش ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه اوﻟﯿﻦ ﮔﺎم ﺑﺮاي ﺣﺼﻮل ﮐﺎﻣﯿﺎﺑﯽ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در وﻫﻠﻪ ﻧﺨﺴﺖ‪ ،‬ﺷﺨﺺ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﻧﯿﺎز دارد ﺗﺎ ﻋﻼﻗﻤﻨﺪي ﺧﻮد را در ﺑﺮاﺑﺮ اﯾﻦ وﻇﯿﻔﻪ‪ ،‬اﺣﺴﺎﺳﺶ را درراﺑﻄﻪ ﺑﻪ وﺿﻌﯿﺖ ﻣﻮﺟﻮده و‬
‫راﺑﻄﻪ اش را در ﺑﺮاﺑﺮ ﻣﺮدم ﻗﺮﯾﻪ درك و ﺷﻨﺎﺳﺎﺋﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬از اول ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن ﻧﺎﺑﺮاﺑﺮي و اﺣﺴﺎس آﻣﺮ و ﮐﺎرﻣﻨﺪ ﺑﻮدن ﺑﺎﻋﺚ از ﺑﯿﻦ رﻓﺘﻦ‬
‫اﯾﺠﺎد اﻋﺘﻤﺎد ﺑﯿﻦ ﻃﺮﻓﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﺷﺨﺺ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﻣ ﺮدم ﺗﻔﻬﯿﻢ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﺧﻮد ﻇﺮﻓﯿﺖ اﻧﺠﺎم ﮐﺎر را دارﻧﺪ و وي ﻓﻘﻂ‬
‫ﭘﺮوﺳﻪ را ﺗﺴﻬﯿﻞ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮﯾﻦ‪ ،‬ﺷﺨﺺ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺗﻮﺿﯿﺢ و ﯾﺎ ﻫﻢ ﻣﺸﻮره اي در ﻗﺴﻤﺖ ﻋﺎدات ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ و ﯾﺎ ﻫﻢ‬
‫ﻣﺸﻮره در ﻗﺴﻤﺖ ﻃﺮح اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﺑﻪ آﻧﻬﺎ دﻫﺪ‪ .‬ﻫﺪف از ﺗﺴﻬﯿﻞ ﭘﺮوﺳﻪ ﺻﺮﻓﺂ ﮐﻤﮏ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻣﺤﻞ در راﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﺿﺮار و ﻋﻮاﻗﺐ‬
‫وﺧﯿﻢ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز و ﺑﻮﺟﻮد آﻣﺪن ﻣﺤﯿﻂ ﻧﺎﺳﺎﻟﻢ ﺑﺮاي زﻧﺪه ﮔﯽ ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن ﺑﻪ ﻋﻬﺪه ﻣﺮدم ﻣﺤﻞ ﻫﺴﺖ ﺗﺎ آﻧﻬﺎ ﺧﻮد‬
‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻣﺸﮑﻼت ﻣﻮﺟﻮد ﭼﮕﻮﻧﻪ ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮده و ﺑﺮاي رﻓﻊ ﻣﻌﻀﻼت ﺷﺎن اﻗﺪام ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺗﺴﻠﺴﻞ ﻣﺮاﺣﻞ‬
‫در ﺻﻔﺤﻪ ﺑﻌﺪي دﯾﺎﮔﺮام ﺗﺮﺳﯿﻢ ﺷﺪه ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻣﺮاﺣﻞ ﺑﺮاي اﻧﮕﯿﺰه دادن را ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ دﯾﺎﮔﺮام ﺑﻪ ﺷﮑﻞ رﻫﻨﻤﺎ در ﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه‬
‫ﮐﻪ داراي ﮐﺪام ﻓﺎرﻣﺖ ﺧﺎص ﻧﻤﯽ ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺗﺮﺗﯿﺐ ﻗﺪم ﻫﺎ ﯾﺎ ﻣﺮاﺣﻞ را ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻣﯿﮕﺮدد ﺗﺎ در ﻗﺪم اول ﺣﺲ‬
‫ﺗﻔﺎﻫﻢ و ﻫﻤﺪﻟﯽ ﺑﻮﺟﻮد آﯾﺪ‪ ،‬در ﻧﻈﺮ ﮔﯿﺮي ﺗﻔﺎوت ﻫﺎ در اﺟﺮاي اﯾﻦ ﺗﺴﻠﺴﻞ ﻣﺮاﺣﻞ ﻣﻤﮑﻦ ﻧﺒﻮده‪ ،‬ﻟﯿﮑﻦ ﺳﻔﺎرت ﻣﯿﮕﺮدد ﺗﺎ اﺟﺮاي ﺗﺴﻠﺴﻞ‬
‫ﮐﺎري ﺑﻪ اﺳﺎس ﺷﺮاﯾﻂ ﻣﺮدم ﻣﺤﻞ و در ﺟﺎﻣﻌﻪ ﮐﻪ اﻧﮕﯿﺰه دادن ﺻﻮرت ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪ ،‬اﺟﺮا ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻻزم ﻧﯿﺴﺖ ﺗﺎ ﺗﻤﺎم ﻣﺮاﺣﻞ در وﻫﻠﻪ ﻧﺨﺴﺖ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮدو ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎﯾﺪ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺤﺘﺎط ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﭼﯿﻮﻗﺖ و اﻧﺠﺎم ﮐﺪام ﮐﺎر "ﺑﮑﻨﯿﺪ"‬
‫و ﯾﺎ ﻫﻢ ﮐﺎري "ﻧﮑﻨﯿﺪ" ﺑﻪ ﺷﮑﻞ درﺳﺖ ﻣﺪﻧﻈﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪22‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫اﯾﺠﺎد اﻋﺘﻤﺎد‬
‫ﻫﺪف ‪32‬‬
‫ﺗﺮﺗﯿﺐ ﺗﺴﻠﺴﻞ ﮐﺎری ﻏﺮض اﯾﺠﺎد ﺗﻔﺎھﻢ دوﺟﺎﻧﺒﮫ‪ ،‬ﺗﻮاﻓﻖ و ﺣﺲ ھﻤﮑﺎری‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﻫﺎي ﭘﺮوﺳﻪ‬
‫‪ -‬ﺑﺮاي آﻏﺎز ﭘﺮوﺳﻪ از ﺗﺨﻨﯿﮏ ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻣﯿﺘﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺷﻤﺎ ﻣﯿﺘﻮاﻧﯿﺪ آﻏﺎز ﭘﺮوﺳﻪ را ﺑﺎ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺳﺎده از ﺧﻮد آﻏﺎز ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‬
‫و ﺑﺤﺚ را ﺑﺎ اﻫﺎﻟﯽ و ﻣﺮدم ﻣﺤﻞ ﺷﺮوع ﮐﻨﯿﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺳﺎده ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ در ﺣﺎﻟﯽ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻏﯿﺮ رﺳﻤﯽ از ﻗﺮﯾﻪ ﻋﺒﻮر‬
‫ﻣﯿﮑﻨﯿﺪ‪ ،‬ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺑﻌﻀﯽ اوﻗﺎت اﮔﺮ ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ در ﻣﻮرد ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت ﺣﺴﺎس و ﺷﺨﺼﯽ ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ و ﺻﺤﺮا ﮔﺸﺖ ﺑﺤﺚ ﺷﻮد ﻣﻔﯿﺪ ﺛﺎﺑﺖ‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﯿﮕﺮدد و ﺑﻌﻀﯽ اوﻗﺎت ﺑﺤﺚ درﯾﻦ ﻣﻮرد ﺑﻌﺪ از ﺑﺤﺚ ﻋﻤﻮﻣﯽ در ﻣﻮرد ﻧﻈﺎﻓﺖ ﻣﻔﯿﺪ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ ﻫﺮ اﻧﺪازه ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﺮدم ﺑﺤﺚ ﮐﻨﯿﺪ و در ﻣﻮرد ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ و رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز ﻧﻈﺮﯾﺎت آﻧﺎن را‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﭙﺮﺳﯿﺪ و از آﻧﺎن ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺑﺪﺳﺖ آورﯾﺪ ﮐﻪ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز ﺑﺎﻻي اﻧﮑﺸﺎف و ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﭼﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ دارد‪.‬‬
‫ﮐﻮﺷﺶ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﻧﻈﺮﯾﺎت زﻧﺎن را ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﯿﺸﺘﺮ از اﯾﻦ ﺟﻬﺖ ﻣﺘﺎﺛﺮ ﻣﯽ ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬ﺑﭙﺮﺳﯿﺪ‪ .‬زﯾﺮا زﻧﺎن ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻓﯽ‬ ‫‪-‬‬
‫دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻧﺪاﺷﺘﻪ و ﻣﻌﻤﻮﻵ ﻓﺮﺻﺖ ﮐﻪ ﻧﻈﺮﯾﺎت ﺷﺎن ﭘﺮﺳﯿﺪه ﺷﻮد ﻧﯿﺰ ﺑﺮاﯾﺸﺎن ﻣﯿﺴﺮ ﻧﻤﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﮐﺎر ﻫﺎي ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﻮد‬ ‫ﮐﺎرﻫﺎي ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‬

‫ﻣﺤﺘﺎط ﺑﺎﺷﯿﺪ ﮐﻪ ﻓﺮاﻣﻮش ﻧﮑﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺧﻮد راﻣﻌﺮﻓﯽ ﺧﻮد را‬
‫ﮐﺮده و ﻋﻠﺖ آﻣﺪﻧﺘﺎن را ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺰ ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﻌﺮﻓﯽ ﺗﺎن ﺧﯿﻠﯽ ﻃﻮﻻﻧﯽ ﻧﺸﻮد )ﺑﻪ‬
‫ﺧﺼﻮص وﻗﺘﯿﮑﻪ درﺑﯿﻦ ﮔﺮوپ ﺑﺰرگ ﻗﺮار دارﯾﺪ(‬
‫ﺑﯽ ﺻﺒﺮي ﻧﻨﻤﻮده و ﺳﻮاﻻت را از ﭼﮏ ﻟﺴﺖ ﻣﻄﺮح ﻧﮑﻨﯿﺪ‬
‫‪ -‬ﻓﮑﺮ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻏﺮض ﺗﺪرﯾﺲ ﻧﻪ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﺮاي ‪-‬‬
‫ﺗﺴﻬﯿﻞ ﻣﯿﺮوﯾﺪ‬
‫از ﻣﺮدم ﺑﭙﺮﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺻﺤﺮا ﮔﺸﺖ و ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﮐﺪام ‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﮐﻠﻤﺎت را ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯿﺒﺮﻧﺪ‪ ،‬و اﯾﻦ ﮐﻠﻤﺎت را در ﺟﺮﯾﺎن ﺻﺤﺒﺖ‬
‫‪-‬‬ ‫ﻫﺎﯾﺘﺎن ﺑﺎ آﻧﻬﺎ ﺑﮑﺎر ﺑﺮﯾﺪ‬
‫ﺧﯿﻠﯽ ﺧﻮد را ﻋﻼﻗﻤﻨﺪ و آﻣﺎده ﻧﺸﺎن دﻫﯿﺪ‪ -‬ﮐﻮﺷﺶ ﮐﻨﯿﺪ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺗﺎ ﻧﺎﻣﻬﺎي ﻣﺮدم و ﻋﺎﻣﻠﯿﻦ ﺗﻐﯿﯿﺮ را ﺑﻪ ﯾﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ‬

‫‪23‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﺳﺎﺣﻪ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ‪ /‬اﺣﺴﺎس ﺷﺮم در ﻣﻮﻗﻊ ﻗﺪم زدن در ﺳﺎﺣﻪ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ‬
‫ﻫﺪف ‪33‬‬
‫ﺑﺮاي ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻤﻮدن وﺿﻌﯿﺖ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻗﺮﯾﻪ ) ﺑﺎزدﯾﺪ از ﺟﺎﻫﺎي ﮐﻪ ﻣﺮدم رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻄﺮح ﻧﻤﻮدن ﺳﻮاﻻت و از ﺷﻨﯿﺪن‬
‫ﺟﻮاﺑﺎت ﺷﺎن( ﺑﺎ ﻗﺪم زدن ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ اﻫﺎﻟﯽ در ﻗﺮﯾﻪ‪.‬‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﻫﺎي ﭘﺮوﺳﻪ‬
‫ﺑﻌﺪ از ﺑﻪ ﻣﯿﺎن آوردن ﺣﺲ اﻋﺘﻤﺎد‪ ,،‬ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ از اﻫﺎﻟﯽ ﺑﺨﻮاﻫﺪ ﺗﺎ ﭘﺎﮐﺘﺮﯾﻦ و ﻧﺎﭘﺎﮐﺘﺮﯾﻦ ﺟﺎﻫﺎي ﻗﺮﯾﻪ را ﺑﺮاﯾﺶ ﻧﺸﺎن دﻫﺪ‪ .‬در‬
‫ﻫﺮدو ﺟﺎي ﭘﺎك و ﻧﺎﭘﺎك ﺑﺎﯾﺪ وﻗﺘﯽ زﯾﺎدي را ﺳﭙﺮي ﻧﻤﻮد و از ﮔﺮوپ ﭘﺮﺳﯿﺪه ﺷﻮد ﮐﻪ ﭼﺮا اﯾﻦ ﺳﺎﺣﻪ از ﻫﻤﻪ ﺟﺎ‪ ،‬ﭘﺎﮐﺘﺮ و ﯾﺎ اﯾﻦ ﺳﺎﺣﻪ از‬
‫ﻫﻤﻪ ﺟﺎي دﯾﮕﺮ ﻧﺎﭘﺎﮐﺘﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر در ﻣﺤﻞ‪ ،‬ﻣﻌﻨﯽ و ﺗﻌﺒﯿﺮ اﺻﻠﯽ ﭘﺎك و ﻧﺎﭘﺎك را آﺷﮑﺎر و واﺿﺢ ﻣﯿﺴﺎزد و ﺑﻪ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﮐﻤﮏ‬
‫ﻣﯿﮑﻨﺪ ﺗﺎ ﺟﻠﻮﺗﺮ ﺑﺮود‪.‬‬

