om

Chương 2

.c
ng
co
BÀI TẬP

an
th
o ng
du
u
cu

1
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán
Ví dụ 1:
Động cơ DC kích từ độc lập có thông số: Vđm = 230V, nđm = 500v/ph,

om
Iđm = 100A, Rư = 0.1 . Tổn hao ma sát và quạt gió có thể bỏ qua. Động cơ

.c
mang tải định mức, momen tải không đổi theo tốc độ.

ng
Với n < nđm, tốc độ động cơ điều chỉnh bằng phương pháp thay đổi điện áp

co
phần ứng và giữ kích từ là định mức. Với n>nđm, tốc độ động cơ thay đổi bằng

an
cách giữ V=Vđm và giảm dòng kích từ. Tính:

th
1. Điện áp cung cấp cần thiết cho phần ứng để động cơ hoạt động ở 400v/ph.
o ng
2. Kích từ động cơ cần giảm bao nhiêu so với định mức để động cơ hoạt động
du

với n = 800v/ph.
u
cu

A1 F1
+
+ +
V Vkt
- - -
A2 F2
2
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán

Ví dụ 2:

om
Động cơ ở ví dụ 1 bây giờ hoạt động với tải thế năng có M = 800Nm. Điện áp

.c
nguồn cung cấp cho động cơ V = 230V, kích từ động cơ giữ bằng định mức.

ng
Nếu động cơ hoạt động ở chế độ hãm tái sinh, hãy tính tốc độ động cơ khi đó.

co
an
th
ng iư

A1 F1
+
o
+
du

+
V Vkt
- - -
u

A2 F2
cu

3
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán
Ví dụ 3:
Động ơ DC kích từ nối tiếp có đặc tính từ hóa khi đo ở n = 600v/ph là:

om
Ikt(A) 20 30 40 50 60 70 80

.c
E(V) 215 310 381 437 485 519 550

ng
Điện trở Rư+Rkt = 1 .

co
Nếu động cơ hoạt động ở chế độ hãm động năng với tải Mc=400Nm và

an
th
n=500v/ph thì cần thêm điện trở phụ lả bao nhiêu vào mạch phần ứng. Giả thiết
ng
tổn hao cơ không đáng kể và có thể bỏ qua.
o
du
u
cu

4
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ 3 (tt)
Quan hệ K (Iư) và M(Iư) của động cơ:
Iư (A) 20 30 40 50 60 70 80

om
K (Vs/rad) 3.4 4.9 6.06 6.96 7.72 8.26 8.75

.c
M (Nm) 68 147 243 348 463 578 700

ng
co
10 800

an
th
8 600
ng
Tu thong
Tu thong (Vs/rad)

o
du

6 400
Momen
u
cu

4 200

2
20 30 40 50 60 70
0
80 5
I (A)
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán
Ví dụ 2.1: Động cơ DC kích từ độc lập có thông số: Rư = 0.25 , K đm =

om
0.896V.s/rad, cung cấp từ một cầu chỉnh lưu 1 pha điều khiển bán phần.

.c
Điện áp AC cung cấp cho cầu chỉnh lưu có trị hiệu dụng 208V, tần số 60Hz.

ng
Giả thiết điện cảm trong mạch đủ lớn để dòng phần ứng có thể coi là liên

co
tục và phẳng.

an
Kích từ được giữ không đổi và bằng định mức.

th
ng
Bỏ qua tổn hao do ma sát và tổn hao không tải.
o
Động cơ làm việc với tải có M = 45Nm tại tốc độ n = 1000v/ph. Tính:
du

cần thiết của bộ chỉnh lưu.

u

1. Góc kích
cu

2. Hệ số công suất ngõ vào của bộ chỉnh lưu khi đó.

6
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán

iư 500
+ vs

om
0
a

.c
+
-500 a
Vs Vd

ng
100
- is

co
0

an
- -100

th
500 vd
ng E

0
o
du

-500
100
u

iu
cu

50

0
0 0.005 0.01 0.015 0.02 0.025 0.03 0.035 0.04

7
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán
Ví dụ 2.3: Động cơ DC kích từ độc lập có thông số: Rư = 0.25 , K đm =
3.164V.s/rad, cung cấp từ một cầu chỉnh lưu 1 pha điều khiển toàn phần.

om
Điện áp AC cung cấp cho cầu chỉnh lưu có trị hiệu dụng 208V, tần số 60Hz.

