Lourdes College

INTEGRATED BASIC EDUCATION DEPARTMENT

SENIOR HIGH SCHOOL
Capistrano-Hayes St. Cagayan de Oro City
S.Y. 2020-2021, First Semester
FILIPINO SA PILING LARANGAN (AKADEMIK)

AGRICULTURAL LIVELIHOOD PROGRAM: VEGETABLE PRODUCTION NG

BARANGAY MASIPAG

Pangalan ng Organization: Department of Agriculture (DA)

Petsa at Lugar: Setyembre 2021; Opisina ng DA, Cagayan de Oro City

Barangay na paglalaanan ng Panukala: Barangay Masipag

Ipinasa nina:
Noval, Louise Jane
Maarat, Nina Joy
Rubio, Vincent Mathew
Lumacad, Rachel Ann
Laude, Rica Christi
Pacanza, Maria Lorna

ABM 12 St. Leo the Great

SETYEMBRE 23, 2020

 NILALAMAN

I. ABSTRAK ------------------------------ 2

II. KONTEKSTO ------------------------------- 2-3

III. KATWIRAN NG PROYEKTO ------------------------------- 3-5

a. Pagpapahayag ng Suliranin ------------------------------- 3-4

b. Prayoridad na Pangangailangan ------------------------------- 4

c. Interbensyion ------------------------------- 4-5

d. Mag-iimplementang Organisasyon ------------------------------- 5

IV. LAYUNIN ------------------------------ 5-6

V. TARGET NG BENIPISYARYO ------------------------------ 6

VI. IMPLEMENTASYON NG PROYEKTO ------------------------------- 6-10

a. Iskedyul ------------------------------- 6-7

b. Alokasyon ------------------------------- 7-8

c. Badyet ------------------------------- 8-10

VII. Pagmonitor at Ebalwasyon ------------------------------- 10

VIII. Pangasiwaan at Tauhan--------------------------------------------------------10-11

IX. Mga Lakip-------------------------------------------------------------------------------11

1
AGRICULTURAL LIVELIHOOD PROGRAM: VEGETABLE PRODUCTION NG
BARANGAY MASIPAG

nina Louise Jane Noval, Vincent Mathew Rubio, Nina Joy Maarat, Rachel Ann
Lumacad, Rica Christi Laude at Maria Lorna Pacanza

I. Abstrak.

Ang panukalang proyektong ito ay para sa pangkabuhayan ng mga mamamayan

ng Barangay Masipag sa pamamagitan ng pasaggawa ng programang pang-
agrikultura. Ang panukalang ito ay may tiyak na layuning matulungang magkaroon ng
pangkabuhayan ang mga mamamyan sa pamamagitan magimplementa ng epektibong
programang pang-agrikultura, palawakin ang agrikultura sa komunidad sa pamamagitan
ng paggamit at pagpapanatili ng natural resorses at sa bansa at turuan ang mga
mamamayan sa mga konsepto tungkol sa agrikultura. Pamumunuan ang proyektong ito ni
G. Vincent Rubio, agriculturinst, mula sa Kagawaran ng Agrikultura.

Ang Kagawaran ng Agrikultura ay buong-pusong magsasagawa ng programang

pangkabuhayan para sa mga residente. Mabibigyan sila ng impormasyon ukol sa
pangkabuhayan na may kaugnay sa agrikultura gaya ng pagtatanim. Ang mga miyembro
ang magiging responsible sa anumang gagawin sa programa. Isa sa magiging aktbidad
dito ay pagtuturo sa mga residente ng tamang pagtatanim at pag-ani. Tuturuan rin sila
kung paano mag import ng kanilang pananim sa merkado. May kabuuang badyet itong
P84,350.00 na ilalaan para sa sahod at kagamitang kakailanganin. Magsisimula ang
proyekto sa Setyembre 13, 2021 at inaasahan itong magtapos sa Oktubre 30 sa parehong
taon.