‫ﻗﺪم زدن ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺷﺮم ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎﻋﺚ اﻧﮕﯿﺰه دادن ﮔﺮدد‪:‬‬
‫ﻗﺪم زدن در ﻗﺮﯾﻪ از ﺳﺨﻦ زدن ﻣﺘﻔﺎوت اﺳﺖ ﭼﺮا ﮐﻪ ﻓﻘﻂ ﺑﺎ ﺳﺨﻦ زدن ﻣﺮدم ﻣﻌﻤﻮﻵ ﯾﮏ ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺧﻮب را از ﻣﺤﻞ ﺑﺮاي ﺗﺴﻬﯿﻞ‬
‫ﮐﻨﻨﺪه ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪ .‬در ﺣﺎﻟﯿﮑﻪ در ﺟﺮﯾﺎن ﻗﺪم زدن ﺑﺎ اﻫﺎﻟﯽ ﻗﺮﯾﻪ ‪ ،‬ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻗﺮﯾﻪ از ﺑﯿﻦ ﻣﺤﻼت ﮐﻪ آﻟﻮده ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ‬
‫ﻫﺴﺖ ﻋﺒﻮر ﮐﺮده و در ﻋﯿﻦ زﻣﺎن ﻣﻮﺿﻮﻋﺎت راﺟﻊ ﺑﻪ ﻣﺤﻞ ﻋﺎري از ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﻧﯿﺰ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻗﺮار ﻣﯽ ﮔﯿﺮد‪.‬‬
‫ﺑﺎوﺟﻮ اﯾﻦ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﻫﺮ ﺻﺒﺢ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ ﺳﺎﺣﺎت ﺟﻬﺖ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ﻣﯿﺮوﻧﺪ ﻣﮕﺮ در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻓﮑﺮ ﻧﻤﯿﮑﻨﻨﺪ؛ ﻟﯿﮑﻦ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ‬
‫ﺑﺎ ﺧﺎرﺟﯿﻬﺎ )ﻣﺮدم دﯾﮕﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ( در ﺟﺎﻫﺎي رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ﻗﺪم ﻣﯿﺰﻧﺪ‪ ،‬اﺣﺴﺎس ﺷﺮم ﻧﻤﻮده و ﻓﮑﺮ ﺗﻐﯿﯿﺮ وﺿﻌﯿﺖ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺑﺮاﯾﺸﺎن‬
‫ﭘﯿﺪا ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫ﻗﺪم زدن در ﻗﺮﯾﻪ از ﺳﺨﻦ زدن ﺗﻔﺎوت دارد ﮐﻪ در ﺳﺨﻦ زدن اﻫﺎﻟﯽ ﺑﺎ ﺧﺎرﺟﯿﺎن ﻣﺮدم ﺗﺼﻮﯾﺮ ﻣﺜﺒﺖ ﻗﺮﯾﻪ ﺧﻮﯾﺶ را ﻣﻨﻌﮑﺲ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﻟﯿﮑﻦ‬
‫در ﻗﺪم زدن ﻫﺮ ﭼﯿﺰ آﺷﮑﺎر و واﺿﺢ دﯾﺪه ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫در ﺳﺎﺣﺎت ﺻﺤﺮاﮔﺸﺖ ﻗﺪم زدن و ﺑﺤﺚ در ﻣﻮرد ﺻﺤﺮا ﮔﺸﺖ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز ﺗﺎﺛﯿﺮات دواﻣﺪار دارد‪ .‬ﺑﺎوﺟﻮ اﯾﻦ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﻫﺮ ﺻﺒﺢ ﺑﻪ ﻫﻤﯿﻦ‬
‫ﺳﺎﺣﺎت ﺟﻬﺖ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ﻣﯿﺮوﻧﺪ ﻣﮕﺮ در ﻣﻮرد اﯾﻦ ﺣﻘﯿﻘﺖ ﻓﮑﺮ ﻧﻤﯿﮑﻨﺪ ﻟﯿﮑﻦ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺧﺎرﺟﯿﻬﺎ )ﻣﺮدم دﯾﮕﺮ ﻣﻨﻄﻘﻪ( در ﺟﺎﻫﺎي‬
‫رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ﻗﺪم ﻣﯿﺰﻧﺪ‪ ,‬اﺣﺴﺎس ﺷﺮم ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ و ﻓﮑﺮ ﺗﻐﯿﺮ ﻧﻤﻮدن ﺣﺎﻟﺖ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺑﺮاﯾﺸﺎن ﭘﯿﺪا ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﻃﺮﯾﻘﻪ دﯾﮕﺮ ﻗﺪم زدن ﻃﺮﯾﻘﻪ ﻣﻌﻤﻮﻟﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ در ﺗﻤﺎم ﻗﺮﯾﻪ ﻗﺪم زده ﻣﯿﺸﻮد و ﺑﺎ ﮔﺮوپ ﮐﻤﮏ ﻣﯿﺸﻮد ﺗﺎ ﺣﺎﻟﺖ ﻋﻤﻮﻣﯽ ﭘﺎﮐﯽ ﻗﺮﯾﻪ را‬
‫ﻣﺸﺎﻫﺪه ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﮐﻮﺷﺶ ﮐﻨﯿﺪ در ﻫﻨﮕﺎم ﻗﺪم زدن ﺑﺎ ﭘﺮﺳﯿﺪن ﺑﻌﻀﯽ ﺳﻮاﻻت )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺳﻮاﻻت ذﯾﻞ( ﺑﺤﺚ را اداﻣﻪ دﻫﯿﺪ‪.‬‬

‫ﭼﮏ ﻟﺴﺖ ﭘﯿﺸﻨﻬﺎدي ﺳﻮاﻻت‪:‬‬

‫ﻣﺮدان‪ ,‬زﻧﺎن‪ ,‬ﺑﺮزﮔﺎن و اﻃﻔﺎل ﻗﺮﯾ ﻪ ﺑﺮاي رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ﮐﺠﺎ ﻣﯿﺮوﻧﺪ؟ ﺑﻪ ﺳﺎﺣﻪ رﻓﺘﻪ و ﻣﺸﺎﻫﺪه ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ؟‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﮥ اﻃﻔﺎل ﮐﺠﺎ و ﺑﻪ ﭼﯽ ﺷﮑﻞ ﺟﺎﺑﺠﺎ ﻣﯿﮕﺮدد؟‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﺮدم از ﻃﺮف ﺷﺐ ﺑﺮاي ﺻﺤﺮا ﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﮐﺠﺎ ﻣﯿﺮود?‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﺮدم در ﻣﻮﺳﻢ ﺳﺮد و ﺑﺎراﻧﯽ ﺑﺮاي ﺻﺤﺮا ﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﮐﺠﺎ ﻣﯿﺮود؟‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﺎ آب آﺷﺎﻣﯿﺪﻧﯽ ﺧﻮد را از ﮐﺠﺎ ﻣﯿﺎورﯾﻢ؟‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﺮدم ﺧﻮد و ﻇﺮوف ﺷﺎﻧﺮا را در ﮐﺠﺎ ﻣﯿﺸﻮﯾﺪ؟‬ ‫‪-‬‬
‫آﯾﺎ اﻃﺮاف ﻣﻨﺎﺑﻊ آب آﺷﺎﻣﯿﺪﻧﯽ ﭘﺎك اﺳﺖ؟‬ ‫‪-‬‬
‫آﯾﺎ ﻣﺒﺮز ﻫﺎي ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻓﻌﺎل اﺳﺖ؟ در وﻗﺖ ﻗﺪم زدن در ﻗﺮﯾﻪ‪ ،‬از ﭼﻨﺪ ﻣﺒﺮز ﺑﺎزدﯾﺪ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ؟‬ ‫‪-‬‬
‫ﮐﻮﭼﻪ ﻫﺎ‪ ,‬زﻣﯿﻦ ﻫﺎي زراﻋﺘﯽ و ﻓﻀﺎ ﺑﺎز ﻗﺮﯾﻪ ﻣﺎ ﭘﺎك اﺳﺖ ﯾﺎ ﻧﺎﭘﺎك؟‬ ‫‪-‬‬
‫آﯾﺎ ﻣﺎ و ﯾﺎ اﻃﻔﺎل ﻣﺎ در اﻃﺮاف ﻣﻨﺎﺑﻊ آب‪ ،‬ﺟﻨﮕﻼت‪ ،‬زﻣﯿﻦ ﻫﺎي زراﻋﺘﯽ و اﻃﺮاف ﺧﺎﻧﻪ از ﻃﺮف روز ﯾﺎ ﺷﺐ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ؟‬

‫‪24‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
‫ﮐﻮﺷﺶ ﮐﻨﯿﺪ ﺳﺎﺣﺎﺗﯽ را ﻣﻌﻠﻮم ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﺮدم در آن رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬در ﻣﺴﯿﺮ راه از ﻣﺒﺮز ﻫﺎي ﻣﺨﺘﻠﻒ دﯾﺪن ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ )ﭼﮏ ﻟﺴﺖ‬
‫را ﺑﺒﯿﻨﺪ( در ﺟﺮﯾﺎن ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎزدﯾﺪ ﻫﺎ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺴﯿﺎري ﻣﺮدم از ﺷﺮم )ﮐﻪ ﺟﺎﻫﺎي ﻧﺎﭘﺎك و ﮐﺜﯿﻒ ﻗﺮﯾﻪ ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﺮدم ﺑﯿﮕﺎﻧﻪ ﻧﺸﺎن دﻫﻨﺪ(‬
‫اﺣﺴﺎس ﻧﺎراﺣﺘﯽ و ﺷﺮم ﻧﻤﻮده و ﻣﺠﻠﺲ و ﮔﺮوپ را ﺗﺮك ﮐﻨﻨﺪ‪ .‬ﭼﻮﻧﮑﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر ﯾﮏ ﻗﺪم و ﻣﺮﺣﻠﻪ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ‪ ،‬ﻣﺮدم را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ ﺗﺎ‬
‫در ﻗﺪم زدن )ﮐﻪ ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺷﺮم ﺑﺮﮔﺰار ﻣﯿﮕﺮدد( ﺑﺎ ﺷﻤﺎ ﺳﻬﻢ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺟﺎﯾﮑﻪ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ‪ ،‬اﯾﺴﺘﺎده ﺷﺪه وﻗﺖ زﯾﺎد را ﻏﺮض ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﺳﭙﺮي ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‪.‬‬

‫ﮐﺎر ﻫﺎي ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﻧﺸﻮد‬ ‫ﮐﺎرﻫﺎي ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‬

‫دل ﺗﻨﮕﯽ ﻧﮑﻨﯿﺪ و ﻧﻪ دﯾﮕﺮان را ﺑﻪ ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت و‬ ‫‪-‬‬ ‫ﺗﺠﺴﺲ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‪ ،‬آﻫﺴﺘﻪ آﻫﺴﺘﻪ ﻗﺪم ﺑﺰﻧﯿﺪ و ﺑﻪ اﺣﺘﯿﺎط‬ ‫‪-‬‬
‫ﺳﻮاﻻت ﺑﯽ ﻣﻮرد ﺧﺴﺘﻪ ﺳﺎزﯾﺪ‪.‬‬ ‫دورو ﺑﺮ ﺧﻮد را ﺑﺒﯿﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﺑﺎزدﯾﺪ ﺟﺎﻫﺎي ﺻﺤﺮا ﮔﺸﺖ ﻧﮑﻨﯿﺪ‬‫‪-‬‬ ‫ﻣﻮﻗﻊ ﺳﺨﻦ زدن ﺑﺎ رﻫﮕﺬران را از دﺳﺖ ﻧﺪﻫﯿﺪ‬ ‫‪-‬‬
‫‪ -‬ﻫﺪف اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن ﺗﻨﻔﺮ اﺳﺖ ﻧﻪ ﺧﺠﺎﻟﺖ‬ ‫در ﺟﺮﯾﺎن ﻗﺪم زدن‪ ,‬اﺑﺘﮑﺎرات را ﮐﻪ در ﻗﺮﯾﻪ ﻣﯿﺒﯿﻨﯿﺪ‬ ‫‪-‬‬
‫دادن ﻣﺮدم‪ .‬در ﻣﻮرد ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺣﮑﻢ ﻧﮑﻨﯿﺪ‬ ‫آﻧﺮا ﺗﺠﺪﯾﺪ ﻧﻤﺎﯾﺪ اﯾﻦ ﻣﻮﺿﻮع ﻣﻤﮑﻦ ﺧﺎرج از ﺑﺤﺚ‬
‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻫﻢ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪25‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﻧﻘﺸﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ‬
‫ﻫﺪف‪:‬‬
‫ﻏﺮض اﯾﺠﺎد ﺳﻬﻮﻟﺖ در ﻫﻨﮕﺎم ﺗﺤﻠﯿﻞ و ﺗﺠﺰﯾﻪ وﺿﻌﯿﺖ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻗﺮﯾﻪ و ﺑﺎ در ﻧﻈﺮ داﺷﺖ "ﺗﺼﻮﯾﺮ ﺑﺰرگ" از ﻗﺮﯾﻪ‪ ،‬ﺗﻤﺮﯾﻦ ذﯾﻞ اﻓﺮاد‬
‫ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﻗﺎدر ﺑﻪ درك ﺳﺎﺣﺎت ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ و ﻓﺎﺻﻠﻪ آن ﺑﺎ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎﯾﺸﺎن ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﭘﺮوﺳﻪ‪:‬‬

‫‪ .1‬اوﻟﺘﺮ از ﻫﻤﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺒﺎﺷﯿﺮ ﯾﺎ ﯾﮏ ﺗﻮﺗﻪ ﺧﺸﺖ )ازآرد ﯾﺎ زﻏﺎل ﻫﻢ ﻣﯿﺘﻮان اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد(‪,‬‬
‫ﺣﺪود ﻗﺮﯾﻪ را ﺗﺮﺳﯿﻢ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﺣﺪود ﺷﺎﯾﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﺷﮑﻞ ﻣﻌﻠﻮم ﺷﻮد‪:‬‬

‫‪ .2‬از ﻣﺮدم ﻗﺮﯾﻪ ﺑﺨﻮاﻫﯿﺪ ﺗﺎ ﻧﻘﺎط ﻣﻬﻢ ﻗﺮﯾﻪ ﺧﻮد را )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﮑﺘﺐ‪ ,،‬ﻣﺴﺠﺪ‪ ،‬ﺣﺠﺮه‪ ،‬و ﺗﻤﺎم‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ آب( را ﺗﻮﺳﻂ ﭘﻮدر آﺑﯽ رﻧﮓ ﻧﺸﺎﻧﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬

‫‪ .3‬در ﻗﺪم ﺑﻌﺪي‪ ،‬ﻫﺮ ﺷﺨﺺ ﺑﺎﯾﺪ ﺧﺎﻧﻪ ﺧﻮد را ﺑﺎ ﮔﺬاﺷﺘﻦ ﺳﻨﮓ در داﺧﻞ ﻧﻘﺸﻪ ﻧﺸﺎﻧﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻨﮓ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﮔﯽ ازﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ و ﺳﻨﮓ ﻫﺎي ﮐﻮﭼﮏ‬
‫ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﮔﯽ از ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي اﻓﺮاد ﻣﺘﻮﺳﻂ ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬ﺳﻨﮓ ﻫﺎي ﻣﺘﻮﺳﻂ‪ ،‬ﻧﻤﺎﯾﻨﺪه ﮔﯽ از ﺧﺎﻧﻮاده‬
‫ﻫﺎي ﻣﯿﮑﻨﺪ ﮐﻪ ﻧﻪ ﺑﺴﯿﺎر ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ و ﻧﻪ ﻫﻢ ﺧﯿﻠﯽ ﻓﻘﯿﺮ اﻧﺪ‪ .‬در ﻋﯿﻦ ﺣﺎل ﺑﺎﯾﺪ از ﺗﺒﺎﺷﯿﺮ ﻏﺮض‬
‫ﻧﺸﺎﻧﯽ ﻧﻤﻮدن اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪ .4‬ﺟﻨﮕﻞ و زﻣﯿﻨﻬﺎي زرﻋﺘﯽ را ﻣﯿﺘﻮان ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺮﮔﻬﺎي درﺧﺘﺎن و ﯾﺎ ﺟﻮاري ﻣﺸﺨﺺ ﺳﺎﺧﺖ‪.‬‬
‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎ ﻣﺸﺨﺺ و ﻣﻌﻠﻮم ﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬ﻫﺮ ﻓﺮد اﺳﻢ رﺋﯿﺲ ﻓﺎﻣﯿﻞ ﺧﻮد را ﺑﺎﻻي ﯾﮏ ﺗﻮﺗﻪ‬
‫ﮐﺎﻏﺬ ﻧﻮﺷﺘﻪ در زﯾﺮ ﺳﻨﮓ ﻣﯿﮕﺬارد‪.‬‬

‫ﺑﻌﺪ ازﯾﻦ از ﻣﺮدم ﺧﻮاﺳﺘﻪ ﺷﻮد ﮐﺴﺎن ﮐﻪ اﻣﺮوز در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ﻧﻤﻮده دﺳﺖ ﻫﺎي ﺧﻮد‬
‫را ﺑﻠﻨﺪ ﮐﻨﻨﺪ و در ﺟﺎﯾﮑﻪ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ﻧﻤﻮده آﻧﺮا ﺗﻮﺳﻂ رﻧﮓ زرد ﻧﺸﺎﻧﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﺑﻌﺪ ازآن ﮐﻪ‬
‫ﺟﺎﻫﺎي رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ﻫﻤﻪ ﻧﺸﺎﻧﯽ ﮔﺮدﯾﺪ‪ ،‬ﯾﮏ ﺗﯿﺮ ﺗﻮﺳﻂ ﺗﺒﺎﺷﯿﺮ از ﻣﺤﻞ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ اﻟﯽ ﺧﺎﻧﻪ‬
‫ﻫﺎي آﻧﺎن رﺳﻢ ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻌﺪ ازﯾﻦ از ﻣﺮدم ﺑﺨﻮاﻫﯿﺪ‬

