CHÖÔNG 6

ÑAÙNH GIAÙ TRAÙCH NHIEÄM

QUAÛN LYÙ
 Muïc tieâu
 Hieåu ñöôïc keá toaùn traùch nhieäm laø gì?
 Naém vöõng caùch xaùc ñònh caùc trung taâm
traùch nhieäm: trung taâm chi phí, trung
taâm doanh thu, trung taâm lôïi nhuaän,
trung taâm ñaàu tö vaø caùc coâng cuï ñeå ñaùnh
giaù thaønh quaû quaûn lyù cuûa caùc trung taâm
traùch nhieäm.
 Ñònh giaù saûn phaåm chuyeån giao noäi boä.
 Laäp vaø phaân tích baùo caùo boä phaän.
 Khái niệm
Keá toaùn traùch nhieäm laø heä thoáng thu
thaäp, xöû lyù vaø truyeàn ñaït thoâng tin coù theå
kieåm soaùt theo phaïm vi traùch nhieäm cuûa
töøng nhaø quaûn trò nhaèm ñaït ñöôïc muïc
tieâu chung cuûa toå chöùc.

 AÛnh höôûng cuûa KTTN ñoái vôùi thaùi ñoä

cuûa nhaø quaûn lyù.

 Khaû naêng kieåm soaùt chi phí.

www.themegallery.com
 Trung taâm traùch nhieäm

 TTTN laø 1 BP trong 1 toå chöù c maø

Trung taâm
caù c nhaø
QL cuûa noù chòu TN ñoái vôùdoanh
i KQHÑ
thu cuûa
chính BP do mình phuï traùch

 Coù 4 loaïi trung taâm traùch nhieäm:

- Trung taâm chi phí
- Trung taâm doanh thu
- Trung taâm lôïi nhuaän
- Trung taâm ñaàu tö

www.themegallery.com
 Coâng cuï ñaùnh giaù: Baùo caùo thaønh quaû
 Duøng ñeå ñaùnh giaù TTQL cuûa töøng trung taâm traùch
nhieäm, thöôøng ñöôïc ñeà caäp nhö laø moät baùo caùo
kieåm soaùt.
 BCTQ chæ ra keát quaû hoaït ñoäng thöïc teá vaø cheânh
leäch giöõa thöïc teá so vôùi döï toaùn.
 Döõ lieäu trong BCTQ sau khi ñaõ loaïi tröø doanh thu
vaø chi phí khoâng kieåm soaùt ñöôïc, seõ cung caáp thoâng
tin höõu ích giuùp ñaùnh giaù traùch nhieäm quaûn lyù ñoái
vôùi caùc trung taâm traùch nhieäm.

www.themegallery.com
 Minh hoïa 7.3 . Baùo caùo thaønh quaû quaûn lyù chi phí
Phân xường1
Báo cáo thành quả quản lý chi phí
Tháng 11 nămX5
Chênh lệch
Dự toán Chênh lệch Dự toán
Chi phí có thể kiểm soát Thực tế dự toán linh
linh hoạt khối lượng tĩnh
hoạt
Chi phí vật liệu trực tiếp 23,900 1,400 (X) 22,500 (2,250) (T) 24,750
Chi phí nhân cộng trực tiếp 15,200 300 (X) 14,900 (1,490) (T) 16,390
Biến phí sản xuất chung:
Công cụ 1,400 (1,200) (T) 2,600 (260) (T) 2,860
Lương bảo trì 6,000 900 (X) 5,100 (510) (T) 5,610
Định phí sản xuất chung:
Chi phí hành chính 1,200 200 (X) 1,000 0 1,000
Các chi phí khác 750 250 (X) 500 0 500
Tổng cộng 48,450 1,850 (X) 46,600 (4,510) (T) 51,110
www.themegallery.com
 Minh hoïa 6.4 . Baùo caùo thaønh quaû quaûn lyù doanh thu trong tröôøng hôïp nhaø quaûn trò trung taâm doanh thu toaøn
quyeàn ñònh giaù baùn
Cửa hàng 1
Báo cáo thành quả quản lý doanh thu
Tháng 11 năm 20x5
Cheânh leäch döï toaùn linh Cheânh leäch khoái löôïng
Thực teá Döï toaùn linh hoaït Döï toaùn tónh
hoaït tieâu thuï