II. Konsteksto
Ang paglilinang ng mga pananim at mga hayop sa kapaligiran ng isang lungsod,
ay kilala upang madagdagan ang access tungo sa masustansiyang pagkain. Ito ay
mahalaga lalong-lalo na para sa mga mahihirap na tao kung saan ang pagkain nila ay
limita lamang dahil sa hindi sapat ang kanilang perang pambili. Ang bawat kilo sa
sariwang prutas at gulay ay mas mahal kaysa sa mga naprosesong pagkain. Ngunit ang
mga ito ay mababa sa hibla at mataas sa artipisyal na pampalasa. Para sa mga magsasaka,
kilalang-kilala na ang pagtubo ng kanilang sariling pagkain ay tumutulong sa kanila na
pag-iba-ibahin ang diyeta ng kanilang pamilya, at pagbebenta ng sobra ay nagbibigay ng
karagdagang kita. Subalit ang aming pananaliksik ay nagpapakita na hindi mo

2
kailangang magsasaka sa isang malaking sukat upang mag-ani ng mga makabuluhang
benepisyo.

Sa pamamagitan ng pakikipag-usap sa mga magsasaka nakita na kahit na may

maliit na bakuran sa hardin sa likod ay nakikipag-ugnay sa mga kapitbahay, NGO at
lokal na pamahalaan, na kung saan ay lumilikha ng isang kayamanan ng mga benepisyo
ng spin-off. Sa ganoong kapaligiran, takot at kawalan ng tiwala na bawasan ang mga
positibong pakikipag-ugnayan sa lipunan, habang ang mga kahirapan sa ekonomiya ay
naglilimita sa pag-access sa sapat na masustansiyang pagkain. Sa ganitong konteksto, ang
tunay na halaga ng agrikultura sa lunsod ay hindi lamang sa pagbuo ng kita para sa
matipid sa ekonomiya, ngunit ito ay matatagpuan sa pagpapalawak ng mga social
network. Ang mga network na ito ay tumutulong sa mga magsasaka na gumuhit sa
emosyonal at praktikal na suporta sa mga panahong matigas (Olivier, 2017).

Ang pagtanggap ng mas mahusay na mga kasanayan sa produksyon ay isang

pahiwatig ng pagpapanatili ng mga proyekto. Isinasaad ng DFID (2002) na ang
napapanatiling diskarte sa pangkabuhayan ay maaaring hamunin ang ilang mga
pangunahing salaysay sa kapaligiran na sanhi o hindi maaaring umangkop sa pagkasira
ng kapaligiran. Ang pamamaraang ito ay ganap na nakukuha ang bagong pagsasara ng
problema na inaalok sa ilalim ng napapanatiling diskarte sa pangkabuhayan sapagkat
pinapayagan nitong tukuyin ng mga mahihirap na tao ang parehong mga problema sa
kapaligiran at napapanatiling pag-unlad dahil nakakonekta sila sa mga aktibidad na
maaaring mabawasan ang kanilang kahinaan at masiguro ang napapanatiling mga
kabuhayan. Samakatuwid, ang pamamaraang ito ay nagbibigay ng likas na
mapagkukunan bilang isang paraan upang mabawasan ang kahinaan, sa halip na payagan
ang mga mapagkukunan o mga problema sa kapaligiran na maaaring tukuyin ng iba pang
mga paraan. Gayunpaman, ang puwang ng pagtaas mula sa nabanggit na panitikan ay
kung ang mga tao sa lugar na pinag-aaralan ay nagpatibay ng mas mahusay na mga
diskarte sa produksyon at sinisiyasat ito ng pag-aaral (Ninsheka et. al., 2016).

III. Katwiran ng Proyekto

A. Suliranin

Ang suliranin ngayon sa Barangay Masipag ay ang kawalan ng kabuhayan

ng mga residente nito. Hangarin ng organisasyon na matulungan ang mga
mamamayan sa Baranggay Masipag na makabuo ng kabuhayan. Hangarin ng
organisasyon na maturuan ang mga residente sa konsepto ng agrikultura. Ang
Barangay Masipag at ang mga miyembro

3
 ng pamayanan ay nangangailangan ng isang pangmatagalang solusyon para sa
ilan sa kanilang mga problema, ito ang dahilan kung bakit ganap na
napagpasyahan ng Kagawarang Pang-agrikultura na magkaroon ng planong ito
upang simulan ang pagsasaka at upang maibigay ang pangunahing mga
pangangailangan na para sa kanilang kabuhayan kung saan sa pamamagitan nito
gagawing malutas ang mga sumusunod na problemang kinakaharap ng
pamayanan ng Masipag.

Ang proyekto sa pagtatanim ay magbibigay ng mapagkukunan ng

pananalapi para sa komunidad at pangkabuhayan nila. Kapag nalutas ang mga
problemang ito, magsisimulang makakita ang komunidad ng malalaking
pagbabago sa kanilang buhay kasama na ang pagbawas sa antas ng kahirapan.