‫‪26‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﮐﺎرﻫﺎي ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺻﻮرت ﻧﮕﯿﺮد‬ ‫ﮐﺎر ﻫﺎي ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ اﻧﺠﺎم ﺷﻮد‬

‫ﺑﺮاي ﺗﺮﺳـﯿﻢ ﻧﻘﺸـﻪ ﺟـﺎي را اﻧﺘﺨـﺎب ﮐﻨﯿـﺪ ﺗـﺎ ﻫﻤـﻪ ﻣـﺮدم ﺑـﻪ آﺳـﺎﻧﯽ ﺳـﻬﻢ ﮔﺮﻓﺘـﻪ‬
‫ﻧﻘﺸــﻪ را ﺧــﻮد ﺗــﺎن ﺗﺮﺳــﯿﻢ ﻧﮑﻨﯿــﺪ‪ .‬وﻇﯿﻔــﻪ‬
‫ﺷــﺨﺺ ﺗﺴــﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨــﺪه ﺻــﺮف رﻫﻨﻤــﺎﯾﯽ‬
‫اﺳــﺖ‪ .‬در اﺑﺘــﺪا ﺷــﻤﺎ ﺑــﺎ ﺗﺮﺳــﯿﻢ ﯾــﮏ ﺧــﻂ‬
‫ﻣﯿﺘﻮاﻧﯿــﺪ ﻣــﺮدم را ﺗﺸــﻮﯾﻖ ﻧﻤﺎﯾﯿــﺪ ﺑﻌــﺪ ازآن‬
‫ﻣــﺮدم را آزاد ﺑﮕﺬارﯾــﺪ ﺗــﺎ ﮐــﺎر را ﺧــﻮد ﺷــﺎن‬
‫اﺟـﺮا ﮐﻨﻨــﺪ‪ .‬ﺷـﻤﺎ ﺻــﺮف ﻣﺸـﺎﻫﺪه ﮐﻨﯿــﺪ ﮐــﻪ‬
‫ﮐــﯽ اول آﻏــﺎز ﻣﯿﮑﻨــﺪ‪ ،‬ﮐــﯽ ﺧــﺎﻣﻮش اﺳــﺖ و‬
‫ﻣــﺮدم ﺑــﺎﻻي ﮐــﺪام ﻣﺸــﮑﻞ وﻗــﺖ ﺑﯿﺸــﺘﺮي را‬
‫ﺳﭙﺮي ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺘﻮاﻧﺪ‪.‬‬
‫اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن را ﺗﺸـﻮﯾﻖ ﻧﻤﺎﯾﯿـﺪ ﺗـﺎ ﺑـﺮاي ﺗﺮﺳـﯿﻢ ﻧﻘﺸـﻪ از ﻣـﻮاد ﻣﺤﻠـﯽ )ﻣﺎﻧﻨـﺪ‬
‫ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﭼﻮب ﻫﺎ‪ ،‬ﺑﺮﮔﻬﺎ ‪ (...‬اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻣﻮرد ﻧﻘﺸﻪ ﺳـﻮال ﮐﻨﯿـﺪ ﮐـﻪ ﮐـﺪام ﺟـﺎي از ﻫﻤـﻪ ﺑﯿﺸـﺘﺮ ﻧﺎﭘـﺎك و ﮐﺜﯿـﻒ اﺳـﺖ‪،‬‬
‫ﮐﺪام ﺟﺎي ازﻧﻘﻄـﻪ ﻧﻈـﺮ ﻧﺎﭘـﺎﮐﯽ ﺑـﻪ درﺟـﻪ دوم ﻗـﺮار ﻣﯿﮕﯿـﺮد؟ ﻧﻘﺸـﻪ ﺧـﻮدش ﻫـﺪف‬
‫اﺻﻠﯽ و ا ﺳﺎﺳـﯽ ﻧﯿﺴـﺖ ﺑﻠﮑـﻪ ﯾـﮏ وﺳـﯿﻠﻪ و راه اﺳـﺖ ﺑـﺮاي ﻓﻬﻤﯿـﺪن ﺣـﺎﻻت ﺣﻔـﻆ‬
‫اﻟﺼﺤﻪ‬
‫ﺑﻌــﺪا ﻧﻘﺸــﻪ را روي ﮐﺎﻏــﺬ ﻧﯿــﺰ رﺳــﻢ ﻧﻤــﻮده و درﺟــﺎي ﺑﮕﺬارﯾــﺪ ﺗــﺎ ﻫﻤــﻪ ﻣــﺮدم آﻧــﺮا‬
‫دﯾﺪه ﺑﺘﻮاﻧﺪ‪ .‬ﻧﻘﺸـﻪ ﮐﺸـﯽ روي ﮐﺎﻏـﺬ ﻣﯿﺘﻮاﻧـﺪ ﻣﻨﺤﯿـﺚ وﺳـﯿﻠﻪ ﻧﻈـﺎرﺗﯽ در ﯾـﮏ ﻗﺮﯾـﻪ‬
‫ﮐﻪ ﺑﺴﻮي ﻗﺮﯾﻪ ﻋﺎري از ﻣﻮاد ﻓﺎﺿﻠﻪ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز در ﺣﺮﮐﺖ اﺳﺖ‪ ،‬ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ‪:‬‬

‫ﻫﺪف‪:‬‬
‫ﻣﻌﻠﻮم ﺳﺎﺧﺘﻦ وﺳﻌﺖ ﻣﺸﮑﻼت در راﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﭘﺮوﺳﻪ‪:‬‬

‫ﻃﻮرﯾﮑﻪ ﻗﺪم زدن ﺑﺨﺎﻃﺮ اﯾﺠﺎد ﺣﺲ ﺷﺮم و ﺗﻤﺮﯾﻨﺎت ﻧﻘﺸﻪ ﻣﺮدم را از ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ ﻣﺸﮑﻼت آﮔﺎه و ﻣﻄﻠﻊ ﻣﯿﺴﺎزد‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ‬
‫ﻧﯿﺰ در ﻣﻮرد رﻣﻌﻠﻮم ﺳﺎﺧﺘﻦ وﺳﻌﺖ ﻣﺸﮑﻼت ﻧﯿﺰ ﮐﻤﮏ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬

‫ﻓﺮض ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺷﺨﺺ روزاﻧﻪ ‪ 250‬ﮔﺮام ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ دﻓﻊ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪ ،‬اﯾﻦ رﻗﻢ ﺿﺮب ﺗﻤﺎم ﻧﻔﻮس ﻗﺮﯾﻪ )ﺑﺮاي اﻧﺪازه ﻧﻤﻮدن ﻣﯿﺘﻮاﻧﯿﺪ‬ ‫‪-‬‬
‫از واﺣﺪ ﻫﺎي ﻣﺤﻠﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ( ﮐﻪ ﺗﻮﻟﯿﺪ اﻧﺪازه ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ را در ﯾﮏ روز در ﻗﺮﯾﻪ ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫وﻗﺘﯽ ﮐﻪ اﻧﺪازه ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ در ﯾﮏ روز ﻣﻌﻠﻮم ﺷﺪ‪ ،‬اﻧﺪازة ﻧﻤﻮدن ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ در ﻃﻮل ﯾﮏ ﻫﻔﺘﻪ‪ ،‬ﻣﺎه و ﺳﺎل ﻧﯿﺰ ﻣﻌﻠﻮم ﮔﺮدﯾﺪه‬
‫ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﮐﻪ ﻣﻤﮑﻦ ﺑﻪ ﺗﻦ ﺑﺮﺳﺪ‪ .‬اﻧﺪازه و وﺳﻌﺖ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﮐﻪ در ﯾﮏ ﻗﺮﯾﻪ ذﺧﯿﺮه و ﺗﻪ ﻧﺸﯿﻦ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺸﻮﯾﺸﯽ را در‬
‫ﺑﯿﻦ ﻣﺮدم اﯾﺠﺎد ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ ،‬ﺗﺸﻮﯾﺸﯽ ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺟﻠﻮ آن ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪. .‬در دﯾﺎﮔﺮام ذﯾﻞ‪ ،‬ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه ﮐﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﺑﻪ ﮐﺠﺎ ﻣﯿﺮود‬

‫‪27‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﭘﺮوﺳﻪ ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﮑﺮوﺑﻬﺎ )‪ (Flow Diagram‬و ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﺼﺎرف ﻃﺒﯽ‬
‫ﻫﺪف‪:‬‬
‫ﻣﻌﻠﻮم ﻧﻤﻮدن راه ﻫﺎي ﮐﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﮐﻪ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﺪام ﺷﮑﻞ ﺑﻪ آب و ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﺮدم راه ﻣﯿﺎﺑﺪ و ﺗﻌﯿﻦ اﯾﻨﮑﻪ‬
‫ﻣﺼﺎرف ﮐﻪ ﺑﺎﻻي ﺗﺪاوي اﻣﺮاض ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﯿﺮﺳﺪ و از اﺛﺮ ﭘﺨﺶ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﺑﻪ ﻣﯿﺎن ﻣﯿﺂﯾﺪ‪..‬‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﭘﺮوﺳﻪ‪:‬‬
‫‪ ‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ راه را ﺑﺮاي ﭘﺮﺳﯿﺪن ﺳﻮاﻻت ﺑﯿﺸﺘﺮ ﻣﯿﺴﺮ ﻣﯽ ﺳﺎزد‪ .‬ﻃﻮر ﻣﺜﺎل‪ :‬اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﭼﯽ ﻣﯿﺸﻮد و ﮐﺠﺎ ﻣﯿﺮود؟‬
‫‪ ‬ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از دﯾﺎﮔﺮام‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮان راه ﻫﺎي ﮐﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ )ﭼﯽ ﻣﯿﺸﻮد و ﮐﺠﺎ ﻣﯿﺮود( را ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده ) از ﯾﮏ ﭼﺎرت‪ ,‬ﺗﺨﺘﻪ و ﯾﺎ ﮐﺪام‬
‫ﺟﺴﻢ دﯾﮕﺮ( را رد ﯾﺎﺑﯽ ﻧﻤﻮد‪ .) .‬ﭘﺮوﺳﻪ ﺳﯿﺴﺘﻤﺎﺗﯿﮏ اﻧﺘﻘﺎل ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ را ﺗﻮﺳﻂ ﻫﻮا‪ ،‬ﭘﻨﺠﻪ ﻫﺎي ﻣﺮغ‪ ،‬ﭘﺎﻫﺎي ﺣﯿﻮاﻧﺎت )ﺧﺼﻮﺻﺎ در‬
‫ﻣﻮﺳﻢ ﺑﺎراﻧﯽ( و ﯾﮑﺠﺎ ﺷﺪن آن ﺑﺎ آب ﯾﻌﻨﯽ ﻣﻠﻮث ﻧﻤﻮدن آب را ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻧﻤﻮد‪ .‬ﻫﺪف اﺳﺎﺳﯽ اﯾﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ واﺿﺢ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ را‬
‫ﮐﻪ از ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﺧﻮد دﻓﻊ ﻣﯿﮑﻨﯿﻢ دور ﻧﻤﯿﺮود ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺠﺪدآ ﺗﻮﺳﻂ ﺷﻤﺎل و ﺳﺎﯾﺮ ﭼﯿﺰ ﻫﺎي دﯾﮕﺮ ﺑﻪ ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺎ ﺑﺮ ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬
‫آﺷﮑﺎر ﺳﺎزي اﯾﻨﮑﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ از اﺷﮑﺎل ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﻣﺮدم ﯾﮑﺠﺎ ﺷﻮد‪ ،‬ﻣﺴﻠﻪ اﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺣﺲ ﻧﻔﺮت و‬ ‫‪‬‬
‫اﻧﺰﺟﺎر ﻣﺮدم ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬در اﯾﻦ ﻫﻨﮕﺎم‪ ،‬ﺑﺎ ﺳﻮال ﻧﻤﻮدن اﯾﻨﮑﻪ‪ :‬ﭼﻄﻮر ﻏﺬاي آﻟﻮده ﺷﺪه ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﺑﺎﻻي ﺻﺤﺖ ﻣﺎ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﻣﻨﻔﯽ‬
‫ﻣﯿﮕﺬارد‪ ،‬ﺑﺤﺚ را اداﻣﻪ دﻫﯿﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬درﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه از ﻣﺮدم ﺑﭙﺮﺳﺪ ﺗﺎ آﻧﻬﺎ ﭼﯽ ﻣﺼﺎرﻓﯽ را ﮐﻪ ﻏﺮض ﺗﺪاوي اﻣﺮاض ﮐﻪ از اﺛﺮ ﻣﺨﻠﻮط ﺷﺪن ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﺷﺎن‬
‫ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﺑﻪ وﺟﻮد ﻣﯿﺎﯾﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﻧﺨﺴﺖ از اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن ﺑﺨﻮاﻫﯿﺪ ﮐﻪ اﻣﺮاض را ﮐﻪ دراﺛﺮ ﻣﻮاد ﻏﺬاﯾﯽ ﻧﺎﭘﺎﮐﻪ‬
‫وﺟﻮد ﻣﯿﺎﯾﺪ‪ ،‬ﻧﺎم ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ .‬اول ﮐﻮﺷﺶ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ ﻣﺼﺎرف ﮐﻪ از اﺛﺮ واﻗﻌﺎت اﺳﻬﺎﻻت ﻣﺘﺤﻤﻞ ﻣﯿﺸﻮﯾﺪ ) ﮐﺮاﯾﻪ راه رﻓﺖ و آﻣﺪ ﺑﻪ‬
‫ﮐﻠﯿﻨﯿﮏ‪ ،‬ﻓﯿﺲ داﮐﺘﺮ‪ ،‬ﭘﻮل ادوﯾﻪ‪ ،‬ووﻗﺖ ﮐﻪ ﺻﺮف اﯾﻦ ﮐﺎر ﻫﺎ ﻣﯽ ﮔﺮدد ‪ (..‬را ﻧﯿﺰ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫‪ ‬رﻗﻤﯽ ﮐﻪ ) ﻫﺰﯾﻨﻪ ﭘﺮداﺧﺖ ﻏﺮض ﺗﺪاوي ﻣﺮض اﺳﻬﺎل در ﯾﮏ ﻫﻔﺘﻪ ﻣﯽ ﮔﺮدد( ﺑﺎﯾﺪ ﺿﺮب ﺷﻤﺎري واﻗﻌﺎت ﺗﺨﻤﯿﻦ ﺷﺪه در ﯾﮏ‬
‫ﻓﺎﻣﯿﻞ در ﻣﺪت ﯾﮑﺴﺎل ﮔﺮدد‪ ،‬و ﺑﻌﺪآ ﺿﺮب ﺗﻌﺪاد اﻋﻀﺎي ﻓﺎﻣﯿﻞ ﮔﺮدد ﺗﺎ رﻗﻢ دﻗﯿﻖ ﻣﺼﺎرف ﺻﺤﯽ ﻏﺮض ﺗﺪاوي اﻣﺮاض ﻧﺎﺷﯽ ﺣﻔﻆ‬
‫اﻟﺼﺤﻪ ﺻﺤﯽ ﮐﻪ در ﯾﮑﺴﺎل ﺑﻪ ﻣﺼﺮف ﻣﯿﺮﺳﺪ‪ ،‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪28‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﮐﺎر ﻫﺎي ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺻﻮرت ﻧﮕﯿﺮد‬
‫‪ -‬از ﻣﺮدان‪ ،‬زﻧﺎن‪ ،‬ﺑﺰرﮔﺎن و اﻃﻔﺎل ﺑﭙﺮﺳﯿﺪ و ﮐﻮﺷﺶ ﮐﻨﯿﺪ ﺗﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﺧﻮد ‪-‬‬
‫ﺑﻪ اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن در ﻣﻮرد ﺻﺤﺮا ﮔﺸﺖ و ﯾﺎ‬
‫اﻣﺮاض ﻣﺮﺑﻮط ﺑﻪ آن و ﯾﺎ ﻫﻢ ﺿﺮورت دﺳﺖ ﺷﺴﺘﻦ‬
‫ﺗﻮﺿﯿﺤﺎت ﻧﺪﻫﯿﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ ﮔﺮوپ اﻣﺮاض را ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺷﻤﺎ ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻧﺎم‬
‫ﻧﮕﺮﻓﺘﻨﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺗﺸﻮﯾﺶ ﻧﺸﻮﯾﺪ‪ ،‬ﻫﻤﯿﻦ ﺧﻮد ﯾﮏ ﮐﺸﻒ‬
‫اﺳﺖ‪ .‬ﺷﻤﺎ اﻣﺮاض را ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﻧﮑﻨﯿﺪ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ اﺷﺘﺮاك‬
‫ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن ﻣﻮﻗﻊ دﻫﯿﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ اﺳﺎس ﻣﻌﻠﻮﻣﺎ ت و‬
‫ﺗﺠﺮﺑﻪ ﺧﻮد ﭘﯿﺸﻨﻬﺎد ﮐﻨﻨﺪ ‪.‬‬
‫‪29‬‬
‫ﮐﺎر ﻫﺎي ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‬
‫ﻣﺴﺆﻟﯿﺖ ﻫﺎ را ﻗﺒﻮل ﮐﻨﻨﺪ‪.‬‬
‫اﮔﺮ اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن در اﻧﺘﺨﺎب ﻣﯿﺎن ﺗﺪاوي ﻣﺤﻠﯽ‪ ،‬داﮐﺘﺮ و ﯾﺎ ﻧﺮس ‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﺘﺮدد ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺑﺮاﯾﺸﺎن ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ ﮐﻪ ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﻧﻮع ﺗﺪاوي ﻣﺮض‪ ،‬ﮐﺪام ﻧﻮع‬
‫ﺗﺪاوي ﻣﻬﻢ اﺳﺖ ﻧﻪ ﻣﺼﺮف ﮐﻪ ﻏﺮض ﺗﺪاوي ﺻﻮرت ﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﺑﻪ ﺷﻤﺎ آﺷﮑﺎر ﻧﻤﻮده ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﮔﺮوپ در ﻣﻮرد ﺻﺤﺖ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫اﻧﺪﮐﯽ دارد‪ .‬اﮔﺮ ﭼﻨﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ ﭘﺲ وﻇﯿﻔﻪ ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه اﯾﻦ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺑﺎ ﮔﺮوپ‬
‫ﮐﻤﮏ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ آﻧﻬﺎ ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﺪاﻧﻨﺪ ﮐﻪ اﻣﺮاض ﺑﻪ ﭼﯽ ﺷﮑﻞ اﻧﺘﺸﺎر ﻣﯿﺎﺑﺪ‪.‬‬
‫ﻣﺮدم آب را ﺑﻪ ﭼﯽ ﺷﮑﻞ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ و ارﺗﺒﺎط آن ﺑﺎ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎ‬
‫ﺑﺎز ﭼﯿﺴﺖ‬
‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫آزﻣﺎﯾﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ آب ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺤﻠﻮل ‪:H2S‬‬
‫ﻫﺪف‪:‬‬
‫آﺷﮑﺎر ﺳﺎزي ﻣﻠﻮﺛﯿﺖ ﺑﯿﻮﻟﻮژِﯾﮑﯽ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب از اﺛﺮ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎي آزاد‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﻫﺎي ﭘﺮوﺳﻪ‪:‬‬
‫آزﻣﺎﯾﺶ ﮐﯿﻔﯿﺖ آب ﺗﻮﺳﻂ وﯾﺎل ﻫﺎي ‪ H2S‬ﮐﺎر آﺳﺎن اﺳﺖ و در آب ﻣﻮ ﺟﻮدﯾﺖ ﺑﮑﺘﺮﯾﺎ ﮐﻪ ﻣﺮدم از آب آن ﻏﺮض ﺷﺴﺘﺸﻮي ﺑﺪن‪،‬‬
‫ﻧﻮﺷﯿﺪن‪ ،‬ﭘﺨﺖ و ﭘﺰ وﻏﯿﺮه اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ ،‬را ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺗﻤﺮﯾﻦ در ﺟﺎﻫﺎي ﮐﻪ ﻣﺮدم در آب )درﯾﺎ ﻫﺎ‪ ،‬ﺟﻮي ﻫﺎ‪ ،‬ﻣﺮداب ﻫﺎ‬
‫وﻏﯿﺮه( رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ ﻣﯿﮑﻨﺪ ﺧﯿﻠﯽ ﻣﺆﺛﺮ اﺳﺖ‪ .‬زﯾﺮا در ﭼﻨﯿﻦ ﻣﻨﺎﻃﻖ ﺗﺄﺛﯿﺮات ﻗﺪم زدن ﺑﺮاي اﯾﺠﺎد ﺷﺮم ﮐﻢ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ ﺑﺨﺎﻃﺮﯾﮑﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ‬
‫در روي زﻣﯿﻦ ﻣﻮﺟﻮد ﻧﯿﺴﺖ‪.‬‬