Doanh thu Saûn Ñôn Saûn Ñôn Saûn Saûn Ñôn

Saûn Ñôn Ñôn
coù theå löôïng giaù löôïng giaù Doanh löôïng giaù löôïnggiaù Doanh löôïng giaù Doanh
kieåm soaùt tieâu baùn Doanh tieâu baùn thu tieâu thuï baùn
Doanh tieâubaùn thu tieâu baùn thu
thuï (ngñ/ thu thuï (ngñ/ (ngñ) (ngñ/
thu thuï
(ngñ/ (ngñ) thuï (ngñ/ (ngñ)
(ngñ) (sp) sp) (ngñ)
(sp)ï sp) (sp) sp) (sp) sp) (sp) sp)

Sp A 1.000 9 9.000 1.000 (1) (1.000) 1.000 10 10.000 (500) 10 (5.000) 1.500 10 15.000

Sp B 2.000 21 42.000 2.000 1 2.000 2.000 20 40.000 (500) 20 (10.000) 2.500 20 50.000

Toång coäng 51.000 1.000 50.000 (15.000) 65.000

 Minh hoïa 6.5 . Baùo caùo thaønh quaû quaûn lyù doanh thu - Tröôøng hôïp
nhaø quaûn trò trung taâm doanh thu khoâng ñöôïc quyeàn ñònh giaù baùn
Cửa hàng 2
Báo cáo thành quả quản lý doanh thu
Tháng 11 năm 20x5
Cheânh leäch khoái löôïng
Thực teá tieâu thuï Döï toaùn
Doanh
Saûn Ñôn Saûn Ñôn Saûn Ñôn
thu coù
löôïng giaù löôïng giaù löôïng giaù Doanh
theå kieåm Doanh Doanh
tieâu baùn tieâu baùn tieâu baùn thu
soaùt thu thu (ngñ)
thuï (ngñ thuï (ngñ/ thuï (ngñ/ (ngñ)
(ngñ)
(sp)ï /sp) (sp)ï sp) (sp)ï sp)

Saûn
1.000 10 10.000 (500) 10 (5.000) 1.500 10 15.000
phaåm A

Saûn
2.000 20 40.000 (500) 20 (10.000) 2.500 20 50.000
phaåm B

Toång
50.000 (15.000) 65.000
coäng
Coâng cuï ñaùnh giaù TNQL trung taâm ñaàu tö

• Tyû leä hoaøn voán ñaàu tö (ROI)

• Lôïi nhuaän coøn laïi (RI)

www.themegallery.com
 Tyû leä hoaøn voán ñaàu tö (ROI)
 Coâng ty Dupont ñaõ xaây döïng thöôùc ño ñeå ñaùnh giaù
khaû naêng hoaøn voán ñaàu tö:

Lôï i nhuaän hoaït ñoäng

Tyû leä hoaøn voán ñaàu tö =
Taøi saûn ñöôïc ñaàu tö
 Donaldson Brown, giaùm ñoác taøi chính của Cty Dupont,
ñaõ môû roäng coâng thöùc tính ROI thaønh 2 tyû soá:

Lôïi nhuaän HĐ Doanh thu

ROI = x = PxT
Doanh thu TS ñöôïc ñaàu tö

www.themegallery.com
 Haïn cheá cuûa ROI
 Chuù troïng ñeán quaù trình sinh lôïi ngaén haïn hôn laø
quaù trình sinh lôïi daøi haïn. Coù theå caûn trôû vieäc
höôùng ñeán muïc tieâu chung cuûa toå chöùc
 Khoâng phuø hôïp moâ hình vaän ñoäng cuûa doøng tieàn
khi söû duïng ñeå ñaùnh giaù thaønh quaûn QL caùc trung
taâm ñaàu tö.
 ROI coù theå khoâng hoaøn toaøn chòu söï ñieàu haønh
cuûa nhaø quaûn trò caáp cô sôû.
 Neáu caùc nhaø quaûn trò ñöôïc ñaùnh giaù baèng ROI, hoï
coù theå seõ tìm caùch ñeå taêng aûo ROI.
 Boä phaän cheá bieán thöïc phaåm cuûa coâng ty S coù theå mua moät maùy cheá bieán
thöïc phaåm môùi vôùi giaù 500.000 ngñ, seõ tieát kieäm ñöôïc chi phí hoaït ñoäng
80.000ngñ vaø do ñoù laøm taêng lôïi nhuaän 80.000 ngñ. Tyû leä hoaøn voán ñaàu tö vaøo
thieát bò môùi naøy laø 16%:
Tyû leä hoaøn voán ñaàu tö cuûa boä phaän cheá bieán thöïc phaåm:
Khoâng ñaàu tö Ñaàu tö
vaøo thieát bò môùi vaøo thieát bò môùi
3.600.000ngñ 3.600.000ngñ  80.000ngñ
 20%  19,9%
18.000.000ngñ 18.000.000ngñ  500.000ngñ
 Lôïi nhuaän coøn laïi (RI)

• Öu ñieåm cuûa RI: Khuyeán khích vieäc höôùng

ñeán muïc tieâu chung cuûa toå chöùc.
• Haïn cheá cuûa RI: Coù khuynh höôùng nghieâng
veà caùc trung taâm coù VÑT lôùn hôn.

www.themegallery.com
Ñònh giaù saûn phaåm chuyeån giao
Phöông phaùp ñònh giaù chuyeån giao
1. Caên cöù vaøo chi phí
2. Caên cöù vaøo giaù thò tröôøng
3. Caên cöù vaøo söï thöông löôïng
Nguyeân taéc ñònh giaù chuyeån giao
1. Thuùc ñaåy höôùng ñeán muïc tieâu chung
2. Phaûi keát hôïp haøi hoøa lôïi ích cuûa caùc beân tham gia
chuyeån giao vôùi lôïi ích cuûa toaøn doanh nghieäp.

www.themegallery.com
Nguyeân taéc ñònh giaù chuyeån giao

Giaù chuyeån giao = Bieán phí SDÑP bò

toái thieåu ñôn vò + maát ñi do
cuûa SP huûy vieäc baùn
chuyeån ra ngoaøi tính
giao cho 1 SP
chuyeån giao

www.themegallery.com
 Baùo caùo boä phaän
Baùo caùo boä phaän laø BCKQHÑKD ñöôïc laäp chi
tieát cho töøng boä phaän.

Yeâu caàu ñoái vôùi baùo caùo boä phaän

 Ñaùnh giaù söï ñaàu tö caùc nguoàn löïc cuûa coâng

ty cho caùc boä phaän.
 Ñaùnh giaù thaønh quaû quaûn lyù cuûa caùc nhaø
quaûn lyù boä phaän.
www.themegallery.com
 Ñaëc ñieåm cuûa baùo caùo boä phaän
 Caùc baùo caùo BP ñöôïc trình baøy theo hình
thöùc soá dö ñaûm phí.
 Ñònh phí BP vaø ñònh phí chung ñöôïc trình baøy
rieâng bieät ñeå tính soá dö BP.
 ÔÛ caùc baùo caùo BP, chi phí khoâng chæ ñöôïc
trình baøy theo moâ hình öùng xöû cuûa chi phí,
maø coøn ñöôïc trình baøy theo moái quan heä vôùi
khaû naêng kieåm soaùt cuûa nhaø quaûn trò BP.