B. Prioridad na Pangangailangan

Ang komunidad at mga mamamayan nito tulad ng mga pamilya ay

nangangailangang matanto ang kasalukuyang sitwasyon na kanilang kinahaharap
upang makukumbinsi na gumawa ng mga hakbang para sa ikabubuti ng kanilang
pamumuhay. Ang pangunahing kadahilanan ng pag- oorganisa at pagsisimula ng
sama-samang pagkilos ay dahil sa tamang hakbang na ito ay makakatulong upang
magkaroon ang mga mamamayan ng kaalam tungkol sa agrikultura na kung saan
maging daan ito upang magkaroon sila nga pangkabuhayan. Ang pakikilahok sa
komunidad at talakayan ay isa sa mga pangkaraniwang platform upang
umuusbong na mga benepisyaro nito na magsisilbing na pahiwatig epektibo at
matagumapay na programa.

Kinakailangan ng mga mamamayan ng sapat na resorses upang mabuhay.

Nangangailangang makipag-unyana ang mga mamamayan at sumali sa mga
pangkabuhayang aktibidad upang magkaroon ng kaalam sa pagkaroon ng kita na
direktang nakabatay sa pagkuha o paggamit ng mga likas na yaman. Kabilang
dito ang mga aktibidad sa agrikultura ay ang paghahalaman at pagtatanim.

C. Interbensyon

Maaaring maisakatuparan ang panukalang ito sa mga sumusunod na paraan:

a) Makagawa ng pangunahing pagsasanay sa pagtatanim upang suportahan

ang mga mamamayan sa loob ng dalawang buwan sa Barangay Masipag

4
 b) Sanayin ang mga kasapi ng pangkat na magbigay ng pangunahing
sosyo-ekonomiko na tulong sa mga indibidwal na nasa loob ng lugar ng
Barangay Masipag sa pamamagitan ng pagsusulong ng edukasyon sa
pagtatanim
c) Turuan ang pamayanan sa mga panganib ng kakulangan ng likas na
mapagkukunan
d) Mapahusay ang pamamahala ng likas na mapagkukunan ng ecosystem ng
catchment ng komunidad at ang magkadikit na pamayanan sa
pamamagitan ng pagtatanim ng 2,000 mga punla sa isang buwan
e) Mapakilos at mapansin ang pamayanan sa pagsasanay sa pagtatanim at
negosyo.
Ang mga interbensyong ito ay napagdesisyonan batay sa mga suhestyon ng iba't
ibang mga opisyales ng bawat pamilya sa komunidad na iniharap sa mga
ginawang pagpupuiong ng mga opisyales ng Barangay Masipag kasama ang
kapitan.

D. Mag-iimplementang Organisasyon

Ang Kagawaran ng Agrikultura ang pinakaangkop na organisasyong

magsasagawa nito sapagkat sila rin ang direktang namamahala sa proseso pagsasagawa
ng mga pagsasanay sa pagtatanim at pag-aani kasama ang Department of Labor and
Employment at ang barangay. Batay sa masusing pagpili sa mga magsasagawa ng
proyekto, masasabing may lubos na may kakayahan ang mga ito upang maisakatuparan
ang pagbubuo ng isang matagumpay at epektibo na agrikultural na pangkabuhayan para
sa mamamayan. Ang isang propesyunal na analyst mula sa Kagawaran ng Agrikultra,
mga awtoridad ng Department of Labor and Employment na may mas malawak na
kaalaman tungkol sa pangkabuhayan at paghahanap-buhay. Kalahok din ang iilan sa mga
intern ng mga kagawaran na may espesyalisasyon sa farming, planting at livelihood
projects upang lalong as maging epektibo at mapadaii ang pagsasagawa sa proyekto.

IV. Layunin

Sa pangkalahatan, mayroon itong layunin na taasan ang pagiging produktibo ng

mga manggagawa sa impormal na sektor. Partikular, ito ay naglalayong paganahin ang
mga umiiral na mga gawaing pangkabuhayan upang mapalago ang mga mabubuhay at
napapanatiling negosyo na nagbibigay ng kita kahit papaano sa mga kumikita sa
minimum wage.