‫ﻣﻨﺎﺑﻊ آب آﺷﺎﻣﯿﺪﻧﯽ ﺑﺸﻤﻮل ) ﭘﻤﭗ ﻫﺎي دﺳﺘﯽ‪ ،‬ﭼﺎه ﻫﺎي آب‪ ،‬ﺟﻮي ﻫﺎ‪ ،‬و ﻧﻞ ﻫﺎي آب( را ﺣﺴﺎب ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﻫﺮ اﻧﺪازه اﯾﮑﻪ ﻧﻤﻮﻧﻪ‬ ‫‪‬‬
‫آب را ﺟﻤﻊ آوري ﮐﺮده ﻣﯿﺘﻮاﻧﯿﺪ ﺟﻤﻊ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬
‫از آب ﺟﺎري ﻧﻤﻮﻧﻪ را ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ در ﺑﻮﺗﻞ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ‪ ،‬ﻟﯿﮑﻦ از ﺟﺎﻫﺎي ﻋﻤﯿﻖ )ﭼﺎه( اول آب را در ﮔﯿﻼس ﭘﺎك اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﺳﭙﺲ آﻧﺮا در ﺑﻮﺗﻞ‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺮﯾﺰﯾﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﺪه را ﭘﺲ از ‪24‬ﺳﺎﻋﺖ ﭼﮏ ﮐﻨﯿﺪ‪ ،‬در ﺻﻮرﺗﯿﮑﻬﺮﻧﮓ آب ﺳﯿﺎه ﺑﻮد ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻔﻬﻮم اﺳﺖ ﮐﻪ آب ﺑﺎ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﻣﻠﻮث‬ ‫‪‬‬
‫ﮔﺮدﯾﺪه و اﮔﺮ رﻧﮓ آب ﺳﯿﺎه ﻧﺸﺪ‪ ،‬ﺑﺮاي‪24‬ﺳﺎﻋﺖ دﯾﮕﺮ اﻧﺘﻈﺎر ﺑﮑﺸﯿﺪ و اﮔﺮ ﺑﺎز ﻫﻢ ﺳﯿﺎه ﻧﺸﺪ ﺑﻪ اﯾﻦ ﻣﻌﻨﯽ ﮐﻪ آب ﭘﺎك اﺳﺖ و ﺑﺮاي‬
‫ﻧﻮﺷﯿﺪن ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﻧﺘﺎﯾﺞ را ﺑﻪ ﻓﺎﻣﯿﻞ ﻫﺎي ﮐﻪ ﻣﻨﺎﺑﻊ آب ﺷﺎن ﻏﯿﺮ ﺻﺤﯽ اﺳﺖ ﺷﺮﯾﮏ ﺳﺎﺧﺘﻪ و ﺗﻮﺻﯿﻪ ﮐﻨﯿﺪ ﮐﻪ از ﻣﻨﺒﻊ دﯾﮕﺮي آب ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ و ﯾﺎ ﻗﺒﻞ از‬ ‫‪‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده آﺑﺮا ﺻﺤﯽ ﺑﺴﺎزﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ از اﻧﺠﺎم آزﻣﺎﯾﺶ‪ ،‬وﯾﻞ ﻫﺎ را ﻫﻤﺮاه ﺑﺎ آب آن در زﯾﺮ ﺧﺎك دﻓﻦ ﮐﻨﯿﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪30‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي‪:‬‬
‫ﻫﺪف‪:‬‬
‫اﺣﺘﺮاق – ﺗﻐﯿﯿﺮ ازﺗﺴﻬﯿﻞ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺑﻪ ﺳﻮي اﯾﻨﮑﻪ آﯾﺎ ﻣﺮدم آﻣﺎده اﺳﺖ ﮐﻪ اﻗﺪام ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﻫﺎي ﭘﺮوﺳﻪ‪:‬‬
‫در ﺧﺘﻢ ﺗﺤﻠﯿﻞ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﺴﯿﺎري از اﺷﺘﺮاك ﮐﻨﻨﺪﮔﺎن ﺧﻮاﻫﺎن ﺗﻐﯿﯿﺮ وﺿﻌﯿﺖ ﻓﻌﻠﯽ ﺷﺎن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ .‬ﺑﺮاي ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺑﯿﺸﺘﺮ‪ ،‬ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه‬ ‫‪‬‬
‫ﺳﻮاﻻت ذﯾﻠﺮا ﻣﻄﺮح ﻧﻤﻮده ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‪ :‬ﻓﺮدا ﮐﯽ ﺑﺮاي ﺻﺤﺮا ﮔﺸﺖ ﺑﻪ ﻓﻀﺄي ﺑﺎز ﻣﯿﺮود؟ ﯾﺎ اﯾﻨﮑﻪ ﺑﭙﺮﺳﯿﺪ ﮐﯽ ﻣﯿﺨﻮاﻫﺪ از آب درﯾﺎﯾﯽ ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﻣﻠﻮث ﺷﺪه‪ ،‬ﺧﻮد را ﺑﺸﻮﯾﺪ؟ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ ﺗﺎ دﺳﺘﻬﺎي ﺧﻮد را ﺑﻠﻨﺪ ﮐﻨﻨﺪ‪ ،‬اﮔﺮ ﮐﺲ دﺳﺘﻬﺎي ﺧﻮدرا ﺑﻠﻨﺪ ﻧﻤﯿﮑﻨﺪ‬
‫ازﯾﺸﺎن ﺑﭙﺮﺳﯿﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﺟﺎي اﯾﻦ ﭼﯽ ﮐﺎر ﺑﺎﯾﺪ ﮐﺮد‪.‬‬
‫درﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺑﯿﻦ اﻋﻀﺄ ﺟﺎﻣﻌﻪ ﻣﺸﺎﺟﺮه ﺻﻮرت ﻣﯿﮕﯿﺮد ﮐﻪ ﺑﻪ ﭼﯽ ﺷﮑﻞ ﺟﻠﻮ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز را ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﻣﺪاﺧﻠﻪ و‬ ‫‪‬‬
‫ﻧﺼﯿﺤﺖ ﻧﮑﻨﯿﺪ‪ .‬اﮔﺮ ﺳﻮال ﻣﺘﻮﺟﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺷﻤﺎ ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ از اﯾﻦ ﻣﻨﻄﻘﻪ ﻧﯿﺴﺘﯿﺪ و در ﻣﻮرد ﻣﻨﻄﻘﻪ آﻧﻬﺎ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻧﺪارﯾﺪ و‬
‫ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﺧﻮد در اﯾﻦ ﻣﻮرد ﺑﻬﺘﺮ ﻣﯿﺪاﻧﯿﺪ ﮐﻪ ﭼﯽ ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮﯾﺪ ﺣﺘﯽ ﻣﯿﺘﻮاﻧﯿﺪ ﮐﻪ ﻋﻤﻞ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز را ﮐﻪ از‬
‫ﺳﺎﻟﻬﺎ ﻣﺮوج ﺑﻮده‪ ،‬اداﻣﻪ دﻫﯿﺪ‪.‬‬

‫درﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺷﺎﯾﺪ ﺑﻌﻀﯽ ﻣﺮدم ﺑﮕﻮﯾﺪ ﮐﻪ ﻣﺎ ﺧﻮاﻫﺎن اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮزﻫﺎ ﻫﺴﺘﯿﻢ ﻟﯿﮑﻦ اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﻪ ﭘﻮل زﯾﺎد ﺿﺮورت دارد‪ .‬ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ‬ ‫‪‬‬
‫ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﻪ ﻣﺼﺮف زﯾﺎد ﺿﺮورت ﻧﺪارد‪ ،‬ﺑﺮاي ﺷﺎن ﻣﺒﺮز دار ﭼﺎﻟﻪ دار را رﺳﻢ ﮐﻨﯿﺪ و از آﻧﻬﺎ ﺑﭙﺮﺳﯿﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﻗﺴﻢ ﻣﺒﺮز ﺑﻪ ﭼﯽ‬
‫ﻣﻘﺪار ﭘﻮل ﺿﺮورت دارد و ﺑﻪ ﭼﯽ اﻧﺪازه ﮐﺎر دﺷﻮا ر اﺳﺖ؟ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﻔﻬﻤﺎﻧﯿﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ دﯾﺰاﯾﻦ و اﺧﺘﺮاع ﺷﻤﺎ ﻧﯿﺴﺖ ﺑﻠﮑﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻓﻘﯿﺮ‬
‫ﺗﺮﯾﻦ ﻣﺮدم ﺟﻬﺎن اﺧﺘﺮاع ﮔﺮدﯾﺪه )ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت اﺿﺎﻓﯽ در ﻣﻮرد ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ در رﻫﻨﻤﺄ ﺷﺸﻢ ذﮐﺮ ﮔﺮدﯾﺪه(‬
‫ﺷﻤﺎ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺗﻤﺎم ﺗﺠﺎرب ﻣﺮدم را ﮐﻪ ر اه ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم را ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﻮده و ﺑﻪ ﮐﺎﻣﯿﺎﺑﯽ رﺳﯿﺪه اﻧﺪ‪ ،‬ﺷﺮﯾﮏ‬
‫ﺳﺎزﯾﺪ‪.‬‬

‫ﮐﺎر ﻫﺎي ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺻﻮرت ﻧﮕﯿﺮد‬ ‫ﮐﺎرﻫﺎي ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‬