www.themegallery.com
  Ñònh phí boä phaän
Ñònh phí BP laø ñònh phí lieân quan tröïc tieáp
ñeán töøng BP cuï theå. Khi BP khoâng coøn toàn
taïi ñònh phí BP cuõng seõ maát ñi (ngoaïi tröø chi
phí chìm).
Ñònh phí BP ñöôïc taùch thaønh ñònh phí BP coù
theå kieåm soaùt vaø ñònh phí BP khoâng theå kieåm
soaùt tuøy thuoäc vaøo quyeàn kieåm soaùt cuûa
nhaø quaûn trò BP.

www.themegallery.com
  Ñònh phí chung
Ñònh phí chung laø ñònh phí khoâng lieân quan
tröïc tieáp ñeán baát kyø BP cuï theå naøo, duø cho
caùc BP coù toàn taïi hay khoâng, ñònh phí chung
luoân toàn taïi vôùi söï toàn taïi cuûa doanh nghieäp.

 Soá dö boä phaän

Soá dö BP laø phaàn coøn laïi cuûa soá dö ñaûm phí
do BP taïo ra sau khi buø ñaép caùc ñònh phí
BP. Soá dö BP goùp phaàn buø ñaép caùc ñònh phí
chung vaø ñoùng goùp vaøo lôïi nhuaän chung.
www.themegallery.com
 Baùo caùo keát quaû kinh doanh boä phaän
(ñôn vò tính: trieäu ñoàng)

CT ñöôïc chia ra 2
Boä phaän: Khu vöïc Coâng Khu vöïc
Ty KV A KV B

Doanh thu 1.500 500 1.000

Bieán phí saûn xuaát cuûa haøng baùn 780 200 580

Soá dö ñaûm phí saûn xuaát 720 300 420

Bieán phí baùn haøng vaø quaûn lyù 220 100 120

(1) Soá dö ñaûm phí 500 200 300

www.themegallery.com
ÑP boä phaän coù theå KS 190 110 80

(2) SDBP coù theå KS 310 90 220

ÑP boä phaän khoâng theå kieåm soaùt 70 20 50

(3) Soá dö boä phaän 240 70 170

Ñònh phí chung khoâng phaân boå 135

(4) Lôïi nhuaän hoaït ñoäng 105

www.themegallery.com
 Boä phaän: Saûn phaåm

Phaân chia Khu vöïc B theo saûn phaåm

Khu
Khoâng Saûn Saûn Saûn Saûn
vöïc B phaân boå phaåm 1 phaåm 2 phaåm 3 phaåm 4
Doanh thu 1.000 300 200 100 400
BP SAÛN XUAÁT 580 120 155 45 260
SDÑP SX 420 180 45 55 140
BP BH&QL 120 60 15 25 20
SDÑP 300 120 30 30 120
ÑP coù theå KS 35 45 10 6 4 15

SDBP coù theå KS 265 110 24 26 105

www.themegallery.com
ÑP khoâng theå KS 30 20 3 15 4 8

SDBP SP 235 107 9 22 97

ÑP chung khoâng phaân 65

boå

SD boä phaän khu vöïc B 170

www.themegallery.com
  ÑPBP coù theå trôû thaønh ÑP chung ?

 ÑP chung coù caàn thieát phaûi tieán haønh

phaân boå cho caùc boä phaän khoâng ?

www.themegallery.com
 Phaân tích baùo caùo boä phaän
Ñaùnh giaù keát quaû boä phaän
- Ñaùnh giaù khaû naêng sinh lôïi ngaén haïn:
Söû duïng soá dö ñaûm phí ñôn vò, tyû leä soá dö ñaûm
phí.
- Ñaùnh giaù khaû naêng sinh lôïi daøi haïn:
Söû duïng soá dö boä phaän.

Ñaùnh giaù thaønh quaû quaûn lyù boä phaän

Söû duïng soá dö boä phaän coù theå kieåm soaùt.
www.themegallery.com