5
Tiyak na layunin nito ang sumusunod:

a) Matulungan ang mga mamamayan sa barangay na makabuo ng kabuhayan

mula sa programa
b) Turuan ang mga mamamayan sa konsepto at pamamaraan ng agrikultura
c) Pababain ang antas ng unemployment sa komunidad

V. Target na Benepisyaryo

Mga mamamayan ng Barangay Masipag. Ang mga naka-target na pangkat

para sa proyektong ito ay binubuo ng mga indibidwal na walang trabaho na mahina laban
sa maraming hamon sa pananalapi at nakatira sa loob ng lugar ng Baranagay Masipag.
Ang mga kasapi ng Kagawaran ng Agrikultura at ang pamayanan na susuportahan ng
planong ito bilang target na populasyon ay isasama ang tinatayang lahat na mamamayan.
Magkakaroon sila nag oportunidad na makapagtrabaho nang sa gayon ay masustentuhan
ang kanilang pang-araw araw na pangangailangan.

Kalikasan. Ang paghahalaman o pagtatanim ay isang magandang paraan upang

mapanatili ang mga natural resources. Nabibigyang pansin ang pag-alaga sa kalikasan
at kasabay nito ang pagpapalago nito.

VI. Implernentasyon ng Proyekto

A. Iskedyul

Matutunghayan sa kasunod na talahanayan ang inaasahang oras ng

pagsasagawa ng proyektong agricultural livelihood program:

Iskedyul ng Implementasyon May

Mga Aktibidad Responsibilid
Simula Katapusan Notasyon ad

1. Pagpupulong Ika-13 ng Ika-13 ng Pinuno at ang

Setyembre, Setyembre, mga kasapi
2021 2021 nito

6
2. Oryentasyon Ika-15 ng Ika-16 ng Kapitan ng
Setyembre, Setyembre, Baranagay at
2021 2021 ang pinuno ng
proyekto
3.Livelihood Ika-20 ng Ika-22 ng Producer at
Training Setyembre, Setyembre, mga kasapi nito
Program 2021 2021

4. Distibusyon Ika-23 ng Ika-23 ng Mga facilitator

ng mga butil Setyembre, Setyembre,
2021 2021
5. Pagtatanim Ika-24 ng Ika-25 ng 3-5 Mga
ng mga butil Setyembre, Setyembre, weeks mamamayan
2021 2021 bago
anihin
6. Pag-aani  Ika-22 ng  Ika-23 ng Mga
Oktubre, Oktubre, mamamayan
2021 2021
 Ika-28 ng  Ika-29 ng
Oktubre, Oktubre,
2021 2021
7.Livelihood Ika-30 ng Ika-30 ng Pinuno ng
Training II: Oktubre, Oktubre, proyekto at
Pagsupply at 2021 2021 mga analyst
Pagbenta
Talahayan 1.0: Iskedyul ng Aktibidad para sa Programang Agricultural
Livelihood

B. Alokasyon

Ang kasunod na talahanayan ay nagpapakita ng listahan ng resorses na

pagkakagastusan.

Pagkakagastusan
Mga Aktibidad
Sahod/Allowance Ekwipment Iba pa

1. Pagpupulong Food Allowance Bondpaper P300/RIM

7
 P500/session
3 Facilitator
allowance: P1,500/ Leaflets:
2. Oryentasyon session Bondpaper P300/RIM
Food Allowance Printer P7,000
P500/session
5 Tagapagsanay Projector P5000
3.Livelihood
sahod: Workbook 1:
Training I:
P2,500/session Pagtanim P1,050
Vegetable
Food Allowance Laptop P25,000
Production
P500/session Sound system P500
Pataba P4,500 Binhi
4. Distibusyon ng iba’t-ibang klase
ng mga butil ng pananim
(Gulay) P15,000
Garden Trovel
5. Pagtatanim P1,500
ng mga butil Shovel P3,600
Rake P1,650
Garden Spears
6. Pag-aani P2,250
Net Basket P 1,200
5 Tagapagsanay
7. Livelihood Workbook 2:
sahod:
Training II: Pagsupply at
P2,500/session
Pagsupply at Pagbenta P1,050
Food Allowance
Pagbenta
P500/ session
Talahayan 1.1: Listahan sa Pagkakagastusan ng mga Aktibidad

Tala: Walang sahod ang analyst dahil empleyado siya ng Kagawaran ng

Agrikultura. Tanging ang tagapagsanay lamang ang mababayaran at allowance
naman ang matatanggap ng mga facilitator. May allowance na P500 kada session
ang bawat isa.