‫ﺑﻄﻮر ﻗﺎﻃﻌﺎﻧﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﮕﻮﯾﯿﺪ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ‪ ‬ﻫﯿﭻ ﻧﻤﻮﻧﻪ و ﯾﺎ ﻫﻢ ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ را ﺗﻮﺻﯿﻪ ﻧﮑﻨﯿﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﯾﺎد داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﯿﺪ ﮐﻪ‬
‫ﻋﻄﻒ ﺗﻮﺟﻪ در ﭘﺮوﺳﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﺮدم ﻓﺮﺻﺖ‬ ‫ﺑﺮاي ﻓﺮوش ﻣﺒﺮز و ﯾﺎ ﻫﻢ ﺗﻮزﯾﻊ ﮐﺪام‬
‫دﻫﯿﺪ ﺧﻮدﺷﺎن ﺗﺼﻤﯿﻢ ﺑﮕﯿﺮﻧﺪ ﻧﻪ اﯾﻨﮑﻪ ﺷﻤﺎ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ را ﻧﺸﺎن دﻫﯿﺪ‪.‬‬ ‫ﮐﻤﮏ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﻪ ﻗﺮﯾﻪ آﻧﻬﺎ ﻧﯿﺎﻣﺪه اﯾﺪ‪ .‬ﺗﺼﻮر‬
‫اﯾﻨﮑﻪ اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﺑﺴﯿﺎر ﻗﯿﻤﺖ اﺳﺖ ‪ ‬اﮔﺮ در اﯾﻦ ﻣﺮﺣﻠﻪ‪ ،‬ﮐﺴﯽ در ﻣﻮرد اﻗﺪام ﻓﻮري ﻧﮑﺮد‪ ،‬ﺷﻤﺎ اﺻﻼ ﭼﯿﺰي ﻧﮕﻔﺘﻪ و ﺑﻪ‬
‫ﺗﺸﻮﯾﺶ ﻧﺸﻮﯾﺪ‪ .‬ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﺑﺴﯿﺎر ﻣﻮدﺑﺎﻧﻪ ﺑﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺎزﮔﻮ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﮐﻪ ﺷﻤﺎ ﻓﻘﻂ ﻗﺮﯾﻪ آﻧﻬﺎ‬ ‫ازﻣﻔﮑﻮره دادن ﮐﻤﮏ ﻣﺎﻟﯽ ﺳﺎﻟﻬﺎي ﻗﺒﻞ‬
‫را در ﺟﻤﻠﻪ ﻗﺮﯾﻪ ﻫﺎي ﻣﺘﺬﮐﺮ ﺧﻮاﻫﯿﺪ ﺷﺪ‪ ،‬ﻗﺮﯾﻪ اﯾﮑﻪ ﮐﻪ ﻣﺮدم آن در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز رﻓﻊ‬ ‫ﻧﺸﺌﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﮐﻪ راه ﺣﻞ را ﺑﺎ دادن‬
‫ﺣﺎﺟﺖ ﻧﻤﻮده و ﺑﺎﻋﺚ ﯾﮑﺠﺎ ﺷﺪن ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﺷﺎن ﺑﻪ ﻣﻮا ﺧﻮراﮐﻪ ﯾﮑﺪﯾﮕﺮ ﻣﯿﮕﺮدﻧﺪ‪.‬‬ ‫ﻗﯿﻤﺖ ﮔﺰاف اوﻟﻮﯾﺖ ﻣﯿﺪاد‪.‬‬

‫‪31‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﭘﻼن ﮐﺎري‬
‫ﻫﺪف‪:‬‬
‫در ﻣﻮرد ﺳﻪ اﻗﺪام ذﯾﻞ ﺑﺤﺚ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‪:‬‬
‫‪ .1‬ﭼﻄﻮر ﯾﮏ ﮐﻤﯿﺘﻪ ﮐﺎري ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ اﯾﺠﺎد ﺷﻮد؟‬
‫‪ .2‬اﯾﺠﺎد ﭘﻼن ﮐﺎري و ﺗﻌﯿﯿﻦ وﻗﺖ ﻏﺮض اﻧﺠﺎم ﻫﺮ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ‬
‫‪ .3‬اﺗﺨﺎذ ﺗﺼﻤﯿﻢ در ﻣﻮرد ﻓﻌﺎﻟﯽ ﻫﺎي روز ﺑﻌﺪي‬
‫رﻫﻨﻤﻮد ﻫﺎي ﭘﺮوﺳﻪ‪:‬‬
‫در ﻗﺪم ﻧﺨﺴﺖ ﺿﺮوري اﺳﺖ ﺗﺎ ﯾﮏ ﮐﻤﯿﺘﻪ اداري راه ﺑﺮاي ﺳﺮﭘﺮﺳﺘﯽ و ﻧﻈﺎرت از ﺗﮑﻤﯿﻞ ﭘﺮوﺳﮥ ﺗﺸﮑﯿﻞ داد‪ .‬ﮐﻤﯿﺘﻪ اي ﮐﻪ در اﯾﻦ‬ ‫‪‬‬
‫ﺟﻠﺴﻪ ﺗﺸﮑﯿﻞ ﻣﯿﮕﺮدد ﺷﺎﻣﻞ اﻋﻀﺎي ‪ PRI‬و در ﺻﻮرت ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ ﺷﺎﻣﻞ اﻋﻀﺎي ﻓﻌﺎل ﮐﻤﯿﺘﻪ آب و ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﻧﯿﺰ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺑﻌﺪ ازﯾﻦ ﯾﮏ ﭘﻼن ﮐﺎري را ﻃﺮح ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ ﮐﻪ درآن ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻘﺮﯾﺒﯽ ﻏﺮض ﺧﺘﻢ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺄ ﺑﺎز ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدﯾﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬در اﯾﻦ‬ ‫‪‬‬
‫ﺟﺮﯾﺎن در ﻣﻮرد ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ ﻣﻮاد و ﻃﺮز ﺧﺮﯾﺪ آن ﻧﯿﺰ ﺑﺤﺚ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ‪.‬‬
‫ﮐﻤﯿﺘﻪ ﻣﻮﻇﻒ ﺷﺪه ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ در ﻣﻮرد اﯾﻨﮑﻪ آﯾﺎ ﺟﺮﯾﻤﻪ ﺑﺎﻻي اﺷﺨﺎﺻﯿﮑﻪ ﺑﻌﺪ از ﺗﺎرﯾﺦ ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺷﺪه ﺑﻪ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز اداﻣﻪ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﻧﯿﺰ ﺑﺤﺚ و ﮔﻔﺘﮕﻮ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺮﭼﻪ ﺧﺎﺗﻤﻪ دادن ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺄ ﺑﺎز ﺑﻪ ﯾﮏ وﻗﺖ ﻧﯿﺎز دارد‪ ،‬ﻟﯿﮑﻦ ﺣﺮﮐﺖ ﺑﻄﺮف ﻗﺪم اول ﺿﺮوري اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ از‬ ‫‪‬‬
‫اﻗﺪاﻣﺎت ﮐﻪ ﻓﻮرا ﺑﺎﯾﺪ زﯾﺮ دﺳﺖ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد ﻗﺮار ذﯾﻞ اﺳﺖ‪:‬‬
‫‪ -‬ﺣﻔﺮ ﯾﮏ ﭼﻘﺮي ﮐﻮﭼﮏ در زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺒﺮز اﺑﺘﺪاﯾﯽ‬
‫‪ -‬ﺟﻤﻊ آوري ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت در ﻣﻮرد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي ﮐﻢ ﻣﺼﺮف‬

‫ﺗﺸﺨﯿﺺ‬
‫اﺣﺗراق‬ ‫ﺷﺨﺺ‬
‫وﺳﺎﯾل ﯾﺎ اﻓزار‬ ‫ﮐﻣﯾﺗﮥ‬ ‫ﻣﻨﺎﺳﺐ در‬
‫اﻧﮕﯾزه دادن‬ ‫اﯾﺟﺎد ﺷد‬ ‫ﺟﺎﻣﻌﮫ‬

‫ﺛﺑت ﻧﺎم‬
‫ﭼﮕوﻧﮫ ﺗﺧﺗﮥ‬
‫ﻣﺑرز را ﺑدﺳت‬
‫آورﯾم‬
‫ﺗﺧﺗﮥ ﻋﻼﯾم‬
‫آﻏﺎز‬
‫ﺳﺮ از‬
‫ﻓﺮدا‬
‫آﻏﺎز‬ ‫ﻧﺷر ﭘﯾﺎم‬

‫ﻣﺎ ﻣﯾﺗواﻧﯾم‪:‬‬
‫‪ ١٠‬ﻓﺎﻣﯾل‬
‫در اﺑﺗدا‬ ‫ﻣﺎ ھﺮ ﯾﮏ‬
‫‪١٠‬ﻓﺎﻣﯾل را‬
‫‪١٠‬ﻓﺎﻣﯾل‬ ‫زﯾر ﭘوﺷش‬
‫ﻣﯾﺎورﯾم‬

‫‪١٠‬ﻓﺎﻣﯾل‬

‫‪32‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﭘﺮوﺳﻪ درك و ﻋﻤﻞ ﻧﻤﻮدن ﺑﻪ وﺳﯿﻠﻪ ﺟﺎﻣﻌﻪ و اﻗﺪام ﺑﺴﻮي ﻣﺤﯿﻂ ﻋﺎري از رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎي آزاد‬ ‫‪-‬‬

‫ﻣﻨﺒﻊ ‪: Kar 2005‬‬

‫ﺗﻬﯿﻪ ﻟﺴﺖ ﮔﻠﮑﺎران و وﺳﺎﯾﻞ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ و ﯾﺎ ﺗﺠﺎران ﻣﺤﻠﯽ ﮐﻪ ﭼﺎﻟﺸﻬﺎ را ﻗﺒﻮل ﮐﺮده ﺑﺘﻮاﻧﻨﺪ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺗﻬﯿﻪ ﻟﺴﺖ‪/‬ﻧﻘﺸﻪ ﺗﻤﺎم ﺧﺎﻧﻪ ﻫﺎي ﻗﺮﯾﻪ و وﺿﻌﯿﺖ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﮥ ﺷﺎن‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﺸﺨﺺ ﻧﻤﻮدن ﻓﺮاﻫﻢ ﮐﻨﻨﺪه ﮔﺎن وﺳﺎﯾﻞ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ‬ ‫‪-‬‬
‫‪ )(Kar‬ﮐﺎر ‪(2005‬‬ ‫ﺗﻌﻬﺪ ﮔﺮﻓﺘﻦ از ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ ﮐﻪ اﻗﺪام ﻓﻮري ﻏﺮض اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ‪2005) .‬‬ ‫‪-‬‬

‫ﮐﺎر ﻫﺎي ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺻﻮرت ﻧﮕﯿﺮد‬
‫در ﻣﻮرد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﻫﺎي ﻣﺒﺮز ﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﻣﺮدم راﻫﻨﻤﺎي ﻧﺪﻫﯿﺪ‪ ،‬درﻋﻮض‬
‫ﻣﺮدم ﻣﺤﻞ را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﺑﻪ‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻮاد ﻣﺤﻠﯽ و ﺑﺎ‬
‫درﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﭘﺎراﻣﺘﺮ ﻫﺎي ﺑﺎ‬
‫ﮐﯿﻔﯿﺖ ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﮐﺎر ﻫﺎي ﮐﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺻﻮرت ﮔﯿﺮد‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﻓﺎﻣﯿﻞ ﻫﺎي ﻓﻘﯿﺮ را در راﺳﺘﺎي ‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺧﺎﺗﻤﻪ دادن رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﮐﻤﮏ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬ﻃﻮرﻣﺜﺎل‪ ،‬ﻓﺎﻣﯿﻞ ﻫﺎي‬
‫ﺛﺮوﺗﻤﻨﺪ آﻧﻬﺎ را در ﻗﺴﻤﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻮاد ﺷﺎن و ﯾﺎﻫﻢ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت از‬
‫ﻣﺒﺮز ﻫﺎﯾﺸﺎن ﺣﻤﺎﯾﺖ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪.‬‬
‫ادارات ﻣﺤﻠﯽ ﺣﮑﻮﻣﺘﯽ را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ ﺗﺎ ﻣﯿﺎن ﻓﺎﻣﯿﻞ ﻫﺎي ﻓﻘﯿﺮ و ﻣﺘﻤﻮل‪,‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺗﻔﺎﻫﻢ اﯾﺠﺎد ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﻓﺎﻣﯿﻞ ﻫﺎي ﻣﺘﻤﻮل ﺑﺎ ﻓﺎﻣﯿﻞ ﻫﺎي ﻓﻘﯿﺮ ﮐﻤﮏ ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫ﺑﺎ رﻫﺒﺮان ﻃﺒﯿﻌﯽ ﮐﻪ از ﭘﺮوﺳﮥ ‪ PRA‬ﺑﻪ ﻣﯿﺎن آﻣﺪه ﺑﺎﺷﺪ ﻣﻼﻗﺎت ﻧﻤﻮده و‬ ‫‪-‬‬
‫آﻧﻬﺎ را ﺗﺸﻮﯾﻖ ﻧﻤﺎﯾﯿﺪ ﺗﺎ رﻫﺒﺮي ﺧﺎﺗﻤﻪ دادن ﺑﻪ رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ درﻓﻀﺎي ﺑﺎز را‬
‫ﺧﺎﺗﻤﻪ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻃﻔﺎل را در ﺑﺤﺚ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﺎزﯾﺪ و از آﻧﻬﺎ ﺑﺨﻮاﻫﯿﺪ ﺗﺎ در ﺧﺎﺗﻤﻪ دادن رﻓﻊ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎي ﺑﺎز ﮐﻤﮏ ﻧﻤﺎﯾﻨﺪ‪ .‬اﻃﻔﺎل اﮐﺜﺮا در ﭼﻨﯿﻦ ﻓﻌﺎﻟﯿﺖ ﻫﺎي ﺳﻬﻢ‬
‫ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ و ﭘﺮوﮔﺮام را ﺗﻌﻘﯿﺐ ﻧﻤﻮده و ﺷﻌﺎر ﻣﯿﺪﻫﻨﺪ‬

‫ﺑﺮاي ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻣﺰﯾﺪ ﺑﻪ ﻣﻮاد ﺛﺒﺖ ﺷﺪه داﺧﻞ )‪(CD‬ﻣﺮاﺟﻌﻪ ﮐﻨﯿﺪ‪:‬‬

‫‪Kar, K. 2005. Practical Guide to Triggering CLTS.‬‬

‫‪Kar, K. 2003. Subsidy or Self-respect? Participatory Community Sanitation in Bangladesh‬‬

‫‪33‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﯾﺎدداﺷﺖ ﻫﻔﺘﻢ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯽ‪:‬‬

‫ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي ﻫﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ‬

‫ﭘﯿﺎم ﻫﺎي ﮐﻠﯿﺪي‬
‫اﯾﻦ ﯾﺎدداﺷﺖ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﮐﻠﯿﺪي را در راﺑﻄﻪ ﺑﻪ ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﭘﯿﺸﮑﺶ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪:‬‬
‫اﺟﺰاي ﯾﮏ ﻣﺒﺮز‬ ‫‪-‬‬
‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ و ﻓﻮاﯾﺪ آﻧﻬﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫ﻋﻮاﻣﯿﻠﯿﮑﻪ روي ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﻫﺎي ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬار ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺷﯿﻮه ﻫﺎﺋﺌﻪ ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ را ﺑﺎ ﺷﺮاﯾﻂ دﺷﻮار ﻋﯿﺎر ﻣﯿﺴﺎزد‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫ﭘﯿﺶ ﺑﯿﻨﯽ )اﺣﺘﯿﺎط(‬

‫روش ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‪ ،‬ﺷﺮﯾﮏ ﺳﺎﺧﺘﻦ ﻫﺮ ﮔﻮﻧﻪ ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي ﺑﺎ ﻣﺮدم ﻣﺤﻞ ﻣﻨﻊ ﻣﯿﺪاﻧﺪ‪ .‬در‬
‫ﺻﻮرﺗﯿﮑﻪ ﺣﺘﯽ ﻣﺮدم ﻣﺤﻞ ﺧﻮد ﺧﻮاﺳﺘﺎر ﺷﺮﯾﮏ ﺳﺎزي ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﮔﺮدﻧﺪ‪ ،‬در اﯾﻨﺼﻮرت ﺗﺴﻬﯿﻞ ﮐﻨﻨﺪه ﻃﺮح ﮐﺪام ﻧﻤﻮﻧﻪ‬
‫را ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‪ ،‬ﺻﺮف در ﻣﻮرد اﺳﺎﺳﺎت ﺑﺮاﯾﺸﺎن ﻣﻌﻠﻮﻣﺎت ﻣﯿﺪﻫﺪ‪ .‬ﻃﻮر ﻣﺜﺎل‪ :‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺒﺮز از ﻣﻨﺒﻊ آب‪ ،‬اﻧﺪازه ﭼﻘﺮي‬
‫وﻏﯿﺮه‪.‬‬

