POLITECHNIKA BYDGOSKA

Im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich

Termodynamika techniczna Mechanika i budowa

maszyn

SPRAWOZDANIE Z ĆWICZENIA NR 13
Temat ćwiczenia: Wymienniki ciepła
Skład grupy ćwiczeniowej: Data wykonania ćwiczenia:
1. 23.10.2022r.
2.

Data przyjęcia sprawozdania: Ocena za sprawozdanie:

…………………………………… ……………………………………
……...
Spis treści:

1) Wstęp teoretyczny.....................................................................................................................3
2) Przebieg ćwiczenia......................................................................................................................3
3) Wyniki pomiarów.......................................................................................................................3
4) Obliczenia strumienia ciepła w czasie.........................................................................................4
a) Wzór roboczy......................................................................................................................4
b) Obliczenia dla pomiarów po trzech minutach.....................................................................5
c) Obliczenia dla pomiarów po sześciu minutach....................................................................5
d) Obliczenia dla pomiarów po dziewięciu minutach..............................................................5
e) Obliczenia dla pomiarów po dwunastu minutach...............................................................6
f) Obliczenia dla pomiarów po piętnastu minutach................................................................6
5) Wyniki końcowe.........................................................................................................................7
6) Obliczenia ilości wymienionego ciepła trzema różnymi wzorami...............................................7
a) Wzory..................................................................................................................................7
b) Obliczenia dla wzoru pierwszego........................................................................................9
c) Obliczenia dla wzoru drugiego............................................................................................9
d) Obliczenia dla wzoru trzeciego...........................................................................................9
7) Wnioski.....................................................................................................................................10
8) Bibliografia................................................................................................................................10
9) Załączniki..................................................................................................................................10

1) Wstęp teoretyczny
 Wymienniki ciepła to grupa urządzeń, których zadaniem jest wymiana lub inaczej transport ciepła
z jednego środowiska do drugiego. Konieczne jest, aby miały one różne temperatury. Ciepło jest
przekazywane z medium o wyższej temperaturze do chłodniejszego.
Wymienniki ciepła znalazły szerokie zastosowanie w wielu dziedzinach życia. Są dostępne
wszędzie tam, gdzie potrzebny jest transport energii na sposób ciepła. Z powodu znacznych różnic
konstrukcyjnych, istnieje wiele kryteriów podziału wymienników. Jednak według ogólnych zasad
działania znajdują się one w tych miejscach, gdzie potrzebne jest ciepło.

2) Przebieg ćwiczenia
Przed rozpoczęciem ćwiczenia musieliśmy zapoznać się z badanym układem oraz wszystkimi jego
elementami. W naszym ćwiczeniu badanym wymiennikiem jest sześciometrowa rurka 16x0,2 z
polipropylenu. Zanim zaczęliśmy przeprowadzać pomiary włączyliśmy zasilanie i odczekaliśmy parę
minut aż woda w obwodzie nagrzeje się do temperatury około 45°C. W momencie rozpoczęcia
pomiarów zapisaliśmy odczyty stanu wodomierza oraz temperatur przed oraz za badanym
wymiennikiem. Kolejne odczyty zapisywaliśmy co trzy minuty.

3) Wyniki pomiarów

Temperatura przed Temperatura za Stan

Czas (min)
wymiennikiem T1 (°C) wymiennikiem T2 (°C) wodomierza (m³)
0 46,34 45,68 469,0618
3 49,1 48,39 469,084
6 51,63 50,99 469,1113
9 54,23 53,43 469,1341
12 56,67 55,88 469,1582
15 59,04 58,18 469,1835
Tabela 1. Wyniki Pomiarów.

59
57
Temperatura (°C)

55
53
51 Temperatura przed wymi-
ennikiem
49 Temperatura za wymiennikiem
47
45
0 3 6 9 12 15

Czas (min)
Rys. 1. Wyniki pomiarów w formie wykresu.

4) Obliczenia strumienia ciepła w czasie

 a) Wzór roboczy
Q̇w = ṁw ∙ Cw ∙ ∆ T
Gdzie:

kJ
Q̇w - Strumień ciepła oddany przez wodę do otoczenia w ;
s
kg
ṁw - Strumień masy wody w ;
s
kJ
C w – ciepło właściwe wody w ;
kgK
∆ T – różnica temperatur między zasilaniem a powrotem w K