C. Badyet

Kabuuang
Pagkakagastusan Yunit Badyet/Yunit
Bayad

8
 5 per session,
P500 x 2 session P5,000
Sahod sa 2 sessions
tagapagsanay 5 per session,
P500 x 1 session P2,500
1 session
Allowance sa mga 3 per session, 3
P500 x 3 P4,500
Facilitator sessions

Food Allowance 10 session P500 P5,000

Rim – Bond Paper 1 P300 P300

Printer 1 P7,000 P7,000

Projector 1 P5,000 P5,000

Workbook 1:
30 P35 P1,050
Pagtatanim

Laptop 1 P25,000 P25,000

Sound System 1 P500 P500

Pataba 30 P150 per kilo P4,500

Assorted
600 packs P25 per pack P15,000
Vegetable Seeds

Garden Towel 30 P50 P1,500

Shovel 30 P120 P3,600

Rake 30 P55 P1,650

Net Basket 30 P40 P1,200

Workbook 2 :
Pagsupply at 30 P35 P1,050
Pagbenta

9
 Kabuuang Badyet P84,350

Talahayan 1.3: Listahan ng Badyet sa Pagkakagastusan ng mga

Aktibidad

Tala: Hindi na ipinakita ang income statement ng proyekto sapagkat hindi ito
profit-oriented

VII. Pagmonitor at Ebalwasyon

Ang kinatawan mula sa Barangay Masipag at Kagawaran ng Agrikultura na

siya ring mga analyst ng proyekto ang magsasagawa ng monitoring at ebalwasyon.
Kasama niya sa gawaing ito ang kasalukuyang kinatawan ng Department of Labor and
Employment at ang kapitan nga barangay. Batay sa masusing pag-uusap, lingguhan ang
gagawing pagmonitor upang masiguro ang kalidad at oras ng pagsagawa ng mga
tungkulin. Dito, nakapag-iskedyul na ng lingguhang pulong para sa mga manggagawa at
iba pang miyembro ng komunidad na siyang pangkalahatang tagapamahala sa pagpanatili
at pagpaunlad ng proyekto.

VIII. Pangasiwaan at Tauhan

Narito ang mga kasapi sa pagbuo ng proyektong ito.

Pangalan Designasyon Responsibilidad

Pinunong tagapag-analisa at
Analyst/ Pinuno ng tagapag-aproba ng anumang
Louise Jane Noval kailangang gawin sa buong
Proyekto
proyekto.
Pagpapanatili at papresenta sa
Crisostomo Kapitan ng mga mamamayan ang ilulunsad
Aguinaldo Barangay na proyekto.

Tutulong at mag-aanalisa sa
debelopment ng proyekto.
Vincent Rubio Analyst/Agriculturist
Kasama rin siya sa pagsubok,
ebalwasyon, at pagsasagawa

10
 nito.

Taga-gawa ng estratehiya at
Facilitator/ nilalaman sa ilulunsad na
Maria Clara
Producer proyekto.
Tumutulong at pag-oorganisa
Nina Joy Maarat Facilitator at pagsasagawa ng mga
pagsasanay.
Tumutulong at pag-oorganisa at
Rica Christi Laude Facilitator pagsasagawa ng mga pagsasanay.

Tumuturo at nagpapakita ng mga

Rachel Ann Demonstrator kasanayan sa mga pagsasanay.
Lumacad (Intern)

Tumuturo at nagpapakita ng mga

Maria Lorna Demonstrator kasanayan sa mga pagsasanay.
Pacanza (Intern)

IX. Mga Lakip

Leonard et, al. (2016). Sustenance of the Results of Livelihood Projects: A

Case Study of the Rural Livelihood Program in Uganda. Retrieved from

https://www.researchgate.net/publication/319502233_Sustenance_
of_the_Results_of_Livelihood_Projects_A_Case_Study_of_the_Ru
ral_Livelihood_Program_in_Uganda

Food and Agriculture Organization of United States . (2016). Making

resilience a part of the new normal in agricultural livelihoods in the

Philippines. Retrieved from http://www.fao.org/in-action/resilient-
agricultural-livelihoods-philippines/en/

Oliver. (2017). Paano Gumagawa ang Urban Pagsasaka Higit sa

Pagkain. Retrieved from https://tl.innerself.com/content/living/home- and-

garden/gardening/14871-how-urban-farming-produces-more- than-just-
food.html

11