‫اﺟﺰاي ﺳﯿﺴﺘﻢ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﮥ ﺳﺎﺣﻮي‪:‬‬

‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﮥ ﺳﺎﺣﻮي ﯾﮏ ﻧﻮع از ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ اﺳﺖ و ﺑﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﮔﻔﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﺟﺎي ﮐﻪ اﻧﺴﺎن ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ را در ﻫﻤﺎن ﻣﺤﻞ رﻓﻊ ﺟﺎﺟﺖ‬
‫ﻃﻮري ﻣﺪﻓﻮن ﻣﯽ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﮐﻪ از ﻟﺤﺎظ ﻣﺤﯿﻄﯽ و ﻧﻈﺎﻓﺖ ﻣﺼﺆن ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﻀﺮ ﻧﺒﺎﺷﺪ( و ﻣﺤﺮﻣﯿﺖ در آن ﺣﻔﻆ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﮥ ﺳﺎﺣﻮي ﺳﻪ ﺟﺰ اﺳﺎﺳﯽ دارد‪:‬‬
‫ﯾﮏ ﺗﺨﺘﻪ ﮐﻪ داراي ﺳﻮراخ ﺑﺎﺷﺪ‬ ‫‪‬‬
‫ﯾﮏ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در زﯾﺮ زﻣﯿﻦ ﺑﺮاي ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ )ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ذﺧﯿﺮه ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ(‬ ‫‪‬‬
‫ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪاﺷﺖ از ﺷﺮاﯾﻂ اﻗﻠﯿﻤﯽ و ﻣﺤﺮﻣﯿﺖ‪ ،‬ﯾﮏ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن در ﺳﺮ زﻣﯿﻦ‬ ‫‪‬‬

‫اﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺑﺘﺪاﯾﯽ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺑﺎ ﺗﻐﯿﯿﺮ آوردن در اﺟﺰأ و ﯾﺎ ﻧﻤﺎ آن‪ ،‬اﺻﻼح ﺷﻮد‪ .‬اﯾﻦ ﮐﺎر ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ در ﺻﺤﯽ ﺑﻮدن‪ ،‬ﮐﺎرﮐﺮدﮔﯽ‪ ،‬ﺣﻔﻆ‪،‬‬
‫زﯾﺒﺎﯾﯽ و ﻣﺼﺆﻧﯿﺖ آن ﺗﻐﯿﺮات ﺑﯿﺎورد‪ .‬ﻃﻮر ﻣﺜﺎل ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮول ﺗﻌﻔﻦ و ﻣﮕﺲ ﻫﺎ ﭘﺎﯾﭗ ﮐﻪ در ﺳﺮ آن ﺟﺎﻟﯽ ﻣﺤﮑﻢ ﺑﺎﺷﺪ اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﻮد‪ .‬ﺑﺮاي‬
‫ﮐﻨﺘﺮول از ﺗﻌﻔﻦ‪ ،‬اﺳﺘﻔﺎده از ﻧﻞ ﺑﺮاي ﺧﺮوج ادرار ﺑﻪ ﻫﺮ اﻧﺪازه ﮐﻪ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﺒﺮز اﺿﺎﻓﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه ﻣﺼﺮف ﺑﻠﻨﺪ ﻣﯿﺮود‪.‬‬
‫ﻣﻬﻢ اﯾﻨﺴﺖ ﮐﻪ اﻣﮑﺎﻧﺎت ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺑﺎ ﻣﺮدم ﺟﺎﻣﻌﻪ ﮐﻤﮏ ﻧﻤﺎﯾﺪ ﺗﺎ ﺑﻪ ﻋﺎدت رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز ﺧﺎﺗﻤﻪ دﻫﻨﺪ‪.‬‬
‫در ﻓﺼﻞ ﺑﻌﺪي‪ ،‬ﺗﺸﺮﯾﺢ ﻣﺨﺘﺼﺮ در ﻣﻮرد اﺟﺰأ ﻣﺒﺮز ﭘﯿﺸﮑﺶ ﮔﺮدﯾﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪34‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن زﯾﺮ زﻣﯿﻦ ﻣﺒﺮز‪:‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن زﯾﺮ زﻣﯿﻦ ﻣﺒﺮز ﺑﺎﯾﺪ ﻃﻮري ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ از اﻧﺘﺸﺎر ﻣﮑﺮوب ﻫﺎ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻧﻤﺎﯾﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﯾﮏ ﭼﻘﺮي و ﯾﺎ ﺗﺎﻧﮑﯽ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫ﮐﻪ در ذﯾﻞ ﺗﺸﺮﯾﺢ ﮔﺮدﯾﺪه‪:‬‬
‫ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ در ﭼﻘﺮي ﺧﺸﮏ‪ ،‬ﻣﺴﺘﻘﯿﻤﺎ ﺑﺎ ﺧﺎك ﯾﮑﺠﺎ ﻣﯿﮕﺮدد ﮐﻪ ﺑﺎﻋﺚ ﺗﻌﻔﻦ و ﺑﻪ وﺟﻮد آﻣﺪن ﮐﺮﻣﻬﺎ ﻣﯿﮕﺮدد ﮐﻪ ﻣﻌﻤﻮﻻ اﯾﻦ ﻃﺮﯾﻘﻪ ﺑﺮاي‬
‫ﻓﺎﻣﯿﻞ ﻫﺎ ﺗﺠﻮﯾﺰ ﻧﻤﯿﮕﺮدد‪ .‬ﻟﯿﮑﻦ اﯾﻦ ﮐﺎر ﺑﺮاي ﻋﺎدت ﻧﻤﻮدن ﻣﺮدم از رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز ﺑﻪ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺒﺮز‪ ،‬ﯾﮏ ﺷﯿﻮه ﺧﻮب اﺳﺖ‪.‬‬
‫در ﭼﻘﺮي ﺳﻮراخ دار‪ ،‬اﺟﺰأ ﻣﺎﯾﻊ و ﮔﺎزي ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ از ﻃﺮﯾﻖ ﺳﻮراخ ﻫﺎي ﻣﻮﺟﻮد در ﭼﻘﺮي ﺟﺬب ﻣﯿﮕﺮدد و ﻣﻮاد ﺟﺎﻣﺪ آن ﺑﻪ ﮐﻮد‬
‫ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﻪ ﺧﺎك آن ﺧﯿﻠﯽ ﻧﺮم اﺳﺖ و اﻣﮑﺎن ﻟﻐﺰش ﭼﻘﺮي ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪ ،‬ﺑﺮاي ﺛﺒﺎت ﭼﻘﺮي ﺑﺎﯾﺪ از ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻮاد ﻣﺎﻧﻨﺪ‬
‫ﻧﯽ‪ ،‬ﺳﻨﮓ ﮐﺎري ﺑﺎ ﺧﺸﺖ ﯾﺎ ﺳﻨﮓ‪ ،‬ﻧﺼﺐ ﭼﮏ ﻫﺎي ﺳﻮراﺧﺪار‪ ،‬ﺷﺎﺧﻪ ﻫﺎ و ﻏﯿﺮه ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﺳﯿﺴﺘﻢ ﮐﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ را ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻧﻤﯿﮑﻨﺪ‪ :‬ﺗﺎﻧﮑﯽ ﻋﻔﻮﻧﯽ )ﮐﻪ ﺑﺮاي ﺑﺮﮔﺸﺖ آب وال داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ( ﮐﻪ داراي ﯾﮏ ﯾﺎ دو ﺧﺎﻧﻪ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ و‬
‫ﻓﻀﻼت درآن ﺟﻤﻊ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬درﯾﻦ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻓﻀﻼت ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻧﻤﯽ ﺷﻮد و ﺑﻨﺄ ﻣﻮاد ﻣﻤﻠﻮ از ﻣﮑﺮوب ﮐﻪ در ﺗﺎﻧﮑﯽ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻌﺪ از ﭘﺮ‬
‫ﺷﺪن ﺗﺨﻠﯿﻪ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﻓﺮق ﺑﯿﻦ ‪ leach pit‬ﯾﺎ ﭼﻘﺮي و ﺗﺎﻧﮑﯽ آﻟﻮده‪:‬‬

‫ﺗﺎﻧﮑﯽ‬ ‫ﭼﻘﺮي‬ ‫ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت‬

‫ﻣﺼﺮف زﯾﺎد دارد‬ ‫ﻣﺼﺮف ﮐﻢ دارد‬ ‫ﻣﺼﺮف‬

‫ﺑﻪ ﺟﺎي زﯾﺎد ﺿﺮورت دارد‬ ‫ﺑﻪ ﺟﺎي ﮐﻢ ﺿﺮورت دارد‬ ‫ﺟﺎي‬

‫از ‪100‬اﻟﯽ‪ 200‬ﺳﺎل‬ ‫ﻣﺘﻐﯿﺮ اﺳﺖ از ‪ 3‬اﻟﯽ‪ 5‬ﺳﺎل‬ ‫ﻣﺪت ﮐﺎر‬

‫از ‪ 7‬اﻟﯽ ‪ 10‬روز‬ ‫ﯾﮑﺮوز‬ ‫وﻗﺖ ﺑﺮاي ﺳﺎﺧﺖ‬
‫ﻣﺼﺆن ﻧﯿﺴﺖ‬ ‫ﻣﺼﺆن اﺳﺖ‬ ‫ﻣﻮاد ﻓﺎﺿﻠﻪ‬

‫ﻋﻠﯽ اﻟﺮﻏﻢ ﺗﻔﺎوت ﻫﺎ ‪Septic Pit‬و ‪ ،Leach Pit‬داﻧﺴﺘﻦ اﯾﻦ ﺿﺮورﯾﺴﺖ ﮐﻪ ﺑﺪاﻧﯿﻢ ﮐﻪ ‪ Leach Pit‬ﮐﻪ ﻣﺼﺎرف ﻣﻘﺪﻣﺎﺗﯽ ﻧﺎﭼﯿﺰ‬
‫داﺷﺘﻪ وﺑﻪ ﻧﻈﺎرت روزﻣﺮه ﺿﺮورت ﻧﺪارد‪ .‬ﻣﻮاد ﺗﺠﺰﯾﻪ ﺷﺪة ﻏﺎﯾﻄﻪ ﺑﻪ ﮐﻮد ﻣﺒﺪل ﻣﯿﮕﺮدد و در ﻣﺪت ‪ 3‬اﻟﯽ ‪ 5‬ﺳﺎل ﯾﮑﺒﺎر ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ‬
‫ﺑﻪ ﻣﺤﯿﻂ ﺿﺮر ﻧﻤﯿﺮﺳﺎﻧﺪ‪ .‬از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ‪ ،‬در ﭼﺎﻫﺎ ﻫﺎ ﻓﺎﺿﻼت ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻧﻤﯿﺸﻮد ﭘﺲ ﺗﻮﺳﻂ ﻣﺎﺷﯿﻦ ﺑﺎﯾﺪ وﻗﺘﺎ ﻓﻮﻗﺘﺎ ﺗﺨﻠﯿﻪ ﮔﺮدد و ﻣﻮاد آن در‬
‫ﺟﺎي ﻣﺼﺆن ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﺼﺆن ﺟﺎﺑﺠﺎ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫‪35‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﺗﺨﺘﻪ و ﮐﻤﺪ ﻣﺒﺮز‪:‬‬
‫اﯾﻦ زﻣﯿﻦ ﻣﺒﺮز اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم در وﻗﺖ ﺻﺤﺮاﮔﺸﺖ ﺑﺎﻻن آن ﻣﯽ ﻧﺸﯿﻨﺪ‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺮش‪/‬ﺳﻄﺢ ﻧﺸﺴﺖ از ﻣﻮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﺪه ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻧﯽ‪ ،‬ﺳﻤﻨﺖ‪ ,‬ﭼﻮب و ﻏﯿﺮه‪ .‬اﯾﻦ ﻓﺮش ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﯾﮏ ﺳﻮراخ داﺷﻪ ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﺒﺮز ﻋﺎدي( و ﯾﺎ ﻫﻢ ﺳﯿﺴﺘﻢ ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﮐﻤﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ )ﮐﻪ‬
‫ﺑﺎ آب ﺿﺮورت دارد( ﮐﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ازﯾﻦ ﻃﺮﯾﻖ ﺑﻪ ﭼﻘﺮي ﻣﯿﺮﯾﺰد‪.‬‬
‫ﻣﺮدم ﻧﻈﺮ ﺑﻪ ﺗﻮان ﻣﺎﻟﯿﺸﺎن اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻓﻠﺶ را ﺑﻪ ﮐﺎر ﻣﯿﺒﺮﻧﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﺮ اﻧﺪازه ﮐﻪ ﺳﻄﺢ ﻓﻠﺶ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﻫﻤﺎن اﻧﺪازه آب ﮐﻢ ﺿﺮورت اﺳﺖ ﺗﺎ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ را ﺑﻪ ﺳﻄﺢ ﭼﻘﺮ اﻧﺘﻘﺎل دﻫﺪ‪.‬‬
‫ﮐﻤﺪ از ﻣﻮاد ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪ :‬ﮐﻪ ﺷﺎﻣﻞ ﺳﯿﺮاﻣﯿﮏ‪ ،‬ﭘﻼﺳﺘﯿﮏ ﺳﺨﺖ‪ ،‬ﺳﻤﻨﺖ وﻏﯿﺮه ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬ﮐﻤﺪ ﺑﺎ ﯾﮏ ذﺧﯿﺮة آب وﺻﻞ اﺳﺖ‬
‫ﺗﺎ از ﺗﻌﻔﻦ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻧﻤﺎﯾﺪ و ﺑﺎ ﻋﺚ ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ ﭘﺎﮐﯽ درﻣﺤﻞ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﯿﺮوﻧﯽ‪:‬‬
‫ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﻣﺒﺮز ﺑﻪ ﺷﮑﻞ اﻃﺎﻗﯽ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺟﻬﺖ اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﺑﮑﺎر ﻣﯿﺮود‪ .‬ﻃﺮح اﯾﻦ اﻃﺎق ﯾﮏ ﭼﯿﺰ‪/‬ﻋﻤﻞ ﺑﯽ رﺑﻂ ﺑﻮده اﻣﺎ از ﻧﻘﻄﻪ‬
‫ﻧﻈﺮ اﺣﺴﺎس ﺷﺨﺼﯽ ﺑ ﻮدن ﻣﺤﻞ و ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﻋﻮاﻣﻞ اﻗﻠﯿﻤﯽ ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار ﻣﯿﮕﯿﺮد‪ .‬ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﻣﺒﺮز ﮐﻪ در ﺑﺨﺶ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﺳﺎﺳﯽ‬
‫ﻣﺒﺮز اﯾﻦ ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ از ﺑﻮﺟﯽ ﯾﺎ ﭼﻮب اﻟﯽ ﺧﺸﺖ و ﺑﻠﻮك ﻫﺎ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﺷﻮد ﮐﻪ درﯾﻦ ﺻﻮرت ﺑﻪ ﻣﺼﺮف زﯾﺎد ﺿﺮورت دارد‪ .‬ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن‬
‫ﺑﯿﺮوﻧﯽ ﻣﺒﺮز ﻧﺸﺎﻧﮕﺮ وﺿﻌﯿﺖ ﻣﺎﻟﯽ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪه‪ ،‬رواﺟﻬﺎي ﻣﺮدم ﻣﺤﻞ و اوﻟﻮﯾﺖ ﻫﺎ ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪36‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ‪:‬‬
‫ﺑﻬﺒﻮد در وﺿﻌﯿﺖ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت آﻧﯽ ﻧﻪ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺪرﯾﺠﯽ ﺗﺤﻘﻖ ﻣﯽ ﭘﺬﯾﺮد )‪. (Cairncross and Feachem 1993‬‬
‫ﺗﺠﺎرب ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم ﻧﺸﺎن ﻣﯿﺪﻫﺪ ﮐﻪ ﻣﺴﺘﻔﯿﺪ ﺷﻮﻧﺪه ﮔﺎن ﻣﺒﺮز ﻫﺎي ﮐﻢ ﻣﺼﺮف وﻗﺘﯽ ﻣﺒﺮزﻫﺎي ﺧﻮد را ﺑﻪ ﻣﺒﺮز‬
‫ﻫﺎي ﺟﺪﯾﺪ‪/‬ﻗﯿﻤﺘﯽ ﺗﺒﺪﯾﻞ ﻣﯿﮑﻨﻨﺪ ﮐﻪ ﻣﺒﺮز اوﻟﯽ ﮐﺎﻣﻶ از اﺳﺘﻔﺎده ﺑﯿﺮون ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬دﯾﺎﮔﺮام ذﯾﻞ اﻧﻮاع ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي ‪ ,‬ﻓﻮاﯾﺪ و‬
‫اﺿﺮار ﮐﻪ از ﺷﮑﻞ ﺳﺎده آﻏﺎز و ﺑﻪ اﺷﮑﺎل ﻣﻐﻠﻖ ﻣﯿﺮﺳﺪ‪ ،‬را آﺷﮑﺎر ﻣﯿﺴﺎزد‪ .‬ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﻧﻤﺎﯾﺶ داده ﺷﺪه ﺗﻔﺎوت ﻫﺎي را در ﺳﻪ ﺟﺰ ﻣﺒﺮز‬
‫ﺑﺸﻤﻮل )ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن زﯾﺮ زﻣﯿﻦ‪ ،‬ﺗﺨﺘﻪ و ﺳﺎﺧﺘﻤﺎن اﻃﺎق ﻣﺎﻧﻨﺪ( و ﻫﻤﭽﻨﺎن ﺗﻄﺎﺑﻖ اﯾﻦ دﮔﺮﮔﻮﻧﯽ ﻫﺎ ﺑﺎ وﺿﻌﯿﺖ ﻫﺎي ﻓﺰﯾﮑﯽ ﺷﺎن را ﻧﺸﺎن‬
‫ﻣﯿﺪﻫﺪ‪..‬‬