.c
Giả thiết điện cảm trong mạch đủ lớn để dòng phần ứng có thể coi là liên

ng
co
tục và phẳng.

an
Kích từ được giữ không đổi và bằng định mức.

th
Bỏ qua tổn hao do ma sát và tổn hao không tải.
ng
1. Nếu dòng động cơ là Iư = 45A và góc kích = 60o, tính:
o
du

a. Momen trên trục động cơ

u
cu

b. Tốc độ động cơ
c. Hệ số công suất ngõ vào bộ chỉnh lưu

8
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán
iư 1000
+ vs

om
0
+ a

.c
Vs Vd
-1000 a
100

ng
-

co
0 is
-

an
-100

th
1000
ng vd
0
o
E
du

-1000
100
u
cu

iu
50

0
0 0.005 0.01 0.015 0.02 0.025 0.03 0.035 0.04

9
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán
2. Giả thiết động cơ đang hoạt động như câu 1 thì sức điện động của động
cơ được đảo chiều (Ví dụ: đảo chiều điện áp phần ứng bằng tiếp điểm

om
contactor). Động cơ được điều khiển để làm việc ở chế độ hãm tái sinh.

.c
ng
Tính:

co
a. Góc kích để dòng qua động cơ vẫn là 45A ở thời điểm đổi chiều

an
sức điện động.

th
b. Công suất trả về lưới khi đó.
o ng
du
u
cu

10
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán
iư 1000
+ vs

om
0
+ a
a

.c
-1000
Vs Vd
100

ng
- is

co
0
-

an
-100

th
1000
ng vd
0
o
E
du

-1000
100
u

iu
cu

50

0
0 0.005 0.01 0.015 0.02 0.025 0.03 0.035 0.04

11
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán
Ví dụ 2.4: Động cơ DC kích từ nối tiếp có Pđm = 15kW, Vđm = 230V, nđm =
900v/ph, Rư + Rkt = 0.15 .

om
Động cơ được cấp điện bởi một cầu chỉnh lưu 1 pha điều khiển bán phần,

.c
điện áp AC cung cấp cho cầu có trị hiệu dụng 260V, tần số 50Hz. Dòng

ng
phần ứng có thể xem là liên tục và phẳng.

co
an
Giả thiết mạch từ động cơ là tuyến tính và từ thông động cơ cho bởi công

th
thức: K K K kt I u , trong đó: K.Kkt = 0.03Nm/A2.
ng
Nếu góc kích của bộ chỉnh lưu là 30o và tốc độ động cơ là n = nđm, hãy tính:
o
du

1. Momen động cơ, dòng phần ứng và hệ số công suất ngõ vào bộ chỉnh
u
cu

lưu.
2. Tính các giá trị trên nếu bộ chỉnh lưu bây giờ là cầu chỉnh lưu 1 pha điều
khiển toàn phần.
12
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán

Ví dụ 2.6: Động cơ DC kích từ độc lập có: E = 200V, Rư = 3 , cung cấp từ

om
một cầu chỉnh lưu 1 pha điều khiển toàn phần. Điện áp xoay chiều cung cấp

.c
cho cầu chỉnh lưu có trị hiệu dụng 220V, tần số 50Hz, điện cảm nguồn

ng
Ls=1mH.

co
Giả thiết điện cảm trong mạch phần ứng đủ lớn để dòng phần ứng có thể coi

an
là liên tục và phẳng.
th
ng
Với góc kích =120o, xác định giá trị Iư và góc chuyển mạch .
o
du
u
cu

13
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán

Ví dụ 2.7: Bộ chỉnh lưu tia 3 pha được cung cấp bởi nguồn xoay chiều 3

om
pha có điện áp pha 150V, tần số 50Hz. Bộ chỉnh lưu này cấp nguồn cho một

.c
động cơ DC kích từ độc lập có Rư=2.5 hoạt động ở chế độ hãm tái sinh

ng
với E = -250V. Giả thiết điện kháng phần ứng đủ lớn để dòng Iư có thể coi

co
là liên tục và phẳng.