ṁw =V̇ ∙ ζ w

Gdzie:
3
V̇ – Strumień objętości wody w m ;
s
kg
ζ w – gęstość wody w 3
m

wk −w p
V̇ =
τ
Gdzie:
w k – Stan wodomierza po pomiarze w m3

w p – Stan wodomierza przed pomiarem w m3

τ – czas całkowitego pomiaru w s
 b) Obliczenia dla pomiarów po trzech minutach
w k −w p 469,084−469,0618 m
3
V 3= = =0,000123
τ 180 s

kg
mw 3=V ∙ ζ w =0,000123∙ 997=0,123
s

kJ
Qw 3=mw ∙C w ∙ ∆ T =0,123∙ 4200∙ 0,71=366,68
s

c) Obliczenia dla pomiarów po sześciu minutach

wk −w p 469,1113−469,084 m
3
V 6= = =0,000152
τ 180 s

kg
mw 6=V ∙ ζ w =0,000152∙ 997=0,151
s

kJ
Qw 6=mw ∙ Cw ∙ ∆ T =0,151∙ 4200 ∙ 0,64=406,46
s

d) Obliczenia dla pomiarów po dziewięciu minutach

wk −w p 469,1341−469,1113 m
3
V 9= = =0,000127
τ 180 s

kg
mw 9=V ∙ ζ w =0,000127∙ 997=0,126
s

kJ
Qw 9=mw ∙ Cw ∙ ∆ T =0,126 ∙ 4200 ∙0,8=424,32
s
 e) Obliczenia dla pomiarów po dwunastu minutach
w k −w p 469,1582−469,1341 m
3
V 12= = =0,000134
τ 180 s

kg
mw 12=V ∙ζ w =0,000134 ∙ 997=0,133
s

kJ
Qw 12=mw ∙ C w ∙ ∆ T =0,133 ∙ 4200 ∙ 0,79=442,91
s

f) Obliczenia dla pomiarów po piętnastu minutach

w k −w p 469,1835−469,1582 m3
V 15= = =0,000141
τ 180 s

kg
mw 15=V ∙ ζ w =0,000141 ∙ 997=0,140
s

kJ
Qw 15=mw ∙C w ∙ ∆T =0,140∙ 4200 ∙ 0,86=506,16
s
 5) Wyniki końcowe

550

530
Strumień ciepła oddany przez wodę do

510

490

470
otoczenia (kJ/s)

450

430

410

390

370

350
46 49 51 54 56 59

Temperatura wody zasilającej wymiennik (°C)

Rys. 2. Wyniki obliczeń w formie wykresu.

6) Obliczenia ilości wymienionego ciepła trzema różnymi

wzorami

a) Wzory
λ
Q= ∙ F ∙ Δt ∙ τ (1)
δ

Gdzie:

kJ
Q – Ilość ciepła wymienionego przez przejmowanie w ;
γ
λ – przewodność cieplna materiału ścianki rurki - 0,43 W /m ∙ K
δ – Grubość przegrody w m

F – powierzchnia przekroju poprzecznego przepływu cieczy przez wymiennik w m

2
;
∆ t – różnica temperatury cieczy gorącej i otoczenia ℃ ;

τ – czas całkowitego pomiaru w s

 Q=α r ∙ F ∙ Δt ∙ τ ( 2)

Gdzie:

kJ
Q – Ilość ciepła wymienionego przez przejmowanie w ;
γ
α r – współczynnik przejmowania ciepła dla rurki w W /m 2 ∙ K

0,25
∆t
α r=1,135 ∙( )
d
Gdzie:

d – średnica zewnętrzna rurki w m

Q=k ∙ F ∙ Δt ∙ τ (3)

Gdzie:
kJ
Q – Ilość ciepła wymienionego przez przenikanie w ;
γ
k – współczynnik przenikania ciepła w W /m2 ∙ K

λ
k=
d
b) Obliczenia - ciepło wymienione przez przejmowanie
0,43 kJ
Q= ∙ 0,0002 ∙37,04 ∙ 900=1433,45
0,002 γ

c) Obliczenia - ciepło wymienione przez przejmowanie

( )
0,25
37,04 2
α r=1,135 ∙ =6,02 W /m ∙ K
0,016

kJ
Q=6,02∙ 0,0002∙ 37,04 ∙ 900=40,13
γ

d) Obliczenia - ciepło wymienione przez przenikanie

0,43
k= =537,5
0,0008

kJ
Q=537,5 ∙ 0,0002∙ 12,7 ∙ 900=1228
γ

7) Wnioski
 Wymiennik ciepła będzie szybciej oddawać ciepło jeśli zwiększymy temperaturę wody, która
go zasila;
 Ilość oddawanego ciepła możemy zwiększyć zamieniając nasz wymiennik, na przykład na
wymiennik o większej powierzchni oddawania ciepła lub wykonany z innego materiału;
 Wraz ze wzrostem temperatury wody w układzie rośnie różnica między temperaturą
wejściową a temperaturą wyjściową wody w wymienniku.

8) Bibliografia
 https://e-instalacje.pl/
 Instrukcja do ćwiczenia – wymienniki ciepła
 https://prandelli.pl/wp-content/uploads/2020/12/Karta_rura_multyrama.pdf

9) Załączniki
 Protokół Pomiarowy