‫ﻧﻤﺎﯾﺶ ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي ﺳﺎده ﺗﺎ ﻣﻐﻠﻖ در راﺑﻄﻪ ﺑﻪ زﯾﻨﻪ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ‬

‫‪37‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﮔﻮدال ﻫﺎي ﮐﻢ ﻋﻤﻖ‪/‬ﻣﯿﺘﻮد ‪Cat‬‬
‫ﺗﺸﺮﯾﺢ‪:‬‬
‫در زﻣﯿﻦ ﻫﺎي زراﻋﺘﯽ دﻫﺎﻗﯿﻦ‪ ،‬ﻣﺰدوران و ﻣﺮدم ﺑﯽ ﺟﺎ ﺷﺪه ﻫﺮ وﻗﺖ ﺗﻮان ﺣﻔﺮ ﭼﻘﺮي را ﺑﺮاي ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﺧﻮد دارد ﮐﻪ ﺑﻌﺪا آﻧﺮا ﺑﺎ ﺧﺎك‬
‫ﻣﯿﭙﻮﺷﺎﻧﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ را ﻃﺮﯾﻘﮥ ﭘﺸﮏ )‪ (Cat‬ﻣﯿﮕﻮﯾﺪ‪ .‬ﻋﻼوه ﺑﺮ اﯾﻦ ﺧﺎك ﮐﻪ از ﺣﻔﺮﻧﻤﻮدن ﭼﻘﺮي ﺑﺪﺳﺖ ﻣﯽ آﯾﺪ در ﭘﻬﻠﻮي ﭼﻘﺮي اﻧﺪاﺧﺘﻪ‬
‫ﻣﯿﺸﻮد و ﺑﻌﺪ از ﻫﺮ ﺑﺎر رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ‪ ،‬از ﻫﻤﺎن ﺧﺎك ﮐﻢ ﮐﻢ ﺑﺎﻻي ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ اﻧﺪاﺧﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺠﺰﯾﻪ ﻣﻮاد در ﭼﻘﺮي ﮐﻮﭼﮏ زود ﺻﻮرت ﻣﯿﮕﯿﺮد ﺑﺨﺎﻃﺮﯾﮑﻪ در ﻗﺴﻤﺖ ﺑﺎﻻﯾﯽ زﻣﯿﻦ ﺗﻌﺪاد زﯾﺎد ﺑﺎﮐﺘﺮﯾﺎ ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻓﻮاﯾﺪ و اﺿﺮار‪:‬‬
‫اﺿﺮار‬ ‫ﻓﻮاﯾﺪ‬
‫ﮐﻮﺗﺎه ﻣﺪت ﺑﻮده زﯾﺮا ﻣﺤﻞ ﺣﻔﺮ ﺷﺪه ﺑﻌﺪ از اﻧﺪك‬ ‫‪-‬‬ ‫‪ -‬ﮐﻢ ﻣﺼﺮف و اﻋﻤﺎر آن آﺳﺎن و ﺳﻬﻞ اﺳﺖ‪.‬‬
‫زﻣﺎن ﭘﺮ ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬ ‫‪ -‬زﻣﯿﻨﺪاران ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﮐﻮد ازآن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﺎﯾﺪ‬
‫ﺑﻮي ﺑﺪ دارد‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ زﯾﺎد ﻣﮕﺲ ﻫﺎ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﺮوز و اﻧﺘﺸﺎر ﮐﺮم ﻫﺎي ﺣﻠﻘﻮي‬ ‫‪-‬‬

‫‪38‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﻣﺒﺮز ﭼﻘﺮ ﻏﯿﺮ اﻧﮑﺸﺎف ﯾﺎﻓﺘﻪ‪/‬ﺑﻬﺒﻮد ﯾﺎﻓﺘﻪ‪:‬‬
‫ﺗﺸﺮﯾﺢ‪:‬‬
‫ﯾﮏ ﻣﺒﺮز ﺑﻬﺒﻮد ﻧﯿﺎﻓﺘﻪ ﻣﺸﮑﻞ از ﯾﮏ ﺳﻠﺐ و ﭼﻘﺮي ﺑﻪ اﻧﺪازة ‪ 6 . 56‬ﻓﻮت‪ ،‬ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺗﺨﺘﻪ ﺑﺎﯾﺪ ﺑﻪ ﺷﮑﻞ ﻣﺤﮑﻢ ﻗﺴﻤﯽ ﻧﺼﺐ ﮔﺮدد ﮐﻪ ﻣﺎﻧﻊ دﺧﻮل آب ﺑﻪ ﭼﻘﺮي ﮔﺮدد‪.‬‬
‫دﯾﻮارﻫﺎي ﭼﻘﺮي ﺑﺎﯾﺪ ﺑﺎ ﺳﻤﻨﺖ و ﻣﻮاد دﯾﮕﺮ ﭘﻼﺳﺘﺮ ﺷﻮد ﺗﺎ از رﯾﺰش آن ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﮔﺮدد‪ .‬ﺗﺨﺘﻪ ﺑﺎﯾﺪ‬
‫داراي ﯾﮏ ﺳﻮراخ ﺑﺎﺷﺪ ﺗﺎ از ﻃﺮﯾﻖ آن ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﺑﻪ ﭼﻘﺮي ﺑﺮﯾﺰد‪ .‬ﭼﻘﺮي ﻗﺴﻤﯽ ﺳﺎﺧﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد ﮐﻪ‬
‫ﺑﻌ ﺪ از ﭘﺮ ﺷﺪن از آن اﺳﺘﻔﺎده ﻧﻤﯿﮕﺮدد ﺗﺎ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﮥ ﻣﻮﺟﻮد درآن ﺟﺬب ﮔﺮدد‪ .‬درﯾﻦ وﻗﺖ ﭼﻘﺮي‬
‫دﯾﮕﺮي ﺣﻔﺮ ﻣﯿﮕﺮدد ﮐﻪ ﺑﺮاي رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬

‫ﻓﻮاﯾﺪ و اﺿﺮار‪:‬‬
‫اﺿﺮار‬ ‫ﻓﻮاﯾﺪ‬
‫ﺗﻌﻔﻦ‬ ‫ﺑﻪ آب ﺿﺮورت ﻧﺪارد ﭘﺲ ﺑﺮاي ﻣﻨﺎﻃﻖ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻗﻠﺖ ‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﺎﻋﺚ ﭘﯿﺪا ﺷﺪن ﻣﮕﺲ‪ ،‬ﭘﺸﻪ و دﯾﮕﺮ ﺣﺸﺮات ﻣﯿﮕﺮدد‬ ‫‪-‬‬ ‫آب و ﺑﺎران ﻣﻮاﺟﻪ اﺳﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺼﻮﺻﺎ وﻗﺘﯽ ﮐﻪ ﭼﻘﺮي ﺗﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫اﻋﻤﺎر آن آﺳﺎن اﺳﺖ ﮐﻪ ﯾﮏ ﻓﺮد ﺑﺎ اﻧﺪك ﮐﻤﮏ ﻣﺎﻟﯽ ﺑﯿﺮوﻧﯽ آﻧﺮا‬ ‫‪-‬‬
‫اﻣﮑﺎن دﯾﺪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ اﺳﺖ‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫اﻋﻤﺎر ﻧﻤﺎﯾﺪ‪.‬‬
‫اﻣﮑﺎن اﻓﺘﯿﺪن در ﭼﻘﺮي ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪.‬‬ ‫در ﺑﻪ وﺟﻮد آوردن زﯾﻨﮥ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﻤﮏ ﻧﻤﻮده ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﮐﻪ ‪-‬‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﺎﻻي ﻫﺮ ﭼﻘﺮي ﺑﺎﯾﺪ ﺳﺮﭘﻨﺎه اﻋﻤﺎر ﮔﺮدد ﮐﻪ ﺑﻪ اﯾﻦ‬ ‫‪-‬‬ ‫درآن ﻫﺮ وﻗﺖ اﻣﮑﺎن ﭘﯿﺸﺮﻓﺖ ﻣﻮﺟﻮد ﮔﺮدد‪.‬‬
‫ﺷﮑﻞ ﻣﺼﺮف ﮐﻠﯽ ﺑﺎﻻ ﻣﯿﺮود‪.‬‬ ‫اﮔﺮ ﺑﺎ دﻗﺖ اﻋﻤﺎر ﮔﺮدد‪ ،‬در از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن اﻣﺮاض ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻃﺮﯾﻘﻪ ﻫﺎي‬ ‫‪-‬‬
‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﻪ ﮐﺎر ﻣﯿﺪﻫﺪ‬
‫ﺑﻪ زﻣﯿﻦ ﮐﻢ ﺿﺮورت دارد‪.‬‬ ‫‪-‬‬

‫‪39‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﻣﺒﺮز ﭼﻘﺮ ﺗﻬﻮﯾﻪ ﺷﺪه )‪:(VIP‬‬
‫ﺗﺸﺮﯾﺢ‪:‬‬

‫اﮔﺮ ﯾﮏ ﭘﺎﯾﭗ ﮐﻪ ﺑﺎﻻي آن ﺟﺎﻟﯽ ﻣﺤﮑﻢ ﺑﺎﺷﺪ و از ﺳﻘﻒ اﻟﯽ ﻗﺴﻤﺖ ﭘﺎﯾﯿﻦ ﭼﻘﺮي ﻣﺒﺮز ﻧﺼﺐ‬
‫ﮔﺮدد‪ ،‬ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ ﺗﺎ ﺣﺪ زﯾﺎد در از ﺑﯿﻦ ﺑﺮدن ﺗﻌﻔﻦ و ﮐﺎﻫﺶ ﻣﮕﺲ ﻫﺎ ﻣﺆﺛﺮ واﻗﻊ ﺷﻮد‪ .‬ﻗﺴﻤﺖ‬
‫ﺑﺎﻻي ﻣﺒﺮز ﺗﺎرﯾﮏ ﻧﮕﻪ داﺷﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬اﯾﻦ اﻗﺪاﻣﺎت ﺑﺮاي ﺗﻐﯿﯿﺮ از ﻣﺒﺮز ﺳﺎده و ﺑﯽ ﻫﻮا ﺑﻪ ﻣﺒﺮز‬
‫ﭘﯿﺸﺮﻓﺘﮥ ﻫﻮادار ) ﺗﻬﻮﯾﻪ ﺷﺪه( ﻣﯽ ﮔﺮدد‪.‬‬

‫دو ﻧﻮع ﻣﺒﺮز ‪ VIP‬وﺟﻮد دارد‪ :‬ﯾﮏ ذﺧﯿﺮه ﯾﯽ و دو ذﺧﯿﺮه ﯾﯽ‪.‬‬

‫در ﮐﻨﺎراب دو ذﺧﯿﺮه ﯾﯽ دو ﭼﻘﺮي وﺟﻮد دارد ﮐﻪ ﺻﺮف ﯾﮏ ﭼﻘﺮي آن اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫وﻗﺘﯿﮑﻪ ﭼﻘﺮي اول ﭘﺮ ﺷﻮد‪ ،‬آن ﭼﻘﺮي ﺑﻨﺪ ﮔﺮدﯾﺪه و از ﭼﻘﺮي دوم ﮐﺎر ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺗﺎوﻗﺘﯿﮑﻪ ﭼﻘﺮي ﯾﺎ ذﺧﯿﺮه دوم ﭘﺮ ﻣﯿﺸﻮد‪ ،‬ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ ﮐﻪ در ﭼﻘﺮي اول ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ ﺑﻪ ﮐﻮد‬
‫ﻣﺒﺪل ﻣﯿﮕﺮدد‪ .‬ﺑﻌﺪ از آن ﻣﻮاد )ﮐﻮد( از ذﺧﯿﺮه اول ﮐﺸﯿﺪه ﻣﯿﺸﻮد و دوﺑﺎره ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﻗﺮار‬
‫ﻣﯿﮕﯿﺮد‪.‬‬

‫ﻓﻮاﯾﺪ و اﺿﺮار‬
‫اﺿﺮار‬ ‫ﻓﻮاﯾﺪ‬
‫ﮐﻨﺘﺮول از ﭘﺸﻪ ﻫﺎ ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻧﻤﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﻣﺸﺎﺑﻪ ﺑﻪ ﮐﻨﺎراب ﻋﺎدي اﺳﺖ‬ ‫‪-‬‬
‫ﺑﺮاي ﮐﻨﺘﺮول ﻣﮕﺲ‪ ,‬ﻗﺴﻤﺖ داﺧﻠﯽ ﺑﺎﯾﺪ ﺗﺎرﯾﮏ ﻧﮕﻬﺪاﺷﺘﻪ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﻋﻼوه ﺑﺮاﯾﻦ‪ :‬ﺑﺎﻋﺚ ﮐﻨﺘﺮول ﻣﮕﺲ و ﺗﻌﻔﻦ ﻣﯿﮕﺮدد‬ ‫‪-‬‬
‫ﭼﺎﻧﺲ اﻧﮑﺸﺎف ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‬ ‫‪-‬‬

‫‪40‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﻣﺒﺮزي ﮐﻪ در آن آب رﯾﺨﺘﻪ ﻣﯿﺸﻮد‪:‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﺒﺮز ﺑﺮاي ﻧﮕﻬﺪراي آب ﯾﮏ ﻇﺮف دارد‪ .‬وﻗﺘﮑﻪ آب از ﻇﺮف ﻣﯿﺮﯾﺰد‪ ،‬ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ از ﮐﻤﺪ ﺑﻄﺮف ﭼﻘﺮي ﻣﯿﺮﯾﺰد‪ .‬اﯾﻦ آب دﺧﻮل‬
‫ﺗﻌﻔﻦ و ﭘﺸﻪ را از ﭼﻘﺮي ﺑﻪ ﻣﺒﺮز ﻣﺎﻧﻊ ﻣﯿﺸﻮد‪ .‬ﭼﻘﺮي )ذﺧﯿﺮه( ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﺗﺤﺖ ﻣﺒﺮز و ﯾﺎ ﮐﻤﯽ دورﺗﺮ از ﻣﺒﺮز ﺑﺎﺷﺪ ﮐﻪ ﺑﻮﺳﯿﻠﮥ ﯾﮏ ﭘﺎﯾﭗ ﯾﺎ‬
‫ﯾﮏ ﻇﺮف ﮐﻪ ﺳﺮ آن ﺑﺴﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ﺑﺎ ﻣﺒﺮز وﺻﻞ اﺳﺖ‪.‬‬