an
Nếu điện cảm trên mỗi pha nguồn là Ls=3mH, tính góc kích cần thiết để
dòng phần ứng lúc này là 64.9A.
th
o ng
Góc chuyển mạch khi đó là bao nhiêu.
du
u
cu

14
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán

Ví dụ 2.8: Động cơ DC kích từ độc lập có Vđm = 230V, Iđm = 90A, nđm =

om
500v/ph, Rư = 0.115 và Lư = 11mH, được cung cấp bởi một bộ chopper

.c
kiểu tăng áp (chopper lớp B). Bộ chopper có V = 230V, tần số làm việc

ng
400Hz. Động cơ làm việc ở chế độ hãm tái sinh, tính:

co
1. Tốc độ động cơ và công suất trả về nguồn tại Iư = Iđm và = 0.5. Giả thiết

an
th
K =K đm. ng
2. Nếu hệ số điều chỉnh nhỏ nhất cho phép là min = 0.1, tính tốc độ cực đại
o
du

cho phép để động cơ làm việc an toàn (Iư < Iđm) với K =K đm.
u
cu

15
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán

D Rư Lư iư
iS

om
+ +

.c
+
V vd E

ng
-
-

co
S -

an
Chopper lớp B

th
o ng
du
u
cu

16
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán

Ví dụ 2.9: Động cơ DC kích từ độc lập có Vđm = 250V, Iđm = 20A, nđm =

om
600v/ph, Rư = 2.5 , được cung cấp bởi một bộ chopper kiểu giảm áp

.c
(chopper lớp A). Bộ chopper có V = 250V, tần số làm việc 400Hz. Giả thiết

ng
từ thông động cơ được giữ không đổi và bằng định mức trong suốt quá trình

co
hoạt động. Tính:

an
th
1. Hệ số điều chỉnh cần thiết để tốc độ giảm xuống còn 400v/ph với tải là
ng
định mức.
o
du

2. Tính giá trị điện cảm nhỏ nhất của mạch phần ứng để đảm bảo dợn sóng
u

dòng phần ứng nhỏ hơn 10% Iđm.

cu

17
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán

iS Rư Lư iư
S

om
+ +

.c
+
V D vd E

ng
-
-

co
-

an
Chopper lớp A
th
o ng
du
u
cu

18
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán

Ví dụ 2.11: Động cơ DC kích từ độc lập có Vđm = 230V, Iđm = 90A, nđm =

om
500v/ph, Rư = 0.115 và Lư = 11mH, được cung cấp bởi một bộ chopper

.c
kiểu đảo dòng (chopper lớp C). Bộ chopper có V = 230V, tần số làm việc

ng
400Hz. Giả thiết từ thông động cơ được giữ không đổi và bằng định mức

co
trong suốt quá trình hoạt động.

an
1. Tính tốc độ động cơ khi hoạt động ở chế độ động cơ với
th
ng 0 .5 và M =
0.5Mđm.
o
du

2. Tính tốc độ động cơ khi hoạt động ở chế độ hãm tái sinh với 0 .5 và
u

M = Mđm.
cu

19
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán

om
iS

.c
S1

ng
co
iư

an
+

th
- +
V S2 E,
ng
vd R ư,
o
du

- Lư
u
cu

Chopper lớp C

20
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt
 Ví dụ tính toán

Ví dụ 2.12: Động cơ DC kích từ độc lập có Vđm = 230V, Iđm = 90A, nđm =

om
500v/ph, Rư = 0.115 và Lư = 11mH, được cung cấp bởi một bộ chopper

.c
lớp E điều khiển theo cách 3. Bộ chopper có V = 230V, tần số làm việc

ng
400Hz. Giả thiết từ thông động cơ được giữ không đổi và bằng định mức

co
trong suốt quá trình hoạt động.

an
th
1. Tính hệ số điều chỉnh ng nếu muốn động cơ hoạt động ở phần tư II với
M=Mđm và n = 300v/ph.
o
du

2. Tính hệ số điều chỉnh nếu muốn động cơ hoạt động ở phần tư III với
u
cu

M=0.5Mđm và n = 400v/ph.

21
CuuDuongThanCong.com https://fb.com/tailieudientucntt