‫اﺿﺮار‬ ‫ﻓﻮاﯾﺪ‬
‫ﺑﺪون آب ﮐﺎر ﻧﻤﯽ دﻫﺪ‪.‬‬ ‫‪-‬‬ ‫ﮐﻨﺘﺮول ﻣﮕﺲ و ﭘﺸﻪ‬ ‫‪-‬‬
‫ﻋﺪم ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ ﺗﻌﻔﻦ‬ ‫‪-‬‬
‫ﻣﻮاد ﻣﻮﺟﻮد در ﭼﻘﺮي دﯾﺪه ﻧﻤﯿﺸﻮد‬ ‫‪-‬‬
‫در ﭘﻬﻠﻮي آن ﻣﯿﺘﻮان ﺗﺸﻨﺎب اﻋﻤﺎر ﻧﻤﻮد )ﺑﺮاي ﺷﺴﺘﻦ دﺳﺖ‪ ،‬وﺿﻮ‪ ،‬ﻏﺴﻞ‪(..‬‬ ‫‪-‬‬
‫اﯾﻦ ﻧﻮع ﻣﺒﺮز را ﻣﯿﺘﻮان در ﺧﺎﻧﻪ اﻋﻤﺎر ﻧﻤﻮد‬ ‫‪-‬‬

‫‪41‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي در ﻣﻮرد ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ‪:‬‬
‫ﻋﻮاﻣﯿﻠﯿﮑﻪ در ﺗﺼﻤﯿﻢ ﮔﯿﺮي ﮔﺰﯾﻨﻪ ﻫﺎي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺗﺎﺛﯿﺮﮔﺬار ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ دو ﮔﺮوپ ﺗﻘﺴﯿﻢ ﮔﺮدﯾﺪه اﻧﺪ‪ :‬ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻨﺎ ﺑﺮ ﺗﻘﺎﺿﺎ و ﻋﻮاﻣﻞ‬
‫ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ‪:‬‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺑﻨﺎﺑﺮ ﺗﻘﺎﺿﺎ‪ ،‬ﺑﺎ رواج‪ ،‬وﺿﻌﯿﺖ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ و اﻗﺘﺼﺎدي رﺑﻂ دارد‪ .‬اﻋﻤﺎر و اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺒﺮز ﺑﻪ دﯾﺰاﯾﻦ و ﻗﺒﻮل ﻧﻮع ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ و‬
‫ﺑﻼﺧﺮه ﺑﻪ رﺿﺎﯾﺖ ﺷﺨﺺ اﺳﺘﻔﺎده ﮐﻨﻨﺪه ﺗﻌﻠﻖ دارد‪.‬‬
‫اﻣﺜﺎل ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﻘﺎﺿﺎ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﮑﺎت ذﯾﻞ ﻣﯿﮕﺮدد‪:‬‬
‫‪ .1‬ﺗﻮان ﻣﺎﻟﯽ‬
‫‪ .2‬رواﺟﻬﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ‬
‫‪ .3‬ﻋﺎدات ﻧﻈﺎﻓﺖ )ﻣﺎﻧﻨﺪ ﻣﻮاد ﻣﻮرد ﺿﺮورت ﺑﺮاي ﭘﺎﮐﯽ دﻫﻦ و دﻧﺪاﻧﻬﺎ(‬
‫‪ .4‬آﻣﺎدﮔﯽ ﺑﺮاي ﺗﺨﻠﯿﻪ ﻣﺒﺮز‬
‫‪ .5‬آﻣﺎدﮔﯽ ﺑﺮاي ﺗﺮﻣﯿﻢ ﻣﺒﺮز‬
‫ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎي ﻓﺰﯾﮑﯽ ﻣﯽ ﮔﺮدد‪ .‬اﯾﻦ ﺷﺎﺧﺺ ﻫﺎ ﻣﺆﺛﺮﯾﺖ ﭘﻼن ﺳﺎزي‪ ،‬دﯾﺰاﯾﻦ و ﺑﻼﺧﺮه ﻃﺮﯾﻘﻪ اﻧﺘﺨﺎب ﮔﺰﯾﻨﻪ را‬
‫ﺗﻌﯿﯿﻦ ﻣﯿﮑﻨﺪ‪.‬‬
‫اﻣﺜﺎل ﻋﻮاﻣﻞ ﺗﺨﻨﯿﮑﯽ ﺷﺎﻣﻞ ﻧﮑﺎت ذﯾﻞ اﺳﺖ‪:‬‬

‫‪ .1‬ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ آب‬
‫‪ .2‬ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ ﺟﺎي‬
‫‪ .3‬ﺳﻄﺢ آب زﯾﺮ زﻣﯿﻨﯽ‬
‫‪ .4‬ﻗﺎﺑﻠﯿﺖ ﻧﻔﻮذ آب از ﺧﺎك‬
‫‪ .5‬ﺧﻄﺮ ﺳﯿﻼب‬

‫اﺗﺨﺎذ ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺑﺎ درﻧﻈﺮ داﺷﺖ ﺷﺮاﯾﻂ دﺷﻮار‪:‬‬

‫ﮐﻤﺒﻮد ﺟﺎي ﯾﮏ ﻣﺸﮑﻞ ﻋﻤﺪه در راﺳﺘﺎي اﺗﺨﺎذ ﺗﮑﻨﺎﻟﻮژي ﺣﻔﻂ اﻟﺼﺤﻪ اﺳﺖ و ﺑﺪﯾﻦ ﻣﻠﺤﻮظ‪ ،‬ﻣﺮدم ﻣﺒﺮز اﻋﻤﺎر ﻧﻤﯿﮑﻨﻨﺪ‪ .‬ﺗﺠﺎرب ﻧﺸﺎن‬
‫داده ﮐﻪ ﻋﺪم اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺒﺮز ﺻﺤﯽ ﻧﻪ ﺗﻨﻬﺎ ﺑﺨﺎﻃﺮ ﻣﺸﮑﻞ ﺟﺎي ﺑﻮده ﺑﻠﮑﻪ ﻣﺸﮑﻞ اﺳﺎﺳﯽ ﻋﺪم ﻣﻮﺟﻮدﯾﺖ و درك داﺷﺘﻦ ﻣﺒﺮز ﻏﺮض‬
‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﺻﺤﯽ در ﺑﯿﻦ ﻣﺮدم ﻣﯽ ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﻀﯽ از ﻃﺮﯾﻘﻪ ﻫﺎي اﺑﺘﮑﺎري ﺑﺮاي ﺣﻞ اﯾﻦ ﻣﺸﮑﻼت ﻗﺮار ذﯾﻞ اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺗﺨﺘﻪ )ﺳﻠﺐ ﯾﺎ ﻓﺮش( و دﯾﻮارﻫﺎي ﻣﺒﺮز ﺑﺎﻻي ﭼﺖ ﺧﺎﻧﻪ ﻧﯿﺰ ﻣﻤﮑﻦ اﺳﺖ اﻋﻤﺎر ﺷﻮد ﻣﮕﺮ ذﺧﯿﺮه ﻣﺒﺮز )ﺟﺎي ﮐﻪ ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ‬ ‫‪‬‬
‫ﺟﻤﻊ ﻣﯿﮕﺮدد( ﺑﺎﯾﺪ از ﺳﻄﺢ اﻃﺎق ﭘﺎﯾﯿﻨﺘﺮ واﻗﻊ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در اﮐﺜﺮ ﻗﺮﯾﻪ ﺟﺎت‪ ،‬ﻣﺒﺮز ﻫﺎ در زﻣﯿﻦ اﻫﺪا ﺷﺪه اﺷﺨﺎص ﻣﺘﻤﻮل اﻋﻤﺎر ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫در ﺑﺴﯿﺎري ﻗﺮﯾﻪ ﺟﺎت ﻣﺒﺮز ﻫﺎ داراي ﺗﺨﺘﻪ ﻫﺎي ﻋﻠﯿﺤﺪه ﻟﯿﮑﻦ ذﺧﯿﺮة ﻣﺸﺘﺮك دارد‪ ،‬اﻋﻤﺎر ﻣﯽ ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺧﺎﻧﻮاده ﻫﺎي ﮐﻪ ﺗﻮان اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﻣﺴﺘﻘﻞ را ﻧﺪارﻧﺪ‪ ،‬در اﻋﻤﺎر ﻣﺒﺮز ﻣﺸﺘﺮك ﯾﺎ ﮔﺮوﭘﯽ ﺳﻬﻢ ﻣﯿﮕﯿﺮﻧﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫در ﮐﻮﭼﻪ ﯾﺎ وﻟﺴﻮاﻟﯽ ﻣﺎ ﻗﻠﺖ ﺟﺪي آب ﻣﻮﺟﻮد اﺳﺖ‪:‬‬

‫ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﺟﺎﻣﻌﻪ در ﻣﻨﺎﻃﻖ ﮐﻪ ﺑﺎ ﻗﻠﺖ ﺟﺪي آب روﺑﺮو ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻧﯿﺰ ﻋﻤﻠﯽ ﺷﺪه ﻣﯽ ﺗﻮاﻧﺪ‪ .‬ﭘﺲ ازﻫﻤﯿﻦ رو ﻣﺸﮑﻞ ﻧﺒﻮد‬
‫آب ﻧﻪ ﺑﻠﮑﻪ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻋﺪم اﺣﺴﺎس ﺿﺮورت ﺑﺮاي ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﮥ ﻣﺼﺆن ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ و ﻋﻠﺖ آن ﻗﺮار ذﯾﻞ اﺳﺖ‪:‬‬

‫اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﺒﺮز ﺑﻪ آن ﻣﻘﺪار آب ﺿﺮورت دارد ﮐﻪ ﺑﺮاي اﺳﺘﻨﺠﺎ ﻧﻤﻮدن ﺑﻌﺪ از رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﻓﻀﺎ ﺑﺎز ﺿﺮورت ﻣﯿﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫اﮔﺮ ﺑﺮاي اﺳﺘﻨﺠﺎ‪ ،‬ﮐﺎﻏﺬ‪ ،‬ﺳﻨﮓ و ﻏﯿﺮه اﺳﺘﻔﺎده ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﮐﻢ آب ﺿﺮورت اﺣﺴﺎس ﻣﯿﺸﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬

‫‪42‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬
 ‫ﺳﻮراخ ﮐﻤﺪ ﻃﻮر اﻋﻤﺎر ﮔﺮدﯾﺪه ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ ﮐﻪ ﺑﻪ ﻣﻘﺪار ﮐﻢ آب ﺿﺮورت ﺷﻮد‪.‬‬ ‫‪‬‬
‫ﻗﺒﻞ از رﻓﻊ ﺣﺎﺟﺖ در ﮐﻤﺪ ﻣﻘﺪار آب ﺑﺮﯾﺰﯾﺪ ﮐﻪ اﯾﻦ ﮐﺎر از ﺧﺸﮏ ﺷﺪن ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ در ﮐﻤﻮد ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي ﻣﯿﮑﻨﺪ و ﺑﺎﻋﺚ ﭘﺎﮐﯽ‬ ‫‪‬‬
‫ﻣﺤﻞ ﻣﯿﮕﺮدد‪.‬‬

‫در ﺟﺎﯾﮑﻪ ﺳﻨﮕﻬﺎي ﺳﺨﺖ وﺟﻮد دارد‪ ،‬ﭼﯽ ﻧﻮع ﻣﺒﺮز اﻋﻤﺎر ﮔﺮدد؟‬

‫در ﺟﺎﻫﺎي ﮐﻪ زﻣﯿﻦ آن ﺳﻨﮕﻬﺎي ﺳﺨﺖ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪،‬ﺣﻔﺮ ﻣﺒﺮز ﺑﻪ ﻣﺼﺮف زﯾﺎد ﺿﺮورت دارد و ﻫﻢ ﮐﺎر دﺷﻮار اﺳﺖ‪ .‬ﻟﯿﮑﻦ‬ ‫‪‬‬
‫اﺳﺘﻔﺎده از ﺑﻌﻀﯽ ﺳﺘﺮاﺗﯿﮋﯾﻬﺎ ﮐﺎر را ﺳﻬﻞ و آﺳﺎن ﻣﯿﺴﺎزد‪.‬‬
‫‪ ‬ذﺧﯿﺮه را اﻧﺪﮐﯽ ﺑﺎﻻي زﻣﯿﻦ ﺑﺴﺎزﯾﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ ﻣﺜﻞ آﻧﺴﺖ ﮐﻪ ﻣﺮدم در ﺑﻌﻀﯽ ﻣﻨﺎﻃﻖ از ﺑﯿﺮل ﻫﺎ و ﯾﺎ ﺑﺸﮑﻪ ﻫﺎي ﺑﺰرگ ﺑﻪ ﺣﯿﺚ ذﺧﯿﺮة ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﮑﻨﺪ و ﺑﺮاي ﺟﺎﺑﺠﺎ‬
‫ﻧﻤﻮدن ﻣﻮاد ﻏﺎﯾﻄﻪ از ذﺧﯿﺮه ﺑﻌﻀﯽ از اﻧﺘﻈﺎﻣﺎت ﺿﺮوري اﺳﺖ‪.‬‬

‫در ﺟﺎﻫﺎي ﮐﻪ ﺳﻄﺢ آب ﺑﻠﻨﺪ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﮐﺪام ﻧﻮع ﻣﺒﺮز ﻫﺎ اﻋﻤﺎر ﻣﯿﮕﺮدد؟‬

‫اﮔﺮ آب ﺑﻪ ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ ﻧﺰدﯾﮏ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﻪ ﺧﺎﻃﺮ ﺟﻠﻮﮔﯿﺮي از ﻣﻠﻮث ﺷﺪه آب ﺑﻌﻀﯽ اﻗﺪاﻣﺎت ﺻﻮرت ﮔﺮﻓﺘﻪ ﻣﯿﺘﻮاﻧﺪ‪ .‬ﺑﻄﻮر ﻣﺜﺎل‪:‬‬
‫‪ -‬ﭼﻘﺮي ﺣﻔﺮ ﺷﺪه در ﺳﻄﺢ زﻣﯿﻦ‪:‬ﻗﺴﻤﺖ ﺗﺤﺘﺎﻧﯽ ﭼﻘﺮي )ذﺧﯿﺮه( ﺑﺎﯾﺪ ﺣﺪ اﻗﻞ ‪ 4. 92‬ﻓﻮت از ﺳﻄﺢ آب ﻓﺎﺻﻠﻪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫اﯾﻦ اﻣﺮ ﻻزﻣﯽ اﺳﺖ ﺗﺎ ﺗﻌﺪاد ﻣﺮدم ﮐﻪ از ﻣﺒﺮز اﺳﺘﻔﺎده ﻣﯿﮑﻨﺪ ﻣﺸﺨﺺ ﮔﺮدد ﺑﺨﺎﻃﺮﯾﮑﻪ ﻣﻄﺎﺑﻖ آن ﭼﻘﺮي ﺣﻔﺮ ﮔﺮدد‪.‬‬
‫‪ -‬ﺑﻪ ﻋﻮض ﯾﮏ ﭼﻘﺮي ﮐﻼن‪ ،‬ﺑﻪ ﮐﻨﺪن ﭼﻘﺮي ﻫﺎي ﻣﺘﻌﺪد ﺑﺎ ﻋﻤﻖ ﮐﻢ ﺗﺮﺟﯿﺢ داده ﻣﯿﺸﻮد‬

‫‪43‬‬ ‫رﻫﻨﻤﻮد آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاي ﻣﺮﺑﯿﺎن در ﺑﺨﺶ ﺣﻔﻆ اﻟﺼﺤﻪ ﮐﺎﻣﻞ ﺑﻪ رﻫﺒﺮي ﻣﺮدم‬